Tsy te-hiresaka ady politika loatra aho na dia mankafy io taranja iray io aza. Mampizarazara izy io ary mampiady ny olona mpifanerasera sy tokony hifandray isan'andro noho ny asa aman-draharaha. Fa misy kosa ny tanjona izay tsy tiako mihitsy ny kendreny satria dia fanakorontanana ankitsirano ny fampandrosoana ny tanàna.
Misy fahitalavitra malaza amin'ny fanoherana ankehitriny ary manambava tokoa. Sady tsy tiany ny filoham-pirenena no tsy tiany ihany koa ny Ben'ny Tanànan'Antananarivo. Mampiditra tsikelikely ny fanakorontanana sy ny fandranitana io fahitalavitra iray eto Antananarivo io. Gaga ny tena raha nanaraka tsy fidiny ny vaovao an-tsariny tamin'ny 19 aogositra 2016 lasa teo mahita ny famoahany ny heviny amin'ny alalan'ny feon'ny mpivarotra amoron-dalana. Te-ho mpitondratenin'ireo mpivarotra amorony sy anaty lalana ireo angamba izy no tena marina.
Fa inona no nataony tamin'ny 19 aogositra 2016? Raha tsy maharaka ianao dia tamin'io fotoana io no niantsoan'ny antoko iray te-hiseho masoandro antsoina hoe Antoko Fanavotam-Pirenena na AFP ny olona hidina eny Analakely hanala ny Filoha fa "izay ihany no vahaolana tokana amin'izao toe-java-misy izao". Raikitra ny fifanasana vangy talohan'io daty io. Tsilian-tsofina no nandrenesana fa 3000 any ho any ny mpitandro ny filaminana nahetsika teo Analakely hanosehana izay mpanao fihetsiketsehana hoavy eo. Tankina teo ny amin'iny resaka iny. Fa ny tohim-baovao no nahaliana:
Naka ny feon'ireo mpivarotra amorondalana na anaty lalana ity fahitalavitra, inona ny hevitra nivoaka? Firaisana tsikombakomba eo amin'ny fitondrana Rajaonarimampianina sy ny Ben'ny Tanàna Lalao Ravalomanana izao fanakatsakanana ny asan-dry zareo tsy hivarotra eny amoron-dalana izao. Saribakoly fotsiny io Lalao Ravalomanana io fa lohan'i "Dada" ihany no tena mitondra. Ny nampihomehy irery ahy moa dia ilay resaka tsy misy ifandraisany dia raikitra ny famelezana ilay Ben'ny Tanàna. Inona no idiran'ny Ben'ny Tanàna amin'ny fihetsiketsehana tsy nahazoana alalana sakanan'ny mpitandro ny filaminana?
Andro vitsivitsy taty aoriana, omaly talata, niditra fiara fitateram-bahoaka, dia nandre resaka tamin'ny radio iray tarika sy anarana amin'ilay fahitalavitra nitatitra ny resaka teo ambony ihany. Fandraisana vahiny sy fanehoan-kevitry ny mpihaino no fizotrany fa dia kapoka iray tamin'ilay resaka mpivarotra amoron-dalana ihany. Ny mahavariana dia mody feon'ny mpihaino na olona anontaniana hatrany ilay izy fa dia mitovy ny hafatra, tsy rariny mihitsy ny sakatsakana ataon'ny Ben'ny tanàna amin'ny mpivarotra amoron-dalana: "Fa maninona no eo Analakely sy Ambodifilao sy Soarano irery ihany no enjehin'ny Ben'ny Tanàna nefa feno eran'Antananarivo?", "Raha tsy zakan'ny Ben'ny Tanàna ny isian'ny Mpivarotra Amoron-dalana dia mialà fa aza ny vahoaka madinika no atositosika!"
