Nivoaka tao amin'ny tambajotra sosialy Facebook, ny alin'ny fetim-pirenena fa hijoro vavolombelona tamin'izay nitranga ny andron'ny 20 mey 2010 teny amin'ny Mausolée ny iray amin'ireo nitarika ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana tamin'izany fotoana izany, ary mandritra ny fotoam-pivavahan-karivan'ny 2 jolay 2017 no hanatanterahana izany fijoroana vavolombelona izany. Niteraka resabe izay tsy dia ivalamparana eto moa io sata tamin'ny Facebook io. Ny tena niteraka ny tsikera dia ny hoe hanafangaro ny politika sy ny fivavahana izany fijoroana vavolombelona izany ka te-hanandra-tena ilay olona.
Na dia tsy tokony ho afaka tamin'izany fotoana izany aza ny tena dia niezaka manokana satria ny andro alahady hariva, manomboka amin'ny 5 ora hariva ny fotoana teny amin'ny FJKM Atsimon'Imahamasina, nefa ny tena lavi-podiana, 17-20 kilaometatra miala ny garan'Isoarano. Lavitra izany ho an'ny eto Madagasikara na dia iakarana sy idinana miasa mankao an-drenivohitra isan'andro aza.
Aleo tsorina fa efa tsy nanampo hahatratra ilay fijoroana vavolombelona ny tena satria tamin'ny enina latsaka fahefany vao tonga tao am-piangonana. Efa tao anatin'ny fanazavana ny lohahevitra (izay miompana amin'ny Fanahy Masina, Ny Fanirahana ary ny Fijoroana Vavolombelona angamba) banjinin'ny FJKM mandritra ny volana jolay 2017 ny mpitandrina Ranaivoniarivo Tiana Alisoa. Nifandraika loatra tamin'ny zavatra niainany sy niainan'ny fiangonana ilay lohahevitra ka izany angamba no nahatonga azy hanoratra sy hampilaza mialoha tao amin'ny Facebook.
Mariho fa noho ny fahatarako dia tsy mahafantatra izay mety ho fepetra mialoha aho hoe azo raisim-peo sy sary ve ny fotoana, fa ny nataoko aloha dia naka sary aho satria efa nisy ireo hafa naka sary. Azo lazaina ho diso fanantenana ireo nieritreritra hihaino ilay fijoroana vavolombelona ka tsy nialohavana famelabelarana ny tenin'Andriamanitra momba ny Fanahy Masina, na Fanahin'Andriamanitra izany. Ireo mpanao gazety no tena tiako lazaina amin'izany. Rehefa manaraka ny fotoana dia hita fa mirafitra tsara ao anatin'ny famelabelaran-kevitra momba ny tenin'Andriamanitra ilay izy. Mariho ihany koa fa voatery nivoaka nody amin'izay aho tamin'ny fito hariva, satria nangala-dia aho, nefa mbola tsy tapitra ny famelabelarana tamin'izany fotoana izany.
Maro ny zavatra voatantara tao fa ireto ihany aloha no avoakako, dia hotohizana sy hatevenina raha mahaliana anareo ilay izy:
- Voalohany, tsy resaka 20 mey ihany no notantaraina tao fa misy zavatra hafa ihany koa, toy ny toerana nanirahana azy amin'ny maha-mpitandrina.
- Fahatelo, noho ny fifandisoana anarana sy fampitam-baovao miafina (renseignements) dia ny mpitandrina Ranaivo Rivo Arson indray no notifirin'ny sniper sy maty raha tokony ho izy Ranaivoniarivo Tiana Alisoa no notifirina tanaty sahotaka.
Izay ihany aloha fa efa lava sahady ny resaka, dia amoahana lahatsoratra hafa indray raha misy mahaliana anareo.
