Fa satria manko tsy namaoka ny endriny ilay depiote dia aleo tsy avoaka ilay sary tsy ahitana afa-tsy ilay mpampianatra. Fa esoeso mifandraika amin'izany kosa ity mivoaka eto ity ho fahatsiarovana
Adihevitra iray mandeha amin’izao fotoana izao eto Madagasikara ny volavolan-dalàna iray izay tonga dia raisin’ny maro ho fanalan-jaza na dia misy anarany amin’ny teny frantsay aza. Efa nisy ny volavolan-dalàna natolotra mitovitovy amin’izany ihany dimy taona na mihoatra izay teny amin’ny antenimieram-pirenena fa tratran’ny fandavana moa araka ny resaka ao amin’ny media sosialy ao. Nanana ny lazany, indrindra fa tany Frantsa izay tahafin’i Madagasikara matetika, izany « Interruption Volontaire de la Grossesse » izany… fa ity tsy neken’ny maro teto. Ankehitriny kosa indray dia volavolan-dalàna mametraka ny anarana teny frantsay manao hoe « Interruption thérapeutique de la Grossesse».
Ny Fiangonana Kristiana maro eto Madagasikara amin’ny alalan’ireo mpitondra fivavahana ao aminy dia mirona avy hatrany amin’ny fanoherana ny fanalan-jaza. Safidy sy faharesen-dahatra izany fa ny soratako etoana kosa indray dia fampisainana hoe mifanaraka amin’ny filazantsaran’i Kristy tokoa ve ny ampianarina na ny torian’ny Fiangonana eto Madagasikara, indrindra fa amin’ity lafiny iray ity? Tsy hanamarina na handiso izay atao sy lazain’ny Fiangonana aho fa hevitro fotsiny ny hoe anisan’ny asan’ny Fiangonana ny mamory ireo very na voahilikiliky ny fiaraha-monina sy ny hitaiza azy ireny tsy hamerina intsony ny fahadisoany.
Endrika idealin’ny ankohonana ny fisian’ny ray sy ny reny ary ny zanaka fa betsaka anefa ireo ankohonana no banga ny iray amin’ireo toko telo ireo : misy ny ankohonana tsy misy ray, misy ny ankohonana tsy misy reny ary misy ny ankohonana izay mpivady ihany no mandrafitra azy fa tsy manan-janaka ry zareo. Ny betsaka indrindra amin’ireo dia ny ankohonana tsy misy ray, sady voasakana tsy hanana andraikitra ao am-piangonana matetika ilay reny tsy manambady ara-dalàna… na tratran’ny fahamenarana ka tsy miditra am-piangonana intsony raha tsy hoe misy fiangonana mitory ny filazantsara amin’ny toerana iray vao nidirany ka mandray ireo mangetaheta ny teny sy ny sitrapon’Andriamanitra.
Lava izay voasoratra izay fa misy tantara izay ao amin’ny filazantsara ao, Jaona 8 :1-11 no misy azy mazava tsara. Tantaran’ilay vehivavy lazaina ho azo olan-tanana nijangajanga, izany hoe raha lazaina manta sy tsy ankifidy teny dia vehivavy tratra niray tamin’ny lehilahy tsy vadiny nentin’ny Fariseo sy ny mpanora-dalàna ho eo amin’i Jesoa mihitsy hitsapany ny heviny. Mariho mazava tsara ireto zavatra manaraka ireto :
Voalohany, nandritra ny fotoana nampianaran’i Jesoa no tonga avy any ireo mpahay ny lalàna (izay azo lazaina hoe mpahay Soratra Masina raha amin’izao fotoana izao) ireto. Tapaka izany ny fampianarana nataon’i Jesoa tamin’ny vahoaka tao an-tempoly fa teren’ireto olona ireto hamaly izay tokony atao amin-dravehivavy i Jesoa.
Faharoa, ravehivavy no azo fa lasa aiza ralehilahy ? Ahoana no ilazana fa tratra nijangajanga izy nefa tsy nisy lehilahy na olona hafa tratra niaraka taminy nanao izany fijangajangana izany ? Sa, sao dia bevohoka tsy manambady ary ravehivavy ka ny vohoka nentiny no porofo iampangana azy ho nijangajanga ? Dia tsy nitady hevitra hanesorana ny zaza ve ravehivavy rehefa hitany fa bevohoka izy ? Aoka atao mazava tsara fa tsy misy filazana hoe bevohoka izany mihitsy ny lahatsoratra tondrointsika eto fa faminavinana fotsiny izany noho ny tsy fahitana sy ny tsy fahafantarana hoe iza ilay lehilahy niaraka taminy (na mety ho nahabevohoka azy).
Fahatelo, niondrika i Jesoa ary nanoratra tamin’ny rantsa-tanany ny tany teo anoloany nandritra ny fotoana nitenenan’ireto olona nitsapa na nanadina azy ireto. Inona no dikan’io fihetsika io ? Soraty ho lalàna izay ambarako etoana ? Mieritreritra izay holazaina ? Avy eo izy nitraka dia niteny hoe « izay tsy nanota taminareo no aoka hitora-bato azy voalohany » ary dia niverina niondrika izy ka nanoratra indray.
Manaraka, niala tsikelikely nanomboka tamin’ny zokinjokiny ka hatramin’ny zandrizandriny ireo olona tonga hiampanga ilay vehivavy satria samy nanota daholo, tsy nisy na iray aza afaka nitoraka ilay vehivavy voalohany. Efa nanota na dia ny mpahay lalàna sy mpanora-dalàna sy izay miseho masina aza. Feno fihatsaram-belatsihy ry zareo nanatona an’i Jesoa saingy niala maina rehefa tratra tamin’ny laingony : Samy manam-pahotana avokoa fa matoa ny zokinjokiny no niala voalohany dia satria mahatsapa ihany ao anatiny ao fa be fahotana. Ny zandriny kosa indray sakodiavatra satria ny mety ho mpitarika no niala mialoha.
Tohiny, hoy i Jesoa tamin’ilay vehivavy « Izaho tsy manameloka anao ». Nahoana izy no tsy manameloka ? Izay rehetra miseho mahalala ny Soratra Masina sy mahalala an’i Jesoa dia tokony hahafantatra fa (farafaharatsiny eo anatrehan’i Josefa izay lasa tondroina ho rainy nefa mahafantatra tsara fa tsy rain’ny zaza izy) dia zaza tsy manandray izy (eo amin’ny Fiarahamonina raha tsy nozanahin’i Josefa), ary bevohoka azy tsy anatin’ny fanambadiana ara-dalàna (fa vao mifamofo) ny reniny.
Ny tantaran’ny Fiangonana anefa tsy hahitana loatra ny fiahiana ny zaza tsy manan-dray fa feno tranga kosa amin’ny fanilihana ny vehivavy tsy manambady nefa nisafidy ny hiteraka sy hamelona ny zanany. Zary voaheloky ny Fiangonana miseho ho masina ilay vehivavy nolazain’i Jesoa hoe « izaho koa tsy manameloka anao ». Tsy hitan’ny Fiangonana na iniana tsy fantarina anefa izay lehilahy nahabevohoka ilay vehivavy dia toa mitovy amin’ireto nataon’ny Mpanora-dalàna sy ny fariseo ka ny vehivavy ihany no ampangaina (mety noho ny vohoka no porofon’ny fijangajangany). Fa mifanindran-dalana amin’izany, odian’ny Fiangonana (andeha atao hoe sasany) tsy fantatra na tsy resahana ireo fantatra ihany fa bevohoka saingy nanala zaza noho ny henatra.
Fehiny, tsy misy mihitsy hatreto fanamelohana na fiarovana ny fanalan-jaza fa ny antony iray mety ho mahatonga ny fanalan-jaza no voalaza. Arovan’ny Fiangonana sy sahaniny amin’ny tsy fanilihana mivantana na ankolaka ve izay vehivavy niteraka tsy manambady satria na Jesoa aza tsy manameloka azy raha ny hita ao amin’ny Jaona 8 :11b ? Koa raha tsia no valin’io fanontaniana eo ambony io dia inona no tanjon’ny Fiangonana manameloka ny « fanalan-jaza amin’ny endriny rehetra » nefa tsy anontaniana ny heviny ny amin’izany izy ? Mariho tsara ny tantara fa tsy i Jesoa no nisolantsolana nanakana ireo mpanora-dalàna sy fariseo tsy hitoraka ilay vehivavy fa ry miseho ho masina no nanapaka ny fampianaran’i Jesoa tamin’ny vahoaka. Dia tokony haka tahaka ny nataon’i Jesoa koa ny Fiangonana. Hanamelohanareo ahy ve izay voasoratra rehetra izay ?
Hagagàna ny ahy raha nahita ireto mpanao gazety tezitezitra androany tao amin'ny tambajotran-tserasera tao. Hay misy ity tenimita avy amin'ny minisitry ny serasera ity mametraka fa tsy maintsy maka alalana any aminy raha hanao sarimihetsika na hanao fanadihadiana (reportage). Voasembatsembana tanteraka ny asan'ny mpanao gazety. Ny sarimihetsika ihany koa tsy mahazo manao dika na fijery mampihomehy amin'izay ataon'ny politisiana raha ny fandinihana azy. Na dia ny "documentaire" aza moa dia tsy maintsy akana alalana.
Iza no namolavola ny lalàna ary iza no nandany azy? Inona no tanjona amin'ny fametrahana lalàna tahaka itony? Angamba efa hoavy tsy ho ela ny fangatahana alalana rehefa hamoaka vaovao. Mariho tsara ireo fotoana ireo fa tsy nisy tamin'ny fotoana nitondran'ny mpanao didy jadona Ravalomanana Marc na dia ny iray aza.
[Fanampiny] Ilay lahatsoratra teo aloha no nantenaina hisy fanitsiana, kanjo ity iray ity no nivoaka, ampitson'ny nanehoana ny taratasy voalohany imasom-bahoaka.
Ny tsikaritra dia tsy avy amin'ny minisitra ny sonia na dia nolazaina ho amin'ny anaran'ny minisitera aza.
Efa nosoratako any amin'ny tambajotran-tserasera any fa am-bolana aho izao no tsy manaraka vaovao mijery fahitalavitra. Rehefa dinihina dia ahitana vaovao haingana ny media sosialy na mety hisy fitongilanana sy tsy feno aza. Etsy ankilany dia toy ny zava-mahadomelina ihany koa io rehefa ijanonana ela loatra ao aminy ao, satria sarotra ny ivoahana avy ao rehefa mahatsikaritra fa lava ny fotoana nolaniana tao.
Ny nanaitra izao dia ny filazana fifampidinihana teo amin'ny mpitondra fanjakana sy ny mpitantana ny CFFA izay ekipa vao haingana saingy efa nisolotena an'i Madagasikara sahady eo amin'ny sehatra baolina fandaka afrikana. Iray amin'ny nampalaza azy ny nandraisany ny lokon'ny antokon'ny mpitondra. Niadian-kevitra teo amin'ny tontolon'ny mpankafy io ny amin'ny tsy tokony hampidirana politika ny fanatanjahantena.
Rehefa resin'ny Interclube avy ao Angola tamin'ny isa 0 sy 3 tao Mahamasina ny CFFA dia nanambara ny 19 oktobra 2021 fa hanambara ny ekipany ho "forfait" amin'ny lalao miverina. Nilaza kosa ny mpitondra fanjakana fa hanamboarana kianja manara-penitra ao Atsimondrano ny vola saika hampiondranana ity ekipa ity. Tezitra avy hatrany ny maro tamin'ireo nahazo ny vaovao hoe ahoana ity resy tsy miady ity, io ekipa io ve ilay nolazaina fa asolo ny Barea? Toe-tsain'ny mpanao fanatanjahantena ve izany? Efa nisy ny lalao nanan-tantara teo amin'ny baolina fandaka fa mbola afaka miady tsara amin'izany isa izany na dia hoe resy an-trano aza.
Iray amin'ny nahatonga ny resabe manko, ary izay no mety ho nandraisany ny lokon'ny mpitondra fanjakana, fa tokony ho roa ny solontena malagasy (tompondaka sy fiadana ny amboara) fa tonga dia tsy nandray anjara ny ADEMA satria tsy manambola ho enti-miatrika izany lalao iraisampirenena izany. Ity ekipan'i CFFA ity kosa indray nahazo fanohanana avy amin'ny mpitondra fanjakana fa... "mbola latsaka be ny haavom-pahaizan'ny ekipa" ka aleo milamina tsy manafika any Angola intsony. Be no mihevitra fa potika hatrany izay lalovan'ny politika ary tsy afa-miala amin'izany ny CFFA. Lesona ity sy ho fampahatsiahivana fa nisy izany toe-javatra izany.
Ny zavamisy dia mbola tsy afaka mihitsy ny baolina fandaka eto Madagasikara (tsy miresaka Barea aho eto) noho ny tsi-fetezan'ny rafitra fampidiram-bola ao aminy ka mampiankina azy amin'ny politika toy izao mitranga izao. Tsy mametraka mangarahara ny fivarotana tapakila sy ny vola azy avy amin'izany ary manjaka amin'ny sehatra iva loatra ny vola. Tsy tafiditra anaty rafitra ny baolim-pokontany izay mahazo olona sady maimaim-poana ny fijerena izany lalao izany. Fomba fitantanana tsy ho lasa lavitra mihitsy izany. Raha te-hampandroso ity taranjan'ny baolina fandaka ity dia tsy maintsy mijery ny rafitra fampidiram-bolan'ny ekipa sy ny ligy mbamin'ny federasiona mihitsy hahazaka tena fa raha mbola tsy mihevitra izany dia aza manantena vokatra tsara na hikarakara taniketsa sy katita aza.
Manoratra etoana aho, tsy tiako ny hanoratana azy ity any amin'ny tambajotra sosialy fa ny ho tahiry amin'ny zavatra hitranga rahatrizay no antony ametrahana azy eto. Rehefa hisy ny adihevitra dia any no ilazana azy fa raha any amin'ny tambajotra sosialy any ho very anjavony vetivety satria izay manaraka politika ihany no mety hamaky fa ny hafa tsy hiraharaha.
Tamin'ny fifidianana ho filoham-pirenena tamin'ny taona 2018 aho dia gaga mahita ireto olona avy amin'ny fokontany sy kaominina mifanila amin'ny anay. Misesisesy ry zareo manao fôtôkôkia ny kara-panondrony. Dia nisy ny nanontaniana fa tsy namaly mazava fa hoe misy ilaina azy fotsiny. Nisy ihany anefa ny nilaza ny antony ary niangavy mba tsy holazalazaina loatra, na dia mahafantatra aza ilay olona fa mpanohana an-dRavalomanana aho sady misy afisin-dRavalomanana rahateo ny varotro. Misoratra anarana ao amin'ny filohan'ny Mapar ao amin'ny fokotanin-dry zareo ry zareo fa handrotsa-bato ho an-dRajoelina ary dia omena valisoa ihany koa avy eo.
Nandalo tao amiko ihany koa io filohan'ny Mapar io fa ny mba hahazoan'ny fokontaniny tombondahiny no antony voalohany nanentanany ny mponina ao aminy hifidy Rajoelina. Voalohany amin'izany ny fangatahana hanorina tetezana iray tena ilain-dry zareo. Angamba nahare ny fisisihanay nanontany ny antony hanaovana fôtôkôpia no nahatonga azy nandalo. Efa mpanentana hatramin'ny andron-dRatsiraka izany olona izany.
Rehefa nandeha ny fifidianana ary dia nandresy be tao mihitsy Rajoelina, ary raha ny kaominina Ambohimanga Rova nisy azy aza dia tena nitarika lavitra Rajoelina. Azo heverina fa mety hisy fitoviana amin'ilay fokontany nolazaiko ireo fokontany telo hafa mifanila aminay izay avy ao amin'ny kaominina io.
Ny kaominina Anosy Avaratra misy anay izay mifanila aminy anefa dia Ravalomanana ihany no nitarika na dia niha-ety kokoa aza ny elanelam-bato satria ny ilany andrefana amin'ny fokontaninay dia nifanintsana ny isa azon-dRajoelina sy Ravalomanana (mba tsy ilazako hoe saika nitarika ry zareo). Nanana mpanentana na mpitarika olona matanjaka maromaro ry zareo amin'io faritra io. Ny faritra hafa amin'ny fokontany anefa dia mitovy amin'ny salanisam-baton'Antananarivo renivohitra ny salan'isan'ny roa tonta. Raha ireto mpanentana iray fokontany amiko ireto dia heveriko fa tsy hampandalo ao amiko mihitsy ny hanaovana fôtôkôpia tahaka ity amin'ny fokontany nolazaiko ity satria heveriny fa mety ho sahiko ny hamaky bantsila am-bava ny zavatra hitako. Tadidiko tsara fa nisy namboly korontana tao ivelan'ny biraom-pifidianana minitra iray monja talohan'ny fanisam-bato saingy efa voafehin'ny filohan'ny biraom-pifidianana mialoha ny zavatra azo natao sy tsy azo natao mandritra ny fanisam-bato ka dia tsy nisy ny fikorontanana tanaty birao na dia nifanaritaka aza ny tao ivelany tao.
Fa inona moa no antony nanoratako izany zavatra lava dia lava izany?
Amin'izao fotoana izao dia nahazo tosika fameno dimy alina ariary (50.000Ar) mandritra ny dimy volana avokoa tsy nisy adino ireo olona nandefa ny fôtôkôpian'ny karapanondrony tao amin'ilay fokontany notantaraiko. Dia nolazain'ilay nitantara ihany koa fa tsy misy misitraka na iray aza ny avy amin'ny fokontany misy anay satria Ravalomanana no nandresy taty aminay. Izany hoe raha toa ka nisy (tsy fantatro na nisy na tsy nisy) ny fomba fiasa mitovy tamin'ny nataon'ity fokontany ity tamin'ny fokontany nisy anay dia tsy mahazo na inona na inona ry zareo satria resy teto amin'ny fokontany misy anay (tsy hay ihany koa ny kaominina!) ry zareo.
Dia lasa ny saiko, ary raha toy izany avokoa moa amin'ireo faritra sy fokontany rehetra eto Madagasikara ny zavatra mitranga dia ahoana? Voararan'ny lalàna ve ny zavatra toa izany? Efa tsinjon'ny lalàna ve izany? Mariho mazava tsara fa tsy sisi-bola any ambadika no nanomezana vola ireo olona ireo fa ambara tsara hoe "tosika fameno" avy amin'ny fanjakana.
Ka raha izany no zavamisy sy tsikaritra dia hohelohina ve ireo nahazo tosika fameno ireo raha mbola handrotsa-bato ho an-dRajoelina amin'ny fifidianana ho avy? Nahazo vola avy amin'ny fanjakana ry zareo fa tsy hoe avy amin'ny Mapar, nahazo mivantana izy fa tsy hoe tombontsoa iraisan'ny besinimaro. Ho mora ve ny handresy lahatra olona nisitraka zavatra toy izao manerana an'i Madagasikara? Mazava amin'izao fa misy antony tsara matoa dradradradraina ho toy ny asa goavana ny fitokanana lalana iray tsy ampy roa kilaometatra vita tsara mba entina ilazana fa nahavita be teto amin'ny firenena izy ary nisy niditra ihany koa tany am-bilany.
Asa raha takatrareo ny tiako lazaina fa efa mipetrapetraka tsara ny lamina hampandresy azy indray amin'ny fifidianana manaraka fa anjaran'ny tsirairay ny mihevitra sy mikaroka fomba fampandresena hafa mifaninana amin'izany sady mahatonga ahy hanao ilay lohateny hoe: "tsy ho mora mihitsy ny handresy an-dRajoelina"
Matetika aho no te-hanitsy hatrany ao amin'ny media sosialy ao fa tsy vendrana mihitsy ny mpitondra amin'izao fotoana izao. Lazaina ho tsy mahalala ny laharam-pahamehana sy izay tokony atao alohan'ny zavatra iray izay ataony. Ho sasa-poana amin'izany anefa satria mety hiovaova ny olona iresahanao dia tsy hahare na hahavaky izay efa nolazainao na nosoratanao. Ny blaogy ihany no ahafahana mitahiry izay nosoratanao rehefa tsy foana ny mpitahiry votoaty.
Tena mahay mihitsy ry zareo, amin'ny fomba fakana vola sy ny lazaina ho fandaniana azy, saingy tsy izay lazaina anao na ilay werawera hakana ny fon'ny olona mbola hifidy azy amin'ny taona 2023 na dia ho valim-pifidianana efa vita pasoka aza no tena tanjona. Asaina misaritaka sy mifanantsam-bava ny olona fa ihomehezany fotsiny izany satria tsy hahitana izay tena katsahiny. Rehefa tsy voakitika sy tsy azo atao na inona na inona izay katsahiny dia tsy raharahany ianao. Iza no afaka manakana azy haka izay tiany halainy na dia ny vahoaka aza no hibaby ny trosa avy eo? Tsy ho atao lava intsony fa dia fehezina hoe tena mahay ny mpitondra, ary mahazo vola amin'ny fomba tsy ahafahanao manenjika azy mihitsy. Raha voasakanao ny tanany tsy haka izay tiany alaina no ho fahavalony ianao ary tsy ho afa-maina... fa tsy hisy hahasakana azy amin'izany.
Ataoko fa efa nanoratra mitovy amin'izao aho, fa tsy maninona izany. Fanamafisana!
Tsy hiditra any amin'ny fanjanahantany aho fa izay hatramin'ny nahazoana ny fahaleovantena ihany no raisiko. Hevitro ihany no mivoaka eto ka azon'ny mpamaky lavina. Asaina koa ny mpamaky hamakafaka raha mba mitombina sy azo raisina ihany ny zava-boasoratra eto.
Fahadisoana voalohany ny fanesorana ny karatra isan-dahy. Tsy maintsy mandoa karatra avokoa, izany hoe tsy maintsy mandoa hetra avokoa ny lehilahy rehetra tamin'izany fotoana izany, satria ny lehilahy no miasa sy mihary ao amin'ny ankohonana. Tsy maintsy aloa izany satria izay ihany koa ny ikarakarana ny sosialin'ny olona ary nahafahana nanaovana maimaimpoana ny fitsaboana sy ny fampianarana hatrany amin'ny tanàna kely lavitra andriana any.
Naninona no nesorina ny karatra isan-dahy? Tsy ampela-tanana ny lahatahiry fa izay sendra voavaky tamin'ny ranty na boky ihany no nahafahana nakana tsoa-kevitra. Satria tamin'ny voalohany dia isan'olona lehilahy no nampandoavan-ketra ary azo savaina mihitsy ny olona miakatra an-tanàna raha nahaloa ny hetrany... dia iny koa no nahatonga ny anarany ho karatra isan-dahy.
Misy anefa ny olona tsy mihevitra ny hiakatra an-tanandehibe ka tsy manahy ny ho voasava karatra, maro amin'ny Malagasy ihany koa no mametraka ny harenany amin'ny biby fiompy ka ny malaza indrindra amin'izany dia ny omby. Tsy maintsy mitady vola hampiodinana ny raharaham-panjakana anefa ny fitondram-panjakana dia nisy ny nahita hevitra hoe maninona ihany koa raha asiana hetra ny isan'omby? Izany hoe hetra miankina amin'ny haren'ilay olona io. Ny fahazoako ny tantara no nahafahana nihevitra fa tsy nanaiky io fampidirana hetra miankina amin'ny harena io ny mpiompy ary voalohan-daharana amin'izany ny any atsimon'i Madagasikara. Izay ihany koa no nikomian'ny olona tany niaraka tamin'ny MONIMA nahatonga ny Avrily 1971.
Rehefa nandray ny fitondrana ny Jly Ramanantsoa ka ho fakana ny fon'ny olona dia ny "karatra isan-dahy" no nofoanany voalohany indrindra. Noho ny fakàna ny fon'ny olona dia ny fidiram-bolan'ny faritany (mbola province no niantsoana azy tamin'izany) natao hikarakarana ny vahoaka no nesorina. Io ilay fahadisoana voalohany. Fomba ahoana no ahazoana mampihodina ny raharaham-panjakana nefa nofoanana ny fidiram-bola ho amin'izany?
Koa fepetra voalohany mba hahatonga ny olona ho tompon'andraikitra tsy maintsy manana adidy eo amin'ny firenena dia ny famerenana io karatra io ka tsy isan-dahy intsony fa isaky ny olon-dehibe na efa nisazy na tsia. Toy ny karatra miaraka amin'ny kara-panondro. Tsy mahazo miditra tanandehibe, tsy mahazo mivezivezy eo an-tanandehibe rehefa tsy nandoa hetra sy tsy manana ny karatra entina manaporofo izany. Mazava loatra fa ny mpiasa amin'ny orinasa dia ny orinasany no mikarakara ny karatry ny mpiasa ao aminy, mahalala ny IRSA, ary amin'izay fotoana izay ny mpiasa tena mahatsapa fa voaloa tokoa ny IRSA rehefa mahazo ny karany izy fa tsy zary soratana eo amin'ny taratasin-karama fotsiny.
Miharihary ny voka-dratsin'ny fanafoanana ny karatra isan-dahy. Anisan'ny mahery indrindra dia ny fiheverana fa afa-tsy mandoa hetra rehefa "kely karama", na misy toe-tsaina hoe tsy tokony handoa hetra satria kely ny vola miditra amiko. Izaho manao hoe na iza na iza, tsy misy anavahana, rehefa amin'ny fotoana tokony hiasany dia mila mandoa ny hetrany. Na dia ny mpianatra eny amin'ny Anjerimanontolo aza dia mila mandoa na dia mety hisy fampihenana aza rehefa mitozo amin'ny fianarana sy afaka fanadinana fiakaran-dingana ianarana, fa mitovy amin'ny olon-kafa rehetra raha vao tsy afaka fanadinana fiakaran-kilasy.
Miala ho azy amin'izay fotoana izay ny kivelombelona sy ny katsentsitra fotsiny satria ireny indrindra no maha-borona ny firenena.
Manaraka izany, efa misy ny hetra alaina amin'ny trano fa ilaina ihany koa ny fisian'ny hetra alaina amin'ny fiara (na miasa na tsy miasa), hetra amin'ny maha-harena lehibe azy fa tsy amin'ny maha-miasa na tsia azy. Io fiantohana amin'ny fiara rehetra io tokony ho fidiram-bolam-panjakana fa tsy fidiram-bolan'orinasa tsy miankina mahatonga ny fitenenana hoe "vol autorisé" (halatra nahazoana alalana). Amin'izay fotoana izay tsy "assurance" intsony no takiana miaraka amin'ny taratasin'ny fiara fa ny "hetra" naloa taminy isa-taona, atao arakaraka ny heriny (CV) sy ny haben'ny vesatra zakany (entana sy olona). Dia safidy sisa ny fanaovana na tsia izany "assurrance" izany. Ny nahavariana ahy tamin'ity toe-javatra ity, izay mahatsiaro no mahalala fa nisy hetra nalaina tamin'izany fahitalavitra izany tamin'ny Repoblika faharoa, satria mbola rendrarendra no niheverana azy tamin'izany... fa ny fiara ve tsy nisy hetra rehefa tsy natao itadiavam-bola?
Tsy tokony hahamenatra ihany koa ny fitakiana hetra amin'ny fikambanam-pivavahana na inona na inona ary lafo kokoa izany ho an'izay tsy manana trano raikitra naorina hanaovana izany fivavahana izany, fa tsy manofa aman'olona na orinasa na fikambanana hafa satria misy ny te-hitango vola vetivety fotsiny. Mazava loatra fa tsy maintsy manana fitantanam-bola mangarahara ny fiangonana na fikambanam-pivavahana fa tsy kobokobonina samirery any. Mazava loatra fa raha misy fikambanam-pivavahana iray mijoro eo amin'ny firenena na eo amin'ny faritra (kaominina sy fokontany) dia omena fe-potoana izy amin'ny fananganana trano ivavahany.
Tsy voatery noho izany ny isam-batan'olona, fikambanana, orinasa, sns hitady tombombarotra fa rehefa misy fidiram-bola na dia rakitra aza dia efa andoavan-ketra iny izay. Amin'izay fotoana izay manan-jo ny rehetra hitaky ny tamberin'andraikitra tamin'ny hetra naloany ary tsy maintsy manana kara-ketra avokoa na iza na iza, hatramin'ny fikambanana isan-karazany.
Hevitro iray amin'ity lohahevitra andiany voalohany amin'ireo fahadisoana nampahantra an'i Madagasikara satria ny vola fitady ary herim-po fanary, tsy hisy ny kisangisangy sady efa misy rahateo ny teknolojia (QR Code,...) ahafahana manamarina ny karatra tsirairay. Tsy maintsy hisaina amin'ny maha-olondehibe azy ny olompirenena ka tsy hisy intsony ny hihalangalana amin'ny andraikitra tokony horaisiny.
Raha ninia tsy niresaka Apollo 21 ny Filoha Mamim-bahoaka nandritra ny kabariny dia mety ho resy lahatra ihany aho fa tsy sinema ilay zava-nitranga. Fa satria noresahany ilay izy mba hilalaovana ny fihetseham-pon'ny mpihaino dia tohin'ilay "drama" tiana hampiesonana vahoaka ilay izy amiko.
Vao maika indray niampy ireo sioka telo... diso andro... satria mbola tsy nandeha akory ny fotoam-pitsarana dia efa dradradradraina ho fanonganam-panjakana. Tsy misy mpiresaka ny fankalazana ny faharoa taona ny RMDM hotontosaina ao amin'ny Magro Behoririka. Fa any ny saiko raha vao nahita ireo sioka teo aho. Hotontosaina rahampitso manko izany. Izaho manokana tsy mihevitra izany hahazo olona, noho izy ao anaty ora fiasana.
Fa tsy azoko ho'aho ireo antso ataon'ny filoha mamim-bahoaka ireo, vao maika mametraka hoe tena ao anaty krizy mihitsy koa ry zareo raha manao antso tahaka izany. Toa ireny hoe hisy ady hitranga ireny. Sa ve tohin'ilay lazain'ny gazety iray fa fandroahana tsy nisy hatak'andro ny mpanolo-tsaina voalohany amin'ny Kaonsilà Jeneralin'i Frantsa ilay izy?
Izaho kosa raha manao antso, dia hoe ampitao mivantana amin'ny fahitalavitra sy ny radiom-panjakana TVM/RNM ny fotoam-pitsarana mha hahitan'ny olona ny fandehan'izany fitsarana izany ary mba hitandrina ihany koa ny mpitsara fa tsy hoe atao any amin'ny takona dia manao didim-pitsarana baikon'ny mpanatanteraka.Efa nampiharina teto Madagasikara ny toa izany tamin'ny Repoblika faharoa dia mba ilaina ampiharina hany koa.
Nalaza tao amin'ny tambajotra sosialy ny fampitandremana fa mety hampigadra hatramin'ny roa taona ny fanaovana varotra anjotra. Tsy mino izany filazana lazaina fa avy amin'ny tale jeneralin'ny hetra izany aho. Angamba ny marina kokoa dia hoe tokony handoa hetra rehefa mivarotra entana. Fa dia lasa indray ny soratro momba ity famorian-ketra ity. Heveriko manokana fa misy zavatra tsy milamina amin'ity sehatra iray ity.
Tokony hampieritreritra ny ao amin'ny famorian-ketra ny hoe maninona rehefa manao fanentanana midina ifotony amin'ny fampidirana ireo tsy mpandoa hetra mba ho mpandoa hetra no ilaharam-be sy mameno kianja ny olona fa maninona rehefa amin'ilay telovolana voalohany amin'ny taona iny amin'izay no tsy hita avokoa ny ankamaroan'ireo olona nokendrena hampidirina.
Nahoana indray etsy ankilan'izany dradradradraina ho zara raha folo isanjato ny "pression fiscale" eto Madagasikara? Tsy midika ve izany fa tsy zakan'ny olona ny hetra teneninareo fa tsy raharahanareo izay fitarainan'ny olona. Nahoana no mahazaka olona an'aliny amin'ny fanentanana sy ny vola kely 16.000 ariary fa ahiako tsy mahazo zato rehefa manomboka amin'ilay 150.000 ariary amin'ny "impots synthetiques (IS)". Moa ve tsy midika izany fa ny politika fampidiran-kevitra mihitsy no tsy mety eto Madagasikara? Toa iniana atao izay tsy hampazoto ny olona amin'ny sehatra ara-dalàna?
Tsy mbola nisy namaly teto mihitsy ny avy amin'ny solontenan'ny mpamory hetra hoe raha maka ohatra amin'ny varotra fahana amin'ny finday aho, efajato ariary ny tombony omen'ireo mpanome tolotra antso goavana eto Madagasikara ho an'ny mpaninjara azy mividy iray alina ariary, nefa ny IS mampametraka fa amin'ny varotra zavatra mitentina iray alina ariary dia dimanjato ariary no alain'ny fanjakana? Nahoana no terena handainga izay mivarotra "crédits" raha mbola te-hivarotra izany izy?
Sao mila amboarina ity politikam-pamorianketra ity fa mampandositra ny olona tsy ho ao amin'ny ara-dalàna satria feran'ny orinasa goavana ny vidin'entany nefa ataony latsaka ny dimy isanjato (ny an'ny crédits) ny tombony ho an'ny mpaninjara? Aleo ve avela handositra ireo tokony handoa hetra aman'aliny (fa tsy hoe iray alina monja) fa ny zato azo avy ao no atao mangana raha te-hahazo vola ny fanjakana? Amin'izay mbola mampieritreritra fa toa tsy miverina araka ny tokony ho izy amin'izay mpandoa hetra ny tamberin'izany avy eo. Toa ratsy hatrany ny lalana? toa tsy olona no iheveran'ny mpiasam-panjakana ireo olon-tsotra amin'ny kitakita mahazo azy? toa tsy mandeha amin'izay laoniny mihitsy ny fiainana ankapobeny eto Madagasikara e?
Ohatra iray faran'izay vendrana no apetrako eto, mba tsy ilazana hoe tsotra ilay vendrana lazaiko. Raha nahazo olona iray alina monja (fa tsy miteny aho hoe roa na telo alina na dia mihoatra be aza no nanao izany tanatin'ny roa taona) ilay fidinana ifotony faramparan'ny taona ka mandoa 16.000 ariary ireo dia mahazo 160.000.000 ariary izany ny famorian-ketra. Nefa avy eo zato ny olona azo manohy amin'ny telovolana voalohany dia raisina ilay 150.000 ariary raha manao sehatra liberaly dia ny totalin'izany avy eo 15.000.000 ariary izany hoe tsy ampy ampahafolon'ny tamin'ny fanentanana volana vitsivitsy teo aloha. Raha mitohy anefa io avy eo lasa any amin'ny 600.000 ariary na lasa an-tapitrisany mihitsy no aloan'ilay olona amin'ny taona manaraka... famonoana azy ny dikan'izany ho an'ilay olona, indrindra rehefa tsy misy ny tamberina ho azy avy amin'ny fanjakana. Aza atao mahagaga ihany koa avy eo raha folo isanjato ny "pression fiscale"
Raha ny sitrapoko dia tsy ho nanoratra mihitsy momba ity "non événement" eto Madagasikara ity aho satria be loatra ny petatoko amin'ilay lazaiko sahady ho sarimihetsika mba hanetsehana ny fientanampon'ny olona tao anatin'ny herinandro nisasahan'ny fehim-potoana iasan'ny filoha ankehitriny. Sarimihetsika natao hanadinoana ireo zava-tsy mahomby hafa maro.
Vitany aloha ny nampanadino tanteraka ny raharaha volamena 73.5 kg tamin'ny fiandohan'ny taona. Vitany ny nanadinoana ihany koa ilay fihinanan'ny olona tany atsimo hoditr'omby ho fanadinoana ny hanoanany. Vitany ihany koa ny nanakona ny fiakaran'ny zavatra iainana andavanandro toy ny sakafo izay efa ho avo roa heny noho ny teo aloha. Lasa tsy toy ny maresaka ihany koa ny fiakaran'ny fitaovana sy ny kojakoja amin'ny fanorenan-trano. Tsy misy mahalala intsony ny kitoatoa tamin'ny fananganana "sekoly manara-penitra" tsy vita herintaona akory dia efa mitete rehefa avy ny orana, ny varavarankely dia tena kely tokoa tsy sahaza ny toetany tany amin'ny faritra nanorenana azy. Saika vitany hatramin'ny lahatsoratra bilaogy saika ho soratako sy ho avoakako kanjo nisy ity zava-tsy nisy ity tampoka. Hosoratako eto koa io zavatra saika adino io.
Tamin'ny voalohany, noheverina ho fakana an-keriny no nisy, hay fisamborana avy amin'ny manampahefana ho amin'izany. Nivoaka ny antony isamborana ireo olona roa: saika hamono ny filoha. Zavatra nisy nolazain'ny tao amin'ny Tambajotra Sosialy: Fa toa nipetraka akaiky ny filoha anie ny iray amin'ireo olona ireo tamin'ny 26 jona dia tsy nanao ilay "action" ve? Nosamborina ihany koa ny vadin'ireo olona voarohirohy ireo. Fihevitro adaladala: nisy nandray anjara mavitrika angamba ny vadin'ny sasany tamin'ireny taona 2009 ireny.
Niditra tamin'ny dingana manaraka, toa nisy mpitrandraka solika eto Madagasikara nandray anjara amin'izany fikonokononana hifofo ny ain'ny Filoha izany. Notondroina avy eo ny Madagascar Oil fa (anisan'ny) namatsy ilay tetika izay manana tetibola 5 tapitrisa dolara hanatontosana izany. Ny vola tratra tany amin'i Paul Rafanoharana toa atsasaky ny miliara ariary latsaka? Lazaina fa misy fitaovam-piadiana mahery vaika enti-miady tratra, efa fiadiana entina mihaza no napoitra ho hitan'ny mpijery. Tsoriko fa tsy nijery vaovao tamin'ny fahitalavitra mihitsy momba azy ity aho afa-tsy ilay antsafa nataon'i Patrick Rajoelina tao amin'ny TV5Monde.
Nilaza ho naharay mailaka avy amin'i Paul Rafanoharana tokoa ny Madagascar Oil voahoso-potaka satria misy mikendry ny tsenany ao, na voatohintohina ny tsenany amin'ny lafiny solika sy ny fifanarahana tamin'ny JIRAMA. Fa ilay mailaka fangatahana dia efatra andro taorian'ny nisamborana ilay voarohirohy no nalefa... izany hoe natao handetika ny mpandefa sy ny nandefasana izany. Nitsipaka tsy hanome vola ho amin'izany fifofoana ny ain'ny Filoha izany anefa ny Madagascar Oil... Tsy mbola nanome vola izy izany nefa ny nodradradradraina teo aloha toa...(avy amin'ny fanehoan-kevitra Tambajotra Sosialy no anarahako izany fa tsy vaovao fahitalavitra.)
Be ny nanao ho fihomehezana ny tantara ary anisany aho. Niova indray ny tantara androany (27 jolay). Nosamborina ny mpanentana sy Artista Sareraka, voalaza ihany koa fa nisy avy ao amin'ny GSIS (zandary niofana manokana amin'ny raharaha sarotra) nosamborina, Jeneraly roa ihany koa ka avy amin'ny zandary ny iray sady nolazaina fa efa Praiminisitra teo aloha. Dia lasa ny saiko hoe tsy ny Jeneraly Jean Ravelonarivo ve izany [Fa naninona no aty aoriana vao tononina ny anaran'i Victor Ramahatra? Lasa olonkafa no voatonona tsy fidiny, efa maro izany ny jeneraly manana laharam-boninahitra jeneraly an]sa tsy azo soratana moa ny anarany? Izy aloha no Jeneraly zandary sady efa praiminisitra fantatro fa tsy hihevitra aho hoe ny Jly Rakotoarijaona Désiré no mbola hiditra amin'izany politika izany.
Talohan'ity toe-javatra ity koa anefa efa nisy ireo lazaina ho mpiambina ny Filoha teo Aloha Hery Rajaonarimampianina voasambotra fa hoe nikonokonona hamono ny Jly Richard Ravalomanana sy minisitra hafa. Ny Praiminisitra teo aloha Ravelonarivo ihany koa eto Praiminisitra tamin'ny andron'ity filoha teo aloha ity.
Dia nahazo fampitandremana mafy ihany koa ny tao amin'ny tafika sao dia misy miadaladala ny hikomy eo.
Efa mihabetsaka no resy lahatra fa adin'ny samy... niara-nitolona tamin'ny 2009... ihany ity eto ity ary adin'ny samy mpanana noho ny politika sy fifandraisana akaiky tamin'ny mpitondra politika. Be ihany koa ny leo tanteraka amin'ity raharaha ity satria maharikoriko ny mihevitra azy sady maharikoriko ilay manavendrana ny vahoaka ao anatin'izany sy ny fanasana atidoha momba ity raharaha ity.
FA INONA ILAY RAHARAHA HAFA TAKONA VAO NISY ITY TOEJAVATRA ITY?
Vao feno fitarainana ny mpamily kamiao fa tena potika tanteraka ny RN2 mampitohy an'Antananarivo amin'i Toamasina. Nilaza ho tsy manambola amin'izany fanjakana. Nitokona ny mpamily tao Toamasina ary tamin'ny alalan'ny etona mandatsa-dranomaso mihitsy no nandravana izany hetsika izany. Nilaza ny hanao fanamboarana ihany ny fanjakana avy eo.
Inona no hitako ao anatin'izany?
Nihodina ny tantara. Rehefa vita ny Lalampirenena faharoa dia nihabetsaka ireo fiara nifamezivezy taminy. Talohan'ny fahavitany manko dia ny lalamby sy ny sidina fiaramanidina ihany no nahafahana nampitohy ireo tantara roa ireo. Tamin'izany fotoana izany, raha nangataka ny hampitomboana ny isan'ny zotra ny olontsotra dia nolazaina fa efa mandeha fatiantoka ny lalamby. Gaga tanteraka ny amin'izany ny olona.
Avy eo, niditra repoblika fahatelo isika. Gaga izay naharaka fa hoe natsahatra ny fifanarahana tamin'ny RNCFM (Lalamby) amin'ny fitaterana entana fa ny orinasa Sodiat indray no mitatitra ny solika ho eto an-drenivohitra. Tamin'io fotoana io no nahapotika tanteraka ny lalamby ka tsy nahatafarina azy mandraka androany.
Amin'izao fotoana izao, manana ampahambola (raha tsy hoe tompony) amin'ny Madarail nisolo ny RNCFM ny tompon'ny Sodiat (raha tsy ny Sodiat). Raha potika ny lalampirenena faharoa dia vahaolana hafa ny Madarail. Ho lasa ampihimamba indray ny fitaterana ny entana eo amin'ny tanàna anankiroa... tsy ampihimamban'ny fanjakana toy ny teo aloha fa ampihimamban'ny tsy miankina ka ho ataony amin'izay itiavany azy ny sara amin'izany. Vao lasa tamin'izany ny saiko kanefa tsy nety nanoratra izay tao an'eritreritro tamin'ity zavatra ity aho no nipoaka ilay zava-tsy nisy niteraka zavatra maro.
Televiziona Malagasy no resaka. Nanao fanambarana ny mpitarika tao amin'ny TVM isorohana amin'izay mety ho sanatriavina tsy fetezan-javatra (fampitana feo sy sary) na fahadisoana teknika mety hitranga.
Nisy valiny izany andro vitsy monja taty aoriana.
Saingy nampiasaina indray izy hanao zavatra hafa. Dia ho andrasantsika ny tohiny.
Ary dia namoaka fanambarana indray ny avy ao amin'ny TVM ny alatsinainy 29 jona 2021. Amin'ny teny frantsay avokoa moa izany ny fandehan'ny resaka. Dia tsy nadika fa ataoko fa hain'ny maro ny teny frantsay izay nanabeazana sy nampianarana ny maro tamintsika.
Misy raha ao matoa lasa miitatra toy izao ity raharaha ity. Samy miandry isika hoe inona izay.
Dia mitohy hatrany ny tantarantsika [video]. Eo amin'ny politika tsy misy izany kisendrasendra izany. Henjana ny katro-doha amin'ny fanaovana fanorona ary ao anatin'ny fanorona politika tsara ny toe-javatra tahaka itony.
Aza terena aho hino fa kisendrasendra izany fiaran'ny ambasadaoron'ny Soisa tao aorian'ny fiaran-dRavalomanana izany. Tsy nahomby indray ve ilay "fampitandremana farany" amin'ilay hafatra "subliminal"? Naninona no noesorina ireo zandary natao fampitahorana teo amin'ny vavahadin'ny Filoha teo aloha?
Raha nijery ity pejy Facebook iray ity aho dia nahatsikaritra fa amin'ny teny malagasy no mahazatra azy. Niova kely teto amin'ity lahatsoratra iray ity.
Tsy izay ihany fa efa nanana fanazavana amin'ny teny malagasy ihany koa io lahatsoratra io. Raha ny tena marina izany dia tokony ho tafapaka tsara ny hafatra satria tokony ho mora azo izany fanazavana izany.
Fanamarihana faharoa, ny ampitson'ny nanoratana ny teny malagasy no namoahana ny teny frantsay. Izany hoe mety hisy any fampitandremana ambadika mety tsy voarain'ny olona tsara ka hamafisina dia samy mahazo daholo na Malagasy na vahiny. Inona ary ilay tena tiana hampitaina?
Tany amin'ny fiofanana tamin'ny taranja hafa dia hafa tany no nandraisana izao hafatra izao. Raha te-hahazo hafatra miafina tiana hampitaina amin'ny lahatsoratra na fanadihadiana iray dia ny fanontaniana na fehezanteny telo na roa farany avy hatrany no jerena na vakiana.
Tsy haiko ianareo fa ny hitako dia hoe: "Afaka mampiasa ny fitaovam-piadiana eo ampelatanany ny zandary... La Gendarmerie Nationale prévoit le droit d'usage des armes..." "Natao izao mba fampianarana farany sy ho fampitandremana... Ce communiqué est fait à titre de dernier rappel et d’avertissement."
Raha maimaika mamaky io fehezanteny farany io dia lasa mahavaky hoe "dernier avertissement" na dia tsy manondro izany aza ny lahatsoratra, ary mampahatsiahy tampoka ilay indray 7 febroary 2009 izay manao hoe "hitifitra, hono, ry zareo!"
Andao atao hoe ankihy valo ny eight digits na huit caracteres
Ao anatin'ny iray volan'ny teny malagasy isika amin'izao fotoana izao. Tsy famoronana fa fanitsiana na fanavaozana araka izay mahamety anareo.
Ny hihy dia ilay faritra na nofo mafy-malemy mihazona ny nify. Ao aminy no milentika ny fakan'ny nify ary tsy tokony hisy nify hitsiry ivelan'ny hihy.
Etsy ankilany indray, indraindray isika rehefa manisa amin'ny teny malagasy dia manao hoe ankiray na anakiray na anankiray, anankiroa na anakiroa na ankiroa sns. Tsy tena mpandalina aho fa ny mety ho mahatonga izany dia na avy amin'ny teny malay aostroneziana hoe anak [zanaka] na izay apetrako eto hoe ankihy iray sy ankihy roa sns.
Raha tokony ho adika ny teny frantsay hoe "onglet" dia ahitantsika ny teny hoe "ongle" midika hoe hoho amin'ny tanana na/sy amin'ny tongotra. Hijery isika hoe mifankaiza ny hoho sy ny hihy? Ny aiza no mety kokoa amin'ny sehatra mbola lazaintsika hoe nomerika?
Ny numerique indray no nandikan'ny frantsay ny digital niainga avy amin'ny voambolana hoe digit izay mbola mety miainga amin'ny rantsam-batana (doigt) raha jereko maimaika fotsiny amin'izao. Raha folo ny rantsan-tanana dia sampona ny mihoatra na latsak'izay. Raha 32 kosa ny isan'ny nify dia tsy sampona raha latsak'izay ny nify mirafitra eo... fa mihamitombo tsikelikely ny isan'ny nify mitsiry amin'ny olombelona.
Tsy fantatro aloha na ampy izay fanazavana izay na azonareo ny tiako lazaina fa manentana ny rehetra aho hampiasa ny teny hoe ankihy 120 raha te-hanonona ny hoe 120 caracteres na 120 digits. Manentana ny rehetra koa miaraka amin'izany hametraka teny mifanandrify amin'ny hoe "digital" ho miankihy; ohatra fankatsary nomerika hatao hoe fankatsary miankihy, fitaovana nomerika na dizitaly ho fitaovana miankihy. Fehiny, fanafinaretana ry zareo ilay mankamamy teny malagasy a!
Olana iray manokana eto Madagasikara ny famehezana ny olona tsy hamoaka zava-tsy mety ataon'ny mpitandro ny filaminana indrindra eo amin'ny lazaina ho eo am-panaovana ny asany. Tranga iray ny teny Itaosy tamin'ny asabotsy raha hita nikirazorazo ambony hazo ny paty natsipitsipy.
Misy ny holafitra ary misy ny sendika, tsy mifanitsaka ve ny asan'ireo fikambanana ireo?
Ny vaovao hafa malaza moa dia ny fiovan'ny talen'ny seraseran'ny prezidansa. Lasa vehivavy misolo vehivavy moa ilay izy raha voamarina ny hisolo azy.
Misy zavatra mikorontana, misy zavatra tsy milamina ve any amin'ny fitantanana sa ny vahoaka mihitsy no tiana lalaovina? Rehefa nakorontana sy natao ho sosotra ny toerana vitsivitsy dia tonga amin'izay ny fialan-tsiny sy fialana bala nanomboka tany amin'ny Prefen'Antananarivo ka hatramin'ity fampitam-baovaon'ny biraon'ny Praiminisitra tamin'ny 30 mey ity. Izany hoe talohakelin'ny kabarin'ny Filoham-pirenena.
Efa resaka tao amin'ny tambajotra sosialy ilay na ireo taratasy fandraràna fa tsy mahazo mivarotra ireo legioma, hena, anana sns ny mpivarotra izany. Efa nivoaka mihitsy aza ireo mpikarama anjotra fa diso sy fitaka entina handrangitana vahoaka ireny taratasy ireny.
Tonga ny andro androany, nihatra tany amin'ny faritra sasany tokoa ilay fandraràna, ary misy aza ireo mpitandro ny filaminana tena nafana fo tamin'ny asa nampanaovina azy.
Ny tany Andranonahoatra Itaosy(-Unis) no nalaza indrindra sy lasa nahavoriana olona indrindra. Anarany fotsiny sisa ilay hoe fihibohana fa tsy hitako izay dikany.
Rakitra ny baiko hialàn'ny olona, efa nisy ny nanokona entana teny an-tsena no noroahina. Nisy ihany ny naneho fitarainana tamin'ireo mpitandro ny filaminana fa dia tena amin'ilay fiteny mampalahelo fa tsy mitroatra velively.
Na nisy aza ilay fahatezerana dia mampihomehy ihany ilay fihetsiky ny olona. Mba tezitra fa mampalahelo mampihomehy valaka ny zavatra ataony. Tsontsa loatra ve fa tenenina hoe miala teo dia miala tokoa. Mbola tsy tezitra matoa niala, sa izay tokoa ilay fahendrena?
Mariho tsara fa tsy nitondra ireo fitaovana toy ny ampinga na kibay mihitsy ny polisy fa ilay tsefotra mandatsa-dranomaso hita tamin'ny fahitalavitra iray iny ihany.
Misy sary iray mety tsy ho azontsika io toa hoe sary ratsy fitifitra (eo ambany) io, jereo tsara eny amin'ny hazo fa hahita paty mikirazorazo ianareo. Noho ny hafanam-pon'ny polisy be loatra io.
Tsy navoakako kosa ny sarin'ireo hanina niparitaka tamin'ny arabe satria mety hifangaro amin'ny hoe fako ihany ka hanahirana ny mandika azy. Fanariana ny hasin'ny sakafo rahateo ihany koa izany.
Mariho ary fa tsy misy ahy ny sary na dia iray aza fa dia angona fotsiny no ataoko ho fampahatsiahivana. Mariho ihany koa fa nisy ireo mpanao gazety nitaraina fa noteren'ny polisy hofafana ny sary azony satria tsy azo alaina sary ny polisy manao ny asany.
Voalohany aloha dia mampiahiahy ity filazana ity. Nahoana no tsy asiana fitomboka sy sonian'ny prezidan'ny fokontany raha tena marina? Faharoa, amin'izao fotoana mampamaivay ny toe-draharaha amin'ny resaka Karana izao ve no mbola misy tahaka itony tsy fandranitana ady no tena marina? Fahatelo, aleo apetraka eto ho tahiry fa ilay toerana koa moa tsy fantatro hoe aiza marina satria fokontany ilay Ankazobe sy Ambohidrazaka.
Etsy ankilany indray, ny zava-nisy teo aloha dia toa mametraka fa mety ho misy tokoa io toe-javatra iray io. Ny mampalahelo dia ny tompony indray no tsy maintsy mandadilady amin'ilay nandrombaka ny tany raha ny eto. Hatramin'izay dia tany manan-tompo fa tsy misoratra amin'ny anaran'izay mipetraka eo no tratran'ny fandraofan'ny mpanankarena ny tany. Na tiana amidy na tsy tiana amidy ny tany ny dikan'izao dia hoe izay vidiny ataonao fa alainay (efa lasanay) foana ny tany, resy ianao raha mihevitra ny hitondra ny raharaha eny amin'ny Fitsarana. Ilay tany Ambohitrimanjaka ampitan'ny artisanat no ao an-tsaiko. Nanana ny lazany koa io tany ampitan'ny Masiovoho shinoa io, dia lasan'ny Filatex ihany koa, efa nisy afisy goavana teo misy soratra hoe "Casa" kanjo dia io nanaovana ampahan-dalana goavana mankany Nanisana anilan'ny Rocade Est io.
Manahy indray aho, fa mety ho ampiasain'ny Fanjakana indray ity tany ity, efa misy ny ny tetikasa sy tetibola ividianana ny tany dia bizina toy izay nitranga tamin'ilay tany etsy ampitan'ny Masoivohon'i Shina koa ity eto ity. Fa tombatombana daholo izany rehetra izany fa tsy afa-miteny mihitsy hoe izay no tena marina.
Tampotampoka ihany ny fivoahan'ny taratasy avy amin'ny Biraon'ny Mpiandraikitra Foibe, ny ampitson'ny fahatsiarovana ny andro niakaran'i Jesoa ho any an-danitra. Tsy mahalala izay any ambadiky ny lambam-baravarana isika fa dia ny taratasy niely haingana dia haingana no hita amin'ny tambajotra sosialy. Tsikaritra ny soratra manao hoe "Manamafy fa sokafana". Nahoana? Misy ihany any karazam-pamorian'olona misokatra, misy aza ny efa an'arivony fa odiana tsy hita. Misy ny fikambanan'olona (sy fivavahana) mankalaza fety fa odiana fanina. Koa raha "misokatra" ny hafa, maninona no atao takotakona? Te-hanondro izay nanapa-kevitra fa hitany daholo ireny ka hanapa-kevitra ry zareo.
Mety hisy ny hihevitra hoe efa nisy fifanarahana tany ambadika tany matoa nanao izany ry zareo. Dia namaly tokoa aloha ny tao amin'ny Faritra Analamanga fa mbola mikatona ny Fiangonana. Koa inona moa izany fa raha ny fijeriko dia fihantsiana izao ataon'ny FJKM izao. Aleo koa tsy miolakolaka.
Ary tsy re tsara angamba matoa nanterina ilay hafatra.
Any Jerosalema atsinanana, tany (trano) notondroin'ny Firenena Mikambana sy nomen'ny Fanjakana Jordaniana ho an'ny Palestiniana no tian'ny voanjo israeliana alaina satria tsy nomen'ny fanjakana jordaniana taratasy maha-tompon'ny trano (tany) ireo palestiniana ireo tamin'ny nametrahana azy teo tamin'ny taona 1948. Fantatry ny voanjo ny lesoka dia iny no nohararaotina hakan-dry zareo amin'ny alalan'ny fikambanana ny tany onenan'ireo Palestiniana ireo. Amin'ny rariny efa tokony ho an'ny Palestiniana ny tany fa rehefa eny amin'ny Fitsarana dia lasan'ny voanjo israeliana ny tany.
Eto Madagasikara, tany midadasika eto amin'ny fokontany ipetrahako no lasan'ny Karana iray fanta-daza eto an-drenivohitra. Fa na dia niady mafy hahazo ny tany ampolony taona maro aza ny namboly dia tsy azony mihitsy io tany io fa dia ilay Karana no nahazo azy. Nasaina naka "onitra" tany amin'ny Kaominina noho ny fanesorana ny vokatra teo amin'ny tany ireo olona ka tsy mahazo mikasikasika intsony ny tany.
Nisy adin-tany naharitra fotoana maro koa teo amin'ny mpandova ny tany eny Antanandrano (Kaominina Ankadikely Ilafy) sy ny Karana iray hafa manan-daza eto Antananarivo, amin'ny alalan'ny orinasa malaza misy azy. Na dia manana ny porofo rehetra maha-tompon'ny tany aza ireo mpandova dia mitady ny fomba rehetra hahazoana ny tany ilay orinasa iafenan'ilay Karana tompon'ilay orinasa. Toa eo ampelatanan'io Karana io daholo na ny Fitsarana, ny Mpitandro ny filaminana, ny sampan-draharahan'ny fananantany... ka lasa manana taratasy maha-tompon'ny tany koa izy.
Dia lasan'ny Karana iray, tamin'ny alalan'ny fitsarana tsy natrehin'ireo very tany tsi-fidiny koa ny tany R5+1 eny 67ha Atsimo, efa nisy adim-pitsarana io teo aloha fa nandresy ny Malagasy teratany tamin'izay. Fa satria moa matory miesona Ra-Malagasy dia mety ho lasan'ilay Karana ho azy io tany io rehefa tsy misy olobe hiara-dalana amin'ny mponina eny.
Fehiny, ho lasa Palestiniana very tany sy very zo isika Malagasy rehefa miesona amin'ny fanjakazakan'andian'olombitsy tahaka izao. Manahy aho fa ny teratany indray no ho very zom-pirenena tsy ho antsoina intsony hoe Malagasy... Ary ny tena hain'ireo mihitsy ny mampiasa ny kolikoly any amin'ireo seha-panjakana ambony hahapotika ny sisa zontsika.
Ho ezaka fanatsarana ny tanànan'Andoharanofotsy dia atao mitovy loko avokoa ny tsena rehetra manamorona ny lalam-pirenena fahafito. Andeha atao hoe mbola azo leferina ihany izany... na dia hafahafa aza. Fa niantsambotra amin'izay rehefa mahita hoe inona avy ny loko ampiasaina sy ny hoe aiza ihany no mividy izany: loko matroka sy loko politika ary toeram-pivarotana roa ihany no ividianana azy. Ny hafetsena tao anatiny: ny lefitra faharoa an'ny Ben'ny tanàna no nanasonia ny filazana.
Matetika no tsy takatry ny saranga antonony sy ny saranga ambony ny mahatonga ny olona, matetika ao amin'ny saranga ambany na mahantra sy fadiranovana, tsy mety mihiboka sady tsy hahay izany mihitsy?
Mety ho tezitra isika rehefa tsy mety manao izany ny hafa, satria heverintsika fa toy ny tsy misaina izy ireny, misy aza moa ny sasany lasa mahateny indray ny voambolana "andevo" izay efa tsy mendrika ny taonjato faha-21 intsony. Mihevitra isika fa be kiry amin'ny tsy antony ireny olona ireny, ary manao hadalana sady lasa mpitondra aretina ho afindra amin'ny hafa rahateo. Ny hany avaliko ny olona sy ny fitondram-panjakana dia izao: tsidiho ny tranon'ireny olona ireny, dia hevero amin'izay hoe ho tamana ve ny olona hipetraka ao amin'ny tranony?
Hevero hoe efitra iray no misy ny fatoriana sy ny fihinanan-kanina ary fandraisam-bahiny dia ny faharoa no misy ny fanokonan-kanina sy fitoeran'ireo kojakoja isan-karazany mbamin'ny fitafiana... raha manana efitra roa ry zareo? Dia vinanio hoe aiza ny fitoeran-kanina? Fa matetika ireny olona ireny efitra iray ihany dia ao daholo no asiana ny zava-drehetra, ary maromaro ny olona miara-mipetraka ao nefa ilay efitra kely velarana mety ho 10 metatra toradroa aza raha be indrindra. Ny maro amin'ireo olona ireo dia ny toerana fatoriana sy ny fahandroan-kanina ihany no tsy maintsy misy fa ny ankoatra izay efa "toy ny haitraitra".
Fehiny voalohany, natao hatoriana sy ialofana ihany ny trano fa any ivelan'ny trano no manao ny zavatra hafa rehetra... Fonja kely tsy isaziana ny tranon'ny ankamaroan'ny olona ary tsy misy zavatra azo atao loatra ao anatin'izany trano izany ka dia tsy ho tamana amin'ny fitoerana an-trano ny olona, hifampila vaniny ao ny iray trano rehefa miara-mirindrina tsy afa-mivoaka ao. Tsy manana aterineto, tsy manana fahitalavitra ary mety tsy hanana akory na dia radio aza ireny olona ireny. Honohono no iainany fa tsy mahafantatra ny tena zavamisy ry zareo ka tsy ho fantany mihitsy izany valanaretina sy Covid-19 izany na dia mety ho reny aza.
Manaraka izany, tsy haharaka na oviana na oviana amin'izay vola eo am-pelatanana ny fitsaboana fa izay takany ihany no ataony. Tsy hisy hiraharaha loatra izy ireny rehefa marary, indrindra moa rehefa ny vola takiana aminy no mitsena azy voalohany, ka any amin'izay azony atonina sisa no ihazakazahany. Ivelan'ny rafitra ara-dalàna hatrany anefa matetika ireny olona atoniny ireny. Koa hihiboka ve izy? tsy hisy mpahita na ho faty noana aza... tsy hihiboka? mahatezitra ny hafa mitandro ny fahasalamany.
Noho izany, tsy hahazaka ny fihibohana ry zareo na hisy na tsy hisy fanampiana avy amin'ny hafa satria ny toerana sy ny fonenana misy azy ireo mihitsy no tsy misy fanajana ny maha-olona sady tsy ho ahafahana manatanteraka ny "tsy fifampikasohana" (geste barrière). Tsy tokony ho maika tahaka ny sasany milaza fa natosiky ny mpanohitra sns ny zava-nitranga tany Antsirabe. Zavatra kely monja (mihidy amin'ny roa ora... mampihena ny ora fitadiavam-bola sy mampisy bebe kokoa ny fifampikasohana eny an-tsena noho ny fahateren'ny fotoana) dia mampipoaka ny fiaraha-monina raha atao be loatra ny teritery. Na izany na tsy izany, mila mitandrina hatrany ny rehetra fa mafy ny famelin'ny aretina rehefa kely ny herintsaina, herintsaina ananan'ireny olona heverina ho fadiranovana ireny be dia be.
Vao tsy ela akory izay no namerina amin'ny laoniny ireo fandaharana politika rehetra ny mpitondra fanjakana. Notapahana manko fa haato ireo fandaharana malaza amin'izany. Nitroatra nanao fanambarana ireo firaisamonim-pirenena na ny teto an-toerana na ny iraisampirenena. Nanao fangatahana ny enina tamin'ireo haino vaky jery tratran'ny fampiatoana ny fandaharana tao aminy. Nilaza ny minisitry ny serasera, sady mpiahy ny Faritra Vakinankaratra fa afa-manao ny fandaharana indray ireo HVJ ireo rehefa manome antoka fa tsy hanakorontana ny filaminan'ny firenena. Dia nitohy indray ny fahamehana ara-pahasalamana eto amin'ny Firenena.
Mbola nisy ihany koa ireo mpanapa-kevitra no niverina tamin'ny zavatra notapahiny. Tantaraina an-tsary anareo ny toe-javatra nahatonga izany. Ampahatsiahivina fa vao nosokafana ny CTC na Centre de Traitement de Covid tao Antsirabe.
Etsy ankilany, nisy ny fanapahan-kevitra navoakan'ny Faritra tao Vakinankaratra
Nisy ny setriny avy amin'ny andian'olona.
Namoaka fanambarana indray ny Fiadidiana ny Faritra.
Mafy loatra ve ny fepetra ka nampitroatra ny olona? Misy fanehoana ve ao ambadika fa tsy ankasitrahan'ny vahoaka intsony ny mpitondra fanjakana? Samy fanontaniana avokoa ireo ao anatin'ireo toe-javatra nitranga ireo. Niniana ny tsy nametrahana ny hevitry ny olona.
Ny fitsapana kely omaly alahady, tao amin'ny Facebook:
Rehefa naneho ny hatezerany tao amin'ny Facebook ny olona noho ny fahitana fa mbola nampiditra olona ihany hay ny fanjakana, dia lasa indray ny fanazavana avy amin'ny mpiandraikitra ny serasera prezidansa ihany:
Izaho, noho ny safidy politika na noho ny fironana tsotra izao, dia tsy niandry ny kabarin'ny Filoha Mamim-bahoaka tamin'ny fahitalavitra, fa ninia niandry mihitsy ny fahavitany sy ny fanehoan-kevitry ny hafa aloha izay vao nanapa-kevitra ny hihaino, rehefa hitako hoe ilaina izany.
Nisy ary ireo fepetra isan-karazany, ary tao anatin'izany ny fanakatonana ny Fiangonana. Izaho manokana dia tsy resy lahatra amin'ny hoe akatona ny Fiangonana rehefa misy ny fepetra efa noraisina isorohana ny fiparitahan'ny aretina. Izay no antony tiako hihainoana ny kabary amin'izay.
Rehefa nihaino ilay izy tao amin'ny Facebook Live dia nandre fehezanteny iray tsy nisy tohiny ary henoko tsara manao hoe: "tsy maintsy atsahatra ny asam-panakorontanana amin'ny endriny rehetra". Ary dia tapaka hatreo tsy nisy tohiny io resaka io. Izay no anton'ny fanontaniako fa tsy mandehandeha foana izany filazana izany.
Ankehitriny, mazava ny antony ary niomanana ho andro alakamisy mivoaka zoma vao fantatra ny tian-kolazaina. Indreo ary ny tompon'andraikitra nanasonia ny tohin'ilay resaka, tsy nisy nilaza ankoatra ahy rehefa nijery ny randram-baovao matetika aho.
Io ary izy io: tsy ny arovava sy orona intsony no miasa fa ny fanampenam-bava tanteraka, satria misy mariny tsy zaka, misy fepetra voatery noraisina noho ny fitakian'ny olona, ary nisy Orina Mpanasoa an'ny Karana iray lasa nandray ny andraikitry ny governemanta. Dia hitsaha-ketrika hatreo ve ny fahalalaham-pitenenana?
Tsikeritra kely fotsiny, natao ho fanta-bahoaka ny zoma ny resaka satria fantatra fa ny asabotsy sy ny alahady dia tsy misy mahazo mivoaka ny eto amin'ny faritra Analamanga.
Ny mampaky teto dia mahafantatra fa izaho izay manoratra dia nitaky ny hanafoanana ny tsena mandehandeha ao Antananarivo. Efa tsy mifanaraka amin'ny vanim-potoana intsony io sady manelingelina tanteraka ny fifamoivoizana izay efa tery dia tery.
Amin'izao dia azo lazaina fa tontosa izany izay notakiako fa noho ny hamehana tsy hielezan'ny valan'aretina no nahatonga izany. Ny notakiako tamin'izany fotoana izany dia samy manana toeram-pivarotana raikitra ny mpivarotra ary amin'ny trano miorina mafy sy manana toeram-pidiovana ho azy tahaka ny amin'ny trano fonenana ihany izany.
Ny zavamisy amin'izao fotoana izao dia mikatona avokoa ny fivarotana rehetra amin'ny andro hanondroana ilay toerana ho tsena: talata rehefa eny Besarety, alarobia rehefa ao Andravoahangy, asabotsy rehefa isotry izay tonga hatrany ambodin'isotry. Ny mampalahelo amin'ilay izy amin'izao fotoana izao dia tsy misy mahazo misokatra na dia ireo manana fivarotana ao anaty trano aza, fa noho ny hamafisan-dohan'ny olona dia voatery mikatona hatramin'ireny aloha.
Manararaotra aho ny manoratra hoe tahaka ny ahoana ary ilay tanàna tsy misy tsena isan-kerinandro e? Toa gaga daholo ny olona fa milamina ilay tanàna? Hanao ahoana ary raha heverina amin'izay hoe foanana tanteraka ny tsena isan-kerinandro ho an'Antananarivo? Izay mpivarotra eo amin'ny toerana anaty fonenana ihany no avela hivarotra fa ny hafa rehetra kosa tsy maintsy mikaroka ny toerana hivarotany maharitra sy isan'andro?
Fa misy kosa ny toerana iray izay toa tsy mety ho voafehy dia ny manomboka amin'ny Building Ramaroson teo aloha mizotra mankany amin'ny Gauloise hatreny amin'ny farihin'i Behoririka. Iny no mariky ny fikorontanana ateraky ny fivarotana anaty arabe sy amin'ny sisindalana. Tsy maintsy masiaka satria fihoaram-pefy efa tsy azo ekena intsony ny amin'iny toerana iny.
Fepetra tokony horaisina amin'iny dia akatona tanteraka ao anatin'ny iray volana tahaka ny atao amin'ny tsena isan-kerinandro ny fivarotana rehetra ary mila fifanarahana vaovao amin'ny Kaominina fa tsy hanaiky ny hametrahana na ipetrahan'ny mpivarotra manoloana ny fivarotana fa mikatona tanteraka avy hatrany tsy misy fahafahana mivoha intsony raha vao tratra manaiky ny fisian'ny mpivarotra amoron-dalana eo anoloan'ny fivarotany. Tsotra no anton'izany: malaza fa ry zareo ihany no mpamatsy entana ireo mpivarotra eo anoloany ireo.
Dia ilazao ihany raha mahita hevitra hafa ianareo fa izay aloha ny hevitro hampisy filaminana ny fiainana sy ny fifamoivoizana ao Antananarivo renivohitra.
Toko 1 : Faminaniana ny amin'ny Fitsarana Farany 1 Tenim-pitahiana ho an'ny voafidy sy ny marina hiaina amin'ny andro fahoriana. Hiakatra eo Sinay Andriamanitra, hipoitra eo afovoan'ny tafiny amin'ny heriny. Hangovitra ny rehetra, hihovitrovitra manontolo hatrany amin'ny faran'ny tany. Hihozongozona ny tendrombohitra, hietry ny havoana, hitsonika tahaka ny savoka anoloan'ny afo. Ho rovitra ny tany ary ringana avokoa izay eo ambonin'ny tany, dia ho avy ny fitsarana ny zavatra rehetra (indrindra fa ny marina). Homen'Andriamanitra fiadanana ny marina, ho ambenany, homeny famindram-po. Ho levona ny mpanota, hofaizina avokoa izay rehetra nofo, dia izay rehetra nanota.
Toko 2 Filaharana amin'ny famoronana Hevero ny asa eny an-danitra: tsy miasy miala amin'ny lalany ny mpiteraka hazavana, voalahatra araka ny fotoany, ary tsy misy miala amin'ny filaharany. Jereo ny tany sy ny asa izay natao taminy, hatramin'ny fanombohany ka hatramin'ny farany, nahoana no tsy miova amin'ny fisehoany ny asan'Andriamanitra. Jereo ny fahavaratra sy ny ririnina, feno rano, rahona ando sy orana mipetraka aminy ny tany.
Toko 3 Jereo ny fipoiran'ny hazo rehetra, ny fahamainany sy ny fihintsanan'ny raviny, afatsy 14 izay tsy mety miala raviny fa mitahiry izany mandra-pisian'ny vaovao rehefa afaka ririnina roa na telo
Toko 4: ny hafanana: hevero ny androm-pahavaratra sy ny masoandro eo ambony: mitady aloka ianareo nefa na ny tany aza mandoro noho ny hafanana, ka tsy afa-mandeha amin'ny tany ianareo, na amin'ny vatolampy noho ny hafanana
Toko5 Fikorontanana sy fanasaziana ny mpanota Hevero ny hamaitson'ny hazo izay mitondra voa, hevero sy fantaro ny nataon'ilay velona mandrakizay ho anareo, manao ahoana fanoavan'ny asany tsy miova, araka izay nanaovan'Andriamanitra azy. Jereo ihany koa ny ranomasina sy ny ony manatontosa ny asany. Fa ianareo tsy naharitra hatramin'ny farany, tsy nankatoavinareo ny didin'ny Tompo, nodikainareo izany ary nanompa ny halehibeny tamin'ny teny miavonavona sy mandratra ianareo, maina ny fonareo, ary tsy misy fiadanana ho anareo. Izany no mahatonga anareo hifahanompa isan'andro, ary very ny taona maro amin'ny androm-piainanareo, fa hitombo ho ao amin'ny ozona mandrakizay ny taom-pahaverezanareo. Amin'izany ny anaranareo ho atolotra hozonin'ny marina mandrakizay: dia hanozona anareo mandrakizay ireo, ianareo mpanota, miaraka amin'ny mpanota hafa. Fa ho an'ny voafidy ny fahazavana, ny fifaliana ary ny fiadanana, ary ry zareo no handova ny tany, fa ho anareo, mpanota, ozona. Ka omena ny voafidy ny fahendrena, ho velona daholo ireo, ary tsy hanota intsony na noho ny fanadinoana, na noho ny avonavona: fa ny hendry hanetry tena. Tsy hanota intsony ireo na hosaziana amin'ny androm-piainan'izy ireo; fa hamita ny isan'ny androm-piainany, hiroso ao anatin'ny fandriampahalemana ny fiainan-dry zareo, sy ny taom-pifaliana ao anatin'ny fanandratana sy ny fandriampahalemana mandrakizay, isan'andro amin'ny fiainany.
Nisy ireo olona nandinika baiboly dia milaza ny hevitro ihany koa aho. Avy amin'ny hevitro no itazonako azy ho voarakitra ato:
Genesisy 1:1-2:3 > Ny tantaran'ny Famoronana araka ny fijery voalohany ho entina hanajana ny andro Sabata fa misy andininy tiako avoitra kely Gen 1:26 Ary Andriamanitra nanao hoe: Andeha Isika hamorona olona tahaka ny endritsika, araka ny tarehintsika ; ary aoka izy hanjaka amin'ny hazandrano ao amin'ny ranomasina sy ny voro-manidina sy ny biby fiompy sy ny tany rehetra ary ny biby rehetra izay mandady na mikisaka amin'ny tany. 27 Ary Andriamanitra nahary ny olona tahaka ny endriny; tahaka ny endrik'Andriamanitra no namoronany azy; lahy sy vavy no namoronany azy. 28 Ary Andriamanitra nitso-rano azy hoe: Maroa fara sy mihabetsaha ary mamenoa ny tany, ka mampanompoa azy; ary manjaka amin'ny hazandrano ao amin'ny ranomasina sy ny voromanidina ary ny biby rehetra izay mihetsiketsika ambonin'ny tany.
