Hevitra MPANOHARIANA

Taombaovao Malagasy Siantifika ?

Ninia tsy nitabataba loatra aho tamin'ity raharaha iray ity. Sanatria tsy fitiavana manokana ny fomba malagasy na fanaovana tsinontsinona ny fitadiavana izay mampiavaka sy mahaizy ny Malagasy fa indraindray misy ihany ny zavatra mila fanazavana sy itadiavam-baliny ny lohahevitra iray. Ny tena dia mpankafy ny kolontsaina koa na dia tsy nobeazina tamin'ny fombafomba malagasy loatra noho ny fiainana an-drenivohitra aza dia mianatra ny mahafantatra sy maka tsoa-kevitra amin'izay mendrika asandratra. Dia tonga ity Taombaovao Malagasy izay mampiady hevitra fatratra sy mampifanolana vondron'olona samy mpanandratra ny maha-Malagasy.

Tsy mifanaraka amin'izay  tokony ho taombao iraisana sady iavahana. Valalanina ny mpanao gazety ary fanina ny sarambambem-bahoaka, hany ka lasa tsy miraharaha ilay kolontsaina. Ny antony hanoratako kosa, ahiako hisy tohiny ny raharaha, dia ho an'ireo izay liana ka te-hahafantatra bebe kokoa. Na ny tena aza dia nandany andro maromaro nitadiavana tahirin-kevitra (mbola an-tserasera avokoa) sy namakivakiana ny hevitr'ireo olona manodidina ity resaka ity. Mety ho lava ny resaka fa ny tsy maintsy idirako voalohany dia ny fihamboana fa misy ny taombaovao ara-tsiantifika izay mety hampihomehy ihany rehefa mieritreritra ilay izy elaela ianao. Tsoa-kevitra tamin'izay hitako niainga tamin'ny famakiana ireo tahirin-kevitra (lahatahiry) no atolotro etoana.

Fampidirana vetivety: misy karazany roa amin'ny ankapobeny ireo mpitana ny taombaovao Malagasy, ka ny mampifanolana indrindra ireo antokon'olona ireo dia ny daty hanamarihana izany. Ny antoko voalohany dia ireo mankalaza ny fety eo anelanelan'ny volana marsa-avrily izay ny fikambanana Trano Kolotoraly Malagasy sy ny fikambanana Mamelomaso. Ny antoko faharoa kosa dia ireo mankalaza ny fety mifanandrify amin'ny fiafaran'ny volana Ramadany izay ny Zana-dRanavalona no tena fanta-daza amin'izany. Heveriko fa avy any amin'ny loharano nanatanterahana voalohany ny fotoana no mahatonga ny fisarahan-kevitra. Ny an'ireo antokon'olona voalohany ny asiako resaka vetivety etoana.

Fandresen-dahatra miavaka sy entina tsy ahafahan'ny mpifandresy lahatra amin'ireo mpankalaza ny taombaovao mandritra ny tsinambolan'ny alahamadin'ny marsa-aprily mamaly azy intsony ny filazana fa azo porofoina ara-tsiantifika ny taombaovao fikiriny. Hoy ny filazana  hoe : « Andro hifanitsian’ny volana sy ny masoandro amin’ny antokon-kintana Alahamady raha jerena avy ety an-tany (eto Madagasikara) ny taombaovao malagasy ». Vao mahare izany ny mpiady hevitra aminy dia tsy mahateny satria angaha ny azy ny heveriny azo porofoina ara-tsiantifika ity resaka taombaovao ity? Fa angaha r'itony porofoina amin'ny fomba siantifika itony fety itony? Ny ao an-tsaiko dia tsy azo porofoina izany zavatra izany satria resaka ifanekena no hanaovana na hametrahana ny daty fa tsy nisy fanaporofoana ara-tsiantifika izany. Na izany aza dia aleo apetraka araka ny fomba fisainany ny resaka.

