Lohahevitra iray mampiady hevitra indray ny nampigadra mpanora-gazety iray eto Madagasikara tamin'ny faran'ity herinandro ity. Io ny sary hitantsika anton'ny fiampangana dia anjaran'ny tsirairay ny mieritreritra avy eo:
Izao no tsikaritra ary maha-hafa ny sary-sy-soratra (memes hoy ny teny vahiny iraisampirenena). Ambonin'ny "meme" ny lohateny amin'ilay gazety ahitana soratra hoe "confinement" izay baikon'ny fitondram-panjakana. Ambanin'ilay "meme" kosa ireo sary maro dia maro amorian'ny ao amin'ny fitondram-panjakana olona ao anatin'ny "confinement" sy ny tsy fahazoana mivorivory.
Nahoana ianao no mamory olona lazaina ho mizara sakafo sy fanampiana ny olona? Ary nahoana no tsy ahitana mpitandro ny filaminana mampanaja farafaharatsiny ny elanelana amin'ireo vory vahoaka ireo? Tsy misy arombava ireo! Toa kendrena noho izany ny hamindrana haingana dia haingana ny aretina? Tsy natsahatra ilay fizarana sakafo "spectacle" (na andeha atao hoe tsy azo alaina sary ho porofo) raha tsy notenenina hoe zarina hivory eo amin'ny kianjan'ny 13 mey ve izany olona izany?
Ka inona no ilazàna ny olona manao izay hiparitahan'ny aretina amin'ny alalan'ny Vonjy Aina tarihan'ny Ben'ny Tanànan'Antananarivo sy ireo Tsenamora any anaty tanàna sy fokontany isankarazany, tsy manaja elanelana any?
Fa moa tsy mahatohina tokoa raha ilay lohateny fotsiny no jerena fa ahoana kosa ny fandehany raha miaraka amin'ny sary eo ambaniny araham-panazavana?
Ny fotoana tahaka izao no tena mety amiko. Voaangoko eto ampelatanako avokoa ny fahefana rehetra ahafahako mitazona azy. Afa-mampangina izay mitady hanohintohina ahy aho. Ataoko izay hamafana amin'ny fomba rehetra fa toa tsy ara-drariny ny naha-voafidy ahy. Raha esorina ireo "ambiroa" izay maro dia maro dia mihoatra noho ny elanelambato azoko manoloana ny mpifaninana amiko izany. Soa fa nisy izao toe-draharaha izao ahafahako mifehy tsara ny zavamisy.
Izaho rahateo manampahaizana manokana amin'ny fomba fampitan-kafatra ary efa nofiko hatry ny fahakely ny hitovy amin'ireny Kaisaran'i Roma fahiny ireny. Moa va tsy fahefana tsi-refesi-mandidy no ananan'i Kaisara? Ny hany olana fotsiny amin'ireny tantara ireny dia toa miasa dia miasa ny fifanampoizinana. Mila olona mahatoky ahy aho noho izany ho eo akaikiko mandrakariva, tsy maninona izay toetra ratsiny manoloana ny fiaraha-monina fa tombony lehibe ho ahy ny fananana azy tsy hivadika amiko na oviana na oviana rehefa omena kely sady mampidi-doza koa raha ahiliko tsy ho akaiky ahy.
Ny fotoana tahaka izao no tena mety amiko. Mody ampanantsoiko daholo ry ranona mbamin-dry ranona fa efa mazava ny kinendriko. Azo ve ilay vola any amin'ny mpampanjana-bola? Tsy maninona na vola hosamborina aza fa angaha moa izao no hamerina azy amin-dry zareo? Ny fihetsiketsehana tsy maintsy atao, sady haiko na ny mandihy na ny mihira... rehefa azo ny vola dia basy. Aiza no tsy hanome ahy ao anatin'izao sahotaka manerantany izao e? Zavatra efa niomanako ve tsy ho voafehiko? Tsy ilay voafehy araka ny eritreritry ny hafa fa voafehiko araka ny hamaritako azy. Dia hitolagaga ny maro, na dia ireo mpanohitra ahy aza, ka hifidy ahy indray amin'ny fifidianana manaraka...
Kanjo tapaka tampoka ilay redirediko te-ho filoha, eo am-piandrasana ny fepetra raisina ao anatin'izao fielezan'ny valan'aretina Covid-19 izao.