Eto dia efa voasoratra sahady ny hoe hamorona olona tahaka ny endritsika, araka ny tarehintsika, ary efa nomena nitso-drano sahady Andriamanitra hoe Maroa fara sy mihabetsaha ary mamenoa ny tany, ka mampanompoa azy. Miteraka fanontaniana izany manao hoe Nahoana moa no asaina ho maro taranaka ny olombelona sady hameno ny tany? Ahoana izany ny resaka famerana ny isan-jaza? Efa feno olombelona ve ny tany sa ny fahapotehana no zary ilaina ny hamerana ny isan'ny olombelona sa toekarena sa inona ihany koa? Jereo tsara eto fa efa voasoratra sahady eto ny hoe lahy sy vavy no namoronany azy.
Genesisy 2:4-25 > Ny tantaran'ny Famoronana mifototra kokoa amin'ny famoronana ny olombelona na ny fizotran'ny famoronana ny olombelona hoe ny lahy no noforonina talohan'ny vavy na viavy izay midika hoe "avy amin'ny lehilahy". Fa tsy hitantsika amin'ny teny malagasy loatra ny dika ara-bakinteny and.4 : indreto ny andia na taranaka lanitra [maro] sy ny tany [tokana] tamin'ny andro nanaovan' YHWH Elohim ny tany sy ireo lanitra. Mandeha amin'izay ny filazana momba ny saha Edena izay nametrahana an-dralehilahy (mbola tsy nisy vehivavy), dia misy resaka renirano iray niavian'ny renirano efatra ary misy resaka volamena sy vatosoa koa. Avy ao no namoronana ny karazam-biby fa tsy misy vady sahaza ho an-dRalehilahy. Dia izay vao nakana taolan-tehezana hamoronana ny vehivavy.
Dia handingana isika mankao amin'ny Genesisy 5 avy hatrany: Ity no bokin'ny taranak'i Adama, tamin'ny andro namoronan'i Elohim lehilahy [iray] mitovy amin'ny Elohim nanao azy. 2 lahy sy vavy no namoronany azy; dia nitahy azy Izy ka nanao ny anaran-[dry zareo] hoe Adama [izay azo nantsoina ihany koa hoe olombelona raha jerena ny hebreo na hoe zanak'olombelona raha amin'ny teny malagasy [mankind] tamin' ny andro namoronany azy. Voasoratra mazava amin'ny Hebreo ny hoe Adama ary ny niantsoana azy ireo dia hoe Adama. Mety hahatonga fanontaniana ho ahy fotsiny hoe avy amin'izay ve no nahatonga ny hoe ny anaran-dehilahy no lasa entim-behivavy ihany koa? ny azo lazaina aloha dia adama no niantsoana ny olombelona voalohany. Avy eo nolazaina ny niterahany an'i Seta (Seth) izay raha adika dia hoe solo (solon'i Abela izay novonoin'i Kaina; tsy azoko tsara fa raha ny tena tokony ho dikany dia hoe nosoloina subtituted), dia mariho indray fa tsy nisy filazana ny anaran'ny vadin'i Seta eto fa toy ny hoe izy ihany no niteraka an'i Enosy, ary ny dikan'ny Enosy dia hoe lehilahy na olombelona... mahavariana an! Avy eo indray Enosy niteraka an'i Kenana izay midika hoe fananana na hoe mpanefy, somary manaitra ahy fotsiny hoe mifanakaiky amin'i Kaina ihany izany anarana izany (fa tsy mitovy). Kenana niteraka an'i Mahalalila izay midika hoe Voninahitr'Andriamanitra, Ity indray niteraka an'i Jareda izay midika hoe Dimby na taranaka, ary Jareda indray niteraka an'i Enoka izay midika hoe miaraka amin'Andriamanitra hoy ny sasany fa midika ihany koa hoe nampahalalàna, fanokanana, fanombohana izay mety handikana ny fiainana vaovao. Mitovy anarana amin'ity ihany koa anefa ny anaran'ny matoan'i Kaina ihany koa ity Enoka ity an! Metosela indray tsy hay loatra izay dikany fa misy milaza hoe olon'ny tsipika na lefona.
Hagagana ny ahy raha tsy nahita mpitarika miara-manonja teny an-kianja tamin'ity fotoana lehibe nomen-dry zareo androany 20 febroary 2021 ity. Mpanaraka politika sy mankafy io taranja io aho na dia haratsiana tahaka ny inona aza izy io, satria izay no nanalehibe ahy fa fihetsika iray itiavako ny tanindrazako izany.
Nisy ve ny zavatra tsy nampoizin-dry zareo tamin'ny fihetsiky ny mpitondra sy ny mpanaraka sa tsy "intelligent" araka ny averimberin-dry zareo tampoka ry zareo, sa nisy fifandraisan-tendro hamadihana ny "tolona" tao?
Fanazavana nataon-dry zareo tamin'ireny hoe fitsangatsanganana ireny, raha mbola natao ankamantatra ny toerana, ny hoe inona no mahamaika amin'ny toerana andehanana raha tsy fantatra akory ny toerana iaingana?
Fa nahavariana kosa tamin'ity androany ity, nolazaina ny toerana handehanana fa tsy fantatra ny toerana iaingana... Nahoana? Satria ve afovoan-tanàna no kendrena handehanana? Nefa ny zavatra tahaka izao indrindra no tena ilàna izany. Tadidiko indrindra ny tolona 1991, Fivoriana isaky ny Asabotsy teny amin'ny Coum 67ha mialoha ny hidinana an-dalambe. Ny fotoananay Firaisana voalohany dia teny amin'ny Lycée Moderne Ampefiloha no nizotra ho eny amin'ny kianjan'ny 13 mey.Fa androany taiza moa izany? Ny MFM no nanana olona ho mpitarika tamin'izany tolona izany...
Raha izaho ilay mpitarika dia toerana enina raha kely indrindra no natao fiaingana, ary nezahana hanakaiky araka izay azo natao io kianjan'ny 13 mey io izany, fa ny tena mety dia toerana 12.
Andeha omena ny fisalasalana ary fa tsy homelohina befahatany ny mpitarika tamin'ny fahadisoana bevava nataony. Andeha atao hoe notarafina daholo ny fepetra noraisin'ny antokon-tafika malagasy hiatrana manoloana ny miara-manonja. Hita tsara hoe taiza sy taiza avy ny toerana nofehezin'ireo mpitandro ny filaminana ireo.
Saingy hatramin'ny fotoana nanoratana dia taratasy fanambarana sy fanamelohana izay nitranga androany ary fandrisihana ny olona tsy hihemotra no hany nataon'ny mpitarika ary tsy nisy re feo intsony taorian'izany. Mila anareo ho lohalaharana ireo olona ireo, mila anareo manao sorona ny tenanareo manaiky hosamborina na tsara aro ireo olona ireo fa tsy navela hiraviravy tanana fotsiny.
Ny hita: nandresy ny mpitandro ny filaminana androany, nandresy tsy nisy na dia baomba mandatsa-dranomaso iray monja aza, fa afaka nanao sambo-dokotra ireo olona efa lehibe mitolona ho an'ny zanany sy ny taranany fa tsy ho an'ny tenany intsony. Mangina tanteraka kosa ireo lazaina ho mpitari-tolona ary indrisy... tsy diso tamin'ny ahiahiko aho.
Inona ilay ahiahy? Nahoana ianareo no lasa miteny hoe tsy izahay intsony no hanao tatitra fa ireo vahoaka ireo tamin'ny fotoana manokana omaly... maniraka ny olona handeha fa ianareo kosa miafina any amin'izay misy anareo? Tsy mahasahy miatrika ny antso nataon'ny CIRGN nefa tokony ho isa tombony ho anareo ireny. Raha nanatona ny CIRGN ireo efa nahazo fiantsoana ny Alakamisy teo ka notazonin'ny zandary dia nanana fahavononana kokoa ny olona, saingy toy ny alikakely mpandrisika fotsiny ianareo dia nandiso fanantenana ireo saika ho vonona ihany hilalao ilay fanorona politika malagasy tsy mahalala afa-tsy ny kianjan'ny 13 mey.
Satria tia mamoaka zavatra tsy fahita mahazatra ny Malagasy dia voky an'izay indray ny olona teto Antananarivo sy ny manodidina omaly sy ny androany.
Omaly: hody niaraka tamin'ny zanaka iray, tratran'ny tsitapitapin'orana izahay teny an-dalana, tokony ho tamin'ny efatra ora sy sasany hariva tany ho any. Gaga izahay mianaka sady nihomehy satria mitaratra ny masoandro ary manga sy mipentina fotsy maivana dia maivana ny lanitra itataovanay. Lavidavitra ihany tsy tokony hahatratra anay ny rahona mainty sy mavesatra. Teo aho dia efa nilaza tamiko ihany hoe hosoratako ity tranga ity na dia ho ahy ihany aza satria sarotra inoana ilay zava-niainana.
(Sary indrana nalaina tao amin'ny Facebook)
Androany: Gaga ny maro nahita ilay rahona toa mazava dia mazava tao atsimon'Antananarivo tao ary nandefa ny sary tao amin'ny tambajotran-tserasera. Nisinisy ireo nahita, ny fijery azy dia tambonin'ny rahona mainty sy mavesatra no nahitana io rahona izay misy milaza fa avana rava io. Izany hoe zavatra mety hitranga fa ny olona no mandika azy amin'izay tiany andraisany azy.
Fa tantara iray mila raketina ihany koa ny fijalian'ny olona ara-drano teto amin'ny kaominina Anosy Avaratra sy Sabotsy Namehana (Mariho fa faritra maromaro eto amin'ny firenena no makiana rano sy tsy tafidi-drano ny tanimbary). Na dia avy matetika aza ny orana tao an-drenivohitra dia toa voadingana hatrany ireo kaominina roa ireo. Efa nitaraindraina ny olona ary ny manahirana dia ny mpanao biriky no anisan'ny tena mahazo tsiny.
Dia lasa ny sain'ny olona teto amin'ny fokontany misy ahy hoe tsy mbola nisy olona niompy osy mihitsy teto ka sao izany no tsy mety ilatsahan'ny orana teto? Nanaovan'ny olona fanangona-tsonia ireo mpiompy osy tamin'ny fokontany anankiroa (Kaominina Anosy Avaratra sy Kaominina Ambohimanga roa) ireo hanaisotra ireo biby fiompiny ireo. Dia voaisotra tokoa ireo biby ireo. Vao maika mety hanome vahana ny finoan'ny olona ny filatsahan'ny oram-baventy taorian'izany, ary dia nikoriana amin'izay ny rano amin'ireo lehandrano mahazatra ety amin'ny manodidina. Tsy haiko indray ny herin'ny vavaka nataon'ny Mpitandrina teto an-toerana hatrany amin'ny hilatsahan'ny orana. Dia izay indray aloha.
Tantara efa nosoratako tamin'ny blaogy saingy efa nofafako (indrisy) fa nisy antony matoa nesorin'ny Praiminisitra (na fony izy Ben'ny Tanàna fa mbola mila fikarohana izany) Guy Willy Razanamasy tamin'ny fotoan'androny ny Hazo andrefan'ny Lapa Manjakamiadana. Gazetiboky Ny Mpanolotsaina tamin'ny taona 1913 nisy lohatenin-dahatsoratra 'science fiction' hafa kely nahitana tsipalotra hoe tsy eo intsony ny Lapa amin'ny taona 2413 (500 taona). Antony: nahoraka tamin'izay nahatsikaritra fa nambolena hazo tao an-dapa ary hazo lalimpaka nokendren'ny mpanjanatany hidona sy handrava noho ny fakankazo ilay fanorenam-bato hitantsika rehetra. Mbola indrisy ihany anefa fa vitan'ny sasany ny nandoro ilay lapa rehefa voaaro tamin'ilay lozan'ny fakankazo... ary tena vondron'olona farafaharatsiny no nahavita izany satria nahita imaso ny nitaterana barika tao amin'io Lapa io ny mpanoratra ary mbola nihosotra na solika na vernis ny rindrin-kazo farany ambany talohan'io nahamay ny rova io.
Ny antony nanoratana dia noho izay tsikaritra tamin'ny sary navoakan'ny tao amin'ny Prezidansa, tamin'ilay fambolen-kazo natao tao amin'io Rovan'Antananarivo io tamin'ny 6 novambra 2020. Naninona no naverina indray ny fambolen-kazo izay tsy nankasitrahan'ny olona teo aloha ka nanongotany izany rehefa voafehiny tsara ny toerana? Tadidio fa na tamin'izany fotoana nanongotana ny hazo izany dia be no gaga sy tezitra fa nitony sy nisento indray rehefa nahazo ny fanazavana.
Tsikaritro hafa manaraka izany koa ilay firafitry ny zaridaina toa araka ny fiangaly frantsay, fomba fijeriko manokana io. Tsy dia tokony hahatezitra loatra ny amin'izay satria efa tsy hahatafaverina araka ny tokony ho izy intsony ilay tena firafitry ny trano tao isika. Fa somary nanaitra ny masoko manokana kosa ilay misy endrika maso amin'ny lafiny atsimo andrefana amin'io zaridaina io na avaratra andrefan'ny Lapa manjakamiadana.
Tsikaritra fahatelo indray ny fahatakonana tanteraka ny "Colidée izay vao naorina tao. Somary nahatalanjona ahy mihitsy io satria tahaka ny hoe tsy misy na inona na inona ao ambadika ao tsy mandehandeha foana ny sary ofisialy tahaka itony.
Fa moa ve fantatrao fa tsy ao ambadika atsinanan'ny fasan-dRadama Rainy no misy ny fitomiandalana fa ny mpanjanatany no namindra azy ho eo? Moa ve fantatrao fa tsy manaraka ny fitodiky ny trano ny fitodiky ny fasana rehetra tao anatin'io Rova io, fa nanaraka soa amantsara ny fomba fampitodika ny fasana teto afovoantany dia izay miakandrefana atsimo izany? Misy sary iray io mametraka izany toerana izay somary atsimo atsinanan'ny Lapan'i Manjakamiadana izany.
Moa ve fantatrao ihany koa fa tsy mbola faritry ny rova ny misy ny Colisée amin'izao fotoana izao raha ny sarintany mivoaka tamin'ny taona 1862 hitantsika io?
Momba ny taotrano indray, efa rava sy may ny teo, azo atao tsara ny mamerina araka ny endriny teo aloha, fa aleo atao vato na varafasy amin'izay ireo Lapa ambiny toa an'i Tranovola sy Manampisoa izany. Tsy misy na inona na inona tokony hokianiko na ho asiana fanakadrihana io na ravahana jiro. Mariho amin'ny sary ihany koa fa atsinanan'ny fitomiandalana no misy ny toeran'ny sampin'andriana(?) fa andrefan'i Mahitsielafanjaka kosa io raha ny fireny azy. Dia mitsahatra eto aloha fandrao lava loatra.
Mba hafa lahy ity hira taloha iray ity. Efa mandry ve ny ao an-tanàna e? Izy efa matory e! Asa mitovitovy aminy ve ilay hira iray taty aoriandriana kokoa manao hoe valala! valalabemandry ialahy! valalabemandry ialahy! rahoviana ihany letsy vao ho valalabemifoha? Fa inona no nitranga?
Misy akony tsikelikely ny fanakatonana na fanerena hanakatona vondrona sy pejy Facebook itangoronan'ny Malagasy eto an-toerana sy manerantany. Misy ireo mikaika ankolaka fa iharan'ny antsojay... indrindra ireo pejy sy vondrona be mpanaraka sy ireo tia miresaka politika. Misy amin'izany vondrona izany manana mpanjohy na mpikambana mahatratra ny iray tapitrisa (tsy mampino izany raha tsy hita).
Maromaro vitsivitsy ireo tsy maty am-bavany no niditra am-ponja na/sy mahazo fanasaziana. Paika matanjaka iray amin'izany ny fampiasana ireo kaonty faikany na kaonty natao handoto rano na handoto rindrina fotsiny, fa ny tena loza tsy izay ihany no asan'ireny na tanjon'asan'ireny fa ny hanimba fiainan'olona tia ireo fijery tsy mitovy izay tsy voatery hiaraka amin'ny na hitovy hevitra hatrany amin'ny mpitondra amin'izao fotoana.
Fa inona no tanjona amin'ny fanakatonana? Tsy voatery hahay haminany izany isika fa fihevitra iray fotsiny ny hoe amin'izay tsy misy ny vaovao na hevitra mety hanohintohina ny filaminana, hampisara-bazana na hahatonga ny olona tsy hatoky ny fitondrana. Fitaovana mahery ny tambajotra sosialy ka ezahana ny hifehezana azy dia ho mora kokoa ny hifehezana ny mponina?
Paika tsara otra avy any Shina na firenenkafa mahafehy tsara ny sivana no ampiasaina amin'izany. Fanarahamaso henjana, fampiasana ireo "50 cent" natao handokandoka sy hanohana befahatany ny hevitry ny mpitondra ary natao hanohitra ny hevitr'ireo manana hevitra mifanipaka amin'ny an'ny mpitondra. Nahomby izany tany ary an-dalampahombiazana amin'ny fanapenam-bava ireo mba nahazo fahafahana kely tany aloha, tahaka an'i Hong Kong. Sisa jerena dia hoe hahomby eto Madagasikara ve izay fomba izay?
Raha nanokatra blaogy aho dia mba nifindra anjotra fotsiny ny diariko an-taratasy. Tsy maintsy hiverina amin'izany indray ve aho? Fa nanoratra ireo lohatenin-kira ireo aho noho ireo niainana fahazaza fa mba ho hain'ny ankehitriny ve ireo hira ireo?
Hay moa 125 taona androany no nitsangana ny saina fotsy tetsy Manjakamiadana?
Gaga sy talanjona tanteraka aho nahita amin'ny sary ao amin'ny media sosialy, ary avy amin'ny kaontin'ny Filoha mihitsy araka ny noraisiko avy amin'ny namana fa dia vahoaka sesehena no eny an'arabe miandry ilay fanampiana ahitana vary amin'ny gony omen'ny fanjakana tarihan'ny filoham-pirenena mihitsy.
Ny anton'ny fahagagana dia avy amin'ilay famerana tsy hivorian'ny olona 50 isa akory nefa ireo vahoaka hita efa an'arivony. Omaly ohatra nahitako ny sary tao amin'ny Coliséum etsy Antsonjombe, mba misy ihany ny fanajana ilay iray metatra elanelana fa androany kosa tsy misy elanelana voahaja izany intsony.
Mety ho mahatonga ny hagagana ihany koa ny tsi-fanarahana intsony izay vaovao eto an-toerana ampitain'ireo haino-vaky-jery rehetra eto Madagasikara. Tsy maharaka intsony ny fironan'ny olona. Mahita aho fa amin'iny manamorona ny arabe rehetra iny ao Antananarivo sy ny manodidina ao dia feno dia feno olona tokoa ireo toerana nifampitaina an-tohotsofina fa hisy fizarana vary amin'ny gony araka ny arentirenty.
Toa miverina indray ny fampielezankevitra ao anatin'izao fandrarana tsy hivorivoriana izao. Sary hitako no milaza fa mbola miandry ny fahatongavan'ny Filoha ny fizarana fanampiana ao amin'ny Kianja iray ao Ankadikely Ilafy raha efa dila ora iray mihoatra ny tsy fahazoana miantsena olona iray isa-tokantrano.
Fireharehana no asehon'ny sasany amin'izao fisian'ny fanampiana izao, izaho kosa mahita fa ankoatra ny ho fahasarotan'ny fiainana atsy ho atsy dia efa endriky ny fahasahiranan'ny olona no mahatonga izao firohotana tsy misy fanajana elanelana izao, ary ahiana mafy dia mafy ny fipoahana ara-tsosialy raha sanatria tsy mahazo izay nambara hozaraina ny olona.
Folo taona mahery lasa izay, nisy hira malaza teto amin'ny firenena, nentina hitarihana tolona politika. Tadidinao ve ny lohateniny? 1492: Conquest of Paradise... Tamin'izany fotoana izany, alohan'ny "famakafakana" ataon'ireo mpanora-gazety dia injany ilay hira fa henonao. Hira mampamolovivoly. Dia misy hira malagasy iray hafa koa malaza niaraka taminy, hira zafindraony entina hanesoana ankolaka ny mpitondra tamin'izany fotoana izany. Lohateniny? "Iny lalana iny". (Misy tantarany koa ny nivoahan'izy ity teny an-kianja araka ny fiheverako azy fa mbola holazaina amin'ny manaraka angamba raha misy liana). Ireo hira ireo no nanavaka ny tolon'ny fanombohan'ny taona 2009.
Conquest of Paradise:
Ny hira (vahiny) voalohany, nalaina avy amin'ny filma mitondra ny lohateny hoe 1492, taona nahatongavan'i Columbus [Cristobal Colon] sy ny namany tao amin'ny vondro-nosy Bahamas ka ny nivantanany dia ilay nosy nomen-dry zareo anarana hoe San Salvador]. Nanomboka teo, norombahiny tokoa ny paradisan'ny olona. Norombahin-dry zareo ny tanin'ireo Natives. Io no Tontolo Vaovaon'ny Eoropeana. Nihanahazo vahana tsikelikely ny Eoropeana. Ireo tonga ireo no lohalaharana tamin'ny antsoina hoe "Conquistadores" izay nomena manokana ny lehiben'ny iraka na tafika moa.
Eto aho dia te-hanamarika kely ilay tantara, ary izaho tsy mihevitra fa misy ny kisendrasendra fa mety ho efa ao anaty programa daholo ihany izany. Ny alin'ny 11 hifoha 12 oktobra 1492 no nanitsaka ny Tontolo Vaovao ry Colomb. Daty manantantara ho azy ireo izany. Manahy dia manahy mafy aho fa manakaiky ny mety hitokanana ny Arena (Colisée), entina hankalazan'ny vahoaka ny fetim-pirenena amin'ny 14 oktobra io fotoana io. Iarahantsika mahalala fa nanokatra vanim-potoana vaovao ny nanitsahan'ny Eoropeana io kaontinanta vaovao io... ary etsy andanin'izany, tsy mihevitra aho fa miteniteny foana ny Filoham-pirenena amin'izao fotoana izao raha mamerimberina hatrany izy fa "hanoratra tantara vaovao isika". Ny hoavy ihany no hanamarina na handiso izay ahiahiko izay.
El Condor Pasa:
Fa raha nahatadidy ianareo, tsy nisy hira nahatohitra io hira io na dia niezaka ny nandefa hira klasika hafa aza ny tao amin'ny radio mada na ny radio fahazavana. Ataoko fa fahadisoana raha klasika eoropeana no entina hanoherana klasika eoropeana. Heveriko fa amin'ny fampiadiana angovon-kira dia izay hira avy amin'izay notafihana no tokony namaliana iny hira iray iny. Tsy haiko hoe efa tara loatra ve raha izao vao manoratra. Amin'ireo hiran'ny Natives notafihana dia maro ny azo raisina fa ny nosafidiako manokana dia ny El Condor Pasa. Inona ary no mety ho anton'izany?
Iretsy tonga avy any an-dranomasina, ny condor kosa milaza voromahery heveriko ho hita manokana ao Amerika sady mari-pamantarana amin'ny maro amin'ny Natives any. Ny Voromahery koa anefa no marika hita eo amin'ny Vavahadin'i Manjakamiadana izay vao nametrahana Arena na Colisée. Ary ny Voromahery dia afa-manidina.
Ity hira ity koa malaza manerantany, indrindra tamin'ny nitondran'i Leo Rojas azy nitety vazantany efatra. Samy hiram-panahy ireo roa lazaiko ireo, tsy mampaninona na dia efa misy mpanentana radio aza efa naka io hira faharoa io ho fanombohana sy famaranan'ny fandaharany. Sa hoe? Hamaranana dia revirevy fotsiny io fa aza atao be am-po an!
Raha voasoratra fa mitohy fanintelony ny fotoan'ny hamehana ara-pahasalamana, dia saika nisalasala tamin'ilay hevitra tao anatiko tao aho. Hevitra fa tsy hanohy izany fihibohana izany intsony ny filoha. Efa manana izay nokendrena izy. Kanjo moa dia marina ihany ilay hevitro. Kisangisangy zary tenany no nanoratako ilay hoe "Deconfi...ture" tao amin'ny sata Facebook iny ny maraina mialoha ny kabary. Te-hanoratra aho hoe; "Deconfinement" nefa fandrao misy mihevitra hoe nahazo sopapa angaha aho. Tsy nanana sopapa ankoatra ny tsindrimandry aho, raha izay no ilazana azy.
Faly tokoa aho rehefa nandeha tsikelikely ilay kabary (mba nihaino indray aho... na dia tsorina fa tsy mpanaraka ilay fandaharana amin'ny iray folakandro intsony, tsy haiko ny antony fa tsy te-hanaraka fotsiny izao aho). Miresaka momba ilay artemisia annua ny filoha. Eo am-pihainoana aho dia efa mihevitra ao an-tsaiko hoe ka inona intsony moa ny ilàna fihibohana raha efa misy ary ny fanefitra? Tsy maintsy manohy ny fahamehana ny filoha ary mety tsara iny fanohizana iny ho fitandremana amin'ny tohin'ny tantara. Tsy maintsy tsinjovina ny filaminam-bahoaka.
Manaisotra tsikelikely ny fihibohana kosa indray anefa izy satria efa miharihary fa tsy ho zakan'ny olona intsony ny hanohizana izany, ary tsy mahazaka na tsy ho afaka hiantoka ny vahoaka iray manontolo izany ny firenena, indrindra fa hoe mahantra ara-toekarena izy. Mbola miaiky ny filoha (na/sy ny mpanolotsaina azy) amin'ny fomba hametrahana ny fandaminana ihany koa aho amin'ny fahaizany mametrapetraka ny zavatra rehetra. Ary mbola hiaiky amin'ny fahaizany mampiasa ny karatra eo am-pelantanany sy ny fahaizany mitady vola. Voaaisotra ihany koa ny eritreritra hihorakoraka an-dalambe raha hoe tapitra ny fihibohana.
Tsy mbola nahita mihitsy aho hatrizay ka hoe ao anaty kabary ofisialy no manolotra ampaham-pandaharana miresaka ilay artemisia ny filoham-pirenena. Hainy tsara ny resaka fifandraisana sy serasera, mipao-tsatroka amin'izany aho. Fandaharana vazaha (France24) nandeha tamin'ny taona 2017 momba ilay zavamaniry avy any Shina sy ny mitovy karazana aminy avy ao Afrika izany (Artemisia afra). Fandaharana momba ny tazo (malaria) sy ny fanefitra/fitsaboana amin'ny artemisia io fandaharana io fa somary mahavariana hoe nahoana no heverina sahady fa mety hanasitrana ny COvid-19 ilay zavatra (ny alin'ny 21 hifoha 22 avrily no nandeha feno tao amin'ny TVM io fandaharana io)?
Tao anatin'ny kabary ny filoha no nametraka fa hanomboka hiverina an-tsekoly ny ankizy mpianatra manala fanadinana ara-panjakana ka hampisotroana ilay fanafody izay hita, ary avy amin'ny tolokevitry ny filoha rahateo ny nanaovana ny fikarohana, ary nomena ny anarana hoe Covid Organics na CVO. Mbola sanganehana ihany ny ankamaroan'ny olona teo am-pendrenesana sy ny ampitson'io. Fa ny talata vao hita ho nafanavay ny fametrahana fisalasalana. Vao maika manko nampiteraka ahiahy ireo fiteny sasantsasany tao amin'ny kabary, ary tsy mbola hita na tsy mety miseho vatana ireo Manampahaizana Malagasy nahita tokoa ilay fanefitra/fitsaboana. Ny hany fototry ny olana dia ilay fanerena ny mpianatra hisotro ilay "tambavy". Tiana ampidirina ao anatin'ny fandraisana anjara ny IMRA saingy feno fiarovan-tena ny fomba fitenin'ny talen'io Orina Mpanasoa iray io. Dia ao anatin'izay savorovoron-tsaina izay aloha izao ny maro amin'ny mpiserasera fa dia ho hita eo ihany ny tohiny.
Fanontaniana ho an'ny rehetra io raha mahita ny zava-mitranga hatramin'ny nanombohan'ny krizy ka hatramin'izao fotoana izao. Fanontaniana mametraka fisalasalana amin'izay tokony atao sy ny tsy tokony atao ary mampanontany ihany koa amin'izay ataon'ny eo amin'ny fitondrana.
Mariho sahady mba tsy handisoana ilay fampieritreretana etoana fa firenena maro no mampihatra ilay fihibohana sady tsy maintsy mihevitra izay hanampiana ny vahoakany hampihatra izany fihibohana izany ho mora kokoa. Tsy maintsy jerena ny sokajin'olona maro an'isa sy ny hatao hanampiana ireo sokajin'olona ireo farafahakeliny fa ny sokajin'olona rehetra no tokony ampiana avokoa. Mariho ihany koa fa mety mifampitohy amin'ireo hevitra efa navoakako bilaogy ihany koa ny soratra etoana.
Tamin'ny lahatsoratra tamin'ny 3 avrily 2020 mitondra ny lohateny hoe "Hanohy fihibohana sa tsia?" aho efa nanoratra ilay hoe fahadisoana voalohany nataon'ny mpitondra nametraka ny toekarena ho ambonin'ny aina, hoy aho tamin'izany, tamin'ny mbola nanomezana fotoana ireo avy any ivelany hiditra eto an-tanindrazana... ary notohizako toy izao: "Niezaka ny nanarina izy avy eo tamin'ny fanakatonana ny tanàna na ny faritra tamin'ny hafa... Dia azo atao ve ny mihevitra fa hiverina mankany amin'ny fahadisoana indray ny mpitondra rehefa nahazo lesona tamin'izay nitranga teo aloha sy raha mijery ny zavamisy manerantany?" Ny nahavariana dia nidirany tokoa ilay fahadisoana namela ny olona "hody any amin'ny misy azy avy" rehefa 82 ny isan'ny olona tratran'ny Covid-19 sady efa nisy ireo olona tsy nivoaka teto Madagasikara no efa tratrany (ity tranga ity no tena mampidi-doza kokoa satria efa tsy tambo ho fantatra intsony ireo olona hafa efa namindràny).
Lazaina fa mijery ny mahaolona izy tamin'izany fotoana izany fa be ireo tafahitsoka tao an-drenivohitra na tany amin'ny faritra hafa. Maro ireo nangataka mba tsy hotanterahana izany fampodiana izany saingy tsy noraharahiana izany fiangaviana izany. Nisinisy amin'izay ary ireo faritra nanapa-kevitra hiaro ny faritra misy azy izay tsy mbola nidiran'ity Covid-19 ity. Fepetra nokasaina hanokana-monina ao anatin'ny fotoana voafaritra ireo olona rehetra hiditra ao amin'ny faritra, saingy nodidian'ny taty amin'ny foibe fa tsy azo atao izany. Didy niteraka alahelo tamin'ireo nihevitra ny hiaro ny faritra sy ny mponina ao aminy. Tonga amin'izay ny fanontaniana hoe tena iniana aely mihitsy ve izany ilay aretina sa inona no tanjona amin'izany?
Ny tena sampona tamin'ilay zavatra dia ny fomba nanatanterahana izany fampodiana izany izay voafaritra ho telo andro. Nitakiana hameno taratasy fangatahana ireo olona. Tsy nampoizin-dry zareo anefa ny firohotan'ireo olona an-jatony, mety ho amana arivony akory aza, namonjy ireny toeram-piantsonana ireny. Difotra tanteraka ry zareo mpikarakara hany ka naverina tamin'ny fomba teo aloha ihany ny fakana ny mombamomba ireo mpandeha. Namory olona maro dia maro indray ry zareo tamin'io fotoana io. Ny sarandalana lafo dia lafo nefa tsy nampitoviana tamin'ireo mandeha voromby ny fepetra amin'ny fitiliana feno ireo mpandeha. Fitsapana hafanana ihany no natao tamin'ireo handeha fiara, ary ireo mikohaka dia najanona avy hatrany na nasaina tamin'ny toerana iray efa miandry azy ireo. Eo amin'ny politika anefa ny toe-javatra rehetra tsy misy izany kisendrasendra izany, ary tsy mikaonty ihany koa ny hoe tsi-fahaiza-mitantana fa fomba fitadiavam-bola no tena ao ambadika.
Efa nanoratra aho tao amin'ny lahatsoratra talohan'ity eto ity fa miova ny fomba fijery rehefa nandre ny fanazavan'ny FTA Marc Ravalomanana tao amin'ny Real TV, izay niharan'ny fisomparana moa taorian'io resadresaka io. Efa ao an-tsaina ny hoe hay azo atao tsara ny mitsinjara ny fanampiana ho an'ny rehetra ao amin'ny faritra rehetra (Analamanga sy Toamasina I sy II izany niampy an'i Fianarantsoa moa amin'izao fotoana izao) tratran'ny fihibohana noho ireo volabe avy any ivelany. Tsy nahita avaly tamin'izay nolazain'ny FTA ny tao amin'ny fitondrana, na tsy mbola nandre izany valiny aho aloha. Ny FTA Ratsiraka Didier Ignace ihany no hita nampitenenina hamaly ankolaka sady nanokana ny karama fandrainy amin'ny maha-FTA azy ho an'ireo sokajin'ny mpitandro ny filaminana sy mpitsabo miady amin'ity areti-mandringana ity. Ny setriny taty aoriana dia izay nataony indray ka tsy inona fa io famelana olona hiely any amin'ny faritra maro (raha tsy izy rehetra) eto Madagasikara io. Tahaka ny hoe sanatria atao izay hampisy viriosy an'i Madagasikara iray manontolo.
Dia avy koa ny zavatra iray izay nampalaza vetivety an'i Madagasikara indray. Tao amin'ny dinidinika iray ny Filoha Rajoelina no nilaza ny amin'ny hananganana ozinina hamokatra fanafody enti-miady amin'ity areti-mandringana ity. Toy ny mametraka tsy ankiteniteny ny hoe efa hita anie izany ny fanafodiny ka inona intsony ny mbola ihibohana fa vokarina betsaka ny fanafody itsaboana izay rehetra marary. Nefa taorian'io filazana io toa nikatso tampoka ny isan'ny sitrana tamin'ilay aretina. Io fampanantenana io sy ny famerimberenana hatrany fa voafehy ny aretina no mahatonga ny olona ho feno fiheverana fa toa efa tsy misy intsony ny antony ihibohana.
Mandritra izany fotoana izany koa ireo mpitondra sasany, mivoaka an-dalambe mizara arovava amin'ireo tsy manatontosa ny fihibohana - mbola ilay politikan'ny "spectacle" hatrany - nefa tsy hitan'ireo izay manao ny fihibohana. Mbola mampametraka ihany koa fa tsy maninona ny mivoaka ny trano rehefa manao ilay arovava sy orona. Politikan'ny mba ho hita hoe mizara ve? Ilay fizarana entana eny amin'ny tsenamora moa mbola mitohy soa aman-tsara ihany ary mahavory olona maro mifanety tokoa. Ireny fihetsika ireno no mahatonga ny maro ho tsy resy lahatra amin'ny tokony hanatanterahana ny fihibohana, izay tokony hotohizan'izay manao izany, rehefa mbola mifanohitra amin'izay tenenin'ny mpitondra hatrany no ataony. Tamin'ny fotoana nanoratana dia efa mihoatra ny zato ankehitriny ny isan'ny olona ofisialy tratran'ny Covid-19.
Manomboka izao dia lasa mipetraka amin'ny fanazavana ny mialoha sy ny aorian'ny antsafa nifanaovan'ny mpanora-gazetin'ny Real TV tamin'Atoa Ravalomanana Marc FTA tamin'ny 6 avrily 2020. Talohan'ny antsafa aho, raha nahatsikaritra ianareo mpamaky, tsy nanasa mihitsy ary tsy niangavy ny olona hanaraka ny fihibohana, fa tsy nanakana mihitsy ihany koa ny olona tsy hanao fihibohana.
Tsy niteny mihitsy aho fa manao fihibohana izahay mianakavy kely ato an-trano, ary izaho irery ihany no miantsena any Sabotsy rehefa tsy maintsy atao izany. Indray alahady (tsy misy fiangonana tsinona!) aho no niakatra maraimbe hatrany Andravoahangy nividy legioma, dia izay ihany no niakarako tany Antananarivo. Rehefa tonga aty an-trano aho manao ny fomba fitandremana rehetra fantatra mba tsy hamindra amin'ny vady aman-janako sanatria.
Talohan'ny antsafa aho nitaky hatrany ny ijerena ireo hafa toa tsy mety hitan'ny mpitondra fanjakana, ireo mpiahy tena, ary malahelo fa toa tsy raharahiana mihitsy ny mpiasan'ny tsy miankina voatery manaraka ny sitrapon'ny lehibeny. Azoko tsara fa tsy te-hiditra amin'ny fandoavana ny karaman'ny mpiasa tsy miankina ny fanjakana matoa manao izany, saingy mbola lasa ambanin-javatra hatrany ny ain'olombelona amin'ny sehatra tsy miankina ka mbola tanako ho fahadisoana hatrany izany.
Tsy ankasitrahako velively ihany koa ny fanomezana "spectacle" lasa misy tanjona roa, voalohany handresen-dahatra ny olona ato anatiny hoe tena manao zavatra ilay fanjakana ka tena tia ny vahoakany sy tsy mitandro hasasarana ny amin'izany, dia eo ihany koa ilay hoe toa zary toerana natao hakana ilay aretina "coronavirus" ihany koa ireny toerana ireny noho ny famoriana olona. Faharoa indray handresen-dahatra ny any ivelany fa tena ampiasaina araka ny tokony ho izy tokoa ireo fanampiana-fampanjanaham-bola avy amin-dry zareo.
Fa eto amin'ny aorian'ny antsafa isika amin'izao fotoana izao. Azo lazaina hoe nampihiratra ny maso ihany ilay antsafa ka ahasahiana mitaky zavatra hafa noho ny teo aloha. Ahoana tokoa moa ny amin'ireo fampindramam-bola tsy hay isaina intsony raha amin'ny vola malagasy? Dia ohatrinona tokoa moa izany izao ny vola natokana hiatrehana ny krizy nateraky ny Covid-19 izao eto Madagasikara?
Raha tsy mbola nitondra firenena ilay olona nanontanian'ny mpanora-gazety dia mety azo sainina ny hoe tsy hainao ny hakelin'ity volabe kirakiraina ity ka tsy hahasahana ny vahoaka manontolo (izay tratran'ny fihibohana) na oviana na oviana. Fa efa nitondra ny firenena ilay olona sady mahasahy miteny fa mahay mitantam-bola ka dia tsy mahita avaly loatra amin'izay ikirakirana ny vola ka ny hany tsikera dia hoe "maso mahita vola ny an-drangahy ity"! Saingy izao, tsy nitaky ny hiarahana mitantana ny vola ilay rangahy fa mitaky ny mangarahara amin'ny ampiasana ny vola. Asa rahoviana no hanao izany tamberin'andraikitra izany ny mpitondra satria lasa miara-manontany aminy ihany koa ny hafa.
Raha heverina izany dia mahasahana ny olon-drehetra ihany ilay vola nomena-nindramina avy any ivelany, afaka miditra amin'ny "chômage technique" ireo orinasa tsy miankina fa afa-mandray fanampiana ihany koa ireo mpiasa ireo, raha ny tena ara-drariny. Amin'izay fotoana izay dia tsy misy ny fiangarana hoe ry zareo ary na ry zareo atsy ihany no mahazo fa tsy ny olon-drehetra. Saingy fantatra fa tsy hahavita izany ny ao amin'ny fitondrana fa izay raisin'ny mpikamban'ny LOHARANO lisitra ihany no omena. Tsy hahavita satria tsy ampy olo-marina hizara ara-drariny ireny fanampiana izay mbola averina ireny... satria trosa no hakana azy... ry zareo.
Mitady hanao ilay "spectacle" ny sasantsasany saingy tonga dia mahalikiliky ny hafa satria maneho avy hatrany ny fiangarana atao sy/na fomba hanodinam-bola ihany koa sanatrian'izany satria kapain-tsy hita fery iny. Koa azo heverina noho izany eo amin'ny sehatra sosialy fa rehefa hizara dia zarao ny rehetra fa tsy ny sasantsasany ihany fa efa betsaka io vola io. Tsy niresaka ny fikarakarana ny marary aho eto aloha...
Samy mahalala isika rehetra fa sahirana ny sarambabembahoaka. Maro ireo mitady ny haniny isan'andro, misy ireo efa tra-pahasahiranana lalina. Fa etsy ankilany ihany koa dia mahakivy ny toe-javamisy fahabetsahan'ny olona mifamezivezy sy mifamoivoiy manerana an'Antananarivo sy ny manodidina. Toa heverina ho adala ireo mba manaraka torohevitra hihibohana? Tsy voafehy intsony ilay vahoaka. Ahoana ny hamehezana ireo vahoaka tsy tan-dalàna manao izay tiany atao ireo? Dia avy amin'izay no mahatonga ity hevitro manaraka ity fa aza sainina zavatra hafa fa handiso zavatra maro! Satria koa manko efa nilaza mialoha ny fanjakana hoe raisin'ny fanjakana an-tanana iray manontolo ny fitsaboana dia lasa tsy miraharaha ny olona fa efa vonona ny hikarakara azy izany ny fanjakana raha marary izy, ataoko fa fahadisoana iray nataon'ny fanjakana ihany koa iny, raha jerena amin'ny toe-java-misy ankehitriny.
Hevitro manokana ny mba hitenenan'ny Filoha hoe "HEVERINA AMIN'IZAY NY HAMPANDOAVANA VOLABE AMIN'NY FITSABOANA COVID-19". TSy maintsy hitabataba amin'izay Ra-Malagasy Be-loha hoe ny fahasahiranana aza efa tsy anerany koa mbola ampandoavina volabe koa ny vahoaka? Maninona raha tonga dia vonoina fotsiny izao? Dia hovaliana amin'izay hoe tsy nanao masiaka mihitsy aho fa mba nandefitra amin'ny hoe mba misy ny mitady fivelomana fa tsy ho andeferana kosa ny fihetsika mihaika ny fandaminana napetraky ny fanjakana.
Raha tapabolana no mikotrika ny aretina dia raisina hoe manomboka amin'ny 14 avrily 2020 ho avy izao dia toy izao manaraka izao ny saram-pandoavana fitsaboana ny Covid-19:
1- Sazy aloa mialoha: 100.000 ariary noho ny tsy fitandremana 2- Sazy aloa mialoha hafa: 200.000 ariary noho ny mety ho efa namindrana tamin'olon-kafa sahady sy/na fandikana ny fepetra napetraky ny fanjakana tsy hivoaka ny trano. 3- 100.000 ariary tambin-karaman'ny mpitsabo miampy 50.000 ariary isaky ny mpanampy-mpitsabo mikarakara izay miisa roa farahafahakeliny 3- hofan'ny toeram-pandriana aloa isan'andro: 10.000 ariary, maninona moa no hoe toeram-pandriana? ho avy manko ny fotoana fa tsy ho ampy intsony io fandrianan'ny hopitaly io, ka afaka mitondra ny fandrianany ny marary fa tsy maintsy mandoa ny vola isan'andro ihany na izany aza. 5- manginy fotsiny tsy voatonona eto ny fanafody izay vidian'ny marary ihany koa. Azon'ny fanjakana koa anefa ny mametraka hoe ny fanafody ihany no iantohan'ny fanjakana satria efa nolazainy fa horaisina an-tanana. Ny marary kosa indray anefa no miantoka ny sakafo haniny isan'andro, fa raha avela ho ny hopitaly no manome sakafo dia 20.000 ariary isan'andro izany.
Raha mpiasan'ny tsy miankina mampiasa olona mandritra ny fihibohana kosa ilay tratran'ny Coronavirus dia ny orinasa no miantoka ilay marary ary mampitombo dimy amin'ireo voatonona etsy ambony no aloan'ny orinasa amin'ireo rehetra ireo.
Fa ny mpiasan'ny fahasalamana sy ireo mpanolotena mizara fanampiana ary ny mpitandro ny filaminana irery ihany sisa no iantohan'ny fanjakana manontolo ny fitsaboana. Tsy tafiditra amin'ny fiantohana kosa ny fianakavian'ireo voatonona farany ireo mba hifehezana hatrany ny fitandremana tsy hamindra amin'olon-kafa.
Mariho hatrany fa noho ny ditran'ny olona no mahatonga ity sosokevitro ity fa tsy fitiavana te-hahafaty olona. Amin'izay fotoana izay dia mba ho aretin-kenatra tsy miraharaha lalànam-panjakana hihiboka ity areti-mandringana iray ity. Afaka maka tahaka ihany koa ny firenena Afrikana hafa.
Tamin'izany fotoana izany, tapakandro ihany no mankany an-tsekoly ny mpianatra miankina amin'ny fanjakana. Teny frantsay henjana dia henjana ho ahy no nampianarina tamin'izany. Nivadika tampoka na hoe sarotra tampoka ho ahy izany. Saiky hanohitra aho hoe tsy ampianarina anay any am-pianarana ny zavatra ampianarina anay, saingy tamin'izany nasiaka izy. Efa nihevitra sahady izy fa ho taranaka atao sorona izahay amin'ny fampianarana teny malagasy ranoiray. Tsy hisy handray mpiasa tsy mahay teny frantsay izany, hoy izy... Tsy mba tao anaty fiheverana izany hoe mba mety hanangana asa na hahaleo tena fa dia efa ampidirina an-doha sahady fa ho mpiasa. Ranomaso tsy ranomaso ny ahy tamin'izany satria sady miambin-trano, tsy mivoaka ny trano, no mianatra. Nitohy hatramin'ny taona faha-8 izany fianarana taranja frantsay fotsiny izany rehefa ao an-trano. Nampidirina tao amin'ny CCAC ihany koa aho mba hamaky boky teny frantsay betsaka.
Nisy vokany ihany izany rehefa afaka fanadinana BEPC tamin'izany (tsy tadidiko intsony ny fanoratra ilay CFEPCES) ka nianatra tao amin'ny Lycée Ampefiloha. Teny frantsay ranoiray sahady ny fampianarana ankoatra ny taranja malagasy. Gaga ny mpianatry ny St Michel fa mba mitovy haavom-pahaizana tamin-dry zareo ihany aho raha teny frantsay. Hatreo ihany aloha ny holazaiko... Fa tena tsara raha ampianarina any an-trano ihany ny ankizy indrindra amin'izao fihibohana izao.
PS: Nanomboka tamin'izaho tanora ihany koa no nanomboka nivoady tao anatiko tao aho fa hitozo mafy amin'ny fianarana teny malagasy, handala araka izay azo atao izany taranja izany... ary rehefa afaka BACC dia niditra indray tamin'ny fianarana teny anglisy ho fihaikana ilay taranja frantsay ihany... izay indro entiko mandraka androany io.
Lohahevitra iray mampiady hevitra indray ny nampigadra mpanora-gazety iray eto Madagasikara tamin'ny faran'ity herinandro ity. Io ny sary hitantsika anton'ny fiampangana dia anjaran'ny tsirairay ny mieritreritra avy eo:
Izao no tsikaritra ary maha-hafa ny sary-sy-soratra (memes hoy ny teny vahiny iraisampirenena). Ambonin'ny "meme" ny lohateny amin'ilay gazety ahitana soratra hoe "confinement" izay baikon'ny fitondram-panjakana. Ambanin'ilay "meme" kosa ireo sary maro dia maro amorian'ny ao amin'ny fitondram-panjakana olona ao anatin'ny "confinement" sy ny tsy fahazoana mivorivory.
Nahoana ianao no mamory olona lazaina ho mizara sakafo sy fanampiana ny olona? Ary nahoana no tsy ahitana mpitandro ny filaminana mampanaja farafaharatsiny ny elanelana amin'ireo vory vahoaka ireo? Tsy misy arombava ireo! Toa kendrena noho izany ny hamindrana haingana dia haingana ny aretina? Tsy natsahatra ilay fizarana sakafo "spectacle" (na andeha atao hoe tsy azo alaina sary ho porofo) raha tsy notenenina hoe zarina hivory eo amin'ny kianjan'ny 13 mey ve izany olona izany?
Ka inona no ilazàna ny olona manao izay hiparitahan'ny aretina amin'ny alalan'ny Vonjy Aina tarihan'ny Ben'ny Tanànan'Antananarivo sy ireo Tsenamora any anaty tanàna sy fokontany isankarazany, tsy manaja elanelana any?
Fa moa tsy mahatohina tokoa raha ilay lohateny fotsiny no jerena fa ahoana kosa ny fandehany raha miaraka amin'ny sary eo ambaniny araham-panazavana?
Ny fotoana tahaka izao no tena mety amiko. Voaangoko eto ampelatanako avokoa ny fahefana rehetra ahafahako mitazona azy. Afa-mampangina izay mitady hanohintohina ahy aho. Ataoko izay hamafana amin'ny fomba rehetra fa toa tsy ara-drariny ny naha-voafidy ahy. Raha esorina ireo "ambiroa" izay maro dia maro dia mihoatra noho ny elanelambato azoko manoloana ny mpifaninana amiko izany. Soa fa nisy izao toe-draharaha izao ahafahako mifehy tsara ny zavamisy.
Izaho rahateo manampahaizana manokana amin'ny fomba fampitan-kafatra ary efa nofiko hatry ny fahakely ny hitovy amin'ireny Kaisaran'i Roma fahiny ireny. Moa va tsy fahefana tsi-refesi-mandidy no ananan'i Kaisara? Ny hany olana fotsiny amin'ireny tantara ireny dia toa miasa dia miasa ny fifanampoizinana. Mila olona mahatoky ahy aho noho izany ho eo akaikiko mandrakariva, tsy maninona izay toetra ratsiny manoloana ny fiaraha-monina fa tombony lehibe ho ahy ny fananana azy tsy hivadika amiko na oviana na oviana rehefa omena kely sady mampidi-doza koa raha ahiliko tsy ho akaiky ahy.
Ny fotoana tahaka izao no tena mety amiko. Mody ampanantsoiko daholo ry ranona mbamin-dry ranona fa efa mazava ny kinendriko. Azo ve ilay vola any amin'ny mpampanjana-bola? Tsy maninona na vola hosamborina aza fa angaha moa izao no hamerina azy amin-dry zareo? Ny fihetsiketsehana tsy maintsy atao, sady haiko na ny mandihy na ny mihira... rehefa azo ny vola dia basy. Aiza no tsy hanome ahy ao anatin'izao sahotaka manerantany izao e? Zavatra efa niomanako ve tsy ho voafehiko? Tsy ilay voafehy araka ny eritreritry ny hafa fa voafehiko araka ny hamaritako azy. Dia hitolagaga ny maro, na dia ireo mpanohitra ahy aza, ka hifidy ahy indray amin'ny fifidianana manaraka...
Kanjo tapaka tampoka ilay redirediko te-ho filoha, eo am-piandrasana ny fepetra raisina ao anatin'izao fielezan'ny valan'aretina Covid-19 izao.
Miandry ny andro ivalian'izany fanontaniana izany avokoa ny maro eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Toa lazaina ho saro-baliana ilay fanontaniana, saingy mora io rehefa mijery izay laharam-pahamehana sy heverina ho manan-danja kokoa ny olona manapa-kevitra ny amin'izany. Inona ary ny fanontaniana ambony indrindra iankinan'ny fanapahan-kevitra hanohizana na hampitsaharana ny fihibohana? Mety ho samy manana isika fa raha ny amiko manokana dia hoe iza no ambony ny aina sa ny toekarena? Ny aim-bahoaka sa ny hanim-bahoaka? [maty rahampitso sa maty raha afaka ampitso?]
Raha ny tokony ho izy dia tokana ny safidy amin'izany: na manao ahoana na manao ahoana dia tsy misy ambony noho ny aina. Ka ahoana no atao hitandroana ilay aina? Ary ahoana ihany koa ny mety ho fiantraikan'izay fanapahan-kevitra horaisina avy eo? Inona izany ny fepetra tokony horaisina miaraka amin'izay fanapahan-kevitra tapaka? Ireo no tokony hovaliana na mety ho tsy valiako eto am-panoratana aza.
Fahadisoana voalohany nataon'ny mpitondra tamin'ity raharaha Covid-19 ity ny nametrahany ny toekarena ambonin'ny aina raha niangaviana hoe hidio ny sisitany amin'ny fanakatonana ny sidina avy sy mankany Eoropa (sy ivelany iray manontolo). Niezaka ny nanarina izy avy eo tamin'ny fanakatonana ny tanàna na ny faritra tamin'ny hafa... Dia azo atao ve ny mihevitra fa hiverina mankany amin'ny fahadisoana indray ny mpitondra rehefa nahazo lesona tamin'izay nitranga teo aloha sy raha mijery ny zavamisy manerantany?
Inona moa no azo heverina hitranga avy hatrany raha lazaina hoe tapitra hatreo ny "confinement"? Efa nisy ny nanao teny tsipalotra hoe efa nandresy isika izany, efa voafehy izany ilay izy ka dia andao hiara-mirona hivoaka ny arabe, hihorakoraka sy hifampiarahaba, ary tsy hihaino intsony izay fepetra tokony mbola ho arahana. Izany hoe eo amin'ny fotoana tokony hitandreman'ny besinimaro indrindra no hovahana tampoka ny varavarana... fa dia fahafatesana mikararana no hitranga eto Madagasikara.
Inona indray no azo heverina hitranga raha lazaina hoe mbola mitohy ny fihibohana? Hanohy amin'ny fivoahana ihany izay efa mivoaka, fa mbola hitandrina kosa ny besinimaro izay tsy hitantsika sy tsy henontsika na dia ho olana ho azy ireo aza ny sakafo hohanina. Mety hisy ny fanoherana ilay fanapahan-kevitra ary tsy fantatra izay ho fiantraikan'izany... ary eto no tena ilaina ireo olona efa notakiako hifampiresahan'ny Filoham-pirenena saingy tsy noraharahiany mihitsy mandraka androany. Tsy maninona fa izy no tompon'ny fanapahan-kevitra farany amin'iny.
Koa na dia amin'ireo nosoratako ireo fotsiny aza dia aiza ho aiza no mety kokoa sy mahasoa kokoa ny vahoaka malagasy? Tsy ijerena resa-pianakaviana izany fa fanapahan-kevitra politika rehefa ny filoha no naka ny toerana hitarika amin'ny ady amin'ny coronavirus ity! Fa raha mbola tsy mety ho azonao ihany izay tian'ny mpanoratra holazaina dia hoy aho hoe "Aza misioka raha tsy tafavoaka ny ala" ary mbola vao eto ampanombohan'ny fiitarana isika izao ka aleo tohizana izay efa natomboka fa ny fepetra entina hanampiana ny olona no jereo, na ny marina kokoa dia hoe ireo olona azo atokisana hizara tsy miangatra no tadiavo. Tsy adala akory ireo lazaina ho mpanohitra raha efa mahasahy miteny sahady hoe tokony ho amin'ny faran'ny volana avrily no haingana indrindra vao vahàna ny tady mamatotra ny varavarambe tsy hisokatra. Koa ambava homana, am-po mieritra fa efa lava dia lava sahady ny lahatsoratra!
Nosoratana tao amin'ny Facebook, tamin'ny voalohany avrily efa alina...
Filoha be fihetsiketsehana, Efa fahita iny. Fa tsy maintsy misy vahaolana politika ity na tianao na tsy tianao. Efa hifarana ny fotoana fihibohana tapabolana ary efa miandry ny tohiny ny olona, hotohizana ve sa tsia ilay fihibohana? Na hitohy io fihibohana io na tsia, izay fanapahan-kevitra horaisin'ny Filoha dia hanakianana azy avokoa, ary hiandrasana azy an-kodimirana araka ny fiteny mahazatra. Ka inona ny vahaolana amin'izany? Ahoana ny hampihenana ny fiantraikany ratsy eo amin'ny tontolo sosialy sy politika eto Madagasikara? Zavatra iray, iangaviana mba tsy hitetateta hihevitra fa hahavita irery amin'ny ady amin'io Covid-19 io, heverina ho dokambarotra politika hatrany izay fihetsika rehetra fakana fon'ny olona, heverina ho fanararaotana ny zavamisy eto Madagasikara. Ny fihetsika mahomby indrindra sy mety hampiara-mientana ny vahoaka iray manontolo dia ny fakana ireo filoha teo aloha rehetra, fakana hevitra azy rehetra ireo, ary miara-miseho amin-dry zareo imasom-bahoaka. Fanetre-tena avy amin'ny filoha ihany no ahafahana mahavita izany ary mety ahafahana misoroka amin'ny rotaka ahiana hitranga amin'ny vokatry ny fanapahan-kevitra rehetra na hanohy na hanatsahatra ny fihibohana. Tenim-pitiavana tsy hisian'ny korontana eto Madagasikara io zavatra soratako io. Faly aho raha raisina io tolo-kevitra io fa tsy manenina amin'izay soratako kosa aho raha tsy raisina ilay tolo-kevitro.
Ary tonga ny taonjato vaovao, izay nanadinoana ny tantara teo aloha, nisy mpanjaka vaovao nanjaka tao Ejipta. Ary izy niteny tamin'ny mpanolo-tsainany hoe: Indro fa mihabetsaka sy mihalava ny fotoana iainan'ny zokiolona eto ambonin'ny tany nefa andaniambola betsaka ny vola famelomana azy ireo; andeha anaovantsika hevitra ireo fa manimba ny toekarem-pirenentsika. Nanaiky izany hevitra izany ireo mpanolo-tsaina satria heveriny ho andriamanitra velona miahy ny vahoakany ny mpanjaka.
Dia nanakarama manampahaizana izay sakaizany ihany ny mpanjaka hamorona aretina handripahana ireo zokiolona ireo. Dia nihevitra lalina ireo manampahaizana ireo ny amin'izay fomba hanavahana ny zokiolona amin'ireo sokajin-taona hafa ka na tratran'ilay aretina aza ny zaza sy ny tanora dia ho sitrana ihany, fa tsy mamela mivalo kosa amin'ny olon-dehibe mareforefo ara-pahasalamana sy efa nahazo taona mbamin'ny zokiolona fa dia ataony matiny tokoa.
Nomena baiko koa anefa ireo manampahaizana ireo hanome ny fanefitra ilay aretina hitsaboana ny havan'ny mpanjaka sy ny namany akaiky mety ho tratrany. Nofemperana mafy ireo manampahaizana ireo hitazona izany rehetra izany ho tsiambaratelo satria famonoana mangingina toy ny fahafatesana voajanahary no hambara amin'ny vahoaka.
Kanjo, nisy dokotera iray nahatsikaritra fa tsy mahazatra ity aretina iray toa mamono olona betsaka ity. Tsy maintsy natao izay hamonoana azy dia lazaina fa matin'ilay aretina vaovao tsikariny ihany izy na dia mbola ao anatin'ny heriny tanteraka aza. Dia nanao ny asa nampanaovina azy tokoa ilay aretina ka maro ireo zokiolona no matiny.
Gaga tamin'ny herin'ilay aretina ny vahoaka ary nieritreritra fa matoa navelan'Andriamanitra hiseho izany dia ho famaizana ny vahoaka amin'ireo fahotana nataony, saingy tsy noheveriny manko fa ny mpanjakany ihany no tomponkevitra amin'ity aretina ity. Dia anjaranao indray no manohy ity anganongano ity...
Tsy azo tohizana intsony io fihibohana io satria tsy maintsy manana adidy ny fanjakana hizara sakafo maimaimpoana isan'andro ho an'ny isa-tokantrano. Tsy misy anefa ny vola ahafahana manatanteraka izany adidiny izany. Mijaly ny vahoaka manontolo (eto Afrika) satria tsy afa-mivelona araka ny tokony ho izy. Vao maika famonoana vahoaka ny fampihibohana azy fa aiza ny vola hahavitana izany. Aretina nentin'ny mpanankarena teto an-tanindrazana ny covid-19 nefa ny mpanankarena ihany no afa-mizaka tsy misy fanampiana ny fihibohana. Dia lasa ireo sahirana ara-pivelomana indray ny lasibatra sy avela hihanjahanja amin'ny safidin'ny ho fatin'aretina sa ho fatin'ny hanoanana? Tsy misy anefa ny hisafidy ny ho fatin'ny hanoanana raha mbola misaina ihany koa ny olombelona ary tena avela hisafidy tokoa.
Raiso fotsiny eo amin'ny fitaterana, nahoana no raràna ny fitaterana olona an-tanety eto an-tanindrazana nefa maninona aho no mahita ny "Tsaradia" midina sy miakatra hatrany ao amin'ny seranam-piaramanidina Ivato? Satria ve tsara fepetram-piarovana ara-pahasalamana kokoa ny voromby nefa mifanizina kokoa ny anaty fiara? Tsy izay anefa no hitako fa hoe ny voromby fitaovam-pitaterana mahazatra ny mpanankarena fa ny fiarakodia kosa no iononan'ny tsy mahazaka ny saran'ny fandehanana fiaramanidina izay anisan'ny lafo indrindra eto ambonin'ny tany ny eto Madagasikara. Tahaka ny mametraka ihany koa hoe manan-jò ny mpanankarena hamindra aretina any amin'ny faritra hafa fa tsy voafehy kosa ny aretina raha ny sahirana no mitondra azy amin'ny faritra niaviany.
Misy zavatra tsy mitombina ihany koa eo amin'ny fandraisana andraikitra. Asaina mihiboka ny olona nefa maninona no mamory vondron'olona sasantsasany hatrany mizarazara fanampiana? Nahoana no misy avahana omena ary misy ny tsy omena na dia eo amin'ny samy sahirana aza? Ary ireo olona maka ny fanampiana ireo ve moa izany efa heverina avy hatrany fa tsy mitondra ilay aretina? Tsy misy dikany ilay fihibohana raha misy olona tsy maintsy mivoaka hatrany, na hiantsena io na hiasa (tsy miankina) izany hoe tsy misy ifandraisany amin'ilay ady amin'ny viriosy. Azo heverina avy hatrany manko iny fa hitondra ilay aretina ao an-tokantrano misy azy, indrindra moa fa olombelona ihany ka mety hanadino ny arofenitra tokony hotanterahana ao anatin'izao ady amin'ny areti-mandringana izao.
Ny manahirana anefa dia ailika any amin'ireo olona tsy manaiky fa mivoaka hatrany ny rihitra amin'ny tsy fahombiazan'ny fihibohana. Ireo mivoaka hatrany no helohina sy omena tsiny ho mafiloha. Fa odiana tsy jerena ny hoe ny olona tsy maintsy mitady ny hohanina anio. Koa aty amin'ny firenena mpitady ny hohanina isan'andro, dia tsy mitovy amin'i Eoropa sy Amerika isika, tsy ananan'ny olona izany tahiry izany ka raha mandidy ny fanjakana ny haniboka dia anjarany izany no manome sakafo ireo olona nodidiana hihiboka, raha tsy hoe angaha terena ankolaka hangalatra sy handroba ny olona noana raha mbola hohitarina io fepetram-panibohana io...
Ary aoka tsy hohadinoin'ny tsy voatery hiantsena intsony fa efa fehezin'ny varomaizina ny siramamy sy ny menaka ary ny vary ka araka izay tiany hanaovana ny vidiny no mitranga amin'izao fotoana izao. Tsy ny nanangona sy nanapitra ny entana tamin'ny andro voalohany nametrahana ny hamehana no iharan'izany fa ireo voatery mandeha an-tongotra lavitra hiantsena dia milahatra avy eo rehefa mividy entana eny amin'ny mpamongady... Tsy voatery ho ny tsenamora intsony no misy filaharana lava fa any amin'ireo mpamongady sisa mbola misokatra ihany koa. Fa raha ny aty aminay aloha tsy hahita ireo zavatra ilaina andavanandro telo ireo ianao fa ho gaga fotsiny mahita olona mitaona siramamy amin'ny gony nefa tsy hitanao izay mpivarotra izany.
Fanamarihana: Indroa ihany aho raha be no nanaraka ny kabarin'ny Filoha nandritra ity trangan-javatra ity...
Handefa tsikelikely ny diarin'ny fiatrehan'ny olona ny fielezan'ny Covid-19 eto Madagasikara. Rehefa vita ny kabary nilazan'ny filoha ny fisian'ny tranga Covid-19 voalohany teto an-tanindrazana dia nikoropaka ny olona, indrindra ireo manambola afa-manao tahirin-tsakafo sy kojakoja ilaina andavanandro.
Asabotsy 21 marsa 2020:
1- Hita tamin'ny tambajotra sosialy ny filaharana teny amin'ny farmasia, amin'ny alina sy amin'ny atoandro mazava loatra. Ifandrombahana ireo fanafody heverina ho manasitrana ny aretina sy ny mpitazona hery fiarovana. Vetivety dia lany ny Paracetamol sy ny Vitamine C tamin'ireo farmasia nisokatra. Ary nilaharana hatrany ireo farmasia mandraka ity andro nanoratana ity raha mbola misokatra ry zareo ka manana izay tadiavin'ny olona izay. Mariho fa ny zoma alina taorian'ny kabary no efa nivoahan'ny olona hividy fanafody.
2- Rehefa nivoaka ny trano ny manan-katao dia ny namonjy toeram-pivarotan-tsolika no nataony manaraka. Tsy nisy ny famerana dieny ety am-boalohany ka dia samy nameno araka ny takatry ny volany ireo izay afa-nanao izany. Tamin'io no nahitako fa kely ny fatra zakan'ny scooters. Nameno araka izay tratra ireo taxi hitako raha mampiditra tsikelikely no nahazatra azy ireo. Efa miomana sahady ny hisian'ny krizy mafimafy kokoa.
3- Nilaharana ihany koa ny teny amin'ny banky sy ny milina fisintonam-bola (ATM-GAB) hividianana "provision" mazava loatra. Nilaza ny mpilahatra iray teo fa ny alina dia efa nisy nipetrapetraka teo amin'ny manodidina ny banky, niandry vola ho tonga satria lany ny vola navoakan'ny GAB-ATM. Tsy nahagaga raha lava tsy tahaka ny mahazatra ihany koa ny filaharana tamin'ity fotoana ity.
4- Nifandrombahana sy nilaharana aoka izany ny teny amin'ny mpamongady. Vetivety dia tsy hita nanjavonana ny entana rehetra tao aminy. Ny vary no tsy hita voalohany. Mariho fa efa herinandro talohan'izao no efa tsy hita ny vary gasy sy ny mangamila (vary mena rehetra) ary tapabolana lasa kosa izay no tsy nivarotra vary gasy amin'ny gony intsony ireo mpamongady tao Sabotsy-Namehana ireo fa ny stock sisa no mameno tanàna. Amin'izao kosa dia ny vary rehetra mihitsy no tsy hita nanjavonana. Diso hevitra hatrany ireo nieritreritra toa anay fa talata ihany dia hiverina amin'ny laoniny io famatsiana vary io, eto am-panoratana aho vao mihevitra fa matoa efa tsy nisy mialoha ny vary gasy dia efa nisy goavana any ho any nanangona ny vary hakany tombombarotra mihoa-pampana.
5- Tamin'ity fotoana ity no nalaza dia nalaza ny fiakaran'ny vidin'ny voasary makirana izay nitombo avy folo heny. Raha ariary zato manko ny vidin'ny iray ny maraina dia nahatratra arivo ariary izany mandra-pahatapitra tanteraka izany voasary mahakirana izany.
Nifanindran-dalana tamin'izany dia nifampihaona amin'izay tokony hatao ny Filoham-pirenena sy ny Filoha tsirairay avy amin'ny mpikambana ao amin'ny FFKM. Tsy hay izay fehinkevitry ny fihaonana fa ny tsikaritra dia nanao fanambarana tsirairay ireo Fiangonana efatra mpikamban'ny FFKM ireo. Ny an'ny FJKM sy ny FLM tamin'ny alalan'ny Filohany ary ny EKAR kosa tamin'ny alalan'ny Filankevitra Ekiomenika (Fivondronamben'ny eveka) eto Madagasikara. Ny itovizan'ny fanambarana dia ny fikatonan'ny Fiangonana amin'ny alahady 22 marsa 2020 sy ny fanafoanana ireo fivoriana rehetra miankina amin'ny fiangonana ao anatin'ny tapa-bolana. Nisy Fiangonana Zandriny mbola nikiry ny hanohy ny fotoanany, na ny asabotsy io na ny alahady, fa noravan'ny mpitandro ny filaminana izany ary nasainy namonjy fodiana ny mpiangona.
Alahady 22 marsa 2020:
Sambany tsy nisy fotoam-pivavahana ny fiangonana maro teto Madagasikara, ho fitsinjovana ny tsy isian'ny fielezan'ny aretina mazava loatra. An-tserasera kosa ny ankamaroan'ny fotoana raha toa tsy naharaka izay tamin'ny haino aman-jery tsy miankina ny olona. Nanao izay ho afany ireo mpitari-pivavahana manan-katao ny fiangonana ao amin'ny tamin'ny fanatontosana ny fotoana tamin'ny alalan'ny lahatsary mivantana, ary lohalaharana tamin'izany ny tamin'ny tambajotran-tserasera Facebook Live. Nisy aza moa ny niteny fa nanjary naharaka fotoana dimy aman'enina tao anatin'ny alahady iray. Tamin'ny marainan'ity Alahady ity no nanomboka tsy re intsony ny Radio Fahazavana 88.6 (Radion'ny FJKM) fa notazonin-dry zareo ho tsiambaratelo ny anton'izany tsy fandrenesana azy intsony izany.
Mariho fa misy ny vondrona manokana miady amin'ny fampiakaram-bidin'entana tsy ara-drariny ary misy ny antso manokana azo anaovana fitorohana saingy toa tsy hita ny fahombiazany amin'izao krizy izao hatramin'ny fotoana nanoratana. Misy ihany koa ny fanaovana antso maimaimpoana amin'ireo manahy fandrao tratran'ny aretina (910 na 913) saingy be dia be ny olona mitaraina fa toa tsy mandray antso akory ireo laharana maitso natao hiantsoana maimaipoana ireo, feonkira fotsiny no mamaly.
Nihazakazaka namonjy fodiana ireo olona avy any amin'ny faritany. Feno olona ny toeram-piantsonana.
Tamin'ny fotoanan'ny misandratrandro dia nilaza ny blaogy iray fa efa betsaka no tratran'ny coronavirus (70-200), notsipahan'ny fitondrana ho lainga izany. Nilaza ihany koa io blaogy actutana io fa hanao fanambarana ny filoham-pirenena amin'ny fito ora hariva, naverimberin'ny TVM fa tsy misy izany fanambaràna ho ataon'ny filoham-pirenena izany fa ny filazana izay ataon-dry zareo ihany no ofisialy sy marina. Ny folakandro dia tsy azo nidirana avy eto Madagasikara intsony ny blaogy actutana.
Rehefa nipaika anefa ny amin'ny fito ora mihoatra dia nandefa filazana antsoratra mikorisa eo ambany indray ny TVM fa hanao fanambaràna ny Filohampirenena amin'ny valo ora, nihemotra ho amin'ny sivy ora alina izany fa mbola eo am-pivoriana miaraka amin'ny praiminisitra sy ny minisitra vitsivitsy izy, mbola nihemotra hatrany ny ora ka efa hisasaka ny alina vao indro nipoitra ihany izy ka nanao kabary somary lavalava. Toy izao ny fintina:
Niampy sivy vaovao ny isan'ny voa ka 12 ny isany amin'izao. Saika avy amin'ny sidina AF934 avokoa izy rehetra ireo. Mijanona avokoa ny fitaterana rehetra na an-drenivohitra na ireo mandeha any amin'ny faritra hafa. Mihidy avokoa ny fivarotana rehetra afa-tsy ireo mpivarotra entana ilaina andavanandro, misokatra ny tsenambarotra lehibe. Misokatra eny anivon'ny fokontany (eny amin'ny EPP ny tena marina) ny tsenamora.
Alatsinainy 23 marsa 2020
Mbola nisy fiara fitaterana vitsivitsy nanohy ihany ny asany, voasakana ireny rehefa manomboka ho mazavabe ny andro. Lasa mandeha an-tongotra ny ankamaroan'ny olona tsy manana fiara na kodiaran-droa. Feno miaramila sy mpitandro ny filaminana ny lalana. Manontany izay alehan'ireo ao anatin'ny fiara. Tsy manontany na mitady kosa ny antonta-taratasin'ny fiara. Mbola betsaka ireo mamonjy tsena hividianana ireo izay mety ho tavela saingy maro no diso fanantenana: tsy nety nipoitra loatra intsony ny vary. Nikatona avokoa ny mpamongady tao Sabnam afa-tsy tokana irery ihany.
Mitaratra izay misy ny sakana ataon'ny mpitandro ny filaminana ny fiara iraisana sasany ka miasa any amin'ireo izay tsy misy izany. Ny aty amin'ny faritra misy anay moa dia vahoaka be no niandry teo ampitan'ny sampanan'i Lazaina ka hotaterina mankany avaratra any, tsy haiko hoe hatraiza fa ny diako kosa tsy maintsy miakandrefana. Nampahatsiahy ahy ny andron'ny 26 janoary 2009 ity toe-javatra ity satria miloloha entana avokoa ireo olona mandeha an-tongotra. Fa tsy fandrobana kosa no nataon'ny olona tamin'ity fa fividianan-javatra izay zaka kosa. Betsaka ireo kivy tamin'ny tsy fahitana vary teny amin'ny fivarotana satria tsy afa-nanangona toy ny mpanankarena.
Niteraka fitarainana maro fa tsy araka ny fampanajana ny fihibohana ny tsenamora satria tangorona tsy misy tahaka izany no taratra. Vao maika io hampihanaka vetivety ny aretina, hoy ny mpandinika. Niteraka fahatezerana ihany koa ny fahitana fa mbola afa-manao ny sidina mahazatra azy ny fiaramanidina nefa ny fitaterana an-tanety noraràna tanteraka. Nanontany tena ny olona hoe fa dia fanomezana tombondahiny sy fitsinjovana ny mpanankarena hatrany ve no atao?
Talata 24 marsa 2020
Tsy nisy intsony ny fiara fitaterana, tsy maintsy mandeha an-tongotra 12-15 kilaometatra izany ny olona aty aminay raha te-hiakatra any Antananarivo noho ny tsy fisian'ny fiara fitaterana. Noraran'ny mpanao sakana ny fandehanan'olona roa amin'ny kodiaran-droa iray. Voatery miandry toerana lavidavitra ireo nitondra olona niandry ny namany. Olona roa ihany kosa no azo ekena ho entin'ny fiaran'olon-tsotra iray.