Tsy mahagaga ianareo raha nandre na nahita amin'ny vaovao androany alarobia itakian'ny mpivarotra amoron-dalana tarihan'ingahy antsoina hoe Filohan'ny Mpiaro ny Mpanjifa ny fialan'ny Ben'ny Tanàna. Indray fotsiny no niserana ny masoko ilay fahitalavitra, ary indray no niserana ny sofiko ilay radio fa ireo no tena nisongadina. Tsy azo visavisaina noho izany ny fandrisihana sy ny fanasana atidoha nataony nandritra ny fotoana maharitra hatramin'ny fikendrena hanesorana ireo mpivarotra tsy manara-dalàna ireo. "Izahay mpivarotra no nametraka ny Ben'ny Tanàna eo ka anjaranay mpivarotra ihany no manaisotra azy eo!" hoy ny hita sy re androany. Tsy mivoaboaka foana izany teny izany fa raha izaho manokana dia sahy milaza fa tsy nisy nifidy an'i Lalao Ravalomanana ho Ben'ny Tanàna izany ireo na ny iray aza fa ilay kandidà nilaza ny hamerina ny tsena eo Analakely no nofidiany tsy misy hambahamba.
Izany no ohatra iray ataon'ny fampitam-baovao iray eto Antananarivo sy azo renesina sy jerena any amin'ny faritra sasany amin'ny alalan'ny fantsona fahitalavitra andoavam-bola. Tsy atao mahagaga loatra noho izany raha mandeha any amin'ny tsy izy ny fisainan'ny olona omena vahana eto an-drenivohitra. Soratra natao ho vavolombelona izao soratako etoana izao.
Jentilisa 24 aogositra amin'ny 11 ora alina.
Mitohy tsy be resaka ny fampitantsika ny fampirantiana nototosaina tao amin'ny Tahala Rarihasina tamin'ny volana jona lasa teo.
Afisy fahaenina. Toa vahiny lehiretsy no lohalaharana nolazainy?
Ka ry zareo kosa no nahafahana nampiditra ny Abidia Latina hanoratana ny teny malagasy koa!
Efa nisy namoaka ho amin'ny teny latina kosa e! Ry Lazarista tany Faradofay!
Avy amin'ireto olona ireto kosa indray ireo nianatra nanoratra sy namaky teny voalohany ankoatra ny mpanjaka Radama Rainy.
Ity koa mbola misionera vahiny fa Katolika Frantsay kosa. Fantatrareo moa fa Frantsay no tena tian'ny mpanjaka Radama Rainy nifandraisana voalohany, noho i Robin izay nampianatra azy, fa napetrapetrak'ireo tokony ho manampahefana frantsay tokony hifampiresaka aminy izy. Nivadika fironana tanteraka nankany amin'ny Anglisy izy noho izay toe-javatra izay.
Mazava loatra raha resaka fandikana lahatsoratra ny famantarana ny dikan'ny voanteny anglisy (na frantsay) ho malagasy no asa lehibe hafa taorian'ny nandikana ny baiboly ho amin'ny teny malagasy.
Anisan'ny olona ambony ny mpitandrina tamin'izany fotoana izany, satria olona tsy maintsy nianatra izy ireny. Izay koa no nahatonga azy ireny hanana ny toerana hitam-bahoaka.
Ankoatra ny mpitandrina dia ny mpampianatra ihany koa no manampahaizana sy nanana fandalinana tamin'izany fotoana izany. Fantatrareo moa fa tamin'ny andron'ny faha-mpanjaka tokana teto Madagasikara, ireny fiangonana protestanta tranainy hitantsika ireny dia sady sekoly rehefa andavanandro no fiangonana rehefa alahady na andro fivavahana lehibe? Politikan'ny mpanjanatany Frantsay ny nanerena ny fanasarahana ny sekoly tamin'ny fiangonana. Nitondra takaitra lalina dia lalina tamin'ny sekoly protestanta teto Madagasikara tamin'ny fanombohan'ny vanim-potoanan'ny fanjanahanantany izany ankoatra ny tsy maintsy hampianarana ny mpianatra amin'ny teny frantsay.
Afisy fahafito. Miditra tsimoramora mankao amin'ireo Andrarezin'ny teny malagasy teraka tao anatin'ny vanim-potoanan'ny fanjanahantany isika.