Miandry ny andro ivalian'izany fanontaniana izany avokoa ny maro eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Toa lazaina ho saro-baliana ilay fanontaniana, saingy mora io rehefa mijery izay laharam-pahamehana sy heverina ho manan-danja kokoa ny olona manapa-kevitra ny amin'izany. Inona ary ny fanontaniana ambony indrindra iankinan'ny fanapahan-kevitra hanohizana na hampitsaharana ny fihibohana? Mety ho samy manana isika fa raha ny amiko manokana dia hoe iza no ambony ny aina sa ny toekarena? Ny aim-bahoaka sa ny hanim-bahoaka? [maty rahampitso sa maty raha afaka ampitso?]
Raha ny tokony ho izy dia tokana ny safidy amin'izany: na manao ahoana na manao ahoana dia tsy misy ambony noho ny aina. Ka ahoana no atao hitandroana ilay aina? Ary ahoana ihany koa ny mety ho fiantraikan'izay fanapahan-kevitra horaisina avy eo? Inona izany ny fepetra tokony horaisina miaraka amin'izay fanapahan-kevitra tapaka? Ireo no tokony hovaliana na mety ho tsy valiako eto am-panoratana aza.
Fahadisoana voalohany nataon'ny mpitondra tamin'ity raharaha Covid-19 ity ny nametrahany ny toekarena ambonin'ny aina raha niangaviana hoe hidio ny sisitany amin'ny fanakatonana ny sidina avy sy mankany Eoropa (sy ivelany iray manontolo). Niezaka ny nanarina izy avy eo tamin'ny fanakatonana ny tanàna na ny faritra tamin'ny hafa... Dia azo atao ve ny mihevitra fa hiverina mankany amin'ny fahadisoana indray ny mpitondra rehefa nahazo lesona tamin'izay nitranga teo aloha sy raha mijery ny zavamisy manerantany?
Inona moa no azo heverina hitranga avy hatrany raha lazaina hoe tapitra hatreo ny "confinement"? Efa nisy ny nanao teny tsipalotra hoe efa nandresy isika izany, efa voafehy izany ilay izy ka dia andao hiara-mirona hivoaka ny arabe, hihorakoraka sy hifampiarahaba, ary tsy hihaino intsony izay fepetra tokony mbola ho arahana. Izany hoe eo amin'ny fotoana tokony hitandreman'ny besinimaro indrindra no hovahana tampoka ny varavarana... fa dia fahafatesana mikararana no hitranga eto Madagasikara.
Inona indray no azo heverina hitranga raha lazaina hoe mbola mitohy ny fihibohana? Hanohy amin'ny fivoahana ihany izay efa mivoaka, fa mbola hitandrina kosa ny besinimaro izay tsy hitantsika sy tsy henontsika na dia ho olana ho azy ireo aza ny sakafo hohanina. Mety hisy ny fanoherana ilay fanapahan-kevitra ary tsy fantatra izay ho fiantraikan'izany... ary eto no tena ilaina ireo olona efa notakiako hifampiresahan'ny Filoham-pirenena saingy tsy noraharahiany mihitsy mandraka androany. Tsy maninona fa izy no tompon'ny fanapahan-kevitra farany amin'iny.
Koa na dia amin'ireo nosoratako ireo fotsiny aza dia aiza ho aiza no mety kokoa sy mahasoa kokoa ny vahoaka malagasy? Tsy ijerena resa-pianakaviana izany fa fanapahan-kevitra politika rehefa ny filoha no naka ny toerana hitarika amin'ny ady amin'ny coronavirus ity! Fa raha mbola tsy mety ho azonao ihany izay tian'ny mpanoratra holazaina dia hoy aho hoe "Aza misioka raha tsy tafavoaka ny ala" ary mbola vao eto ampanombohan'ny fiitarana isika izao ka aleo tohizana izay efa natomboka fa ny fepetra entina hanampiana ny olona no jereo, na ny marina kokoa dia hoe ireo olona azo atokisana hizara tsy miangatra no tadiavo. Tsy adala akory ireo lazaina ho mpanohitra raha efa mahasahy miteny sahady hoe tokony ho amin'ny faran'ny volana avrily no haingana indrindra vao vahàna ny tady mamatotra ny varavarambe tsy hisokatra. Koa ambava homana, am-po mieritra fa efa lava dia lava sahady ny lahatsoratra!