Fiara tsy mataho-dalana roa an'ny Zandarimaria indray no lasa niandry teo amin'ny toeram-piantsonana vonjimaika an'ireo fiara fitaterana niasa an-tsokosoko voalazako ao amin'ny andron'ny Alatsinainy. Vao maika nihamafy ny sedra nahazo ny mpiantsena noho izany. Ny Mpamongady nisokatra dia mametra fatratra ny isan'ny entana amidiny amin'ny mpanjifany izay mpaninjara amin'ny ankapobeny, lasa toy ny mpividy tsotra ny mpivarotra mpaninjara fa tsy hoe mpaninjara. Somary reko tsipalotra fa toa efa najanona ny fitaterana an-habakabaka fa mbola mila fanamarinana aho. Raha mbola somary betsaka ny fivezivezen'ny olona ny alatsinainy hariva dia toa tsy hita intsony kosa izany fivezivezena izany ny talata hariva, nangina tanteraka ny tanàna. Azonao atao ny manampy na manitsy azafady.
Daty tafiditra ao anatin'ny tantaran'i Madagasikara indray ny 20 marsa 2020, (20 anankitelo). Izay manko vao nambara tamin'ny fomba ofisialy ny nahatafiditra ny Coronavirus teto Madagasikara ary vehivavy anankitelo mbola salama jerena no mitondra izany. Vehivavy 41 taona, vehivavy 19 taona ary vehivavy 45 taona. Toeram-piaingana iray na hoe mitovy fa lalana anankitelo no nidirany teto Madagasikara na dia samy avy amin'ny voromby avokoa aza izany. Ny voalohany niditra tamin'ny 17 marsa 2020 tamin'ny alalan'ny sidina Air France, oadray, nitovy daty tamin'ny nampiongana ilay rangahy iry! Ny faharoa niditra teto Madagasikara tamin'ny 18 marsa 2020, niainga tany Frantsa fa nandalo tao amin'ny nosy Maorisy, vao nentin'ny sidina Air Mauritius ho eto Madagasikara. Ary ny fahatelo kosa tamin'ny 19 marsa 2020 avy amin'ny sidina Air Madagascar... Raha araka ny nambaran'ny Filohan'i Madagasikara.
Voamarika avy amin'izany fa tamin'ity herinandro ity daholo ireo olona ireo no niditra an'i Madagasikara, izany hoe tao anatin'ny fotoana efa nisian'ny fanapahan-kevitra hanidy sisintany fa ny andro no nandrasana hoe tapitra ny andro alakamisy vao hohidiana ny fampidirana olona. Dia aza atao mahagaga raha voasoratra ny hoe efa tena notadiavina mihitsy ny nampidirana azy vao hohidiana ilay sisintany, dia izay no nahatonga ny lohateny hoe dia nampidirina toy ny soavalin'i Troie mihitsy izany vao nohidiana ny vavahady nefa efa miandry fotsiny ao anaty soavaly ny fahavalo ary handripaka ny mponina. Ho an'izay tsy mahazo ny resaka mihitsy dia fanazavana lavabe amin'ny tantara nosoratan'i Homère mitondra ny lohateny hoe "L'iliade et l'Odyssée" ny valiny azoko omena azy. Io tantara io koa no nahatonga ny anarana rindram-pisompatra malaza amin'ny solosaina hoe "trojan".
Efa folo andro talohan'izao indrindra anefa ilay rangahy voaongana iry no nilaza ny hanakatonana ny sisintany saingy ny valiny moa dia hoe manjary potika ny toekarena. Efa lava angamba izay soratra izay fa aleo aloha samy hitsakotsako daholo.
Sendra tsikaritro tao amin'ny fantsona HFF, mpanandratra ny Yahoshoa ary mpanameloka ny anarana ankoatra izany ka tafiditra amin'io ny anarana Jesosy, ny tranonkala fandinihana baiboly ahitana ny lahatsoratra ôrizinaly (hebreo) qbible.com. Efa ampolony taona maro no nitiavako mijery ireny lahatsoratra ôrizinaly misy ny fanononana azy sy ny dikany (amin'ny teny anglisy na indraindray teny frantsay) ireny. Faly tokoa aho nahita ilay izy. Ny fandinihana sy ny fanazavana ny dikan'ny teny amin'izay lahatsoratra hovoaboasina manko amiko no tena dikan'ny heviteny marina fa tsy zavatra hafa.
Any amin'ny fanazavan'io tranonkala nolazaiko io no mametraka fa raha "Yesous" no anarana avy amin'ny teny grika, ho an'ny testamenta vaovao, dia tokony izay araka ny fanononana izay no arahan'ny fitsipiky ny fandikanteny tsara dika amin'ny fiteny hafa fa tsy anarana avy amin'ny hebreo na arameana indray (Jasoa na Jesoa). Amin'izay fotoana izay dia ny FLM irery no manaja ny anarana (Jesosy) amin'ny mpikambana ao amin'ny FFKM. Dia manamarika ihany koa izany fa tsy izy mihitsy ny fifikiran'ny HFF amin'ny fanandratana ny anarana tian-dry zareo apetraka.
Resaka fandikana ny anarana fotsiny no resahako eto fa tsy misy idiran'ny fifanarahana sy ny teolojia.
Misy ny gazety malagasy sasany no tsy fampahafantarana ny zavamisy intsony no ataony fa dia mamorona tsotra izao ary tena fanasoketana ranoiray no soratany. Orinasa iray eto Madagasikara tratran'ny fahasahiranana tao anatin'ity taona vaovao ity, ary tratran'ny fikatonana vetivety, no mbola nasiany mafy araka ny fitenenana, tonga amin'ilay fitenenana hoe tsindrio fa lavo. Tsy ferana ihany koa ny fisian'ny felaka ao ambadika avy amin'ny mpifaninana, izay henatra ho an'ny haino aman-jery malagasy amin'ny ankapobeny.
Azoko natao tsara ny miteny hoe tsy misy idirako ny amin'izany fa angaha izaho moa miasa ao intsony? Fa tsy mety ny saina, mody vazaha no soketaina ho mpisoloky, fa raha mahalala ny fizotran'ny asa, dia ny Malagasy ihany no tena afa-baraka sy lasibatra amin'ny lahatsoratra. Fa io moa tonga amin'ilay hoe alefa daholo ny lainga fanalam-baraka rehetra sao dia mahavoa sy maharesy lahatra ny mpamaky ihany.
Misy ireo anarana fantatry ny olona dia ireny no tena aderadera, saingy... efa nisy anaran'olona tsy misy ifandraisany amin'io orinasa io intsony notonontonina, entina handresena lahatra angamba hoe tena marina anie ity lazainay ity. Efa herintaona ilay vazaha iray voatonontonona no tsy mitantana ny orinasa intsony ary, raha izaho manokana, tsy mahalala izay misy azy hoe mbola eto Madagasikara ve sa tsia? Ary ny anaran'ny vazaha iray notononina faharoa indray dia tsy mipetraka eto Madagasikara, tsy manao asa ary tsy miditra amin'ny informatikan'ilay orinasa tiana alaina baraka.
Ny nandrafitra ny informatikan'ilay orinasa dia Malagasy ary efa nodimandry izy, telo taona lasa izay. Izaho izay manoratra dia efa tsy tao intsony herintaona taorian'ny nahalasa io Malagasy, sady tale tao amin'io orinasa io. Tsy mihevitra aho fa hahaova rafitra tao anatin'izay fotoana izay ireo "sisa tavela" tao amin'ny orinasa, sady ny fahamailoana amin'ny fitantanana ihany koa no mametraka fa tsy ataotao foana ny manova rafitra (informatika) raha tsy efa tena ilaina izany.
Izay fotsiny ihany dia ampy hamaliana fa lainga sy fanosoram-potaka no ataon'ilay gazety. Tsy mahasolo tena ilay orinasa aho ary tsy manana zo hanao setriny ao amin'ilay gazety, fa mampita izay ilaina ho fantatry ny hafa hoe gazety be mpamaky ve ianao dia tsy menatra ny hanoso-potaka? Kinendriny manko ny hanesorana ny fitokisan'ny mpanjifa amin'ilay orinasa... Dia lazaovy koa fa nomena vola aho namoaka izao lahatsoratra izao...
Tsy tana indray ny eritreritra na dia ninia nangina aza fa toa mafanafana am-boalohany ity taona 2020 ity. Ninia tsy nanoratra tao anatin'izay fotoana lavalava izay na dia be aza ny tian-kampitaina sy hovakian'ny taranaka any aoriana any raha mbola tsy maty ny votoaty anaty lohamilina.
Nandalovana ny fifidianana Ben'ny tanàna izay nanarahana manokana ny tao Antananarivo Renivohitra na dia tsy mpifidy ao intsony aza ny tena. Misy milaza fa vita tanteraka Ravalomanana sy ny antokony rehefa resy amin'ny fifidianana ny olona natolony. Iny ilay hoe aleo ny tantara no hitsara an'izany. Minia tsy miresaka ilay lisi-pifidianana nokitihina isika izany eto na dia voararan'ny lalàna aza izany fikitihana lisi-pifidianana izany raha tsy amin'ny fotoana tondroina manokana.
Tonga ny farany sy ny voalohany taona, nampamirapiratana jiro kely maro dia maro, tahaka ny any andafy ny teo Antaninarenina sy ny manoloana an'Ambohitsorohitra. Dia nirohotra alina tokoa ny olona, naka sary sy fahafinaretana amin'izany zavatra mipendrapendrana mahafinaritra izany. Fanantenana izany mba ho tsara fanombohana ny taona.
Nilazana ny mpiasam-panjakana fa hisondrotra 13% ny karamany, tsy misy resaka ny an'ny tsy miankina an! Avy eo nandrenesana fa hozaraina "panier garni" 65000Ar avy ny mpiasam-panjakana rehetra. Nanomboka ny olana fa samy nanana ny sandany ilay 65000Ar, misy ireo tsy nandray afa-tsy 1800 Ar, nisy ireo tsy nandray afa-tsy 9000 ar... Na hangina tsy hisy tohiny ny raharaha na ho singam-bolo handavo ny vositra io. Lasa ny eritreritra hoe sao dia 13000Ar na 65000frs taloha no saika notenenina dia lasa 65000Ar no voatonona? Aleo ampirimina ho any amin'ny tantara ihany koa iny.
Fa tonga eo amin'ny fandaminana ny tanànan'Antananarivo isika: nandray ny fahefana ny Ben'ny tanànan'Antananarivo, roa andro mialoha izany dia efa napariaka nanerana an'Anosibe sy Anosizato ny mpitandro ny filaminana hanaisotra ireo mpivarotra amoron-dalana, sy hampianatra ny olona amin'ny fiampitana arabe. Raha tena mponin'Antananarivo dia mahay sy mangetaheta hatry ny ela izany fandaminana izany. Tsy nahovoka mihitsy ny mpitondra teo aloha satria tsy nanome baiko ireo mpitandro ny filaminana hampanao izany tahaka ny amin'izao fotoana ny fitondrana foibe.
Dia eo indrindra isika izao: miandry ny tohiny ny olona hoe hovitaina hatramin'ny farany ve ity fandaminana sy fanesorana ny mpivarotra amoron-dalana ity sa fanairana am-boalohany fotsiny dia avy eo miverina tanteraka ny gaboraraka? Fiandrasana ankodimirana avy amin'ny tsy nifidy an-dry zareo io. Tsy adala ny olona misaina ka tsy hitehaka amin'izay fivoarana fa tena faniriana ny hoe tsy ho afo-mololo fotsiny izao fandaminana izao. Ny toerana asiana ireo mpivarotra amoron-dalana? Hanao ny tsy ara-dalàna ve aho izany dia ampidirina ao amin'ny ara-dalàna avy eo?
Efa tsy dia tia manara-baovao loatra fa toa resaka fifanilihana sy fifampiangana ankolaka no mameno izany. Izay no tsy dia nampazoto nanoratra loatra. Saingy tsy maintsy mangidihidy ny tanana rehefa misy ny toe-javatra tahaka izao.
Vao tamin'ny herinandro aho tao SabNam no mbola nahita menaka (amin'ny bidon mavo) eny amin'ny mpamongady, fa tsy nahita intsony aho androany maraina raha saika hividy. Toerana iray no hany nisy tao fa amin'ny vidiny nitombo 19,5% ka hatramin'ny 22% noho ny amin'ny vidiny nahazatra izany (arakaraka ny mpamongady mahazatra anao).
Vao haingana dia haingana no nisy fitarainana an-gazety amin'ny fandotoana ataon'ny orinasa mpanodina menaka iray ao Toamasina ao, saingy orinasa hafa vao nijoro tamin'ity taona ity indray no nahazo didy hitsivolana hakatona... satria, hono, Ravalomanana ihany no olona ao ambadik'ity orinasa vaovao ity. Tsy haiko izay fahamarinany fa mihevitra izany ho fisintonana lakolosy aho satria orinasa an'ny milaza tena ho Malagasy saingy tsy mbola eken'ny maro ho Malagasy noho ny tsy fanekeny hifanambady ara-dalàna amin'ny Malagasy hafa no lazaina ho tompon'ilay orinasa nanaovana fitarainana.
Dia misy izany ny manararaotra ny toe-javatra, satria ilay orinasa nanaovana fitarainana no manana ny ampahany be amin'ilay tsenan'ny menaka amin'ny bidon mavo raha aty amin'ny faritra misy anay. Mety ho avy ihany koa ny tsahotsaho izay tsy marina fanaon'ny te-hanatsafa fa mety nandoa vola tany amin'ny tompon'andraikitra ambony tany hanakatonana ny orinasan'ilay gasy kely ny tompon'ilay orinasa iray dia mamerim-bola izy ka alentika kely aloha ny menaka hitomboan'ny vidiny, fa tombatombana any amin'ny tsy izy izany.
Ny hany marina aloha dia tsy misy ny menaka, mipenimpenina daholo ireo mpividy amin'ny atsinjarany fa tsy mahazaka vidin'ny iray tavoahangy. Taorian'ny krizin'ny arina izany dia menaka indray no bizina ahazoana vola haingana eto amin'ny tanàna.
Nanana ny lazany teto amin'ny firenena izany teny hoe "Alefa Barea" izany. Anaram-pikambanana nanohana mavitrika ny ekipam-pirenena malagasy, saingy lasa teny tarigetra nampihorohoro sy nahasanganehana ireo firenen-kafa nifanehatra taminy tao amin'ny CAN (TotalAfCon 2019) notontosaina tany Ejipta. Sambany tokoa i Madagasikara no mba tafiditra dingana famaranana tamin'izany lalao CAN izany.
Nanana ny akony lehibe tamin'ny vahoaka malagasy ny nahatafakatra ny ekipam-pirenena hatramin'ny ampahaefa-dalana. Horakoraka tany amin'ny faritra vitsivitsy an-tanandehibe raha nandresy tamin'ny lalao faharoa, mbola vao ny ila-tongotra ihany anefa no tafiditra any amin'ny ampahavalon-dalana tamin'io fotoana io. Niitatra faritra maro kokoa izany teo am-piravana lalao fahatelo sady nandresena ny ekipam-pirenena nizeriana (tabataba nanerana an'Antananarivo, nankarenin-tsofina ny kapokapoka sarom-bilany). Somary nangingina ihany anefa taty aminay ambanivohitra, tsy sahy nihorakoraka samirery sao dia lazain'ny olona ho miantso vonjeo eo. Mino anefa aho fa nisy nifaly naningatsingana ihany tany ho any. Tsy nety nahita tory noho ny hafaliana ka ny tao amin'ny tambajotran-tserasera no nanamparana ny horakoraka sy ny fanalana azy.
Horakoraka nanerana ny firenena amin'izay tamin'ny fandresena ampahavalon-dalana nifanatrehana tamin'ny RDC. Nivoaka ny trano avokoa ny olona rehetra. Nahamora izany koa ny fametrahana karazana "fan zone" tany amin'ny faritra maro, nisy ihany koa ireo nanomana araka ny herin'ny tenany, toy ny teto Isahafa misy anay, izany karazana "fan zone" izany, tsy nakana vola fa maimaimpoana na dia tsy miankina aza. Maro tamin'ireo nanana fiara no nandeha nitety ny faritra manodidina. Nanao toy izany ihany koa izahay, saiky hiakatra hatrany SabNam, tanàna lehibe indrindra eto amin'ny manodidina anay, saingy nihitsoka tanteraka ny fifamoivoizana raha vao tafakatra an'Antsofinondry fotsiny izahay. Faly avokoa ny olona rehetra, na ny fetim-pirenena vao nankalazaina tsy ampy iray volana akory aza izay tsy mbola nahavoriana olona nihorakoraka tahaka izao indrindra fa taty ambanivohitra. Saika nampiato ny asany avokoa ny mpanendaka sy ny mpamaky trano, tsy maintsy nisy ihany anefa ny namalan-kira. Semban-drahona ihany izany hafaliana izany satria maromaro ny olona maty noho ny fitsahatry ny fony, nalaza ihany koa fa nisy maty noho ny fahatapahan'ny lalan-dra noho ny faharesena tany RDC tany.
Tonitony eo ho eo ihany tamin'ny ampahaefa-dalana satria resin'i Tonizia tamin'io fotoana io. Raha nampiresaka olona maromaro aho talohan'ny lalao dia betsaka ireo olona efa nionona sahady fa efa zava-dehibe ny vitan'ny ekipam-pirenena, ary marina izany. Na izaho aza somary niteny sompirana tamin'ny teo akaikiko ihany raha nisy fiara nanao fanentanana hiaraka hijery baolina tao Anosimiarinimerina tao fa "tsy maintsy mandresy" isika. Sao dia mahafaty olona amin'izany isika, hoy aho tamin'izany, lalao io ka tsy mbola fantatra izay handresy sy resy. Tsoriko kosa anefa, fijeriko manokana, fa niandry hovonoina fotsiny isika tamin'io lalao fahatelo io, rehefa lasa nandany andro nanao vodilaharana avokoa ny lohalaharana sy izay rehetra tokony hamono baolina. Mety hoe nanantena tsindrotsindrona farany toy ny lalao teo aloha angamba, moa nitaky ihany koa ny havizanana, tsy dia nisy loatra ireo afa-nifanolosolo nefa tena ilaina izany amin'ny lalao tahaka itony.
Ny fitsenana 13 jolay ny ekipa no tena fety be da fety be araka ny fomba fiteny ankehitriny. Tsy nisy hafaliana toy izany teo amin'ireo mpitsena. Nanomboka teo Ivato ka hatrany Mahamasina. Nosembanin'ny fikarakarana tsy lavorary ihany ity fitsenana ity na dia nahafinaritra aza ny lanonana ary niafara tamin'ny afomanga izany.
Tsy nahatadidy aho no sady tsy miraharaha izay niandohan'ny nanomezana depiote roa isaky ny boriborintany ny ao an-drenivohitra ao. Dia variana ihany koa aho hoe nomena tombony manokana ireo renivohi-paritany ka nomena depiote roa ihany koa, na dia vitsy mponina noho ny tanàna maro hafa aza. Misy zavatra hafahafa ao ambadik'izany raha ny fijeriko manokana ary izay rahateo no ampitaiko aminareo.
Faly ery ny mponin'Antananarivo hoe mba omena ny hanitra sahaza ho azy ka manana depiote 12 be izao ao amin'ny antenimieram-pirenena. Voamarika anefa fa mifamono ny isan'ny depiote raha antoko roa no mifaninana. Vokany: hifarana amin'ny samy mahazo depiote 6 ny roa tonta afa-tsy hoe ambany noho ny atsasaky ny vato azon'ny voalohany ny faharoa. Sarotra anefa ny hahazoana izany raha ny ao an-drenivohitra no heverina.
Fehin'izany: toy ny tsy manampeo ihany Antananarivo fa izay manana ny maro an'isa amin'ny ankapobeny ihany no hitana ny maro an'isa sy tompon'ny feo. Inona ny vahaolana manoloana izany? Tsy ho an'Antananarivo ihany no vahaolana fa ho an'ny tanàna rehetra. Aleo depiote iray isaky ny fari-pifidianana iray ihany no fidiana, ka raha 12 ny depiote omena an'Antananarivo dia ataovy fari-pifidianana 12 ny eto Antananarivo. Toy izany ihany koa amin'ireo tanàna hafa rehetra ka omena depiote mihoatra ny iray, dia mivoaka araka ny tokony ho izy ny safidim-bahoaka.
Mbola misy ny hevitra hafa na fanamarihana momba ny fifidianana depiote fa izay aloha no atolotra anareo anio.
Ireto no tsikaritro amin'ny Lalampanorenana ka nisy nilaza fa saika ovaina saingy notsipahin'ny Fitsarana avo momba ny Lalampanorenana ny hanaovana referandaoma.
Andininy 151: Fidian'ny vahoaka mivantana ny Ben'ny tanàna sy ny mpanolotsaina
Andininy 154 -155: Fidiana ny Ben'ny Faritra sy ny Filankevitra. Mpikambana ao amin'ny filankevitra avy hatrany ny depiote sy ny senateran'ny faritra.
Andininy 158 - 159: Fidiana ny Ben'ny Faritany, Fidiana toy izany ihany koa ny Filankevi-Paritany. Mpikambana ao amin'ny filankevitra avy hatrany ny depiote sy ny senateran'ny faritany.
Ireo andininy efatra farany no nokasaina ovaina araka ny tsilian-tsofina, saika hotendren'ny filoham-pirenena no nanoloana azy. Mbola miato iny fa mety hisy ny famerenana azy indray mandeha. Tsy fidian'ny vahoaka mivantana ireo olona ireo fa ny olom-boafidy hafa voafidy avy ao amin'ny andininy faha-151 (sy ny depiote sy senatera) no mifidy azy raha vakiana ny lalampanorenana.
Tsikaritra anefa fa tsy mahay mitrandraka ilay fikasana hanao referandaoma ny TIM, ny fonosin'ny fanovana dia ahafahana milaza hoe tsy mahazaka demaokrasia ny mpitondra amin'izao fotoana izao ka mila tsindrilentam-pahefana ary ny TIM irery ihany no afa-manao izany mba itoeran'ny fitondrana tsara tantana.
Tsy niditra tamin'io mihitsy ny HVM satria fantany fa tsy misy raisina izy raha notanterahina ireo andininy efatra voalaza ireo, ary matahotra ny hampihatra azy ihany koa ny MAPAR-IRD noho ny finiavana hitondra samirery ny baolina sady tsy hahay hiraza ny fahefana araka ny voatondron'ny Lalampanorenana. Mbola mila fanazavana hafa indray ve?
Araka ny mety ho voamarikareo any anatin'ny soratako any dia aty amin'ny kaominina avadrano aho no monina, dia araka izay hitako sy ny fandinihako eto an-toerana ihany no soratako. Folo ny isan'ny lisitra mifaninana, ao anatin'izany daholo ny efa depiote teo aloha na ny tsy niova antoko na ny namadika palitao, fa ny zavatra iray mahavariana dia ny fifaninanan'ny ben'ny tanàna ho amin'izany toerana izany.
Mampanontany tena hoe ny depiote be izany no ambony kokoa noho ny Ben'ny tanàna raha mifandrombaka ho amin'izany ireto olona ireto. Raha eo amin'ny haben'ny fari-pifidianana aloha dia lehibe kokoa noho ny an'ny ben'ny tanàna ny an'ny depiote, tahaka izany ihany koa ve ny eo amin'ny tombontsoa hafa? Tsikaritra fa Ben'ny tanàna avokoa ny ao anatin'ny lisitry ny IRD (Isika rehetra miaraka amin'i Andry Rajoelina), olona tsizoviana amin'ny maro noho izany no mirotsaka ary fahazoana tombony hafa kokoa izany manoloana ny hafa.
Misy ihany koa ny Ben'ny tanàna mirotsaka amin'ny anarany manokana, olona avy amin'ny faritra hafa eto amin'ny distrika ihany koa ireo miray lisitra aminy. Olona nahavita be teo amin'ny kaominina iadidiany, sady manankarembe (Sabotsy Namehana) izany ka maro amin'ny olona mahalala azy ihany koa no vonona handrotsa-bato ho azy raha ny afidy manoloana ny trano no itarafana azy. Ny tsinjo dia maro amin'ireo nametaka afisin-dRavalomanana tamin'ny fifidianana filoham-pirenena ireo mametaka ny afisin'ity lisitra mahaleotena Avoty Avaradrano ity. Izy anefa dia nanohana mafana fo an'i Andry Rajoelina, filoham-pirenena, fa tsy tafiditra anaty lisitra IRD ka nanangana lisitra manokana ho azy. Ny mpifaninana mivantana amin'ny TIM ka maka ny ampahany maro amin'ny mpifidy azy eto Avaradrano, tsy lavitra loatra an'i Sabotsy, noho izany dia ity lisitra ity. Antoko hafa mifaninana ihany koa ny ADN sy ny AREMA, ary any amin'ny takotakona any dia misimisy ireo trano sady mametaka afisy AREMA amin'ny tranony no mametaka afisy IRD ihany koa.
Ary hafahafa kokoa noho izay ireo lisitra mahaleotena tsy ho hay izay apoakany na dia misy aza ny miezaka fatratra mampafantatra ny tenany. Lisitra iray sisa no tsy fantatra mihitsy hoe mba iza koa ary io satria tsy misy afisy na zavatra hafa mety hamantarana azy mihitsy fa dia any amin'ny efitra fisainana angamba vao ho hita hoe mba iza ity nandany 5.000.000 ariary amin'ny tsy antony ity.
Nitsangatsangana niaraka tamin'ny fiangonana misy eto an-tanànan'Isahafa Avaradrano izahay mianakavy kely tamin'ny voalohany mey. Nandeha toerana hafa kokoa (Imerimandroso) izahay. Lalantany hatrany no naleha raha mivantana avy eto Isahafa mankany Imerimandroso, izay mandalo an'Ambatoharanana, toerana voalohany nijoroan'ny misiona Anglikana teto Madagasikara. Maro anaka kely ny tena ka nandeha fiara madinika manokana fa tsy niaraka tambabe tamin'ny fiara iombonana.
Efa nampiomanina mialoha fa somary ratsiratsy ihany ny lalana ka raha fiara madinika no andehanana dia aleo aloha mihodina mihitsy mankany Sabotsy Namehana mandalo Ambohinaorina dia manavatsava ny vahalava mizotra manatona ny lalambaovao mankany Ivato iny fa manaraka lalantany ihany ka mandalo an'Ambodifasina, Ambatolampy Tsimahafotsy, mandalo ny ozinina shinoa mpanao vato(fanaovana cross taloha) vao mitady hoe aiza ny lalana mankany Imerimandroso.
Ora roa no nanaovana ny lalana satria mbola tratran'ny fitohanana tamin'ny niditra ny tanànan'i Sabotsy tamin'ny naka solika. Mba tsara ihany ny lalana tamin'ireo toerana nolalovana voalaza anarana ireo fa niova tampoka izany rehefa avy eo. Mikintoatoana tanteraka sy feno dongona nisy fiantraikany tamin'ny fiara. Tsy mampaninona loatra ny kodiarandroa izany lalana izany nefa mba manao ahoana ny famoahana vokatra amin'izany? Tsy misy firy kilaometatra an'Ivato Seranana izany dia efa ankodahoda sahady.
Rehefa samy ho ratsy ihany ny lalana dia naleo indray miara-dia amin'ny besinimaro fa mba samy mandady eny ihany rehefa mody. Dia tena izany tokoa no natao niainga avy eo Imerimandroso, mandalo an'Ambatoharanana sy andeha atao hoe miafara avaratr'Imahatsinjo. Vitesy voalohany hatrany tamin'ny lalana tokony ho vita ampahaefatradiny raha ela indrindra amin'ny lalana tsara. Tena tsindraindray vao mba miditra vitesy faharoa. Tsy mahita izay tanàna manodidina ny saofera fa ny lalana ihany no ifantohana, mijery hoe aiza indray no tsara andadizana. Adiny iray sy fahefany no nahavitana azy.
Rehefa mahazo ilay sampanana be dia be ahitana ireo lalana mankany Ambohimanga, Ambohimiaramasoandro, Anosiarivo, Mahatsinjo (ilay nosoratako hoe Imahatsinjo) vao tsara ny lalana, na dia lalantany aza, ka ny mizotra mankany Iavoambony no naleha rehefa mody satria mifampitazana ihany manko Isahafa sy Iavoambony. Saingy mbola mivadika ratsiratsy indray ny lalana rehefa hiditra ny tanànan'Iavoambony. Tsikaritra ihany anefa eny antsefatsefany eny fa nisy totovato ny lalana fa efa simba tanteraka izany.
Efa mba nandehanako ihany koa ilay lalana avy eo amin'ny sampanana maro nolazaiko io mankany Ambohimanga fa dia tena tsy fanao ianao ny ampahany sasany ary na kodiaran-droa aza sahirana ihany rehefa tsy sahy mandeha amin'ny sakelika mitovy habe amin'ny tahalaka an-tanimbary, raha mianjera kosa aloha dia hihosina tanteraka sady toy ny latsaka an-kady ka ho sarotra ny ivoahan'ilay kodiaran-doa mianjera ao. Lazaina fa Lalan'ny misionera voalohany izany ampahan-dalan'Ambohimanga mankeo amin'ny sampanana maro izany.
Teo no nahatsapako fa hay mba tsara ihany ny lalana avy eto Isahafa mankao Lazaina na dia mikitaotaona aza ny eny amin'ny Vahalavan'Andranomasina. Teo no nahitako fa tsara raha atao taranja ampianarina any an-tsekoly ny fanaovan-dalana ambanivohitra mba hahaizana mikojakoja ilay lalana farafaharatsiny sy hanekena fa tsy maintsy asiana ny tatatra ivoahan'ny rano fa tsy ho tia tena hanampina ilay fivoahan-drano satria zary mivarina an-tanimbary ny ranon'orana, dia ny lalana no ratsy tanteraka avy eo. Tsy azo antenaina ny manampahefana hanao izany lalana lazaiko izany satria faritra efa avela ho ankodahoda izany, ary misy ny manana tombontsoa amin'ny faharatsian'ny lalana satria mbola mora lavitra noho ny "vary mora" ny vidimbary vokatra any.
Resaka lalana fotsiny izany lazaiko izany ary ampitaiko eto fa tsy izay fahasahiranan'Antananarivo renivohitra ihany tsy akory no fahasahiranan'i Madagasikara (sa tsy mahazo manoratra an'izany aho?). Be loatra ny olona mijaly noho ny faharatsian'ny lalana sy ny tsi-fandriampahalemana aterak'izany ary tsy mahagaga loatra raha mivangongo ao Antananarivo ny olona.
Soratra aoriana: 18 kilaometatra ny totalin'ny lalana vita tamin'io fotoana io...
Afaka dimy taona indray manarina raha mbola hanao. Avelao hiasa aloha ny mpitondra fa vao manomboka ve dia efa kianinareo sahady. Izany indray no firesaka lasa faheno rehefa misy ireo lasa an'eritreritra mahita ny toe-javatra maro tsy araka ny tokony ho izy na lasa aloha loatra. Olombelona manana saina ihany ny tena, ary mbola tsy voasakana hiteny na hanoratra aloha na izany aza.
Vita iny ny fifidianana ho filoham-pirenena! raha ny tokony ho izy sy araka ny izy ny valiny dia tokony hangina tokoa ny resy, efa niarahaba ny mpandresy ny nifaninana taminy tamin'ny fihodinana faharoa... fa misy ny tsy hay ampanginina ary misy koa ny iniana ampanginina dia ny vato no hiantsoantso avy eo, ary nahavariana fa niantsoantso tokoa ny vato tamin'ny androm-pianianan'ny filoha vaovao ary nahafaty olona (ka mitondra ny fampiononana ho an'ireo niharam-boina). Rehefa nahita ny fizotran'ny raharaha taty aoriana vao maro no tonga saina fa nolalaovina fotsiny nandritra ireny fifidianana indroa miantoana ireny. Sarimihetsika fotsiny no natao fa efa nisy ny nampandresena. Raha nanatsipalotra ny resaka tantaram-pirenena ny filohan'ny HCC tamin'ny voka-pifidianana fihodinana voalohany hoe misy ny tantara ofisialy ary misy ny tantara tena izy nafenina ny besinimaro, dia nisy ireo vaky vava ka nanao hoe nisy tokoa ny voka-pifidianana ofisialy fa misy ny voka-pifidianana tena izy tsy ilaina lazaina.
Efa nampieritreritra ny famerimberenan'ny kandidà iray fa tsy maintsy izy no lany ho filoham-pirenena. Tena natoky tena fatratra ny lehilahy ary tsy nivena tamin'izany mihitsy, tsy azony noeritreretina na dia ny mieritreritra fotsiny hoe ahoana raha resy(?). Ny mpifaninana aminy no tadiavina hokianina raha miteny hoe hanaiky izay voka-pifidianana eo fa izy kosa nanodin-dresaka hatrany raha nanontaniana tamin'izany. Nanao izay handresena tamin'ny fomba rehetra izy ka dia nataony tokoa ny fomba rehetra handreseny.
Nandritra ny fanentanam-pifidianana, nilaza ny kandidà filoha teo aloha Ratsiraka fa misy kandidà mampiditra fitaovam-piadiana mahery vaika eto Madagasikara. Vaovao mampatahotra izany saingy noheverina ho rediredin'antitra, ny zavamisy taty aoriana no nanamarina fa nisy tokoa ilay toe-javatra. Nanao valandreseka momba ny fiarovana (sy filaminana) ny kandidà iray. Nanaitra avy eo ny filoha mpisolo toerana fa misy kandidà mifaninana amin'ny fihodinana faharoa iray nampiditra fitaovam-piadiana mahery vaika, tsy fantatra hoe atao inona ireo fitaovam-piadiana ireo, Namaly bontana avy eo ny haino aman-jery omban-gazety izay mpanohana mavitrika ilay kandidà fa miditra amin'ny tsy tokony idirany i Rivo Rakotovao (ilay filoha mpisolo toerana), nolazaina fa mihoa-pahefana izy nanao izany fitenenana izany. Mariho mazava tsara fa tsy nitsipaka ny fisian'ny fampidirana fitaovam-piadiana mihitsy ireo fampahalalam-baovao ireo fa nitrerona ilay filoha hoe mitsabaka any amin'ny tsy anjara fahefany.
Tonga ny fotoam-pifidianana, niandry fatratra izay fomba amoahan'ny CENI ny vokatra aho ary mahafantatra avy hatrany fa tsy hiova intsony ny fironam-bokatra aorian'ny famoahany ny voka-pifidianana voalohany. Nomen'ny CENI tombony ambony dia ambony avy hatrany ny kandidà iray. Teo aho dia nahatsapa avy hatrany fa atao mandresy be ilay kandidà iray matoa atao 20% ny elanelana nisy teo amin'ny roa tonta. Nangataka ny fanamarinana ny vokatra ny natao resy, saika tsy noraharahiana tamin'ny voalohany fa nanao tamim-pihatsarambelatsihy ihany avy eo ny CENI sady nohamafisina fa tsy maintsy mamoaka hatrany ny vokatra eo am-pelatanany izy. Nitady fanamarinana ny sonian'ny mpifidy ny natao resy fa tsy nasiana tohiny intsony ny amin'izany. Voatery nanao hetsika hitakiana ny marina tetsy amin'ny kianjan'ny 13 mey ny natao resy. Tsy nokitihina loatra ireo talohan'ny faran'ny taona raha nanao izany hetsika izany, fa nofaizina mafy amin'izay taorian'ny taombaovao. Niaiky ny mpitolona fa misy karazany hafa mihitsy sady mahery vaika ny baomba mandatsa-dranomaso nampiasaina tamin'izany fotoana izany. Niandry ny rariny avy amin'ny HCC sisa no natao.
Vao nanomboka kelikely indray ny kabary lava tao amin'ny HCC dia hita fa fandaniam-potoana fotsiny sisa no natao fa tsy nisy nekena ny fitoriana rehetra natao tamin'izany. Midika hafatra mazava dia mazava ny vokatra navoakan'ny HCC amin'ny tsy fiovan'ny isanjato azon'ny mpandresy sy ny resy na dia hafa aza ny isa nivoaka avy ao, fa aleo ny tsirairay no samy hanana izay any an'eritreriny any. Nisy nilaza manko fa rava tanteraka ny fifidianana raha vao misy iray monja nekena tamin'ny fitoriana natao tamin'izany fotoana izany, ka izay no antony nitsipahana azy rehetra. Dia teraka teo ilay hoe misy ny vokatra ofisialy fa tsy hay kosa hoe nanao ahoana ny tokony ho vokatra tena izy. Ny niavaka tamin'ity fotoana ity dia ny nandrenesan'ny maro fa toa nanao vava tsy ambina tamin'ny natao resy ny filohan'ny HCC fa tsy Antananarivo irery no Madagasikara, ary raha niarahaba tanana ny mpandresy ry zareo dia toa notodihana tsy ho hita kosa ilay natao resy, toy ireny olona mamaly faty ireny ny fihetsika tamin'izany fotoana izany.
Zavatra iray tsikaritra dia ny tsy nahatongavan'ny tarika iray manontolo avy amin'ny nampandresena nandritra ny fiarahabana nahatratra ny taona teny Iavoloha, toy ireny valifaty tamin'ny nahasahiana niteny ny fampidirana fitaovam-piadiana mahery vaika ireny. Lanonana tsotra izany, fa tsy tonga nanatrika na dia ny praiminisitra aza satria lazaina fa avy amin'ny tariky ny mpandresy izy. Toy ny resaka fiavonavonana no fandraisana izany fihetsika iray andro talohan'ny famoaham-bokatra ofisialy avy amin'ny HCC izany, nefa mety ho filazana ihany koa fa tsy hisangisangy intsony ry zareo.
Tonga ihany ny andro fianianana, hahatonga azy ho filoham-pirenena afa-miasa ara-dalàna. Eo vao vaka ny saina. Toy ny ravindravina fotsiny ny fanakianana ny "crise Cadillac" amin'izato fiara maharo tsara ny filoham-pirenena. Sambany nisy matso miaramila natao nandritra ny androm-pianianana, nefa toa fampisehoana fiara tsy laitram-bala karazany vaovao sady mitondra fitaovam-piadiana mpanao tifitra variraraka nolazaina fa natolotry ny filoham-pirenena vaovao ny tafika. Ny mpijery variana hoe tamin'ny oviana no tonga teto an-toerana ireo zavatra voatonona ireo? Tsy ho latsaky ny iray volana velively araka ny tombana fa farafahakeliny telo volana no nikarakarana ireo zavatra ireo ka nahatonga avy hatrany ny eritreritra hoe efa niomana ny handresy tokoa izy fa raha sanatria natao resy dia tsy fantatra intsony izay ho nanaovana ireo fiara mbola tsy nananan'ny tafika malagasy ireo. Hay ve ireo izany ilay hoe fitaovam-piadiana matanjaka nampidirina teto amin'ny tanàna raha mbola tsy notontosaina akory ny fihodinana faharoa tamin'ny fifidianana ho filoham-pirenena.
Nanomboka tamin'io fotoana io no niaiky ny mpanara-maso ny amin'ny antony naneken'ny natao ho resy ny fahareseny, fa aleo resy tsy misy fandripaham-bahoaka toy izay nandresy tao anatin'ny ra latsaka nefa ho tratran'ny hery tsy mitovy, dia ampangaina amin'izay fotoana izay fa mpampisara-bazana sy lian-drà, ka ho lasa tany miady i Madagasikara. Poa poa, soa fa tsy nisy izany ary noderain'ny maro ny fihetsiky ny filoha teo aloha natao resy, noderain'ny mpanohana azy izy indrindra indrindra.
Hevitr'olona iray hafa indray ity avoakako etoana ity, izay tsy mifanalavitra amin'izay nolazaiko: Rehefa nandinika ny fihetsiketsehana rehetra nisy tamin’ny fikarakarana ny fifidianana sy famoahana ny vokatra ceni sy hcc ary tamin’ny lanonana ny Asabotsy teo dia resy lahatra fa sarimihetsika daholo no natao. Efa voaomana daholo ireny vatravatran’ireo filohan'ny ceni sy hcc, ny fanenjehana ny hetsika teo amin’ny 13-mai, ny fampiasana ireo fitaovam-pamoretana samihafa toy ny bianco, emmoreg, fitoriana eny amin'ny fitsarana ireo mpitarika, fanomezana ist ny tompon'ny orinasan-tserasera mavitrika tamin'ny tolona (sady heverina ho mpifaninana atahorana amin'ny manaraka, hoy aho),,,, hanerena sy ampitahorana ireo manelingelina; ny fanendrena an-dramatoa grand chancelier maimaika teo tsy manara-dalana, ny famerenana ilay praiminisitra nikarakara ny fifidianana ho praiminisitra indray, ny fanendrena safiotra ho talen’ny kabinetra sivily ao amin’ny fiadidina ny Repoblika... Izany rehetra izany dia mampieritreritra hoe misy fahefana goavana mifehy ireo olona sy rafitra rehetra ireo.
Fa ahitana ny fihevitr'olona hafa ihany koa mahazo izay mamoaka ireo karazan-kevitra voatanisako eo ambony ireo. Santionany ny lohateny sy ny fanombohan'ny lahatsoratra. Misy ihany koa ny hevitra hafa toy ny hoe misotroa "jus de papaye", mandehana mifindra any Comores rehefa tsy mety aminao ilay fitondrana eto. Misy izany isika Malagasy dia miseho ho manampahaizana sy mahay mandalina amin'ny seho samihafa ary miseho ho mahalala ny marina rehetra, nefa ny ankamaroan'izy ireny tsy mahay mampivoatra ny ao an-tokotaniny akory. Aza mitsara mba tsy hotsaraina e, izay aloha ny zavamisy dia atrehina. Ny mpanenjika "toujours" afara. Dia maninona e! Ahoanao inona ny omby maty fa ny hena hanina! Ianareo sy mpialona sy mpanenjika any aoriana no misy anareo. Satria heverinareo fa mitovy aminareo daholo ny olona dia rehefa tsy lany ianareo dia fanakorontanana no ao an-doha. Fa izy raha nanambola dia vonona ny hanome maimaimpoana sy hanampy ny gasy. Ovay ilay toe-tsaina fa izay no tsy mampandroso. Inona koa no iasanareo saina amin'izany e, itony koa mahita tsikeraina foana. Vendrana ny advà dia tahaka ny hoe izy no mafy be. Tsy ho ary voatanisa intsony ireny fa fampahatsiahiavana any aoriana any angamba ireo voalaza ireo.
Fandalovan'ny mpandresy tamin'ny fifidianana teo amin'ny kianjan'ny 13 mey. Toy ny efa nahanfantatra hatry ny ela izay nolaniana ho filoha ny mpitandro ny filaminana raha noezahina tsy hahazo miditra teo ny mpitaky ny ivoahan'ny fahamarinana.
Fihetsika voalohany nataon'ny Minisitry ny Atitany MAPAR rehefa re fa nolanian'ny HCC ho filoha ny kandidà Andry Rajoelina
Ny fanambaràn'ny mpandrindra nasionalin'ny fampandaniana ny filoha Ravalomanana
Efa re sy hitan'ny besinimaro ny vokatra navoakan'ny HCC fa mitovy tsara amin'ny isanjato navoakan'ny CENI ihany na dia tsy mitovy aza ny isan'ny vato nolazaina. Efa re sy hitan'ny besinimaro fa Rajoelina Andry Nirina no natao nandresy ary efa niarahaba azy tamin'ny alalan'ny Fair-Play ny resy tamin'io fotoana io dia ny Filoha teo aloha Ravalomanana Marc. Mariho tsara fa hatramin'ny voalohany ka hatramin'ny farany Atoa Ravalomanana Marc sy ny mpanohana azy no nitazona izany Fair-Play izany araka izay azony natao ary ny fijeriko kosa no milaza fa tsy nanao izany hatramin'ny voalohany kosa ny kandidà nandresy fa nikiribiby hatrany amin'ny filazana fa "tsy maintsy izy no mandresy". Midika izany amin'ny mpanoratra fa tsy maintsy atao mandresy amin'ny fomba rehetra ilay mpifaninana, na dia tsy mety na tsy mendrika aza ny nanaovana izany.
Ohatra niharihary indrindra, ny bileta tsy nahitana laharana no midika fa efa ela no nanomanana ilay hosoka ary hatrany anivon'ny CENI, tamin'ny fandrafetana ny endriky ny biletà, no nanaovana izany. Tsy vitavitaina fotsiny ho fanadinoana io toe-javatra io na hoe manjary "tsy secret" intsony ny safidy fa efa miharihary tamin'ireo mpitaky ny marina ny tanjona tao ambadika. Nihazakazahana navoaka ny valim-pifidianana na dia tsy mazava tamin'ny mpanara-baovao aza hoe avy aiza daholo ireo safidy nampidirina ireo. Fihazakazahana fampandresena ny lah-13 no natao ary tsy nasiana fihatsarambelatsihy mihitsy, nisy aza sary nahitana ny filohan'ny CENI niara-nampakatra vera tamin'ny kandidà nampandreseny rehefa navoaka ilay vokatra vonjimaika.
Dingana faharoa sady farany avy eo ny fanakanana araka izay azo atao ny famoahana ho hitam-bahoaka (etsy amin'ny kianjan'ny 13 mey) ireo hosoka sy halatra natao tany amin'ny faritany, indrindra ny tany amin'ireo faritra lavitra andriana izay nahazoana tombom-bato 600.000 mahery avy amin'ny biraom-pifidianana miisa 5452 (lasa tsy tadidiko tampoka fa mety ho 5254 ilay izy) ho an'ny mpandresy tamin'ny taham-pandraisana anjara mihoatra noho ny isan'ny mpifidy nisoratra anarana aza indraindray. Ny elanelam-bato manodidina ny 110 ka hatramin'ny 115 tamin'ireo biraom-pifidianana manokana ireo dia efa ahazoana io isa 600.000 io. Ny tsy amoahana ireo porofo ho hitan'ny besinimaro ka manjary manelingelina ny famoahan'ny HCC ilay fampandresena hitsindalana no antony nanakanana araka izay tratra ilay tolona mitaky ny fahamarinam-bato ary nitsipahana ireo fitoriana rehetra sy ireo fangatahana fanafoanam-bato rehetra. Efa tetika maty paika voaomana hatry ny ela sady goavana ka tsy tratran'ny lalàna intsony fa dia toy ny azo atao ho ara-dalàna, satria eo amin'ny fifidianana dia izay avoakan'ny fitsarana ihany no marina...
Tsy maintsy nanao dia miantsoro-mianoatra kely isika, hitodika kely tany amin'ny talohan'ny valim-pifidianana ofisialy mialoha ny mety amoahako ireo fihetsem-poko tany amin'ny media sosialy ho tsiaron'ny tantara amin'izay hevitry ny "nanohana ny resy".
Lazaina fa rahampitso talata (gorobaka) no havoakan'ny HCC amin'ny fomba ofisialy ny voka-pifidianana fihodinana faharoa. Voka-pifidianana tsy azo ivalozana eo amin'ny sehatry ny lalàna no vokany. Vokatra mampisy fanaintainana indrindra satria izay avoakany eo no tokony ho ekena. Tokony, nefa toa hiteraka krizy hatrany izay avoakany eo.
Raha hamafisina ny valiny avy amin'ny CENI izay vao nanambara indrindra ny filohany fa tsy nisy fifidianana madio tahaka ny farany teo tamin'ny tantaran'ny fifidianana teto Madagasikara hatramin'izay, dia tsy hanaiky ny efa nodradradradrainy ho hosoka sy halabato bevata ny mpanohana ny K25, nefa ho tratran'ny hery tsy mitovy, atody miady amim-bato, ka ho likiliky mandritra ny fiainana no sisa ho entiny, ary hieritreritra fa vita hatreo ny amin'izany Madagasikara izany fa dia ny hidi-trano sisa atao mafy raha mbola haharo ihany koa. Ny ankizy sisa no tezaina araka izay azo atao. Satria mihevitra ry zareo fa ho halatra sy gaboraraka no hanjaka. Ny tody sisa no atahorana hanakana amin'ny fanaovan-dratsy rehefa mieritreritra fa hihatra any amin'ny taranaka (manomboka eo amin'ny zanaka) ny fivarotan-tanindrazana sy ny fanambakàna.
Raha hotsipahina kosa ny vokatra navoakan'ny HCC na ho fanemorana izany na ho fanondroana ny mpifanandrina ho mpandresy kosa dia tsy hanaiky ny efa nihevi-tena ho nandresy ary tsy ho ataony ho vita moramora izany, Manana ny hery hanakorontanana sy hanerena ny hafa izy ary tsy ho azo visavisaina ny zavatra mety ho vitany, Efa misy dikany ny tsy fahatongavan'ny Praiminisitra sy ny minisitra avy amin'ny Mapar ary ny kandidàny tamin'ny lanonana fifampiarahaban'ny filoha natao teny Iavoloha androany, Efa fihaikana ireny ilazana fa afa-mandray ny fahefana ry zareo. Efa mazava eo amin'ny andaniny rahateo fa dian-tanandry zareo ny fanakanana ny tolon'ireo mitaky valim-pifidianana marina ialàn'ny hosoka.
Fehiny: fomba fijery ihany no mametraka fa na ho inona na ho inona dia tafiditra krizy hatrany i Madagasikara. Famahana olana vonjimaika fa hiteraka voka-dratsy tanteraka eo amin'ny hoavin'i Madagasikara ny fanamafisana ny vokatra avy amin'ny CENI. Ahiana hiteraka korontana izay tsy ho fanta-piafarana kosa ny ankoatra izay... ary mety hiteraka ady an-trano raha tsy voafehin'ny filoha vonjimaika avy hatrany ny mpitandro ny filaminana sy ny tafika, tsy hita anefa izany mety ahafahana mifehy ny tafika avy amin'ny filoha izany hatramin'ny mason'andro androany. Fomba fijery mialoha ny voka-pifidianana ihany izany...
Raha lazaina amin'ny fomba hafa dia toy ny hoe "mana avy any an-danitra" izany ilay vokatra nasionaly. Raha mba manao izany kajy na matematika izany ianao dia miainga avy amin'ny zavatra mifangaroharo be ihany, mety ho lava dia lava, toa ratsy jerena, toa sarotra ny hamaha azy, saingy misy ny fitsipika matematika dia tsorina sy vahana olana tsikelikely. Izay voavaha ny olana dia efa mazava tsara ary itokiana ny fahamarinany. Dia mizotra tsimoramora mankany amin'ny valiny farany lasa tarehimarika tsotra maharesy lahatra ny rehetra ka ekeny rehefa hitan'ny rehetra ny dingana namahana azy tsikelikely.
Fa mba manao ahoana kosa ny vokatra avy ao amin'ny CENI? Tsy misy famahana sy fanatsorana hitan'ny rehetra eny an-dalana, izany hoe tsy misy manambatambatra miainga avy amin'ny Biraom-pifidianana tsirairay avy dia mivoaka etsy amin'ny farany ny vokatra farany fa lazaina fotsiny hoe ireto ny laza adina vahàna ny olana ao aminy, dia mandray milina fikajiana ianao (machine à calculer) dia Tadada... DAM= io ny vokatra nasionaly ry zareo. Koa raha izany ihany ve tsy vao tonga ny ampitson'ny andron'ny fifidianana dia efa hitan'ny rehetra avy hatrany ny voka-pifidianana feno? Fa mody lalaovina toy ny hoe miasa mafy nefa ny bokotra tsindriana mety mampiseho fotsiny hoe ity indray ny tarehimarika avoaka mba handemena ireo tsy nifidy ny olona tiana am-pandresena.
(Ny tohin'ny resako eto dia avy tao amin'ny fanehoan-kevitra navoakako Facebook raha sanatria misy tsy azonao ny fanjohin-kevitro)Tsy mazava mihitsy ny fomba fiasa ao amin'ny SRMV sy ny CENI. Ny mangarahara tokony ho an'ny daholobe. Raha mahatadidy ianao, ny fanao tao amin'ny RNM tamin'ny fanisa taloha dia nisy ny isaky ny fivondronana aloha, dia atambatra faritany ary farany vao ny manerana an'i Madagasikara. Inona anefa no hita ao amin'ny Ceni? Tonga dia vokatra nasionaly.
Raha misy ny fitomboan'isan'ny BV nasionaly dia tokony homarihana mazava tsara hoe ireto avy ny BV nampidirina mahatonga io isa io, izany hoe tokony hazava tsara ny historiques rehetra. Dia samy mikajy any an-tranony any ny tsirairay. Tsy misy afa-tsy izay no ahafahana mandresy lahatra ny olona hoe marina tokoa io vokatra nasionaly io.
Samy misy ny faritra nandreseny ka raha tiana hangarahara tsy mahita afa-tsy izay voalazako izay aho ahitana ny marina, saingy moa ve izany no tanterahana? Ahoana ny tena fizotran'ny asa?
Amiko hatramin'izao dia soratsoratana fotsiny handemen-tsaina ny vokatra nasionaly avoakan'ny CENI. Mila tamberin'andraikitra mazava tsara aho.
Valiny nomena ahy ny hoe tongava aty amin'ny CENI, mitondrà karapanondro dia mijery ny fandehan-javatra ao, novaliako tamin'izany hoe raha any Antsiranana, na Mahajanga, na Farafangana ilay olona dia ahoana? Efa andron'ny aterineto ihany koa isika izao, afaka mikajy any an-tranony daholo ny olon-drehetra haharesy lahatra azy fa marina tokoa ny vokatra ao amin'ny CENI... Fa hanao izany ve izy?
Tsotra ny fitakiana: Ataovy mangarahara ho hitan'ny rehetra ny fizotran'ny manampy sy manala ao amin'ny vokatra asehonareo tsikelikely, dia hanaiky resy tsy misy adihevitra ny resy fa rehefa tsy misy mangarahara eo dia aza lazaina ho mpanakorontana ny olona mitaky izany fa na ianareo no efa mikorontana fa tsy zakanareo ilay fanaovana ny asa, na misy zavatra afenina mafy satria ampandresena fotsiny izao izay... (aleo tsy tohizana fandrao lazaina ho manendrikendrika)
Ninia aho ny tsy nanoratra nandritra ny fihodinana faharoa, nidina teny an-kianja ary nanentana ny olona hifidy ny #25 na Marc Ravalomanana. Mbola nanantena ihany aho fa hitandro ny fahamarinana sy tsy hanaiky hilefitra intsony manoloana ny fanitsakitsahana ny lalàna nitranga tamin'ny fihodinana voalohany ny tompon'andraiki-panjakana tamin'ity fihodinana faharoa ity. Saingy indrisy moa...
Tamin'ny fihodinana voalohany, ny tatitra navoakan'ny vahiny mpanaramaso ny fifidianana nilaza ny andro sy ny toerana nanaovan'ny sasany fizaràm-bola, izay tokony miteraka fanintsanana avy hatrany ilay kandidà, raha tena ampiharina tokoa ny lalàna, saingy tsy natao izany satria matanjaka sy manana hery (izay mety ho afaka ny mitam-piadiana) mihitsy aza dia naleony nitandro ny filaminana ihany ary mba asiana kosa ny fihodinana faharoa. Nisafidy ny fitoniana ambony afo mahamay ny fahefana mpitsara teo amin'ny sehatry ny fifidianana. Ny voka-pifidianana nataony anefa hanao randra-tarihana amin'izay mety ho fanapahan-kevitra ara-pitsarana rehetra, indrindra fa eo amin'ny sehatry ny fifidianana, manaraka rehetra eo. Vao maika nahazo vahana ny "mpividy olona" na tsy nanao fampielezan-kevitra mavitrika intsony aza... satria olona efa voavidiny moa ho afaka hankaiza intsony.
Tonga ny fihodinana faharoa, nitombo ny hadalàna nataon'ny sasany, nisy ireo vatom-pifidianana tena izy tratra tany amin'ny toerana tsy tokony hisy azy velively. Nalaza tamin'izany ny tao Ambohipo. Nisy ireo olona nasaina nangala-bato nitolo-batana tany amin'ny kandidà nifaninana sy nanambàra fa nasaina nitety biraom-pifidianana nitondra kara-pifidianana sy kara-panondro izay tsy azy ireo. Nisy ny fijoroana vavolombelona nataon'ny lehiben'ny distrika roa (araka ny skyone) nilaza fa noteren'ny lehibeny tsy maintsy hampandany ny #13 na Andry Rajoelina. Raha tsy diso aho dia ny minisitry ny atitany izany lehibeny izany. Io minisitra io ihany no re fa nampanao karapanondro miisa 500.000 tao amin'ny tranompiritim-pirenena. Ny CENI re fa nampanao kara-pifidianana miisa 12.000.000 nefa ny mpifidy latsaky ny 10.000.000, atao inona izany ny 2.000.000 fanampiny.
Tety ankilany, nisy ny artista sady depiote nanao karazana ramatahora tamin'ny fitsidihana biraom-pifidianana maro tao an-drenivohitra tao. Maro ny tranga tokony ho azo tantaraina, izay tokony ho porofo fa tena tsy mety mihitsy ilay fanapahan-kevitra mbola nampifaninana olona tokony ho efa nahintsana. Na amin'ny fanatanjahantena' toy ny vikiina in-telo miantoana, na ny vikin-dava ohatra, dia misy ny tsipika tsy azo itsahan'ny atleta intsony rehefa mitsambikina izy satria tsy madio intsony ny lalao raha ekena ny vokatr'iny vikina nanitsaka ilay tsipika tsy azo itsahina iny. Hiharihary fa ho lasan'iny atleta nanitsaka ny tsy fanitsaka iny ny amboara rehefa tsy notsofina tamin'ny fahadisoana nataony izy, saingy tsy hanaiky izany ny fitsarana tsy miangatra raha vao mahita ny tsi-fanarahan-dalàna izy amin'ny ankapobeny, ary foana avy hatrany ny halavitana vitany. Fa tsy mba toy izany kosa ny fomba fitsarana (fifidianana) teto amintsika tamin'ny fihodinana voalohany. Vokany lasa mahazo vahana tanteraka ny mpandika lalàna ary tsy menatra ny miteny fa tsy maintsy izy no mandresy.
Takaitra tsy ho afaka eo amin'ny taranaka malagasy intsony ny vokatr'izany rehetra izany, ary efa tsy madio intsony ny lalao... izay efa tsy nadio hatramin'ny fihodinana voalohany. Araraotina ny fanontaniana izay tsy nahasahian-dRajoelina novaliana hoe hanaiky ny voka-pifidianana avoakan'ny HCC ve, tamin'ilay fihaonan'ny roa tonta tamin'ny fandaharana manokana ho eny Iavoloha raha nanaiky tanteraka kosa Ravalomanana. Dia tonga amin'ilay tsoa-kevitra hoe aleo atao mandresy ilay mahavita manakorotana ny firenena fa tsy hanaiky ho resy izany mihitsy sady ilay mety ho mandresy efa manaiky resy rehefa izay no avoakan'ny fitsarana sady tsy mahay manakorontana ny mpanaraka azy. Fehin'izany rehetra izany no nahatonga ny lohatenin'ity lahatsoratra bilaogy ity hoe "Atao Mandresy Rajoelina".
Araka ny fangatahan'ny maro tany amin'ny tambajotran-tserasera dia avoakako eto ihany ireo vokatra nangonina, ary ny pejy Facebok an'ny CENI Madagascar ihany no nakako ireo lahatahiry ireo mba tsy isian'ny fitongilanana.
Ny fafana (tabilao) roa voalohany no ahitantsika ireo "vokatra farany" navoakan'ny CENI.
Jereo fa hatrany ambany ny daty:
Ny fafana roa farany kosa no nampidirako ny elanelan'isan'ny biraom-pifidianana, isan'ny mpifidy , vato manankery ary ny isanjato azon'ny tsirairay tamin'ireo vato nampidirina, izany hoe nisy ny fifanalana nataoko dia io no vokatra. samy afaka mieritreritra sy mamakafaka daholo amin'izay isika avy eo.
Toy ny fanaon'ny bilaogy no nataoko, izany hoe ny nivoaka farany no mipoitra eny ambony indrindra
fanazavana:
Mahita isika fa Excel ny tabilao nampiasaintsika. Ny fafana roa voalohany dia ireo navoakan'ny CENI, ahitana ny daty sy ny ora, voasoratra ihany koa ny isan'ny biraom-pifidianana, ny isan'ny nisoratra anarana ary ny isan'ny vato manankery. Nasiana loko amin'izay ny vato azon'ny kandidà telo voalohany.
Ny asehon'ny tabilao roa farany kosa dia ny elanelan'isan'ireo BV sy ny voasoratra anarana sy ny vato manankery ary ny vato azon'ny kandidà tsirairay avy. Jereo fa mitovy tsara ny isa rehetra ambany indrindra eo amin'ny tabilao faharoa sy fahaefatra satria eo no miainga ny fanisana ny elanelam-birao sy vato hafa rehetra. Ohatra: ny isan'ny BV ambany indrindra amin'ny faharoa sy ny fahaefatra dia 358.
Jereo indray ny alohan'ny farany amin'ny isan'ny BV amin'ny tabilao faharoa fa manondro 490, ny isan'ny BV amin'ny alohan'ny farany amin'ny BV amin'ny tabilao fahaefatra kosa dia manondro 132, dia mariho ary fa ny 358+132=490. Ny CENI manonona ny "vokatra farany (8/11/2018 amin'ny 20h59) ny tabilao kosa mikajy hoe raha 490 ny isan'ny BV dia firy izany ny isan'ny BV nampidirina tanelanelan'ny tamin'ny 17h22 sy 20h59? dia atao ny kajy 490-358=132, izany hoe 132 ny isan'ny BV nampidirina ka nahafeno ny 490 tononin'ny CENI, resaka elanelan'ny BV izany no asehon'ny tabilao fahatelo sy fahaefatra.
Ny tabilao voalohany milahatra amin'ny tabilao fahatelo ary ny tabilao faharoa miaraka amin'ny tabilao fahaefatra. Manaraka: Eo amin'ny tabilao fahaefatra izany isika mahita fa nanampiana vato 13 726 i Andry Rajoelina raha nanampiana vato 12 087 kosa i Marc Ravalomanana, ireo notononina ireo miampy ny andalana ambany indrindra izay 35 950 ny an'i Andry Rajoelina ary 33 292 ny an'i Marc Ravalomanana izay manome hoe (13) 35 950+.13 726= 49 676 izay hitantsika alohan'ny ambany indrindra eo amin'ny tabilao faharoa ary ny (25) 33 292+12 087= 45 379 hitantsika eo amin'ny tabilao faharoa ihany.
Dia miverina tamin'ny tabilao fahaefatra farany indray aho, Eo amin'ny andry telo farany havanana isika mahita hoe s.%13 izany hoe raha natao kajy manokana ilay andalana alohan'ny farany dia hevero toy ny hoe bolongana iray ilay alohan'ny farany fa ny ampaham-bato azon'ny (13) izany dia 45% raha 39,76% kosa ny azon'i (25). Mody atao hoe (fa tsy izay ilay izy) tanàna roa samihafa izany ilay eo ambany indrindra sy ny alohan'ny farany io, ka 44% sy 45% no azon'i (13) tamin'ireo tanàna ireo... dia toy izany hatrany avy eo, mandra-piakatra any ambony.
Fehiny: ny tabilao roa voalohany dia fitambaran'isa fa ny fahatelo sy fahaefatra kosa dia ny isa nanampiana nahatonga ilay fitambaran'isa amin'ny roa voalohany. Tsy haiko na azonareo ny resaka na tsia aloha?
Nandany andro aho nanao antontanisan'ny fampidiran'ny CENI ny vaton'ny kandidà anankitelo voalohany hatramin'ny andron'ny 16 novambra 2018. Elanelam-potoana 46 no nanaovana ny jery antontanisa tanelanelan'ny 8 novambra tamin'ny 17 ora 22 ka hatramin'ny 16 novambra tamin'ny 19 ora katroka. Mampieritreritra ny tsikaritra avy amin'izany. Mariho anefa fa avy amin'ny vokatra ankapobeny avy amin'ny CENI ihany no nanaovako io famakafakana io. Ataoko karazana fanontaniana kely ary ireo tsikaritro tamin'izany:
Fantatrao ve fa tamin'ireo fampidirana ny VATO VAOVAO dia indray mandeha ihany ny kandidà laharana faha-25 no nampidirana isambato 50% mihoatra? Tamin'ny 11 novambra 2018 tamin'ny 23ora 59 minitra irery ihany izany tranga izany (tamin'ny 11 nov tamin'ny 21 ora 20 min kosa ny fotoana fiaingana tamin'izany). Isan'ny biraom-pifidianana nampidirina 375, isan'ny voasoratra anarana 164 337, isan'ny vato manankery 87 956, vato azon'i ANR 25 924 (29%), vato azon'i MR 47 786 (54,33%), ary vato azon'i RRHM 3480 (3,96%). Eritreritra tsotra be avy aty amiko no toy ny manambara raha io tsikaritra io fa 2,2% (01/46) tamin'ny biraom-pifidianana manerana an'i Madagasikara ihany no nahazoan'i Marc Ravalomanana 50% na mihoatra izay tsy marina velively.
Mariho ihany koa anefa fa tamin'io fotoana io irery ihany koa no nampidirana ny vaton'i Andry Rajoelina voaisa ka latsaky ny 30% ny azony, ny sisan'izay dia 30% mihoatra avokoa. Dia miverina ihany amin'ilay tsoa-kevitra etsy ambony aho hoe tsy azo inoana velively kosa raha 2,2% tamin'ny biraom-pifidianana manerana an'i Madagasikara ihany no nahazoan'i ANR latsaky ny 30%.
Fantatrao ve fa indray mandeha irery ihany koa ny kandidà laharana faha-13 no nampidirana isambato 50% na mihoatra? Tamin'ny 15 novambra 2018 tamin'ny 8 ora sy 2 min irery ihany izany fotoana izany (tamin'ny 15 novambra 2018 tamin'ny 7 ora sy 6 min ny namoahan'ny CENI ny vokatra talohany noraisiko). Isan'ny biraom-pifidianana nampidirina 142, isan'ny voasoratra anarana 57 256, isan'ny vato manankery 25 479, vato azon'i ANR 12 678 (50%), vato azon'i MR 4 774 (18,74%), vato azon'i RRHM 2 917 (11,45%). Toy ny midika izany fa 2,2% amin'ny biraom-pifidianana rehetra manerana an'i Madagasikara irery ihany no nahazoan'i ANR ny atsasa-manilan'ny vato manankery izay sarotra inoana. Toy ny efa kinendry avy amin'ity tsikaritra ity fa sarotra dia sarotra ho azy ny hahazo izany 50% izany na dia mety hanakaiky io isanjato io aza ny azony manerana an'i Madagasikara. Izany hoe tsy azo eritreretina velively ny tsy isian'ny fihodinana faharoa.
Fantatrao ve fa mihoatra ny atsasamanilan'ny (52,2%) fampidirana ny vaton'i ANR nataon'ny CENI no nahazoany isanjato anelanelan'ny 40% ka hatramin'ny 49%? Latsaky ny ampahadimy na 19,56% kosa tamin'ny nampidirin'ny CENI ho an'i MR no tranga nisian'izany isambato anelanelan'ny 40% ka hatramin'ny 49% izany.
Fantatrao ve fa 41,30% ny isanjato nampidiran'ny CENI vato manelanelana ny 30% ka hatramin'ny 39% ho an'i ANR, raha 47,82% kosa ny fotoana nampidiran'ny CENI vato anelanelan'ny 30% ka hatramin'ny 39% voalaza etsy ambony ho an'i MR.
Fehiny, tsy mahagaga raha miahiahy amin'ny vokatra avoakan'ny CENI avokoa ny kandidà rehetra rehefa mahita ny fivoahan'ny vokatra tsikelikely. Efa fantatry ny rehetra rahateo fa tsy fantatra mihitsy, tamin'ny voalohany hoe ahoana no nahazoan'ny CENI nampifandanja avy hatrany ny vato azon'i ANR sy i MR ka nanomezana tombony avy hatrany ho an'i ANR, na dia hita aza fa i MR no mitarika any amin'ny maro amin'ireo faritra be mponina eto Madagasikara. Ho avoaka ihany ny antontanisa feno raha ilainareo izany.
Zavatra vitsivitsy no azo marihina amin'izao aorian'ny fifidianana ho filoham-pirenena teto Madagasikara taona 2018 izao. Ny zavatra lazaina eto ka nanaitra ny besinimaro dia ny isambato sy ny isanjato kely azon'ny filoham-pirenena farany teto amin'ny firenena, Atoa Rajaonarimampianina Rakotoarimanana Hery Martial, tsy nampoizina tokoa ny vokatra izay tena kely dia kely tokoa raha jerena tamin'ny naha-filoham-pirenena azy ka mahalasa ny eritreritra hoe inona no mahatonga izany vokatra ratsy dia ratsy izany?---
#Madagascar#MDG2018 Président sortant #Rajaonarimampianina qui dénonce la fraude à son propre scrutin aurait dû prêter + attention au sondage Friedrich Erbert @FES_EU au lieu d’essayer de l’interdire. Il était déjà à 4%. Par contre, ils ont sous estimé le poids des 2 premiers. pic.twitter.com/2ydbG77uvn
Tena ratsy dia ratsy mihitsy angaha ny fitantanana nataony no sazian'ny safidim-bahoaka izy? Sa tsy nanao na inona na inona mihitsy izy nandritra ny fotoana nitondrany? Mba mieritreritra ihany ny tena hoe tsy mendrika ny zavatra nataony sy vitany kosa ilay isam-bato azony. Nisy ihany ny tanàna na renivohi-paritany teo aloha nananganana foto-drafitrasa, ary mba nanantena ihany izy hoe hahay hankasitraka ny zava-bitany ny tao amin'ny tanànan'i Fianarantsoa sy ny manodidina, satria heveriko fa tao no anisan'ny nomena tombondahiny manokana amin'ireny foto-drafitrasa ireny. ---
Azo singanina ihany koa fa nandritra ny fotoana nitondrany no nananganana ny fanitarana ny seranam-piaramanidina iraisampirenena eo Ivato sy ny fanitarana ny trano goavana mifandraika amin'izany. Fotodrafitrasa tsy maintsy natao izany satria io no vavahadin'i Madagasikara misokatra amin'ny any ivelany, nefa efa kely loatra sy toa zary efa nilaozan'ny toetr'andro ny fotodrafitrasa misy amin'izao fotoana izao. ---
Etsy ankilany, tsy lavina fa misy ny foto-drafitrasa noheverina ho reharehan'i Madagasikara tamin'ny nandraisana ny fihaonana an-tampon'ny Fikambanana miteny manontolo na ampahany ny teny frantsay. Nisy ny fotodrafitrasa natsangana, toy ny Village Voara (dobla V), saingy tsy vita hatramin'ny farany ny fananganana io toerana io ka zary henatra ho an'ny firenena, ny trano fandraisam-bahiny mihaja "an'olon-tsotra" ao Ivato indray no vita tsara sy natao handraisana ireo delegasiona avy any amin'ny firenena maro. Mifanila amin'izany ihany koa ilay lalana mampitohy an'Ivato Seranana amin'Isoavimasoandro izay nanify loatra ny tara natao taminy sady tonga dia lavadavaka be raha vao nandalovan'ny orana indray mandeha monja. Asa kitoatoa ka niteraka fahatezerana ho an'ireo nahita izany. ---
Tsy adinoina ihany ny ny tantara nanafintohina tamin'ny 'carte grise' sy 'permis' lazaina fa "biometrique" izay naloa tamin'ny vidiny lafo dia lafo. Efa nitaraina ireo nahatsikaritra fa tsy misy izay maha-"biometrique" ireo zava-droa loha ireo saingy norahonana ny hogadraina fa manakorontana ny fiainam-bahoaka. Kanjo Malagasy iray monina tany Etazonia, nilaza fa tsy izy ary tsy "biometrique" mihitsy ireo taratasy roa ireo, dia mody nolazaina fa misy rindrambaiko manokana mamaky ny zava-boasoratra ao anatiny. Ny zatra zavatra "biometrique" mahafantatra avy hatrany fa misy zavatra tsy milamina matoa tsy namoaka na inona na inona rehefa tarafina ilay kaody QR maha-biometrika ny biometrika. Efa hifarana ny fehim-potoana fiasana vao niaiky fa hay tsy nilamina tokoa ireo taratasy nosandaina volabe ny nanaovana azy, sady nandaniam-potoana lava dia lava. Alahelon'ny olona tany anaty ireny ka tany amin'ny fandrotsaham-bato ny olona no nanasazy ireo mpitondra voasaringotra tamin'ireo raharaha ireo ka niezaka ny hirotsaka hofidiana. ---
Lesona ho an'ny mpitondra manaraka io toe-javatra io fa ny tsy tokony hohadinoina dia kandidà nanoloana olona hafa tsy navela hirotsaka io rangahy iray nitantana an'i Madagasikara tao anatin'ny dimy taona latsaka io. Nanjary anaram-bositra azony nandritra ny fotoana nitondrany ny hoe "Rajaonarimampiesona". Saingy tamin'ity fifidianana ity ihany koa no nahitana hoe raha nampiesona izy dia nisy kandidà iray mbola "original" kokoa tamin'ny fampiesonana... ary ny tanora sy ny midoka tena ho mbola tanora no tena roboka sy sodòkan'ny fampiesonana ataony, saingy avelao ho tantara manaraka indray ny amin'izay...
Dimy volana nanoratana tamin'ny fiandohan'ity taona ity... dia tsy hita indray dimy volana manaraka izay. Nanao tsidi-pahitra ihany tsindraindray nefa misy ny fotoana maniry indrindra ny hanoratra indray saingy tsy mety tafa. Tena mila finiavana be vao mahasoratra. Fa fotoam-pifidianana isika izao ka misy ny tsy maintsy soratana ho fitadidiana, araka ny efa vakianareo mahazatra. Dieny aty am-piandohana dia mariho fa ny teny mahazatra antsika hoe propagandy dia soratako hoe fanentanana fa tsy fampielezan-kevitra.
Mila tadidiana ary fa tamin'ity taona ity, nisy fiovana filamatra ny fanentanana mialoha ny fotoana, afaka manao ny fanentanana goavana mialoha ny fotoana voafaritry ny lalàna sahady ny kandidà amin'ny fitetezana faritra, ary tena nitarika sy nanjakazaka tamin'izany toe-javatra izany Atoa Andry Nirina Rajoelina, filoha mpanorina ny vina IEM, tsy nanan-kambara loatra ireo rafitra tokony hifehy ny toe-draharaha fa ny hany re dia hoe rehefa tsy manao hoe "Fidio aho" na "Fidio Ranona" izy dia tsy mandika ny lalàna izy izay. Hany ka roboka ihany koa ny kandidà sasantsasany mba nitety faritra fa andeha atao hoe niasa mangina izy ireny fa tsy dia re loatra, tsy nanana haino aman-jery mpanohana mivantana manko.
