Notontosaina ny alahady 9 novambra 2008 ny famaranana ny fankalazana ny faha40 taona ny nijoroan'ny FJKM. Teny amin'ny kianjaben'i Mahamasina no nanatanterahana izany fotoam-pamaranana izany. Vao maraina dia niainga avy amin'ny faritra samihafa ny fiangonana sy ny sampana samihafa. Tsy nahatratra io filaharambe io moa aho satria io ihany no alahady mba natoriako maraina. Reraky ny asa andavanandro ihany manko ny tena. Na izany aza dia tsy nanaiky kosa raha tsy nanatrika ny fotoana.
Tamin'ity fotoana ity no niarahabana ireo mpikambana rehetra ao amin'ny birao foibe, sy ireo mpikambana samihafa ao amin'ny fandinihan-draharaha, mpanapa-kevitra ambony eo anivon'ny fiangonana sy ireo mpitandrina nahavita be teo anivon'ny FJKM nandritra izay efapolo taona nijoroany izay. Tsy atao mahagaga loatra noho izany raha noraisin-tanana tamin'ny fomba ofisialy ny Minisitry ny tetibola teo aloha Radavidson Andriamparany, mpanolo-tsaina eo anivon'ny birao foibe. Tsy nanatrika kosa ny filoha lefitry ny FJKM sady filohan'ny Repoblika Marc Ravalomanana. Soa ihany hoy aho amin'izay mba mitovitovy ny nanaovana ny FJKM sy ny EKAR. Rehefa namonjy ny toerana nipetrahan'izy ireo ny mpikambana tao amin'ny foibe dia nitsiky ihany aho nahita fa mifanakaiky dia mifanakaiky amin'ny fipetrahan'ny minisitra maro nanatrika ity fotoana ity ny toeran'ny Mpanolotsaina maharitra Radavidson Andriamparany. Moa va tsy toa ireny hoe mbola mitana ny andraikitra mahaMinisitra azy ny lehilahy? Mba iza koa ary no nandamina ny fipetrahan'izy rehetra ireo?
Andro vitsivitsy izay toa resaka finoana sy ny mifandraika aminy hatrany no voasoratro. Nahavariana ahy indray manko ny lohateny lehibe navoakan'ny vaovaontsika gazetin'ny fianakavian'ny filoham-pirenena androany alatsinainy manao hoe tsy azo sarahina ny fiangonana sy ny fanjakana iny. Sarotra manko ny hieritreritra fa ny ao an-dohan'ny filoham-pirenena raha niteny iny izy dia hoe miankina amin'ny fiangonana ny fanjakana. Ny fiangonana no fitaovana nampiasainy nahomby indrindra niakarana tamin'ny fitondrana ary ny fiangonana rehetra tao amin'ny FFKM no tena nampiasainy tamin'ny alalan'ny fanaovana fanampiana isankarazany. Nahazo fahatra tany amin'ny faritra maro izy noho ny fiangonana tao amin'ny FFKM izay misy hatrany amin'ny toerana tsy takatry ny fiara aza. Ny FFKM manko sisa no fahatra nanaovana ny tsindry lentam-pahefana tamin'ny fitondrana Ratsiraka II. Tsy nahagaga loatra raha mora nirona tamin'ity lehilahy nahay nampiasa ny fiangonana ity ny maro an'isa teto Madagasikara.