Nosoratana tao amin'ny Facebook, tamin'ny voalohany avrily efa alina...
Filoha be fihetsiketsehana, Efa fahita iny.
Fa tsy maintsy misy vahaolana politika ity na tianao na tsy tianao.
Efa hifarana ny fotoana fihibohana tapabolana ary efa miandry ny tohiny ny olona, hotohizana ve sa tsia ilay fihibohana?
Na hitohy io fihibohana io na tsia, izay fanapahan-kevitra horaisin'ny Filoha dia hanakianana azy avokoa, ary hiandrasana azy an-kodimirana araka ny fiteny mahazatra.
Ka inona ny vahaolana amin'izany? Ahoana ny hampihenana ny fiantraikany ratsy eo amin'ny tontolo sosialy sy politika eto Madagasikara?
Zavatra iray, iangaviana mba tsy hitetateta hihevitra fa hahavita irery amin'ny ady amin'io Covid-19 io, heverina ho dokambarotra politika hatrany izay fihetsika rehetra fakana fon'ny olona, heverina ho fanararaotana ny zavamisy eto Madagasikara.
Ny fihetsika mahomby indrindra sy mety hampiara-mientana ny vahoaka iray manontolo dia ny fakana ireo filoha teo aloha rehetra, fakana hevitra azy rehetra ireo, ary miara-miseho amin-dry zareo imasom-bahoaka. Fanetre-tena avy amin'ny filoha ihany no ahafahana mahavita izany ary mety ahafahana misoroka amin'ny rotaka ahiana hitranga amin'ny vokatry ny fanapahan-kevitra rehetra na hanohy na hanatsahatra ny fihibohana. Tenim-pitiavana tsy hisian'ny korontana eto Madagasikara io zavatra soratako io. Faly aho raha raisina io tolo-kevitra io fa tsy manenina amin'izay soratako kosa aho raha tsy raisina ilay tolo-kevitro.
Ary tonga ny taonjato vaovao, izay nanadinoana ny tantara teo aloha, nisy mpanjaka vaovao nanjaka tao Ejipta. Ary izy niteny tamin'ny mpanolo-tsainany hoe: Indro fa mihabetsaka sy mihalava ny fotoana iainan'ny zokiolona eto ambonin'ny tany nefa andaniambola betsaka ny vola famelomana azy ireo; andeha anaovantsika hevitra ireo fa manimba ny toekarem-pirenentsika. Nanaiky izany hevitra izany ireo mpanolo-tsaina satria heveriny ho andriamanitra velona miahy ny vahoakany ny mpanjaka.
Dia nanakarama manampahaizana izay sakaizany ihany ny mpanjaka hamorona aretina handripahana ireo zokiolona ireo. Dia nihevitra lalina ireo manampahaizana ireo ny amin'izay fomba hanavahana ny zokiolona amin'ireo sokajin-taona hafa ka na tratran'ilay aretina aza ny zaza sy ny tanora dia ho sitrana ihany, fa tsy mamela mivalo kosa amin'ny olon-dehibe mareforefo ara-pahasalamana sy efa nahazo taona mbamin'ny zokiolona fa dia ataony matiny tokoa.
Nomena baiko koa anefa ireo manampahaizana ireo hanome ny fanefitra ilay aretina hitsaboana ny havan'ny mpanjaka sy ny namany akaiky mety ho tratrany. Nofemperana mafy ireo manampahaizana ireo hitazona izany rehetra izany ho tsiambaratelo satria famonoana mangingina toy ny fahafatesana voajanahary no hambara amin'ny vahoaka.
Kanjo, nisy dokotera iray nahatsikaritra fa tsy mahazatra ity aretina iray toa mamono olona betsaka ity. Tsy maintsy natao izay hamonoana azy dia lazaina fa matin'ilay aretina vaovao tsikariny ihany izy na dia mbola ao anatin'ny heriny tanteraka aza. Dia nanao ny asa nampanaovina azy tokoa ilay aretina ka maro ireo zokiolona no matiny.
Gaga tamin'ny herin'ilay aretina ny vahoaka ary nieritreritra fa matoa navelan'Andriamanitra hiseho izany dia ho famaizana ny vahoaka amin'ireo fahotana nataony, saingy tsy noheveriny manko fa ny mpanjakany ihany no tomponkevitra amin'ity aretina ity. Dia anjaranao indray no manohy ity anganongano ity...