Vao nanomboka izany ny fotoam-panentanana voafaritry ny lalàna dia niparitaka avy hatrany nanerana an'i Madagasikara ny t-shirt amin'ny loko laoranjy ahitana ny sarin'i ANR izay efa notononiko etsy ambony. Heverina ho very lavitra dia lavitra kosa ny hafa, saingy hay efa nisy ny niova famindra sy fomba fitaizana olona. Efa mahazatra tamin'ny andron'ny Arema ny loko mena midorehitra saingy tsy dia tena hoe betsaka no nitafy ireny fitafiana ireny. Nisantatra ny fizarana t-shirt ho an'olona maro dia maro kosa ny kandidà sady Ben'ny Tanànan'Antananarivo tamin'ny taona 2001. Nahatadidy mihitsy aho fa nisy hevi-dRatsiraka Didier Ignace (na mety ho avy amin'ny mpanohana azy) nampitaha ny hetsika TIM tamin'izany ho toy ny fanaon'ny Nazi tany Alemaina satria tena izaitratra ny isan'ireo t-shirt niparitaka ireo. Azo heverina ho mitovy tamin'izany ny fiparitaky ny t-shirt miloko laoranjy tamin'ity taona ity.
Ny tsikaritra hafa: nitobaka tokoa ny vola lanian'ny kandidà iray mandritra izao fotoam-panentanana izao, ny masoko mihitsy no nahita tao Anosimiarinimerina Avaradrano, teo anoloan'ny QG-n'io kandidà io ny vola nozaraina ho an'ireo nentina fiara hitety tanàna rehefa niandry fotoana maharitraritra tao anatin'ny hain'andro mingaingaina tamin'ny Asabotsy 20 oktobra 2018 lasa teo rehefa ho tolaka ny andro. Hita ihany koa fa saika goavana hatrany ireo karazana QG an'io kandidà io. Trano lehibe goavana azo atao Banky mihitsy ny QG etsy Ankadikely Ilafy raha efitrano kely iray ambony rihana kosa ny Foibem-panentanana an'ny TIM eo Ankadikely Ilafy ihany.
Tsikaritra ihany koa ny fitiavan'i ANR mamandrika fotoana hanaovana fandaharana manokana indray miaraka ho an'ireo fahitalavitra telo manana fantsona ao amin'ny Canal+ dia ny KoloTv, ny Viva ary ny TvPlus. Tadidinareo ve ilay fotoana manokana tamin'ny volana avrily niarahan'ny Depiote Mapar-Tim-MMM-Indépendants iny? Ilay nilazan'ny Depiote Guy Rivo Randrianarisoa voalohany iny fa hanao tatitra eo amin'ny tokotanin'ny Lapan'ny Tanàna ny depioten'Antananarivo e! Iny no notohizan'i ANR ka na izy sy ny mpanolotsainany no nandrafitra ilay hetsika 21 avrily 2018 na nahay nanararaotra ny fahazoana mampiaraka ireo fantsona miisa telo "misandrahaka" manerana an'i Madagasikara izy mba hampiely haingana ny vaovao avy aminy. Dia toy ny mahatsinjo ny valin'ilay fanontaniako tamin'izany aho hoe tompon-kevitra ve ny depiote TIM sa kofehy nanara-panjaitra tamin'iny hetsika iny.
Raha nirobaroba tamin'ny vola ary ny kandidà sasany dia toa zara raha nisy kosa ny t-shirt ho an'ny mpanohana an'i Marc Ravalomanana? Fa angaha tsy maharaka intsony ny vola? Saingy misy toe-tsaina amboarina ao ambadik'ilay fahavitsian'ny t-shirt, raha ny fijeriko manokana: Satria Marc Ravalomanana no nisantatra tamin'ny fanamaroana azy ho an-tapitrisany 17 taona lasa izay, dia te-hametraka kosa izy amin'ity taona ity fa tsy voatery zaraina t-shirt ny olona vao hifidy na hampandany anao. Taratasy kely nantsoiny hoe "Manifesto" na "fanomezan-toky (miisa 10)" indray no nezahiny hozaraina amin'ny olona sady nilazàny hoe tehirizo iny fa iny no hotanterahana raha vao lany aho. Nahita ny fahombiazany ve ny mpanohana an'i ANR fa dia mba lasa ihany koa ry zareo nametraka ny hoe "Velirano miisa 13" ifanaovan'ny kandidà amin'ny vahoaka.
Nahita ihany koa isika fa feno ny hiran'ny mpanohana an'i ANR na ny radio na ny fahitalavitra rehetra ankoatra ireo izay tsy mety handray azy ireny. Mahita ihany koa isika fa manokana ny dokambarotra any amin'ny faran'ny pejin'ny gazety maro ny mpanohana an'i ANR n°13 ankoatra ny gazetin'ireo mpanohana mivantana an'i n°25 na n°12. Mahita izany rehetra izany ny mpanohana an'i n°25 dia gaga fa tsy mba manokana pejy iray feno tahaka izany ny kandidà tohanany na dia any amin'ireo gazety malaza amin'ny fanohanana azy aza fa sarin-dRatsiraka n°21 indray aza no hita amin'izany. Dia velona ho azy ny fisantarana andraikitra avy amin'ireo olom-pirenena tsy manaiky ny ho resy tsy miady.
Fihaonana miavaka amin'ity fotoam-panentanana ity ny fanao isaky ny Asabotsy ao amin'ny kianjan'ny demaokrasia ao Ambohijatovo Antananarivo. Satria tsy misy ny fizarana t-shirt ho an'ny mpanohana dia ireo mpanohana indray no mifanangom-bola hanaovana izany ho azy ireo. Misy ny manjaitra ny akanjony manokana ho entina amin'izany fihaonana izany. Dingana iray hafa dia hafa tsy fahitan'ny teto teo aloha izany. Lasa misy isan-karazany sy mamoaka ny fahaiza-mamorona ao aminy ny tsirairay... tsy miandry tolorana toy ny hafa intsony. Efa mampiditra toe-tsaina olompirenena tompon'andraikitra izany fa tsy zary ho mpangataka lava izao. Koa na ho inona na ho inona voka-pifidianana dia efa manana tombony ny mpanohana an'i Marc Ravalomanana amin'ny fizorana mankany amin'izay maha-olompirenena tompon'andraikitra (sy ho mpitarika=leadership) izay.
Aiza ho aiza amin'izany toe-javatra izany kosa ary ny mpanoratra? Lazaiko anareo etoana fa tsy ao amin'ny Facebook ihany aho no lasa manentana fa eny an-kianja ihany koa. Teo am-piandrasana ny fandalovan'ny vadin'ny kandidà n°25 avy any Volonondry tamin'ny Talata lasa teo, raha toa lasa hira fotsiny no nandany ny fotoana fa tsy nisy loatra ny fandraisam-pitenenana dia nandray ny fanamafisam-peo aho ary nanao karazana fanentanana tamin'ny alalan'ny famakiana fotsiny ny Manifesto narahina fanazavana vitsivitsy, araka izay hita tamin'ny fahitalavitra ihany. Tsy menatra manoloana olona maro tsy fantatra intsony fa ny be ao an-tsaina dia hoe rehefa tsy izaho no hiteny dia iza indray? Dia izay no mahatonga ny lohatenin'ity paositra ity ho tahaka izao: Misehoa, zarao ny fandresen-dahatrao. Tsy voatery hanao ny tahaka ny nataoko mandray mikrô fa amin'ny fifampiresahana amin'ny olona fotsiny... mety hampisy zavatra ho azy izany, tsy voatery hifanasa vangy fa maneho tsotra fotsiny ny tsi-fitovian-kevitra rehefa sendra izany. Dia izay... Omena anao ny sehatra.
Araka ny efa nosoratana teo aloha dia ny "Miala Rajao" no tarigetran'ny eny an-kianja amin'izao fotoana izao. Mpanara-baovao ihany ny tena fa toa tsy hita soritra ny fahavononana hifampiresaka na hifampiraharaha, ka raha misy ny olona te-hanao izany fifampiresahana na fifampiraharahana izany dia tondroina avy hatrany ho mpamadika ny tolona. Nosoratako ihany koa moa talohaloha tao fa hoe namoaka mpianatra ny mpitolona, efa mazavazava kokoa fa teny Nanisana teny hatrany no niaingan'ireo tanora manakorontana sekoly teto Antananarivo, heverina fa noho ny fahakamoana hianatra no tena antony, fa tsy dia nisy idiran'ilay tolona loatra fa ilay tolona fotsiny no natao fialana bala.
Mivantana moa ny teniko ary mbola voatazona indray ny anaran'ity bilaogy ity hoe "Hevitra Mpanohariana", satria efa manohitra kokoa ny zavatra atao eny an-kianja, mety holazaina ihany koa ho "mpamadika ny tolona", fa averiko ilay fomba fitenin-dRamakavelo, Jeneraly misotro ronono sady poeta, izay hoe "tsindrilentam-pahefana", maninona moa aho raha mba mametraka ny hevitro hosaintsainina fa tsy terena hanaraka am-bokony ny baikom-pitolomana? Koa aza tsiny raha mety hanafintohina ny mpamaky ny zavatra soratako fa izay aho, mamoaka ny hevitro dia samy mandini-tena avy eo.
Nandeha ny sahoan-dresaka fa "nifampiresaka mangingina teny Iavoloha Rajaonarimampianina sy Ravalomanana" ary efa in-droa mihitsy aza izany fihaonana izany. Raha ny fihaino ny kabarin'ny depioten'Antananarivo I avy amin'ny TIM dia mety ho marina ilay sahoan-dresaka, maro no tafintohina, indrindra fa amin'ny mpitolona, fa tsy izany kosa ny mpanoratra fa faly aza, satria efa misy izany ny fifampiresahana na natao mangingina aza, satria na ahoana na ahoana tsy maintsy hiafara amin'ny fifampiresahana ampahibemaso aza izany, raha tiana hilamina ny firenena, fa sanatriavina kosa ve dia ady mitam-piadiana no tadiavina?... Avy amin'ny fandrenesana ny kabary eny an-kianja no azo iheverana fa te-ho mpitari-tolona, andry manokana tsy te-hiankina amin'ny mpitarika azy ny depiote TIM eny, tsy mahasahy milaza mahitsy ny lalan-kizorana sy ny tanjona farany satria tsy tanjona ny fanalana an-drajao fa dingana fotsiny ihany, fa maniry aho mba ho diso ny fijeriko amin'izay fiheverana izay.
Ka fanontaniana ary no apetrako hoe: Raha miala Rajao dia ahoana ny tohiny? Iza no handray ny toerany? Ahoana ny mety ho fiantraikan'izany eo amin'ny fiainam-pirenena, eo amin'ny toe-karena? Sa hiandry ny tafika handray fahefana? Manahy aho fa lasa mandeha an-jambany fotsiny ilay tolona fa mbola mitsapatsapa amin'izay lalan-kalehany, raha tsy hoe efa voapetraky ny hafa tsara ny tetipanorony fa ny sasany kosa zary kofehy manara-panjaitra satria efa natomboka ihany izy ity?
Lasa miverina kely amin'ny tantaran'ny 2009 aho. Raha ny fomba famaky ny tantara tamin'izany fotoana izany dia nanao izay tsy hifanatrehana hifampidinika Ravalomanana, fony mbola teo amin'ny fitondrana. Aty aoriana isika vao nahita fa ny lehiben'ny delegasiona notondroiny ho eny kay efa miara-dia miafina amin'ny mpitolona (ka nandrisika an-dRavalomanana hoe aza tonga aty ianao fa tahaka ny hafahafa aty amin'ny Le Hintsy Ambohimanambola aty), ary ry zareo mpitolona kosa saiky hanao rodobe tsy hanaja ny fetr'isan'izay tokony handray anjara fifampidinihana. Nandeha daholo ny karazam-pitapitaka mialoha na mandritra ny fifampidinihana hanaratsiana ny andaniny na ny ankilany. Amin'izao fotoana izao, izay mihevi-tena ho manana ny hery sy ny vahana tsy manaiky hifampidinika nefa izay no lesoka voalohany ao aminy, sa mahatsiaro kosa izay natao tamin'ny taona 2009?
Manaraka izany indray dia karazany mampihomehy ihany koa ilay hoe alaina any amin'ny toeram-piasany any amin'ny minisitera ny mpiasam-panjakana, noho ny ramatahora. Olondehibe ireo mpiasa ireo ka tsy tokony ho alaina izany fa ry zareo no mamaha ny olany amin'ny fahaizana miara-mientana fa matoa ry zareo tsy mandeha dia tsy manana ilay faharisihana handeha mihitsy, fiheverako samirery izany. Tamin'ny taona 1991, nikatso tanteraka ny asam-panjakana teto Antananarivo, tsy nisy mpiasa intsony na nisy fa tena vitsy ny mpiasa nijanona tamin'ny minisitera, fanaterana minisitra no natao tamin'izany fotoana izany. Tamin'ny taona 2009, fanaterana minisitra an-dalambe no natao tamin'izany, tsy voatery ho betsaka na vitsy ny olona isaky ny minisitera, fa tsy nitovy velively tamin'ny taona 1991 kosa ny fikatsoan'ny asam-panjakana. Taona 2018, fitetezana minisitera tsy manatitra minisitra fa maka mpiasa, nefa hoy aho hoe raha alaina ilay mpiasa dia tokony ho isan'andro no maka azy fa tsy indray mandeha iny ihany. Mivadika tanteraka ny fomba fitolona ary tsy tokony hitovy velively rahateo.
Koa raha fehezina ny resaka dia izao: marina fa efa nataonareo ny tolona ary efa malalaka ianareo amin'izay atao eny an-kianja saingy mba miangavy ihany ny hanokafam-baravarana isian'ny vahaolana tsy miantraika ratsy loatra amin'ny toe-karena. Sa hifanendry ho minisitra indray ianareo nefa efa nambaran'ny tafika sy ny polisy fa tsy hanaiky toe-javatra tahaka izany velively ry zareo? Torohevitro: ianareo no manondro ny andro sy ny toerana ihaonana sy ny lohahevitra ifampidinihana dia anjaran'ny hafa ny mieritreritra raha te-hanavo-tena amin'ny alalan'ny fanetre-tena ry zareo na mbola ho diso eritreritra ao anatin'ny avonavona ihany. Fitadiavam-bahaolana haingana io fa lasa tolona lavitr'ezaka be izany fitadiavana hanaisotra ny filoha tsy mandalo fombafomba avy amin'ny HCC izany, ary ny HCC rahateo toa tsy teren'ny lalàna hamoaka ny didiny ao anatin'ny fotoana voafetra... Azonareo atao ny mitondra ny kibay (miala Rajao) fa tokony hisy kosa ny karaoty (dinika an-kitsimpo) avy aminareo dia hita ho mahay mitondra ianareo fa tsy ny mpitolona no avezivezy etsy sy eroa ho reraka ambony ihany.
Dia izao ihany koa, tsy nety mihitsy ny isan'ny depiote nofidiana tamin'ny taona 2013 iny satria nokendrena hahavitsy ny solontenan'ny faritanin'Antananarivo taloha nefa natao hahabe isa ny tany amin'ny faritany... Na raha tsorina dia hoe nokendren'ny MAPAR iny hahabe isa an-dry zareo ary dia betsaka tokoa ry zareo nivoaka avy tao, fa izao kosa lanjalanjao izay tena tokony ho isan'ny depiote hifanaraka kokoa amin'ny isan'ny mponina amin'ny fari-pifidianana misy azy avy. Hevitra tsy maintsy atsipy ireo...
Ny ifotoran'ny lohateny dia ao amin'ny antenimieram-pirenena sy ny antenimieran-doholona. Ny mpanara-baovao no mahalala ny fandaniana ilay lalàna niteraka ny korontana misy eto amin'ny firenena amin'izao fotoana izao, ny lalam-pifidianana izay manana endrika fanilihana kandidà atahorana handresy ny eo amin'ny fitondrana. Izay no niaingan'ny fitokonana ka niova endrika rehefa azo taorian'ny fifanandrinana tamin'ny mpitandro ny filaminana ny kianjan'ny 13 mey tamin'ny 21 avrily 2018; ny kianjan'ny 13 mey no karazana sabatra "Excalibur" tamin'ny tantaran'i Arthur mpanjaka (karazana angano nefa karazany mampiorina ny fanjakana anglisy mijoro hatramin'izao fotoana) nefa dia zary misy eto amin'ny firenentsika. Io "Excalibur" [Ex cal[ce] liber[atus] (« afaka tamin'ny vato ») Malagasy io no nohazavaiko tamin'ny lahatsoratra teo aloha hoe izay mitazona azy no manjary mahazo ny fahefana ara-drariny, izay no zava-nisy hatramin'ny taona 1972 no mankaty, fa ny amin'izao fotoana izao no hohitantsika eo.
Somary mitarazoka kely amin'ilay "Excalibur" aho satria imbetsaka tsy azo io kianjan'ny 13 mey io ka tsy nety nahazo ny fahefana izay te-hiditra nefa tsy tafiditra teo. Ny roa ihany no tantaraiko. Ny voalohany dia ny tolona nataon'ny Monima tamin'ny taona 1980, 1981, 1982 tany ho any. Noho ny sivana sy ny tsy fisian'ny lahatahiry amin'izany no tsy ahatsiarovana ny daty rehefa tsy voasoratra tamin'ny diary ilay izy, mbola kely loatra anefa aho hanaovako izany diary izany fa fantatro kosa ny fisiany noho ny resaka an-takonana any ho any.
Nikasa ny hiditra teo ny M.O.NI.MA [Madagasikara Otronin'ny Malagasy] fa tsy tafa mihitsy satria tsara aron'ny miaramila ny toerana, nivadika ho fandrobana ihany koa ny zavamisy noho ny mbola fotoana nampatanjaka ny TTS (Tary Tonga Saina), andian-jiolahy nofahanan'ny fanjakana, teo ambany fiahian'ny minisiteran'ny mponina, nanana ny foibeny tao amin'ny toby Pochard, izay lasa tsena amin'izao fotoana (2018). Ny TTS no mpandrava ny tolona sy karazan-tsindry ataon'ny fanjakana amin'izay mitady hanohitra azy, nirahina hanafika ireo orinasa tsy nanaiky hanome vola mpitondra fanjakana tamin'izany fotoana izany, ny takalony dia nanao izay tiany natao ny TTS ary nahavita naka an-keriny ireo zanak'Antananarivo vavy tsara tarehy ka niterahany na novonoiny rehefa tsy mety manaiky azy (lasa andevo ara-pananahana tao amin'ny toby ireo tovovavy ireo mandra-pandravan'ny Kung-Fu ny TTS tamin'ny 4 desambra 1984 raha tsy diso ny taona). Nisy fakan'i Monja Jaona ny radio tao Anosy tamin'izany fotoana izany. Resy tamin'ny fifidianana filoham-pirenena moa ny M.O.NI.MA izay mpanohitra tao anatin'ny Mandatehezana Miaro ny Tolompiavotana tamin'izany fotoana izany. Krizy be tamin'io taona io fa toa iniana tsy lazaina satria tsy nahaogam-panjakana ny M.O.NI.MA fa tsy hoe miova fitondrana ihany vao krizy politika.
Ny faharoa hotantaraina indray dia ny tamin'ny 28 marsa 2009, nanao rodobe nidina teny ny mpanohana an-dRavalomanana rehefa voaongana teo amin'ny fitondrana folo andro mahery kely talohan'io daty voatondro io. Io no fidinana ofisialy tamin'izany fotoana izany, ravan'ny miaramila ilay izy satria nivoaka tao amin'ny tobin'ny 1/RM1 ny miaramila niaraka tamin'ny basy ka nanapaka teo afovoany ilay filaharambe. Hitantsika ny tohiny fa tsy nety naharesy tosika ny fitondrana tetezamita ny mpanohana an-dRavalomanana sy ny mpanohitra ny fanonganam-panjakana nataon'ny miaramila (Capsat) niaraka tamin'i Andry Rajoelina.
Izay no ela fa hiverina amin'ny zavatra saika hotantaraina aho, marihiko dieny ety am-piandohana fa samy nanao fahadisoana avokoa ireo ankolafy roa nampandany sy nitsipaka ny lalam-pifidianana araka ny fiheverako. Fahadisoan'ny nampandany azy ny amboletra tsy niraharaha ireo fanitsiana notadiavin'ny sasany satria nihevitra ny hoe matanjaka arovan'ny mpitandro ny filaminana ka nitady ny fomba rehetra hampandaniana azy satria hoe izay tapaky ny maro an'isa ihany io. Sady nampisara-kevitra anefa no nampisara-bazana ilay lalam-pifidianana ka nahatonga antsika ho amin'izao toe-draharaha izao. Tsy hoe maro an'isa ianao dia azonao atao daholo ny zava-drehetra. Ny Arema tamin'ny taona 1990-1991 aza mbola misaina lavitra noho ny depioten'ny 2018 raha amin'izay toe-javatra izay. Fa nisy inona tao amin'ny antenimiera tamin'izany taona izany?
Mampahatsiahy antsika ny taona fa nisy ny krizy tamin'izany fotoana ary nahazo ny fifehezana ny kianjan'ny 13 mey ny mpitolon'ny Hery Velona. Nisy ny fivorian'ny tao amin'ny Antenimieram-Pirenena Entim-Bahoaka izay ny A.RE.MA no nanjaka tokana tao. Ho famahana ny fikatsoana satria nitokona tsy nisy nisokatra ny minisitera rehetra teto Antananarivo dia nisy ny depiote nanolo-kevitra ny hamindrana vonjimaika ny renivohitra hiala an'Antananarivo hafindra ho any Toamasina. Nandre izany ny depiote lany teto amin'ny faritanin'Antananarivo izay A.RE.MA ihany no maro an'isa dia tsy niresaka na niady hevitra ny amin'izany fa tonga dia nivoaka fotsiny izao. Ny Depiote Razakaboana lany tamin'ny lisitra A.RE.MA tao Antananarivo Renivohitra no nitarika ny namany hivoaka tsy hiady hevitra amin'izany akory. Nahita izany ireo depioten'ny faritany dimy dia nikoropaka nanao izay hampiverina ireo depiote ireo tamin'ny resaka, niezaka niteny hoe vonjimaika ihany anie ilay famindrana fa tsy nety niverina ireo depioten'ny faritanin'Antananarivo ireo fa namaly hoe lanio ao ny lalànanareo dia hohitantsika eo. Vokany tsy noresahina intsony ilay volavolan-dalana na dia mety ho azon'ny depiote nolaniana tamin'ny 80% na 97% isanjato aza satria tsy nisy tao ny depioten'ny faritanin'Antananarivo hitsipaka azy. Vokany hafa, nampiditra ny faritany mizaka tena Ratsiraka rehefa tafaverina indray teo amin'ny fitondrana tamin'ny taona 1997. Aiza ho aiza amin'izany toe-javatra izany ny depioten'ny H.V.M sy ny mpiara-dia taminy? Nanao amboletra tamin'ny fampandaniana ihany na dia efa nalaza aza ilay volavolan-dalana fa tsy araka ny tokony ho izy mihitsy amin'ny mangarahara.
Etsy ankilan'izany, nanao fahadisoana ihany koa ny ao amin'ny depioten'ny fanovana 2018 (MAPAR-TIM-MMM-Mahaleotena) tsy manaiky ny hifampiresaka fa manao amboletra hamoaka mpiasam-panjakana ary lasa mampiditra ny ankizy tsy ampy taona amin'ny tolona rehefa mandrava ny fampianarana. Lasa nivaona mihitsy moa raha ny hita tany Ambatondrazaka amin'ny hoe hametraka DREN sy Chef CISCO vaovao. Ilay famoahana ny ankizy tsy hianatra no fahotana mahafaty nataon'ny depioten'ny fanovana. Lalan-tokana no tokony atao ary tsy maintsy hiditra amin'izany foana na oviana na oviana dia ny fifampiresahana izany. Tokony nahazo vahana saingy nanary izany tombony izany tsy amin'antony. Tokony hotadidin-dry zareo fa ny kiribibin'i Andry Rajoelina tamin'ny taona 2009 hoe tsy maintsy miala Ravalomanana vao mifampiresaka no saika naharava ny tolona TGV 2009 raha tsy niditra an-tsehatra ny CAPSAT Soanierana. Koa saino ry depioten'ny fanovana izay hanohizanareo ny tolonareo ary tokony hieritreritra manokana ny depiote TIM fa efa miha-tsy fantatry ny maro mpanohana anareo intsony (ary ahiana dia ahiana ny tsy ankatoavan'ny mpanohana TIM anareo intsony na haharava hatreo ny TIM).
Mandalo fotoan-tsarotra ny firenena amin'izao fotoana izao. Ekena fa tamin'ny asabotsy 21 avrily 2018 no tena nisy gidragidra mivantana nandresen'ny mpitolona rehefa lany bala rivotra na fingotra sy baomba mandatsa-dranomaso ny mpitandro ny filaminana ka nisy tamin'izy ireo raha nanavo-tena no nanapoaka basy nisy bala tena izy ka niteraka fahafatesan'olona. Nampiova endrika ny tolona izany toe-javatra izany ka tonga hatramin'ny fitakiana ny fialàn'ny filoham-pirenena.
Fantatsika rehetra anefa fa fangatahana hanao tatitra amin'ny vahoaka tamin'izay nitranga tamin'ny fampandaniana ny lalàna fehizoro momba ny lalàm-pifidianana no niandohany. Efa hain'ny depioten'ny TIM sy MAPAR, VPM-MMM ary Mahaleotena tsara ny zavatra hitranga, tamin'ny alalan'ny fikasana hanaovana izany tatitra izany ihany koa tany Toamasina, morontsiraka atsinanan'i Madagasikara.
Nitsapa ny halalin'ny rano ry zareo ny Asabotsy talohan'ity andro iray tafiditra ho ao anatin'ny tantaran'i Madagasikara ity. Voasakana ny hetsika. Efa andro maromaro, nandritra ny fandaharana manokana navoaka fahitalavitra tsy miankina vitsivitsy (Tv Plus, Viva Tv, Kolo Tv) no nitenenan'ny Depiote Guy Rivo Randrianarisoa (voafidy tao Antananarivo Fahadimy) voalohany ny hanaovana tatitra eo an-tokotanin'ny Lapan'ny Tanànan'Antananarivo Renivohitra.
Mila tsaroantsika ihany koa fa nisy toe-javatra tsy mbola nahazatra ny teto an-tanindrazana koa tamin'ny andro nikasana hivoahan'ny fandaharana manokana notenenina tetsy ambony io. Mbola tsy afa-mampiely ny fandaharany manerana an'i Madagasikara, amin'izao fotoana anoratana izao, ny fampielezam-peo sy fahitalavitra tsy miankina, fa hitan'ireo izay manana famandrihana Canal+ manerana an'i Madagasikara sy ny Faritra kosa ny sasantsasany amin'izay eto Antananarivo. Anisan'izany ireo fahitalavitra telo voatonona etsy ambony ireo ka azo heverina fa efa voadinika tsara mialoha avokoa ny fanatontosana sy ny fampielezana ilay fandaharana manokana ho hita sy ren'ny olona maro manerana an'i Madagasikara.
Fantatra tsara fa tsy hitovy amin'izay mijery ny TVM (Fahitalavi-panjakana) ny hamaroan'ny mpijery raha afa-miditra manao fandaharana amin'izany TVM izany izay rehetra tsy manohana ny fitondrana HVM. Toy ny tsy misy izay feo rehetra ivelan'ny eo amin'ny fitondrana ho an'ny RNM sy ny TVM nandritra ny fitondran-dRajaonarimampianina (sy izay rehetra teo alohany). Ny hampielezana haingana ny vaovao manerana an'i Madagasikara anefa no tanjona ka tsy maintsy tadiavina ny fomba hanaovana izany. Soa izany fa nisy ny famandrihana mandoa vola isam-bolana Canal+ mba hahitana sy handrenesana ireo fampitam-baovao tsy miankina eto Madagasikara saingy nisy ny sampona tamin'ilay andro hivoahan'ny fandaharana manokana.
Tapaka tampoka tao amin'ny Canal+ ny fantsona rehetra avy eto Madagasikara na fahitalavitra izany na fampielezam-peo ny marainan'ny zoma 13 avrily 2018. Taitra ny maro ka na inona na inona antony nolazain'ny tao amin'ny Canal+ dia fikasana tsy hielezan'ny fandaharana hanerana an'i Madagasikara no tanjon'izany hoan'ny mpanara-baovao maro. Nilaza moa ny tao amin'ny Canal+ fa ny fifandraisana nankany Paris no fototry ny olana tamin'izany saingy tsy nohenoin'ny olona io antony io. Tafaverina tamin'ny laoniny ihany ireo fantsona tsy hita tampoka ireo minitra vitsivitsy monja mialoha ny tokony hanombohan'ny fandaharana. Dia hatreo aloha ny fitantarana androany mba hipetrahany ho tantara voasoratra.
...Na inian-dry zareo tsy soratana ny vaikan'ilay nahazo ny kianja manoloana ny Lapan'ny Tanànan'Antananarivo (13 mey 1972) eo anatrehan'ny Malagasy, tononina manokana ireo nanao ny fitolomana teny amin'io kianja io. Izay mahazo na mifehy io toerana io no mahazo ny lakaben'ny fanorona mora ahazoana indrindra ny fahefana eto Madagasikara, na fiandohan'ny faharavan'ny fitondrana nitana ny fahefana. Izay ilay antsoina hoe mivadika ny rasa.
Volana maro na vitsy izay teto Madagasikara, izay manohana ny fitondrana ihany no afa-mamory olona araka izay tiany. Raha ny hafa no manao izany dia sarotra dia sarotra ho an'izany olona izany ny hanangona olona am-pilaminana. Nanomboka ny 21 avrily 2018 kosa, noho ny fanentanana tamin'ny haino aman-jery, nihamaro ny olona sahy niatrika ny mpitandro ny filaminana sy ny fandravana fivorivorian'olona. Fotoana fohy mialoha ny heverina ho fanombohan'ny tatitra hataon'ny depiote amin'ireo vahoaka nifidy azy, fika iray nentina namoriana ny olona ho eto Antananarivo nefa hita mazava eo anatrehan'ny rehetra fa fanomanana fihetsiketseham-panoherana izany na tsy lazaina mivantana aza, nanomboka sahady ny fandefasana ny baomba mandatsa-dranomaso teo Analakely sy ny manodidina azy. Efa marika sahady izany fa maro tsy tahaka ny mahazatra (nandritra ny fitondran'ny filoha Rajaonarimampianina) ny olona tonga haneho ny tsy fahafaliany.
Zavatra iray hafa voamarika, saika mari-potoana ihany koa ny depiote niainga avy ao amin'ny tranon'ny kaominina iray etsy Ambohijatovo natao ho fonenan'izay Ben'ny Tanànan'Antananarivo Renivohitra, araka ny fahafantarako azy, hamonjy ny toerana voatondro, saingy efa niandry teo akaiky teo ihany koa ny Emmo hanakana azy ireo. Heverina fa niara-nivavaka tamin'ny mpiandry vitsivitsy ry zareo mialoha ny hizorana ho any Analakely raha ny fanombanana. Mihazakazaka ny ho lohalaharana ireo depioten'Antananarivo ireo raha ny fijery azy, noho ny sao dia ilazàna hoe miafina ambadiky ny olona ve? Angamba noho ny fihazakazahana hoe iza no tonga aloha eo amin'ny toerana kendrena hahatongavana.
Raha niompana be dia be tamin'izay fandravana ny fihetsiketsehan'ny olona izay ny tati-baovaon'ireo gazety sy haino aman-jery vahiny, ny mason'ny Malagasy mpanara-baovao kosa mitodika any amin'ny hoe azo ve sa tsy azo ny kianjan'ny 13 mey... ny tokotanin'ny Lapan'ny Tanàna no marina kokoa. Raha ny hitady ny isan'ny maty sy ny maratra no mahamaika ny gazety na mpanara-baovao, tsy dia mahaliana loatra izay nandray anjara tamin'ny fitokonana izany rehefa tratra ny tanjona. Mihevitra ny mpitolona avy eo fa efa azony sahady ny fandresena na dia nisy aza izany maty sy maratra izany. Raha manao fihetsiketsehana izany ny Malagasy eto Antananarivo, tsy ny midina eny an'arabe hanehoam-pahatezerana no maika fa ny handrombaka ilay fahefana araka ny lalaon'ny Malagasy hatramin'ny taona 1972 teo amin'io toerana io.
Tahaka ny fihetseham-po fandrenesan'ny vahoaka amin'ny firenena iray ny hiram-pireneny redonina mandritra ny fanolorana medailin'ny lalao olaimpika, na fahitan'ny vahoaka iray ny sainam-pireneny mitsatoka voalohany sy avo indrindra amin'ny toerana iray no fihetseham-pon'ny Malagasy raha naharesy tosika ny mpitandro ny filaminana nanemitra ny toerana ry zareo ka afa-mijoro sy mipetraka ary mitsinjaka sy mihiaka. Tsy tokony atao mahagaga, noho izany, raha naharitraritra ihany ny horakoraky ny olona teo amin'io toerana io rehefa azon-dry zareo ny sehatra. Tsy tokony atao mahagaga ihany koa raha tsy manao na inona na inona intsony ny mpitandro ny filaminana raha vao mby eo amin'io toerana io ny maro an'isa satria izay ilay ao an-tsaina. Tsy tokony atao mahagaga raha miantso ny hanaovana fifampiresahana amin'izay ny eo amin'ny fitondrana satria efa very ny hasiny, saingy efa tara loatra izany ho an'ny maro, tara loatra ny antso avy amin'ny praiminisitra sy ny filohan'ny antenimieran-doholona.
Hafahafa noho izany ny mahita fampahalalam-baovao na malagasy na vahiny raha mampiseho ny sarin'ny fihetsiketsehana ka tsy mamoaka sy mitatitra ny fahazoana na tsia ilay kianja manan-tantara sy ivon'ny hasin'ny politikan'i Madagasikara. Manomboka izao: an-dalan'ny (mahita ny) famadihana ny pejin'ny tantaran'i Madagasikara indray isika.
Avy nanatrika ny fivorian'ireo bilaogera maromaro aho androany asabotsy 24 marsa 2018 no andeha hody, efa maizina ny andro saingy mbola be olona eny an-dalana. Tao amin'ny toeram-pisakafoanana iray teo Ambohijatovo no nanaovana izany fivoriana izany, ary mba nahatratra 20 ny isan'ny nanatrika. Anisan'ny betsaka izany raha oharina tamin'ny fivoriana efa natrehiko hatramin'izay. Tsy dia any loatra anefa no tena tiako hosoratana fa ny tranga iray hitako teny an-dalana hody no nahavariana ka hotantaraina kely.
Efa maizina ny andro, be ny mpivezivezy eny an-dalana amin'iny Ampasapito eo amin'ny rond-point iny ary mitohana ihany koa ny fifamoivoizan'ny fiara. Somary 50 metatra mizotra ho any amin'ny gare routière iny anefa dia nisy tangoron'olona be dia be, ary nisy polisy maromaro koa teo tamin'izany. Vinaniana fa nisy mpanendaka tratra teo amin'io toerana io, sady fiantsonan'ny fiara fitaterana ihany koa ilay izy. Afaka 50-100 metatra miala eo indray dia misy zatovolahy iray ety ivelany midaroka mpamily taxi ao anatin'ny fiara 4L. Misesisesy ny totohondry nataon'ilay tovolahy, heveriko avy hatrany fa mpanendaka naman'ilay tratra nolazaiko teo io mitifitra tsy ankitsahatra mpamily taxi io.
Mitohana ny fifamoivoizana, tsy afaka nandositra ilay taxi, mitohy hatrany ny daroka ataon'ilay zatovolahy. Tsoriko fa raha azoko natao dia nadonako tamin'io tovolahy io no moto-ko no mandositra aho avy eo satria efa misy tovolahy maromaro koa hanenjika ilay taxi, ary saika nataoko izany ho fiarovako ilay mpamily taxi. Fa tsy afaka nisongona ireo fiara teo alohako mihitsy aho noho ny hateren'ny lalana azo isongonana (fantatsika anefa fa midadasika mihitsy iny arabe avy eo amin'ny rond-point mankany Ampasapito iny). Efa saika hivadika taty amin'ny toerana anilan'ilay mpamily hanao ny fanendahana mihitsy ilay tovolahy no afa-nitsoriaka tampoka ilay taxi ka nandositra.
Ny zavatra azo marihana dia ny olon-dratsy indray eto amin'ny tanàna no manana firaisankina fa ny hafa kosa tsy mba afa-mifanavotra. Efa mifankafantatra angamba ry zareo ary lazaiko anareo fa misy hatramin'ny 10 taona monja ireo tovolahy manao andiany handeha hamely ilay mpamily taxi io. Maninona re no dia avelantsika hanjaka toy izao ny ratsy? Dia hiaritra izay ataony fotsiny ve izany isika? Manjombona tanteraka ny hoavy raha betsaka amintsika no tsy manao izay tokony ho adidy ho firaisankina hanoherana ireo olon-dratsy ireo.
Fanavaozana ny lalana Ivato-Tsarasaotra 184 083 839 989 ariary Fanavaozana ao amin'ny hopitalin'i Tambohobe Fianarantsoa 157 704 210 000 ariary Fanamboarana ny fefin'ny Paositry ny polisy Mahazoarivo Antsirabe 102 964 661 000 ariary Fananganana ny paositry ny polisy Ambaniala Itaosy 79 966 665 000 ariary Fanavaozana ny tranobe "LDS"/telecom zandary Antranobozaka Antsiranana 79 430 000 000 ariary
Inona indray ireo nanaitra ny tena manokana?
Fikojakojana WC na kabone any Itasy: 1 000 000 ariary Fandokoana, fanoloana vachette sy karetsaka sns faritra Anosy: 4 700 000 ariary Fikojakojana sy fanavaozana ny kabonen'ny minisiteran'ny vola porte 301: 4 997 000 ariary Fikarakarana fefin'ny MAE: 5 000 000 ariary Fananganana (fandavahana) vovo iray Minisiteran'ny Fanajariana ny Tany Morafeno-Antsiranana: 7 500 000 ariary Fandokoana ny ivon-ketran'i Antsiranana 7 999 553 ariary Fikojakojana efitry ny mpiandry raharaha sy biraon'ny "courier" 7 999 788 ariary Fanavaozana ny kabonen'ny DSI minisiteran'ny fahasalamam-bahoaka 14 984 100 ariary Fanavaozana WC/SLAB 15 990 900 ariary Fanavaozana ny kabonen'ny minisiteran'ny fahasalamam-bahoaka Ambohidahy 19 916 700 ariary Fananganana vovo-paompy fokontany Morarano-Fiadanana CU Betroka 20 000 000 ariary Fananganana Chateau d'Eau (iray) Magnitsevo, Berano, dis Amboasary 21 850 516 ariary Fikojakojana ny biraon'ny Minisitry ny Fizahantany ao Tsombazaza 30 000 000 ariary Asa fiarovana ny Rovan'Atongona 36 438 353 ariary Asam-panavaozana ny lakozian'ny sekolin'ny polisy 39 995 400 ariary Fikojakojana ny kabonen'ny D°G Fitsinjaram-pahefana 39 998 500 ariary Fametrahana fatsakana (vovo?) efatra ao Ambato-boeny 41 981 243 ariary Trano fisasana sy fidioavana ao Scama Diego 42 500 000 ariary Fametrahana fatsakana (vovo?) efatra ao Soalala 49 499 071 ariary Fametrahana vovo roa sy fanitarana fametrahana rano azo sotroina Antsalova 49 647 696 ariary Fanavaozana ny biraon'ny distrikan'Ihosy 49 800 000 ariary Fametrahana fatsakana miisa enina ao Manja 49 946 690 ariary Fanavaozana ny biraon'ny distrikan'i Vatomandry 49 959 550 ariary Fametrahana fatsakana miisa enina ao Manja (olona hafa) 49 961 100 ariary Fametrahana tetezan-kazo kely iray distrikan'i Maintirano 49 963 368 ariary Fametrahana fatsakana telo ao Bemahatazana sns 49 978 560 ariary Fametrahana fatsakana miisa telo ao Manja 49 981 550 ariary Fametrahana fatsakana miisa telo ao Belo sur mer 49 985 000 ariary Fanavaozana ny trano ipetrahan'ny minisitry ny Taozava-Baventy 49 989 640 ariary Asa fiarovana ny Rovan'Ilafy 51 298 350 ariary Asa fampidiran-drano ao amin'ny Sekoly Ambonin'ny Zandary Moramanga 59 904 540 ariary Asa fiarovana ny Rovan'Ambohidratrimo 65 625 518 ariary
Asa fiarovana ny Rovan'i Tsinjoarivo 87 298 982 ariary Fanatsarana ny Villa Elisabeth 88 898 050 ariary
Fametrahana ny tambajotra LAN minisiteran'ny harena ankibon'ny tany sy ny solitany 94 649 210 ariary Famefena ny trano ipetrahan'ny minisitry ny filaminam-bahoaka 99 944 326 ariary Fandokoana ny ivelan'ny CCI Ivato 120 000 000 ariary
Fanavaozana ny fanaka-drihan'ny minisiteran'ny toekarena 129 990 717 ariary Fanoloana ny tafon'ny CEG Avaradrova 133 968 725 ariary Famitana ny asam-pananganana ny FJKM Mandritsara 137 548 7323 ariary Fanavaozana ny FJKM Ambohitrombihavana 138 500 000 ariary
Asa na nampifanandrifiana tamin'ny raharaha 7 febroary 2009 na ahoana fa dia navoakan'ny sasany indray ny fanafintohinana amin'ny fandaniam-bolam-panjakana taona 2016.
Niarahan'ny maro nahita ireo tena niteraka fanafintohinana fa izaho kosa nijery ny rohy hatrany ambany, satria mijotso manko ny maribola ka ny any no heveriko ho tsy dia misy mpahita loatra, vao miakatra any ambony any amin'ny mora tazantsika rehetra. Tsy hilaza izay minisitera aho izany fa anjarantsika tsirairay no mijery sy manamarina hoe taiza sy tao amin'iza no nisy ilay maribola nanaitra ahy. Ataoko hoe nanaitra ahy satria tsy nahazatra ahy ny nahita azy.
Misy tohiny indray ny tantara omaly raha mitsidika iny amin'ny faritra atsimo iny ny filoha teo aloha Marc Ravalomanana. Nolazain'ny bilaogy iray mpiondana ity filoha teo aloha ity ny tati-baovao avy amin'ny gazety Midi-Madagasikara fa noteren'ny solontenan'ny Faritra Anosy hiala amin'ny efitrano ivahiniany ity rangahy ity. Voalaza tao izay efa nosoratana tato amin'ity sehatra ity, dia ny fanapotehana ny fanamafisampeo sy ny finday mbamin'ny fakantsarin'izay nanaraka ny fotoana tany.
Androany kosa dia nitohy tany Ambovombe Androy ny fitsidiham-paritra sy ny fanakatsakanana avy amin'ny fitondrana. Tsy nahomby ny fanapahan-jiro fa fitaovana fanamafisam-peo efa voafahana no nampiasaina. Nidirana ny trano nanaovana fivoriana. Enjehin'ny mpitandro ny filaminana izay maka sary. Tsy mahazo mivoaka ny fiara misy azy ny filoha teo aloha (efa nisy faritra nanaovana toy izany ihany koa. Temerin'ny fiaran'ny mpitandro ny filaminana akaiky ny fiaran'ny mpitety faritra.
Hevitro manokana, misy ny mihevitra fa azy iny faritra iny ary hanaovany izay isam-bato tiany holazainy handrombahany ny fahefana indray. Izay no mety ho anton'izao antsojay izao
Noraofin'ny mpitandro ny filaminana ny finday sy ny fakantsarin'izay rehetra naka sary ny zavatra nataon-dry zareo tamin'ny fanitsahana ny fanamafisam-peo sy ny fanakanana ny olona tao Tolagnaro, na Fort Dauphin, any atsimo atsinanan'i Madagasikara hihaona amin'Atoa Ravalomanana. Tanora iray no nilaza izany tamin'ireo olona hafa naka sary azy, raha ny fomba filaza dia voaendaka izy ka nolazainy fa any amin'ny kapiteny iray manana ny lazany (atsimo) no maka azy indray raha haka ny findainy izy. Nandalo tany amin'ity faritra ity manko Atoa Ravalomanana Marc, filoha teo aloha, ary karazana fanohintohinana azy no mahatonga izao toe-javatra izao.
Efa ho herinandro koa izay no nalaza ny raharaha Arfa, ilay "gadra nandositra" ka any Frantsa vao nitranga indray, nidradradradra ity ranamana ity fa nandoa vola 70.000 euros tamin'ny minisitry ny fitsarana malagasy sy 30.000 euros tamin'ny tonia mpampanoa lalàna eto Antananarivo, izay samy vehivavy avokoa. Ny minisitry ny fampahalalam-baovao, izay mpanao gazety ihany koa, no niaro voalohany ny minisitra. Rehefa niteny ny amin'ny tsy misy ilaina hihainoana gadra sy mpanao heloka ny filoham-pirenena vao nanoka-bava ny minisitra mpitàna ny tombokasem-panjakana fa hitory ity teratany frantsay ity.
Nivory sy niresaka tamin'ny mpanao gazety ireo mpivarotra manana trano fivarotana eo amin'ny Pavillons Analakely. Fanairana no ataon-dry zareo mba hanesorana amin'izay ireo mpivarotra amorony sy anaty lalana izay mibahana ny mankany amin-dry zareo fa mamono tanteraka ny varotra ataon-dry zareo ireo mpivarotra hafa ireo sady efa manorina trano hazo mihitsy ivarotana. Nolazain-dry zareo ihany koa fa efa imbetsaka nanao antso avo tamin'ny Kaominina ry zareo amin'ny hanesorana ireo mpivarotra mibahan-dalana ireo saingy mbola tsy tontosa izany mandraka ankehitriny.
Ny zavatra iray nahafinaritra ahy tamin'ity raharaha ity dia hita fa te-handala ny maha-renivohitr'i Madagasikara an'Antananarivo ireto nanao antso avo ireto ka tsy tokony isian'ny savoritaka mihitsy. Marina izany. Hamoaka ny hevitro manokana amin'izay aho.
Hetsiky ny saranga antonony ity hetsika ity ka tsy ho zakan'ireo milaza tena ho "madinika" mihitsy. Hetsiky mpandoa hofantrano sy mpandoa hetra, hetsik'ireo miezaka ny haha-ara-dalàna azy fa tsy hihazakazaka amin'ilay fisainana hoe rehefa tsy hiasa ireo dia hangalatra, toy ny hoe miasa sy mangalatra ihany no azo atao eto ambonin'ny tany. Hevitro manokana dia izany hetaheta ivoarana izany indrindra no nifidianan'ny maro an'isa nandatsa-bato teto Antananarivo ny mpitantana an'Antananarivo amin'izao fotoana, saingy tsy afa-manoatra amin'ny tsy fanomezana izay tokony ho anjara volany avy amin'ny fitondrana foibe ka mitady ny fomba maro ahazoam-bola hampiodinana ny asa fitantanana.
Ny hevitro mikendry ny hampisintahana tsikelikely ny tsena ao afovoan-tanàna mba hametrahana azy ireny aty amin'ny tanàna itatra, ivelaran'ny tanàna araka ny tokony ho izy fa tsy ikombonany ao anatin'ny faritra mihiboka sy kely. Mifanindran-dalana izany ny itadiavana ireo toerana ahafahan'ny fiara miantsona sy hamelomana indray ny lalamby hivezivezen'ny olona avy amin'ny tanàna manodidina sy ny tanàna itatra amin'ny ao afovoan-tanàna. Tsy hitako loatra anefa izany fa zavatra hafa no hitako.
Zavatra iray hitako ho fahadisoan'ny Fiadidiana ny tanànan'Antananarivo dia ny fitadiavana ireo toerana malalaka rehetra ao an-tanàna ho lasa toeram-pivarotana raha tsy efa fantatra mialoha ho zaridaina io toerana io na toerana maitso voakolokolo. Gaga anefa ny tena nahita ny fanorenana nataon'ny Kaominina ery amin'ny rond-point avy aty ampitan'ny CENAM mankany Ambodin'Isotry na mankany Ampasika-Itaosy izay heverina ho toeram-pilalaovan'ny ankizy ny ao ambadika fa toeram-pivarotana kosa ny anoloana. Tsy mety mihitsy ny nanaovana ilay fanorenana eo amin'ilay toerana satria takona tsy mahita ireo fiara avy any Ampasika na Itaosy mihitsy ireo fiara avy aty ampitan'ny CENAM, lasa mampidi-doza amin'ny resaka fifamoivoizana noho izany eo amin'io rond-point io raha tsy hoe terena hivily mankany amin'ny lalana mizotra ho any Ampefiloha daholo ny fiara avy any Ampasika rehetra ka miodina eo amin'ilay tetezana voalohany akaikin'ny banky iray (roa ireo) amin'iny lalan'ny CENAM iny.
Tsikera io ary tsikeram-pitiavana satria nandrotsa-bato ho an'ireo mpitantana ankehitriny, sady tsy mbola nanenina tamin'izany noho ny fahavitsian'ny safidy azo natao. Fa araka ny mety ho efa fantatry ny mpamaky dia ny fandaminana ny tanàna ho endriky ny fandrosoana no tadiaviko fa tsy azoazoko loatra ny fanomezana vahana ny "madinika" izay ataon'ny pôlitisiana fitaovana politika matetika ka avela hanao zavatra tsy mampilamina ny tanàna amin'ny arabe ho an'ny fiara misy maotera, ny sisin'arabe ho an'ny mpandeha an-tongotra ary trano mafy orina manara-penitra kosa no ivarotan'ny mpivarotra. Dia mirary taombaovao mahafinaritra ho antsika rehetra.
Miditra amin'ny taimbava manaraka indray amin'ity volana ity. Teny am-pandehanana nankaty amin'itony toerana vahiny itony moa dia nandray fiaramanidina ny tena. Niainga avy tao Ivato nankao Maorisy ihany ny ekipan'ireny zotram-piaramanidina ireny no miresaka aminao amin'ny teny frantsay fa vao zotra niainga nankao Maorisy nankao Dubai dia tsy mahalala afa-tsy teny Arabo sy teny Anglisy ireny ekipa ireny miteny amin'ny mpandeha. Dia ahoana izany raha tsy mahay ireo teny roa voasoratra ireo? Raha miangavy ianao dia mety hahay hamaly amin'ny teny frantsay ihany ny sasantsasany amin'izy ireny. Efa manambola moa ny mpiteny arabo ka dia zony ny manao izay tiany atao amin'ny orinasa ananany, na dia mety tsy hahatratra ny ampahaefany amin'ny mpandeha aza ny miteny arabo dia efa mahazo tombondalana aloha ry zareo fa mahazo izay lazaina.
Mahita izany toe-javatra izany dia efa iaraha-mahalala ny fihazakazahantsika ray aman-dreny mandefa ny zanatsika any amin'ny sekoly miteny frantsay. Na dia mpandala ny teny malagasy aza aho dia "manaiky tsy fidiny" ny hampiana-janaka amin'ireny toerana ireny. Tahaka ny hoe mihidy aman-trano raha vao teny malagasy no ampianarina ny zaza vao miditra amin'ny teny frantsay, fa ny fandalako ny teny malagasy tsy midika velively fa hotsipahako ny fampianarana ny zanako teny frantsay, fa ny tena tsara, raha mbola azo atao ihany koa dia ny mampianatra teny anglisy ny zaza sady mampianatra azy araka ny tokony ho izy. Mitanila fotsiny ny varavaram-pisokafana raha teny frantsay no haintsika fa misokatra tsara kosa raha teny anglisy no ianarana, fa rehefa sehatra iraisampirenena dia ny teny anglisy ihany aloha no ifandraisan'ny olona voalohany. Na mety tsy hisy anglisy aza ao amin'ilay toerana rehefa misy mpiteny anglisy ao dia mirona mankany ho azy ny fitenenana io teny iramisampirenena io.
Ny vato misakana amin'io fampiasana ny teny anglisy io anefa dia ny fomba fampianarana ilay teny. Mety mahalala voambolana maro isika fa rehefa tsy eo ny lantom-peo dia sahirana hatrany ny mpihaino amin'izay lazaina rehefa tsy mifanaraka loatra amin'io lantom-peo io ny ilazanao azy. Be anefa ireo lazaina ho mpampianatra teny anglisy (indrindra fa ny eny amin'ny sekolim-panjakana) amin'izao fotoana izao no mbola manana olana ihany amin'io teny io eo amin'ny lantom-peo ilazana azy. Rehefa atao zany ny mampianatra ilay teny iraisampirenena dia tsy ilay teny sy ny vombaolana ihany no mahamaika fa ilaina dia ilaina ny mampianatra ny ankizy hiteny lavalava amin'ny lohahevitra iray na maromaro dia mba mety tsy ho sahirana isika amin'ny fitenenana azy haingana sy tsy dia misy diso loatra. Mbola lavitra ny fanamperana aho raha amin'ny fitenenana teny anglisy fa na izany aza rehefa hampiana-tena na hampiana-janaka hiteny ka misokatra amin'ny hafa dia ny teny anglisy no tsara ianarana voalohany.
Nandalo tao Dubai ny tena raha hizotra ho aty amin'ny Vovonana Global Voices 2017 izay tontosaina eto Colombo, Sri Lanka. Mba be menomenona ery isika amin'ny fitohanan'ny fiara isaky ny maraina ao an-drenivohitra ao, ary anisan'ny lohany ny tena. Fa teto kosa ry zareo! andro amin'ny fito maraina ora ao an-toerana , amboteiazin'ny fiara mitatitra ny entan'ny mpandeha sy ny fiara mitatitra ny olona hiditra ao anaty fiaramanidina no mafotaka, amboteiazy ao anaty seranam-piaramanidina "Terminal 3". Olona re izao! entana re izao! fiara re izao! raha izany angamba no ao Madagasikara dia horakoraka ny an'ny Malagasy hoe "ialahy aza tsy manana" saingy nofy izany hatramin'izao fotoana anoratana izao.
Ilay seranam-piaramanidina fotsiny dia efa goavana, nataony nahita mihitsy hoe efa ho 20 minitra eny an-dalana hatrany ao anaty fiarabe avy eo amin'ny vavahady B4 fidirana ho any anaty fiaramanidina, tsy mandeha mafy kosa nefa na izany aza! Ilay seranam-piaramanidina sy ny manodidina azy ihany koa tsara rafitra natao hampiderana ny rentirentin'i Dubai sy ny fandrosoany, nefa dia fotoana vitsy no nahavitany izany tanàna izany. Be ery isika mimenomenona amin'ilay malaza fa misy Malagasy mpanao politika malaza hoe mipetraka aty fa tena ahitana ny fandrosoan'ny olona ilay toerana. Na dia toerana mahatamana sy tsy azo lavina ho lafo fiainana aza ao dia tsotra ihany no ambara ho antsika Malagasy: Manaova raha mahavita!
Raha niezaka ny hamita ity vary mangatsiaka ity aho dia nampiasa ny teny hoe karetsaka na ikaretsaka, teny mahagasy fahiny mbola miasa ankehitriny fa amin'ilay dikany iray monja. Fantaro ho an'izay tsy mbola mahalala fa efa nametraka anarana alika ihany ny Malagasy fahiny, tsy milou na bobby no anarana nalaza fa ikaretsaka, nahoana no izay anarana izay? Noho ilay anarana natao hiambina na hidim-baravarana ve? Tsy izay ihany fa ilay afa-mivezivezy na mikaretsaka mety ho azo adika hoe 'vas et viens' araka ny tenintsika malagasy ankehitriny.
Dikany ihany koa ilay hoe mivezivezy haingana, tonga haingana any amin'ny toerana andehanana... avy amin'izany no nahatonga ny taxi hanana anarana hoe fiara karetsaka, mahatonga haingana amin'izay aleha, fa tsy hoe karetsaka ny hidim-baravaran'ilay fiara... Tadidio izay dikany faharoa izay.
Tonga amin'ny fotoana lazain'ny olona ho Apokalipsa ny zavamisy eto (ao) Antananarivo. Loza no dikan'ny Pesta na niavian'ny teny hoe pesta, hoy ny mpandalina ny teny. Dia tery ny tena hanoratra, toy ny fanoratr'ilay nanoratra ny Apokalipsa hita ao amin'ny baiboly: "Soraty... Izao no lazaovy amin'Antananarivo". Saingy tsy hoe nifandray amin'Andriamanitra aho na nodidian'Andrimanitra hanoratra nefa toy ny misy manery izany. Tsy mety mahavita tsara ny zavatra tokony atao raha tsy vita izay tokony hosoratana, toy ny hoe ozona tsy afa-manao na inona na inona raha tsy vita izay tokony hosoratana. Izay ve ilay aingam-panahy?
Inona ilay hosoratana? Ny loton'Antananarivo, ny korontan'Antananarivo, ny gaborarak'Antananarivo. Tonga ny fotoana tsy maintsy ilazana fa raha te-hivoatra na te-handroso kokoa i Antananarivo dia tsy maintsy maka izao fanapahan-kevitra mety efa fantatrareo mpamaky izao: Miala eto Antananarivo ny tsena ankalamanjana, na anaty fefy na ivelan'ny fefy, ary miala hatrany amin'ny 20km any mihitsy. Efa voretra loatra ny mponina ka isaky ny alamina dia miverina amin'ny gaboraraka hatrany rehefa avy eo satria heveriny fa izay no "voajanahary" aminy.
Faramparan'ny volana septambra, andro talata, nalamin'ny polisy kaominaly tsy maintsy ho tafiditra anaty fefy avokoa ireo mpivarotra anaty arabe eo Andravoahangy... dia nanaiky ny halamina ry zareo, nifaneritrery tao anaty tsena tao, hay ve manana toerana ao ry zareo fa tsy tiany fotsiny izao satria maneritery ny fiainany sy heveriny ho tsy hahazoany mpividy? Andro tsena anefa ny alarobia ka dia rava avy hatrany ilay fandaminana nezahina ny omalin'iny. Natao inona fotsiny ilay fandaminana teo raha rava avy hatrany izany ny alarobia? Dia tsy nety intsony ny tohiny fa asabe ho an'izay tokony hanao ilay izy indray. Manao ahoana indray ilay ao an-tsena? Ilay arabe mankao amin'ny toby fitiliana aretina araka ny filazan'olona azy dia mirefy 4metatra ny sakany raha kely indrindra fa bahanan'ny mpivarotra tanteraka ny fidirana mankao ka lalan'olona iray zara raha antonona olona iray no tsy maintsy ifanosehan'izay te-hiditra avy eo. Azo atao tsara ny mampisy lalana fidirana roa na telo fa tena sakanan'ny mpivarotra tanteraka izany fa ilay lalana iray iny ihany no tsy maintsy izorana. Dia mihodikodina ao ianao.
Fa ao anatin'io tsena io koa feno kizo. Mandeha mahitsy ianao fa rehefa tonga any amin'ny farany dia tsy misy lalana intsony, tampina tampoka ny lalana. Raha misy zavatra nojerenao teo ka mihevitra ny hiverina eo ianao afaka kelikely dia tsy hitanao tampoka ny lalana mankeo amin'ilay saika iverenana. Tsy diso lalana anefa ianao fa nisy mpivarotra iray na roa nanisaka ny toeram-pivarotany antenantenany teo, lasa ry zareo tampoka no faran'ny lalana raha tokony amin'ny sisin'ny lalana no misy an-dry zareo izoran'ny olona eo afovoany. Be ihany koa ny lalana zara raha antonona olona iray fa tsy azo ifanenana, nefa ao ambadiky ny mpivarotra malalaka be azo ametrahana kamiao (tsy milaza mihitsy aho hoe misy mametraka kamiao ao). Izany hoe manao izay tiany ny mpivarotra ary manao izay metimety aminy na ho fanampenana ny lalana aza izany.
Rehefa tonga indray ny folakandro, indreny ny sarety maro mitatitra entana miala an'Andravoahangy ary mizotra ho any Behoririka sy Analakely, hamonjy tsimoramora ny tsenan'i Mahamasina izay hotontosaina ny alakamisy. Tsy izay rehetra nivarotra tao Andravoahangy no hihazakazaka ho any Mahamasina fa tsy vitsy ihany koa ry zareo na izany aza. Matiantoka ny fifamoivoizana fa tsy maintsy manaraka ny dian'ny sarety enti-tanana. Lazaina izany hilazana fa singa iray anisan'ny miteraka fitohanana indrindra eto Antananarivo ny fisian'ny tsena. Raha foanana any io tsena io, foanana fa tsy hoe afindra toerana, dia tsy misy loatra intsony ny ilàna ny sarety sy ny posy. Asabotsy izany moa dia tsy azon'ny fiara misy maotera idirana intsony ny izany Isotry izany. Fa na môtô aza ianao dia sahiranao raha mitetateta ny hitsofoka satria hoe arabe.
Asa raha efa hitanareo ilay lalana mankany amin'ny "Charlemagne" taloha iny fa mandeha ambonin'ny entambarotra ny sarety sy ny fiara, izany hoe sabakain'ny fiara ao anelanelany ao ny anana sy ny legioma amidy amin'ny tokony ladina an-tany. Dia mba mandingadingana ireo hanina amidy ireo ihany koa ny mpandeha an-tongotra. Izany ve no vahaolana amin'ny sady anaovana tsena ny arabe no handehanan'ny fiaran'ny olona mipetraka eo amin'ny manodidina ihany koa? Tsy maka lagy tokoa angamba isika nefa na izany aza dia tafahoatra... tsy maintsy apetraka ny fitsipika... ary tsy omena fakampanahy intsony ny olona hoe androany ihany io no milamindamina anaty fefy fa ny hariva ihany aza dia miparitaka manerana ny arabe indray. Sisa fanafodin'izany? Foanana tanteraka ny tsena ankalamanjana na anaty fefy iafiana tsindraindray rehefa te-handamina iny ny tompon'andraikitra na ivelan'ny fefy ivoahana rehefa reraka ny mandamina ny tompon'andraikitra.
Fepetra tsy maintsy raisina ihany koa ny fandrarana ireo fiara rehetra tarihim-biby na tarihin'olona, ary raràna ihany koa ny fidiran'ny kamiao be velarana na andro na alina fa tsy maintsy afindra amin'ny fiara antonontonony ny entana raha tiana ampidirina eto (ao) Antananarivo. Farany, tsy hoe tolo-kevitra ireo fa tsy maintsy atao raha tiana hivoatra ny tanàna, saingy efa safidintsika mihitsy ny ho gaboraraka satria izay no heverintsika ahafahana mivelona. Omeo tolokevitra hafa mahomby kokoa aho raha heverinao fa tsy mety mihitsy izany fanesorana ny tsena izany. Ho avy indray moa ny faran'ny taona dia hangatahana indray ny fepetra manokana ivarotana isan'andro amin'ny arabe? Eritrereto ihany fa ny Shinoa no mahazo tombontsoa voalohany amin'izany...
Andro maromaro lasa izay, voaendaka atoandrobenanahary ny zana-drahalahiko nanao vakansy tao 67ha, tanàna nahalehibe. Teo amin'ny Parking akaikin'ny CEG 67ha no nisian'izany. Olona iray manana fiara izay efa voaendaka teo amin'io toerana io ihany koa no nitondra azy tao amin'ny "chef quartier" ary ireo no nitondra azy tao an-trano hilaza fa voaendaka ilay zalahy. Efa maromaro ny olona nitaraina fa voaendaka teo amin'io faritra voalaza io nefa sady ao afovoan'ny fokontany 67ha avaratra andrefana izy io no misy mpiambina maromaro izay milaza ho samy manana ny faritra ambenany, io parking io.
Faritra tsy azo andehanana alina intsony ilay tanàna nahabe. Tsy mivondrona intsony ihany koa ny olona fa samy mizaka mangina izay mahazo azy ireo. Tantara sisa ilay firaisankina tao anaty savorovoron'ny taona 2009, fotoana nampivaralila tanteraka ilay firaisankina. Efa nisy ny fivoriana handraisana fepetra amin'io tsi-fandriampahalemana io saingy tsy nahare ny tohiny aho. Mitovy daholo ny andehanan'ny ahiahin'izay anontaniana fa tsy mandeha irery ireo. Lasa mitovy ihany koa ny tenenin'ny olona rehefa misy ny voaendaka... izy koa dia efa voaendaka tao an-tanàna ihany, ary efa fantatra ny tohin'ny raharaha rehefa amin'ny tranga tahaka ireny fa dia mivalona any avy hatrany ireny. Ny tsoa-kevitra iraisan'ny rehetra dia hoe afoizo any izay azony fa raha mitaky ny hanarahana ny finday iray manana IMEI ianao dia volabe tokony hahavidy finday hafa koa no takiana aminao ka anjaranao ny misafidy. Ny mpitandro ny filaminana ihany anefa no afa-mibaiko ny orinasa ahafahana mitsongodia ny misy ilay finday nangalarina. Vokany: mahazo vahana tanteraka ny mpangalatra. Tranga ao Antananarivo amin'izao taona 2017 izao izany resahiko izany.
Noho ny fivoahan'ny hevitra ao amin'ny media sosialy dia toy ny nitsaha-ketrika ny taty amin'ny bilaogy. Fantatsika rehetra anefa fa mora tsy hita izay hevitra mivoaka ao amin'ny Facebook ohatra. Fantatsika fa navoakantsika ilay hevitra, nefa mety tsy ho hitantsika intsony izay nalehany. Tsy dia mety eo amin'ny fandraketana ny tsiaron'ny tantara izany anondroana fa tsy azo tsinontsinoavina hatrany ny bilaogy, izay mahatahiry ny zavatra tokony hotehirizina amin'ny ankapobeny.
Maro ny zava-nitranga teto amin'ny firenena tamin'ity volana ity, saingy toy ny mahazatra dia tsy nisy tohiny ireo rehetra mahaliana sy nahabe resaka ny besinimaro. Ohatra iray amin'izany ny nahatrarana fahitalavitra manify efijery miisa 1400 mahery naondrana teto Madagasikara nefa nolaingana ho lamba ireo fahitalavitra ireo. Raha ny fahafantarako azy dia toa miditra maimaim-poana amin'izao fotoana ny lamba fripy, dia izay no anararaotan'ny sasany tsy te-handoa haban-tseranana ho lamba fripy ireo entana hafa mandoa haba mihoam-pampana. Ny zavatra toy izao no mampanontany tena amin'ny fiarovana ny mpanitsakitsaka ny lalàna. Rehefa ny olon-tsotra no voampanga dia aranty ny sary fa ny masony ihany no afenina, dia izay mety ho mahafantatra azy ihany no mahafantatra, saingy matetika dia mivoaka an-gazety ny anarany. Fa rehefa ny goavana kosa no tratra amin'ny hosoka ataony dia tsy misy na inona na inona ahafantarana ilay nandika lalàna. Ny mpanara-baovao anefa dia mahita any amin'ny firenen-kafa ireo fahatafintohinana mahazo ireo orinasa goavana toy ny Samsung rehefa tratra nanao kolikoly ry zareo. Avoaka mihitsy ny anarany mba tsy ahafahany mibolilalila sy tsy ahafahany manindry avy any ambadika hanery ny hafa tsy hamoaka ny anarany. Volabe tokony hiditra amin'ny fanjakana hampiodinana ny raharaham-panjakana ihany koa izany.
Fa ny eto amintsika kosa, raha ny fijery azy sy ny tsy fahafantarana ny tohiny intsony, dia toy ny hoe (averina tsara hoe toy ny hoe) andrasana fotsiny ilay orinasa handoa ekôlazy, vola miditra amin'ny mpiasam-panjakana ambony afaka mamaha ny raharaha izany fa tsy misy vola miditra amin'ny fanjakana kosa na raha misy dia kely monja. Vola mazava loatra fa ambany noho izay tokony aloany saingy tsy kely fa mampanankarena kosa izay mandray azy. Dia raha mbola minia mikimpy tsy mety mandoa ilay orinasa vao mety (fa tsy voatery) havoaka ny anarany, saingy raha ny fahamailoan'ny mpanao bizina dia heveriko fa voaloa haingana ny vola dia samy mangina ny rehetra. Afa-mivoaka tsy misy raorao mankany amin'ny nanafatra azy ny fahitalavitra ary afa-po ilay na ireo mpiasam-panjakana nahazo ny vola. Hevitra sy ahiahy ireo ambarako ireo fa tsy voatery izay no marina, fa ny hany takiana dia hoe rehefa ny goavana rangahy no tratra tahaka ireny dia ambarao ilay orinasa na dia mety ho orinasa anarany fotsiny iafenan'ny orinasa tena nanao azy aza ilay izy farafaharatsiny a! Raharaham-bahoaka ireny tokony ho tafiditra any amin'ny volam-panjakana fa tsy lasa volan'olon-tsotra manana toerana ambony eto amin'ny firenena.
Ny zavatra faharoa tiako lazaina indray dia ny raharaha famonoana ilay kaonsilin'i Malezia (teo aloha?) sady tompon'ny orinasa Z&Z Center ihany koa. Misy ny mieritreritra fa mety misy ifandraisany amin'ny raharaha voalaza etsy ambony ity raharaha iray ity, nefa tsy voatery ho izay. Misy ihany koa ny mieritreritra fa "reglements de comptes" amin-dry zareo samy karana, na samy manambola, na samy "jiolahy" iny raharaha iray iny. Misy manko ny manaparitaka fa sady efa niharan'ny fakana an-keriny izy no efa voaroiroy ihany koa amin'io fakana an-keriny io ihany koa... izay no mahatonga ilay eritreritra hoe misy fifamaliana faty angamba ao ambadika ao.
Fa ny isarihana ny sainao kosa dia ilay filazana hoe "kaonsily honorera", betsaka amin'ny mpandraharaha be vola eto an-toerana no naka io "voninahitra" ho "kaonsily honorera" io indrindra fa nanomboka tamin'ny taona 2009. Toy ny hoe mahazo tsi-fisaziana maha-diplaomaty rehefa mahazo io voninahitra io ka afaka manafatra "entana diplaomatika" nefa mifandraika akaiky amin'ny fihariana atao izany ary tsy azo melohina eto amin'ny firenena raha tratra manao fahadisoana. Maka fiarovantena mety hanohintohina fifandraisan'ny firenena roa tonta ry zareo raha sanatria misy mikitikitika an-dry zareo. Mihamivoatra ny fiarovan-tenan-dry zareo nefa tsy mitodika loatra any amin'ny tombontsoan'ny Malagasy izany araka ny fijeriko manokana. Izay zava-droa loha izay ihany no resahina aloha fa efa lava dia lava mety ho tsy voavakinareo intsony aza izay voasoratra izay.
Nivoaka tao amin'ny tambajotra sosialy Facebook, ny alin'ny fetim-pirenena fa hijoro vavolombelona tamin'izay nitranga ny andron'ny 20 mey 2010 teny amin'ny Mausolée ny iray amin'ireo nitarika ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana tamin'izany fotoana izany, ary mandritra ny fotoam-pivavahan-karivan'ny 2 jolay 2017 no hanatanterahana izany fijoroana vavolombelona izany. Niteraka resabe izay tsy dia ivalamparana eto moa io sata tamin'ny Facebook io. Ny tena niteraka ny tsikera dia ny hoe hanafangaro ny politika sy ny fivavahana izany fijoroana vavolombelona izany ka te-hanandra-tena ilay olona.
Na dia tsy tokony ho afaka tamin'izany fotoana izany aza ny tena dia niezaka manokana satria ny andro alahady hariva, manomboka amin'ny 5 ora hariva ny fotoana teny amin'ny FJKM Atsimon'Imahamasina, nefa ny tena lavi-podiana, 17-20 kilaometatra miala ny garan'Isoarano. Lavitra izany ho an'ny eto Madagasikara na dia iakarana sy idinana miasa mankao an-drenivohitra isan'andro aza.
Aleo tsorina fa efa tsy nanampo hahatratra ilay fijoroana vavolombelona ny tena satria tamin'ny enina latsaka fahefany vao tonga tao am-piangonana. Efa tao anatin'ny fanazavana ny lohahevitra (izay miompana amin'ny Fanahy Masina, Ny Fanirahana ary ny Fijoroana Vavolombelona angamba) banjinin'ny FJKM mandritra ny volana jolay 2017 ny mpitandrina Ranaivoniarivo Tiana Alisoa. Nifandraika loatra tamin'ny zavatra niainany sy niainan'ny fiangonana ilay lohahevitra ka izany angamba no nahatonga azy hanoratra sy hampilaza mialoha tao amin'ny Facebook.
Mariho fa noho ny fahatarako dia tsy mahafantatra izay mety ho fepetra mialoha aho hoe azo raisim-peo sy sary ve ny fotoana, fa ny nataoko aloha dia naka sary aho satria efa nisy ireo hafa naka sary. Azo lazaina ho diso fanantenana ireo nieritreritra hihaino ilay fijoroana vavolombelona ka tsy nialohavana famelabelarana ny tenin'Andriamanitra momba ny Fanahy Masina, na Fanahin'Andriamanitra izany. Ireo mpanao gazety no tena tiako lazaina amin'izany. Rehefa manaraka ny fotoana dia hita fa mirafitra tsara ao anatin'ny famelabelaran-kevitra momba ny tenin'Andriamanitra ilay izy. Mariho ihany koa fa voatery nivoaka nody amin'izay aho tamin'ny fito hariva, satria nangala-dia aho, nefa mbola tsy tapitra ny famelabelarana tamin'izany fotoana izany.
Maro ny zavatra voatantara tao fa ireto ihany aloha no avoakako, dia hotohizana sy hatevenina raha mahaliana anareo ilay izy:
Voalohany, tsy resaka 20 mey ihany no notantaraina tao fa misy zavatra hafa ihany koa, toy ny toerana nanirahana azy amin'ny maha-mpitandrina.
Faharoa, noho ny fitaka nahazo ireo niambina ny fananan'ny FJKM ... avy amin'ny mpitondra ambony tao amin'ny FJKM mba hisakafo kely, nanararaotana nakana ireo fitaovan'ny fiangonana no nitsirian'ny hevitra hananganana ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana na HMF. Ny tanjon'ny HMF izany dia ny hiaro ny fananan'ny fiangonana manoloana ny mpandroba sy hiaro ihany koa ny fiainam-panahin'ny fiangonana. Raha mahatadidy ny mpamaky dia efa nanao fanazavana lava momba io halatra fitaovan'ny fiangonana io sy ny nipoirany teny amin'ny toeran-kafa aho, teny Ankatso izany.
Fahatelo, noho ny fifandisoana anarana sy fampitam-baovao miafina (renseignements) dia ny mpitandrina Ranaivo Rivo Arson indray no notifirin'ny sniper sy maty raha tokony ho izy Ranaivoniarivo Tiana Alisoa no notifirina tanaty sahotaka.