Jentilisa, 4 jolay 2017
Tsy mpanaraka vaovao loatra intsony, indrindra fa ny vaovao eto Madagasikara, saingy misy hatrany ny hevitra manokana isaky ny zavatra mitranga mba hitan'ny maso. Tamin'ny faran'ny volana marsa sy ny fiandohan'ny volana avrily ny tena nahita ny fanadiovana lalana manodidina ny zaridainan'Ambohijatovo sy ny fanapahana ny bozaka lava tao amin'io zaridaina io ihany. Ny vaovao no nahitana fa hatreny Anosy sy manodidina ny kianjan'i Mahamasina no nanaovan-dry zareo izany fihetsika izany. Andron'ny Zandary, hono, ireo andro ireo. Izaho kosa nahita zavatra hafa tao ambadik'izany ary mety ho nitovy hevitra tamin'ny tena ihany koa ny ao amin'ny governemanta matoa nanao io fanovana ny sekreteram-panjakana misahana ny zandary io.
Ny voamarika voalohany ary dia ny toerana nanaovana ny asam-panadiovana: Ambohijatovo, Anosy sy Mahamasina. Toerana afovoan-tanàna efa nitrangana fivorivorian'olona ireo toerana ireo ary ny kianjan'ny 13 mey irery ihany no tsy tafiditra. Angamba tsy natao intsony ity farany ity satria efa nosoloina dobon-drano ny toerana nahafatesan'olona voalohany indrindra tamin'ny tolom-bahoaka teto Antananarivo hatramin'ny nahazoana ny fahaleovantena, niampy fantsitsitran-drano izany. Manaraka izany ihany koa, tsy fandiavan'olona mandeha tongotra loatra intsony koa io toerana io ary efa madio hatrany amin'ny ankapobeny ka tsy mila diovina intsony. Ankoatra izay dia efa nanaovana fivoriana politika na fanarahana toe-draharaha indrindra ireo toerana voatonona ireo.
Heverina noho izany fa misy sariohatra napetraky ny zandary na ireo mpitarika azy ny nisafidianana ny fanadiovana ireo toerana roa ireo ary nanamafy ny hevitro ny tohin'io asam-panadiovana io. Nitranga ny "Raharaha Claudine" notarihan'ny BIANCO izany niafara tamin'ny fampandosirana any ivelan'ny firenena ilay ramatoa noampangaina tamin'ny raharaha fanodikodinam-bola maro teto Madagasikara. Raha nanandratra ny nataon'ny BIANCO ny maro, izaho kosa toa nanao antso an'efitra raha nilaza fa tsy nahavita na inona na inona ny famotorana nataon'ity Birao Miady amin'ny Kolikoly ity raha tsy nisy ny rantsana mpampihatra ny lalàna dia ny Zandary ihany, nomarihako mazava tao amin'ny Facebook io ho an'izay namana na manaraka ao amin'io tambajotran-tserasera io.
Mariho fa raha nitondra olona teny amin'ny BIANCO ny Senatera Riana Andriamandavy VII dia ny zandary irery no niambina ny vavahady tsy idiran'ireo tangoron'olona ireo ny Birao. Tsy afa-nanamarina na nandiso izay nitondra ilay ramatoa ho eny amin'ny HJRA indray aho rehefa nodidian'ny CPAC hotazonina vonjimaika eny Antanimora Rtoa Claudine fa no nolazain'ny mpitati-baovao dia hoe EMMOREG no nitari-dalana azy. Dia jereo ihany koa ny ny Polisy misahana ny Sisintany, fa tsy ny Zandary, no nanoha-riana nilaza andro vitsy taorian'ny fampandosirana an-dRtoa Claudine fa ara-dalàna tsara ireo taratasy nahafahana nandefa azy hivoaka an'i Madagasikara.
Koa aza atao mahagaga raha nisy ny fanovana ny mpitarika voalohany ny zandary teo anivon'ny governemanta satria mahafantatra tsara ny loza mitatao aminy nanoloana ny fiaraha-miasan'ny BIANCO sy ny Zandarimaria ny mpitondra amin'izao fotoana izao. Ho hitantsika eo izay hataon'ny Zandary amin'izao fanovana ny mpitarika azy izao sy ny fitohizan'ny fiarahan'ny BIANCO sy ny Zandary miasa. Eritreritra mba mandalo, efa tokony nosoratana hatry ny nahitana voalohany ny fanadiovana nataon'ny zandary fa niova mpitondra ry zareo vao tery hanoratra fandrao mandalo tsy misy mahita ny zava-nitranga teto amin'ny firenena mba tsikaritry ny tena.