Tamin'ity fe-potoana faharoa nitondrany ity dia toa tsy nahalala afa-tsy ny FJKM amin'izay ny lehilahy (ny mpitondra faratampony). Vao tsy praiminisitra intsony Atoa Jacques Sylla, katolika sady tanindrana, dia nahita zavatra hafa dia hafa mihitsy ny vahoaka. Efa nisy tamin'ny andron'i Zafy Albert no sady Tanindrana ny filoha no tanindrana ny praiminisitra (Fracisque Ravony sy Emmanuel Rakotovahiny). Anisan'ny naharatsy endrika azy io na dia maro tamin'ny minisitra aza no tanivo (Merina sy Betsileo). Tamin'ny andron-dRatsiraka indray dia nokendreny ho tanivo hatrany ny praiminisitra (Betsileo ny ankamaroany afa-tsy ny Jeneraly Desiré Rakotoarijaona ihany). Fa eto kosa efa Merina ny filoham-pirenena mbola Merina ihany koa ny Praiminisitra ary samy FJKM ihany koa izy ireo. Nahatsiaro ho voahilika ve ny Katolika (indrindra rehefa nalefa nisotro ronono ny Son Eminence Armand Gaetan Razafindratandra)? Ny hita aloha dia te-haka ny fijoroany tsy miaraka amin'ny fitondrana ary tsy te-hifampitambitamby amin'ny fitondrana ny Arshevekan'Antananarivo vaovao Odon Razanakolona. Nanomboka tamin'ny tsy nanekeny halain'ny angidimbin'ny filoham-pirenena tany amin'ny faritra SAVA iny izany. Tsy maintsy nanitikitika ny sain'ny filoham-pirenena iny fihetsika iny. Io indray ilay resabeko e!
Marihina anefa fa na dia tsikaritra ho manana fironana mitongilana amin'ny FJKM io aza ny filoha dia tsy vitsy mihitsy ny olona avy amin'io antokom-pinoana io no tsy mankasitraka ny fitsabahana be loatra ataony. Mihevitra izy fa izy sy ny volany no tena iankinan'ny fiangonana. Atao hoe resaka fiaraha-miasa hatrany ilay izy nefa mikendry hatrany izy ny hanao kendaroroka ny fiangonana sy manery ny safidiny ho safidin'ny fiangonana. Nasehon'ny fiangonana hafa fa manana ny fijoroany ny fiangonana, efa tokony hampieritreritra azy ireny. Te-hijoro amin'ny mahaizy azy ny fiangonana, tompoko, fa aza terenao hiankina aminao. Ary mampiseho azy miharihary ny EKAR aloha amin'izao fotoana izao.
Dia izay indray ny resabeko androany.
Alahady indray ny andro. Raha aty amin'ny tany mahantra andalam-pandrosoana mbola mahery ny fivavahana. Alahady voalohany amin'ny volana aogositra, fandraisana ho an'ny protestanta amin'ny ankapobeny. Ny an'ny Katolika eto amin'ny arsheveshe Antananarivo indray dia famaranana ny sinaody lehibe.
Vory maro dia maro tokoa ny mpivavaka avy amin'ny EKAR maneho ny firaisan-kinany sy ny fahazotoany. Tsy mba mifidy toerana tokoa ry zareo na dia mingaingaina tokoa aza ny hainandro.Ataoko fa tsy latsa-danja amin'izany ny fanentanana isam-piangonana tany. Ny protestanta manko amin'ny ankapobeny na entanina aza dia manao hoe iza koa no hitanin'andro any?
Fa ny tena mahavariana ary tsy mitsahatra aho ny mamerimberina dia hoe fa inona foana ity fanapahana ny lalan'Anosy andro alahady maraina ity ka manakorontana ny fiainana andavanandron'ny olona hatrany. Tsy misy afa-tsy eo ve ny toerana ahafahana manao izany. Nisy hazakazaka bisikileta maraina indray manko nanodidina an'Anosy. Tena voahelingenina ny rehetra satria tapahina ny lalana ami'nny fotoana tahaka ireny. Izany no isaorako ary ankasitrahako ny katolika fa tsy mihemotra amin'ireny izy ireo. Vao maika aza manaika ny hambom-pony raha izany ihany koa no azo ilazana azy.
Tsy nandeha mivantana tamin'ny haino aman-jerim-panjakana moa ity fotoan-dehiben'ny katolika ity... ary manahy mafy aho fa tsy nanatrika io ny filoham-pirenena. Saika tsy nolazaina tamin'ny rnm ny fisiany fa tamin'ny vaovao teny frantsay ihany no nilazana azy. Eo no manahirana satria hevitro manokana tahaka ny tsy miraharaha ny katolika mihitsy ny filoham-pirenena.