Izay ihany aloha fa efa lava sahady ny resaka, dia amoahana lahatsoratra hafa indray raha misy mahaliana anareo.
Tsy dia maharaka ny revin'ny tanora intsony angamba aho, na tsy te-hahalala tsotra izao. Malaza ary ireo ny lahatsarin-kiran'i Gangtabab sy ny an'i Arnaah. Samy mpihira lazaina ho tanora avokoa ry zareo ireo. Ny iray aza moa dia efa nitarika ny antoko politika madio, ary manana pejy Facebook amin'izany mihitsy.
Tsorina fa tsy nahalala ny fisian'ireo aho raha tsy noho ny fahatafintohinana hita ao amin'ny media sosialy, fahatafintohinana avy amin'ny ray aman-dreny indrindra indrindra. Fa inona no tena mahatafintohina? Tafintohina ianareo fa lasa mifaninana amin'izao tontolo izao ny Malagasy eo amin'ny sehatry ny hira-dihy feno fihantsiana. Tsy manaiky gisitra mihitsy amin'io taranja fampandihizam-pitombenana io isika Malagasy, miseho ho menatra nefa manana ilay talenta.
Tafintohina ianareo fa lasa "plage" ho an'ny ankizy sy ny artista ny toerana rehetra fa tsy voafetran'ny tora-pasika intsony. Tsy mifanandrify amin'ny toetr'andro eto afovoan-tany ilay fitafy amin'ny kilaoty tena fohy na/sy silipo tsy misy amboniny. Tafintohina ianareo mandre ireo ankizy tsy mbola maoty akory manao firesaky ny tanoravavy miady... lehilahy. Tafintohina ianareo fa ny iray amin'ny hira dia amin'ny feonkira tena malagasy. Tena malagasy ilay feon-kira, raha mbola tianareo iadian-kevitra ny tonony izay amin'ny teny malagasy ihany koa. Tafintohina ianareo fa hay azo ampivadiana tsara ny feonkira nentim-paharazana malagasy sy ny fandrosoana na fibolisarana hita amin'ireo fantsona fahitalavitra vahiny sy ihazakazahan'ny fantsona fahitalavitra malagasy aseho ny tanora ihany koa.
Tafintohina ianareo fa noho ny fitadiavan-daza dia hay misy Malagasy mahavita ireo fihetsika anaovana tsy ankiteniteny ireo. Hay misy mahavita mitanjaka eny ankalamanjana. Fa hevero kely anie fa raha tsy malagasy izao no hita mandihy sy mitanjaka toa tsy mampaninona antsika akory ny mijery azy, mety ho faly sy mihorakoraka ery ianareo. Tsy resy lahatra anefa aho hoe tena tsy ankafizinareo mihitsy ny mijery zavatra tahaka ireny na tsy Malagasy aza ny manao azy. Raha ny tany amin'ny roapolo taona lasa tany dia ekeko fa be no tsy mahazaka, fa raha ny amin'izao fotoana izao kosa tonga dia voateny hoe tery saina na efa antitra raha milaza tena ho tsy mankasitraka mijery azy ireny.
Tafintohina ianareo fa mampihatra sy manararaotra ny fahalalahana ry zareo, fa raha tsy misy ny mibolisatra dia hay fantatra ihany fa ilaina hatrany ny fifehezana, ary fifehezana henjana mihitsy aza, na dia lazainareo ho didi-jadona aza izany fifehezana izany...
Taratry ny fikoroso-fahan'ny fiaraha-monina sy ny fitaizana eto Madagasikara ihany anefa no asehon'ireo artista ireo, nefa vao maika ho tafintohina ianareo raha ilazako hoe izany no izy rehefa mandray ny teny vahiny ho teny ampianarana ny zanatsika. Fa maninona no mitetateta hampianatra ny zanakareo amin'ny teny vahiny raha tsy manaiky mialoha avy hatrany ny kolontsain-dry zareo e? Rehefa misafidy hianatra amin'ny fiteniny dia tokony hizaka izay safidy izay amin'ny fanekena ny kolontsainy sy ny fomba fisainany ihany koa. Miala tsiny raha mahatafintohina anareo io teniko farany io sy ny famoahako ireo lahatsarin-kira roa mahatafintohina anareo ireo.
Zavatra iainana saingy toa tsy misy mpiresaka nefa dia tena manimba ny tontolo iainana mihitsy, satria manentsina tsy araka ny tokony ho izy ny fantsona natokana izorany. Efa nahatsikaritra ihany aho fa tsy tonga saina loatra, lasa mivalombalona be tsy mety lasan'ny rano ny taratasy vao avy nifirana. Efa nametraka fanariana taratasy manokana mihitsy na dia ny orinasa aza, noheveriko ho an'ny taratasy tsy natokana ifirana saingy noho ny tsy fahatakarana na fahalaniany dia mampiasa taratasy hafa no anton'io fanariana taratasy io, hay diso tanteraka ny hevitro fa tena natao ho an'ny taratasy natokana ifirana mihitsy io fitaovana fanrariana taratasy eo anilan'ny toeram-pangerena mihaja io, mihaja amin'ny lafiny madio moa izany.
Ny mpivarotra mihitsy amin'izay no miteny hoe ireto taratasy fifirana ireto tsy levon'ny rano fa mora ny vidiny fa ity ihany no taratasy fifirana levon'ny rano saingy lafo dia lafo. Dia lasa ny saina, fa angaha tsy natao ho levon'ny rano ny taratasy fifirana no lasa maro dia maro karazana ireo tsy mety levon'ny rano ka lasa misy daba natokana ho azy mihitsy? Moa ve tsy lasa fitaka ho an'ny rehetra izany taratasy fifirana tsy levon'ny rano izany? Ary ny fanontaniana farany: Eto Madagasikara irery ve no misy ireto taratasy fifirana tsy levon'ny rano ireto sa be koa ireo firenena misy izany tranga izany? Ny Malagasy any am-pielezana ihany no afaka mamaly izany fanontaniako izany angamba...
Tsy mpanaraka vaovao loatra intsony, indrindra fa ny vaovao eto Madagasikara, saingy misy hatrany ny hevitra manokana isaky ny zavatra mitranga mba hitan'ny maso. Tamin'ny faran'ny volana marsa sy ny fiandohan'ny volana avrily ny tena nahita ny fanadiovana lalana manodidina ny zaridainan'Ambohijatovo sy ny fanapahana ny bozaka lava tao amin'io zaridaina io ihany. Ny vaovao no nahitana fa hatreny Anosy sy manodidina ny kianjan'i Mahamasina no nanaovan-dry zareo izany fihetsika izany. Andron'ny Zandary, hono, ireo andro ireo. Izaho kosa nahita zavatra hafa tao ambadik'izany ary mety ho nitovy hevitra tamin'ny tena ihany koa ny ao amin'ny governemanta matoa nanao io fanovana ny sekreteram-panjakana misahana ny zandary io.
Ny voamarika voalohany ary dia ny toerana nanaovana ny asam-panadiovana: Ambohijatovo, Anosy sy Mahamasina. Toerana afovoan-tanàna efa nitrangana fivorivorian'olona ireo toerana ireo ary ny kianjan'ny 13 mey irery ihany no tsy tafiditra. Angamba tsy natao intsony ity farany ity satria efa nosoloina dobon-drano ny toerana nahafatesan'olona voalohany indrindra tamin'ny tolom-bahoaka teto Antananarivo hatramin'ny nahazoana ny fahaleovantena, niampy fantsitsitran-drano izany. Manaraka izany ihany koa, tsy fandiavan'olona mandeha tongotra loatra intsony koa io toerana io ary efa madio hatrany amin'ny ankapobeny ka tsy mila diovina intsony. Ankoatra izay dia efa nanaovana fivoriana politika na fanarahana toe-draharaha indrindra ireo toerana voatonona ireo.
Heverina noho izany fa misy sariohatra napetraky ny zandary na ireo mpitarika azy ny nisafidianana ny fanadiovana ireo toerana roa ireo ary nanamafy ny hevitro ny tohin'io asam-panadiovana io. Nitranga ny "Raharaha Claudine" notarihan'ny BIANCO izany niafara tamin'ny fampandosirana any ivelan'ny firenena ilay ramatoa noampangaina tamin'ny raharaha fanodikodinam-bola maro teto Madagasikara. Raha nanandratra ny nataon'ny BIANCO ny maro, izaho kosa toa nanao antso an'efitra raha nilaza fa tsy nahavita na inona na inona ny famotorana nataon'ity Birao Miady amin'ny Kolikoly ity raha tsy nisy ny rantsana mpampihatra ny lalàna dia ny Zandary ihany, nomarihako mazava tao amin'ny Facebook io ho an'izay namana na manaraka ao amin'io tambajotran-tserasera io.
Mariho fa raha nitondra olona teny amin'ny BIANCO ny Senatera Riana Andriamandavy VII dia ny zandary irery no niambina ny vavahady tsy idiran'ireo tangoron'olona ireo ny Birao. Tsy afa-nanamarina na nandiso izay nitondra ilay ramatoa ho eny amin'ny HJRA indray aho rehefa nodidian'ny CPAC hotazonina vonjimaika eny Antanimora Rtoa Claudine fa no nolazain'ny mpitati-baovao dia hoe EMMOREG no nitari-dalana azy. Dia jereo ihany koa ny ny Polisy misahana ny Sisintany, fa tsy ny Zandary, no nanoha-riana nilaza andro vitsy taorian'ny fampandosirana an-dRtoa Claudine fa ara-dalàna tsara ireo taratasy nahafahana nandefa azy hivoaka an'i Madagasikara.
Koa aza atao mahagaga raha nisy ny fanovana ny mpitarika voalohany ny zandary teo anivon'ny governemanta satria mahafantatra tsara ny loza mitatao aminy nanoloana ny fiaraha-miasan'ny BIANCO sy ny Zandarimaria ny mpitondra amin'izao fotoana izao. Ho hitantsika eo izay hataon'ny Zandary amin'izao fanovana ny mpitarika azy izao sy ny fitohizan'ny fiarahan'ny BIANCO sy ny Zandary miasa. Eritreritra mba mandalo, efa tokony nosoratana hatry ny nahitana voalohany ny fanadiovana nataon'ny zandary fa niova mpitondra ry zareo vao tery hanoratra fandrao mandalo tsy misy mahita ny zava-nitranga teto amin'ny firenena mba tsikaritry ny tena.
Jentilisa, Isahafa 20 avrily 2017 amin'ny 11 ora sy 11 minitra alina.
Tsy dia mazava loatra ny nahatonga ity fety ity ka tombatombana avokoa ny zava-drehetra. Tombana iray no soratako etoana. Teo aloha, tany Eoropa, dia maro ireo tanandehibe nankalaza ny taombaovao ny 1 marsa na 25 marsa na 1 avrily. Tamin'ny taona 1564 no nanapahan'ny mpanjaka frantsay Charles IX fa manomboka io taona io dia 1 janoary indray no ankalazana ny taombaovao fa tsy andro hafa voatonona etsy ambony intsony. Nodidian'ny Papa Grégoire XIII hampiharina amin'ny tontolo kristiana rehetra izany tamin'ny taona 1582.
Maro no sahirana tamin'io fanovana andro taombaovao ka nanohy nankalaza ilay "taombaovao taloha". Tombana iray tao anatin'ny maro ihany io nolazaiko io... Fa raha mahamarika ianareo dia efa nanomboka niala tamin'ny vanim-potoana antenantenany i Eoropa ka niditra tamin'ny vanim-potoana maoderina.
Koa raha miverina eto Madagasikara aho dia lasan'eritreritra hoe... sao hiverina amin'ny vanim-potoana antenantenany isika ary hiala amin'ny vanim-potoana maoderina. Fa resaka tsy misy dikany izany ry zareo fa ankalazao ny fetinareo a! Mirary soa!
Tsy ho lava resaka aho raha mbola azo atao ihany koa. Misy ny zavatra mampiahiahy ahy, indrindra amin'izao fahatapahan'ny aterineto be mpiserasera indrindra izao raha jerena maika ny zava-misy. Tsikaritra voalohany raha vao tsy nisy fotoana elaela kely ny rano ary nolazaina fa ritra ny reniranon'Ikopa tamin'izany fotoana izany dia ny tabataban'ny gazety, noho ny fanazavana any ambadika any hoe afaka efatra andro dia ho ritra tanteraka ny ranon'i Mandroseza... Nikorontana ny olona ary dia niakatra tampoka ny vidin'ny daba fitehirizan-drano. Dia niresadresaka amin'ny mety ho tsy fahampian'ny vary indray ny minisiteran'ny varotra, fa toy ny iray indray ny gazety, nilaza fa manakaiky ny 2000 ariary na 1900 ariary ny iray kilaon'ny vary, ny harivan'iny ihany dia tafakatra 1800 ariary ny kilaon'ny vary 1600 ariary vao teo.
Ohatra fotsiny amin'ny taom-panararaotana ireo voalazako ireo fa fetsy koa ity mpanome tolotra aterineto-nay ity an! tapaka ny aterineto, nefa mandeha ny youtube, fa raha te-hampiditra ny anaranao sy ny tenimiafina ianao dia tsy hita nanjavonana ilay youtube. Dia tsy afa-mampita vaovao loatra izany izahay raha izany... Antitranteriko izany fa misy manao fetsifetsy manao izay hikorontanan'ny olona hatrany eto ary olona mahafehy ny gazety sy ny fifandraisana izy ireo matoa mahavita mampakatra ny vidin-javatra eo noho eo, sady manararaotra toy ny banga mihomehy alina, satria tsy mahateny ny governemanta sy ny mpitondra ankehitriny.
Raha tsy tena maty tanteraka ny delestazy nandritra ny frankofonia fa nisy naningatsingana ihany tany ambadimbadika tany, tsy Antananarivo renivohitra irery akory i Madagasikara ka hoe rehefa tsy nisy teto dia tsy nisy nanerana an'i Madagasikara. Nisy dia nisy hatrany ny delestazy tany amin'ireo tanàna atao hoe madinika mba manana ny lazany ihany, atao hoe lehibe toa kely loatra raha oharina amin'Antananarivo.
Niverina amin'ny heriny tanteraka indray io delestazy io ankehitriny, eto Antananarivo. Fantatra mazava fa misy izy any amin'ireo tanandehibe hafa, ary mbola mafy noho ny eto aza, saingy izay angamba ilay hoe izay akaiky vilany feno arina, ny akaiky ihany no fantatra fa ny kely tsy mba mamindro, tsy mahazo hafanana amin'ny alina sy ny hazavana tarafiny. Mahatsiaro ho kely ve ilay Malagasy ka tsy re taraina intsony afa-tsy ny eto Antananarivo? Tsy izay loatra intsony angamba fa efa mahay mionona amin'izay omena azy angamba ity: "fataliste" hoy ny tenin'ny mpanjanaka. Tsy maka lagy, izay ataon'ialahy eo!
Fa ny hany olana amiko dia diso fiantefa ny tsikera ataon'ny olona, tsy ny JIRAMA ry zareo no olana fa izay manome ny baiko hampisy io olana io an! Tsy hoe JIRAMA no miandraikitra mivantana ny fanomezana ny jiro sy ny rano eto Madagasikara dia izy irery no tompon'andraikitra amin'ny fahavoazantsika. Manana andraikitra daholo ny rehetra, izaho sy ianao mamaky io, raha eto Madagasikara ianao, ary ny fitondram-panjakana no lohany amin'izany. Maninona no vitsy ny miteny hoe ritra ny ranon'i Mantasoa? Maninona no vitsy ny miteny hoe latsaka ambany dia ambany ny haavon-dranon'Andekaleka ka tsy afaka manome herin-jiro feno intsony? Iza no tompon'ny fahadisoana raha tsy mety milatsaka ny orana amin'ny faritra sasany? Iza no mpandoro tanety? Fakafaka tsara iverenana henoina ny fandaharana rivotra androany 15 desambra tao amin'ny RDJ hahazoanao bebe kokoa ny tian-kolazaina.
Rehefa miditra politika sy fitadiavam-bola dia lesona azoko hatramin'ny taona 2009 ny hoe tsy ny hamahana ny olana no tanjona fa ny hahazoanao tombontsoa amin'izay tolokevitra naroso, ary vao maika aza manampy trotraka sy miteraka olana saro-bahana bebe kokoa izany tolo-kevitra izany ahafahanao mitsentsitra bebe kokoa izay azo tsentsefina ary ny orinasam-panjakana no lasibatra voalohany amin'izany. Ataoko tsipalotra fotsiny ny fanontaniana hoe fa maninona no tsy afa-mampiditra foto-drafitrasa manokana ny JIRAMA hamahany ny olana fa olon-kafa hatrany no tadiavina sy atao laharam-pahamehana amin'ny fampanofana milina mpameloha herin'aritra, olon-kafa tsy mahalala hafa tsy ny tombontsoany manokana, ary ny mpanome alalana amin'ny fampanofana zavatra lafovidy tsy ho takatra kosa kosa mihevitra fa mahazo ampaham-bola ho azy manokana ihany koa fa tsy misy fitsinjovana velively ny orinasa sy ny mpiara-belona?
Ka raha amin'izao fotoana izao no hitetateta hoe omeo ny tsy miankina io orinasa io hotantaniny dia efa miharihary sahady hoe iza ireo vondron'olona hahazo izany fitantanana izany, fa izaho tsy hilaza aminareo, satria ireo manao izay hahakenda an'i JIRAMA ihany ireo mitilitily miandry mahazo sy te-hanao rapa-dango sy ampihimamba io tokony ho filàna fototry ny Malagasy iray manontolo io. Tahaka ny taribin'ny PTT taloha ihany e! tsy tokony ho orinasa tsy miankina tokana no hahazo ilay fotodrafitrasam-panjakana teo aloha fa tokony hisitraka izany avokoa ireo miasa ho amin'ny fifandraisan-davitra, saingy efa nisy moa ny hafetsifetsena dia na ny tany sy zavatra hafa tsy tokony ho azy aza lazaina fa tao anatin'ny fifanarahana ho tafiditra tamin'ny nividianana azy avokoa.
Lava sahady izay voasoratra nefa zavatra hafa, natao nandritra ny fotoana nahafaty ny jiro, no tena saiky notantaraina fa ataoko amin'ny lahatsoratra hafa eo ihany angamba izany.
8 - Persuadés que l’éducation est tout d’abord la transmission d’un savoir du maître à l’élève et l’acquisition de compétences, et convaincus que le développement de l’enseignement dans nos pays passe par l’engagement et la formation des femmes et des hommes qui se consacrent à cette noble mission ;
20 - Développer le partenariat entre États et gouvernements francophones pour garantir à toutes les filles et à tous les garçons une scolarité primaire, complète gratuite et obligatoire. À cette fin et dans le cadre de l’initiative « Éducation pour tous », nous appuierons les États qui choisissent d’investir dans les ressources humaines et qui consacrent une part adéquate de leur budget national à l’éducation. Avec les opérateurs, nous les aiderons à élaborer de solides plans nationaux d’éducation, à poursuivre des stratégies d’éducation durables et à trouver les ressources extérieures nécessaires pour atteindre ces objectifs du millénaire ;
Dans l’esprit de la réforme adoptée à Antananarivo, nous appelons l’OIF, les opérateurs et tous les acteurs de la Francophonie à relever ensemble les défis de l’éducation, notamment à l’aide des technologies de l’information et de la communication :
32 - Nous appelons l’OIF à encourager et à soutenir les efforts des gouvernements en vue d’élaborer des politiques linguistiques qui permettront de donner aux langues nationales une place significative dans les premières années de scolarisation ainsi que dans les activités de formation des adultes, tout en réaffirmant notre volonté de renforcer, avec le soutien de l’OIF, la présence du français dans les systèmes éducatifs de notre espace francophone ;
34 - L’OIF, l’AUF et TV5Monde, dans le respect des droits d’auteur, se mobiliseront pour élargir la base de contenus éducatifs gratuits consultables sur Internet, et en faciliter l’accès et l’utilisation pédagogique, notamment par l’élaboration de guides pour les enseignants, en tenant compte des aspects éthiques de l’usage de l’Internet, s’agissant notamment de la protection des enfants ;
38 - Décidés à aider TV5Monde à renforcer pleinement le rôle éducationnel qu’elle assume, nous veillerons, à cet effet, à faciliter l’accès à la chaîne sur les réseaux hertziens dans les pays du Sud qui le souhaitent et à encourager l’intégration, le cas échéant par la voie législative, de la diffusion de TV5, en sa qualité de vitrine de la diversité culturelle, aux côtés de celle de nos chaînes nationales, dans les offres des diffuseurs locaux par câble, par satellite et autres ;
48 - Nous réaffirmons le droit à l’autodétermination des peuples sous occupation étrangère et demandons aux puissances occupantes de se conformer au droit international, et de respecter dans les faits le droit international humanitaire, notamment la 4e Convention de Genève de 1949 ;
55 - Nous approuvons la décision prise par la Conférence ministérielle d’Antananarivo (2005) sur l’engagement de nos pays dans les opérations de maintien de la paix. Nous nous félicitons des initiatives prises par la Francophonie en faveur d’une présence renforcée de nos pays dans ces opérations ;
DÉCLARATION DE QUÉBEC (2008)
3 - Déterminés à accorder à la langue française toutes les conditions requises pour lui garantir sa pleine reconnaissance sur la scène internationale comme au sein de chacun de nos pays ;
7 - Rappelant que la langue française constitue l’un des éléments fondateurs de la Charte de la francophonie et que le Cadre stratégique décennal en fait l’une des missions prioritaires de l’action francophone ;
Nous nous engageons à :
10 - Renforcer la place de la langue française dans nos systèmes éducatifs tout en développant un enseignement public et privé de qualité et en tenant compte de la répartition des compétences au sein des États dans ce domaine ;
12 - Veiller à faciliter la diffusion et l’accessibilité de TV5 Monde, aux côtés de nos chaînes publiques et privées, en prenant les dispositions appropriées. Par là même, nous réaffirmons notre attachement à la chaîne multilatérale francophone, à son rôle essentiel pour le rayonnement international etl’apprentissage du français, et comme illustration de la diversité culturelle ;
13 - Prendre des mesures adaptées à nos moyens respectifs, pour valoriser le statut et l’usage de la langue française, langue vivante et utile, dans les domaines économique, social, culturel, touristique et scientifique de nos sociétés ;
Nous demandons à l’OIF et aux opérateurs :
15 - D’accroître leurs ressources humaines et financières consacrées à la langue française et de mener des actions énergiques en vue de mettre en oeuvre la résolution jointe à la présente déclaration.
DÉCLARATION DE MONTREUX (2010) [DEVRAIT SE DEROULER A ANTANANARIVO]
45 - Nous réaffirmons notre attachement à la chaîne multilatérale francophone TV5, à son rôle essentiel pour l’apprentissage et le rayonnement international du français. À cet effet, nous entendons faciliter la diffusion et l’accessibilité de TV5, vecteur de la diversité culturelle.
DÉCLARATION DE KINSHASA (2012)
3 - Nous réaffirmons la spécificité de la Francophonie, fondée sur la langue française et les valeurs qu’elle promeut : la diversité culturelle, le multilinguisme, la paix, la démocratie, l’État de droit, les droits de l’Homme, l’égalité entre les hommes et les femmes, le développement durable, l’éducation et la solidarité.
34 - Nous réaffirmons l’importance du développement de la Justice pénale internationale et de son rôle dans la protection des droits de l’Homme, le rétablissement de l’État de droit et la lutte contre l’impunité. À cet égard, nous saluons la signature de l’accord de partenariat entre l’OIF et la CPI. Nous appuyons également les efforts engagés par l’OIF pour définir une position francophone en matière de justice, vérité et réconciliation pour soutenir les États francophones en crise et en transition.
41 - Nous engageons les groupes d’ambassadeurs francophones à promouvoir l’usage et le développement du français dans les organisations internationales et régionales auprès desquelles ils sont accrédités. Nous appuyons les actions mises en place par l’OIF avec les États et gouvernements concernés pour former au et en français les diplomates et fonctionnaires qui n’ont pas la langue française comme langue officielle. Nous réitérons la pertinence du Vade-mecum relatif à l’usage de la langue française dans les organisations internationales et veillerons à sa diffusion et à son application effective.
44 - Nous saluons la création du Réseau des associations professionnelles francophones (RAPF) qui vise à promouvoir le français comme langue technique, scientifique et économique dans les contextes professionnels.
47 - Nous réaffirmons notre attachement à la chaîne multilatérale TV5, opérateur de la Francophonie, vecteur essentiel pour l’apprentissage et le rayonnement international de la langue française, vitrine de la diversité culturelle. Nous entendons en favoriser la diffusion et nous efforcerons d’en faciliter la présence sur nos principaux supports de distribution, notamment sur la télévision numérique terrestre (TNT), en garantissant son accessibilité par les dispositions appropriées.
DÉCLARATION DE DAKAR (2914)
6 - Réitérons notre engagement au renforcement de l’usage de la langue française, véhicule des valeurs portées par la Francophonie, au moyen d’actions renforcées en faveur de sa présence et de sa consolidation sur la scène internationale, notamment par l’application du vade-mecum adopté au Sommet de Bucarest, et dans le respect du multilinguisme. À cet égard, reconnaissons que l’éducation doit rester au coeur de la politique intégrée de promotion de la langue française adoptée au Sommet de Kinshasa et des pactes linguistiques. Demandons à l’Organisation internationale de la Francophonie (OIF) et aux opérateurs de veiller à la réalisation de ces politiques, en application du Cadre stratégique de la Francophonie 2015-2022, adopté par ce Sommet ;
10 - Nous engageons à renforcer notre participation dans les opérations de maintien de la paix, en particulier dans l’espace francophone, à travers une mobilisation accrue de personnels et la promotion de francophones, y compris de femmes, aux postes de commandement. Appelons à une large mobilisation internationale pour accroître la prévisibilité du financement des opérations de paix, notamment africaines ;
28 - Soulignons le rôle important que doit jouer le secteur privé dans la mise en oeuvre de la Stratégie économique pour la Francophonie, notamment dans ses aspects de promotion du français comme langue de travail et vecteur de croissance économique. Demandons à l’OIF et aux opérateurs de se mobiliser, aux côtés des États et gouvernements, pour la promotion de cette stratégie auprès du secteur privé et de la société civile afin de contribuer à son appropriation et à sa mise en oeuvre. Soulignons la nécessité d’instaurer des conditions favorables à l’investissement ;
Vaovao manerantany tamin'ity herinandro ity ny fifidianana amerikana sy ny nahalany an'i Donald Trump izay lazaina fa tsy nampoizina saingy ho an'ny manampahaizana sy ny fampitam-baovao angamba izany, fa fanararaotana toe-draharaha kosa ny tetika fampanginana na fanakanana ankolaka tsy hanaovan'ny Ben'ny Tanànan'Antananarivo intsony ny asam-panadiovana eto amin'ny renivohitr'i Madagasikara. Izaho izay anisan'ny nifidy azy kosa tsy manaiky izany tetika maloto itadiavana izay hanjakan'ny saritaka sy ny gaboraraka eto amin'ny tanàna itoerako izany. Antony voalohany nifidianako azy io fanadiovana io. Ianareo mpamaky aza moa efa mahafantatra ny hevitro hoe aleo esorina eto Antananarivo sy atao lavitra azy amin'izay izany tsena ankalamanjana izany.
Tsy azo lavina fa tsy maintsy misy ny fibolisarana amin'izany asam-panadiovana izany, sady tsy vitsy ny fihantsiana avy amin'ireo tsy tia manara-dalàna, saingy tsy izany kosa no amoahana miaramila iray toby hanaovana fahirano ny lapan'ny tanàna sy hitakiana ny amoahana miaramila iray sy ny vadiny bevohoka nifampigidraka tamin'ny polisy kaominaly teny am-pivarotana amoron-dalana na anaty lalana. Efa mihabetsaka rahateo no nihevitra fa velam-pandrika nataon'ny fitondrana foibe io toe-javatra io matoa tsy ampy adiny iray taorian'ny fisamborana dia efa tonga nitaky ny famoahana ny miaramila namany nivarotra amoron-dalana sy nihevi-tena ho mafy sy mahay miady noho ny polisy kaominaly, ireo miaramila misatro-mena tarihin'ny lefitra faharoan'ny Lehiben'ny Etamazaoron'ny Tafika misalotra ny grady Jeneraly izany.
Etsy ankilan'izany dia mody fanina tamin'ny fisian'ny fitakiana famoahana ny namany ny Jeneraly minisitry ny fiarovana ka milaza araka ny loharanom-baovao avy amin'ny gazety iray eto an-toerana fa hampanjaka ny filaminana no nahatongavan'ireo miaramila ireo ary ao anatin'ny asany mihitsy iny fanafihana iny, mba tsy hisy ihany koa ny fihoaram-pefy avy amin'olon-tsotra mety hanafika ny lapan'ny tanàna ary ny hiaro ny lapan'ny tanàna no nahatongavan'ireo teny... fa angaha tsy ny miaramila no manafika ny lapan'ny tanàna?... dia mieboebo moa hoe tsy nisy naratra na maty.
Efa mihabetsaka moa no mihevitra fa tetika hanaisorana ny Ben'ny Tanàna no tanjona farany tamin'ireny fihetsika ireny, saingy maro loatra ireo mpankasitraka ny asam-panadiovana dia ny fandemena ireo mpanao ny asam-panadiovana voalohany, amin'ny fitondrana ny polisy kaominaly eny amin'ny fitsarana no atao aloha mba hihemoran'ny kaominina. Izahay kosa mitaky hoe aza mihemotra intsony fa tohizo hatramin'ny farany. "manara-dalàna loatra" ianareo ka manaiky itondrana ny polisy kaominaly hohadihadian'ny zandary fa toa tadiavina tsy asiana tohiny kosa ny fanafihana lapa nataon'ny miaramila? Akaiky ity ny faran'ny taona ka tian'ny sasany tahaka ilay miseho ho mafy sy tsara mpiaro avy amin'ny lehibeny nampaniraka ny namany "hanavotra" azy ny hanomezana alalana ny fanaovana gaboraraka hampandeha ny bizina eny amin'ny lalan'Antananarivo. Koa asakasaky ny kaominina fa eto ny kihon-dalana ijerenay nifidy anareo izay fanapahan-kevitrareo. Ho ekenareo ve ilay gaboraraka amin'ny fametrahana ny tsenan'ny noely eny an'arabe?
Hatreto, nanomboka alakamisy alina ka hatramin'ny asabotsy, tapaka jiro tanteraka ny tanànan'Ambositra iray vohitra, araka ny fitarainan'ny mpiara-miasa amin'ny tena. Tsy fantatra moa izay tena zava-misy: izay tokoa ve no izy? Aiza tokoa moa ny olona tapaka jiro no afaka mampita ny fitarainany rehefa tsy misy ny herinjiro hamelomana vatoaratra ohatra?
Mariho fa efa nisy tranga tahaka izao ihany koa ny faritra Analavory, Imerintsiatosika ary Tsiroanomandidy tany alohaloha tany. Tsy mampino anefa izay zava-misy izay. Tsy mahagaga raha nisy ny fitroarana tany Farafangana tany ka nandoroan'ny olona ny biraon'ny JIRAMA.
Tezitra tamin'izany fandoroana fananana izany ny ankamaroan'ny olona, eny fa na izaho izay manoratra io aza, saingy tsy hainao ary tsy takatrao ny zavamisy iainan'ireo mponina ireo mahatonga an'izany fanapahan-kevitra faratampony izany. Fantatry ny mpitondra tsara izany fahatezerana izany ka nahatonga ny fandefasana mpamelona angovon'aratra tany an-toerana. Rehefa mandoro fananana ve ny olona vao mikorapaka?
Manoratra aho satria alina fanindroany izay no tapaka maharitra ihany koa ny jiro eto amin'ny misy ahy eto Antananarivo renivohitra. Ny resaka nifanaovako tamin'ireo izay nifampitafa tamiko any amin'ny toeran-kafa ato anatin'ny Kaominina ihany no nahafantarako fa faritra maro no miaritra izany tsy fisian-jiro maharitra amin'ny alina izany.
Ny Zoma maraina tamin'ny efatra ora, no niainako ihany koa ny fitarainan'ny olona tamin'ny radio hoe rehefa tapahana dia tapaho tanteraka fa aza velomina telo segondra dia vonoina iray minitra dia velomina telo segondra dia vonoina iray minitra misesisesy fa tamin'ny dimy maraina vao novonoina tanteraka tsy niverina intsony ary tsy fantatro izay ora niverenany fa lasa niasa aho.
Manoratra ihany koa aho, satria tapaka hatramin'ny 3G (fanaovako avotra farany hiseraserana ankoatra ny ADSL fampiasa) amin'izao fotoana anoratako izao... Toa zary karazana fanampenam-bava izato izy, ary fanelingelenana tanteraka amin'ny asa mifandraika amin'ny aterineto... milaza fa tena tratra aoriana tokoa isika ary voasembantsembana ihany koa ny hoavin'ny asa fihariana. Raha tsy tsapanao ny halalin'ireo resaka ataoko ireo dia aza gaga raha mahita ireo hadalana ataon'ny Malagasy malaza ho hendry sy tia milamina tsy tia korontana.
Nivoaka tamin'ny 3 oktobra tany Londra renivohitry ny Fanjakana Mitambatra ny tatitry ny Tondro Ibrahim Mo taona 2016 manadihady ny fahaiza-mitantana eto Afrika amin'ny ankapobeny. Voalohany amin'izany i Maorisy manana ny isa 79,9 ary nitombo isa +2,3, faharoa kosa i Botswana manana isa 73,7 (-0,5) ary fahatelo amin'ny isa 73,0 (+1,9) kosa i Cap Vert. Nasongadin'ity tatitra ity fa i Cote d'Ivoire no nahazo isa be indrindra tamin'izany (+13,1), arahin'i Togo (+9,7) sy i Zimbabwe (+9,7), ary i Liberia (+8,7) sy i Rwanda (+8,4).
Araka io tondro navoakan'ny Orina Mpanasoa Ibrahim Mo io dia mitana ny laharana faha-33 mitovy amin'i Togo i Madagasikara amin'ny firenena 54 nampilaharina amin'ny isa 48,5 ary very 7,6 isika amin'izany fampilaharana izany eo amin'ny sehatry ny fitantanam-panjakana ankapobeny eto Afrika hatramin'ny nanombohan'ny fanangonana lahatahiry tamin'ny taona 2006. I Libya no nanary isa be indrindra teo amin'io fitantanam-panjakana io, satria very 18 isa be izao, i Libya izay fantatsika fa nopotehin'ny firenena tandrefana tanteraka, ary lohalaharana amin'izany i Frantsa nentin'i Sarkozy. Firenena faharoa nanary isa be indrindra manaraka azy kosa i Madagasikara amin'ny isa 7,6 be izao, izay firenena "tsy nisy ady" akory.
Afa-baraka tanteraka isika eto Madagasikara!
Filaminana sy Fanjakana Tsara Tantana
Eo amin'ny filaharana ankapobeny dia i Botswana no mitana ny laharana voaohany amin'ny isa 81,9 ary very isa (-1,1) izy amin'izany. Maorisy kosa no mitana ny laharana faharoa amin'ny isa 80,8 (-0,3) ary i Cap Vert no mitana ny laharana fahatelo amin'ny isa 77,1 (-2,3). Araka ny tatitra dia nihemotra avokoa tsy misy anavahana ireo firenena rehetra tratran'ny fihemorana araka ny isa azo eo amin'ny sehatry ny Filaminana sy ny Fanjakana Tsara Tantana.
Cote d'Ivoire (+17,3) manana isa 55,1 sy Liberia (+14,8) manana isa 57,2 ary i Sierra Leone (+9,6) manana isa 59,9 no telo voalohany nahazo isa tsara indrindra tao anatin'ny folo taona. Libya kosa no very isa be indrindra (-34,1) manana isa 16,3 arahin'i Repoblikan'i Afrika Afovoany (-16,2) manana isa 15,7 sy i Burundi (-12,0) manana isa 32,6.
Sokajy Fiarovana ny olon-tsotra
Roa ny refy napetraky ny Afrobarometer momba ity fiarovana ny olon-tsotra ity, eo amin'ny fisian'ny heloka bevava eo an-toerana sy eo amin'ny manodidina. Nahitana fihatsarana izany tamin'ny ankapobeny tao anatin'ny folo taona. Laharana faha-40 no misy an'i Madagasikara (-15,3) manana naoty na isa 37,8/100. Ataoko fa manaiky tsara izany tatitra izany isika na dia tsy haintsika aza ny fomba fandrefesana nataon-dry zareo.
Laharana faha-28 no misy an'i Madagasikara eo amin'ireto sehatra roa ireto, amin'ny isa 55/100 ary very isa 8,3 kosa hatramin'ny nanombohan'ny fanangonana lahatahiry tamin'ny 2006.
Sokajy Fiarovam-Pirenena
Firenena 30 no nahitana fihemorana teo amin'ity sokajy ity ka i Libya (-54,7) no nihemotra indrindra tamin'izany, arahin'i Nigeria (-28,6) sy i Ejipta (-27,2). Firenena 20 kosa no nahitana fihatsarana tamin'izany ka Ongadà (+29,8) sy i Liberia (+29,0) no nihazakazaka indrindra ho amin'izany amin'ny fitomboan'isa ambany kely noho ny +30. Ny fidiran'ny governemanta amin'ny fifanandrinana mitam-piadiana sy ny herisetra ataon'ny mpiantsehatra tsy miankina amin'ny Fanjakana no tena miteraka izany fiharatsian'ny fiarovam-pirenena izany.
Laharana faha-20 amin'ny naoty 86,4 no misy an'i Madagasikara (-9,3) eto amin'ity sehatra ity.
Sokajy Tamberin'andraikitra na Mangarahara (Accountability)
Ny mangarahara ho ahitana ny naoty ambany indrindra ankapobeny (35,5/100) amin'ireto zana-tsokajy tantaraintsika ireto ary nahitana fiharatsiana (-1,0) ihany koa tao anatin'ny folo taona. Ny anton'ny fihemorana amin'ity tamberin'andraikitra ity manerana ny kaontinanta dia vokatry ny fihasimban'ny tondro valo andrefesana azy: Kolikolin'ny Fanjakam-birao (-8,7), Kolikoly ataon'ny manampahefanan'ny Governemanta sy ny mpiasam-panjakana (-2,8), kolikoly any amin'ny sehatry ny famotorana (-1,9), ny tamberin'andraikitra ataon'ny Manampahefana ara-panjakana (-1,1) ary ny fanodikodinana ny Vatsim-Panjakana (-0,3).
Laharana faha-26 i Madagasikara (-8,3) amin'ny isa 36,3/100. Madagasikara (-78,1) ihany koa no nahitana fiharatsiana indrindra eo amin'ny sehatra iadiana amin'ny kolikoly tao anatin'ny folo taona.
Sokajy Fampiharana ny lalàna
Firenena 33 no nahitana fihatsaran'ny fampiharana ny lalàna hatramin'ny taona 2006. Nijotso ny mason-tsivan'ny Fanasaziana (-5,5), ny Famindram-pahefana (-3,7) ary ny Zo hanam-pananana (-2,3) raha nisonga kosa ny Fombam-Pitsarana (+5,3) sy ny fahaleovantena ara-pitsarana (+4,3) tao anatin'ny folo taona. Firenena 34 no nisitraka izany fahaleovantena ara-pitsarana izany ka i Maorisy (94,6), Afrika Atsimo (93,9) ary i Namibia (92,9) no tsara toerana indrindra sady nivoatra indrindra tamin'izany.
Laharana faha-16 (59,4/100) no misy an'i Madagasikara (-0,7) eo amin'io fampiharana ny lalàna io.
Marihin'ny tatitra fa ahitana fifandraisana eo amin'ny Filaminana sy ny fampanjakan-dalàna sy ny fahafahana mirona mankany amin'ny fanorenana toekarena maharitra.
Ny Fandraisana Anjara sy ny Zon'olombelona
Ny 78 isanjaton'ny Afrikana no monina any amin'ny firenena nahitana fihatsarana tao anatin'ny folo taona ny Fandraisana Anjara sy ny Zon'olombelona. Firenena 37 no misitraka izany. I Tonizia (+22,4) no nahitana fihatsarana indrindra mitana amin'izany. Cap Vert (+0,6) no lohalaharana amin'ny naoty 82,0/100 arahin'i Namibia (+0,6) amin'ny isa 76,1/100 sy Maorisy (+0.8) amin'ny naoty 76,0/100. Mitana ny laharana faha-13 kosa i Madagasikara (+0,1) amin'ny isa 64,7/100.
Laharana faha-18 (65,9/100) i Madagasikara (-0,1) eo amin'ny sokajy fandraisana anjaran'ny olom-pirenena ahitana ny mason-tsivan'ny zo ara-politika, fandraisana anjara ara-politika, fifidianana malalaka sy ara-drariny, ary ny fananan'ny eo amin'ny fitondrana fahefana hitondra.
Laharana faha-21 (52,5/100) kosa i Madagasikara (-10,7) eo amin'ny fampanajana ny zo, fahaefatra niharatsy isa indrindra. Mason-tsivana nahitana fijotsoana ankapobeny eo amin'ny sehatra afrikana ny Fahafahana ara-tsivily (-5,1), ny fahafahana hivory sy hanangana fikambanana (-4,4), ny fanitsakitsahana ny zon'olombelona (-4,3) ary ny fahafahana hiteny (-2,7).
Nahitana fihatsarana kosa teo amin'ity fampanajana ity zon'olombelona ity na dia mbola ambany aza naotiny azony i Tonizia (+26.3), arahin'i Côte d’Ivoire (+19.3), Zimbabwe (+16.3), Guinea-Bissau (+14.8), Togo (+12.5) ary i Nizera (+10.7).
Laharana fahaefatra (75,7/100) mitovy amin'i Cap-Vert (+2,1) kosa i Madagasikara (+13,9) eo amin'ny miralenta na fampitoviana ny zon'ny lahy sy ny vavy. I Rwanda kosa no sady nahitana fihatsarana indrindra (+24.6) no tsara naoty indrindra (90.3/100) manerana ny kaontinanta. Ny fihatsarana amin'ny ankapobeny dia avy amin'ny Fitoviana lenta eo amin'ny toeram-piasana (+11.5) sy ny lalàna eo amin'ny herisetra atao amin'ny vehivavy (+9.5).
Fahafaha-manorina Toekarena Maharitra
Nahitana fihatsarana ny Fahafaha-manorina Toekarena Maharitra (+1.8) taona anatin'ny folo taona saingy mbola ambany ihany ny isa ankapobeny eo amin'ny Afrikana 42.9/100. Nihatsara ny fotodrafitrasa (+6.5) sy ny sehatr'asa ambanivohitra (+2.6), raha nijotso kosa ny Tontolon'ny Fihariana (-0.8) sy ny Fitantanam-Panjakana (-1.1). Firenena 38 no nahitana fihatsarana eo amin'ny Fahafaha-manorina Toekarena Maharitra ka i Maraoka (+13.0) no firenena nahitana fivoarana indrindra, arahin'i Nizera (+10.8) sy i Ejipta (+10.7).
Libya (-22.4) kosa no nahitana fiharatsiana indrindra, arahin'i Madagasikara (-9.8) sy i Eritrea (-5.6). Laharana faha-41 isika amin'ny isa 33,1/100. Faha-49 isika (16,6/100) eo amin'ny fananganana sy fikojakojana fotodrafitrasa (-7.1).
Faha-44 i Madagasikara (-8.8) eo amin'ny fitantanan-draharaham-panjakana (34.1/100). Na dia mbola mitana ny laharana faha-40 koa aza dia i Madagasikara (-21.7) no niharatsy toerana indrindra teo amin'ny tontolom-pihariana (28,2/100), Madagasikara (11.2/100) kosa no ratsy toerana indrindra teo amin'ny famoronan'asa, arahin'i Zimbabwe (14.6), Tonizia (19.8), Cap Vert (22.6) ary i Sierra Leone (23.0).
Laharana faha-25 (53,6/100) i Madagasikara(-1,3) eo amin'ny sehatra ambanivohitra
Fampivelarana ny maha-olona
Ny fampivelarana ny mahaolona no nahitana naoty tsara indrindra teo amin'ny sehatra Afrikana amin'ny ankapobeny. Firenena 43 no nisy fivoarana tao anatin'ny folo taona ary mahasahana ny 87 isanjaton'ny olompirenena afrikana izany. Voalohany (84,2/100) i Seychelles (+5.2), arahin'i Maorisy (83,7/100) (-0,8) sy i Botswana (78,5/100) (+3,9). I Rwanda kosa no nihatsara fampivelarana mahaolona indrindra (+14.4), arahin'i Ethiopia (+13.9) sy i Angola (+11.2). Madagasikara (41,1/100) faha-50 kosa no faharoa avy any amin'ny farany (-13,5) manaraka an'i Libya (58,1/100) faha-19 eo amin'ny fiharatsian'ny (-15,7) fampivelarana ny mahaolona.
Faha-39 (38,4/100) i Madagasikara (-3,5) eo amin'ny fanabeazana raha nahitana fihatsarana teo amin'io lafiny io ny firenena 41. Faha-51 (49,6/100) i Madagasikara (-20,5) eo amin'ny sehatry ny fahasalamana ary nahitana ny fiharatsiana indrindra tamin'izany. Faha-45 (35,3/100) i Madagasikara (-16,5) eo amin'ny fanasoavana (Welfare/Bien être) ary mbola mitana ny telo farany amin'ny fiharatsian'io tontolo io.
Toy izay sy toy izay amin'ny ankapobeny ny tatitra (108 pejy) navoakan'ny Orina Mpanasoa Mo Ibrahim taona 2016 ka miresaka an'i Madagasikara.
Raha misy indray izao ny resaka malaza dia izao Shinoa, Shinoa izao foana. Shinoamahamanina, hono, fa tsy Soamahamanina, sao diso famaky ka hoe Shinoamahamahana indray na Shinoamahimahina no voavaky... Rehefa mahita Shinoa dia mahana na mahina avy hatrany, mailo avy hatrany. Alefa daholo ity tsaho sy fanaratsiana Shinoa ity. Dia misy tsy menatra miteny fa Shinoa no tao ambadiky ny fandoroana ny rovan'Ambohidratrimo satria te-hividy iny tany iny, hono, ny Shinoa sasantsasany. Izany ka rediredy.
Miresaka rova ihany fa dia nisy gazety iray namoaka fa misy ampahan-tany ao amin'ny faritry ny Rovan'Ilafy, hono, nisy nividy. Vahiny, hono, ilay nividy; dia raha vao manoratra fotsiny hoe 'vahiny' dia lasa avy hatrany ianareo mieritreritra hoe: "Shinoa indray izay!" Tahaka ny tsy misy vahiny afa-tsy Shinoa eto Madagasikara. Efa misy moa ny mahasahy miteny fa rehefa kelikely dia ny Shinoa indray no hampanofa ny tany amin'ny Malagasy eto Madagasikara. Dia efa lasa lavitra loatra ry zareo ity fankahalanareo Shinoa ity. Manjary mampanonofy ratsy ka any anaty nofy avy no manonofy Shinoa.
Nofy ve moa hita hotantaraina fa aleo ihany ampitaina, fa misy finoana izay manko milaza hoe raha tantaraina, hono, ny nofy iray dia lasa tsy tanteraka, fa raha tsy tantaraina dia mety ho tanteraka. Nanonofy, hono, aho fa ny namindrana ity "tobim-piantsoanan'Ambodivona ity mankeny amin'ny tany malalak'Andohatapenaka lasan'ny Frantsay "Total Madagascar" ity, anie, hono dia satria efa voavidin'ny Shinoa koa ny ampahany be amin'io Ambodivona io. Tsy maintsy itadiavana, hono, noho izany ny hamindrana ireo fiara fitaterana maro dia maro miantsona sy ireo mpivarotra isan-karazany mameno azy ka ny vahaolana haingana indrindra dia ny tany eny Andohatapenaka. Izany, hono, no nahatonga an-dRavalomanana Marc hampitandrina ny Shinoa...
Dia nofy tokoa moa izany, soa fa toa Karana no tompon'ilay tany eny amin'ny Fasan'ny Karana fa tsy Shinoa. Soa fa Frantsay avy amin'ny Total no nampiandraiketana ny fanamboarana ny tobim-pitaterana nasionaly etsy Andohatapenaka na dia Shinoa aza no manao ilay lalana ao ambadika. Soa fa Malagasy, malaza mpanankarena sady mpanolotsainan'ny Filoha izay sarotra ny hieritreritra hoe hivadihan'ny filoha tampoka, no tompon'ny Microcred, ny Cotisse, ny Ranjatiana ary mbola Total (Oadray! vitan'ny Total tokoa ve ny nanamboatra ny fiantsonan'ny fiara teo Ambodivona sa tsy nisy fifanarahana an'izany?) an'ny Frantsay kosa ny ampahany sasany fa raha tsy izany ianareo dia hino io nofy notantaraiko tsy ho tanteraka io ho marina. Aleo aho hatory amin'izay fa alina ny andro!
Efa zary fiainana isan'andro ny fifanenjehana eo amin'ny mpivarotra amoron-dalana sy ny mpiasan'ny kaominina Antananarivo Renivohitra. Efa nandeha moa tany alohaloha tany hoe ho hita eo ihany izay reraka aloha eo amin'izy roa tonta. Ny azo lazaina kosa, raha amin'ny endriny toy izao dia tsy hahafoana ny mpivarotra amoron-dalana mihitsy ny zavamisy ankehitriny. Ho sasa-poana ny Kaominina, indrindra fa efa misy mpampirisika ihany koa ny mpivarota amoron-dalana, ary misy mpiray tsikombakomba amin'ny sasany amin'ireo mpivarotra amoron-dalana ireo ihany koa ny sasantsasany amin'ny mpandrava ny varotra ataony.
Eo amin'ny sokajin'olona ivelan-dry zareo dia mizara roa ihany koa ny fisainana. Ny sokajy voalohany dia ireo efa resy lahatra hatry ny ela fa tsy handroso sy tsy hivoatra mihitsy ny tanàna raha tsy miala ireo mpivarotra amoron-dalana ireo. Ny sokajy faharoa kosa dia ireo be fitserana fa tena tsy rariny kosa ny atao amin'ny mpivarotra amoron-dalana fa mba mamelom-bady aman-janaka ihany koa izy ireo. Sabatra roa lela noho izany no eo am-pelantanan-dRtoa Ben'ny Tanàna Rakotonirainy Lalao. Maro kokoa ireo mankasitraka ny ataony amin'ny tsy-fandeferana manoloana ny lalàna nefa mahay vava loatra ireo mpifanandrina aminy ka hainy ny mamadika io hetsika tsara io ho lasa fieritreretana fa fanenjehana sy famonoana ny 'mahantra' no ataony fa tsy misy fifampitsinjovana mihitsy. Manana haino aman-jery daholo ireo mpanenjika azy fa izy kosa dia lalan-tokana ihany no azony ampitana ny seraserany dia ao amin'ny media sosialy. Efa hery io saingy tsy ampy velively noho ny tsy mbola fahafehezan'ny rehetra ireo fitaovana ireo.
Inona ary no atao? Tohizana amin'izao endriny izao ve ilay asam-panadiovana sa tadiavina ihany koa ny fomba ambadika ahafahana manongotra ihany koa ireo mpivarotra amoron-dalana ireo? Tsara noho izany ny mijery ireo mpamatsy entana ireo mpivarotra ireo sy mitady ny fomba hanasaziana azy ireo fa tsy ireto olona hitamaso ireto ihany no atao mihamafy fo isan'andro.
Mba atao fakan-tahaka ny nataon'ny Filohan'ny Tetezamita fahaefatra niaraka tamin'ny lehiben'ny Madarail, sady mpinamana rahateo ry zareo ireo, nanaisotra amin'ny fomba mihaja ny kianja filalaovana baolina lavalava hiala teo Antanimena ho lasa any Andohatapenaka. Ilay tany malalaka teny amin'ny anaran'ireo sampan'orinasan-dRavalomanana Marc ihany no nakana hanaovana ilay lazaina ho kianja manara-penitra, nomena anarana manasohaso, mba hahafinaritra ny mpijery sy andresena lahatra azy ireo fa efa tery ny eo Antanimena ka eny indray no hanaovana ny lalao isaky ny faran'ny herinandro. Nahomby ny famindrana satria tsy narary fo tamin'ny famindran-toerana ny mpankasitraka baolina lavalava nefa voaaisotra tanteraka tsy hilalaovana baolina lavalava intsony ny kianjan'ny Malacam.
Voalohany, ataovy ao an-tsaina fa 'tsy mahantra' velively ireo mpivarotra amoron-dalana ireo. Izay mahafantatra ahy dia mahalala fa efa niasa teny Soarano-Ambodifilao aho, ary tsy vitsy amin'ireo mpivarotra ireo, indrindra fa ireo mihoatra ny efa-taona no niasana teny no mahalala ahy na ny endriko farafaharatsiny. Mahafantatra ny sasany amin'izy ireo ihany koa aho ary misy ny efa niresaka tamiko ny isan'ny trano natsangany tamin'ny fivarotana amoron-dalana teny amin'io faritra io. Tsy mino ianareo fa tsy latsaka ny telo izany trano izany sady mijoalajoala avokoa fa tsy hoe trano tsy misy rihana na trano zara fa vita. Nahita ny fitomboan'isan'izy ireo aho ary nahatsikaritra fa ry zareo efa mivarotra eo mihitsy no miantso ny namany avy any ambanivohitra na faritra hafa hanampy azy ireo sy hiara-hihary amin'izy ireo.
Raha izay tsikaritro izay no iaingana dia tsy ireo hitanao maso ireo ihany no mahazo volabe fa mitavana ihany koa ireo mpamatsy entana azy ireo, samy tsy mandoa hetra ary azo ahiahiana fa tsy nandoavana fadin-tseranana koa ny entana nampidirina matoa tsy voakaonty, tsy voatery ho entana avy any amin'ny faritra afa-kaba naodina noho izany ireo entana amidy ireo fa betsaka ny nohafarana. Sady tsy mandoa hetra izany ireo mpivarotra ireo no azo ahiahiana ho tsy mandoa hetra ihany koa ny mpamatsy entana azy ireo.
Ka raha te-hanafoana haingana ny mpivarotra amoron-dalana dia izay atao amin'ireo mpamatsy entana azy ireo eritreretina sy jerena ny fandikan-dalàna ataony. Azo atao ihany koa ny mametraka lalàna manasazy ny mpividy entana amin'ny mpivarotra amoron-dalana ho manao tsikombakomba amin'ny fanakorontanana ny filaminan'ny tanàna. Manjaka loatra ny gaboraraka ka tsy maintsy misy ny tanjona lavitra ezaka amin'ny alalan'ny fanabeazana, saingy mbola fanamby hafa ihany koa izany fa ireo mpamatsy sy mpividy izao no tanjona fohy ezaka itadiavam-bahaolana.
Raha ny marina dia tsy te-hiditra politika politisiana, na politika miresaka na manonona anaran'olona intsony aho. Fa indraindray dia tery ihany ny hanoratra sy hanoro hevitra. Tsy voatery ho marina izay soratako fa mba eritreritra fotsiny ihany. Efa mba noteneninao ihany fa tsy ekenao ny resaka fanonganam-panjakana, itovizantsika hevitra ny amin'iny zavatra iray iny. Fa na inona na inona hevitra tsy itovizana dia tsy mety amintsika ny fanonganam-panjakana afa-tsy amin'izay fomba eritreretiko mbola tsy holazaiko izay, fa avelako eo ny amin'iny.
Misy ny andian'olona miezaka mafy hanao izay hamaranana ny fitondrana ankehitriny, nefa ry zareo ihany no niezaka mafy ny hametraka azy teo tamin'ny fomba rehetra na tsara izany na ratsy, efa tsy niteny loatra intsony izahay tamin'ny fomba famoahana ny valim-pifidianana izay miharihary fa fanamboaran-tsaina fotsiny fa efa vita lamina ny hala-bato tamin'izany fotoana izany. Koa na tena tsy ankasitrahana mihitsy aza ny ataon'ny eo amin'ny fitondrana amin'izao fotoana izao, ny kiantranoantrano ataon'ireo olombitsy, ny fanafihan-jiolahy ataon'ireo tompon'ny fitaovam-piadiana eto amin'ny firenena, dia tsy hahatonga ahy hiantoraka any amin'ireo nahazo toerana tamin'ny tetezamita vokatry ny fanonganam-panjakana tamin'ny taona 2009 velively izany.
Raha misy andrakandrana fidinana an-dalambe nanehoan'ny mpitondra ny heriny tamin'ny fandefasana mpitandro ny filaminana an'arivony teny amin'ny araben'ny fahaleovantena, dia efa manana tetipanorona ireo vondron'olona ireo. Tanjona voalohany ny isintonana ny fon'ny olona hoe ry zareo no mitarika ny mpanohitra ny fitondrana amin'izao fotoana izao. Mety mahafantatra tsara ihany koa ireo olona ireo fa tsy haharesy ny eo amin'ny fitondrana mihitsy raha vao fifidianana izany no resahina eto Madagasikara. Koa tsy maintsy ampîasaina ny loha amin'ny hahazoana indray ny fitantanana ny fitondrana amin'ny fomba rehetra na tsara izany na ratsy. Noho izany, tsy ho fantatrao mihitsy izay tena tanjon'ireo vondron'olona ireo ary, amiko manokana, dia fandrika mety ahafahana mandoto anao ny fanarahana azy ireo na fanatevenan-daharana azy ireo. Afaka miditra na manatevin-daharana ianao raha hainao tsara ny tanjony ka ahitanao tombontsoa ao anatin'izany, fa lasa sorona avy hatrany kosa ianao raha tsy hainao akory izay kendreny amin'izao fihetsiketsehana ataony izao (Sady efa malaza ho tsy tia anao daholo ireo olona ao rehetra ireo).
Koa dia izay no hamaranana ny hafatro hoe: Sao voafandrika ao ianao raha mijabajabaka ao?
Indray mandeha, rehefa namakivaky soratra teny ho eny, tsipalotra tamin'ny hevitr'olona iray fa ny lisea (frantsay) no fototry ny fijoroana maha-firenena azy. vantany vao namaky izay soratra sy fanehoan-kevitra izay aho dia nilaza tao an-tsaiko tao hoe: "akaitò fa tena mitovy hevitra aminy aho". Ny tanora no hoavin'ny firenena ary ny fanefena ny tanora no fananganana ny hoavin'ny firenena. Ny toerana mora hita indrindra amin'izany fanefena ny tanora sy fampijoroana hatrany ny firenena izany anefa dia tsy aiza fa any an-tsekoly indrindra. Mora miray ny firenena rehefa politika fampianarana sy fanabeazana maharitra iray maharaka andro no ampiharina amin'ny sekoly rehetra ao amin'io firenena io.
Manao ahoana tokoa moa izany firenena frantsay izany? Na dia samihafa fiaviana aza ny olona ao aminy, misy ny teratany tao, misy ny taranaka mpiavy faharoa na fahatelo na mihoatra, misy ny avy amin'ny zaratany frantsay hafa mba tsy ilazana hoe mbola zanatany frantsay, misy ireo mpitsoa-ponenana avy amin'ny kaontinanta hafa sady tsy nozanahan'ny frantsay fa ireo rehetra ireo no mandrafitra ny maha firenena frantsay azy.
Firenena lahika anefa ny firenena frantsay, ka tsy ho ny fivavahana na finoana velively no hampiray azy ara-kolontsaina fa avy amin'ny fampianarana ny ankizy sy ny tanora. Na manana ny lohany sy ny eritreriny aza ireo mpitsoa-ponenana maro dia maro miditra ao aminy, na manana ny fivavahany sy ny kolontsaina tiany mbola hotohizana any amin'ny firenena vaovao onenany aza ireo ray aman-dreny ireo, rehefa mianatra any an-tsekoly ny zanany, dia mahazo antoka ny mpitondra frantsay fa hanana ilay kolontsaina sy fomba fisainana frantsay koa ireo zanaka mpiavy ireo.
Nanana ny fahombiazany ilay rafi-pampianarana tany amin'ny faramparan'ny taonjato faha-20 tany ho any, rehefa tafiditra tsara tao an-tsain'ireo zanaka ireo fa tena Frantsay tanteraka ry zareo na dia tsy teratany tao aza ny razambeny. Tsy vao tamin'izao fotoana izao ihany no nalaza izany fampihorohoroana izany fa efa nisy koa tamin'ny fotoana nandresen'ny FIS (Front Islamique du Salut) tany Alzeria kanefa naongan'ny miaramila tao sy noravany tanteraka ilay antoko matanjaka. Tsy mora anefa ny famoretana ilay antoko natanjaka vao nahazo fahefana, fa nanana rantsana hatrany Frantsa. Nisy fanapoahana baomba tao Frantsa saingy tankina tanteraka izany avy eo satria nanana fahatsapan-tena ho Frantsay kokoa ireo tanora nifanakaiky tamin'ilay vondrona lasa mampihorohoro ary firenena efa anankinany ny hoaviny rahateo.
Mandraka ankehitriny rehefa ny mpianatra no nianatra amin'ny lisea frantsay, dia manana ny fahatsapana maha-frantsay azy, na farafaharatsiny akaikin'ny fony ny kolontsaina frantsay, akaikin'ny fony kokoa i Frantsa na dia azo heverina ho tsy manadino ny tanindrazany aza izy. Matetika anefa ny olona mivoaka avy amin'ireny lasitra ireny ihany no lasa sangany ao amin'ilay firenena, na mahazo ny toerana ambony, mpanapaka ara-politika ao amin'ny firenena niaviany, ka tsiverimandeha izy na ho any Frantsa na ho ao an-tanindrazany, indrindra fa hoe zanatany frantsay taloha izay firenena niaviany izay. Ny fanontaniana miselontselona ao an-tsaina kosa rehefa mieritreritra izay toe-javatra izay dia hoe politika manao ahoana no ho ampihariny ary fandresen-dahatra avy amin'iza no hanandanja kokoa eo aminy rehefa lasa mpanapaka tokoa izy? Eritreritra fotsiny ihany ireo rehetra ireo fa tsy voatery hoe ireo no marina.
Tsy te-hiresaka ady politika loatra aho na dia mankafy io taranja iray io aza. Mampizarazara izy io ary mampiady ny olona mpifanerasera sy tokony hifandray isan'andro noho ny asa aman-draharaha. Fa misy kosa ny tanjona izay tsy tiako mihitsy ny kendreny satria dia fanakorontanana ankitsirano ny fampandrosoana ny tanàna.
Misy fahitalavitra malaza amin'ny fanoherana ankehitriny ary manambava tokoa. Sady tsy tiany ny filoham-pirenena no tsy tiany ihany koa ny Ben'ny Tanànan'Antananarivo. Mampiditra tsikelikely ny fanakorontanana sy ny fandranitana io fahitalavitra iray eto Antananarivo io. Gaga ny tena raha nanaraka tsy fidiny ny vaovao an-tsariny tamin'ny 19 aogositra 2016 lasa teo mahita ny famoahany ny heviny amin'ny alalan'ny feon'ny mpivarotra amoron-dalana. Te-ho mpitondratenin'ireo mpivarotra amorony sy anaty lalana ireo angamba izy no tena marina.
Fa inona no nataony tamin'ny 19 aogositra 2016? Raha tsy maharaka ianao dia tamin'io fotoana io no niantsoan'ny antoko iray te-hiseho masoandro antsoina hoe Antoko Fanavotam-Pirenena na AFP ny olona hidina eny Analakely hanala ny Filoha fa "izay ihany no vahaolana tokana amin'izao toe-java-misy izao". Raikitra ny fifanasana vangy talohan'io daty io. Tsilian-tsofina no nandrenesana fa 3000 any ho any ny mpitandro ny filaminana nahetsika teo Analakely hanosehana izay mpanao fihetsiketsehana hoavy eo. Tankina teo ny amin'iny resaka iny. Fa ny tohim-baovao no nahaliana:
Naka ny feon'ireo mpivarotra amorondalana na anaty lalana ity fahitalavitra, inona ny hevitra nivoaka? Firaisana tsikombakomba eo amin'ny fitondrana Rajaonarimampianina sy ny Ben'ny Tanàna Lalao Ravalomanana izao fanakatsakanana ny asan-dry zareo tsy hivarotra eny amoron-dalana izao. Saribakoly fotsiny io Lalao Ravalomanana io fa lohan'i "Dada" ihany no tena mitondra. Ny nampihomehy irery ahy moa dia ilay resaka tsy misy ifandraisany dia raikitra ny famelezana ilay Ben'ny Tanàna. Inona no idiran'ny Ben'ny Tanàna amin'ny fihetsiketsehana tsy nahazoana alalana sakanan'ny mpitandro ny filaminana?
Andro vitsivitsy taty aoriana, omaly talata, niditra fiara fitateram-bahoaka, dia nandre resaka tamin'ny radio iray tarika sy anarana amin'ilay fahitalavitra nitatitra ny resaka teo ambony ihany. Fandraisana vahiny sy fanehoan-kevitry ny mpihaino no fizotrany fa dia kapoka iray tamin'ilay resaka mpivarotra amoron-dalana ihany. Ny mahavariana dia mody feon'ny mpihaino na olona anontaniana hatrany ilay izy fa dia mitovy ny hafatra, tsy rariny mihitsy ny sakatsakana ataon'ny Ben'ny tanàna amin'ny mpivarotra amoron-dalana: "Fa maninona no eo Analakely sy Ambodifilao sy Soarano irery ihany no enjehin'ny Ben'ny Tanàna nefa feno eran'Antananarivo?", "Raha tsy zakan'ny Ben'ny Tanàna ny isian'ny Mpivarotra Amoron-dalana dia mialà fa aza ny vahoaka madinika no atositosika!"
Tsy mahagaga ianareo raha nandre na nahita amin'ny vaovao androany alarobia itakian'ny mpivarotra amoron-dalana tarihan'ingahy antsoina hoe Filohan'ny Mpiaro ny Mpanjifa ny fialan'ny Ben'ny Tanàna. Indray fotsiny no niserana ny masoko ilay fahitalavitra, ary indray no niserana ny sofiko ilay radio fa ireo no tena nisongadina. Tsy azo visavisaina noho izany ny fandrisihana sy ny fanasana atidoha nataony nandritra ny fotoana maharitra hatramin'ny fikendrena hanesorana ireo mpivarotra tsy manara-dalàna ireo. "Izahay mpivarotra no nametraka ny Ben'ny Tanàna eo ka anjaranay mpivarotra ihany no manaisotra azy eo!" hoy ny hita sy re androany. Tsy mivoaboaka foana izany teny izany fa raha izaho manokana dia sahy milaza fa tsy nisy nifidy an'i Lalao Ravalomanana ho Ben'ny Tanàna izany ireo na ny iray aza fa ilay kandidà nilaza ny hamerina ny tsena eo Analakely no nofidiany tsy misy hambahamba.
Izany no ohatra iray ataon'ny fampitam-baovao iray eto Antananarivo sy azo renesina sy jerena any amin'ny faritra sasany amin'ny alalan'ny fantsona fahitalavitra andoavam-bola. Tsy atao mahagaga loatra noho izany raha mandeha any amin'ny tsy izy ny fisainan'ny olona omena vahana eto an-drenivohitra. Soratra natao ho vavolombelona izao soratako etoana izao.
Mitohy tsy be resaka ny fampitantsika ny fampirantiana nototosaina tao amin'ny Tahala Rarihasina tamin'ny volana jona lasa teo.
Afisy fahaenina. Toa vahiny lehiretsy no lohalaharana nolazainy?
Ka ry zareo kosa no nahafahana nampiditra ny Abidia Latina hanoratana ny teny malagasy koa!
Efa nisy namoaka ho amin'ny teny latina kosa e! Ry Lazarista tany Faradofay!
Avy amin'ireto olona ireto kosa indray ireo nianatra nanoratra sy namaky teny voalohany ankoatra ny mpanjaka Radama Rainy.
Ity koa mbola misionera vahiny fa Katolika Frantsay kosa. Fantatrareo moa fa Frantsay no tena tian'ny mpanjaka Radama Rainy nifandraisana voalohany, noho i Robin izay nampianatra azy, fa napetrapetrak'ireo tokony ho manampahefana frantsay tokony hifampiresaka aminy izy. Nivadika fironana tanteraka nankany amin'ny Anglisy izy noho izay toe-javatra izay.
Mazava loatra raha resaka fandikana lahatsoratra ny famantarana ny dikan'ny voanteny anglisy (na frantsay) ho malagasy no asa lehibe hafa taorian'ny nandikana ny baiboly ho amin'ny teny malagasy.
Anisan'ny olona ambony ny mpitandrina tamin'izany fotoana izany, satria olona tsy maintsy nianatra izy ireny. Izay koa no nahatonga azy ireny hanana ny toerana hitam-bahoaka.
Ankoatra ny mpitandrina dia ny mpampianatra ihany koa no manampahaizana sy nanana fandalinana tamin'izany fotoana izany. Fantatrareo moa fa tamin'ny andron'ny faha-mpanjaka tokana teto Madagasikara, ireny fiangonana protestanta tranainy hitantsika ireny dia sady sekoly rehefa andavanandro no fiangonana rehefa alahady na andro fivavahana lehibe? Politikan'ny mpanjanatany Frantsay ny nanerena ny fanasarahana ny sekoly tamin'ny fiangonana. Nitondra takaitra lalina dia lalina tamin'ny sekoly protestanta teto Madagasikara tamin'ny fanombohan'ny vanim-potoanan'ny fanjanahanantany izany ankoatra ny tsy maintsy hampianarana ny mpianatra amin'ny teny frantsay.
Lala sy Noro, raha atao fampitahana dia karazany "methode Boscher" malagasy izany raha ny taonany saingy Lala sy Noro malagasy efa tsy fantatry ny taranaka ankehitriny intsony, fa ny "methode Boscher" iky? Ifampitadiavana hatrany nefa efa firy taona?
Tsy tsikaritrareo va? Toa ireo mpamoaka fampianarana teny malagasy ve no tian'ilay mpanatontosa ny fampirantiana sa tena nanana hetaheta ny hampita fahaizana tamin'ny taranany ny manampahaizana fahiny?
Boky fianaran'ny ankizy ambaratonga faharoa, tamin'ny repoblika roa voalohany, na repoblika voalohany sy tetezamita voalohany miampy tapatapaky ny repoblika faharoa izany takelaka notsongaina izany. Ny ankehitriny no tsy fantatro.
Izay vao tena mpanoratra madiorano!
Afisy fahavalo
Raha tsy fantatrao ity mpanoratra ity dia... mbola Malagasy nianatra ihany ve ianao?
Na dia Malagasy mpandala ny teny malagasy aza ianao dia mety mba nisy olona tsy fantatrao ihany tamin'ireo izay nolazaina ary misy koa ireo izay tokony nampidirina nefa tsy tafiditra. Ireo andrarezina ihany no navoaka fa tsy ireo mpanoratra fanta-daza rehetra tsy akory.
Nandeha tao amin'ny fampitam-baovaon'olon-tsotra ny fiampangan'ny masoivoho tiorka ny fikambanan'olon-tsotra tiorka roa eto Madagasikara ho manana fifandraisana na mahazo famatsiambola avy amin'ny fikambanana lazaina ho mampihorohoro. Ny sekoly Light International sy ny Ivontoerana kolontsaina sy ifanakalozan-kevitra Ravinala ireo fikambanana roa voalaza ireo. Tsy mbola nisy zavatra toy izao mihitsy hatramin'izay, hoy ny jeneraly Ramakavelo, hoe ny masoivoho avy any aminy ihany no miampanga ireo toeran-kolontsaina mba manana ny laza tsarany ho tohanan'ny mpampihorohoro.
Ny fahafantarana ny toe-java-misy anefa no ahafahana mamoaka fa fifandroritana ara-politika no ao ambadik'izao fiampangana, nahatafintohina ny fikambanana avy any aminy izao. Mpiara-dalàna ara-politika tamin'ny fitondrana ry Fethullah Güllen teo aloha, fa tsy miankina amin'ny fitondrana. Manana tambajotra mampiroborobo ny fanabeazana sy ny fifanakalozan-kevitra io tambajotra io ao amin'ny "fisantaran'andraikitra Hizmet".
Noho ny kazarana tanjona tsara dia tsara, sady tanterahin-dry zareo avy hatrany tsy voatery haka fahefam-pitondrana ara-politika izany, dia ahian'ny eo amin'ny fitondrana ho takona ny ezaka fampivoaram-pirenena tanterahin-dry zareo izay tena misy tokoa sady tsy takona afenina. Lasa misy noho izany ny faminganana, nefa inona no atahorana raha samy mikaroka ny mahasoa ihany?
Na dia vahiny aza ilay fikambanana, dia nalahelo ihany ny tena ka niezaka ny hamonjy ny famelabelaran-kevitra niarahana tamin'ny mpanao gazety nataon-dry zareo tao amin'ny foiben-toerany tao Andavamamba. Tsy nahatratra ny fanombohany aho fa izay hitako ihany, sy tsikaritro no ampitaiko aminareo, tsy manana fandraisam-peo aho, ary hita any amin'ny haino aman-jery ihany ny votoatin-dresaka tamin'izany fotoana izany.
Inona no mahaliana ny ivontoerana Ravinala?
Ny hevitra sy ny tetikasa miompana amin'ireto lohahevitra ireto no mahaliana azy ireo: - Mari-panondroana sy Fidirana tsy manankorontana ny firindran'ny fiarahamonina - Fanabeazana, tontolo ara-piarahamonina - Zon'olombelona sy fahalalahan'olom-pirenena - Fifampiresahana eo amin'ny kolontsaina samihafa sy antokom-pivavahana samihafa - Famahana olam-pifandirana, fandriamapahalemana ary fanelanelanana - Fanatontoloana sy fahasamihafana ara-kolontsaina.
Araka ny efa nambarako tetsy ambony dia te-hampiely ny taratra avy aminy eo amin'ny fireneny sy ny sehatra manerantany ireo fikambanana mpanara-dia an'i Fethullah Güllen. Tsy miafina amin'izany izy ireo fa ny tsy ankasitrahany dia ny filazana ny tambajotran'i Fethullah Güllen ho fikambanana mpampihorohoro na mpamatsy mampihorohoro.
Avadika ny resaka, avadika ny taria fa mba hilaza kely ny lahatsoratra tany ambadika tany aho. Hoy ny nolazainy hoe mizaka ny fahadisoana ara-politika nataon'ny Britanika tamin'ny faran'ny taonjato faha-19 isika amin'izao fotoana izao satria notadiavin'ny Britanika ny fomba rehetra hamotehana ny taratra Ottoman (niavian'i Torkia). Ilay Kalifà tamin'izany fotoana izany no nopotehina, efa nanana fisokafana ho amin'ny modernisma anefa ny kalifà tamin'izany.