Lasa aloha ny tena nanontany an'i Google hoe misy ifandraisany ve ny taombaovao sy ny astronomia na ny taombaovao sy ny siansa fa izay nojereko rehetra tsy misy mampifandray ireo voambolana niara-nalahatra ireo. Tena miavaka manokana ve izany ny Malagasy raha afaka manaporofo fa siantifika no nisafidianany ilay na ireo andro hanaovana ny taombaovao no tsy misy ifandraisany izy ireo amin'ny fitadiavana atao? Misy resaka tsy milamina ao ambadimbadika ao an! fa lasa hatrany nanao ny fitadiavana, farany tonga teo amin'ity hoe "Zôdiaka" na raha atao teny malagasy mahazatra kokoa dia hoe "ireo anaram-bintana" nalahatra araka ireo antokon-kintana eny amin'ny lanitra jerena avy ety an-tany ka andalovan'ny masoandro. Fa nihomehy  irery amin'izay aho rehefa nahavaky azy nanao hoe izao izany no siantifika aminy koa. Fa ahoana ny  voalaza?

Tena tsorina dia tsorina ny resaka mora hahazoana azy. Misy karazany roa ny zodiaka dia ny zodiaka teorika ( zodiaque tropical) sy ny zodiaka ara-boajanahary (zodiaque sidéral). Ny zodiaka teorika dia ny fampizarazarana ho 12 ny faribolana iray ka samy mahazo zoro 30° tsirairay avy ny antokon-kintana nakana ny anaram-bintana (noraisina ho karazana anaram-bolana teo amin'ny Malagasy teto Imerina). Ny toera-piaingan'ny fotoana raisina na hoe toera-pifanandrifiana niaingana dia eo amin'ny teboky ny lohataona (point vernal ou équinoxe du printemps ho an'ny ila-bolantany avaratra)  izay heverina ho teboka iray samy niaingan'ny zodiaka teorika sy ny zodiaka ara-boajanahary.

Ny zodiaka ara-boajanahary kosa dia ny toerana tena marina misy ireo antokon-kintana raha oharina amin'ny teboky ny lohataona. Noho ny fisian'ny fikisahan'ny miraalina (équinoxe) izay miteraka fifindra-toerana eo anivon'ny habakabaka dia misy fifampisintahana tsikelikely 1° isaky ny 72 taona eo amin'ny zodiaka roa tonta na fiovan'ny fotoana andalovan'ny masoandro eo amin'ny antokon-kintana voafaritra na tenenina amin'ny voambola hafa hoe fiovana anaram-bintana isaky ny 2150 taona na mahavita fihodinana feno iray isaky ny 25800 taona. Amin'izao fotoana izao dia eo amin'ny 29° avy eo amin'ny teboky ny lohataona no misy ny fanombohan'ny zodiaka ara-boajanahary raha tsy etsehina eo amin'ny fanombohan'ny zodiaka teorika kosa izany teboky ny lohataona izany. Izany hoe andro na vanim-potoana hafa mihitsy amin'ny fotoana teorika ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana jerena avy ety an-tany ny fifanandrifian'ny masoandro sy ilay antokon-kintana voalaza ara-boajanahary. Tsy haiko intsony raha mbola azon'ny mpamaky izay tiako lazaina na tsia fa na izaho aza mbola sahirana manazava azy amin'ny teny Malagasy.

Efa nisy nahavita tabilao moa izany resaka izany hahatsotra azy fa dia tsy maintsy ataoko fanazavana an-tsoratra hatrany noho ny fahasarotana sy ny fotoana lany amin'ny fananganana tabilao amin'ny tranonkala.

Raha ara-teorika dia hoe ny 21 marsa- 19 avrily no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alahamady (Al-h' amal) na Bélier dia ny 18 avrily - 13 mey kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.

Raha ara-teorika dia hoe ny  20 avrily - 21 mey  no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Adaoro (Ath-thaûr) Taureau dia ny 13 mey - 21 jona kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.

Raha ara-teorika dia hoe ny 21 mey - 21 jona no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Adizaozo (Al-dzaûza) na Gémeaux dia ny 21 jona - 20 jolay kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.

Raha ara-teorika dia hoe ny 22 jona - 22 jolay no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Asorotany (As-sarat ân) na Cancer dia ny  20 jolay - 10 aogositra kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.

Raha ara-teorika dia hoe ny 23 jolay - 23 aogositra no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alahasaty ( Al-asad) na Lion dia ny 10 aogositra - 16 septambra  kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.

Raha ara-teorika dia hoe ny 24 aogositra - 22 septambra  no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Asombola (As-sumbula) na Vierge dia ny 16 septambra - 30 oktobra kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.