Lala sy Noro, raha atao fampitahana dia karazany "methode Boscher" malagasy izany raha ny taonany saingy Lala sy Noro malagasy efa tsy fantatry ny taranaka ankehitriny intsony, fa ny "methode Boscher" iky? Ifampitadiavana hatrany nefa efa firy taona?
Tsy tsikaritrareo va? Toa ireo mpamoaka fampianarana teny malagasy ve no tian'ilay mpanatontosa ny fampirantiana sa tena nanana hetaheta ny hampita fahaizana tamin'ny taranany ny manampahaizana fahiny?
Boky fianaran'ny ankizy ambaratonga faharoa, tamin'ny repoblika roa voalohany, na repoblika voalohany sy tetezamita voalohany miampy tapatapaky ny repoblika faharoa izany takelaka notsongaina izany. Ny ankehitriny no tsy fantatro.
Izay vao tena mpanoratra madiorano!
Afisy fahavalo
Raha tsy fantatrao ity mpanoratra ity dia... mbola Malagasy nianatra ihany ve ianao?
Na dia Malagasy mpandala ny teny malagasy aza ianao dia mety mba nisy olona tsy fantatrao ihany tamin'ireo izay nolazaina ary misy koa ireo izay tokony nampidirina nefa tsy tafiditra. Ireo andrarezina ihany no navoaka fa tsy ireo mpanoratra fanta-daza rehetra tsy akory.
Nandeha tao amin'ny fampitam-baovaon'olon-tsotra ny fiampangan'ny masoivoho tiorka ny fikambanan'olon-tsotra tiorka roa eto Madagasikara ho manana fifandraisana na mahazo famatsiambola avy amin'ny fikambanana lazaina ho mampihorohoro. Ny sekoly Light International sy ny Ivontoerana kolontsaina sy ifanakalozan-kevitra Ravinala ireo fikambanana roa voalaza ireo. Tsy mbola nisy zavatra toy izao mihitsy hatramin'izay, hoy ny jeneraly Ramakavelo, hoe ny masoivoho avy any aminy ihany no miampanga ireo toeran-kolontsaina mba manana ny laza tsarany ho tohanan'ny mpampihorohoro.
Ny fahafantarana ny toe-java-misy anefa no ahafahana mamoaka fa fifandroritana ara-politika no ao ambadik'izao fiampangana, nahatafintohina ny fikambanana avy any aminy izao. Mpiara-dalàna ara-politika tamin'ny fitondrana ry Fethullah Güllen teo aloha, fa tsy miankina amin'ny fitondrana. Manana tambajotra mampiroborobo ny fanabeazana sy ny fifanakalozan-kevitra io tambajotra io ao amin'ny "fisantaran'andraikitra Hizmet".
Noho ny kazarana tanjona tsara dia tsara, sady tanterahin-dry zareo avy hatrany tsy voatery haka fahefam-pitondrana ara-politika izany, dia ahian'ny eo amin'ny fitondrana ho takona ny ezaka fampivoaram-pirenena tanterahin-dry zareo izay tena misy tokoa sady tsy takona afenina. Lasa misy noho izany ny faminganana, nefa inona no atahorana raha samy mikaroka ny mahasoa ihany?
Na dia vahiny aza ilay fikambanana, dia nalahelo ihany ny tena ka niezaka ny hamonjy ny famelabelaran-kevitra niarahana tamin'ny mpanao gazety nataon-dry zareo tao amin'ny foiben-toerany tao Andavamamba. Tsy nahatratra ny fanombohany aho fa izay hitako ihany, sy tsikaritro no ampitaiko aminareo, tsy manana fandraisam-peo aho, ary hita any amin'ny haino aman-jery ihany ny votoatin-dresaka tamin'izany fotoana izany.
Inona no mahaliana ny ivontoerana Ravinala?
Ny hevitra sy ny tetikasa miompana amin'ireto lohahevitra ireto no mahaliana azy ireo:
- Mari-panondroana sy Fidirana tsy manankorontana ny firindran'ny fiarahamonina
- Fanabeazana, tontolo ara-piarahamonina
- Zon'olombelona sy fahalalahan'olom-pirenena
- Fifampiresahana eo amin'ny kolontsaina samihafa sy antokom-pivavahana samihafa
- Famahana olam-pifandirana, fandriamapahalemana ary fanelanelanana
- Fanatontoloana sy fahasamihafana ara-kolontsaina.