Rehefa potiky ny Britanika ny Kalifà tao Torkia dia vondrona tery saina tanteraka avy ao Arabia Saodita tamin'ny wahabisma nentiny no nandrombaka ny toerany teo amin'ny tontolo silamo. Io wahabisma io no nentin-dry Al Qaeda, ry Taliban, ry Boko Haram ary ry ISIS ireny. Noho ny fikarohana tombontsoa ara-toekarena, noho ny solika, tamin'izany fotoana izany no namotehana ny Kalifà fa ny vokatr'izany dia ny fahateren-tsaina araka ny fijery tandrefana sy izao fampihorohoroana mieli-patrana izao. Tadidio fa ny fomba fitsarana ao Arabia Saodita ireny tanterahin'ny vondrona islamista manapa-doha ireny.
Naharesy lahatra ahy ihany izany lahatsoratra izany, na dia tsy hitako aza ny fatiny, ka izay no nahatonga ahy hanoratra izany etoana.
Hiverina amin'ny resaka voalohany teo indray aho. Ny andrasan'ireo fikambanana roa mpiara-dia amin'i Güllen afvy amin'ny masoivoho Tiorka Volkan Turk Vural dia ny porofo avy amin'ny fitondrana Tiorka entin'ny AKP fa mampiofana mpampihorohoro ry zareo. Any an-tsesintany any Etazonia kosa i Fethullah Güllen, izay nampangaina ho tao ambadiky ny fanonganam-panjakana tsy nahomby tamin'ny 15 jolay 2016, mangataka ny hananganana vaomieram-pamotorana iraisampirenena tsy mitongilana. Nolazainy fa raha misy porofo mazava ny maha-tao ambadiky ny fanonganam-panjakana azy, izay nomelohiny, dia vonona izy ny hiatrika ny vokatr'izany.
Ny zavamisy ny betsaka ny olona voaroaka tamin'ny asany, na tao amin'ny miaramila, na polisy, fampianarana (an'arivony ny sojabe voaroaka), fitsarana, fahasalamana, fampitam-baovao ary orinasa tsy miankina hafa. Mariho fa fantsona fahitalavitra miisa 16, izay akaiky ny vondrona Gülleniste no nesorin'ny Vaomieran'ny haino aman-jery tsy ho ao amin'ny Türksat intsony ary mpanao gazety 24 no nosamborina. Izany no mahatonga ahy somary nitodika kely tany amin'ny 2009 teto Madagasikara ary hieritreritra fa nahomby ilay sarinadim-panonganana nataon'ny miaramila hanilihana izay rehetra mpanohitra ny fitondran'Atoa Racep Tayyip Erdogan tsy ho ao amin'ny asam-panjakana rehetra.
Mbola mitohy ihany ny fitaterana ny fampirantiana ny tantaran'ny teny malagasy notontosaina tao amin'ny Tahala Rarihasina. Teo aloha isika niresaka ny loharano nipoiran'ny teny malagasy. Eto kosa isika miresaka ny satan'ny teny malagasy araka izay voasoratra eo amin'ny lohateny rahateo. Ankafizo indray ary
Tahaka ny ahoana moa ireo sokajin'olona liana tamin'izany fampirantiana izany. Nisy koa ireo mpianatra avy amin'ny Lisea teo akaiky teo, izay azo inoana fa notarihan'ny mpampianatra azy. Izaho moa mba efa mahalala ihany izany tantaran'ny teny malagasy araka ny aseho etoana izany fa ry zareo kosa tsy mahalala mihitsy hoe inona ny anaran'ny gazety voalohany indrindra amin'ny teny malagasy izany. Ianao koa ve mahafantatra?
Ny afisy fahateo aseho anareo. (Ny roa voalohany naseho tao amin'ny lahatsoratra teo aloha).
Voasoratra eto moa hoe faha maro andriana, saingy mba efa nahafehy faritra lehibe ihany anie ny Sakalava, ary nihorohoro hatrany ny teto Imerina rehefa hoe ho tonga izay ny Sakalava haka vary sy omby sy olona izay tratrany eny am-pandalovana eny. Nahasamihafa ny Merina sy ny Sakalava izay. Ny Sakalava nandalo fotsiny fa ny Merina kosa nametraka ny antsoina hoe Voanjo.
Ny Fanjakana teto Imerina no nahazo fankatoavana voalohany avy amin'ny Hery Vahiny voalohany manerantany tamin'izany fotoana izany ka nahatonga ny fametrahana ny Mpanjaka teto ho Mpanjakan'i Madagasikara na dia tsy voafehy manontolo aza i Madagasikara sy ny nosy manodidina azy.
Vanim-potoana namonoana voalohany ny teny malagasy tsy ivelarana. Nitahiry izany tany an-tranony kosa ny isan-tokantrano. Ny Gazety amin'ny teny malagasy tamin'izany fotoana izany koa tsy mahazo miditra politika loatra (ankoatra ny fandokafana ny firenena frantsay!)
Mety ho tsy tsapan'ny ankehitriny loatra fa ny mpitondra tamin'ny Repoblika voalohany anie ka teny frantsay no teny nampitany ny kabariny tamin'ny vahoaka nentiny. Ny fampitam-baovao tokana ihany (RTM na Radio Televiziona Malagasy) no hany mpampita vaovao ho amin'ny teny malagasy sy ho amin'ny teny frantsay ho an'ny vahoaka manontolo. Azo lazaina fa nifanahatahaka tamin'ireo firenena Afrikana mpiteny frantsay hafa i Madagasikara tamin'izany fotoana izany. Izay fahaizana teny frantsay tamin'izany fotoana izany izay no nilazana ny olona ho mahay na manampahaizana... Fanadinana tamin'izany fotoana izany dia tsy maha afa-panadinana ny tsy fahazoana salanisa tamin'ny taranja teny frantsay.
Ny afisy fahaefatra
Mila fanazavana kely angamba eto. Ny fitakiana tamin'ny tolona 1972 dia hoe fampifanarahana ny fampianarana hifanaraka amin'ny zavamisy eto Madagasikara, betsaka ihany ny ray aman-dreny nieritreritra hoe ho amin'ny teny frantsay no hanaovana izany fampianarana izany. Nisy tsy fifankahazoan-kevitra ihany tamin'io lafiny iray io.
Voasoratra any ho any moa hoe "taranaka natao sorona" izahay. Tsy resy lahatra loatra aho ny amin'izany fa ny tsy nanohizana ny fampianarana amin'ny teny malagasy hatrany amin'ny Ambaratonga Ambony no fandrika namelezana ny mpianatra tsy haharaka ny fampianarana tamin'ny teny malagasy teo aloha ho amin'ny teny frantsay tampoka. Nahafantatra mpianatra nahay dia nahay ny matematika sy ny fizika tamin'ny teny malagasy aho fa very tanteraka rehefa tonga teny amin'ny Oniversite satria tsy misy fantany ilay voambolana amin'ny teny frantsay ireo nianarany tany amin'ny SFF, SAFF, SAFM (Lisea). Nifanotofana koa ny fampianarana ankapobeny... nefa inona no tombony ho an'ny firenena tamin'izany? Lasa mpiasan'olona hatrany ny malagasy!
Namolavola fampianarana milaha-droa ihany ny Filoha Ravalomanana hampianarana ny ankizy ho amin'ny teny Malagasy sy ho amin'ny teny Frantsay (Ary ho amin'ny teny anglisy) fa misy ny hery anatiny sy ny hery vahiny tsy nahazaka izany famolavolana izany. Vao voahongana izy dia nangonina sy nodorana avokoa ireo boky efa mba nanaovana fikarohana manokana izay.
Araka ny fantatrareo moa dia fanaon'ny politisiana ny fampanantenana fa dia ho hitantsika ihany ny tohiny.
Ny afisy fahadimy.
Ny fandoroana ny Lapan'ny tanàna ve no tena nisongadina tamin'ny tolona 1972?
Anaram-birao mbola amin'ny teny frantsay ihany!
Hany ka sady tsy mahafehy teny frantsay no hafahafa rehefa mandre teny malagasy madio ny ankamaroan'ny ankizy mpianatra.
Aleo ianao mba entina kely any amin'ny tantara indray. Fampirantiana iray naharitra vetivety no itondrana anao. Sombiny ihany ireto sary ireto ho fitarihan-dalana anao. Mazotoa indrindra ary!
Araka ny fitantarana dia i Di... na Rahaingoson Henri no nanomboka ny roa andron'ny teny malagasy voalohany, nitarina ho iray volan'ny teny malagasy izany taty aoriana. Izy ihany koa no niandohan'ny fitenenana hoe "Andrianiko ny teniko, ny an'ny hafa koa feheziko". Raha mijery ny zavamisy ankehitriny anefa aho dia toa "Andrianiko ny an'ny hafa, ny teniko indray tsy raharahako fa mety ho haiko ho azy eo!" Miala tsiny masiaka fa fijeriko manokana izay amin'ny fihazakazahana amin'ny sekoly miteny frantsay. Tsy aleo ve tonga dia sekoly frantsay no ihazakazahana raha te-ho any Frantsa ihany?
Ny afisy voalohany
Amin'ny Afisy voalohany no ilazany ny loharano.
Maromaro ireo loharano nipoirany fa tsy voatery ho iray: Karibo! teny soahily milaza ny hoe mandrosoa fiteny any avaratra. Fanitsiana: Sanskrit no fanoratra fa tsy voamarika loatra ilay fahadisoan-tsoratra hoe Sasnkrit.
Mifanila ary ny Sorabe sy ny endritsoratra Latina eto.
Ny Afisy faharoa
Radama Rainy no nandidy ny hanaovana ny abidia malagasy.
Tsy azo lavina fa ny fandrafetana ny teny malagasy avy amin'ny baiboly no nakana ny endriky ny fanoratana teny malagasy ankehitriny.
Ireo kosa ary ny endriky ny fiteny malagasy isankarazany eto amintsika. Teny iray, fiteny maro!
Dia hatreo ny anio fa sao lava loatra aminareo. Fitarihan-dalana ihany no nataoko sy fampitana azy aminareo rehetra!
Ity lahatsoratra ity dia eritreritro manokana momba ny hoe fitiavan-tanindrazana ka raisiko ho raharaha manokana Ralaimongo. Misy zavatra tsy azoko tsara manko ny amin'ny antony nampidirana azy ho tia tanindrazana nefa tsy reko loatra ho niady ho amin'ny fahaleovantenan'i Madagasikara izy. Ny notakiany dia ny hanaovana ny teratany Malagasy rehetra hizaka ny zom-pirenena Frantsay, mba hitovian'ny Frantsay sy ny Malagasy eo anatrehan'ny lalàna sy ny fitsarana amin'ny zo rehetra.
Fony aho namaky ny tantara dia karazam-panesoana ny Frantsay mpanjana-tany na mpiasam-panjakana miseho ho manambany Malagasy no tena fanaony, vasohany hitam-bahoaka ireo mpiasam-panjakana manindry fiteny any amin'ireny biraom-panjakana ireny. Ny tena nahatonga saina aho tampoka dia ny anaran'ny fikambanana nisy azy ho Ligy Ho amin'ny Fizakan'ny Malagasy ny Zom-pirenena Frantsay. Endrika fitiavan-tanindrazana tamin'izany fotoana izany tokoa ve no notakiany?
Inona no nampidirana azy ho ao anatin'ny Tantaram-pirenena ho Maherifo? Noho izy nitaky ny fitovian-jò ve fa tsy ny fahaleovantena? Raha tontosa tamin'ny andron'ny Krizy lehibe tokoa (1929-->)ary ny fitakiany ka nizaka ny zom-pirenena Frantsay ny Teratany Malagasy rehetra, moa ve nisy intsony ny fitakian'ny fikambanana hafa nolazaina ho tia tanindrazana? Ka sao dia maherifon'ny fitovian-jò no toerana misy an-dRalaimongo fa tsy maherifon'ny firenena malagasy?
Fa iza no tena nampiditra azy ho ao anatin'ny Tantara noho izany?
Nosembanin-drahona indray ny fiainam-pirenena Malagasy, indrindra fa ny teto an-drenivohitra. Taorian'ny fanafihana fiara tsy mataho-dalana sy fiara fitaterana Bilomalaza tany Beroroha toa tsy mba nandrenesam-peo avy amin'ny mpitondra fanjakana dia nisy nanapoaka zavatra indray tao Mahamasina, tsy fantatra marina ilay napoaka na grenady na baomba namboarin-tanana. Mba noheverina ho mailo fatratra ny mpitandro ny filaminana saingy tratra ihany ny gaboraraka nataony.
Efa natao mahoraka fatratra fa misy mitady hanakorontana ny fetim-pirenena malagasy amin'ity taona ity, efa nandraisana fepetra manokana hitan'ny tena maso mivantana saingy nahoana no mbola nisy ihany iny fipoahana teo Mahamasina iny?
Mba tsy voagadran'ny asa fanao ny tena tamin'ny faran'ity herinandro ity ary nanararaotra nitondra ny ankohonana hilanona kely sy hampifaly azy ireo araka izay tratran'ny tena dia mba nahita ihany ny zavatra tsy mbola fahita teto Antananarivo hatrizay. Hitantara mety ho lavalava ary aho ka araho hatramin'ny farany raha mety.
Avy teny amin'ny tsenambarotra mihaja SMART teny Tanjombato ny Asabotsy 25 jona 2016 tokony ho tamin'ny 4 ora sy sasany hariva no nanapa-kevitra hijery izany Analakely natokana ho an'ny mpandeha an-tongotra izany, niaraka tamin'ny ankizy sy ny zazakely. Rehefa fotoana tahaka izao dia tsy ampoizina ny fihetsiky ny fiara fitaterana ka izay no nandehanana mialoha na dia tsy mbola vita aza ny fampialana voly nataon'ny Okaloo teo amin'io toerana io. Niandry fotoana kely dia tonga ny fiara fitaterana iray izay nilaza mialoha fa hatreo Analakely ihany no andehanany na dia tsy any aza no fitodiany mahazatra. Noraisina satria izay indrindra ny toerana izorana. Mbola vitsy ny olona tao raha niditra izahay fa feno tanteraka izany rehefa afaka fiatoana roa raha be indrindra.
Teny an-dalana dia efa nanahy ihany hoe ho tafahoatra an'Anosy ve? Satria manko raha taona vitsivitsy taloha amin'ny fotoana tahaka izao dia efa tsy azo nidirana fiara intsony izany Anosy sy ny manodidina izany fa te-hijery izany afomanga izany akaiky dia akaiky ny olona. Tsy izaho irery no nieritreritra tahaka izany fa nisy rangahy iray nahateny mihitsy, rehefa afaka ny toby Ratsimandrava ny fiara nandehananay hoe: "Mety ho tafavoaka an'Anosy ve isika amin'izao ora izao?" Tonga moa dia namaly azy ny vadiko hoe aza tenenina mafy izany sao dia ajanony eo Anosy eo ny fiara dia miala eo daholo isika, satria hita fa te-ho any Analakely ny ankamaroan'ireo nandray ny fiara fa vitsy ny niala teo Anosy akaikin'ny Boriborintany fahaefatra hijery Afomanga.
Nanomboka teo no somary efa feno olona ny lalana ary efa nihoatra nankeny an'arabe ny ankamaroany. Tamin'izahay nandalo teo no nahita ny fiaraben'ny Kaominina miloko manga mandrahona ny mpivarotra anaty lalana hanaisotra ny entam-barony. Efa ny ampahatelon'ny lalana tokoa no feno azy ireo tamin'io fotoana io, ary mbola azo nizoran'ny fiara maro ihany ny arabe. Efa tsy taitran'ny afomanga intsony ve ny olona. Marihina kosa fa efa misy dia misy tokoa ireo olona namonjy toerana amin'ny fanatrehana izany afomanga izany fa tsy hahabahana arabe mihitsy ny hamaroany afa-tsy fanahy iniana hanakana mihitsy angaha. Fa teo ihany koa no nahitana ny hamaroan'ny zandary, polisy ary miaramila misatro-mena tamin'ny manodidina ny farihin'Anosy.
Mbola nisy teo am-pilaharana araka ny fanaon'ny miaramila ry zareo tamin'izahay nandalo teo saingy azo notarafina avy hatrany fa raha asaina mifampitantana ry zareo dia hahaodina soa aman-tsara ny farihin'Anosy mihitsy. Efa miatrana ry zareo ary tena tonga amin'ilay fitenenana taloha manao hoe miharihary toy ny tafika andrefan-tanàna. Tsy mbola nahita toy izany aho hatramin'izay nipetrahako teto Antananarivo, mety ho efa nisy tany aloha tany fa izay hitako sy niainako no lazaiko. Na dia tsy tiako loatra aza ny hamaroan-dry zareo teo, tahaka ny hoe ry zareo indray no hijery afomanga fa tsy ny olona loatra, dia mety mba mahazo antoka kosa aho amin'ny isian'ny filaminana sy ny hahahaingana ny valiny raha misy ny mitady hanakorontana. Na dia nitondra fakantsary aza aho dia tsy afaka naka satria mbola nitrotro zaza ary mbola sarotra alaina ny fakan-tsary moa ny fiara mandeha hatrany. Raha hijery afomanga teo akaiky teo aho izany dia nahazo toky soa aman-tsara fa tsy ho lasa lavitra raha misy ny manendaka na mila sotasota... fa tsy nieritreritra mihitsy aho hoe mety hisy ny hanapoaka baomba. Tsy nahita ny toy izany loatra indray anefa aho raha teny Analakely tamin'io fotoana io.
Na tsy teny Anosy sy Analakely aza aho ny alahady 26 jona dia afa-nihevitra ihany fa tsy maintsy henjana ny fisavana tamin'ny fidirana nankao amin'ny kianjan'i Mahamasina ny marainan'ny matso fa tsy mahalala mihitsy kosa aho hoe nisy fisavana kosa ve ny folakandro rehefa vita ny matso? Izay teny ihany no afa-mamaly izany. Tombatombana sisa no heverina hoe efa lasa natao toy ny tao Analakely tsy nahitana mpitandro ny filaminana amim-basy loatra ve ny tao Mahamasina rehefa vita matso sy efa lasa ny olo-manankaja sa mbola nitohy ihany ny fisavana ny hariva nefa dia mbola nisian'ireny fipoahana tao anaty kianja ireny?
Raha hoe eny ny valin'izany fanontaniana izany dia azo heverina fa nisy nanao kitoatoa izany ny fitandroana ny filaminana sy ny ain'ny olona ankoatra ny manampahefana, fa raha tsia kosa dia azo heverina ho tsi-firaharahiana tsotra izao ny ain'ny vahoaka ny tsy fanaovana intsony ny fisavana rehefa natao nahoraka ihany fa hisy ny hanakorontana. Any amin'izay nanatrika ny toe-javatra androany, sy ireo natao hitandro ny filaminana androany 26 jona ny valin'izany fanontaniantsika rehetra izany. Koa dia fanehoana fiaraha-miory amin'ny fianakavian'ny maty sisa no azo lazaina satria heveriko manokana fa fanaovana sorona ny ain'olontsotra ihany ny fanaovana kinanga fitandroana ny filaminana amin'ny lanonana tahaka itony ka nahatonga ny lohatenin'ity lahatsoratra ity manao hoe "Rehefa hanao dia ataovy hatramin'ny farany!" fa aza mieritreritra zavatra hafa azafady.
Tohina tanteraka ny tena nahita ity tsanganana iray tao amin'ny Facebook ity. Vehivavy iray efa zokiolona 79 taona, mpampianatra ny asany teo aloha fa tsy nanao Cnaps ny mpampiasa azy tamin'ny sekoly tsy miankina iray. Manana ny diplaoman'ny Bacc ary manana diplaoma oniversitera tamin'ny Lalàna sy ny teny frantsay, araka ny fitantarana, tsy manambady, tsy mananjanaka, tsy misy miahy, tsy misy miraharaha, tsy misakafo rehefa tsy misy vola, tahaka ny tranon'akoho ny tranony nefa ofaina 15.000 ariary. Efa notoriany ny mpampiasa azy fa tsy nahazo rariny izy. Eto Antananarivo renivohitr'i Madagasikara no misy izany toe-javatra izany.
Sao dia heverinao fa tranga maningana eto Madagasikara izany toe-javatra izany? Mahasahy miteny aho fa tsia dia tsia ny valiny. Vokatry ny fanoritana ny fampianarana eto Madagasikara hitodika amin'ny teny vahiny dia lasa tsy mahalala ny harenany voalohany ny Malagasy fa jamban'ny fitodihana any ivelany. Fa raha tafavoaka eto Madagasikara ianao toa "avotra" ihany, fa raha tsy tafavoaka eto kosa dia gejain'ny vahiny sy ny mpiara-misaosy aminy eto an-tanindrazana. Notezaina ho mpiasa isika Malagasy, niniana tsy hahay na hahasahy mihary izay nandalo fianarana, tsy mahagaga raha ireo "tsy tafita" tamin'ny fianarana indray no nahay nihary satria tsy tratran'ny fandemen-tsaina ireny olona ireny.
Eto Madagasikara ve? Efa misy avy hatrany ny sokajin'olona ry zareo ihany no toa mahazo alalana hanao fihariana goavangoavana, dia lovain-janaka aman-jafy ilay fihariana. Ry zareo irery no afa-mindram-bola any amin'ny Banky sy mahasahy manorina. Isika kosa eto ankilan'izany efa nopotehina ny fahasahiana sy ny finiavana ho mpitarika sy mpitari-dalana. Efa malaza ihany koa moa ny hoe isika Malagasy ihany no mifaninana manintona hidina izay mitady hisandratra. Efa ela aho no te-hitabataba hoe tsy rariny izao mahazo ny Malagasy mpiasa izao fa matahotra ny haninkeliny daholo... "mbola kely ny zaza sao tsy misy mpiahy!"... Noadinoina tanteraka ilay hoe izay mahasahy maty no mifono lambamena, fa heverina ho adala ianao raha manao izany fihetsika izany. Tena marina ve ilay hoe taitra ny olona tsy mba taitra ka taitra irery vao mamaky takotra? Fa toa izaho irery no taitra fa ny hafa tsy mety taitra? Sa taitra tsy miteniteny?
Ry Malagasy ô! Raha tsy izao dia rahoviana? Amin'ny fotoana rehetra anie e: mila mijoro amin'izay ho'aho ianao, tohero ny tsy rariny atao aminao, tsy mbola mila herisetra izany fa mila herimpo, tsarovy fa raha itsahiny indray mandeha ianao no tsy miteny dia hohitsahiny hatrany amin'izay satria tsy manana ny lanjany intsony. Tsy misy lehibe tahaka ny vatolampy fa rehefa tsy miteny dia angeren'ny vorona. Aza gaga atsy ho atsy raha misy tantara renao atsy ho atsy.
Jentilisa, androany 3 jona amin'ny 23:30 ora Antananarivo
Rehefa tsy takatry ny besinimaro ny hevitra ao anatinao ao dia lasa mihevitra anao ho adala ny olona. Ny hafa faly mampita ny vaovao alefan'ny frantsay midradradradra fa tonga eto Madagasikara ny Zika, aretina azo avy amin'ny moka, lazaina fa miampita amin'ny alalan'ny firaisana ara-nofo ihany koa.
Izaho kosa, sy izay mety ho vitsy dia vitsy any ambadika any, mahasahy milaza fa tsy misy izany Zika izany eto Madagasikara na mety mamely eto aza ny tazo. Tsotra ny antony ary araka ny efa nosoratako tany amin'ny Facebook ihany: Mba zavatra malaza aty amin'ny sarambambem-bahoaka kosa aloha ilay vaovao dia mivoaka amin'ny onjampeo vao tokony hikorapaka ny masoivoho sasany fa toa finiavana hanapotika hatrany ny toekarena Malagasy, amin'ny alalan'ny famotehana ny fizahan-tany, no tsikaritra. Tsy nisy akory na dia tsaho aza teto Madagasikara hoe tonga eto Madagasikara izany Zika izany fa tonga dia teren'ny sasany hisy fotsiny.
Tsy tokony apetraka mangingina mihitsy ny raharaha toy itony fa ny voninahi-pirenena hatrany no tiana hopotehina. Manoratra aho sao lazaina fa tsy misy na dia Malagasy iray akory aza mijoro manohitra izao fanasoketana izao. Mipetraka ny fanamby vaovao eto: Mba firy amin'ireo nampiely ny fahatongavan'ny Zika ary izao no hanitsy ny teniny?
Fanampim-baovao farany:
Dia niarahan'ny rehetra nahita fa niova ny votoatin'ny fanazavana ao amin'ny France Diplomatie, ary nanitsy ny vaovaony ry zareo Frantsay. Izaho kosa milaza fa fandresen'ny bilaogera iny, satria bilaogera no nahasahy nanohitra iny filazana nataony iny na dia tsy manampahaizana momba ny fahasalamana aza izy.
Ny mpanao gazety tamin'iny indray mitoraka iny mety ho tsy nahasahy nanohitra fa nanaraka ambokony ihany. Ankehitriny saika ny filazam-baovao rehetra no nilaza ilay fanitsiana... Filazana avy amin'ny Minisiteran'ny fahasalamana teto Madagasikara mbola tsy tena nahasahy nilaza ny olona satria tsy dia inoin-teny loatra fa rehefa Frantsay mihitsy no nilaza vao nanaiky Ra-Malagasy fa hay tena diso tokoa ilay fampitam-baovao...
Zoma maraimbe 29 avrily 2016, nisy lozam-pifamoivoizana nahafatesana olona teny amin'ny vahilavan'Andohatapenaka. Fiara fitaterana roa no nifandona tamin'izany loza izany. Noheverina fa mba hitandrina ny mpitondra fiara fitaterana raha mandre izany loza izany kanjo tsy izay no nitranga. Zoma harivan'io ihany, nahafatesana zaza maro indray tamin'ny lalampirenena fahaefatra, teny Mahitsy. Mpianatra 6 tamin'ny sekoly iray eny Ambohimanarina no maty tamin'izany loza izany, fiara fitaterana nivarina tany amin'ny hantsana indray ity loza faharoa ity. 12 ny isan'ny maty tamin'ireo loza notononina ireo ary zaza 7 na 8 taona ny enina maty tamin'ireo loza ireo.
Tohina avokoa izay nandre, indrindra fa tia zanaka ny Malagasy ary maro ireo ray aman-dreny no tsy mahazaka nandre ilay vaovao fahafatesan-jaza satria mieritreritra ny zanany avy hatrany. Tao anatin'izany fanafintohinana izany no namoaka sata tao amin'ny Facebook tao amin'ny vondrona Fifamoivoizana eto Madagasikara (FEM) ny mpiserasera iray antsoina hoe Serge Rabetrano.
Ho eo Ambohijatovo, afovoan-tanànan'Antananarivo, hiakanjo mainty sy hitondra sora-baventy izy, hanaitra ny tompon'andraikitra handray fepetra faran'izay henjana momba ireo taxibe ny Asabotsy amin'ny sivy maraina ary nanentana ny hafa hanatevin-daharana.
Tonga ny Asabotsy tamin'ny sivy ora, efa ny mpitandro ny filaminana misahana ny fihetsiketsehana sy ny rotaka no tonga aloha teo an-toerana, ho avy ve izy ary hijoro? Ho sahy hitana ny teniny manoloana ireo EMMO-Reg ve izy? Tsy ela anefa fa indreo izy nijoro ampita anoloan'ny tsangambaton'ny maherifo. Nahasahy nijoro izy! Hipetraka ho tantara sahady ny anarany, olon-tsotra izy ary vao ora sivy izay no nanoratany sata tao amin'ny Facebook.
Nanao ahoana ny isan'ny mpanaraka?
Na dia nahazo sitraka mihoatra ny arivo aza ny sata nosoratany dia tsy ampy folo akory ireo nahasahy sehatra fa matahotra an-dry zalahy be baoty avokoa. Fohy loatra ny fotoana niomanana, hoy ny tsikera fa asio fanindroany.
Tapakevitra ihany na dia efa nihaodihaody aza ny bebasy
Tsy nisy miaramila na zandary nihazakazaka avy hatrany hisambotra kay. Fa ahoana?
Dia ry zareo irery ve no ho eo hatramin'ny farany?
Indry ny mpakasary iray nilaza fa hanatevindaharana izy.
Indro koa ny fianakaviana kely iray fa nanatevin-daharana. Efa nilaza ny ho avy mihitsy koa i Madama kely.
Hatreo ny sary azoko tamin'ity andro ity fa tsy maintsy nanohy ny asako aho. Nisy ny lahatsary noraisina fa nisy fahasimbana ilay izy (tsy nety navoaka tao amin'ny fakantsary hatramin'izao!) izay niresadresahana tamin'ny tompon-kevitra.
Tapaka indray fa amin'ny alakamisy ny fotoana manaraka, andro tsy iasana io ary atao avokoa ny taratasy fangatahana ilaina hanaovana diabe mangina. Alahady tamin'ny roa ka hatramin'ny telo ny fotoana omena ireo hanao sonia fangatahana eny amin'ny ambaratongam-pahefana ary eny Ankorondrano akaikin'ny fiangonana Jesosy Mamonjy no toerana ihaonana amin'izany.
Alatsinainy maraina, radio tsy miankina iray, RDJ manana ny fandaharana rivotra no nandrenesana avy amin'ny mpanentana iray sady mpanao hatsikana, Eric, ny hisian'ny hetsika diabe hotontosaina ny alakamisy. Tsy mbola vita ny fangatahana tamin'izany ora sy andro izany. Nandrenesana kely hatrany na ny talata na ny alarobia momba ilay hetsika.
Mpanentana iray fantatra amin'ny hoe Goth nilaza fa hiainga avy eny Talatamaty handeha an-tongotra izy no hizotra ho eny Analakely birao misy ny RDJ, hanentana ireo taxibe, ary hiaraka amin'ny diabe koa ny alakamisy amin'ny iray ora folakandro. Ela ny ela, tonga ihany ilay fotoana. Ny azo lazaina dia iray izy no niainga fa nihoatra ny zato kosa no nanao ilay hetsika tamin'ny andron'ny alakmisy andro fiakarana 5 mey 2016. Aleo ny sary sy ny lahatsary no hilaza azy.
Ireo nanentana tamin'ny radio tsy miankina iray.
Fantatry ny mpanao gazety avy hatrany ilay nitarika ny hetsika tamin'ny Asabotsy heriny.
Ireo vitsy mpikambana ao amin'ny Wake Up Madagasikara, fikambanana hafa mpanao hetsik'olompirenena tahaka izao ihany koa.
Nisy fotoana niaraka nitolona politika, dia nisy fotoana ihany koa niaraka teny amin'ny hetsiky ny Wake Up Madagascar noho ny resaka angovo. Dia tafahoana teto indray!
Skoto vonona ny hanao diabe, fa aiza ny hafa?
Mpanentana sady mpanao hatsikana roa, Global Voices roa, Wake Up ny hafa...
Mpaka sary alaina sary maka zoro mbola ho hitantsika angamba
Miaraka amin'ny politisiana iray
Ireo mpitarika ny hetsika
Zokiolona iray nanolo-tena hitari-bavaka mialoha ny hiaingana
Ankohonana iray nivonona ny hanao diabe
Niainga ny Diabe
Lasa izao!
Fa mba iza izany no lasa tompon'ity tokotany malalaka be voafefy ity? Azafady fa Hors sujet!
Lahatsary somary mamehy ny fizotran'ny diabe. Nahagaga ny mpamangy ny nandre hira tany ambadika tany. Toa hira fihantsiana. Tsy azo natsahatra kely ve? Sao dia manody?
Efa tsy izaho intsony no naka ny sary noho ny asa tsy maintsy tanterahina indray!
Ataoko fa nisy ireo nanatevin-daharana teny antenatenan-dalana.
Mimenomenona daholo ianareo tamin'ilay loza roa misesy tamin'ny ilany andrefan'ny tanànan'Antananarivo nitranga androany 29 avrily 2016 fa inona ny fepetra tokony raisin'ny tsirairay manoloana izany rehetra izany? Aza miandry ny hafa sy ny heverinao ho tompon'andraikitra hafa any fa izaho sy ianao aloha no tokony anontaniana amin'ny maha-olompirenena anao.
Vao nanoratra aho tamin'ny maraina ary dia io resaka gaboraraka io indrindra no noresahiko, ary heverin-dry zareo fa zavatra norma mihitsy ny zavatra ataon-dry zareo mato nilefitra ny fitondrana. Aza miandry izany fitondram-panjakana izany fa efa fahazarana eto an-tanàna ny mihenjana tapabolana dia tsy hita intsony ny tohiny avy eo fa very an-javony.
Rehefa namaky ireo fanehoan-kevitra isan-karazany aho dia hita ihany fa tena manao toetran-jiolahimboto mihitsy, hono, ny saofera sasantsasany. Gaga ihany koa ny betsaka fa mbola tanora kely daholo koa ny ankamaroan'ireo saoferan'ny fiara fitaterana. Mimenomenona ny maro fa tsy dia nahita fianarana ireo mitondra fiara sy mitondra ny hafa, hany ka tsy mahatsapa ny adidy mavesatra amin'ireo fitondrana olona ireo. Be ihany koa ireo saofera no misotrosotro satria mitondra mpitsangatsagana, hany ka miseho ho mafibe sy tsy manaiky gisitra daholo avy eo.
Fa talohan'ireo loza ireo iza no nahasahy niteny, tena nisy tokoa ny niteny fa voavaly boraingina, fa betsaka amin'ny mpandeha no tsy miteny manampy ny mpandeha nahasahy niteny voalohany rehefa mirimorimo ny mpamily. Fa raha miara-miteny sy mandrahona ny mpamily ny mpandeha rehetra mbola hizizotra ve ny mpamily? Efa manana porofo azo lazaina amin'ny mpamily ianareo mpandeha izao, efa nisy loza noho ny fandehanana mafy ve ny maraina dia mbola midrikina mandeha mafy ihany ianareo? Sa ianareo no tsy mety maty? Mety tsy ho faty ianareo fa izahay kosa matahotra na dia ny haratra aza satria vidin-dafo ny fahasalamana eto amin'ny tanàna amin'izao fotoana izao. Aza miteny hoe tsy maka lagy amin'izany aho fa tokony haka lagy amin'ny toe-javatra tahaka izao mihitsy ny rehetra... indrindra fa manan-janaka ianao ka rehefa misy ny loza tahaka itony dia any amin'ny zanakao avy hatrany ny sainao voalohany. Dia mba eritrereto fa mba samy mieritreritra ny zanany avokoa isika rehetra izao.
Tokony hisy ny hetsika tsy mila alalana amin'ny toe-javatra tahaka izao saingy izay tian'ny lehibe ihany io. Tokony hisy ny hetsik'olompirenena fampahafantarana amin'ny saofera fa mitondra ain'olombelona izy ireo. Tokony hahay hiray hina ny olom-pirenena mandeha manao hetsika hita maso amin'ny tsy fankasitrahana izao toe-javatra izao hoe niara-nitokona ry zareo mpamily dia nahazo rariny tamin'ny fanafoanana ny CIR. Dia mba aseho azy ireo ihany koa fa mahay mivondrona ny mpandeha ka tsy tokony hanaikinaiky ny resaka hoe hatreo an'anona ihany fa tonga dia valiana hoe tsy izay no andraikitrareo nahazoanareo hampiasa io zotra io.
Adino: raha nanoratra aho tamin'ny maraina dia tsy voasoratro tao ny hoe tamin'ny fitokonana nataon'ny fiara fitaterana ny fandraisana andraikitra tokony nataon'ny bebasy dia ny nanolotra vonjimaika fiarabe hitaterana ny vahoaka ho any amin'ny asany na hodiana fa tsy nijery afomanga tsy akory no nandehanan'ireo taty an-drenivohitra fa nanao ny adidiny izay mipaka ihany any amin'ny firenena na dia fitadiavana aza no nataony.
Dia soratra fanindroany androany 29 avrily 2016 sahady izy ity.
Mafampana ny toe-draharaha noho ny fahasorenam-bahoaka mihamipoitra tsikelikely. Mivoaka ihany koa ny nitaizana azy izay mahamenatra, fa tsy fantany intsony hoe mahamenatra anie izany zavatra takiany izany. Toa lasa izy indray no manana ny rariny satria izy no avo vava. Resaka fitateram-bahoaka no lazaiko eto amin'izany.
Akory ny hagagana tamin'ny alatsinainy 25 avrily 2016 raha nisy fiara fitaterana maromaro nitokona tamin'ny ilany atsimo sy andrefan'Antananarivo. Ny andro nitokonana no mitovy fa toa samy manana ny olany, nefa toa iray ihany no fanazavana mipaka eny amin'ny vahoaka. Vao maraina dia tsy nisy hita ny nalehan-dry zalahy. Ny zotra mampitohy an'Ampitatafika amin'Analakely no hitako tsy nisy niasa tamin'io maraina io. Ny fototry ny olana re tamin'ny tsahotsahon'ny olona, izay tsy maintsy inoako hoy ny jeneraly zandary mpifehy ny boriborintanin'Antananarivo izay, dia ny fanerena ny fiara fitateram-bahoaka rehetra avy any andrefana, na avy aty afovoan-tanana hitodi-doha hiverina eo Anosizato Andrefana eo: tsy maintsy mandeha any amin'ny lalana rarivato mizotra mankany amin'ny Sam Run iny avokoa ny fiara fitaterana rehetra fa tsy mahazo tonga dia manaraka ny lalam-pirenena voalohany, ka eo amin'ny tobin-dasantsy eo Anosizato Andrefana ihany izany lalana izany no mivoaka.
Ny fiara rehetra avy any andrefana, na avy any Ampitatafika na avy any Ambatomirahavavy dia lazaina fa tsy maintsy manaraka io lalana io avokoa na dia tsy misy olona hiala sy horaisina mihitsy aza. Ny zandary mihitsy no manakana ny fiara fitateram-bahoaka mitady hidify izay tondro izay, ary araka ny tsaho sy ny resaka ataon'ny olona dia teren'ny ao amin'ny kaominina ireo zandary ireo hampandoa sazy hatramin'ny 90.000 ariary izay fiara mitady tsy hanaiky izay fepetra izay. Eo amin'ny sary dia ilay tsipika volontany io izany lalana tsy maintsy andehanana izany. Ny fiviliana menamena eo ankavia no mankao amin'ilay toera-pialamboly Sam Run, ary ny tondro mena eo ankavanana ambany kosa no lalana mankany Isoavina, hivoaka Tanjombato koa, raha te-hiala fitohanan'ny fiara.
Izay ny amin'iny fa ny fitokonana tany Andoharanofotsy no nampiaiky. Nitaky ny fahazoana miodina an-tenatenan-dalana tsy voatery ho tonga eny amin'ny terminus ireo mpitatitra ireo. Tany ireo saofera ireo no tena nitabataba fa ny tary Ampitatafika tsy hita fotsiny izao ry zalahy sy ny fiara. Notakian-dry zalahy ihany koa ny hanafoanana ny CIR izay tsy azo ifanarahana, hoy ry zalahy. Inona ny dikan'ilay hoe tsy azo ifanarahana? Tsy azo hanaovana risoriso andoavana ekôlazy ve? sa inona? Ary ny tena nahagaga dia nekena ilay izy... Izany hoe manana ny rariny ve ry zalahy? Inona ilay rariny amin'izay fotoana izay? Na dia tany amin'ny toeran-kafa aza ilay lozam-pifamoivoizana nahafatesana olona izay samy fiara fitateram-bahoaka no nifandona dia vokatry ny gaboraraka nitaizana ireo saofera ireo amin'ny ekôlazy isa-maraina izany, reheefa voaloa ny ekôlazy dia afa-manao izay tiany atao amin'ny vodihazo sy ny bahambahana sy ny karazam-pahadisoana mety ho tsy voatanisanao intsony ry zareo. Dia soratana aloha izay zavamisy izany.
Araka ny efa hitantsika dia tsy malaza loatra intsony ny bilaogy, na dia tokony hanana ny anjara toerany hatrany aza, indrindra raha te-hametraka ny dian-tananao eo amin'ny sehatra nomerika ianao. Efa ho folo taona sahady izay ny taona volamenan'ny bilaogy malagasy, raha nanana ny lazany izy tamin'izany fotoana izany ka tsy mbola nahazo vahana ny tambajotra sosialy. Nahafinaritra tokoa ny fiarahan'ny bilaogera teto an-tanindrazana sy tany am-pitandranomasina, nahatsagana bilaogy niraisana mihitsy aza tamin'izany fotoana izany, ary nisy ihany koa ny "karazana fifaninanana" izay efa nivalona ho tantara sisa.
Fa tamin'izany fotoana izany ihany koa anefa no andro volamenan'ny namana serasera sy ny karajia mbamin'ny dinika tamin'ny serasera. Mahafinaritra sy mahatalanjona ny mamaky indray ireo nosoratana taloha, indraindray aza dia vaka ianao fa efa nanoratra zavatra tahaka izao na tahaka izany, nefa tadidinao ihany fa nosoratanao tokoa ilay izy. Embona sy tsiahy fotsiny izany fa avy amin'ireo nosoratanao teo aloha ireo ihany no ahafahana mijery todika ny lalam-bita sy ny fotoana nivialiana na ny tokony ivoarana. Tsy maty ny serasera fa efa lasan'ny tambajotra sosialy ny olona rehetra tao aminy, nahazo vahana ny tena anarana raha solon'anarana no tena nanjaka taloha.
Dia miverina amin'ny resaka tsy tokony hitohy intsony aho, any ampitan-dranomasina betsaka ny mpanao gazety no bilaogera ihany koa na raha amin'ny vanim-potoana ankehitriny dia manana kaonty Facebook na/sy Twitter mbamin'ny tambajotra hafa ihany koa. Fa ny teto amintsika no somary nisy nifandaka kely teo amin'ny roa tonta na dia tokony hifameno tanteraka aza izy ireo. Tsy zakan'ny bilaogera fotsiny ny mangalatra ny asa-sorany natao tamim-pitiavana ka ny mpanao gazety izay kingalahy amin'ny fanoratana no lasa mangalatra asa... satria mampietry voninahitra amin'ny maha-mpanao gazety izany. Fa taloha izany, satria efa tsy manjaka intsony ny bilaogy, fa amin'ny tambajotra indray no hakana votoaty mbamin'ny sary ary hevitra isan-karazany. Mety ho tezitra ny tompon-kevitra fa tsy ho hita ny fahatezerany fa safotra ao anaty fanehoan-kevitra isan-karazany, nefa mety ho faly ihany koa satria i ranona mpanao gazety aza mba mitovy hevitra aminy ihany koa. Sady tombony izany no fatiantoka amin'ny fisian'ny tambajotra sosialy: nivoaka ny hevitra saingy lasa olon-kafa no tompony.
Fa misy kosa ny aretina hafa mahazo ny mpanao gazety sasantsasany. Tahotra ny sao dia voaroaka ve satria io no kapoaka sa tsy fahatsapana fa raha mandainga ianao na minia manafina ny marina sasantsasany dia tsy ny mpamaky ihany no fitahinao fa ny taranaka manaraka rehetra ihany koa ka mahita na mandre ny nosoratanao na noteneninao? Efa mahazo vahana ny lahatahiry ka hipongatra ihany ireny any aoriana any. Ny ohatra amin'izany dia ny anjara toeran'ny ambaratongan-drafitra sy fahefana tsirairay amin'ny fikarakarana ny fotodrafitr'asa toy ny lalana izany, ohatra, na ny toekarena amin'ny ankapobeny. Manao ny ataony ny politisiana amin'ny fiarovana ny sezany na te-hamely ny hafa hakana ny sezany, fa ho voninahitrao sy ny hasin'ny asanao, raha mbola mety, dia aza manaiky ny ho fitaovana mandainga fa toy ny salaka ny lainga ka ny tompony ihany no afatony. Izaho na dia nanana fironana sy lazaina ho fanatika aza dia tsy nikasa ary tsy hikasa mihitsy ny handainga amin'ny mpamakiko, satria araka izay soratako ihany no itokisana ahy na tsia, fa tsy menatra kosa mihitsy indray aho ny namoaka ny hevitro na dia mety hahatezitra ny maro aza izany hevitro izany.
Ny politisiana no avelao hitabataba fa nanome vola izao miliara ariary hanaovana an'izatsy na izaroa, nefa miharihary izao fa tsy volany io fa volam-bahoaka no ampiasainy hakana voninahitra. Tezao ny olona hiteny kokoa fa volambahoaka io fa tsy avy aminao izay nanolotra rehefa mitana andraikitra ao anatin'ny fitantanam-panjakana ianao. Aza faly ny hanenjika na hanoso-potaka an-dranona satria tsy mitovy firehana aminao na amin'ny patiraonao izy. Asandrato indray ny hasina maha-mpanao gazety mitaiza sy manabe fa tsy manasa ati-doha sy mampiasa fihetseham-po. Ampianaro hahay handalina ny olona ary ampianaro ihany koa hahay hitsikera anao fa tsy hoe ianao akory no tapi-pahaizana.
Hoteneniko ohatra, fa hatreto aho dia kivy amin'ny fampihenana ny anjara lalan'ny mpandeha an-tongotra, na amin'ny fampifangaroana ny lalan'ny mpandeha an-tongotra amin'iny manamorona an'iny Soarano iny. Ny hakelin'ny lalana ho an'ny mpandeha an-tongotra no tena mahatonga ny fitohanana eo Behoririka ankoatra ny fahamaroan'ny mpivarotra tsy ara-dalàna, nefa dia toa tsy takatry ny ambaratongam-pahefana rehetra angamba hoe mba tokony hitovy kosa ny haben'ny lalana hoan'ny mpandeha an-tongotra sy ny lalan'ny fiara. Jereo iny Petite Vitesse Tsaralalàna iny, tsy ny hakelin'ny lalana ho an'ny mpandeha an-tongotra ve no lasa mampirona ny mpandeha an-tongotra ho ny arabe ho an'ny fiara indray no fandiavan-tongony? Nefa vao midina amin'ny arabe ny mpandeha an-tongotra dia mora ho an'ny mpivarotra tsy ara-dalàna ihany koa ny mmamelatra entana eny amin'ny arabe. Inona anefa no tena anton'izany? Toa ho fandraisana ny "Francophonie" eto Antananarivo fotsiny, dia ho lasa gaboraraka hifangaro tanteraka ny mpandeha an-tongotra sy mpandeha fiara avy eo, sa ve hoe avadika ho sisinabon'ny mpandeha an-tongotra indray ilay arabe? Toa tsy mino aho an!
Zavatra nahaliana ahy hatry ny fahazaza ny politika. Mety hahagaga anao angamba izany teny izany hoe fahazaza nefa dia izay no marina. Tamin'izaho folo taona no efa nentin'ny raiko hanatrika fiantsoan'ny Monima (antoko mpanohitra ao anatin'ny Mandatehezana Miaro ny Tolom-Piavotana) ny vahoakan'Antananarivo tao amin'ny Coum 67ha. Tamin'izany fotoana izany no nahalany depiote teto Antananarivo an'i Monja Jaona, izay indrisy moa fa nanenjika Merina taty aoriana. Antananarivo hany mijoro eo anatrehan'ny fitondrana foibe tamin'izany fotoana izany. Ilazako aminao izany fa novolavolaina tao anatin'ny fikatrohana politika ivelan'ny antoko politika aho ary efa nanana ny hevitro manokana ihany koa. Dia marihina eto fa hatramin'izay ka hatramin'izao aho dia tsy mbola nisoratra anarana tamin'ny antoko politika na fikambanana politika na iza na iza. Tsy adinoina ihany koa ny nitondrana ahy teny amin'ny Catalanes, nefa tsy azo itondrana zaza hoe ny famangiana manjò eo amin'ny fomba malagasy, tamin'ny nahafatesan'ny kolonely Ratsimandrava filoham-panjakana tamin'izany fotoana izany... Vao efa-taona monja aho tamin'izany fotoana izany.
Henjana dia henjana sy tsy mbola zakan'ny besinimaro amin'izao fotoana izao ny fihevitra sy fomba fiasa ara-politikako raha izay no azo ilazana azy. Tsy misy mahafapo ahy ihany koa ireo antoko politika rehetra misy eto Madagasikara amin'izao fotoana izao fa izay manakaiky indrindra amin'ny fototra na firehan-kevitro no nofidiako na be aza ny tsy itovizako amin-dry zareo. Raha heverina tsotra dia manana firehana henja-piheverana aho, revolisionera fa tsy mpisolelaka mamitaka mpitondra fanjakana. Tsy hisy hanaiky izany hoe esorina eto Antananarivo renivohitra ny tsena ankalamanjana rehetra izany, na isa-potoana iray ao anatin'ny herinandro aza, nefa dia izay no tadiaviko (ohatra ny tsena alakamisy eo Mahamasina).
Raha amin'ny zavamisy eto Antananarivo dia ataoko fa efa miharihary aminao ny fanohanako ny asam-panadiovana amin'izao fotoana izao. Sarotra dia sarotra io sady mandeha ambony hoditr'akondro ihany koa. Ny nandrafetana ny tanàna mihitsy no olana fototra ary amiko, ohatra, dia tokony nosaziana, na iza na iza, izay nanome alalana tamin'ny fananganana ireo trano fivarotana eo Behoririka amin'ilay antsoina hoe Gauloise taloha eo. Ety dia ety loatra ny lalan'ny mpandeha an-tongotra, na navela hanao ny danin'ny kibony ny nanangana ny trano. Tokony nohalalahana ny lalana na ho an'ny fiara na ho an'ny mpandeha an-tongotra. Tsy tokony ho fiatoana fa fijanonan'ny fiara fitateram-bahoaka ihany koa eo.
Ireo tsena namboarina rehetra teto Antananarivo ihany koa, amiko dia tsy misy mety fa toy ny manenjika hampiditra isan'olona amin'ny toerana kely velarana, manome vahana ny mpangaro-paosy avokoa. Rafitra toy ny mitaiza ny olona hirona amin'ny kivarobarotra fa tsy mametraka ilay olona ho tena mpivarotra mandoa ny patanty sy ireo hetra sy haba rehetra tokony aloa fa tsy mihevi-tena ho madinika tsy mahaloa izany hetra izany. Tsy mety ihany koa ny toe-tsain'ny mpivarotra mamela ny hafa hivarobarotra eo anoloan'ny fandraharahana ataony, izay miteraka fibahambahanana avokoa, mety hahatezitra anao angamba izany fa hoe tsy misy fitserana ny mahaolona mihitsy ve? Amiko dia misy sandany izany fipetrahana sy fiasana eto amin'ny renivohitra izany. Fa raha ny fampidiran-ketra eto Antananarivo aza tsy voafehy dia ahoana ny ifehezana ny fampidiran-ketra manerana an'i Madagasikara? Tsy mahagaga raha manjaka ny kolikoly. Ny endrika tsena ho an'ny daholobe misy eto Antananarivo manakaiky indrindra amin'izay heveriko dia io Pavillons Analakely io, nefa io aza mbola tery loatra ny lalan'ny mpiantsena fa tokony hahatafiditra fiara na dia tsy azon'ny fiara aleha aza, izany hoe amin'ny ankapobeny dia lalana manana sakany efatra metatra raha kely indrindra fa ahafahan'ny fiarabe mpanadio tsena amin'ny alalan'ny fanasana azy amin'ny rano izany. Tokony hanintona olona indrindra ihany koa, tahaka ny taloha ny endrika tsena feno arcades na karazana lalana sy vavahadin-tsena iray mananan karazan'entana manokana amidy.
Arcades natao ho lalan'ny mpandeha an-tongotra irery ihany, tsy azon'ny fitaovana rehetra misy kodiarana andehanana afa-tsy amin'ny sasakalina ka hatramin'ny efatra maraina, fotoana ampidirana ny entana amidy ao an-tsena, soritana fa tafiditra amin'ny fampidirana na famoahana entana eto ihany koa ny fanadiovana sy fanangonana ny fako aterak'izany famindran'entana izany. Voafaritra ao anatin'ny fitaovana misy kodiarana avokoa ireo mandeha motera na voizin-tongotra na voizin-tanana, na apetaka amin'ny kiraro, fa ny hany karazana fitaovana misy kodiarana tokana azo entina dia ireo fitaovan'ny tsena, atosi-tanana, itondran'ny mpiantsena ny entany raisina sy ajanona eo am-bavahady efa misy itoerany manokana. Ireny ihany koa no itondran'ny mpivarotra ny entana amidiny rehefa tsy nahatratra ny ora fampidiran'entambarotra izy. Ny mpivarotra rehetra dia manana velaram-pivarotana sivy metatra tora-droa raha kely indrindra, tsy misy mpivarotra entana mijorojoro an-dalan'ny miantsena miaraka amin'ny zavatra amidiny fa heverina avy hatrany ho mpijirika sy jiolahy izay manao izany ka omena sazy henjana dia henjana. Ny tsena dia misokatra manomboka amin'ny dimy sy sasany maraina - izany dia noho ny sakafo maraina indrindra indrindra - ary ny fikatonan'ny tsena aloha indrindra azo ekena ankoatra ny fotoana manokana dia amin'ny valo ora alina, ny fisokafana farany azo ekena kosa dia amin'ny sivy sy sasany maraina. Azon'ny hafa atao kosa ny mivarotra hatramin'ny sasakalina. Fanadiovana faobe ny tsena ataon'ny mpitantana kosa manomboka amin'ny telo ka hatramin'ny dimy maraina, fandraofana ireo fako nangonin'ny mpivarotra tamin'ny fampidirana entana sy fanasana ny tsena iray manontolo.
Tsy azo leferina ny halatra sy ny fandrobana, ny fanendahana sy ny haro-paosy ao an-tsena ka hatramin'ny 50 metatra manodidina ny tsena fa heverina ho fananihana lapam-panjakana ahazoana ny sazy ambony indrindra, tahaka ny tamin'ny andron'ny Ombalahibemaso. Tsotra ny antony: iankinan'ny ain'ny mpiantsena sy ny mpivarotra, ny aim-bahoaka sy ny fandraharahana ary ny toekarena iray manontolo ny tsena ka miteraka fatiantoka goavana na ho an'ny tsirairay na ho an'ny tanàna sy ny firenena ny fanohintohinana ny fampandehanana ny tsena. Amin'ireo fitantarana sy fanazavana rehetra ireo dia sainina fa tsy kivarobarotra no atao fa tena fandraharahana mihitsy, tsy asan'olon-tokana fa olona maro mifandimby sy mifampita raharaha, tsy maintsy misy ny famoronan'asa. Efa lava loatra sahady nefa zavatra hafa mihitsy no saiky hosoratana fa dia tsakotsakoy aloha izay!
Eto ampanombohana dia miarahaba ny rehetra indray nahatratra ity taona vaovao diavina ity. Ho taom-pahombiazana sy ho taom-pifaliana ho antsika anie ity taona ity. Tsy ho lava taria aho fa hiditra amin'ny anton-dresaka amin'izay.
Toy ny hafahafa ihany raha tsy tohizana ny fitantarana izay niainana tamin'ny volana desambra lasa teo. Tsy misy intsony ve izany ny tohin-dresaka? Sa nisy zavatra nitranga dia lasa ankamantatra amin'izay hoe mba nanao ahoana? Sa ve hoe efa taona vaovao izao no iainana ka aleo mba zavatra tsara aloha tantaraina voalohany? Izay angamba no nahatonga ny lohateny manao hoe :"Ny taona no miova..."
Minia tsy manoratra ny malaza amin'ny tambajotra sosialy toy ny fanasana olona hihinambe eny Iavoloha na hianoka ny fofona maimbon'Antananarivo feno fako aho fa resaka fiainam-piarahamonina hatrany izy ity na izany aza. Seha-piarahamonina mihatra mivantana amin'ny tsirairay ihany koa satria karazany mihatra aman'aina na mihatra amin'ny mahaolombelona. Karazana tombana no soratako etoana.
Vita ny fety, nisy ireo voatery niasa hatrany na krismasy na taombaovao. Nisy ireo afaka nifandamina ka izay tsy niasa krismasy no miasa taombaovao ary ny niasa krismasy kosa no tsy niasa taombaovao. Tsy ilaozam-pifamaliana anefa izany toe-javatra izany rehefa mitontona andro iray ny safidin'ny rehetra tsy iasana. Nisy ireo nahasahy nilaza fa sady tsy hiasa izy krismasy no tsy hiasa taombaovao saingy azo isaina amin'ny rantsa-tanana izany na efa naka congé mialoha (raha omeny!). Tsikaritra fa misy ireo karazana mpiara-miombon'antoka amin'ny fanomezana toerana ivarotana ho an'ny orinasa, afaka manao fampilazana mialoha rehefa tsy ho afaka ny hisokatra, no nahatsapa ny ngidin'ny manjò ny mpiasa ka nanapa-kevitra ny hikatona mihitsy tamin'ireo andro roa ireo, mba ahafahan'ny mpiasa miara-mifaly amin'ny ankohonany (latsaky ny atsasany izy ireo). Misy kosa ireo mpiara-miombon'antoka ireo no tsy miraharaha izany mahaolombelona izany fa ny vola miditra aminy ihany no fantany (mihoatra ny atsasany izy ireo). Manana fahafahana feno tsy azo teriterena loatra ireo mpiara-miombon'antoka ireo rehefa amin'ny tranga tahaka izao. Voamarika mazava tsara amin'izany fa mbola ezaka manokana hoan'ny Malagasy amin'ny ankapobeny ny fitsinjovana ny hafa.
Zavatra iray nahavariana ihany koa dia nisy tamin'ny mpiasa ihany koa no nitalaho tamin'ireo mpiara-miombon'antoka mba hisokafan'ny toeram-pivarotany fa tsy misy atao, hono, izy amin'ireo fotoana ireo. Mbola tanora loatra angamba ka tsy mahatsapa ny hamamin'ny fiainam-pianakaviana sy ny fiarahana indrindra rehefa amin'ny andro fety. Mety ho eo ihany koa ny matimatin'ny mahazo ravin-taratasy iray rehefa miasa andro fety tahaka ireny, izany hoe atakalo ravin-taratasy misy sandany ny fiainam-pifaliana ao anaty. Mety ho antony iray hafa ihany koa ny te-ho tsara naoty eo anoloan'ny mpampiasa ka mety hiakatra voninahitra vetivety, tsy nisy fampanantenana ny amin'izany loatra anefa. Ny andro iasana andro fety anefa dia tsy soloina andro hafa tsy iasana... ankoatra ny an'ireo "nanery" hivarotra tsy niasa mangingina ny ampitson'ny andro fety.
Nenjakenjanina fatratra ihany koa ny fifampifehezana tamin'ny faramparan'ny taona teo ka raha nomena saran-dalana ho an'ny taxi ny mpiasa-mpivarotra manatitra entana sy fitaovana eny amin'ny foibe (fanao tsy mahazatra fa tsindraindray ihany) dia nandrasana tamin'ny fakantsary avokoa ry zareo ka izay tonga tamin'ny taxibe na an-tongotra teo amin'ny foibe dia nahazo sazy avokoa. Ny mampihomehy amin'ilay saran-dalana anefa dia vola tsy ampy mihitsy (indrindra rehefa faran'ny taona) no nomena ary raha sanatria ka very na misy manendaka na dia eo anoloan'ny foibe aza ireo mpiasa-mpivarotra ireo dia soloin-dry zareo (voaendaka) manontolo ny very. Karazana antsojay itadiavana antony amin'ny fanapahan-kevitra atao ao aoriana kely ao angamba no tena anton'io kendritohina io.
Fehiny: ireo heverintsika ho tsy rariny hitantsika mivandravandra rehetra ireo, toy ny fako misavovona, ny fanasana olona an'arivony hisakafo, ny fividianana mpividy vaventy miharo fandrahonana raha tsy manaiky fifanarahana mandritra ny fifidianana, ny tsindry eny amin'ny fitsarana dia miainga avy any amin'ny isan-tokantrano na isaky ny orinasa na isan'ambaratongan-drafitra ifotony avokoa. Raha tsy mahajoro amin'ny sehatra ifotony dia tsy mahagaga raha menomenona fotsiny no vita rehefa amin'ny sehatra mahasahana ny tanandehibe iray manontolo na mahasahana ny firenena iray manontolo ihany koa aza. Mifototra amin'ny tahotra izany, dia tahotra manoloana ny fahefana afa-mamelona na afa-mamono anao. Izay angamba no mahatonga ahy tsy niresaka loatra ireo olana atrehin'ny firenena raha misy ireo manao danin'ny kibony tsy voakitikitika na aroarovana any amin'ny sehatra kely na antonony any amin'ny misy azy any. Rehefa mahavita miray hina ny voatsindrihazolena rehetra any amin'ny misy azy ka mametraka fifandanjan-kery tsy manan-tahotra na dia amin'ny heverina ho tsy azo toherina aza dia ho tara loatra ny fanapahan-kevitry ny fanjakana mahefa hiaro tena rehefa mahatsapa ny heriny ireo voatsindrihazolena iharan'ny tsy rariny rehetra ireo. Ka tsy aleo ve mampihatra ny ohabolana milaza hoe "gouverner c'est prevoir" ny mpitondra fanjakana ambony sa mbola ny fitadiavam-bola ihany aloha izao no laharam-pahamehana?
Misaritadritaka ny ato am-piasananay amin'izao fotoana izao. Ny hafa rehetra miomankomana sy somebiseby avokoa amin'ny fikarakarana ny fetin'ny faran'ny taona fa ny ato aminay kosa mikorontandrotana sy feno tebiteby amin'ny hoe hiasa ve krismasy ary hiasa ve taombaovao. Efa mahazatra ny orinasanay ihany ny mampiasa anay rehefa andro fety, indrindra fa ny ao amin'ny departemanta misy anay miasa paska sy alatsinainin'ny paska, pentekôsitra sy alatsinainin'ny pentekôsitra, fetin'ny mpiasa, fiakaran'ny Masina Maria... izany hoe izay andro fety tsy iasana rehetra ho an'ny daholobe nefa andraisan-karama. Ho anay kosa dia toy ny andavanandro ireny fotoana rehetra ireny.
Ny departemanta hafa, maro an'isa tsy miasa ny alahady fa ny anay kosa misokatra tsy misy fitsaharany ny toera-pivarotana sy ny masoivohom-barotra rehetra manerana an'i Madagasikara. Izahay no tsy maintsy mifandamina ka indray mandeha isam-bolana no mahazo alahady fa ny andro hafa kosa no ahazoana solon'alahady iray isan-kerinandro tsy nahazoana fialan-tsasatra alahady. Ny anay manokana dia tsy maintsy mihoatra hatrany, tsy ahazoana tambiny na ariary aza ny 173,33 ora isam-bolana, ka rehefa mitaraina amin'ny fihoaran'ny ora dia mahazo valinteny hoe manaova fônksiônera [mpiasam-panjakana] fa any no misy an'izany. Tsy fantatra intsony hoe ho an'iza tokoa ilay lalàna sosialy fa toa tsy mihatra aminay velively izany. Ary amin'izay ny andro alahady no mafy sy betsaka indrindra ny asa (mariho fa toy ny andro tsotra io aminay "birao" ka tsy ahazoana tambiny na ariary aza satria izay no voalazan'ny fifanarahan'asa).
Hatramin'izay nitsanganan'ny departemantanay izay misokatra isan'andro io dia ny andron'ny krismasy sy ny taombaovao irery ihany no mikatona ny toeram-pivarotana, efa folo taona mahery izao. Taona vitsivitsy ihany koa izao ny departemanta hafa no tsy niasa intsony koa amin'ireo andro ireo. Tamin'ny nitsanganany voalohany tokoa dia niasa tamin'ireo andro ireo rehefa mitontona andro fiasana ny andro fety, nefa ny andro niasana tamin'izany fotoana izany dia ny alakamisy sy ny asabotsy ihany, niampy talata afaka volana vitsivitsy dia niampy zoma taona vitsy taoriana ary alarobia nanaraka avy eo.
Nivadika tampoka ny toe-draharaha tamin'ity taona ity, voatery nofoanana tamin'ny ora farany ny saika hisokafana tamin'ny fetim-pirenena sy tamin'ny andron'ny fifidianana ben'ny tanàna. Taloha tsy nisy fisokafana andro fifidianana mihitsy fa vao kinasa tsy tanteraka kosa tamin'ity taona ity. Ny tato amin'ny orinasanay no fantatro voalohany indrindra nanery ny mpiasa tsy maintsy miasa amin'ny andro fandalovan'ny rivodoza na dia vehivavy aza no maro an'isa tany alohaloha tany. Ary mety ho nahatsikaritra izay monina teto Antananarivo fa tamin'ny fandalovan'ny rivodoza farany teto Antananarivo tamin'ity taona ity dia maromaro ihany koa ny orinasa hafa nanaradia anay tamin'ny fampiasana ny mpiasa hiasa tamin'ireny andro ireny. Tamin'ny fotoana nandalovan'ny rivodoza, izay mpiasa tsy nanaiky ny hamonjy ny toera-piasany nefa mbola mpisolo toerana dia voaroaka tsy misy hatakandro, nahazo sazy kosa ireo efa mpiasa raikitra nandà tsy hiasa.
Ireo andro roa, fetim-pirenena sy fifidianana ben'ny tanàna, ireo no nolazaina ho antony nampiasana ny mpiasa krismasy sy taombaovao tamin'ity indray mitoraka ity. Io fanapahan-kevitra nivoaka ofisialy valo andro alohan'ny krismasy io no niteraka ny saritaka tato am-piasana. Tsy nitombina tamin'izay fety sy fikarakarana azy intsony ny saina fa lany tamin'ny fahakiviana sy ny lonilony. Hany andro saika hiarahana mifaly sy misakafo am-pilaminana miaraka amin'ny ankohonana na/sy ny fianakaviana. Maty tanteraka ny programa. Maro no tsy ho afaka akory hamonjy ny fotoana fiderana maraina any am-piangonana ary efa hariva (amin'ny telo ora) vao ho afaka hisakafo ao an-trano amin'ny olona efa tapi-nihinana, ho an'ny miasa maraina. Ny departemantanay indray, afaka mitondra ny ankohonana any am-piangonana ihany izay tsy voatendry hiandry birao maraina fa tsy maintsy efa mahalany ny sakafo rehetra kosa alohan'ny hiaingana hiasa amin'ny iray folakandro. Efa nolazaina tokoa manko fa tsy maintsy misy olona avokoa ny birao rehetra amin'ireo andro roa efa voalaza ireo.
Setrin'izany dia misy ihany ny valy bontana malemy dia malemy. Misy ireo mitabataba fa tena efa tsy rariny intsony kosa izao toe-javatra izao, tsy manana andro ifaliana intsony ny mpiasa. Efa rava sy simba tanteraka aloha izany fety izany na dia mety hisy aza ny fiovan-javatra amin'ny ora farany. Efa nisy aza ny fitakiana hihaona amin'ny tompon'andraikitra voalohany tompon'ity fanapahan-kevitra ity. Sambany koa tsy nisy resaka mihitsy ny "prime" faran'ny taona hatramin'ny ora anoratana ka mbola mitambesatra manampy trotraka amin'ny tsy faharisihana hiasa mihitsy koa izany. Maro dia maro kosa anefa ny mikombom-bava tanteraka satria ato ihany no fidiram-bola ary aleo miaritra fa rehefa tsy mahatanty mipitika. Ary hitanareo ihany fa sarotra dia sarotra ny toe-javamisy eto Madagasikara, ary hitanareo ihany fa mbola raiki-tapisaka ilay foto-pisainana malagasy manao hoe: "aleo mahazo kely toy izay mandry fotsy, ary aleo maty rahampitso toy izay maty anio."
Efa nisy ihany anefa ireo fitadiavam-pifanarahana toy ny fampitambazana hoe hoheverina ny isian'ny prime rehefa avy miasa krismasy sy taombaovao soa aman-tsara. Nisy ihany anefa ireo niteny hoe tsy fantatra akory izay mety ho sandan'ny prime mety ho azo fa aleonay tsy miasa mihitsy dia tsy mahazo prime toy izay miasa mety ho tsara fitapitaka tamin'ny zavatra tsy voasoratra an-taratasy. Dia nisy ary ny fitsapan-kevitra natao tamin'ny departemanta be mpiasa indrindra sy be indrindra no mahasahy manohitra ity fanapahan-kevitra nialohavana tsahotsaho ity saingy tsy mazava mihitsy ny fandehan'ilay fitsapa-kevitra.
Tantara hafa mihitsy ity fitsapan-kevitra ity satria samy manana ny filazany ny mpiasa nanontaniana na samy manana ny nanontaniana azy. Misy ny milaza fa nanontaniana izy raha afaka miasa na tsia amin'ireo andro ireo. Raha matahotahotra ny ho voaroaka na ho tratran'ny antsojay any aoriana any dia mamaly tsy satry fa mety ho afaka miasa ihany, ireo izay tonga dia mahasahy miteny fa tsy afaka miasa kosa dia mila na omena permission izy amin'io fotoana io... permission andro fety. Misy indray ireo nanontaniana hoe raha afaka miasa dia mitondra ny fitaovana alaina any amin'ny foibe sy ny lakilen'ny kiôska ve? Izany hoe niampy kely indray ilay asa fa mamonjy maka fitaovana any amin'ny foibe aloha vao mamonjy ny toerana iasana raha tonga dia mamonjy ny toerana iasana kosa amin'ny andavanandro.
Hamaranana dia tsy fantatra intsony izay ho tohin'ity resaka ity fa mety ho mazavazava aminao kokoa amin'izay ny dikan'ilay lahatsoratra teo aloha manao hoe "Mivavaha ho anay!" Azoko natao tsara ny nindrana olon-kafa handefa ity lahatsoratra ity saingy aleoko izaho ihany no namoaka azy sao lazaina ho mandainga na tsy mino ilay ampindramina ka tsy ho avoakany ity lahatsoratra lava dia lava loatra ity. Tsy haiko intsony na tokony hirary fety sambatra ho anareo aho na tsia, raha eo amin'ny toerako na toeranay ianareo, fa ny fety tsy maintsy mandalo fa izahay no mety ho malok'endrika. Tsy ho tia tena akory sanatria fa omena anareo ihany ny firariantsoa hifalianareo fa mangataka hatrany izahay manao hoe : "Mivavaha ho anay!"
Mivavaha ho anay raha tsy ho afaka ny hamonjy fotoam-bavaka lehibe miaraka aminareo izahay. Mivavaha ho anay fa aza manenjika anay ho mpanota gaigilahy sy gaigivavy ka tsy mahalala mitondra ny vady aman-janakay any amin'ny toeram-pivavahana sy fankalazana an'Andriamanitra, tsy safidy ny anay fa an-tery nefa izahay tsy te-ho very, tsy te-ho tafasaraka amin'Andriamanitra, nefa toa mahatsiaro ho tsy finaritra. Toa tsy avela hiara-mifaly sy hiara-misakafo amin'ny fianakaviana intsony, toa tavela irery any lavidavitra any ho manimanina ny hira sy ny vavaky ny daholobe, toa tsy ho anay intsony ny hitondra ny ankizy hijery na hanao tsianjery sy ny kilalao any am-piangonana. Ny tena manahirana dia hotsaroan'ny zanakay fa tsy mba mety hiara-mifaly aminy izahay fa hoe sahirana miasa sy mitady vola. Nefa anie ka tsy fidiny ho anay izany. Tena very izahay eo anatrehan'ny fianakaviana sy ny fiarahamonina. Indrisy manko fa raha fantatra ho tahaka izao ve tany alohaloha tany dia mbola niroso ihany izahay? Izao ve no antsoina hoe lalan'ny fahaverezana?
Mivavaha ho anay ry zareo mba ho isan'ireo mpiandry ondry manirery tany an-tsaha, nisehoan'ny anjely koa izahay, nilazan'ny anjely fa teraka ny Mpamonjy ka mba ho afaka ny hifampitaona izahay hijery izany Mpamonjy teraka ho antsika ao antanànan'i Davida izany. Mivavaha ho anay fa toa tafavoaka ny vala izahay. Mivavaha ho anay fa aza manenjika anay. Mivavaha ho anay fa aza maneso anay. Mivavaha ho anay fa na mety hisy aza aminay no efa manadino an'Andriamanitra dia mbola mikaroka ihany koa ny fiadanana izahay, mikaroka ihany koa ny fitoniana izahay ary mikaroka ihany koa ny fifaliana iarahana amin'ireo olon-tiana dia ny vady aman-janaka, ny havana aman-tsakaiza. Mivavaha ho anay ary aza manadino anay. Manaova tonombavaka ho anay. Toa zary lasa vavaka asandratra ho anareo amin'izao sasakalina izao... Toa sasakalina santatra sahady amin'ilay sasakalin'ny krisimasy na noely.
Alina indroa misesy aho izay no tratran'ny tsy misy fifandraisana iraisampirenena tampoka ny aterineto tao amin'ny Telma-Moov. Teo ampanaovan-javatra mihitsy anefa tamin'izany fotoana izany, ary mila raketina izay vita fa raha tsy izany dia very maina izay natao. Ny Alin'ny Zoma hifoha Asabotsy aho naka ny tsofoka orange fanaoko "backup" dia natao ny fandraketana. Ny alin'ny Asabotsy nifoha alahady kosa tsy tohako intsony ka dia nopihana izay sary azo atao ary noraisina ny lahatsary hanaporofoana ny tsy fetezana.
Fanamarihana: Izaho dia mihevitra fa matoa mahazo tsara ny Moov.mg sy ny Orange.mg dia afaka miserasera tsara ny samy eto Madagasikara, fa vantany vao miditra iraisampirenena, indrindra fa ny Facebook ohatra, dia misy marika anamarihana ihany fa tokony handeha ilay fifandraisana fa iniana tapahina ilay izy satria mety misy mampiasa azy amin-javatra hafa any amin'ny sehatra ahafahana manao izany NA mandeha ny "tsy fahazoana miserasera amin'ny aterineto" manomboka amin'ny 11 ora alina any ho any ohatra, saingy tsy ambara ampahibemaso izany. Mihodikodina miloko manga matevina fotsiny manko ilay tsipìka miendrika kodiarana ankilan'ny toeran'ny rohy io nefa tsy mivoaka ny tranonkala, heveriko fa mahita ny lohamilina misy ny rakitahirin'ny Facebook ny fifandraisana avy aty amiko fa sivanina tsy ho tonga aty amiko kosa ny setriny ahafahako miditra amin'ny Facebook ohatra. Hafa manko raha ilay mitady tsy mety mahita milaza fahatapahana tanteraka iny.
Dia hotehiriziko io fa ho hitako indray rahalina raha mitovy amin'ny indroa alina nisesy teo ny zavamisy. Efa miandry fotsiny aho io izany!