Raha ara-teorika dia hoe ny 23 septambra - 23 oltobra  no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Adimizana (Al-mizan) na Balance dia ny 30 oktobra - 20 novambra kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.

Raha ara-teorika dia hoe ny 24 oktobra - 22 novambra no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alakarabo  (Al-aqrab) Scorpion dia ny 20 novambra - 29 novambra kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.

Eto misy antokon-kintana antsoina hoe Serpentaire tsy napetraka ho ao anatin'ny anaram-bintana saingy ny fifanandrifiana tazana avy ety an-tany ataon'ny masoandro amin'izany antokon-kintana izany dia ny 29 novambra - 18 desambra

Raha ara-teorika dia hoe ny 23 novambra - 21 desambra no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alakaosy (Al-qaûs) na Sagittaire dia ny 18 desambra - 20 janoary kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.

Raha ara-teorika dia hoe ny  22 desambra - 19 janoary no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Adijady (Al-djadi) na Capricorne dia ny 20 janoary - 16 febroary kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.

Raha ara-teorika dia hoe ny 20 janoary - 19 febroary no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Adalo (Ad-dalû) na Verseau dia ny 16 febroary - 11 marsa kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.

Raha ara-teorika dia hoe ny 20 febroary - 20 marsa no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alohotsy (Al-h'ût) na Poissons dia ny 11 marsa - 18 avrily kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
 
Koa eto am-pamaranana vetivety ary dia te-hanontany aho hoe aiza ho aiza ara-tsiantifika tokoa no fifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alahamady? Ny lazainy ho 21 marsa - 19 avrily ara-teorika sa ny 18 avrily - 13 mey ara-boajanahary na tena izy eny an'habakabaka eny amin'izao fotoana izao raha tazanina avy ety an-tany ?

Jentilisa 18 marsa 2013

Ratsiry mpanety

Lozanao ry Fiainana, lozanao ry Fahafatesana. Saingy lozanao dia lozanao indrindra ry Fialonana sy ry Fahasahiana mamono olona vokatry ny Fialonana. Mampahatsiahy ny tantaran'i Kaina sy Abela ity tantara ity. Tsy hoe ny rahalahiny no namono azy, fa raiso amin'ny hoe mpiray tanindrazana aminy ihany no namono azy ary ao amin'ny baiboly kristiana dia toy ny rahalahy ihany no iheverana ny hoe mpiray tanindrazana. 

Olon-tsotra iray, tena azo lazaina fa ao anatin'ny antsoina hoe sarambambem-bahoaka, tsy mba manana kaonty facebook. Tanora efa matotra satria nandingana ny fahaefapolo taonany, mpanaraka ny fivavahana Eglizy Katolika Apostolika Romana raha ny tsipalotro avy amin'ny firesany. Tsy fantatra akory izay tena anarany iray manontolo fa dia izay hoe "Ratsiry Mpanety" izay ihany no mba ahalalako azy. Raha mba nanao fitadiavana tamin'ny google aho ka io lohateny io no nampidiriko tao tamin'izaho nanoratra ity tsanganana bilaogy ity dia filazana fodiamandry avy ao amin'ny kaonty Facebook-n'ny Bandin'ny Bond (mizara secteur 5 na 6 ny fokontany 67ha avaratra andrefana ka secteur voalohany izany hoe Bond izany - I - II - III - IV - Bloc ary IVO izany fizarazarana izany) ihany no hany valiny tokana nivoaka. Malaza amin'ny fanetezana izy ary sahiko ny milaza fa sangany eto amin'ny firenena izy raha amin'io taranja iray io saingy folaka an-dantony ny lehilahy. Vao nisandratra sy nivelatra dia notapahina sahady halazo. 