Araka ny efa nambarako tetsy ambony dia te-hampiely ny taratra avy aminy eo amin'ny fireneny sy ny sehatra manerantany ireo fikambanana mpanara-dia an'i Fethullah Güllen. Tsy miafina amin'izany izy ireo fa ny tsy ankasitrahany dia ny filazana ny tambajotran'i Fethullah Güllen ho fikambanana mpampihorohoro na mpamatsy mampihorohoro.
Avadika ny resaka, avadika ny taria fa mba hilaza kely ny lahatsoratra tany ambadika tany aho. Hoy ny nolazainy hoe mizaka ny fahadisoana ara-politika nataon'ny Britanika tamin'ny faran'ny taonjato faha-19 isika amin'izao fotoana izao satria notadiavin'ny Britanika ny fomba rehetra hamotehana ny taratra Ottoman (niavian'i Torkia). Ilay Kalifà tamin'izany fotoana izany no nopotehina, efa nanana fisokafana ho amin'ny modernisma anefa ny kalifà tamin'izany.
Rehefa potiky ny Britanika ny Kalifà tao Torkia dia vondrona tery saina tanteraka avy ao Arabia Saodita tamin'ny wahabisma nentiny no nandrombaka ny toerany teo amin'ny tontolo silamo. Io wahabisma io no nentin-dry Al Qaeda, ry Taliban, ry Boko Haram ary ry ISIS ireny. Noho ny fikarohana tombontsoa ara-toekarena, noho ny solika, tamin'izany fotoana izany no namotehana ny Kalifà fa ny vokatr'izany dia ny fahateren-tsaina araka ny fijery tandrefana sy izao fampihorohoroana mieli-patrana izao. Tadidio fa ny fomba fitsarana ao Arabia Saodita ireny tanterahin'ny vondrona islamista manapa-doha ireny.
Naharesy lahatra ahy ihany izany lahatsoratra izany, na dia tsy hitako aza ny fatiny, ka izay no nahatonga ahy hanoratra izany etoana.
Hiverina amin'ny resaka voalohany teo indray aho. Ny andrasan'ireo fikambanana roa mpiara-dia amin'i Güllen afvy amin'ny masoivoho Tiorka Volkan Turk Vural dia ny porofo avy amin'ny fitondrana Tiorka entin'ny AKP fa mampiofana mpampihorohoro ry zareo. Any an-tsesintany any Etazonia kosa i Fethullah Güllen, izay nampangaina ho tao ambadiky ny fanonganam-panjakana tsy nahomby tamin'ny 15 jolay 2016, mangataka ny hananganana vaomieram-pamotorana iraisampirenena tsy mitongilana. Nolazainy fa raha misy porofo mazava ny maha-tao ambadiky ny fanonganam-panjakana azy, izay nomelohiny, dia vonona izy ny hiatrika ny vokatr'izany.
Ny zavamisy ny betsaka ny olona voaroaka tamin'ny asany, na tao amin'ny miaramila, na polisy, fampianarana (an'arivony ny sojabe voaroaka), fitsarana, fahasalamana, fampitam-baovao ary orinasa tsy miankina hafa. Mariho fa fantsona fahitalavitra miisa 16, izay akaiky ny vondrona Gülleniste no nesorin'ny Vaomieran'ny haino aman-jery tsy ho ao amin'ny Türksat intsony ary mpanao gazety 24 no nosamborina. Izany no mahatonga ahy somary nitodika kely tany amin'ny 2009 teto Madagasikara ary hieritreritra fa nahomby ilay sarinadim-panonganana nataon'ny miaramila hanilihana izay rehetra mpanohitra ny fitondran'Atoa Racep Tayyip Erdogan tsy ho ao amin'ny asam-panjakana rehetra.
Dia samia mamisavisa!
4 aogositra 2016