Kihondalana tsy tokony avela handalo foana eto amin'ny amin'ny tontolon'ny serasera ny faran'ny herinandron'ny 13-14-15 novambra 2015. Tratran'ny fanafihan'ny mpampihorohoro indray i Paris, ary soa fa tsy tafiditra tao anatin'ny kianjan'ny Stade de France ireo mpanao vivery ny ainy. Saika handefa mivantana ny fanafihan-dry zareo nandritra ny lalao nifanaovan'i Frantsa sy i Alemaina niafara tamin'ny fandresen'i Frantsa tamin'ny isa 2 noho ny 0 ry zareo, tahaka ny tamin'ny 11 septambra 2001 tany New York, fa tsy tontosa izany. Nivadika tanteraka manko ny toe-javatra raha sanatria tontosa izany ary mety saritaka tsy nifankahitana no niseho teo amin'ny mpijery.
Nivarahontsana ny maro raha nandre fa nihoatra ny 128 ny isan'ny maty tamin'ny fanafihana nitranga tamin'ireo toerana vitsivitsy tao Parisy. Haingana dia haingana ny hafatra avy amin'ireo mpitondra lehibe manerana izao tontolo izao ho fiaraha-miory ary nivoaka ny "SafetyCheck" Facebook narahina fahafahana manova ny sarintavanao hiravaka ny sainam-pirenena frantsay ao anatiny fotoana voafetra. Niteraka fifanasana vangy teo amin'ny Malagasy teto an-toerana sy tany ampitan-dranomasina anefa io fihetsika nataon'ny Facebook io. Tsy mbola nahare ny akony tany amin'izay firenena andalam-pandrosoana hafa aho fa ny an'ny Malagasy aloha no nahitana fifamaliana sy fanesorana ho namana Facebook, ary nilaza fa izay ry zareo vao mahalala ny tena namana na mahalala ny tena toetran'ireo namana virtoaly ao amin'ny Facebook.
Vanim-potoana nanamarika ny tontolo virtoaly malagasy noho izany io fotoana io ary tsy mba tamin'ny lafiny tsara fa tamin'ny lafiny ratsy ary ahitana taratra ihany koa hoe hatraiza ny fandraisan'ny Malagasy ny zavatra iray mitranga. Manana fifamatorana ara-tantara akaiky loatra manko ny Malagasy sy ny Frantsay, maro ny Malagasy no efa manana havana Frantsay ary efa an'aliny rahateo ny Malagasy no mizaka ny zom-pirenena Frantsay, an'hetsiny no efa nianatra tany Frantsa na firenena miteny frantsay any ampitan-dranomasina, ary an-tapitrisany ny Malagasy no efa nianatra tamin'ny teny Frantsay satria amin'ny teny frantsay no ampianarana ny zaza sy ny tanora malagasy mandraka ankehitriny. Samy manana ny rariny ho azy ary samy mihevitra ho ambony fisainana kokoa na ireo mpanandratra ny sarintavany voaravaka sainam-pirenena frantsay na ireo mitsikera ny fanaovana izany ho famadihana ny tanindrazana (Madagasikara).
Filazana soritr'aretina eo amin'ny Malagasy anefa ireo fifandirana sy fifanakianana sy fifanasana vangy teo amin'ny samy Malagasy ireo, ary tsorina fa na izaho koa aza tsy nanaiky gisitra tamin'ny fifandresen-dahatra. Tsy ho ary voaangona avokoa ireo teny sy fomba filaza nitranga tamin'ity faran'ny herinandro ity fa rehefa any aoriandriana any samy mitsakotsako sy mieritreritra hoe ahoana tokoa moa ny hevitro sy ny nolazaiko tamin'ireo mpiserasera tao amin'ny Facebook?
Ny andron'ny 16 oktobra indray no "Andro Ikatrohan'ny Blaogy" na antsoina hoe "Blog Action Day" #BAD2015 araka ny ahafantaran'ny maro azy eo amin'ny sehatra iraisampirenena. Raha nangina am-bolana vitsy ny blaogiko teto dia fotoana izao ihetsehany indray ka amoahany izay hevitra mpanohariana ato amiko ato.
Ny ankamaroan'ny olona eto Madagasikara raha mitaraina dia toa mivantana any amin'ny fitondram-panjakana avy hatrany ny fitarainana rehetra ary toa tsy dia manaraka an-tanantohatra ilay izy fa avy hatrany dia any am-bovonana araka ny fiteny. Rehefa jerena anefa dia ireo ao antenantenany no tena mihoa-pahefana na manao ny tsy mety sy ireo izay mihevi-tena fa manana mpitondra ambony hiaro azy na dia tsy ao anatin'ny an-tanantohatry ny fitantanan-draharaha aza.
Izaho kosa rehefa nandia izay fotoana lava niainana izay, dia mahatsapa fa na dia manana ny andraikiny tokoa aza ny mpitondra fanjakana dia ireo rafitra tsy miankina toy ny eny an-tsekoly na ny eny amin'ny birao na ozinina na eny amin'ny tsena (fifanakalozana ara-barotra) ihany no tarafin'ny mpitondra fanjakana. Izay tsy rariny rehetra heverintsika fa itarainantsika amin'ny mpitondra fanjakana dia tsy rariny ataon'ireo ambaratonga tanisaintsika ireo, saingy sarotra ny itsikerana azy sady mety hahavoaroaka ihany koa nefa mety hihatra amin'ny ain-dehibe raha voaroaka avy any amin'ireny sehatra ireny ka aleo mipirimpirina. Noho ny tsy fihetsehan'ny fitondram-panjakana hiaro ny olom-pirenena ao aminy dia lasa manjakazaka manao izay danin'ny kibony ireny sehatra tsy azo tsikeraina ireny, ary rehefa manao ny tsy rariny ireny sehatra ireny dia ny mpitondra fanjakana ihany no mahazo tsiny ho mpiray tsikombakomba amin'ny fanaovana ny tsy rariny amin'ireo mpiasa... aza mba mpiasa aman'olona ihany...
Satria manko tsy manambola ny fanjakana ary mitady fatratra izay fomba hahazoan'ny olona asa sady tsy manelingelina ny seza fiandrianany dia avela gaboraraka ny lalàna fiahiana mahaolona ireo olona fehezin'ny mihevi-tena ho tompon'ny lalàna rehefa tsy mampihatra ny lalàna tokony ampiharina amin'ireny sokajin'olona iondrehan'ny mpiasa ireny ny mpitondra fanjakana. Ny loza aza dia misy ireo heverina ho solontenam-panjakana hanelanelana eo amin'ny mpiasa sy ny mpampiasa rehefa amin'ny vanim-potoana manahirana no izy indray no misolovava ny mpampiasa. Efa niaina izany manokana ny tena, hoy ilay "Inspecteur d'Etat" tao Antsahavola izay rehefa nametraka ny fitarainako tamin'ny asa tamin'ny maha-delege aho hoe: "Tsy hitako izay itarainanao amin'izany fa be dia be ireo ny olona mitsiriritra ny asanareo fa mahaiza mipetraka, rehefa tsy zaka dia mialà fa aza be taraina" (Tamin'ny andron-dRatsiraka nitondra fanindroany izany fotoana izany!) Tena tezitra aoka izany aho tamin'izany valin-teny izany fa fitarainan'ny mpiasa no entiko ary misahana ny asa ny raharahany ka tsy mahagaga raha be no mihevitra hoe efa nosisihan'ny mpampiasa vola ireny "Inspecteur d'Etat" ireny matoa mahavita miteny toy izany ka tsy mahagaga ny mpiasa raha lasa manaonao foana rehefa tsy hita izay heveriny hiahy azy rehefa tsy misy miraharaha izy nefa mahatsapa ho ianjadian'ny tsindrihazolena.
Noho ny toe-javatra tahaka izany indrindra no nahatonga ahy namoaka tao amin'ny facebook (ary efa mivoaka ihany koa ato amin'ny blaogy.com) hoe Tiavo ny asanao fa aza mitia ny orinasanao. Io orinasa io tsy hiraharaha izay momba anao raha azony atao ihany koa fa ny tombontsoany ihany ny azy no fantany. Io orinasa io tsy maika amin'ny resaka sosialy hitsinjovana ny mpiasa fa mahavita manapa-kevitra haingana dia haingana rehefa hitany fa misy tataka ny fitoeram-bolany. Fa dia inona loatra ary no anandratana feo amin'izao fotoana izao? Nisy mpamaky ahy taloha nahatsikaritra fa rehefa hilaza zavatra iray atao lohateny aho dia mbola ilaozako miresaka zavatra hafa aloha vao mitodika any amin'ilay lohahevitra rehefa any amin'ny farany. Mbola manaraka izany firafitra izany angamba ity firafitra ity raha mbola mamaky ity tsanganana ity indray izy. Izay no ela fa horesahintsika amin'izay ny olana tsy sahin'ny mpiasa aboraka ampahibemaso fandrao mahavoaroaka araka ny fiheverany.
Efa nipetraka hatramin'ny repoblika faharoa ny fe-potoam-piasan'ny mpiasa isan-kerinandro ho 40 ora fa heverin'ireo vahiny "mpampiasa vola" eto amintsika fa ny mpiasam-panjakana irery ihany no misitraka izany zon'ny mpiasa izany fa izy ireo kosa mampiasa anao amin'izay ora tiany na ho 60 ora na ho 70 ora isan-kerinandro aza izany (izaho aza efa nisy fotoana niasa 76 ora isan-kerinandro ary mbola betsaka no manana ora mihoatra noho izany niainako izany). Raha miresaka izany ianao ny ao an-tsain'ny olona voalohany dia hoe saosy be izany asa mafy ataonao izany, fa heveriny ho mandainga ianao raha mamaly azy fa tsy misy tambin-karama azo avy amin'izany ora be dia be mihoatra izany na dia ariary aza satria efa "cadre" na mpifehy ianao dia tsy voafetran'ny ora intsony ny asanao fa izay amitanao ny iraka ampanaoviny anao no ataonao. Raha asam-pitiavana manokana sy fanolorantena ilay izy dia tsy hitako izay itarainana, ary toy izany ihany koa raha mba mifanaraka amin'izany ny karama, saingy karama herinandro dia vita tanteraka! Tsy mahagaga raha misy ireo mitady vady an-tserasera na an-gazety ireo no mitady "cadre superieur" fa tsy "cadre" (fametrahan-tsary) satria iharan'ny fanandevozana ankolaka amin'ny karama kely, ary mety mbola kely vola raisina noho ny "employé" ao amin'io orinasa iray io ihany aza izany "cadre" tsotra izany. Ho anareo izay mbola hiasa, tandremo tratran'ny fandrika toy io nosoratako io. Sarotra ho anay mpiasa ny hitaraina amin'ny mpitondra fanjakana rehefa hitanay miharihary fa hay mpiara-komana amin'ny mpitondra orinasa mety ho manao tsinontsinona ny mpiasa ao aminy ianareo rehefa hitany fa mpiray fikambanana any amin'ny "fikambanana mpanao asasoa" na fikambanan'ny mpanankarena any ianareo, saingy mbola alefa ihany ny fitarainana mba ijerena lalàna iarovana ny mpiasa amin'io fitaka ataon'ny mpampiasa ao amin'ny fifanarahan'asa io.
Faramparany dia misy ihany koa ireo tsy manaja ny andro fiasana sy ny andro tokony hialan-tsasatra ary misy ireo mpitantana orinasa (misy hoy aho fa tsy izy rehetra) no izy indray no tezitra rehefa lazaina aminy fa tsy azo atao ny miasa 26 jona ohatra eto Madagasikara... satria malalaka loatra amin'izay ataony izy fa tsy raharahiany mihitsy ny hiasan'ilay mpiasa "tsy mahazo tambin-karama" noho ny fiasana andro fety na alahady noho ilay fifanarahan'asa izay voalazako etsy ambony etsy ihany. Efa tsy fantany intsony fa efa voasoratra ao amin'ny lalàna ny mba hananan'ny mpiasa fialan-tsasatra 48 ora ao anatin'ny herinandro. Noho ny tsi-fieritreretana fa misy ireo mpiasa miasa alahady mba mangataka andro hafa ho solon'ny alahady niasana (izany hoe 24 ora isan-kerinandro no tadiavina) no mbola mahazo valinteny fa tsy zon'ny mpiasa izany fa fitiavana manokana avy amin'ny orinasa ("faveur") raha omena "day off" izy, ilay fitenenana "day off" manko no mamitaka fa solon'alahady no tena izy.
Farany, satria manko tsy manankaleha intsony ireo mpiasa, indrindra rehefa mahazoazo taona izy, no anaovana toeran-tsy zaka ka tsy raharahiana na 10 na 15 na 20 taona niasana izy fa raha vao manao fahadisoana indray mandeha, toy ny fahatarana ohatra, dia sady omena sazy no iniana afindra toerana hafa izay efa miharihary fa tsy ho tian'ilay mpiasa ka rehefa tsy manaiky dia terena hametraka fialana, dia maro ireo manampim-bava ny tenany fandrao tsy homam-bary ny vady aman-janaka. Tsy manan-kitarainana intsony no sady tsy maharo azy izay rafitra rehefa natao hiahy azy ny mpiasa. Satria manko be loatra ny tsy an'asa ary be ny mpitady asa araka izany, dia anaovana izany karazam-panandevozana izany nefa ny karama omena amin'io ilay karama sahaza ny mbola ipetrahan'ilay mpiasa any amin'ny tranon-dray aman-dreniny ihany.
Hafatra ho anareo tanora: Aza mba mpiasa ihany fa raha azonao atao dia mitadiava fihariana tsy eo ambany fahefan'olon-kafa, sarotra izany fa aleo miasa mafy ahitam-bokany toy izay ampiasaina mafy amin'ny karama tsy mahavita tapabolana... Raha mbola tanora ianareo dia matanjaka tsara na saina na hery fa rehefa mihalehibe ianareo dia mihaosa avokoa na ny saina na ny hery.
Zoma 16 oktobra 2015 amin'ny iray ora sy sasany maraina...
Efa namaky na nandre izany filazana izany angamba isika. Efa misy io lalana io ary efa nizorako na dia efa ela aza fa raha ny marina dia fanatsarana sy fanalehibeazana azy no sisa. Diso tanteraka noho izany ny finiavana hilaza azy ho fanokafana na famakiana lalana. Efa misy ihany koa ny lalana Ivato-Sabotsy Namehana na Ivato-Isahafa-Lazaina ary Isoavimasoandro-Ankadikely Ilafy saingy mbola lalatany avokoa ireo.
Fampanantenana nipoapoaka tamin'ny fifampiarahabana voalohan'ny taona 2013 nataon'i Andry Rajoelina, Filohan'ny FAT, tsy nanokafana tetibola manokana nolanian'ny Parlemanta, ny fanamboarana io lalana io saingy nangoronan'i Rajabali, Karana iray malaza ho mpanankarena, ny tany rehetra tamin'iny manodidina an'Isoavimasoandro iny. Kisendrasendra sy fifanandrifian-javatra ve sa nisy firaisana tsikombakomba tao ambadika?
Niara-nandre ny kabary ny maro fa nisoko mangina kosa ny fampiantsoan'i Rajabali izay manantany rehetra tamin'ny manodidina io Isoavimasoandro io tao amin'ny sekoly FJKM Paul Minault hividianany ny tany araka izay anombanan'ny milaza ho tompony azy tsy misy adivarotra fa ny ividianany ny tany ihany no fantany. Moa mba fantatry ny besinimaro izany zavamisy izany? Anontanio ny mponina eny fa nalaza teny izany. Fantatsika ny tohiny fa fampanantenana poakaty no nitranga ary lasan'ny Karana avokoa ny tany ka Malagasy maro dia maro no nivarotra ny tanindrazany tamin'izany nefa dia efa nodradradradraina ho tena ratsy indrindra izany mivarotra tanindrazana izany.
Tonga ny Repoblika fahaefatra fa dia mbola niverina indray ilay fampanantenana ary dia mbola tsy tanteraka ihany fa Rajabali indray no malaza ho nanamboamboatra ny lalana izoran'ny kamiao mitatitra tany hanotofana izao ao Mahatony izao. Fa tsy mahatezitra ny maro akory hay ilay mivarotra tany amin'ny vahiny fa mba mody tabatabaina eo. Lasa nanombatombana no niafarako hoe mety ho lasa lalana an'olona manokana no iafaran'io lalana efa nisy hatramin'ny Repoblika voalohany io fa mody fanina fotsiny ireto mpitondra mifandimby ireto.
Raha tena hanao dia ataovy fa aza mivarotra amin'olona ny lalana efa nisy hatramin'izay. Aza gaga raha lazaina ho Autoroute andoavambola ny fandehanana aminy rehefa kelikely nefa tsy fanjakana no tompony fa Rajabali raha izao fihetsika ataon'ny mpitondra izao no mitohy.
Raha ny tontolo eto Madagasikara, eto Antananarivo indrindra indrindra, dia tokony ho niresaka politika mafana vay aho. Tsy nanao izany mihitsy anefa ny tena ary niniako natao iny tsy hiteny na inona na inona. Efa fantatry ny mpamaky ny fironana politika misy ahy ary tsy mbola miova amin'izany aho. Aoka kosa anefa hotsorina fa mila mitandrina fatratra izay te-handresy amin'ny fomba madio araka izay tratra amin'io fifidianana io fa tsy ao amin'ny biraom-pifidianana ihany no ilaina ny fanaraha-maso amin'io fotoana io fa eny amin'ny zato metatra na mihoatra manodidina ny biraom-pifidianana... ary tsy izay ihany, fa efa nisy lahatsoratra iray manontolo nataoko momba io raharaham-pangalaram-bato io. Fividianana olona no mety hanjaka eo raha mbola tsy misy fiovana avy amin'ny tsikaritra nolazaiko tamin'io lahatsoratra io.
Efa sehatra nasionaly ny politika noresahina teo ambony fa misy ihany koa ny politika tena mihatra amin'ny tsirairay manokana ary tsy voatery ho nasionaly fa maningatsingana any amin'ny toerana lazaina fa efa olondehibe mahalala ny tokony ataony daholo no ao. Anisan'ny lohahevitra eo amin'ny resaka politika ny fahafahana sy ny sivana ary ny fanampenam-bava, fa tsy voatery ho avy amin'ny governemanta na avy amin'ny mpitondra ara-politika ihany no misy ny fanampenam-bava fa mety ho avy amin'ny sehatry ny asa ihany koa, ary niharan'izany indrindra ny tena.
Ela tokoa ny ela fa dia tonga tamin'ny tena koa ireo zava-mitranga any amin'ny firenen-kafa amin'ny fanakanana tranonkala sasantsasany izay nadika tao amin'ny Global Voices Online. Ilay Global Voices Online iray manontolo mihitsy no nosakanana tao amin'ilay toerana ary rehefa notsapatsapaina avokoa ny tranonkala hafa dia toa izy irery hatreto no niharan'izany fanakanana izany. Raha mitohy anefa izao ataoko izao dia mety hanara-dia ihany koa ity blaogy.com ity. Nefa tsy hay aloha izay ho tohiny. Raha ny lahatsoratra be mpamaky ao amin'ny GVO teny malagasy dia resaka manodidina ny vetaveta no tena mahasintona ny mpamaky sasantsasany, ka izay ve no mety antony? Jerena anefa hoe misy tranonkalam-betaveta voasakana ve? toa tsy misy...
Nosakanana ve ny media sosialy toy ny Facebook na Youtube izay fandanian'andro mahakely ny asa vita sy ny vokatra azo? Tsia... Efa nilaza am-bava ny lehibe tale jeneraly teo aloha, fony fahavelony, tao amin'ity toera-piasana ity fa tsy ankasitrahany mihitsy ny idiran'ny mpiasa miserasera amin'ny Facebook fa tsy nisy mihitsy ny fanakanana tsy ahazoana miditra aminy ara-teknika... dia rehefa tsy tratra eo am-piseraserana moa izany ny mpiasa dia tahaka ny hoe tsy niditra Facebook. Tsy nanakana ny fisian'ny mpitsikilo manokana ireo mpiasa midikiditra amin'io sehatra io any amin'ny misy azy any amin'ny fotoana fiasana izany tsy fisian'ny fanakanana ka raha tsy mahay manidy ny fikarajiana (Chat) dia mety ho voateny. Fa ity nanjò ity kosa toa fikendrena manokana, fa manana ny lazany tahaka ny ahoana ilay Global Voices Online ary inona no nataon'ilay GVO tamin'ilay toera-piasana? Na izaho aza tsy mahavaly ilay fanontaniana.
Raha ireo sehatra mampandany fotoana tsy iasana no notenenina sady nosakanana toy izao ka tsy misy afa-miditra daholo ny rehetra mba hafahafa ihany satria andeha atao hoe azoko ekena hoe manan-jò ny hanakana ireo tranonkala mampandany hery sy ora tsy iasana ny toeram-piasana. Raha tranonkalam-baovao mety tsy hampandany anao atsasakadiny mihitsy na hoe folo minitra akory aza dia mivandravandra fa resaka fanakanana tsy mitombina velively. Raha misy ny manana andraikitra hanakana tranonkalam-baovao dia tokony avy amin'ny governemanta, tsy mahazaka demaokrasia sy fahalalaham-pitenenana, mihitsy izany fa tsy avy amin'ny toera-piasana iray loatra. Tsotra ihany ny zavatra ambarako, enga anie izao mihatra izao tsy ho fihoaram-pefy na fanararaotam-pahefana!
Rehefa fakafakaina marivo sy lalina ny toe-draharaha dia tokana ihany no antony: Fialonana sy Tahotra (F&T). Tsy hitako loatra anefa izay antony mampialona fa efa ananany avokoa izay ananako ary manana betsaka mihoatra noho izaho aza izy ary tsy hitako izay hampatahotra satria olona ratsy naoty indrindra eo amin'ny lehibe tale jeneraly amin'izao fotoana izao aho satria efa niteny taminy ny tokony hanajana ny zon'ny mpiasa eto Madagasikara ary efa tsy tsara naoty tamin'ny lehibe ambony nodimbiasin'ity farany ity ihany koa ka tsy hisy fahafahako hiakatra ambaratonga fa fanetrena aza no mety hihatra kokoa. Tamin'ny teo alohan'ireo olona roa ireo ihany aho no tsaratsara naoty fa efa tsy ao intsony ihany koa moa izy amin'izao fotoana izao. Tsy ho afaka ny haka ny toerany na oviana na oviana aho, noho izany, ary tsy afaka ny hitovy laharana aminy mihitsy.
Ho setrin'izany F&T izany anefa anefa dia lasa mitady ny F&T ahy koa aho: ny "Fahafahako" miditra hatrany ao amin'ilay sehatra ho "Tohitr'ilay" fanakanana atao mangingina satria tsy misy ny filazana ofisialy fa tsy azo idirana ny tranonkalan'ny Global Voices Online. Fa raha mbola apetraka ny hidim-baravarana dia apetraho naoty amin'ny fomba ofisialy izany ho hitan'ny rehetra dia tsy hiditra aho rehefa any am-piasana fa raha ny hanakana hoe tsy mahazo mandray anjara amin'ny GVO intsony ianao dia tsy azonao sakanana amin'izay ataoko aty an-trano aho.
Voalohany indrindra dia tsy maintsy mampahatsiahy ny rehetra hoe harendrina no fanoratra azy fa diso ny fanoratra ny hoe arendrina, na dia maro aza ny haino amanjery manoratra tahaka ity farany ity. Manaraka izany, azo lazaina ihany koa hoe fanilo ny anarany. Fahatelo dia hiditra amin'ny resaka manafintohina ny mamaky azy nefa efa maro an'isa no efa manana eritreritra tahaka izany ao anatiny ao fa tsy mamoaka ampahibemaso ny heviny fotsiny izy ireo: tsy misy ilaina azy intsony ny harendrina, indrindra fa raha eto Antananarivo renivohitra no jerena. Aza tezitra na misendaotra fa mamakia anie hatramin'ny farany dia ho hitanao fa ny zavatra nataonao ihany no nanafintohina anao fa tsy ny nanambarako izany taminao.
Eto Antananarivo renivohitra no lazaiko fa tsy mbola miresaka tanàna hafa aho. Tao anatin'ny taona vitsivitsy izay dia tsy misy intsony ny toerana ifamontoanan'ny ankizy iray fokontany na atao tsotra fotsiny hoe mpiray tanàna. Mety hoe ny mpiara-mianatra any an-tsekoly indray no tena mpinamana amin'ny ankizy ka lasa tsy dia misy ny fifandraisana eo amin'ny mpiray tanàna, nefa tombatombana ihany ity farany ity fa tsy voatery ho marina any amin'ireo faritra betsaka olona mahantra. Ny olondehibe ihany koa tahaka ny tsy marisika ny hifampitaritarika amin'ny zanany na tsy te-hifampihosinkosina amin'ny mpifanolobodirindrina ve? Raha izany no izy dia potika tanteraka ny fiainam-piarahamonina araka ny dikany amin'io teny malagasy io hoe miara-monina. Toa zary mifampiolonolona fa tsy miara-mionona. Mifampijerijery eny an-dalana raha mijerijery fa amin'ny ankapobeny toa samy mody fanina. Efa niova tokoa ve ny fiainana an-drenivohitra?
Rehefa tsy marisika loatra ny hifampitaritarika ary dia lasa toerana iray no ihazakazahana sy ifanontofana itondrana ny ankizy, fa ny zaza raha kely loatra lasa tahotra indray no manjaka ao aminy noho ny fipoapoaky ny afomanga. Mivoaka mialoha eny an-tanàna hamonjy ny toerana ambonimbony hahatazanana ny farihin'Anosy, toerana iaingan'ny afomanga, na amin'ny toerana manodidina ahatazanana azy akaiky indray no lamaodin'ny ray aman-dreny fa tsy mahalala na inona na inona ankoatra izay raha resaka lanonana ankalazana ny fetim-pirenena no heverina. Fandrik'izany toe-javatra izany anefa dia mihamihena ny fandraisana anjaran'ny olom-pirenena fa ny hijery fampisehoana indray no mahaliana. Mijery fa tsy mandray anjara. Tsy mahagaga raha sarotra ny mandafo ny harendrina taratasy fa mora kosa ny mandafo ireo haingo mipendrapendrana amin'ny alina fitondra amin'ny alina vitan'ny shinoa.
Fahadisoan'ny mpitondra fanjakana tanteraka anefa no nahatonga izany fiovam-pihetsika teo amin'ny olom-pirenena zary tsy mpandray anjara fa mpitazana izany. Raha raisina pratika dia miharihary ny finiavan'ny mpitondra fanjakana hampanao ny olom-pirenena ho mpitazana fa tsy mpandray anjara eo amin'ny fiainam-pirenena tahaka ny hita amin'ny fetin'ny fahaleovantena izay atrehintsika amin'izao fotoana izao. Maika HIJERY afomanga fa haingon'entana ny Haingo sy Ravaka mipendrapendrana shinoa. Tavela eo izay ankizy tsy misy mitondra hijery afomanga raha mbola mankany amin'ny fivelomany ny ray aman-dreny. Raha mividy harendrina taratasy indray dia ny kelikely mahamay ny tanana satria akaikin'ny afon-dabozia loatra, raha lehibe loatra indray tsy maharaka ny haben'ny ankizy mitazona azy ka mitongilangilana ny fitondra azy.
Zavatra iray mahavariana ihany koa dia manify loatra ny labozia ka vetivety dia lany. Ny fitoeran-dabozia ao anatiny ihany koa dia kely loatra sa efa fantatry ny mpivarotra ve fa ny haben'ny labozia tafiditra eo ihany no zakan'ny fahefa-mividin'ny Malagasy? Rehefa mitondra azy mivoaka sy mirehitra amin'izay moa dia fianakaviana iray na roa na telo, fito raha be indrindra no miarakaraka sy mihirahira eny, hoan'ny eto Antananarivo renivohitra no ambarako eto, dia vita. Raha izaho manokana dia tsy misy "feeling" azoko amin'ny toe-javatra tahaka izany ary tsy mahatsapa tena mihitsy aho fa mankalaza ny fetim-pirenena.
Inona ary ny andraikitry ny mpitondra fanjakana na mpitondra eto Antananarivo ao anatin'io famotehana ny fiaraha-mifaly amin'ny fanaovan-javatra tahaka ny milahatra manao harendrina fa tsy faly ny ho mpitazana fotsiny io? Eto no manana ny anjara toerany indray ny fokontany sy ny mpitondra eo aminy. Tsy misy ve ny baiko midina rehefa tsy mahatsapa mandray andraikitra amin'ny tokony anentanan'ny isam-pokontany sy ikarakarany ny fampilaharana ny ankizy hanao harendrina avy amin'ireo filoha na [hay moa toa tsy misy intsony izany komitin'ny fokontany izany]? Izay tokontany filalaovana somary nalaladalaka taloha koa moa izao lasa misy mamariparitra fa efa lasany ny tany na dia tokony natokana ho toeram-pilalaovana izao aza ilay toerana. Tokony natao ny fanentanana mialoha isan-trano fa amin'ny 25 jona dia misy toerana vitsivitsy iaingan'ny ankizy milahatra manao harendrina ka hifamotoana amin'ny toerana voatokana na toerana malaladalaka iray eo amin'ny fokontany eo dia mba mifaninana manao fampisehoana eo ny isaky ny zana-paritra ohatra.
Efa nisy ny zavatra sy fiomanana tahaka izany teto Antananarivo tamin'ny fahakely (1980, 1985,...) ary ny tanora teo amin'ny fokontany no nitarika ny ankizy na nampianatra ny ankizy amin'izay hatao amin'ny takarivan'ny 25 jona. Karazana afondasy no atao fa tsy mila lampihazo na podium, ny podium amin'ny fijeriko manokana dia sehatra nataon'ny mpitondra fanjakana ireharehana hoe mahavita mindrana mpanakanto andoavam-bola fotsiny, izay mety midika any ambadika any hoe vola mihodina ka mety misy ny vola diso lalana hanatevenana ny fananan'ny tena manokana. Samy finaritra ao anatin'ny lanonana isaky ny fokontany izany na ny ankizy mandray anjara fety vetivety, na ny tanora nampianatra ireo ankizy ka faly fa misy zavatra nataon'ny tena hahatsiarovan'ireo zandry ireo anao, na ny ray amandreny mahita ny zanany manao amin'ny fony madio ny fandraisany anjara amin'ny fetim-pirenena. Ataoko fa mbola tsy lavitra an'izany ireo tanàna maro hafa eto Madagasikara raha tsy fantatra intsony kosa izany eto Antananarivo Renivohitra.
Mifanindran-dalana amin'izany kosa dia foanana ny afomanga fa fandoram-bola fotsiny na raha tsy maintsy atao ihany dia afindra toerana hotontosaina ny alin'ny 26 jona fa tsy amin'ny alin'ny 25 jona intsony satria manimba tanteraka ny ambiansin'ny fety. Any vao miara-mitazana ny rehetra, efa vita ny fanaovana ny fety eo amin'ny ambaratongan'ny fokontany, feno ny fandraisana anjaran'ny rehetra isam-pianakaviana tamin'ny sakafo tao an-trano, niara-nihinana sy nisotro tany amin'ny lapam-panjakana ireo olo-manankaja isan-karazany vao amboaram-pamaranana ny fety ny afomanga. Efa misy fifankafantarana na dia tarehy fotsiny aza farafaharatsiny eo amin'ny mpiara-monina sahirana amin'ny fitadiavana isan'andro na isam-bolana, maresaka ny ankizy vao mijery ny fialamboly atolotry ny fanjakana ireharehany. Fehiny: tsy tokony natao hamonoana ny fanaovana harendrina mihitsy ny afomanga fanatao hanampy azy amin'ny farany fotsiny. Natao ho ambin'ny harendrina ny afomanga fa tsy lasa mivadika toy ny hita ankehitriny ka lasa ambin'ny afomanga indray ny harendrina ka mahatonga azy ho anaran-tsy very araka ny hita amin'izao fotoana. Dia miarahaba anareo rehetra amin'izay nahatratra ny Asaramanitra ka trafonkena ome-mahery izay nolazaiko toe ka am-bava homana am-po mieritra
Efa tsy te-hiresaka adilahy politika intsony aho, fa tsy hanary ny resaka politikam-pandaminana sy fandalinana fotokevitra politika, saingy tsy avelan'ny toe-draharaha eto amin'ny firenena hipetrapetraka sy ho zary mpitazana fotsiny, na dia maharikoriko aza ilay izy.
Iray volana teo ho eo izay dia nisy ny zaikaben'ny fampihavanam-pirenena. Anisan'ny nivoaka tao, na tsy voatery arahina aza, ny fandravana ny andrim-panjakana rehetra ankoatra ny Filohan'ny Repoblika. Lasibatra manokana amin'izany fangatham-pandravana izany ny antenimieram-pirenena izay nampikoropaka ireo mpikambana tao anatiny sy nampanaovan-dry zareo valan-dresaka hitsipahana izany fikasana izany. Efa namaly ankolaka izany ihany ny tao amin'ny presidansa saingy tsy mbola maty lolo ireo depiote ireo. Manantomotra ny fisokafan'ny fotoam-pivoriana ara-potoanan'ny antenimiera indrindra io fotoana io ka alaim-panahy ihany ry depiote hivondrona.
Mifanindran-dalana amin'izany dia naka fanapahan-kevitra, hanaisotra ny hitsivolana nandidy ny fiambenana an-dRavalomanana amin'ny toerana manokana noho ny "fidirana an-tsokosoko" teto an-tanindrazana, ny filoha Hery Rajaonarimampianina. Nahatezitra tanteraka ireo nanongam-panjakana tamin'ny 2009 izany fanapahan-kevitra izany, satria ny fototra ijoroany voalohany tsy azon-dry zareo anaovana adivarotra dia ny famafana tanteraka izany anarana Ravalomanana izany amin'ny sehatra politika. Bala faharoa hiantefa any amin'ny filoha Hery Rajaonarimampianina ihany koa io fanapahan-kevitra io satria ilay tolona nimatesaka tamin'ny fiandohan'ny taona 2009 mihitsy no montsana tanteraka. Nanomboka teo dia napoapoaka fa fitondrana hvm-tim izao fitondrana mijoro izao rehefa hiara-miasa amin-dRajaonarimampianina Atoa Ravalomanana.
Tamin'ity herinandro mamarana ny volana mey ity anefa dia tontosa tampoka ny fivorivorian'ny depiote hanongana ny filoham-pirenena. Ny gazety vahiny mitabataba ny "destitution" moa ry mpanao lalàna sy ny eto an-toerana miezaka ny miteny ny "déchéance". Fa na "destitution" io na "déchéance" toa voahongana ihany no dikan'izany amin'ny teny malagasy fa tsy haiko loatra indray raha amin'ny teny frantsay. Ny niantefan'ny eritreritra voalohany raha vao tontosa ilay izy dia hoe ny Mapar no nitarika io fombafombam-panonganana io noho ny nanonganana ny Birao Maharitra voalohany nibahanan-dry zareo ny sehatra, ny nialàn'ny filoha tanteraka amin'ny fiarahana tamin'ny Mapar, ny tsy nahazoan'i Andry Rajoelina na olona hafa ao amin'ny Mapar ny toeran'ny praiminisitra ary ny nanomezana fahalalahana miriaria ho an'ny filoha teo aloha Ravalomanana. Nodradradradraina amin'izay ny taimbava hoe tsy mahay afa-tsy ny manongana ve no ataon-dry Mapar sy ny tariny. Tonga amin'izay ny fanaterana ny fangatahana fanonganana teny amin'ny Lapan'ny Fitsarana Avo momba ny Lalapanorenana vao kepoka ny Zanak'i Dada fa hay anisan'ny nikononkonona mangina tamin'ny fanonganana ny filoha ihany koa ny Tim. Fa inona no nitranga?
Azo heverina fa mora takarina ihany ny fahagagana mahazo ny Olon-tsotra Zanak'i Dada satria raha ny fotokevitra amin'izao dia tsy tia ilay fanonganam-panjakana amin'ny endriny rehetra mihitsy izy ireo. Maharesy lahatra kokoa ny Zanak'i Dada ny hoe mitady fitoniana sy fahamarinan-toerana ara-politika ny firenena fa efa mijaly loatra ny vahoaka. Mandeha ho azy ny fanondroana ireo depiote Tim hita sary nanatitra dosie teny Ambohidahy ho mpamadika, nefa tsy nitsahatra ny hagagana rehefa re fa toa ny depiote tim rehetra mihitsy no nanaiky ilay fanonganana. Tsy manana eritreritra mihitsy ny Zanak'i Dada fa mety hiara-dia izany tim sy mapar izany, aleon-dry zareo aza ilay fiaraha-miasa hvm sy tim no lefitra kokoa fa tsy ilay vondron'olona nanongana ny olona notohananao indray no iarahanao. Hatreto dia vondron'olona tsy hanaiky ny fahalalahan-dRavalomanana izany Mapar izany ary tsy mbola nisy fitenenana avy amin-dry zareo fa avelany ho afa-maina fotsiny amin'izao ny filoha efa nahongany. Amin'izao fotoana aza moa dia esoeso no azon'ny Zanak'i Dada avy amin'ireo mpandrangitra avy amin'ny mpanohana an'i Andry Rajoelina. Mbola maro noho izany no mihevitra fa diso lalana sy diso paika Ravalomanana raha sioka tokana avy aminy no nanaovan'ny depiote tim ny latsabatom-panonganana.
Dia miezaka ny tena hamantatra hoe inona no ahasahian'ny tim hiaraka hanongana amin'ny mapar. Tsy mbola ananana ny antony fa azo atao kosa ny manombatombana. Voalohany, andro vitsy dia vitsy taorian'ny Zaikabe tim no nanaovana ny latsabato ary nisy ny nanoratra fa naroso io zaikabe tim io, ho fanomanana ny fifidianana kaominaly ho avy. Faharoa, mbola nanatontosa ilay teniny tamin'ny fotoana nahatongavany ihany Ravalomanana hoe tsy mahandry ny 2018 izy "hananganana firenena vanona". Fahatelo, tsy hahasahy handrava velively ny Antenimieram-pirenena Rajaonarimampianina, rehefa fantany fa tsy mbola hahazo ny maro an'isa izy, fa ireto vondron'ny nanongana ireto no samy manantena handrombaka ny fandresena raha hisy indray ny fifidianana depiote. Ny mahavariana dia tsy misy fanazavana avy amin'ny depiote tim hatreto ilazany ny antony nanaovany ny latsabato fanekena fanonganana, ka lasa mampihevitra fa mpanara-driandrano fotsiny ry zareo fa tsy tompon-kevitra. Hafa indray ny fandehan-javatra raha hoe hanangana antenimieram-panorenana tendrena fa tsy hofidiana Rajaonarimampianina, saingy amiko manokana dia tsy hahavaha olana velively izany antenimiaram-paorenana hotendrena izany, tsy maintsy ho lalampanorenana sadasada hatrany no hivoaka avy eo noho ny marimaritra iraisana. Raha avy amin'ny fifidianana kosa indray dia azo vinaniana ihany ny fotokevitra tian'ilay voafidy nandritra ny fandresendahatra nataony.
Eto dia miankina tanteraka amin'ny fanapahan-kevitry ny Fitsarana avo momba ny lalampanorenana ny tohin'ny raharaha. Ny tena manokana dia mihevitra fa azo tsipahina tsy amin'ahiahy ity fangatahana fanesorana ny filoha ity satria sady tsy lasa adala no mbola afa-mandeha sy afa-miresaka mitombina tsara ny filoha. Tsy maintsy manova fihetsika sy manova ny ekipa ny filoha raha tafavoaka amin'izao sedra izao, ho hentitra ary tsy hanao kinanga amin'ny fitantanana ireo orinasa tantanin'ny fanjakana na ananan'ny fanjakana malagasy petrabola ampahany betsaka. Mety ny fanapahan-keviny tsy handrava ny antenimieram-pirenena mba tsy hanisy menaka ny afo narehitry ny sasany, ary hitony tokoa ny toe-draharaha rehefa tsy mamaly fihantsiana amin'ny fihantsiana. Hitonitony ratsy araka ny fiteny moa izany fa tsy hoe handry fehizay tsy akory. Hatreto aloha dia miditra anaty savorovoro indray ny fiainam-pirenena ary tsy afa-bela ao anatin'izay ilay toekarena efa marefo dia marefo.
Jentilisa 28 mey 2015, amin'ny 01:05 a.m. ora eto Antananarivo.
Navoaka tamin'ny fomba ofisialy androany 20 mey 2015 ny blaogy iraisana Malagasy iray izay nokendrena hamoaka votoaty amin'ny teny frantsay na amin'ny teny malagasy. Raha ny tambajotra sosialy no ironan'ny besinimaro ary toa efa mihalefy tsikelikely ny blaogy amin'ny ankapobeny, dia fanamby lehibe kosa no atrehin'ny Zarateny amin'ny famoahana izao bilaogy iraisana izao. Hahatonga ny olona ho liana amin'ny blaogy indray ve ny fandraisana anjaran-dry zareo?
Amin'ny ankapobeny dia mikendry famoahana lahatsoratra na/sy votoaty dimy isan-kerinandro ity sehatra iray ity. Mety hisy ny mpandray anjara mavitrika fa ny tena andrasana sy tsara homarihina dia ny fahafahan'ny hafa mandray anjara amin'ny famoahana ny fanadihadiany ka isafidianana ho ao anatin'ny dimy hivoaka isan-kerinandro. Tsy tora-po intsony no andrasana hivoaka raha ny fahazoan'ny mpanoratra azy fa tena fitsakotsakoana sy vokatry ny fandinihana no heverina hivoaka.
Tsy izay votoaty rehetra tiana havoaka anefa no ho hita ao amin'ity bilaogy iraisana ity fa misahana manokana ny politika sy ny sosialy eto Madagasikara. Afa-mandray anjara avokoa na vahiny na Malagasy monina eto an-tanindrazana na ampitan-dranomasina rehefa miompana amin'io lohahevitra io ny votoaty ary mivoaka amin'ny teny frantsay na malagasy ilay izy.
Ny famoahana amin'ny fomba ofisialy no androany fa efa namoaka ny votoaty dimy voalohany izy tamin'ity herinandro ity. Ary tamin'izao voalohany izao dia tamin'ny teny frantsay avokoa ny lahatsoratra. Fepetra takiana raha hamoaka lahatsoratra ao aminy ny tsy maintsy ahafantarana hoe iza no mpanoratra, sy ny filazana fohifohy ny momba azy. Mazava loatra fa te-hametraka fahamatorana ny mpikarakara sy mpikirakira ity blaogy iraisana ity ary tsy hilefitra manoloana ny kitoatoan-kevitra sy fihantsiana bontolo. Hatreto dia tokana ny ahafahana mifandray amin'ireo mpandini-dahatsoratra sy manolotra lahatsoratra na votoaty dia amin'ny alalan'ny mailaka [email protected]
Na izany na tsy izany dia misy ny tsikera manokana avy amin'ny mpanoratra. Ekena tokoa fa tsara ny vokatry ny fandinihana lalina fa tsy maintsy lazaina ihany koa fa kamo ny mpamaky rehefa tsy mahatakatra izay tian'ireo mpanoratra holazaina, ary atahorana tsy hiverina hamaky intsony izy ireo rehefa be loatra ny zavatra tsy takatry ny besinimaro. Hatreto dia aleo tsorina fa somary very ihany ny mpanoratra amin'ireo votoaty nivoaka. Misy tokoa ny mahaliana ka maha-te-hamaky hatramin'ny farany fa misy ihany koa ny ahiako ho lasa misavoan-danitra loatra ka tsy tody hatrany amin'ny farany ny mpamaky avy eo satria tsy ao anatin'ny kapoakany loatra ilay zavatra avoaka. Tsy maninona, azo lazaina hoe tora-po ny fanamarihako, saingy raiso ho tsikera manatsara zavatra dieny ety am-piandohana. Misy manko ny lahatsoratra mety ho vitan'ny rohy tany amin'ny loharano nakana azy, indrindra raha hita an-tserasera izany loharano izany, no toa lasa ao anatin'ny lahatsoratra tanteraka. Azo atao anefa ny manazava azy tsikelikely ka mamoaka ny rohy, dia any ireo liana no manohy ny famakiana sy mijery ny antsipirihan'izay mety hahaliana, fa ny mpanoratra kosa hanasongadina izay tena tiany avoitra sy hanazava azy ho takatry ny besinimaro.
Trafon-kena ome-mahery izao resaka izao, ka am-bava homana am-po mieritra.
Migadona ny voalohany volana mey. Fetin'ny Asa no mahazatra ny fitenenan'ny olona raha vao miresaka io daty io. Raha ny marina anefa dia fetin'ny mpiasa no voambolana mety sy sahaza kokoa fa tsy ilay asa loatra. Ara-tantara (Tandrefana) dia ny fankalazana ny asa vitan'ilay olona mpiasa no tena nasandratra tany amin'ny taonjato faha-18 tany. Izany hoe tsy mijery afa-tsy ny vita ny mpampiasa fa tsy mijery ilay olona nanao ny asa, tsy mahalala ny filan'ilay mpiasa sy ny zavatra mety mihatra aminy. Tsy tamin'ny andron'ny 1 mey ihany koa, no tena nametrahana izany daty izany tamin'ny maha-fetin'ny Asa azy.
Taty aoriana dia efa mazava kokoa ny filazan'ireo tranonkala vahiny ny anarany hoe Andro Iraisampirenena ho an'ny Mpiasa. Eo vao mitodika any amin'ilay olona ny andro fa tsy tamin'ny zavatra nataony sy novitainy intsony. Teo aloha dia ny tombontsoa sy ny vola miditra ihany no fantatry ny mpampiasa fa tsy raharahiany izay manjò ny mpiasa any. Olombelona ihany koa anefa ny mpiasa. Mahalala trotraka ihany koa izy ary mahay manohitra ny tsy rariny avesatra eo amboniny. Toy ny andevo ny fijery ny olona atao ambany na tsy raharahiana noho ny vola miditra na vola tokony omena ilay olona nanao ny asa nefa dia fihinina izany satria hoe "zaranao aza manana asa ianao".
Ny fiandohan'ny nametrahana ny 1 mey dia avy amin'ny fitakian'ny sendikà Amerikana hametra ny ora iasana ho 8 ora isan'andro fa tsy mihoatra. Io no andro ihetsehana, maro ny ra latsaka tamin'ireo andron'ny 1 mey nifandimby ka vao maika nampijoro mafy ilay andro ho sarotra esorina, indrindra fa any amin'ireo tany tandrefana. Andro napetraka hanaovan'ny mpiasa fitakiana izy io amin'izao fotoana izao, saingy anaran-tsy very izany sisa eto Madagasikara, satria tsy azo atao ny midina an-dalambe tsy mahazo alalana. Hahazo alalana amin'ny fitakiana sendikaly ve ny sendikà sa tsy sahy intsony? Sao dia anaran-tsy very ihany koa sisa ny sendikà amin'izao fotoana izao?
Eto Madagasikara, na dia efa natao andro tsy iasana tokony hanaovan'ny mpiasa ny fitakiana any anatiny any aza ny andro voalohany volana mey dia maro ireo orinasa, lazaina fa manaja ny lalàna velona eto Madagasikara, no tsy miraharaha fa mampiasa ny mpikarama ao aminy ho toy ny andro andavanandro ihany. Ary ny tena loza dia misy ireo miasa tsy mahazo tambin-karama, satria hoe efa mipetraka ao anatin'ny fifanarahan'asa eo amin'ny mpiasa sy ny mpampiasa fa tsy mahazo tambin-karama intsony izy. Te-hanangona sy te-hahafantatra ny endrika tsy rariny mahazo ny mpiasa aho fa izay fantatro ihany no lazaiko.
Maro amin'ireo mpikarama no miasa ora maharitra sy mihoatra ny 40 ora isan-kerinandro ka tsy mandray ny tambiny, mifanaraka amin'ny lalàna napetraka, avy amin'ny andro tsy tokony iasany nefa voatery miasa izy. Efa mipetraka anaty lalàna arakaraka ny karaman'ilay mpiasa ny vidin'ny ora iray mihoatra amin'ny ora tokony iasany. Misy anefa dia ora maro dia maro no iasan'ilay mpikarama, kanefa dia ampahatelony na ampahaefany na ampahadimin'ny tambin-karama tokony horaisiny ihany no omena azy. Misy indray dia efa fantatra ny ora mihoatra iasany isam-bolana dia efa apetraka hoe vola -raikitra sy tsy miova- izao isam-bolana ihany no azony na ora firy na ora firy no mihoatra amin'ny andro iasany. Tsy haiko aloha na mifanaraka amin'ny lalàna sosialy izany toe-javatra izany na tsia fa dia misy soa aman-tsara ireo lazaiko ireo.
Fandripandrika omena ny mpiasa ihany koa ny hoe ianao dia mpiasa ivelan'ny sokajy (hors categorie) ka tsy tafiditra ao anatin'ny lalànan'ny asa intsony ny fifanarahanao mpiasa amin'ny mpampiasa. Asainy miasa amin'ny ora tiany ianao fa tsy mahazo ilay tambin-karama intsony satria efa mipetraka mazava ao anaty fifanarahana izany, ary mihevitra ny orinasa mpampiasa amin'izay fotoana izay fa tsy azon'ny lalàna enjehina izy. Rehefa tratran'ny fandroahana na hiala anefa ilay mpiasa dia tsy maintsy faritana ihany hoe sokajin'asa laharana faha-izao na izatsy no mihatra amin'izay fotoana izay. Ny tena manahirana amin'ity fifanarahana ivelan'ny sokajy ity, raha ny fiheveran'olona tsotra amin'izao dia tokony ho ambony dia ambony ny karamany ho sandany saingy tsy izany velively no izy fa mandray latsaka noho ny "ambany sokajy noho izy" aza ireo tratran'ity fifanarahana sadasada ity. Saingy tsy afa-miteny sy tsy afa-mitroatra ny mpiasa tratran'izany satria "zaranao aza ianao manana asa fa jereo ireo tsy an'asa mitsiriritra ny asanao".
Teny an-dalana teny aho dia nahatsikaritra fa maro ireo olona no misinda kely ivelan'ny tanàna satria mba tsy miasa e! izay ilay anaran-tsy very. Efa mihoatra ny zato taona izao no nitakiana ny ora valo isan'andro ary efa maro ny firenena manatanteraka izany, ary anisany i Madagasikara, saingy misy ireo mpampiasa no manao valiboraingina hoe mpiasam-panjakana angaha ianao no hitaky valo ora isan'andro na efapolo ora isan-kerinandro? Mandehana any amin'ny fanjakana raha hitady an'izany fa tsy aty no misy an'izany. Ato amin'ny orinasako dia IZAHO no lalàna. Mila mieritreritra ny sendikà ary mila mijery indray ireo mafiloha afa-mitarika ny fitakian'ny mpiasa an-dalambe amin'ny andro tahaka izao fa na misy aza ny fifanarahana dia tsy maintsy misy ihany koa ny fitakiana mety tsy ho fantatrao avy amin'ny mpiasa tratran'ny tsindrihazolena efa tsy jeren'ny fitondram-panjakana intsony.
Nanana ny lazany ary efa voasoratra teto amin'ity habaka ity ny revolisiona tsy naneken'ny olo-tsotra avy eny Ambalambahoaka intsony ny vola misy scotch sy ny vola rovitra. Efa misy ihany moa ny hafetsifetsen'ny sasany fa misy mahay manambatra amin'ny lakaoly indray ilay izy fa ezahiny tsy ho hitanao mandray azy mihitsy ny fisian'ny lakaoly. Ny maha-henjana azy, raha tsy mitandrina, dia misy ny mahay manambatra ny vola tsy mitovy laharana amin'ilay izy, fa be ny tsy hahatsikaritra izany loatra.
Eto indray dia resaka vola ihany sy ny fampitomboana azy no lohahevitra, mety ho gaga amin'ilay lohateny ianao, nefa dia izay ilay izy. Ny mahasoloky na tsia azy indray dia mbola baraingo na amiko na aminao ihany koa. Tsy azoko mihitsy hatreto hoe inona no tena tombontsoany na kendreny fa ny tombatombana ihany no betsaka. Vao tamin'ny herinandron'ny 19-25 avrily ity no nandrenesako ny momba azy ity, tamin'ny 24 avrily 2015 no marina kokoa.
Olona iray mipetraka sy miasa tena ao Anosizato Andrefana ao no nanontany ahy hoe: "Ahoana indray izany vola ariary zato lasa arivo, roanjato lasa roa arivo izany?". Tsy azoko tsara ny fandehan'ny resaka dia nasaiko nohazavainy. Nitantara amin'izay izy fa ambanin'ny sarin'ny Madagasikara amin'ny vola dia misy soratra bitika dia bitika, ka misy tarehimarika izy io. Izay tarehimarika rehetra miafara amin'ny 5 eo amin'io tarehintsoratra sy tarehimarika mifampitohy io no mitombo rehefa atakako dia lasa ampitomboina folo.
Gaga fotsiny aho fa tsy mbola fandreko izany. Namaly aho fa angamba vola tsy tokony hivoaka izany vola izany no tafavoaka, ka io marika io no porofony. Eo ankilany dia miaiky aho dia misy ny mahadinika zavatra bitika tahaka ireny, izaho tsy nahalala raha tsy vao izay, fa ny vola ariary zato sy roanjato ihany no tena nahitako azy. Tamin'io andro io ihany dia adinoko ny momba ilay fanakalozana mampitombo vola na dia nikasa ny hanontany any amin'ny toeran-kafa aza aho.
Ny ampitso indray, izany hoe ny 25 avrily 2015, mpiara-miasa iray tao amin'ny birao no nanontany hoe :"Ianareo ve efa nandre ilay hoe manakalo vola ariary zato lasa arivo,roanjato lasa roa arivo, dimanjato lasa dimy arivo?" Namaly azy aho fa vao omaly [zoma] no nandre io resaka io ary nanadino azy raha tsy izy no nanombo-dresaka. Dia raikitra amin'izay ny resakay teo. Andravoahangy sy ny manodidina an'Ankatso rehetra iny izany no efa nandre ilay resaka daholo. Namana iray tao Andraisoro aza nilaza mihitsy hoe ny ariary zato tany aminy no atakalo dimy arivo, ka nilaharana amin'izay ny nankeo amin'ilay olona.
Dia lasa indray ny saina nanontany hoe inona no tena tanjon'izany rehetra izany. Mbola vao eto Antananarivo izy izao fa mety hiely manerana an'i Madagasikara avy eo. Hevitra hafa indray no manombana fa mahantra loatra ilay Malagasy ka omena tsirim-panantenana kely hoe ny ariary zato mety ho lasa arivo na dimy arivo ka tongava aty aminay. Mety ho tanjona ara-psikolojia ilay izy tsy hahamora hikorontana ny olona amin'ny fahantrany. Saingy tombatombana fotsiny izany. Dia mitodika aminao mpamaky aho hoe mba inona tokoa no tanjon'izany resaka izany, araka ny eritreritrao?
Rehefa natory nandritra ny efabolana ny blaogy jentilisa dia mifoha indray ankehitriny. Tsy ny hevitra no tsy misy na ny zavatra tian-ko lazaina fa nilaozana nandany jiro tany amin'ny tambajotra an-tserasera tany. Azo atao hoe resaka tsy misy fotony satria very an-javony any fotsiny izay fandresen-dahatra natao, very fotsiny ny andro sy ny fotoana fa rehefa karohina hoe aiza moa no misy ny nanoratako zavatra toy izao dia tsy hita intsony satria natao hiresadresahana sy hampitana hafatra maika fotsiny izy ireny fa tsy natao handinihana lalina loatra.
Na raha misy ny fandinihana somary lalindalina ao amin'ireny tambajotra sosialy ireny dia pejy manokana ao anatin'ny tambajotra no ametrahana azy. Raha be mpamoaka hafatra ihany koa anefa io pejy manokana io dia mbola sarotra ihany ny mitady ilay vontoaty nokarohina. Vahaolana tsotra indrindra hatreto dia ny blaogy ihany. Na fotoana ela dia ela aza no nanoratana azy dia mbola azo atao ihany ny mikaroka azy amin'ny alalan'ny "fitadiavana" ao amin'ny blaogy manokana na amin'ny mili-pitadiavana amin'ny ankapobeny.
Tsy hoe hifoha indray fa hiova anarana ihany koa. Ny rohy itadiavana azy tsy miova fa ny anaran'ny blaogy no vaovao indray. Vita hatreo ny Maharesaka...Veto, tsy hita intsony ilay anarana VETO na Vaovao Eto an-TOerana. Tonga soa indray i Mpanohariana.
Fa maninona no "hevitra MPANOHARIANA"?
Tsy natao petatoko ilay anarana fa natao hampitandrina dieny mialoha fa hisedra ny tsikeranao, hisedra ny hevitrao, hisedra ny fahatezeranao ihany koa aza. Toetra iray tsapan'i Jentilisa ankehitriny fa misy ao aminy ao ny fananana fanehoan-kevitra toa mihantsy sy tia valy boraingona izany. Hatry ny fotoana nahasahiany niteny izay noheverina ho fady no nananany ny "hevitra mpanohariana" ka izay no antony nampisalorana indray izany anarana izany amin'ity blaogy ity.
Hevitra manafintohina voalohany
Nisy gazety iray izay andro maromaro lasa izay, namoaka lahatsoratra manafintohina ny mpamaky amin'ny hoe raharaha politika eto Madagasikara, lohalaharana ny Merina ary tratra aoriana ny Tanindrana. Izany hoe izay tsy Merina rehetra dia noraisina ho Tanindrana avokoa. Ny fahalalana tsy ampy ato amiko anefa no ilazako fa ny hevitra voalohany tamin'ny voambolana hoe tanindrana dia ireo mifanila tamin'ny Merina ka ao ny Betsileo, Bezanozano, Sihanaka, Sakalava... Taty aoriana (mbola tamin'ny androny fanjanahantany) vao nampiasaina tamin'ny ankoatra ny Merina ny voambolana ho Tanindrana fa very anjavony ny anarana Tantsiraka ho an'ireo mponina amorontsiraka rehetra.
Io lohatenin-gazety tamin'ny teny frantsay io ihany koa anefa no ahafahana milaza fa nivadika tanteraka ny kodiaran'ny tantaran'i Madagasikara tao anatin'ny roapolo taona. Hatramin'ny nanomezana antsika ny fahaleovantena ka hatramin'ny fitondran'ny Hery Velona dia fady teto Madagasikara, na ny marina kokoa dia nampinoana ny Malagasy fa tsy hisy na oviana na oviana izany hoe Merina izany ka ho lasa Filohan'ny Repoblika. Na ny Hery Velona tamin'ny 1991-1992 aza dia tsy sahy nanolotra kandidà Merina rehefa natao ny fifidianana filoham-pirenena satria natanjaka dia natanjaka io fomba fihevitra io. Izany no nahalany filoha an'i Zafy Albert tamin'izany fotoana izany.
Tsaroako tsara fa fahazaza, Repoblika Faharoa, dia fady ny milaza tena ho Merina imasom-bahoaka. Ny foko hafa rehetra afa-nanonona ny fiaviany avokoa ankoatra ny Merina. Raha vao misy ny Merina nahasahy niteny fa Merina izy alohan'ny maha-Malagasy azy dia tondroina avy hatrany ho mpanavakavaka sy extremista ary mpanohariana fahavalom-bahoaka. Ny hany alalana azon'ny Merina natao,ary ny Merina tao amin'ny AKFM no tena nampianatra azy dia hoe Malagasy aho, Malagasy isika rehetra. Hafa kokoa ny toe-draharaha raha samy norarana tsy hisy hahazo hiteny ny fiaviany na ny foko nisy azy ny foko rehetra teto Madagasikara.
Revolisiona goavana noho izany no vitan'ny Radio Feon'Imerina sy ny gazety Feon'ny Merina nahafahana nijoro ho sady Merina no Malagasy. Fanamelohana no saika azon'ireo fampitam-baovao ireo tamin'ny olona saingy Atoa Latimer Rangers kosa nahasahy niaro azy ireo imasom-bahoaka na dia tsy Merina aza izy. Vokatry ny revolisiona, tsy nilàna fidinana an-dalambe, no nahatonga fisian'ny Merina lany tamin'ny fifidianana ho filoham-pirenena teto Madagasikara, ny tsy maintsy nanolorana Merina hafa entina hanonganana io filoham-pirenena io ary ny mbola nisian'ny Merina iray hafa voafidim-bahoaka amin'ny alalan'ny fifidianana indray.
Vokatra hafa ankoatra izay dia sady tsy resy tondromaso eo anatrehan'ny hafa intsony ny Merina no tsy afa-mirehareha amin'izany ihany koa satria, toy ny olon-drehetra ihany, sady mety hahavita ny tsara indrindra ny Merina no mety hahavita ny ratsy indrindra ihany koa.
Hafatra voaray avy amin'ny namana ity ka niangavy izy ny hampitaiko azy fa tsy zakany intsony ny tsy rariny ampiharina amin'izy ireo. Efa nosoratako taminy ihany fa tsy dia misy fiantraikany loatra ny famoahana azy amin'ny bilaogy fa tsy maninona izany hoy izy fa ny mba ho lesona ho an'ny hafa, hoy izy, no tiako amoahana azy. Toy izao manaraka izao ny votoatin'ny hafatra izay nampitainy aty amiko :
Amin'ny ankapobeny aho tsy mitantara fiainana manokana izany loatra. Na dia misy aza ny tsy rariny sasantsasany ao anatin'ny fiaraha-monina dia misy ilay fomba fitenin'ny Malagasy manao hoe "Tokantrano tsy ahahaka!" Tsy midika velively izany hoe ao an-tokantrano no misy tsy rariny fa mety ho eo amin'ny mpiara-monina akaiky eo ihany. Eto kosa aho hamboraka ny hatezerako, tsy maintsy misy ny avoaka fandrao manimba ny tena ary efa tapa-kevitra fa tsy haka lagy, rehefa izay no tadiaviny dia aleo tanterahina araka ny sitrapony ka tsy hitsitsy intsony.
Raha misy ny zavatra iray mampikorontana na mampiady indrindra ny samy mpanofa trano dia matetika eo amin'ny resaka jiro sy rano izay. Matetika manko dia mitambatra kaonteran'ny jiro sy ny kaonteran'ny rano ny samy mpanofa ary matetika miaraka amin'ny tompontrano aza izany. Efa torohevitra mialoha sahady hoe rehefa mijery trano hofaina dia aza amaivanina mihitsy io resaka jiro sy rano io, raha vao misy zavatra mampiahiahy na dia kely monja aza dia aleo tsy mijabaka fa mitady hafa mety ho azo leferina na mifanaraka amin'ny rariny.
Raha nifindra trano izahay dia nanambara ny tompontrano hifindrana tamin'izany fotoana izany fa raha be fandanian-jiro dia tsy mety amin-dry zareo satria tsy dia matanjaka ny herinjiro nipetraka ary mety hanapatapaka ny jiro. Nekenay soa aman-tsara izany ary voahaja araka ny sakany sy ny lavany. Nandeha no roa volana, nandeha araka ny tokony ho izy ny lany teo amin'ny jiro sy ny rano sy ny vola naloa. Nilamina sy nisosa soa aman-tsara ny fiainana sy ny filaminana. Niala ny iray tamin'ny mpanofa avy eo fa voatery nifindra tanàna noho ny asa. Nisy mpanofa vaovao tonga fa dia nivadika tanteraka ny zavamisy nanomboka hatreo. Marihina fa lova angamba ny trano ipetrahana ka na dia iray trano lehibe aza no ipetrahana dia samy manana ny mpanofany ny tsirairay. Izay no iray amin'ny maha-sarotra amin'ity raharaha ity na dia iraisana aza ny kaonteran'ny jiro sy ny rano.
Tsy nitsaha-nitombo ny fandaniana nanomboka teo ary dia noterena izahay hoe anisan'ny mampiasa jiro hatrany sy mampiasa solosaina (finday!) ka tokony handoa ny ambanimbany kely noho ny atsasaky ny fandaniana. Noezahina ny fanazavana hoe tsy hitovy mihitsy ny fandanian-jiro na hisy herinjiro lany hatrany aza ao aminay satria zavatra tsy mandany jiro avokoa no ampiasainay fa dia azon'ody angaha ny sasany sanatria fa rehefa mampiasa jiro dia mandany jiro ny dikan'izay. Nohazavaina taminy fa tsy hitovy fandaniana mihitsy ny 4L sy ny kamiao fa ny di-dohany ihany no di-dohany. Efa nanomboka letra ny tena tamin'izany fotoana izany.
Efa nifanarahan'ireo tompontrano amin'ny mpanofany avy fa tsy azo atao ny mampiasa zavatra mihinan-jiro fa nisy ireo nangalatra nampiasa ireo zavatra mandany jiro ireo ihany. Nifanendrikendrika amin'izay fa ranona mampiasa "rice cooker" sy fera fipasohana, tsy hitako anefa izay hakanay mpanampy sy handaniana saribao roa gony lehibe isam-bolana raha mbola handoa ny vidin-jiron'ny sasany ihany. Nilazana ary ry zareo hoe andao samy hampakatra "rice cooker" sy "fera fipasohana" any amin'ny tompontranony avy fa tsy nanaiky ry zareo fa ny fananany ve hoe ampirimina any amin'ny olon-kafa any. Miharihary aminay manomboka hatreo fa mpandany ry zareo nefa dia omen'ny tompontranony vahana amin'ny fampitoviana ny jiro aloa sy ny fampitomboana ny rano aloanay kosa satria izahay no maro kokoa noho ry zareo. Notakianay ny hampiasana ny kaontera mpitsinjara (divisionnaire) ary nolazainay avy hatrany mba hitovy marika sy mpanamboatra izany kaontera mpitsinjara izany ary samy manana ny azy. Tsy nohenoina mihitsy izahay. Ny manahirana dia tsy miteny mihitsy ny tompontranonay manoloana izany rehetra izany satria ny zandry manaja ny zoky.
Ny zavatra mampihomehy dia mahita lainga hoforonina foana ry zareo mpanofa ao ambadika rehefa andro iray mialoha ny hahatongavan'ny jirama manao "relevé". Mody nasainy niantso ny zanakay ny zanany sady miditra ao an-dakozia ihany izy... dia avy eo lasa mihazakazaka any ivelany any sady mitabataba hoe mampiasa "rice cooker" ry zareo. Ny nampihomehy dia tsy nisy izany "rice cooker" izany intsony tao aminay fa efa naterinay tany amin'ny tompon-trano ny zavatra rehetra ahiana mety hiteraka fandanian-jiro betsaka. Savao ao raha mahita izany ianareo satria tsy niala teo amin'ny vavahady ry zareo. Raikitra amin'izay ny fifanasana vangy ary dia hitan'ny fiaraha-monina manodidina mihitsy izany tabataba izany.
Tafakatra in-telo avo heny noho fahitanay mahazatra amin'izay ny jiro. Mazava loatra satria manararaotra mampiasa ny herin-jiro araka ny sitrapony ny sasany nefa izahay toa adala manao fitsitsiana hatrany. Na orinasa kely aza tsy manao izany fandaniana izany, araka ny fijeriko fa efa ny fandanianay iray volana no lany ao anatin'ny telo na efatra andro monja. Gaga ihany hoe ahoana ary izany fandaniana izany. Indray mandeha, nifoha maraina dia maraina aho ary nijery ny kaontera (sady mijery kaontera no maka lagy mahita ny marik'isa voasoratra fa lany). Nihodina dia nihodina tokoa ilay jiro nefa tsy misy hitako mampiasa aminay samy mpanofa (mbola maizimaizina ny andro tamin'io fotoana io). Hiala maraina ao an-trano aho ka nobitsihako ny vadiko fa hotapahiko ny jiro fa mihodina loatra nefa tsy hita izay mampiasa azy. Sady niainga aho no nanapaka ny jiron'ny kaontera. Fotoana fohy monja taorian'izany dia hitako ny tompon-tranon'ny ao ambadika nankeo amin'ny fanasan-damba. Ny tao an-tsaiko voalohany dia hoe ry zareo izany no tena mihinan-jiro ka ny mpanofa no atao izay hampiady azy dia masaka ny tetika. Nisy "fil" iray izay manko tsy mazava aminay mihitsy hoe mankaiza ny lalan'izy iny (efa notapahina tanteraka!)
Fotoana fohy taorian'izany dia raikitra indray fa asiana kaontera mpitsinjara ihany ho an'ny mpanofa trano. Ny nampihomehy dia samy hafa ny marika sy ny mpanamboatra amin'ireo kaontera mpitsinjara ireo, efa niezaka ny nanazava ihany izahay fa tsy nohenoina satria misy tanjona hafa tian-katao manko. Kaontera mpitsinjara telo samy hafa izany no ampiasain'ny mpanofa ka samy manana ny azy. Vao nandeha ny herinandro nampiasaina ilay kaontera mpitsinjara dia hita avy hatrany fa ny anay no kely indrindra tamin'ny lany, izahay anefa tsy nampihena inona loatra tamin'ny jiro fampiasainay fa ny sasany no namoro tanteraka ny zavatra mandeha herinjiro rehetra tao aminy. Ny anay atsasaky ny an'ny mpanofa iray izay tsy miditra "gidragidra ifanaovanay roa tonta", ary ny azy io kosa atsasaky ny an'ilay nanendrikendrika anay ho nampiasa "rice cooker".
Nahagaga fa nandritra ny volana nametrahana ilay kaontera mpitsinjara dia nihena dia nihena ny jiro satria nitombo kely noho ny tamin'ny fotoana nahatongavan'ireto mpanofa farany ny marik'isa nipetraka ary mbola ambany noho ny atsasaky ny lany tamin'ny volana teo aloha. Voalaza indray fa tsy neken'ilay tompontrano manao fitsinjarana ny vola aloa indray ny tondro napetraky ny kaontera mpitsinjara fa mety misy tsy mihodina tsara na lasa mihodina be loatra tsy araka ny tokony ho izy ny kaonteran'ny sasany. Noho izany toy ny teo aloha ihany ny vola tokony aloa ary mbola mandoa ny ampahany be amin'ny jiro ihany izahay. Na dia ny fizarana telo mitovy ny jiro aza dia tsy nekeny satria, nahoana ny mpanofa no tsy ao an-tranony nefa mandoa betsaka noho izahay?
Rehefa nilazana ny vola tokony naloanay izahay (izay tsy mbola nisy vola naloanay toa izany hatramin'izay niainanay!) dia nangataka tamin'ny tompontranonay ny hampidinana ny "rice cooker" sy ny fera fipasohana ary nilaza fa hampiasa izany izahay, hampiasa lafaoro ihany koa izahay manomboka izao fa tsy hitatatra hoan'ny Rainilezafy. Ny tanjona tamin'ity hametrahana kaontera hay dia ny saika hanaporofoana fa izahay no tena mpandany jiro indrindra; kanjo ny mifanohitra amin'izany tanteraka no nitranga. Koa rehefa izay no tadiavin-dry zareo dia hotanterahinay. Mandany vola vidin-tsaribao roa gony isam-bolana fotsiny izahay nefa toa ampandoavina ny lanin'ny sasany zara raha mandany gonin-tsaribao tapany ao anatin'ny roa volana. Ary ampahatsiahivo an-dry zareo amin'izao famaranana ny hafatra izao hoe enga anie tsy amin'ny olona tsy azo anaovan-dratsy no anaovanareo izao tsy rariny izao, tsy hisy dikany ny fitenenanana hoe hanody ny ratsy atao rehefa tsy mataho-tody ilay olona.
Dia izay sy izay ny hafatra nampitaina, ary noezahana mba ho araka ny fomba fitantarako azy no namoahana ny hafatra satria tsy dia tian-dry zareo hiharihary loatra na ny toerana na ny fokontany, eny fa na dia ny tanàna misy azy ireo aza. Ny tsy azoko tsara dia hoe mila domberina avy amin'ny fanehoan-kevitra ve ry zareo sa tsia satria efa nolazaiko azy mazava tsara fa tsy dia misy maneho hevitra loatra intsony amin'ny bilaogiko.
Nalaza vetivety teo amin'ny Malagasy Mpiserasera indray ny fijoroan'ny "Google Translate" na "Google Traduction" amin'ny teny malagasy tamin'ity volana desambra 2014 ity. Tsorina fa efa hatry ny ela ny tena no nitady fitaovana an-tserasera na milina an-tserasera na ivelan'ny serasera ahafahana mametraka dikanteny malagasy ireo teny vahiny fantatry ny tena. Efa nampiasaina ny tahalan'ny "tenymalagasy.org" sy ny "freelang" fa tsy mahafa-po loatra satria samy manan-tompo ireo [misy fizakàmanana manokana] fa tsy mametraka ny teny na dikanteny hita ao ho fananana iombonana iaraha-misalahy na andraisan'ny besinimaro anjara ("crowdsourcing"); mahafinaritra ny zava-bitan'izy ireo fa tsy mahafa-po ahy manokana satria ao amin'ny tahala notononina voalohany dia tsy fantatra hoe nekena ve sa tsia ny tolo-kevitrao nanolotra voambolana iray, ary ao amin'ny faharoa kosa mbola tsy nahita fandikana ny teny anglisy ho amin'ny teny malagasy aho. Nihevitra manokana aho fa tsy manaraka andro loatra ny votoaty ao amin'izy ireo.
Nitady milina an-tserasera na ivelan'ny serasera ahafahana mampiasa indray ny dika efa vita
Mitady fivoarana haingana dia haingana aho ary avy amin'ny tahala ahafahan'ny besinimaro mandray anjara mavitrika ihany no fomba ahafahana manajary izany fivoarana haingana izany, ahafahana mampiely haingana sy mampiasa ireo voambolana teknika sy teknolojika na an-tserasera hitan'ny mpiray tanindrazana na mpakamamy ilay tenindrazana iombonana, na ireo teny sarotra ho an'ny mpiray tanindrazana ny mitadidy azy. Tsy manampahaizana sady tsy manam-potoana hananganana rindrambaiko ahafahana mitahiry ireo voanteny vaovao na mahazatra, eny fa na mety ho tsy fampiseho masoandro noho ny fitaizana napetraky ny misionera vahiny ny tena ka ny tao amin'ny "google translate" ihany no tena nikirizako itadiavako lalana hoe ahoana no ahafahana mitahiry ireo teny nandikana ireo teny vahiny lasa gasiana fotsiny matetika.
Ny tena tao an-tsaiko voalohany raha nikaroka rindrambaiko na milina aho dia hoe ahoana ny fomba ampiasàna indray ireo lahatsoratra ao amin'ny Global Voices Online teny malagasy ho amin'ny fandikanteny avy amin'ny teny anglisy ho amin'ny teny malagasy farafaharatsiny. Mbola ny teny anglisy aloha no teny iraisampirenena voalohany sy maharaka [ny toetr'] andro ka rehefa voadika amin'io teny io ny tenintsika Malagasy dia mora kokoa ny handikana azy ho amin'ny tenim-pirenena maro dia maro na mba efa fantapantatra ratsy eo ny tian-kolazaina. Tsy mbola nahita aloha aho hatreto ary tsy mbola nisy nilaza fa dia hanomboka na hanohy miaraka amin'ity "google traduction" amin'ny teny malagasy ity aloha no akaiky indrindra hatreto.