Jentilisa, Isahafa 20 avrily 2017 amin'ny 11 ora sy 11 minitra alina.
Hatreto, nanomboka alakamisy alina ka hatramin'ny asabotsy, tapaka jiro tanteraka ny tanànan'Ambositra iray vohitra, araka ny fitarainan'ny mpiara-miasa amin'ny tena. Tsy fantatra moa izay tena zava-misy: izay tokoa ve no izy? Aiza tokoa moa ny olona tapaka jiro no afaka mampita ny fitarainany rehefa tsy misy ny herinjiro hamelomana vatoaratra ohatra?
Mariho fa efa nisy tranga tahaka izao ihany koa ny faritra Analavory, Imerintsiatosika ary Tsiroanomandidy tany alohaloha tany. Tsy mampino anefa izay zava-misy izay. Tsy mahagaga raha nisy ny fitroarana tany Farafangana tany ka nandoroan'ny olona ny biraon'ny JIRAMA.
Tezitra tamin'izany fandoroana fananana izany ny ankamaroan'ny olona, eny fa na izaho izay manoratra io aza, saingy tsy hainao ary tsy takatrao ny zavamisy iainan'ireo mponina ireo mahatonga an'izany fanapahan-kevitra faratampony izany. Fantatry ny mpitondra tsara izany fahatezerana izany ka nahatonga ny fandefasana mpamelona angovon'aratra tany an-toerana. Rehefa mandoro fananana ve ny olona vao mikorapaka?
Manoratra aho satria alina fanindroany izay no tapaka maharitra ihany koa ny jiro eto amin'ny misy ahy eto Antananarivo renivohitra. Ny resaka nifanaovako tamin'ireo izay nifampitafa tamiko any amin'ny toeran-kafa ato anatin'ny Kaominina ihany no nahafantarako fa faritra maro no miaritra izany tsy fisian-jiro maharitra amin'ny alina izany.
Ny Zoma maraina tamin'ny efatra ora, no niainako ihany koa ny fitarainan'ny olona tamin'ny radio hoe rehefa tapahana dia tapaho tanteraka fa aza velomina telo segondra dia vonoina iray minitra dia velomina telo segondra dia vonoina iray minitra misesisesy fa tamin'ny dimy maraina vao novonoina tanteraka tsy niverina intsony ary tsy fantatro izay ora niverenany fa lasa niasa aho.
Manoratra ihany koa aho, satria tapaka hatramin'ny 3G (fanaovako avotra farany hiseraserana ankoatra ny ADSL fampiasa) amin'izao fotoana anoratako izao... Toa zary karazana fanampenam-bava izato izy, ary fanelingelenana tanteraka amin'ny asa mifandraika amin'ny aterineto... milaza fa tena tratra aoriana tokoa isika ary voasembantsembana ihany koa ny hoavin'ny asa fihariana. Raha tsy tsapanao ny halalin'ireo resaka ataoko ireo dia aza gaga raha mahita ireo hadalana ataon'ny Malagasy malaza ho hendry sy tia milamina tsy tia korontana.
Nivoaka tamin'ny 3 oktobra tany Londra renivohitry ny Fanjakana Mitambatra ny tatitry ny Tondro Ibrahim Mo taona 2016 manadihady ny fahaiza-mitantana eto Afrika amin'ny ankapobeny. Voalohany amin'izany i Maorisy manana ny isa 79,9 ary nitombo isa +2,3, faharoa kosa i Botswana manana isa 73,7 (-0,5) ary fahatelo amin'ny isa 73,0 (+1,9) kosa i Cap Vert. Nasongadin'ity tatitra ity fa i Cote d'Ivoire no nahazo isa be indrindra tamin'izany (+13,1), arahin'i Togo (+9,7) sy i Zimbabwe (+9,7), ary i Liberia (+8,7) sy i Rwanda (+8,4).