Fa ny iverenako hatrany ihany koa dia ny faneken'izay tompon'andraikitra ny hisian'ny fanelingelenana mandrakariva isaky ny alahady voalohan'ny volana. Tena omeko tsiny mihitsy izay tompon'andraikitra manaiky ilay izy satria toa fanivaivana ny zavatra fikirin'ny maro no ataony manapaka io lalana maro mifamezivezy rehefa alahady io (na ny ankehitriny na ny taloha). Raha vitsy an'isa ny kristiana dia tsy olana mihitsy fa raha betsaka kosa hananany olana ihany io ny farany. Izaho moa dia manameloka mandrakariva io fanelingelenana io hatramin'ny ela ary fantatrareo izay nanaraka ny bolongako hatry ny ela izany.
Somary nahagaga ihany fa tsy re teto amin'ny tanàna tamin'ny dokambarotra na ny mifanahatahaka amin'izany loatra ilay fety malaza any Etazonia na Amerika avaratra... Tsy fantatro loatra antsoina hoe Halloween teto Madagasikara e! Nisy ve ny fandrarana sa inona ny antony? Tamin'ny herintaona manko noezahin'ny mpivarotra ihany ny hampalaza azy ity saingy lasa fetin'ny mpifankatia bis ihany ilay izy. Nentina nandaniana ny alina fotsiny. Levona tanatin'ny Zoma mahafinaritra tsotra fotsiny aloha izy tamin'ity taona ity. Tsy nisy fanamarihana manokana intsony.
Toa nisy ihany angaha ny fivezivezena eran'ny tanàna izany, saingy tsy nandre aloha aho, hoe asiana fety eny amin'ny araben'ny fahaleovantena amin'ity alina ity; nefa lasa ihany ny eritreritro hoe sao dia ilay fetin'ny fizahantany karakarain'ny Ortana ihany izany fa afangaron'ny olona heveriny fa hanamarika ny Halloween ny TGV. Izaho kosa tsy mihevitra ny mpitantana ny tanànan'Antananarivo haka tahaka be fahatany hanandratra kolontsaina vahiny tsy mahazo ny fon'ny Malagasy tahaka ny Halloween.
Nisy ihany ny radio niresadresaka momba azy ity saingy tsy nanaitra ahy mihitsy e! Ny fantatro dia tsy raharahan'ny besinimaro ihany koa, ary ny tena mahavariana na ny loterana aza tsy mahalala ny maro raha anontaniana. Tsy mba horakorahana ihany koa moa ilay izy fa nentina mangina. Ny mitataovovonan'ny 31 oktobra 1517 manko no nametrahan'ilay Mpanitsy fivavahana Martin Luther (tsy King) ny petra-kevitra 95 teo amin'ny varavaram-piangonan'i Wittenberg (Lutherstad) ary nanoratra tany amin'ny arsheveka Albert de Mayence tsy hampivarotra ny indolzansy intsony. Noheveriny fa fitaka nentina hanaovana varotra fotsiny (hahazoana volabe ) io indolzansy io.
Raha tamin'ny teny Latinina no nanoratana ireo petra-kevitra ireo noho ny fahazarana sy ny fomba dia voadika haingana tamin'ny teny fantatry ny olona ihany (alemana eto). Nahoraka tamin'ny tanàna maro ny momba ity petra-kevitra ity izay nanaraka ny toriteny nafonja ihany koa. Ity indro ity no ilazan'ny mpahay tantara loterana azy hoe andron'ny filazantsara. Tsy ny indolzansy no notoheriny fa ny fivarotana azy (in dr.Theol. MARTIN LOTERA sy ny asany nosoratan'i LJ Danbolt ed faharoa p.63). Tsy nanao tsinontsinona ny indolzansy izy, fa ny filazantsara no kosa no nasandrany ho ambony kokoa (in idem). Ny fiovana sy ny fanitsiana dia nandeha tsikelikely fa ity andro ity kosa no tena nisy fiantraikany goavana indrindra tamin'izay nataon'ity mpanitsy fivavahana ity.