Fitantarana nataony tamina namana mpiara-miasa, izay mpihety ao aminy, no nandrenesana fa ao amin'io mpanety io ihany no mahazatra ilay mpihira malagasy fanta-daza hoe Firmin. Indray mandeha tokoa raha hiseho sehatra tamin'ny fahitalavitra ity mpihira ity indray Asabotsy dia izy no teo alohako tamin'ny filaharana; ary voalaza fa isaky ny hanao fampisehoana ity artista ity dia mihety ao ny marainan'ny fampisehoana. Niteny, hono, ilay artista fa ao amin'ity mpanety voatonona anarana ity ihany no mahay manety ny volony. Ny rahalahiko iray tampo amiko izay monina any Toliary, dia nitady izay heverina ho mahay manety tao amin'ity  tanan-dehibe iray ity fa tsy mahasahy miditra mpanety any fa isaky ny tonga eto an-drenivohitra ihany vao mihety ao amin'ity ranamana iray ity. Hevero anefa fa amam-bolana ity rahalahiko ity vao miakatra aty an-drenivohitra dia azonao vinaniana avy amin'izany ny halavan'ny volony rehefa tonga aty izy fa dia teny fohy dia fohy tokoa ny volo ny ampitson'ny ahatongavany eto.

Inona no mba fantatro aminy? Lehilahy fotsifotsy kely izay izy. Mipiripirina  fa tsy mba mpihetraketraka. Matotra amin'ny asany izy satria mitandro ny fahadiovan'ny fitaovany ankoatra ilay fahaizany mihety. Mipetraka any Ankadindratombo, kaominina Alasora, fa any 67ha avaratra andrefana, tanàna nahabe azy ihany no tena mahazatra azy amin'ny fanetezana sady ahalalàn'ny olona azy. Ny tena mahavariana dia na dia nasondrony 2000 ariary aza ny fihetezana tao aminy, izay azo atao hoe lafo ary tsy misy loatra ny mahasahy mihety amin'izany sara izany dia mbola mankao aminy ihany ireo izay efa zatra nihety taminy satria ao ihany no mahafa-po ireo mpihety aminy. Ny mpihety hafa anefa dia 1000 ariary ka hatramin'ny 1500 ariary no fihetezana, ary 1700 ariary no hitako lafo indrindra nefa tsy nahafapo ahy mihitsy fa tonga amin'ilay fitenenana hoe mba nohetezana ny volo. Andro andavanandro izy, amin'ny ankapobeny no azo alaina hihety fa rehefa andro Asabotsy kosa dia tsy manaiky mihitsy fa tsy maintsy milahatra ao amin'ny trano fiasany daholo. Ny toera-piasany kosa dia tsotsotra ihany, tsy tranohazo anefa fa trano biriky. Tsy mampatahotra ny olona tsotra no miditra amin'izany toerana izany ary tsy mahamenatra ny mpanankarena ihany koa.

Inona no notantaraina tamiko? Tsy misy mampatahotra azy ny kopim-bolo rehetra fa na dia vao lamaody any ivelany ireny aza dia efa hainy sahady. Voalaza fa tsy dia nianarany izany fanetezana izany fa toy ny tonga dia ao anatin'ny rany mihitsy, toy ny talentany avy hatrany. Raha nihety farany tao aminy ity namana mpiara-miasa amiko iray, dia niresaka, hono, ilay mpanety fa efa lasa alain'ny Karana hihety any aminy ilay mpanety ary tsy vola kelikely no omen'ny (na ilay) Karana azy. Fiarakodia 4X4 mihitsy no akàna azy. Ny mpamilin'io Karana io no mpihety tao aminy, ka angamba noho ny fahitany ilay vola tsara hety no nahatonga ny patiraony nanontany hoe iza no mpanetiny sy ny hoe azo alaina hihety azy any an-tranony ve ilay mpanety. 

Ahiahiko, olona manodidina sy mpifanerasera aminy ihany no namono na nampamono azy satria mandeha ny asan'ity ranamana iray ity. Olona mailo sy mahafantatra ny toerana atahorana rehetra ao 67ha manko izy ary milaza amin'ireo mpihety tratra hariva ao aminy ireo toerana tsy azo andalovana sy mampidi-doza ao amin'io faritra io. Mahavariana ihany anefa ny nandrenesana fa maty nisy namono hariva tany 67ha atsimo izy. Tsy mampino ny nahafatesany.

Alahady harivan'ny 3 marsa 2013 aho vao nahare ny fodiamandriny raha ny alatsinainy 25 febroary 2013 kosa no voalaza ho nahafatesany ary ny alarobia  27 febroary kosa no nandevenana azy. Mampahery ny fianakaviana ary indrindra ny vady aman-janaka izay nilaozany tsy satry.

Jentilisa 4 marsa 2013 amin'ny dimy latsaka dimy maraina