Araka io tondro navoakan'ny Orina Mpanasoa Ibrahim Mo io dia mitana ny laharana faha-33 mitovy amin'i Togo i Madagasikara amin'ny firenena 54 nampilaharina amin'ny isa 48,5 ary very 7,6 isika amin'izany fampilaharana izany eo amin'ny sehatry ny fitantanam-panjakana ankapobeny eto Afrika hatramin'ny nanombohan'ny fanangonana lahatahiry tamin'ny taona 2006. I Libya no nanary isa be indrindra teo amin'io fitantanam-panjakana io, satria very 18 isa be izao, i Libya izay fantatsika fa nopotehin'ny firenena tandrefana tanteraka, ary lohalaharana amin'izany i Frantsa nentin'i Sarkozy. Firenena faharoa nanary isa be indrindra manaraka azy kosa i Madagasikara amin'ny isa 7,6 be izao, izay firenena "tsy nisy ady" akory.
Afa-baraka tanteraka isika eto Madagasikara!
Filaminana sy Fanjakana Tsara Tantana
Eo amin'ny filaharana ankapobeny dia i Botswana no mitana ny laharana voaohany amin'ny isa 81,9 ary very isa (-1,1) izy amin'izany. Maorisy kosa no mitana ny laharana faharoa amin'ny isa 80,8 (-0,3) ary i Cap Vert no mitana ny laharana fahatelo amin'ny isa 77,1 (-2,3). Araka ny tatitra dia nihemotra avokoa tsy misy anavahana ireo firenena rehetra tratran'ny fihemorana araka ny isa azo eo amin'ny sehatry ny Filaminana sy ny Fanjakana Tsara Tantana.
Cote d'Ivoire (+17,3) manana isa 55,1 sy Liberia (+14,8) manana isa 57,2 ary i Sierra Leone (+9,6) manana isa 59,9 no telo voalohany nahazo isa tsara indrindra tao anatin'ny folo taona. Libya kosa no very isa be indrindra (-34,1) manana isa 16,3 arahin'i Repoblikan'i Afrika Afovoany (-16,2) manana isa 15,7 sy i Burundi (-12,0) manana isa 32,6.
Sokajy Fiarovana ny olon-tsotra
Roa ny refy napetraky ny Afrobarometer momba ity fiarovana ny olon-tsotra ity, eo amin'ny fisian'ny heloka bevava eo an-toerana sy eo amin'ny manodidina. Nahitana fihatsarana izany tamin'ny ankapobeny tao anatin'ny folo taona. Laharana faha-40 no misy an'i Madagasikara (-15,3) manana naoty na isa 37,8/100. Ataoko fa manaiky tsara izany tatitra izany isika na dia tsy haintsika aza ny fomba fandrefesana nataon-dry zareo.
Laharana faha-28 no misy an'i Madagasikara eo amin'ireto sehatra roa ireto, amin'ny isa 55/100 ary very isa 8,3 kosa hatramin'ny nanombohan'ny fanangonana lahatahiry tamin'ny 2006.
Sokajy Fiarovam-Pirenena
Firenena 30 no nahitana fihemorana teo amin'ity sokajy ity ka i Libya (-54,7) no nihemotra indrindra tamin'izany, arahin'i Nigeria (-28,6) sy i Ejipta (-27,2). Firenena 20 kosa no nahitana fihatsarana tamin'izany ka Ongadà (+29,8) sy i Liberia (+29,0) no nihazakazaka indrindra ho amin'izany amin'ny fitomboan'isa ambany kely noho ny +30. Ny fidiran'ny governemanta amin'ny fifanandrinana mitam-piadiana sy ny herisetra ataon'ny mpiantsehatra tsy miankina amin'ny Fanjakana no tena miteraka izany fiharatsian'ny fiarovam-pirenena izany.
Laharana faha-20 amin'ny naoty 86,4 no misy an'i Madagasikara (-9,3) eto amin'ity sehatra ity.