Fa dia inona loatra koa angaha no nahatonga ahy hametraka indray ity tantara ity? Voalohany, teraky na zanaky ny reformasiona aho. Tsy hoe io no tonga lafatra fa mpanoro ny lalana tokony hodiavina ihany ho an'ny mpanara-dia an'i Kristy. Faharoa, tsy mba mpankasitraka velively ny fivavahana lasa raharaham-barotra itadiavam-bola mihoam-pampana aho. Tsy ny vola no mamelona ny fiangonana fa ny Fanahy Masina amiko. Mpanompo mahatoky ny vola fa Tompo lozabe. Mampalahelo anefa fa matetika takon'ny varotra mandrakariva ilay fetim-pivavahana (raha atao hoe fety ihany koa) ka izay mihetsika rehetra dia vidiam-bola avokoa. Tranga iray nanimba ny raharaham-barotra nifandraika tamin'ny fivavahana hiankina amin-javatra tsy mifototra amin'ny filazantsara ity 31 oktobra 1517 ity ka satry averimberiko mandrakariva. Aleo ihany manko amin'ny fahafoizan-tenan'ny tsirairay no anompoana fa tsy vidiam-bola akory ny lanitra.
Vao avy nandia faran'ny herinandro indray isika teo. Faran'ny herinandro hialan-tsasatra ho an'ny be sy ny maro. Fa misy ihany koa ireo mamonjy fiangonana amin'io fotoana io. Ny aty amin'ny ila-bolan-tany atsimo aloha mbola manana ny tanjany tsara io fivavahana io. Any amin'ny tany tandrefana no karazan'ny efa lefy mihitsy satria efa efa zary an-jaza izany amin'ny foto-pisainan-dry zareo.
Izaho manokana dia tsy mandà fa anisan'ny tena naharatsy laza ny fivavahana ny endrika famoronana natao handrendrika ny fisainan'ankizy tahaka ny dadabe Noely izay ho avy tsy ho ela indray. Efa mananontanona manko ny fetin'ny faran'ny taona. Rehefa mihalehibe ny zaza dia mahatsapa avy eo fa nofitahina tamin'ity resaka dadabe Noely ity. Mikisaka ho azy avy eo ny fisainana ka heverina koa avy eo fa mety ho noforoporonina ihany koa ilay Jesoa ifikiran'ny kristiana mafy. Mba efa nanaitra ihany aho tany alohaloha tany fa efa nahazo valinteny hoe dia ahoana indray no hamalifaliana ny ankizy? Dia ampiainana amin'ny lainga mandrakariva izy izany ho'aho koa.
Fa iray amin'izay tena mampihemotra ny fitoriana koa ny fihatsarambelatsihy ananan'ny maro amin'ny mpivavaka. Raha nahamarika isika dia io no teboka goavana iray tena famerimberin'ny olona tsy te-hiherika fivavahana intsony raha mijery ireo olona milaza azy ho mpivavaka manodidina azy izy. Ankoatra izay moa ny toetra hafa izay karazan'ny manambany sy miteny ratsy ary manompa mihitsy aza ireo efa lasa tsy mino an'Andriamanitra intsony. Rehefa dinihina dia entin'ny fo fotsiny. Matoa anefa ireny efa tsy mino ireny intsony manana ilay foto-pisainany tahaka izay dia efa lasa manana ny filozofiany noho ny fandinihana sy ny fandresendahatra tao anatiny tao indrindra rehefa mijery ireo heveriny fa mpino izy. Etsy andaniny anefa izany fandinihana lalina anaty izany (fandinihana ny tena sy ny hafa) toa tsy nandalo tamin'ny maro an'isa tamin'ny mpino fa ny mandray izay tany an-trano fivavahana izay very ny roatokony no heveriny fa fieritreretana nataony momba ny tenany.
Ankoatra izay indray moa ilay tantara laza ratsy nanalana baraka ny fiangonana an'arivony taona izao sy ity fisainan'ny fiangonana (tandrefana) ankehitriny efa mitsontsorika tanteraka ity. Miala tsiny aho miteny izany satria natao itoriana teny ihany koa ireo olona mivady amin'ny mitovy fananahana aminy sy ireo tsy manaiky ny nanaovan'Andriamanitra azy ho lahy na ho vavy fa izany tsy manome zo azy velively (amiko manokana) ho mpitari-pivavahana ihany koa nefa ny toetrany sy ny fironany mbola tsy miova akory. Tena mitsara indray aho eto ary azo kianina amin'ny fomba fihevitro. Ny mpitarika fivavahana manko dia fitaratra eo amin'ny manodidina azy. Matoa ny epistily nametraka fa tokony ho manambady tokana ny diakona sy ny mpitandrina ohatra dia misy jery ao tsy hitodihan'ny maso ho any amin'ny mpanankarena (lahy izay matetika mirona hanambady maro hatrany rehefa manambola izay) fa hiherika kosa any amin'ireo heverina ho mitandro tsara kosa ny hasin'ny ankohonana (ka manana ny fidelité). Izay fomba fijery izay dia ataoko fa mifangarika amin'ny fomba fijerin'ny be sy ny maro manerana izao tontolo izao amin'ny ankapobeny.