Sokajy Tamberin'andraikitra na Mangarahara (Accountability)
Ny mangarahara ho ahitana ny naoty ambany indrindra ankapobeny (35,5/100) amin'ireto zana-tsokajy tantaraintsika ireto ary nahitana fiharatsiana (-1,0) ihany koa tao anatin'ny folo taona. Ny anton'ny fihemorana amin'ity tamberin'andraikitra ity manerana ny kaontinanta dia vokatry ny fihasimban'ny tondro valo andrefesana azy: Kolikolin'ny Fanjakam-birao (-8,7), Kolikoly ataon'ny manampahefanan'ny Governemanta sy ny mpiasam-panjakana (-2,8), kolikoly any amin'ny sehatry ny famotorana (-1,9), ny tamberin'andraikitra ataon'ny Manampahefana ara-panjakana (-1,1) ary ny fanodikodinana ny Vatsim-Panjakana (-0,3).
Laharana faha-26 i Madagasikara (-8,3) amin'ny isa 36,3/100. Madagasikara (-78,1) ihany koa no nahitana fiharatsiana indrindra eo amin'ny sehatra iadiana amin'ny kolikoly tao anatin'ny folo taona.
Sokajy Fampiharana ny lalàna
Firenena 33 no nahitana fihatsaran'ny fampiharana ny lalàna hatramin'ny taona 2006. Nijotso ny mason-tsivan'ny Fanasaziana (-5,5), ny Famindram-pahefana (-3,7) ary ny Zo hanam-pananana (-2,3) raha nisonga kosa ny Fombam-Pitsarana (+5,3) sy ny fahaleovantena ara-pitsarana (+4,3) tao anatin'ny folo taona. Firenena 34 no nisitraka izany fahaleovantena ara-pitsarana izany ka i Maorisy (94,6), Afrika Atsimo (93,9) ary i Namibia (92,9) no tsara toerana indrindra sady nivoatra indrindra tamin'izany.
Laharana faha-16 (59,4/100) no misy an'i Madagasikara (-0,7) eo amin'io fampiharana ny lalàna io.
Marihin'ny tatitra fa ahitana fifandraisana eo amin'ny Filaminana sy ny fampanjakan-dalàna sy ny fahafahana mirona mankany amin'ny fanorenana toekarena maharitra.
Ny Fandraisana Anjara sy ny Zon'olombelona
Ny 78 isanjaton'ny Afrikana no monina any amin'ny firenena nahitana fihatsarana tao anatin'ny folo taona ny Fandraisana Anjara sy ny Zon'olombelona. Firenena 37 no misitraka izany. I Tonizia (+22,4) no nahitana fihatsarana indrindra mitana amin'izany. Cap Vert (+0,6) no lohalaharana amin'ny naoty 82,0/100 arahin'i Namibia (+0,6) amin'ny isa 76,1/100 sy Maorisy (+0.8) amin'ny naoty 76,0/100. Mitana ny laharana faha-13 kosa i Madagasikara (+0,1) amin'ny isa 64,7/100.
Laharana faha-18 (65,9/100) i Madagasikara (-0,1) eo amin'ny sokajy fandraisana anjaran'ny olom-pirenena ahitana ny mason-tsivan'ny zo ara-politika, fandraisana anjara ara-politika, fifidianana malalaka sy ara-drariny, ary ny fananan'ny eo amin'ny fitondrana fahefana hitondra.
Laharana faha-21 (52,5/100) kosa i Madagasikara (-10,7) eo amin'ny fampanajana ny zo, fahaefatra niharatsy isa indrindra. Mason-tsivana nahitana fijotsoana ankapobeny eo amin'ny sehatra afrikana ny Fahafahana ara-tsivily (-5,1), ny fahafahana hivory sy hanangana fikambanana (-4,4), ny fanitsakitsahana ny zon'olombelona (-4,3) ary ny fahafahana hiteny (-2,7).
Nahitana fihatsarana kosa teo amin'ity fampanajana ity zon'olombelona ity na dia mbola ambany aza naotiny azony i Tonizia (+26.3), arahin'i Côte d’Ivoire (+19.3), Zimbabwe (+16.3), Guinea-Bissau (+14.8), Togo (+12.5) ary i Nizera (+10.7).
Laharana fahaefatra (75,7/100) mitovy amin'i Cap-Vert (+2,1) kosa i Madagasikara (+13,9) eo amin'ny miralenta na fampitoviana ny zon'ny lahy sy ny vavy. I Rwanda kosa no sady nahitana fihatsarana indrindra (+24.6) no tsara naoty indrindra (90.3/100) manerana ny kaontinanta. Ny fihatsarana amin'ny ankapobeny dia avy amin'ny Fitoviana lenta eo amin'ny toeram-piasana (+11.5) sy ny lalàna eo amin'ny herisetra atao amin'ny vehivavy (+9.5).
Fahafaha-manorina Toekarena Maharitra
Nahitana fihatsarana ny Fahafaha-manorina Toekarena Maharitra (+1.8) taona anatin'ny folo taona saingy mbola ambany ihany ny isa ankapobeny eo amin'ny Afrikana 42.9/100. Nihatsara ny fotodrafitrasa (+6.5) sy ny sehatr'asa ambanivohitra (+2.6), raha nijotso kosa ny Tontolon'ny Fihariana (-0.8) sy ny Fitantanam-Panjakana (-1.1). Firenena 38 no nahitana fihatsarana eo amin'ny Fahafaha-manorina Toekarena Maharitra ka i Maraoka (+13.0) no firenena nahitana fivoarana indrindra, arahin'i Nizera (+10.8) sy i Ejipta (+10.7).
Libya (-22.4) kosa no nahitana fiharatsiana indrindra, arahin'i Madagasikara (-9.8) sy i Eritrea (-5.6). Laharana faha-41 isika amin'ny isa 33,1/100. Faha-49 isika (16,6/100) eo amin'ny fananganana sy fikojakojana fotodrafitrasa (-7.1).
Faha-44 i Madagasikara (-8.8) eo amin'ny fitantanan-draharaham-panjakana (34.1/100). Na dia mbola mitana ny laharana faha-40 koa aza dia i Madagasikara (-21.7) no niharatsy toerana indrindra teo amin'ny tontolom-pihariana (28,2/100), Madagasikara (11.2/100) kosa no ratsy toerana indrindra teo amin'ny famoronan'asa, arahin'i Zimbabwe (14.6), Tonizia (19.8), Cap Vert (22.6) ary i Sierra Leone (23.0).
Laharana faha-25 (53,6/100) i Madagasikara(-1,3) eo amin'ny sehatra ambanivohitra
Fampivelarana ny maha-olona
Ny fampivelarana ny mahaolona no nahitana naoty tsara indrindra teo amin'ny sehatra Afrikana amin'ny ankapobeny. Firenena 43 no nisy fivoarana tao anatin'ny folo taona ary mahasahana ny 87 isanjaton'ny olompirenena afrikana izany. Voalohany (84,2/100) i Seychelles (+5.2), arahin'i Maorisy (83,7/100) (-0,8) sy i Botswana (78,5/100) (+3,9). I Rwanda kosa no nihatsara fampivelarana mahaolona indrindra (+14.4), arahin'i Ethiopia (+13.9) sy i Angola (+11.2). Madagasikara (41,1/100) faha-50 kosa no faharoa avy any amin'ny farany (-13,5) manaraka an'i Libya (58,1/100) faha-19 eo amin'ny fiharatsian'ny (-15,7) fampivelarana ny mahaolona.
Faha-39 (38,4/100) i Madagasikara (-3,5) eo amin'ny fanabeazana raha nahitana fihatsarana teo amin'io lafiny io ny firenena 41. Faha-51 (49,6/100) i Madagasikara (-20,5) eo amin'ny sehatry ny fahasalamana ary nahitana ny fiharatsiana indrindra tamin'izany. Faha-45 (35,3/100) i Madagasikara (-16,5) eo amin'ny fanasoavana (Welfare/Bien être) ary mbola mitana ny telo farany amin'ny fiharatsian'io tontolo io.
Toy izay sy toy izay amin'ny ankapobeny ny tatitra (108 pejy) navoakan'ny Orina Mpanasoa Mo Ibrahim taona 2016 ka miresaka an'i Madagasikara.
Ato ny loharanom-baovao nakana ireo voalaza ireo.