Fa hatramin'izao aho mbola tsy niditra mihitsy amin'ny anton-dahatsoratra akory. Hita tokoa aloha ankehitriny fa mbola misy ihany ilay endrika rebik'ondry manaraka ambokony izay izoran'ny be sy ny maro. Ny mampihomehy anefa dia ilay be sy ny maro ihany koa tsy manana tanjona mazava loatra. Ny tena ao an-tsaina dia araka ilay fomba fiteny malagasy hoe ny mitabe tsy lanin'ny mamba, ny akanga maro tsy vakin'amboa ary izay be no basy. Hany ka tsy hahagaga loatra raha misy ity tranga tantaraiko manaraka ity.
Misy tanora mitovitovy taona miaraka fiangonana, mifanakaiky dabilio na iray sampana dia lasa mpinamana ho azy eny. Lasa mpiresaka ary dia mora ho azy ny fifampitaritarihina. Tsy dia ho amin'ny tsara loatra ilay fifampitaritarihana fa miara-mibolisatra any ho any ka mampahatsiahy ilay hira "ô gorisa gorisa" somary lava iny fa manana tononkira miverimberina izay. Zavatra fahita isan'alahady izy ity na dia somary samy manana ny mampiavaka azy isam-paritra sy isam-piangonana ihany aza. Fiangonana eny ambonimbony eny eto Antananarivo no oharina eto ary tafiditra avokoa na ny fiangonana katolika na ny fiangonana protestanta. Misy fotoana leon'ny fizotran'ny fotoam-pivavahana ve ry zalahy (nefa maro an!) sa dia noho ny fahazaran-dratsy fa dia ireny miditra ao amin'ilay mpivaro-toaka avokoa. Feno ho'aho ny fivarotana ary misotro toaka avokoa ry zalahy nefa ny fitafy io ilay fitondra am-piangonana. Rehefa avy misotro ry zalahy dia mividy tsakitsaky sy na siligaoma avokoa mba hamono izay fofona mety ho tavela dia miditra am-piangonana indray. Mba jerijereo hoe ry zalahy ao ampiangonana ireny fa toa be mpitsako siligaoma rehefa avy noheverina ho "namonjy poritra" ireny.
Dia lasa amin'izay ny saiko hoe: tsy aleo ve tsy miangona tsotra izao toy izay mifamitaka tahaka izao? Iza no fitahina? tahotra ray aman-dreny angaha no nandehanana niangona tany? sa any am-piangonana no tena ahitana ny jôba ka izay ihany koa no tena mampazoto ho any fa tsy inona loatra? Sa mbola heverina fa izany mpiangona izany no ahazoam-boninahitra? Fatiantoka fotsiny ry zalahy ny mankany am-piangonana raha tahaka izany sady mandany fotoana fotsiny fa aleo ary mijanona any an-trano tsotra izao. Efa lalana mankany amin'ny tsi-finoana ihany aloha izany lalana izany rehefa mbola tsy nanaitra ilay feon'ny fieritreretana e! Any an-trano anie afaka mihaino izay tiana henoina, afaka mijery izay tian-kojerena ary afaka manao izay tiana atao e! Fa raha mijoro amin'ny maha-anao anao ianao no tsy menatra amin'izany ijoroanao izany mety hanana ny fiadanana anaty kokoa... dia ho tsapanao kokoa ny antony andehananao any ampiangonana na tsy tokony andehananao any intsony. Farafaharatsiny jerena ny namana izay tsy mitarika lava anao hivoaka ny fiangonana raha te-ho tamana ao ihany ianao.