Lalana izorana hanatsarana ny dikanteny ao amin'ny google
Sahirantsaina ihany ny tena rehefa mahita fa izay teny rehetra sarotsarotra dia voadika ho zavatra daholo na inona na inona. Hitako hatreto amin'ny fotoana nanoratana fa ny dika mandeha ho azy rehefa hamadika pejy iray ho amin'ny teny malagasy amin'ny "application" dia "zavatra" [mariho fa mamadika pejy iray ho teny malagasy no lazaiko hatreto fa tsy ilay fafana fampiasantsika izay ahitana ny "fampiharana" nefa mety hahaliana ihany koa ny "rindranasa". Ny voambolana "application" anefa tokony tsy ho azo gasiana fotsiny amin'izao noho ny fisian'ny litera "c" izay tsy tafiditra anaty abidia malagasy amin'ny fomba ofisialy, tahaka izany ihany koa ny mi-"tweet", mi-"facebook" sns. Noho izay toe-javatra izay dia tsorina fa tsy mifanaraka amin'ny toe-tsaina mamatam-bonona mihitsy ny tokony handraisana ity "google fandikanteny" ity fa mbola vao mandavaka sy mametraka ny fototra isika, izany hoe mbola lavitra dia lavitra ny lalana. Tsy maintsy misy fandraisana anjaran'ny daholobe manana fahalalana momba ny teny adika sy ny vokatra mivoaka izany rehetra izany. Mariho izany fa tsy maintsy mandray anjara amin'ny fanatsarana ianao raha tianao ny hahahaingana ny fivoaran'ity milina ity. Tsy manampahaizana aho fa izay efa hitako sy nataoko ihany no tantaraiko aminareo.
Voalohany: miditra na manangana kaonty google vaovao
Mety misy ihany ny fahafaha-manitsy ireo fehezanteny nadika sy ny fehezanteny nivoaka fa ny tsaratsara kokoa, araka ny fihevitro manokana izay mety ho diso, dia entina ijerena ny mahamatotra ny firotsahana an-tsitrapo ho amin'ny fandikana nataonao ny miditra amin'ny kaontinao ao amin'ny google. Mba mety ho hitany ihany koa ny fahavitrihanao na mba mety ho faly amin'izay vitanao ihany koa ianao amin'ny fametrahana an-tserasera ny fandikanteny ho amin'ny na avy amin'ny teny malagasy.
Faharoa : miditra amin'ny pejy "google translate" na "google traduction"
Tsy maintsy miditra amin'io pejy io ianao raha hijery ilay fandikanteny. Azonao atao ny manao fandikana kapo-batana eo amin'ny fafana fa misy lalana iray hafa azo atao ihany koa, sady toy ny lalao ilay izy no mila saina mieritreritra ihany koa. Aza asiana na inona na inona eo amin'ny fafana ankavanana sy ny fafana ankavia. Eo ambanimbany eo somary afovoany misy fanamarihana hoe "Google fandikanteny ho an'ny orinasa..." eo ambonin'io misy soratra voaravaka loko mavomavo manao hoe "Please help Google Translate improve quality for your language here". Miloko hafa ny voambolana "here" ka io no tsindrio fa ho tafiditra ao amin'ny "Community" ianao. Eo amin'izay misy lohateny hoe "My languages", tsindrio io raha tsy efa misokatra avy hatrany ilay izy. Nasaina nisafidy teny moa aho ka telo no notsindriako dia ny Anglisy, ny Frantsay ary indrindra indrindra ny Malagasy. Vita izay safidinao dia "tehirizo" (Save na Sauvegarder).
Sady lalao no fanitaran-tsaina ilay "Improve Google Translate"
Zavatra telo no azonao atao rehefa tafiditra ao ianao, na mandika teny (soratra) na mitsara na manamafy, na manao ny roa amin'ireo telo ireo na manao azy telo mitambatra mifandimby. Rehefa mahavita maromaro ianao dia azonao jerena ny antontanisan'ny vitanao amin'ny fanindriana ny rohin'ny "My Answers". Raha mandika ianao ka mahita teny mbola tsy fahitanao dia azonao atao ihany ny mijery amin'ny ankihy - kiheba (onglet -tab) iray hafa ny google translate dia mijery ny ambaran'ny rakibolana eo ambany eo na mijery ny dikany amin'ny teny frantsay na teny hafa manavanana anao (ankoatra ny teny malagasy kosa angamba an!)
Na dia mety ho tsotsotra aza ireo nambarako ireo dia efa lavalava ihany ary mety mampihazakazaka mankany amin'ny fanatsarana ny dikantenin'ny milina koa dia mazotoa daholo ary!
Na dia tamin'ny alalan'ny facebook ihany aza no sehatra voalohany nampitàn'ny mpiombon-kevitra tao amin'ny #wakeupmadagascar ny hetsika milaza fa hanomana tohivakana ataon'ny olompirenena ry zareo, ary herinandro teo ho eo no nanapahana sy nilazàna tao amin'ny pejy ny fotoana, dia nisy akony ihany ilay tohivakana nokarakarainy sady tsy nohamaivanin'ny mpifehy ny tanàna na oviana na oviana sy ireo vondro-tafika mpiaro azy ny ho fiantraikany fa efa niomana fatratra ry zareo. Noheveriny fa hisy ny fidinana hanitsaka io arabe io, noheveriny fa hisy ny kiakiaka na savoritaka na tabataba, noheveriny fa hisy ny kabary na fivorivoriana tsy amin'antony... saingy tsy araka izay noheveriny ilay zava-mitranga satria tsy azony tsara ny fandehan'ilay resaka.
Mifanindra-dalana tamin'ny fanomanana ity hetsiky ny Asabotsy 6 desambra ity dia hilaza aminareo ny zava-nitranga nialoha izay niainako aho. Nosoratana hahatsapantsika hoe tahatahaka ny ahoana ny zavanisy, na tahatahaka ny ahoana ny niainako ity herinandro ity, ka izay mifandraika indrindra amin'ny tohivakana nomanina no resahiko. Na andeha lazaina hoe izay heveriko fa misy mifampiditra amin'ny fahatapahan'ny facebook tamin'ity herinandro ity fa tsy kisendrasendra mahavalalanina ilay izy. Ny an'ny TGN na izay fantatry ny besinimaro amin'ilay hoe mpanao servisy Telma no resahina satria izay no nahitako ny tsikaritra.
Voalohany, ny alakamisy nanomboka atoandro dia saiky tapaka avokoa ny clé telma rehetra tamin'ny faritra maro, indrindra fa ny teto Antananarivo. Mariho fa tsy mahafantatra ny an'ireo clé hafa aho na dia nisy aza ny nilaza tamiko fa nitrangàna olana ihany koa ny an'ny orange ohatra, tsy dia nino izany loatra aho fa izay hitako ihany no tantaraiko. Nisy tamin'ireo sampana nampiasa clé telma (roa na telo) no namadika ny azy ho clé orange na clé airtel ahafahana mifandray amin'ny lohamilina (serveur) fa tsy nahavaha olana izany fa ilay telma ihany aza no nety nifandraisana tamin'ny farany. Toy ny tsy nisy intsony izany olana voalohany notantaraiko izany rehefa nanomboka ho maizina ny andro.
Faharoa, nifoha maraina aho ny zoma ary dia niditra facebook. Akory ny hagagana fa ela dia ela vao tafiditra ary lasa ratsy endrika ny tao anatiny rehefa nahatafiditra ny tenimiafina. Tsy afa-naneho hevitra tany amin'ny satan'ny olon-kafa na tao amin'ny satako aho fa ny "like" sy ny "share" kosa azo natao ihany. Azo natao kosa anefa ny nametraka sata hafa. Ny azo marihana ihany koa dia tsy hita intsony ny mari-panondroana ahafahana mivoaka amin'ilay tambajotra Facebook fa dia akatona amin'ny "X" mena etsy ambony fotsiny. Raha misy anefa olon-kafa hiditra facebook aoriako dia ho tafiditra avy hatrany ao amin'ny pejiko izay tsy azoko nakatona izy. Mampidi-doza izany amiko fa soa fa tato an-trano ihany no niserasera.
Nivadika tambajotra an-tserasera aho taorian'izany izay ahafahako mikirakira ihany koa ny votoatin'ny facebook-ko sy ny tambajotra an-tserasera hafa fa dia tafiditra soa aman-tsara tsy misy olana... misosa soa aman-tsara. Talohaloha tany anefa raha nanao izao fomba izao aho ka idirako avy ao ny facebook dia milaza aminao fa tsy afa-miditra ao amin'io "tambajotra" facebook io ianao. Taoriana kelin'izany olana tsy fahazoana miditra "facebook" na serasera hafa izany anefa dia ahitana hatrany ny vaovao iraisampirenena fa nanana olana tokoa ny lohamilin'ny facebook na tambajotra hafa efa nisedra olana tahaka izany. Teto anefa tsy nitranga izany karazana olana izany fa tena tafiditra soa aman-tsara aho. Tsy iraisampirenena noho izany ny olana raha misy fa anatiny, izany hoe eto Madagasikara ihany. Efa nampieritreritra.
Tamin'io andron'ny zoma maraina io dia ny facebook ihany no toa manana olana fa ny hafa kosa toa misokatra vetivety ihany, indrindra fa ny habaka iraisampirenena. Nony tonga ny atoandro dia niditra YouTube indray aho fa raha mandeha ilay izy amin'ny voalohany dia manodidina ny 10-30 segondra ihany no misosa ny fijerena sary fa mihantona avy eo ary tsy mihetsika intsony. Efa nanahinahy aho fa hisy fahatapahana ity raharaha ity. Kanjo inona tokoa...tokony ho tamin'ny dimy ora hariva teo ho eo (mety ho alohany na mety ho aorianany ihany koa!) dia nihanihisatra tsikelikely avokoa ny tranonkala (habaka) iraisampirenena rehetra ary tsy tafiditra intsony izay [.fr] na [.com] na [.org] rehetra avy eo fa mbola nisokatra tsy misy olana kosa ny habaka [.mg].
Nandefa fampilazana ny tao amin'ny TGN fa manana olana eo amin'ny hosina anelanelan'Ihosy sy Ambalavao. Ny tsikaritra anefa tamin'io fotoana io dia mbola afa-nifandray tamin'ny lohamilina avokoa ny sampana rehetra nanerana an'i Madagasikara na clé no nampiasainy na Adsl fa toerana iray tao Toliary ihany no tsy afa-nifandray tamin'ny lohamilina... tsy nanana olana toy izany anefa ny faritra hafa tao Toliary tao ihany. Fantatsika fa avy ao Toliary no miditra eto Madagasikara ny Hosina ampiasain'ny Telma. Misy fahatapahana tokoa ve ny hosina teto Madagasikara? Mila manampahaizana aho hamaly satria mety ho tsy takatry ny lohakeliko ny tena fandehan'ny raharaha sy ny mahalôjika izao fandehan'ny raharaha izao. Tsy tafiditra habaka iraisampirenena intsony ny tena na dia ny alimben'ny zoma hifoha asabotsy aza.
Tonga ny Asabotsy maraina. Nivaha avokoa ny olan'ny habaka iraisampirenena rehetra fa mbola nitoetra hatrany ny "olan'ny facebook" efa notantaraiko tetsy ambony. Afa-manoratra sata sy manao "like" sy "share" fa tsy afa-maneho hevitra amin'ny sata na pejin'ny olon-kafa. Rehefa tontosa kosa anefa ny hetsika nataon'ny #wakeupmadagascar dia niverina tamin'ny laoniny soa aman-tsara ihany koa ny facebook ary tsy nisedra olana ihany koa ireo habaka iraisampirenena hafa. Dia azo heverina fa tena kisendrasendra mahatalanjona ve ny fahatapahan'ny facebook tao anatin'ny telo andro raha niaina ireo toe-javatra ireo ianao? Aleo ny mpamaky ihany no hamoaka ny tsoa-kevitra.
Hatry ny ela dia ny dahalo no malaza amin'ny resaka fampijaliana olona sy ny fampirohorohoana. Fa misy ihany koa ireo olona any amin'ireny toerana anjakan'ny dahalo ireny no milaza fa misy koa ireo lazaina ho mpitandro ny filaminana no mihoatra amin'ny fahefana ataony ka mamaky trano sy mandroba ny fananana kelin'ny olona ary mamono na midaroka ihany koa. Nanokatra fahalalàna bebe kokoa momba ny toe-draharaha teto Madagasikara ny fandaharana iray tao amin'ny fahitalavitra tamin'ny faran'ity herinandro ity. (rohy youtube)
Tao amin'ny fanavazavan'Atoa Latimer Rangers, mpanao gazety fanta-daza tamin'ny fandaharana iray tamin'ny onjampeom-pirenena nandritra ny repoblika faharoa antsoina hoe "Tanàna, lalana sy havoana mena masoandro" izay matetika tratran'ny sivana mahery vaika ka nandefasana io fandaharana io ho amin'ny alimbe heverina fa tsy misy mihaino intsony no nahafantarako ny lanjan'ity lahatsary iray eto ambany ahitana ny fampijalian'ny miaramila ireo olona mirahalahy noho ny fitondrana ody sy ny tsy fitondrana pasipaoro ity: (rohy youtube)
Hampisy ny fahazoan-dresaka tamin'ny fanamafisana nosoratan'Atoa Latimer Rangers hoan'ny gazety nasionaly iray eto an-tanindrazana fa tonga dia azo tondroina ho dahalo, na malaso, avokoa ny lehilahy rehetra mitondra moara, ody, rojo, fehin-tanana. Dia indro porofoin'ny sary ihany fa dia mahazo daroka mandritra ny famotorana azy ireo ny olona nitondra moara na ody any amin'ny toerana tsy misy andriamanitra (lavitr'andriana hoy ny fiteny efa tokony ho ntaolo saingy mbola azon'ny besinimaro mandraka ankehitriny). Fanendrikendrehana miteraka fanosihosena ny zon'olombelona sy ny hasiny. Anisan'ny mampihoron-koditra indrindra ihany koa ny fandrenesana fa isak'izay hivoaka ny tananany ny olona any amin'ireny faritra ireny dia tsy maintsy maka pasipaoro any amin'ny lehiben'ny fokontany, na dia hamonjy tsena fotsiny aza, voahosihosy tanteraka ao anatin'izany toe-javatra izany ny zo hivezivezy malalaka eto amin'ity tanindrazantsika ity. Misy ve noho izany ny sokajin'olona voafetra tanteraka ny fahazoany mivezivezy?
Ny lahatsary farany atolotra antsika dia fijoroana ataon'ireo olona niharan'ny antsojay nataon'ny miaramila nolazaina fa nanatontosa "opération" na izay soratanay amin'ny teny malagasy hoe "bemidina" hanakanana ny asan-dahalo nefa toa lasa mibolisatra tamin'ny iraka nampanaovina azy ireo. (rohy youtube)
Taorian'ireo natolotra anareo ireo dia tsara ny mijery amin'ny zoro hafa ny momba ireo lazaina fa "dahalo niova fo, kotro tonga saina, dahalo milavo lefona" ireo.
Raha mahatsikaritra ny Malagasy mpanara-baovao indrindra ireo mpanohana an-dRavalomanana Marc dia misy karazan'olona mpamerimberina io fiteny io. Fomba fitenin'ny sasany amin'ireo lohandohan'ny mpisorona na akaiky ireo lohandohan'ny mpisorona amin'ireo heverina ho mpanohana io olona voatonona anarana io izany fanombohana fehezanteny izany hampandresena lahatra ireo sarambaben'ny mpanohana na hanapahana hatreo ny adihevitra amin'ny dingana manaraka tokony atao.
Hoy Ravalomanana hoe... Tahaka ny hoe nifampiresaka manokana ry zareo nefa tsy fantatra hoe taiza no nifampiresahana sady tsy misy finday ifampiresahana intsony any amin'ilay olona nolazaina fa niteny. Na iza na iza miteny toy izany dia karazany efa milaza mialoha sahady ny ao an-tsaiko ao hoe inona indray ny lainga holazain'ity olona ity? Tsy manana fomba hafa entina hanamarinana ny heviny sy izay tokony atao ireo karazan'olona ireo dia lazaina fotsiny ilay fanombohana fehezanteny.
Hoy Ravalomanana hoe... Tsy mandeha irery ny lainga fa misy tanjona ao ambadiky ny lainga apetraka mba handehanan'ireo mpanaraka ny mpomba an-dRavalomanana Marc any amin'ny lalana tsy izy mihitsy sy sarotra ivoahana ary natao hahapotika tanteraka ny lazan'ilay olona. Raha tsorina dia araka ilay fomba fiteny iray manao hoe "mampidi-kizo". Amin'izao fotoana izao dia ezahana fatratra ny hanadinoana tsimoramora ilay gadra atokan-toerana tsy avela hifandray amin'ny hafa.
Hoy Ravalomanana hoe... Ny mpamerin-teny matetika dia ireo efa manana toerana eo amin'ny fitondrana, na ao amin'ny iray amin'ireo andrim-panjakana ijoroan'ny firenena, tsy ilay toeram-boninahitra voalohany fa ilay eo ambanimbany kely eo. Mifikitra mafy amin'ny sezany, tahaka ny hoe votsotra io seza io raha vao tsy manao izay fitapitaka izay. Efa dridran'Ingilo anefa ilay fitenenana ka efa tsy mahataitra ny olona intsony, na izay koa no tanjona hoe tsy henoin'ny olona intsony izay lazain-dRavalomanana avy amin'ilay fanomboham-pehezanteny "Hoy Ravalomanana hoe..."
Hatreto ny teny farany nataon-dRavalomanana azon'ny rehetra hamarinina dia ny nandritra ilay valan-dresaka irery ihany tamin'ny fotoana nahatongavany teto Madagasikara. Tsy misy ny ankoatra izay. Famadihana tanteraka ny tolona ilay mbola mifikitra amin'ny fanohanana ilay fitondrana nefa fitondrana managadra sy manosihosy tanteraka ny zon'ilay olona nataonareo tohatra fiakarana hahazoanareo seza ny anarany. Tsarovy fa tsy noho ianao loatra no nifidianan'olona anao nandritra ny fifidianana fa noho ilay anaran'olon-kafa isaloranao. Mba hatraiza moa hatreto ny fifampiraharahana vitanareo tamin'ilay fitondrana mpanatanteraka efa zatra mametrapetraka sy mampiesona anareo? Fa dia inona loatra ny fifamatorana misy ao aminareo ao no dia mandrimandry manana aretina ianareo? Hiandry ny hanehoan'ny olona (mbola tsy miala amin-dRavalomanana) ny fankahalany tanteraka anareo ve ianareo vao ho taitra?
Hatreto dia fitakiana ny hamerenana ny fitsarana 7 febroary 2009 sy ny raharaha nialoha azy dia ny 26 janoary 2009 no takiako satria ao anatin'izany ny takian'ny filoha Ravalomanana. Tadiavina amin'izany fotsiny ilay hoe meloka tamin'ireo raharaha roa ireo ve izy? Tsy ilaina ny miampanga olona hafa ao anatin'izany fa ny ifandraisan-dRavalomanana amin'ny raharaha 7 febroary 2009 fotsiny no takiana. Dia takiana ihany koa ny itsarana an-dRavalomanana amin'ny raharaha 26 janoary 2009. Ankehitriny manko atao siosio tahaka ny "Hoy Ravalomanana hoe..." fa ilay fidirany teto Madagasikara lazaina fa "an-tsokosoko" ihany no itsarana azy.
Rahatrizay ka raha mbola ao anatin'ny fe-potoana azo ametrahana fitoriana ireo raharaha roa ireo, ka mivadika tampoka indray ny kodiaran-tsarety dia toriana amin'izay ireo olona nitarika ny hafa handroba sy handoro ny haino aman-jerim-panjakana sy ireo nitarika ny hafa hovonoina ao anaty fandriky ny araben'Antaninarenina manoloana an'Ambohitsorohitra. Tsy toy ny tamin'ny 1991 ny tamin'ny febroary 2009 ka efa nilazana mialoha ireo mpitolona rehetra fa hanao diabe hankany amin'ny Lapan'Iavoloha ka ireo mpitolona no mieritreritra na tokony handeha na tsia, fa ny tamin'ny 2009 nofitahana tamin'ny hoe hanafana ny fotoana hihira ao i Rossy. Ny sarambaben'ny olona no nofitahina fa ireo mpanentana ao amin'ny haino aman-jery tamin'izany fotoana izany no nampita ny hafatra miafina hoe "Operation Miraflorès". Fa inona ilay "Operation Miraflorès" na ataontsika hoe Bemidina Miraflorès? Lapam-panjakana iasan'ny filoha Venezoelana ny resaka ao ambadika ary ny raharaha nitranga tao tamin'ny 2002 no tena tiany hahatongavana. Tsarovy fa tsy adinonay ny tantara, raha raha tsy azonareo mpamaky moa ny tiako lazaina dia mety hanaovana lahatsoratra manokana ihany koa izany.
Jentilisa 1 novambra 2014
PS: toa efa nanoratra io Miraflores io aho fa mbola hokarohiko.
Amin'ny fotoana anoratako ity lahatsoratra ity dia mbola tsy nahita izany gazety izany aho. Na voalaza an-gazety na tsia dia tsy maintsy tahirizina ihany ny raharaha na dia manjavozavo tanteraka aza tamin'ny fotoana nanoratana. Tonga teto an-tanindrazana ny filoha teo aloha Marc Ravalomanana. Nanao valandresaka tamin'ny mpanao gazety izy ary nalaina an-keriny tao an-tranony noho ny filazana fa nanao teny fihantsiana izy nandritra izany valan-dresaka izany : "Tsy mahandry izany 2018 izany aho...". sns...
Navezivezy amin'izay ilay filoha teo aloha, ho fiarovana ny tenany, tsy nomena raha tsy efa ora maromaro aty aoriana ny toerana hametrahana azy. Tamin'ny voalohany dia noheverina fa natoka-monina tetsy Arivonimamo na tao Mantasoa na tany Ambatolampy ny filoha teo aloha, saingy nisy ihany ny nahatsikaritra fa nandeha niakandrefana, lalam-pirenena fahaefatra, ilay fiara nitondra azy. Avy eo nisy ny nitantara fa noraisin'ny angidimby tao Maevatanana ilay olona ary nentina tao Mahajanga, tao no nameno solika ilay angidimby ary niato kely tao Antsohihy ary niafara tao Antsiranana ny takariva. Nisy nanoratra avy eo fa natodi-doha ho any Morondava indray ny dia rehefa tonga ny ampitso maraina, toa miandry fankatoavana ny hamerenana azy any Afrika Atsimo, saingy niverina nankany Antsiranana ihany nony farany, tsy nanaiky ny hamerenana azy any Afrika Atsimo ny tany. Teo ny fianakaviana isoloan'ny vadin'ny filoha teo aloha tena sy ny zanany lahimatoa nanapa-kevitra ny hijery azy any amin'ny toerana anokana-monina azy ao amin'ny tobin'ny BANA ao Antsiranana.
Nanokana fotoana handehanana any ary izy mianaka voatonona teo, saika hiainga ny folakandro saingy voalaza fa mbola tsy ara-dalàna ilay fiaramanidina saika handehanana. Voatery ny ampitso maraina indray vao manainga. Tonga tany dia nisy ny fihaonana, voalaza fa indray mandeha ihany no mahazo mihaona. Tsy fantatra ny fahamarinan'izany fa dia izay no lazain'ny fianakaviana. Voalaza ihany koa fa efitra tokana sady ahitana fandriana no ahitana toera-pivoahana sy fisasana no nametrahana ilay filoha teo aloha ary mihidy avy any ivelany ny efitra misy azy. Nanambara izany ireo olona nandeha tany fa hanao valan-dresaka ho an'ny mpanao gazety rehefa tody eto an-drenivohitra indray. Miteraka olana ho an'ny mpitondra izany toe-javatra izany, andro zoma mialoha ny asabotsy no anatontosana ny valan-dresaka. Na ny mpanohana na ny ao amin'ny fitondrana dia samy mahafantatra ho azy, noho ny zavanisy teo aloha fa ity andro asabotsy ity no andro saropady indrindra ho amin'ny fitohizan'ny tolona na ijerena ny laza sy ny fanarahana ilay olona nohidiana atoka-monina.
Noho ny fitandremana be loatra ve sa noho ny fanambarana amin'ny onjam-peo niantsoan-dRamatoa Ravalomanana ny vahoaka malagasy hijoro noho ny tsy fametrahana amin'ny tokony ho toerana sahaza azy ny vadiny, izay azo raisina ihany koa ho fiantsoana ny olona hidina an-dalambe, fa dia tsy navela hitody eto Antananarivo ry zareo. Mody nolazaina tamin'ny Malagasy mpanara-baovao fa ny fiaramanidina no tsy afa-mandeha nefa tsy voafitaka amin'izany i Tojo niantso mpanao gazety tany Afrika Atsimo tamin'ny finday : "Tafahitsoka eto Antsiranana izahay. Tsy gadraina izahay fa arahin'ny miaramila maso - manao fanamian'olon-tsotra ny sasany amin'izy ireo." Tsy tian'ny fanjakana hanatontosa ilay valan-dresaka ho an'ny mpanao gazety nomanina ny atoandro ry zareo dia mody any amin'ny zavatra hafa no lazaina misy fahasamponana. Nilaza mivantana ny Inner City Press fa voarara tsy mahazo mody an-drenivohitra ireo ao amin'ny fianakaviana nitsidika ny filoha teo aloha.
Tranonkala iray eto an-tanindrazana indray, sady mitondra ny anaran'i Lalao Ravalomanana rahateo, nahasahy niteny fa tsy mahazo alalana hifandray amin'ny any ivelany (amin'ny hafa?) ry zareo tamin'ny telo latsaka fahefany folakandro [zoma] rehefa nahavita ilay antso tao amin'ny radio Antsiva nandritra ny vaovao amin'ny iray latsaka fahefany ary tsy mahazo mivoaka ny tanànan'Antsiranana. Niala izany fandrarana rehetra izany rehefa tonga ny tamin'ny enina ora hariva ary afaka mandray ny zotram-piaramanidina mahazatra ry zareo. Dia izay no fitantaran'ny sasany io andro zoma 17 oktodra io.
Nigadona teto an-tanindrazana omaly, tampotampoka, ny filoha teo aloha voahongana, Marc Ravalomanana. Samy baraingo ho an'ny rehetra ihany nandritra ny tontolo andro omaly ilay fomba fahatongavana fa efa misy tara-pahazavana kely ihany azo heverina hatramin'ny fotoana nanoratana.
Fantatra aloha fa tsy ho niafina ny nandehanany teto Madagasikara raha ny lafiny hoe toy ny mpangalatra ny nidirany teto fa tsy maintsy nisy firenena vahiny nandray anjara tamin'izany fampidirana azy teto Madagasikara izany. Raha raisina ny antsafa nifanaovan'ny filoha Ravalomanana tamin'ny mpanao gazety dia nisy ny filoham-pirenena saiky hanatitra azy saingy tsy nekeny izany fa izy tenany samirery ihany no tiany ho tonga teto. Raha raisina amin'izay lafiny iray izay dia azo heverina fa efa fantany tsara ny mety ho fomba rehetra hanakanana azy tsy higadona teto raha nisy ny filazana izany ankarihary teo imason'ny rehetra. Efa sosotra ihany ny tena tamin'ny Asabotsy alina raha nandre azy niteny hoe tsy ho ela intsony dia ho tonga izy, saingy hay tonga tokoa ranamana ny alatsinainy manaraka ny antso an-telefonina nataony. Tonga eto an-tanindrazana izy dia izay aloha aloha ny zavamisy, "eto aho izao!" hoy ny ambentin-teniny.
Efa fantatry ny rehetra ihany fa ankoatra ny tsy fahazoany ny pasipaorony dia tsy avelan'ny Fitsarana Afrikana Tatsimo hivoaka ny sisintaniny ihany koa ny filoha Ravalomanana noho ny fitoriana napetraky ny AV7 hoe nandripaka vahoaka izy. Tsy maintsy ho nahagaga ihany noho izany raha navelan'ny fitondrana ao Afrika Atsimo hody eto an-tanindrazana izy raha toa manana ny heriny ilay didim-pitsarana tsy mamela azy hivoaka raha tsy misy ny alalana manokana. Re (andeha atao hoe siosio) fa efa nakaton'ny Fitsarana Afrikana Tatsimo ity raharaha ity satria tsy nety nanome ireo singa fanamelohana ny mpitory ary tsy navela higadona eto an-tanindrazana ireo te-hanao famotorana ilay raharaha. Efa fantatra rahateo fa paika hitazonana azy tsy ho tafavoaka ao Afrika Atsimo io raharaha io ary niniana natao izay hampitarazoka ilay raharaha. Ankehitriny, re (siosio satria tsy manana fanampim-baovao ny tena!) fa nakaton'ny fitsarana tamin'ny herinandro ilay raharaha, tsy hay izay antony fa mety noho ny fiheverana hoe fitoriana tsy matotra satria tsy misy na inona na inona natolotra ary tsy misy na inona na inona eo ampelatanan'ny fitsarana ahafahana mampandroso ny raharaha ho any amin'ny fanadihadiana sy ny fotoam-pitsarana. Fotoana izany nohararaotina hanafainganana ny dia hodiana an-tanindrazana. Dia io izy tonga tsy nisy "fifampierana" io! Mariho hatreto fa tsy izao voasoratro izao no marina fa famakafakana avy amin'ny zavamisy fotsiny no atao.
Rehefa vita fotoana vitsivitsy moa ny antsafa nifanaovana tamin'ny mpanao gazety dia re fa efa nosamborina tamin'ny fomba mahery vaika ny filoha Ravalomanana, notifirina tamin'ny basy ny vavahadin'ny tranony hamohana azy. Notadiavina eran'ny trano izy ary nosakelehana sy nambanana basy rehefa nampidirina anaty fiara. Ny fandrenesana izany fitantarana izany dia ahatarafana fa tsy hoe fisamborana no natao, ary hatreto dia marina ny kabarin'ny filoha Rajaonarimampianina, fa fakana an-keriny, iny indray no tsy tafiditra anatin'ny kabary. Tsy nisy fotoana nandrenesana hoe :"Miangavy anao izahay hanaraka anay ianao!" na ny mifanahatahaka amin'izany fa dia ilay fihetsika voatantara teo no nalaza. Izay fakana an-keriny izay no nahatezitra ny maro, fihetsika tsy mendrika mihitsy, nefa ahatarafana sahady ny fihetseham-pon'ny mpitondra manoloana ity rangahy anankiray ity.
Raha vita ary ireo fihetsika ireo dia manao ahoana no tokony ho tohin'ny tantara, araka ny fahita hatramin'izay? Voalohany, raha tena resy lahatra amin'ny politikany fa tsy jamban'ny fitadiavan-tseza ireo vaventiventy tao aminy notolorana fahefana, indrindra fa hoe minisitra izy, dia tokony miala avy hatrany amin'ny governemanta tsy misy fifampierana, tsy mila fanontaniana na amin'iza na amin'iza. Manaraka izany ireo solombavambahoaka voafidy kosa tokony hanao fanambarana fa tsy ao anatin'ny sehatry ny fanohananana ny mpitondra intsony fa efa mpanohitra ny fitondrana noho ny fihetsika tsy mendrika natao tamin'ny mpitondrany. Ny ambiny, anjaran'ny tsirairay indray iny.
Na ho inona na ho inona dia maro no mitovy hevitra amin'ny fahasahian'ity filoha teo aloha ity nody na dia miandry azy aza ny didim-pitsaran'ny nandresy efa manameloka azy. Vitsy ihany no manana izany fahasahiana izany, satria efa hitan'ny rehetra ihany fa tezitra amin'izao fodiana amboletra izao ny ao amin'ny fitondrana. Sarotra ihany anefa ny hieritreritra fa tsy hisy tohiny ity raharaha ity ary efa niakatra ny soratra (amin'ny sarimihetsika) araka ny filaza fony tanora.
Fony fahatanora aho no liana ihany, toy ny maro tamin'izany fotoana izany, ny hanaraka telenovela. Raha ny fitadidiako dia Marimar no telenovela narahin'ny rehetra voalohany teto Madagasikara tao amin'ny matv. Ireo telenovela nalaza dia saika avy any Amerika Atsimo avokoa ary raha niserana tany amin'ny firenena iray tany Amerika Atsimo ny tena dia nahita mihitsy fa maro ny telenovela any. Raha ny fijerena fotsiny amin'izao tsy misy fandalinana lalina dia ny Breziliana sy ny Meksikana no tena malaza amin'ity telenovela Amerikana Latina ity na dia mety ho tsy ambaka izany aza ireo firenena hafa.
Efa ho lava moa ny andian-tantara telenovela no sady lavalava avokoa ny ankamaroany ka dia tsy te-hanaraka intsony aho. Raha te-hijery sarimihetsika aho dia sarimihetsika hitako ny voalohany ka hatramin'ny farany no tiako fa tsy lasa indray hitaintaina hoe hanao ahoana ny tohiny, ny tohiny izay mety ho tsy hita noho ny firavana taratara, na tsy ho tratra ny fanombohan'ilay tohiny fa misambotra antenantenany eny. Noho izany toe-javatra izany dia tsy miraharaha intsony izay hijery andian-tsarimihetsika aho. Izany akory tsy midika fa raha misy sarimihetsika indray mipalaka (hita ny fanombohany ka hatramin'ny farany) dia iny fa hijery.
Tena tsy maharaka sarimihetsika toy ny taloha intsony aho na frantsay izany, fa tena mahagaga ahy fa tsy tiako mihitsy ny sarimihetsika frantsay ka tsy mampihomehy toy ny tamin'ny taompolo 1960 ireny. Tsy maharaka sarimihetsika amerikana ihany koa aho na dia somary mirona kokoa amin'ny Amerikana aza. Tsy marisika loatra ny hijery ny sarimihetsika malagasy ihany koa aho, na dia atao hoe ireny aza ny vokatry ny tany : asa vokatry ny lazan'ny "tantara gasy" koa angamba fa raha mijery dia tena tonga tokoa amin'ilay hoe mba hanala azy tokoa angaha fa tsy haka lagy amin'ilay dokambarotra aharihary tampoka eny antenantenany eny.
Fa ny nahagaga ahy dia voasarika indray aho ny hijery telenovela tamin'ity taona 2014 ity, na ny marina kokoa tamin'ny volana lasa teo raha naka "fialan-tsasatra noho ny asa" aho. Io nataoko lohateny io ny lohatenin'ilay andian-tantara ary tantara filipiana izy io. Mandeha ao amin'ny tv record izy io amin'izao fotoana izao. Tsy haiko loatra izay ora fanombohany, fa efa eny an-tenantenany, na efa any amin'ny dokambarotra manasaka ny tantara hatrany aho vao tonga ao an-trano. Io telenovela io no arahin'ny ato an-trano (vavy no maro an'isa) ka tsy afa-manaraka ny fanombohan'ny vaovao hatrany aho ankoatra ny hoe ny vaovaon'ny tv record indray no andrasana rehefa vita ny ampahan'ilay andian-tantara. Fa inona no nanintona ahy tamin'ilay tantara?
Voalohany angamba noho izy avy any Azia (nisy andian-tantara koreana heveriko ho mitondra ny lohateny hoe Kiss izay koa mba nahafinaritra ahy tao amin'ny Dreamin'tv fa efa vita izy io). Endrika tantara hafa indray no hita ao na dia tantaram-pitiavana aza no manjaka aminy. Rehefa mitsiritsirika sy mitady ato amin'ny siniben-tserasera ato dia tokony ho tamin'ny taona 2012 tany ho any no nivoahany. Amin'ny teny frantsay moa no anarahana azy amin'ny fahitalavitra fa ato amin'ny aterineto izy dia teny filipino misy fangaro anglisy no henonao. Efa nisy firenena vitsivitsy, Aziatika sy Afrikana, nandalovan'ny Broken Vow ary malaza ho azy ny hira famantarana azy. Mety ho liana tsy fidiny ihany koa aho angamba noho ny fanarahan'ny ato an-trano azy, na dia fantatra amin'ny fanetsehana karazana fihetseham-po rehetra toy ny alahelo sy ny ranomaso, fifaliana sy fahatezerana ary fahasosorana aza ny ankamaroan'ny telenovela.
Nandritra ny fialan-tsasatra teo ary dia nisy fotoana nosikiriko tsirairay tao amin'ny YouTube tao ny ampahany maro tamin'io andian-tantara io na dia misy ihany aza ny dingadingana fa tsy namelako raha tsy vitako hatramin'ny farany indray, na dia niareta-tory nandritra ny alina tontolo aza ka efa mazavaratsy vao nijanona sy nitady torimaso. Dia lasa amin'izay ny hetaheta hoe andeha alahatro ilay tantara haseho anareo mpamaky izay liana ihany koa, fa sahirana ihany. Noho ny fitadiavana tamin'ny alalan'ny mili-pikarohana matanjaka ananan'ny aterineto anefa dia voavaha ihany ny olana ary azo lazaina hoe tsara vintana ihany raha afa-mijery indray azy manontolo, na dia amin'ny teny tsy fantatra aza; tena tsy ahitantsika mihitsy ny teny anglisy na teny frantsay.
Misy lalana roa omeko anareo: ny voalohany ezaka nataoko ihany araka ilay efa nosoratako hoe nasesiko araka izay hitako tao amin'ny Youtube tao fa tsy tena feno izy io. Ny faharoa kosa feno fa ny loharano nakako azy kosa dia mbola tamin'ny blaogy iray hafa amin'ny teny anglisy ihany.
Ny lalana voalohany :
Ny lalana voalohany ary dia ny fomba nahitako azy tao amin'ny Youtube rehefa nametraka ny lohateniny. Voamarika fa tsy nisy tamin'ny anaran'ny lohateniny avokoa ny anarany fa karazan-tsoratra sy laharana 1 ka hatramin'ny 5 hatrany matetika no hita. Raha nikaroka azy aho noho izany dia niainga antenantenany teo amin'ny BFRVDA1 saingy afa-nihemotra nankeo amin'ny BARVCD1 (tonga izany dia io mihitsy no apetraka eo amin'ny fikarohan'ny YouTube) dia manaraka ho azy eo ankavanana eo ny laharana 2-3-4-5 izany hoe BARVCD2 , BARVCD3 , BARVCD4 ary BARVCD5 izay vao miditra amin'ny BFRVDA1-2-3-4-5. Toy izao manaraka izao ny fitohizany narahiko indray alina :
BARVCD1-2-3-4-5 BFRVDA1-2-3-4-5 BRAFVXC1-2-3-4-5 BRSGCA1-2-3-4-5 BTYTHGV1-2-3-4-5 BFRVGA1-2-3-4-5 BRAFCVF1-2-3-4-5 BYAHFA2 mety ho diso lalana angamba aho teto fa ny tao amin'ny tantaran'ny niseraserana no nijereko BHVGJV1 BHVGAD2-3-4-5 BHSTRBA1-2 BDKENV1-2-3-4-5 BXRBDV1-2-3-4-5 BMSXEV1-2-3-4-5 BRCFIV1-2-3-4-5 BFUWWV1-2-3-4-5 BDHDTSV1-2-3-4-5 BGLKWDV1-2-3-4-5 BMOSBCYV1-2-3-4-5 BDEBDV1-2-3-4-5
Vita hatramin'ny farany ny nanarahako azy tontolo alina na dia mety misy dingadingana aza eny antsefatsefany eny.
Lalana voalohany fanampiny :
Rehefa tapa-kevitra ny hizara azy aminareo aho dia hitady indray teo amin'ny mili-pikarohana google ka nahita ity fifampitohizana lahatsary sady tsy hita ny lohany no tsy hita ihany koa ny farany saingy efa azontsika jerena eo amin'ny lalana voalohany etsy ambony ihany ny tohiny satria nifarana teo amin'ny BXRBDV5 fa azontsika tohizana amin'ny BMSXEV1 araka ny natondroko tetsy ambony ihany. Ny maha-hafa ity fanampiny lazaiko ity dia efa vitsy kokoa ny fahasahiranana hitady ny tohin'ilay andian-tantara.
Ny olana moa dia miainga antenantenany efa manomboka fantatr'i Melissa amin'izay hoe ity Felix ity no rain-janany, izany hoe anisan'ny nanolana azy, ilay olona tokony ankahalainy indrindra nefa efa lasa notiaviny.
Ny lalana faharoa :
Azo lazaina ho feno kosa indray ity fanoroana faharoa ity ary afa-miainga hatramin'ny voalohany mihitsy isika. Mariho hatrany fa tsy misy lahatsary amin'ny teny anglisy na amin'ny teny frantsay ity telenovela ity fa amin'ny teny filipino misy fangaro teny anglisy kely, ary mety ho misy teny espaniola ihany koa fa tsy mahafantatra ilay teny espaniola manko ka mety tsy hahatsikaritra izany. Noho ny fanarahana ity andian-tantara ity no lasa nitodihana ny tantaran'i Phillipines ka nahitana fa hay zanatanin'i Etazonia io firenena io rehefa avy zanatany espaniola. Somary gaga tamin'ny fahenoana teny anglisy teny antsefatsefany eny manko no nahatonga hikaroka ny tantaran'ilay firenena.
Tondro voalohany omena anareo dia ny famintinana ny tantara ao amin'ny blaogy FROM TIME TO TIME. Hita ao fa nozaraina ho 93 ny tantara. Tsy ahitanao lahatsary mivantana io blaogy io fa rohy no omeny. Ny tondro voalohany nomeko anareo eto dia famintinana isaky ny fizarana amin'ny teny anglisy.
Tondro faharoa kosa dia ny rohy rehetra, na ny rohy tsirairay amin'ireo fizarana natao 43 kosa indray fa tsy 93 tahaka ny etsy ambony. Raha efa nanaraka kely ny tetsy ambony ianareo dia hahita fa misy lavalava sy misy fohikely ny tantara isaky ny fizarana ka mifanahatahaka amin'izany ihany angamba ny rohy avoakan'ilay blaogy:
Ato ny rohin'ny fizarana 20 voalohany araka ny ataon'io blaogy efa notononina anarana indray mandeha io. Somary midina ambanimbany kokoa isika ao dia hita tsirairay ao ny rohy fa tsy ilay lahatsary avy hatrany.
Ato kosa ny rohin'ny fizarana natomboka tamin'ny faha-20 ka hatramin'ny faha-40. Izany hoe misy miverina in-droa kely izany ilay fizarana mba tsy hisian'ny fifandisoana angamba.
Any antsefatsefan'ny fanazavana ny tantara amin'ny teny anglisy kosa no ahitana ireo rohin'ny fizarana manomboka amin'ny faha-40 ka hatramin'ny faha-43 miaraka amin'ny Akhir izay mety hoe fizarana farany angamba no filaza azy amin'ny teny malagasy.
Efa lavalava ihany izay soratra izay fa na izany aza dia ireo daholo izy rehetra raha liana ihany amin'ilay tantara ianao koa dia mazotoa mijery tsy mahazo izay ambaran'ny mpilalao.
Raha nisy fotoana nalaza ny fitokonan'ny mpianatra teny Ankatso sy ny gidragidra fifampitorahana teo amin'ny mpianatra sy ny mpitandro ny filaminana, noho ny gafigafy nataon'ny heverina ho olon-kafa voakarama hanakorontana sy eritreretina fa hamadika ilay tolon'ny mpianatra ho politika, tsy hita intsony ny lavenon'izany ankehitriny satria nisy ny vatsim-pianarana nozaraina. Nisy ny gidragidra toy izany ihany koa teo amin'ny mpianatra any amin'ny farintany fa tsy henoheno loatra ny momba izany amin'izao fotoana izao. Tsy mba toy izany kosa ny an'ny mpampianatra FRAM hatreto. Toe-draharaha mifanohitra amin'izay heverina no hita.
Amin'ny ankapobeny dia mora milefitra ny mpiasa, na ny tsy mpianatra intsony, satria efa mamelom-bady aman-janaka, mbola kely anaka, efa manana fandaniana. Rehefa mihatra hatrany amin'ny tsy fahazoana karama intsony manko ny tolona dia tsy hanana hery hanoherana intsony ny mpikarama. Raha eritreretina tsotra toy izany ny zavamisy dia hatramin'ny volana oktobra no tena ho hita ny herin'ny tolona ataon'ny mpampianatra FRAM mitokona. Efa mba nandre resak'olona ihany aho fa tsy mpampianatra FRAM eto an-drenivohitra no tena mikiribiby manohy ny tolona fa ireo an-tany lavitra ka izay lafiny izay no tsy hanaikinekeny fotsiny izao ny ho resy. Manana olom-pantatra ihany ny tena nanao io asa io fa tena fadiranovana ireo olona ireo, satria mba mampianatra taranaka Malagasy dia manana fahamenarana tsy hangataka an-dalambe fa karazany mitety ireo olona antenainy ho malala-tanana mahatsapa ny andavanandron'izy ireo. Fa tena ontsa dia ontsa ny fo rehefa mieritreritra hoe olona efa lasa "mpangataka" (tsy ankarihary) ve no mpampianatra ny zanakao? na mpampianatra ny maro an'isa amin'ny zanaky ny mpiray tanindrazana aminao?
Noho ny fahitana izany toe-javatra izany dia tsy afaka ny hieritreritra hanesoeso na hanohitra izay fitakiany ny tena. Mariho fa efa an-taonany ireo olona ireo no nitolona ka nahatonga hatrany amin'ny drafitra hampidirana ho mpiasam-panjakana ny 10.000 amin'izy ireo saingy mazava loatra fa tsy hahafa-po azy ireo izany raha miohatra amin'ny isany amin'izao fotoana izao. Hatramin'ny nanombohan'ny fialan-tsasatra ireo no nihanavitrika satria izay no fotoana tsy ampianarana sy tokony hanaovana ny tolona. Efa nisedra baomba mandatsa-dranomaso izy ireo ary efa niharan'ny fisamborana sy ny herisetra ny iray amin'ny mpitarika amin'izy ireo. Raha izay mpitarika efa nosamborina sy nampijaliana izay no mbola mifikitra amin'ny fanaovana ny tolona (araka ny nahitako azy tamin'ny fahitalavitra) dia efa vonona hatramin'ny farany izy, na manana fikendrena tokoa ny ho tafiditra ho mpiasam-panjakana mazava hoazy.
Rehefa nanao ny fitakiana teo amin'ny minisitera ary izy ireo no voatosi-bohon-tanana dia mazava loatra raha hitodika any amin'ireo olom-boafidy mivantana eto amin'ny firenena (na tena voafidy tokoa ireo na noho ny halabato no nahavoafidy azy ireo). Tsy tokony hatao mahagaga raha nisy ny fikasana hizotra ho any Tsimbazaza hizotra ho eny amin'ny Lapan'ny Antenimieram-Pirenena. Misy lalan-kevitra mazava tsara ao anatin'izany, ka izay no mampihomehy amin'ny zandary teo Ankadilalana tamin'ny nanakanana ny arabe tsy hizoran'ireo olona ireo hoany. Tsy misy tokony hanakananao ny olona hiresaka amin'ny olom-boafidiny ankoatra ny hoe tsy te-handray azy ireo ihany koa ny olom-boafidy atoniny. Hanakana ny fifampiresahana eo amin'ny mpidify sy ny olom-boafidy ve ianao satria hoe mpitandro ny filaminana? Moa ve tsy izany fanakanana ny tsy ifandraisan'ny mpifidy sy ny olom-boafidy izany indray no antsoina hoe fanakorontanana tsy afaka am-bavan'ireto karazan'olona ireto? Tsy handroba ireo ary tsy hanakorontana ka diso toerana ilay fepetra henjana lazaina, fepetra jadona no anaran'izany fa tsy fepetra henjana.
Ny fivoarana hita tamin'ny nataon'ny zandary kosa dia ny tsy nampiasana ny baomba mandatsa-dranomaso tamin'ity fotoana ity fa ny kobay sy ny ampinga no tena novononina. Mazava loatra fa raha resaka fifanosehana dia tsy hitovy ny hery eo amin'ny zatra fanazaran-tena sy mpikotrana lava sy efa nahazoazo habe sy ny olona efa zatra nihafy, manifinify sy fohy ary mifanakaikikaiky ny isan'ny olona. Fa mahalasa eritreritra ny mpitazana kosa ny mahita izany habe sy halava tsy dia mitovy izany, efa fantatra tsinona fa tsy hahavita herisetra na oviana na oviana ny olona efa manambady aman-janaka sy efa tsy mijery ny hoaviny intsony fa efa any amin'ny taranaka indray ny saina. Ny tena kosa moa eto dia ny manoratra ihany no atao mba hisy ny soratra vavolombelona rahatrizay.
Nisy namoaka ity taratasy misokatra ity tao amin'ny Facebook ka nihazakazaka aho handika azy avy amin'ny teny anglisy araka izay azoko natao satria mety mba ilain'ny rehetra ihany manko izany.
Andriamatoa mpitarika ny Movansa Ravalomanana Andriamatoa Minisitry ny Fambolena Ramatoa Hanitra Razafimanantsoa Ramatoa Filoha-Lefitry ny Antenimieram-pirenena Antananarivo Madagasikara.
Bruxelles, 20 aogositra 2014
Ramatoa, Andriamatoa,
Voalohany, azonareo angamba fa taorian'ny vanim-potoam-pifidianana, dia tsy hampiseho ny anarako aho ary homarihako va ny ato amin'ity taratasy ity dia vokatry ny famotopotorana nataon'ny mpiara-miasa amiko rehetra. Gaga tokoa izahay raha nahita fa amin'ny maha-mpitarika ny movansy anao ka nahazoanao ny toerana maha-minisitra, sy ny toerana maha-Filoha-Lefitry ny Antenimieram-pirenena anareo, dia amin'ny fotoana ahitana trangan-javatra mety hampihozongozona ny sezanareo ihany ianareo vao miteny amin'ny olonareo.
Tsy azonay mihitsy hoe maninona ny mpitarika an-dalambe sasantsasany no tsy azo ekena intsony hiresaka ao amin'ny toeranareo farany tao anatin'ny dimy taona, Ny Magro Ny mamela ny olona hiresaka no fototry ny demokrasia. Faly tokoa izahay raha nanolo-tena hiditra ao amin'ny fitondrana vaovao ianareo hampandroso an'i Madagasikara, saingy efa fantatry ny rehetra fa fametrahana ny fanonganam-panjakana ho ara-dalàna fotsiny ity fitondrana ity. Koa raha te-hanangana fanoherana mahafantatra tsara ny zavamisy araka ny nolazainy ny tena mpitarika anareo, ary fototry ny demokrasia ihany koa izany, saingy mazava hoazy fa tsy hisy intsony ny tombondahiny sy ny tombontsoan'ny tena manokana. Nahoana no tamin'io fotoana io indrindra ianareo no nankao amin'ny Magro na nandefa solontena, hilaza ny mifanohitra amin'izany? Malahelo izahay hilaza aminareo fa tsy manaiky ny tetipanoronareo manohitra ny mpitarika anareo izahay. Ary ankehitriny, ho an'ny olona eny an-dalambe, tiako ny milaza raha misy ny olona ankoatra anareo mety hieritreritra mitovy aminareo, fa tsy afa-mitsabatsabaka ao amin'ny firenena izahay. Fantatray hoe inona no mitranga aminaeo ary manao izay rehetra azonay atao amin'ny fitaovana anananay izahay hanampiana anareo hanova ny toe-draharaha any Madagasikara. Saingy eo ampelatanan'i Madagasikara i Madagasikara na misy aza ireo olom-pahefana sasantsasany mieritreritra fa ho azony avokoa ny zava-drehetra. Miangavy aza miraharaha ny fahadisoana eo amin'ny fitenenana teny anglisy izay tsy tenin-dreninay.
Avy amin'ny olompirenena eoropeana
P.S.: Raha hamaly ny taratasy misokatra, dia ataovy ao amin'ny kianjan'i Magro izany fa hisy ny hanao tatitra aminay.
Rehefa mamaky ity lahatsoratra ao amin'ny Global Voices teny malagasy ity ianao dia ho tsikaritrao avy hatrany fa mitodika bebe kokoa amin'ny tombontsoa frantsay ilay mpanoratra. Tsy azo melohina izany fironana izany fa anjarantsika hafa rehetra kosa ny manontany tena hoe aiza ho aiza kosa ny tombontsoan'ny Malagasy rehefa miditra amin'itony fikambanana iraisampirenena tahaka ny OIF (Organisation Internationale de la Francophonie) itony isika.
Ambaran'ny tatitry ny OIF tamin'ny taona 2010 hita ao amin'ny lahatsoratra fa amin'ny taona 2050 dia hosongonan'ny mpiteny frantsay (mahatratra 750 tapitrisa) ny isan'ny mpiteny anglisy. Fikambanana mpiaro ny teny frantsay kosa ve tsy hanatsara ny azy? Dia roboka daholo amin'izay ny orinasa frantsay manoloana izany tsena azo trandrahina tsara izany hanokana fandaharana ho an'i Afrika. Tsy misy resaka ho an'ny mpandraharaha Afrikana hatreto, fa somary mahatohina ihany ilay famaranana ny lahatsoratra hoe misy tombontsoa Afrikana ao amin'ny resaka fanofanan'asa sy ny tsenan'asa, natao ho mpiasa hatrany ve ilay Afrikana fa ny Frantsay no mpamorona asa?
Eritreritra tsy tana izany fa ilaina fantarina ihany izay voasoratry ny lahatsoratra. Mahatonga saina manko ny mahita resaka TNT amin'ny fomba ankolaka ao ka lasa manoratra tsy fidiny hoe nisy baiko avy any ambadika ve ilay mahamaika ny fitondrana malagasy hiditra amin'ity TNT ity.
Akaiky ny fidiran'ny mpianatra. Misy ireo manomboka ny taom-pianarana amin'ity volana septambra ity, misy kosa amin'ny volana ambony vao manomboka. Rentsika ombieny ombieny ny fitarainana sy ny fitokonan'ny mpampianatra FRAM noho ny fahavitsian'ireo horaisin'ny Minisiteran'ny Fanabeazam-pirenena. Olana politika saro-bahana ny momba an'io satria ilaina sy kitro ifaharan'ny firenena tokoa izay fampianarana izany ary laharam-pahamehana mialoha ny handraisana manamboninahitra miaramila, raha amin'ny fijeriko manokana.
Na dia maro dia maro aza ny isan'ny mpampianatra mpiasam-panjakana dia mbola tsy ampy hatrany satria te-hivangongo eto an-drenivohitra daholo izy ireo fa tsy te-hisahirana ho any ankodahoda any. Misy ihany ireo vonona ny hampianatra any amin'ny toerana saro-dalana saingy lasa toy ny mitady loza raha karama tsy misy dikany tsy mahavelona herinandro akory no omena azy ireo. Misy anefa ireo mpiasam-panjakana omena alalana hitam-piadiana tsy esorina aminy na dia ny hetra tokony aloany amin'ny maha-mpiasam-panjakana azy aza satria izay manam-piadiana no tompon'ny fahefana. Atao ahoana moa fa rehefa tsy te-hiongana ny mpitondra dia arahina ny sitrapon'izy ireny. Saingy tsy any loatra moa ny zavatra tena tiana horesahina fa resaka fampiarana. Ny olana manko rehefa mpiasam-panjakana, na amin'ny sehatra inona io na sehatra inona dia ny roa na telo na farafahabe dia dimy taona ihany no mihafy any amin'ny dezaka fa avy eo amin'izay mitady ny lalana sy ny fomba rehetra hiakarana an-drenivohitra. Tarazo ratsy napetraky ny fahalalana olona izany fa tsy nifototra tamin'ny tena fahaizany tokoa, ary vokatry ny toe-tsaina mihevitra fa aty an-drenivohitra ihany no tena fiainana.
Raha dinihana tsotsotra ny niandohan'ny olana eo amin'ny fampianarana sy ny nipoiran'ny antsoina hoe mpampianatra FRAM, izay fanalavana ny Fikambanan'ny Ray Aman-drenin'ny Mpianatra, dia avy amin'ny fanafoanana ny Fanompoam-Pirenena Ivelan'ny Tafika, Service National Hors Forces Armées (Populaires) na SN tamin'ny taona 1991. Ireo SN ireo, izay tanora vao afaka Baccalauréat, no nahavita ny ampahany betsaka indrindra tamin'ny fampianarana tany ambanivohitra nandritra ny Repoblika Faharoa na dia tsy vitsy aza ireo nikilavaka fa kely ny vola noraisin'ireo tanora ireo. Voasaron'ny hamaroan'ny SN ny fahavitsian'ny mpampianatra noho ny ezaka nananganana sekoly vaovao SFF isam-pokontany, na SAFF isam-piraisampokontany, na Lisea (SAFM) isam-pivondronana. Tsy teo amin'ny fampianarana ihany anefa no ahitana ny SN fa rehefa minisitera rehetra nisy teto Madagasikara dia saika nahita azy ireny avokoa. Noho izany, raha nofoanana ny SN dia tsy maintsy maro sy lehibe ny fahabangana naterak'izany fanafoanana izany ary tany amin'ny fampianarana no tena niantraika lalina ny fahabangana. Fiheverako manokana io fa anjaran'ny tsirairay ny mitsipaka na manamarina.
Dia lasa amin'izay ny kajikajy tsy dia manao ahoana avy aty amiko, 22 taona eo ho eo izany no nipoiran'ny mpampianatra FRAM rehefa nofoanana ny SN. Nantsoina hoe mpampianatra FRAM satria ny FRAM no miantoka ny karaman'izy ireo atao vola na vokatry ny tany misy eo amin'ilay toerana. Mety ho manana ny mari-pahaizana ho amin'ny fampianarana ilay olona na tsia. Raha 20 tamin'izany fotoana izany ilay mpampianatra dia 42 taona izany izy amin'izao fotoana izao. Raha 23 taona tamin'izany fotoana izany ilay nanolo-tena ho mpampianatra dia 45 taona izy amin'izao fotoana izao, nefa tsy eken'ny minisitra ho ampidirina ho mpiasam-panjakana intsony satria hoe efa be taona loatra. Izay mpampianatra FRAM nitozo tamin'io fampianarana io hatramin'ny nipoirany voalohany izany dia vita hatreo ny aminy raha tamin'ny taona 1992 tokoa no nanomboka nampianatra fa tsy "tafiditra" ho mpiasam-panjakana intsony. Raha ny tombatombana avy aty amiko anefa dia any amin'ny 25-26 taona any ho any ilay olona na mihoatra aza no miditra ho mpampianatra FRAM satria tsy mahita asa hafa (natao hitady asa ilay Malagasy!) hatao. Tsy hahagaga ahy loatra noho izany raha misy ireo mitokona satria simba tanteraka ny fiainany niaritra tao. Dia manontany hoe mba mijery izay lafin-javatra izay ve ny ao amin'ny fitondrana sa sao sanatria ny hampiditra ny namana sy ny akama ary izay manaiky hiditra ao amin'ny antoko ihany no ampidirina ho mpiasam-panjakana. Eritreritra tsy tana tsy voatery ho marina fa voasoratra tsy tana ihany koa!
Jentilisa
PS: zavatra hafa momba ny kojakojam-pianarana no saiky hosoratana dia lasa any indray ilay aingam-panahy.
Na dia kelikely ihany aza izay lany dia nianoka tanteraka tamin'ny fihinanana valala ny tena. Natsiro tokoa ilay izy nendasina . Tsy mba nitovy tamin'ny nanandramana nihinana fozaorana izay toa nisy plastika nihevotra izany ny nihinana ilay valala voaendy rehefa noesorina ny elany, fa lany daholo izy rehetra ary mirangorango hatrany. Dia gaga ihany ny tena hoe fa maninona no fendrahana fanafody shimika ny famonoana ny valala nefa ilay fanafody shimika tsy ny valala ihany no asiany fa ny landy sy ny tantely ihany koa. Raha azo atao, sady azo atao mihitsy, tsy aleo ve ajanona any ity hoe mandraraka fanafody shimika amin'ny alalan'ny fiaramanidina na angidimby ity fa fandaniam-bola amin'ny tsy misy dikany fotsiny?
Raha iverenana ny tantara hany fantatra dia nahazoana volabe (sy nandaniana volabe miaraka amin'izany) ity famonoam-balala ity nefa toa tsy mahomby na niniana natao tsy nahomby ilay izy mba ho fidiram-bola mitohy ho an'ireo mpandray anjara amin'ny famonoam-balala. Re siosio fa ny angidimby na ny voromby nofaina handrarahana fanafody, hatramin'ny repoblika faharoa indrindra indrindra, dia mihofa amin'ny ora fa tsy amin'ny velaran-tany vita ary niniana tsy tany amin'ny toerana efa fantatra fa mbola atorian'ny valala no fendrahana ireo fanafody fa toeran-kafa tsy misy na inona na inona, tanjona ny hoe miala eo amin'ny seranana mitondra fanafody ary rehefa mitody eo indray dia efa lany ny fanafody nentina.
Tsy fantatra moa fa mety ho efa nisy ihany koa ny fanaovana tatitra amin'ny hoe nandraraka fanafody tatsy Ananona nefa tsy nisy an'izany akory fa ny faktiora no kopaka ifampisasahan'izay mpiray tsikombakomba amin'izany, ahiahy izany nefa rehefa mahafantatra ilay toetran'olombelona (mba tsy itenenana hoe mahafantatra ny toetran'ny Malagasy) dia azo heverina fa mora tontosaina tokoa. Noho izany dia sady fanariambola am-baravarankely manome tombombarotra ireo orinasa vahiny tsy miraharaha ny fikolokoloana ny tontolo iainana ny fividianana fanafody shimika izay lafo rahateo no tsy mahasoa ny tany sy manimba ireo zavamanan'aina hafa, araka izay efa notenenina teo aloha.
Koa aza atao mahagaga raha misy ny tompon'andraikitra ambony noheverina hanirina vao maika nampivandravandra mody tsy maheno na tsy miraharaha ireo voka-pikarohana, niaraha-iombon'antoka tamin'ny vahiny hafa ihany koa, mandala kokoa ny tontolo iainana nefa tsy raharahiana mihitsy. Tsy mandalo any manko ny lalan'ny fitadiavam-bola mety hahazoana ampahany manokana ho an'ny tena ary sarotra kokoa ny handresy lahatra ireo mpampisambo-bola mety manana ny heviny ihany koa amin'ny fanafody tokony hovidiana nefa raha vao miresaka fanafody dia midika ho tsena-entambarotra ihany koa izany.
Fandrika iray tsy mampahomby ny fandripahana valala ihany koa, rehefa norarahana fanafody shimika ny tsy fahazoana mihinana azy satria poizina ho an'ny olona na biby mihinana azy ihany koa izany. Raha ny marina dia tena mifanohitra tanteraka amin'ny fomba fiheveran'ny Ntaolo malagasy izany fomba famonoam-balala izany, sady tsy ahitana fahafinaretana amin'ny tsy fahazoana mitsakotsako azy... Tsy mampety azy hafa ihany koa ny tsy fampandraisana anjara andraikitra ny sarambabem-bahoaka amin'ny fiadiana amin'ny fianahany izay mety hiteraka fahasimban'ny voly raha be loatra ry zareo fa sampan-draharaha iray ihany no tena misahana izany. Toa manandratra ambony avy hatrany ny vola heverina holaniana fa manao tsinontsinona kosa ny tsy voavidim-bola dia ny mety ho firaisan-kinan'ny rehetra miara-mandroaka na miara-mandraoka valala rehefa maraina.
Taloha raha misy ny andiam-balala dia miara-mirohotra avokoa ny rehetra amin'ny fiadiana aminy na amin'ny fanangonana azy hohanina ary mihinana daholo na olombelona na biby fiompy. Amin'ilay fendrahana fanafody shimika anefa dia tsy misy na inona na inona azo atao intsony amin'ny valala heverina ho efa misy fanafody afa-tsy amin'ny fandoroana fako na fandoroana tanety isian'ny setroka heverina fa hampiverin-dalana ny valala. Politikan'ny tsy mahalala fa fihinana ny valala izany toe-javatra izany ary tratra aorian'ny Malagasy izay mahalala fa be otrikaina sy mampatanjaka io zavamananaina iray io.
Mba fantatrareo mpamaky moa fa anisan'ny sakafo, na laoka, ankafizin'ny Ntaolo Malagasy tokoa izany valala izany? Mba fantatrareo moa fa raha "criquets" sy "sauterelles" [na fohy tandroka sy lava tandroka] (ampiana "grillons") no anaran'ny karazam-balala fiteny an-davanandro amin'ny teny frantsay ary "locust" sy "grasshopper" no anaran'ny karazam-balala fiteny an-davanandro amin'ny teny anglisy dia maro kokoa noho izany no anaran'ireo karazam-balala amin'ny teny malagasy? Misy aza moa no anarana tsy fandre intsony fa mba ampitaina aminareo fotsiny araka izay hita ao amin'ny rakibolana rakipahalalàna malagasy, ny adrisa no vavin'ny aketa ary ny mbola kely amin'izy ireo dia antsoina hoe tsimbotry. Izany no nisian'ilay fitenenana manao hoe "Tsimbotry niaraka ihany koa adrisa vao hifanary?" izay nisy namadika taty aoriana hoe "sola niaraka ihany koa brown [=ngita] vao hifanary?" Karazam-balala ihany koa ny tsingarangadona, ny tsipanga, ny ambolo, ny tsinombina, ny tsindahalakana ary ny valalavao (valala vahiny na valala sisa tavela tsy tafaraka intsony amin'ireo namany nanao andiany): ireo no voatonona ho karazany tena fihinan'ny Ntaolo. Tsy voatonona amin'ireo karazana ireo ny sompanga fa ny mety ho tsy ampoizinareo mpamaky dia ilazana ny filahiana ihany koa ny voambolana hoe valala, raha tsy matoky ianareo dia jereo ny rakibolana rakipahalalàna navoakan'ny Akademia Malagasy tamin'ny 2009. Izany hoe ity lazaintsika ho "Balita" ity izany dia mety hoe valala no niantsoan'ny Ntaolo azy fa ny nampalahelo moa dia tsy mbola hitako (afa-tsy amin'ny kisendrasendra koa angamba) hoe mba inona kosa no niantsoan'ny Ntaolo an'i "Bozy"?
Hamaraparanana dia hitantara ny tsikaritra etsy sy eroa mahatsikaiky na mampalahelo aho tamin'ny fisamborana na tsy fisamboran'ny olona valala teto an-drenivohitra sy ny manodidina. Teo Analakely dia nisy tovovavy nihorakoraka sady nihazakazaka tahaka ny noenjehin'alika raha nipetrahan'ny valala ny akanjony, nihevitra ny manodidina tamin'izay fotoana izay hoe nisy nanendaka izy hay valala no nandosirany. Niaiky ihany koa ny vadiko fa natahotra valala tamin'ny voalohany fa tsy naninona avy eo. Raha nisy ireo ankizy navitrika aoka izany amin'ny fisamborana sady nameno ny tavoahangy plastika tamin'ny valala, dia nisy kosa ireo miangetsana araka ny fiteny ka sady matahotra no te-hisambotra, ny tanana mandroso haka valala moa ny vatana manontolo mihemotra tsy te-hahazo, miaraka amin'ny fonon-tanana misambotra valala. Misy no misambotra valala ny tanany ilany no mitampin'orona amin'ny tanany ilany, misy ihany koa ny sady misambo-balala no mikimpy tsy te-hijery ny zavatra samboriny. Misy ihany koa ireo mpamboly vary no namela ny tanimbariny hatorian'ny valala sady tsy nikitika mihitsy fa sao, hono, valala avy any Afrika ireny ka ifindran'ny aretina "Ebola" eo - tany Ampitatafika no nisy an'izany ary tsy nety noresena lahatra mihitsy ry zareo.
Izay no fohy, izay no lava fa ny fehin'ny resaka dia hoe nahoana no dia fendrahana poizina ity sakafo matsiro ankafizin'ny maro amin'ny olombelona sy ny biby ity? Tena hadalana ankitsirano sy famosaviana ankarihary ilay famonoam-balala amin'ny fanafody shimika fa atsaharo azafady. Fandrisihana sy fampandraisana anjara ny olona amin'ny fandroahana na fandraofana valala no ataovy mba ho sady fialamboly izany no sakafo maimaim-poana avy any an-danitra. Tsy ho vitanareo samirery velively ny hamono valala fa tokony ho raharaham-bahoaka io.
Raisiko ny nosoratan'ny manonona azy ho Taombaovao Malagasy ary avy amin'ny nosoratany no entiko hanoherana azy! Mariho fa izaho izay manoratra dia momba ilay hoe ny Taombaovao Malagasy dia mifanandrify hatrany amin'ny Aid El-Fitr ankalazain'ny Silamo, ary avy amin'Andriamahazonoro sy ny namany noraisin'Andrianampoinimerina no niavian'ilay fankalazana ny Taombaovao Malagasy soratako etoana io.
Ao anatin'ny fanazavana nosoratany moa misy filazana manao hoe: "Efa nentinay ihany koa ny porofo amin'ireo taratasimpanjakana nifanaovan'ireo Governora sy ny Pm Rainilaiarivony sy ireo Governora sy ny Printsy Ramahatra teo amin'ny taona 1894 - 1895 sy 1896 fa nandritra ireo taona ireo dia mifanandrify hatrany amin'ny martsa na aprily ny volana alahamady araka ny fanisan'andro ofisialy ny fanjakan'i Madagasikara, taratasimpanjakana voatahiry ao amin'ny arsivampirenena. Tsy hiroharoa saina intsony isika ny amin'ny tokony hamerenana ny fankalazana ny taombaovao malagasy isaiky ny tsinambolana akaiky ny 21 martsa izay anaty fararano tanteraka satria efa io ny porofo mitohoka amin'ny tendany fa tamin'io vanimpotoana fararano io no miandoha ofisialy ny taona malagasy taloha nahalasa zanatany an'i Madagasikara"
Nolazainy fa nifanandrify hatrany tamin'ny volana marsa na Aprily ny alahamady araka ny fanisan'andro ofisialin'ny fanjakan'i Madagasikara tamin'ireo taona telo notononina: Mariho ary fa ny taona 1894 dia 8 marsa no nanomboka ny volana Ramadany ary ny 7-8-9 avrily kosa no nankalazana ny Aid-El-Fitr ary amin'io daty io ihany koa no nankalazana ny taombaovao malagasy (alahamady)
Mariho indray fa ny taona 1895 dia ny 26 febroary no nanomboka ny volana Ramadany ary ny 28-29-30 marsa kosa no nankalazana ny Aid-El-Fitr izay ankalazana ihany koa ny taombaovao malagasy "araka ny ny fanisan'andro ofisialy ny fanjakan'i Madagasikara, taratasimpanjakana voatahiry ao amin'ny arsivampirenena"
Ny taona 1896 indray dia ny 15 febroary no fanombohan'ny volana Ramadany ary ny 16-17-18 marsa koa ny Aid-El-Fitr... Ny taona 1897 indray dia ny 5 febroary no fanombohan'ny volana Ramadany ary ny 5-6-7 Marsa kosa no ankalazana ny Aid-El-Fitr.
Noho izany, raha misy ny manoratra fa tamin'ireo taona telo notononina ireo dia manakaiky ny 21 marsa hatrany ny volana alahamady dia azo atao tsara ihany koa ny mamaly fa nifanandrify tsara tamin'ireo taona telo ireo ihany koa ny Aid-El-Fitr nampanandrifiana tamin'ny lazaintsika ho taombaovao malagasy... Am-bava homana am-po mieritra.
Ankoatra izay: Aid Mubarak hoan'ny Miozolomana rehetra!
Loharano iray hafa nakana ny datinandron'ireo taona voatonona ato
Taorian'ilay tsy fahafahan'i Neymar milalao dia toy ny misaona sahady ry zareo Breziliana, izay angamba no antony nangatahan'ny Federasiona Breziliana ny hanesorana ny sazy nampiharina tamin'i Thiago Silva hahafahany milalao ka hifanandrinany amin'i Alemaina.
Lahatsoratra iray vao nivoaka vao haingana ao amin'ny SBS "Brazil reaped what it had sown" no misy adikako ho anareo. Britanika ilay ranamana fa monina any Brezila indrindra hatramin'ny taona 1994 ary milaza fa mahafantatra tsara ny baolina fandaka Amerikana Tatsimo. Tim Vickery (jereo ao amin'ny faramparany ny rohy ivelany dia midira ao amin'ny "Tim Vickery's The World Game blog") no anaran'ny mpanoratra ary sombintsombiny nanaitra ahy ihany no misy adikako ho an'ny mpamaky. Tsara raha mamaky ny lahatsoratra nadika fa ho an'izay tsy manam-pahafahana hanao izany no hanoratako sombiny ho anareo.
Lasa fahavalo laharana voalohany eo amin'ny mpijery ilay Kolombiana Camillo Zuniga ary mangataka ny federasiona breziliana ny hanasazy azy henjana (tsy fahazoa-milalao maharitraritra). Ankehitriny moa rehefa hita etsy sy eroa (any an-toerana) ny afisin'ilay ranamana tsy afa-mihetsika dia mivoaka eny am-bavaravarakely ny zavamisy, rehefa mijery malalaka kokoa.
Somary mahavariana ihany, hoy ny gazety miresaka fanatanjahantena iray malaza any Brezila fa i Brezila no imbetsaka namely kokoa noho i Kolombia (31 sy 23), tarehimarika io fa rehefa tena jerena dia efa ao anatin'ny paikady tokoa, io no "paikam-pamelezana": Paika mba tsy hampisosasosan'ny mpifanandrina aminy ny baolina sy ny fitazonana azy ka simbaina amin'ny alalan'ny famelezana hatrany ny lalao. Mitaraina ny mpanazatra Luiz Felipe Scolari fa atao hazalambo i Neymar nefa avy amin'ny ekipany ihany no iandohan'ny hazalambo.
Raha nisy ny mpilalao nohazaina tamin'iny lalao iray iny dia i James Rodrigez avy ao Kolombia izay asian'ny mpilalao afovoan'i Brezila Fernandinho hatrany mba hanindriana azy, ary tsy manao na inona na inona ny mpitsara amin'izany fotoana izany... Tahaka ny misy torolalana avy amin'ny FIFA arahin'ny mpitsara. Mampidi-doza tena mampidi-doza eo amin'ny lalao anefa izany trangan-javatra izany rehefa samy Amerikana Tatsimo no milalao, raha nisy namely ny ekipa iray ka tsy natao na inona na inona dia hamaly koa ny anankiray ary fantatra avy hatrany hoe iza no ho lasibatra amin'izany. Raha lazaina amin'ny fomba hafa izany dia nahazo fampitandremana i Brezila (tamin'ny nilalao tamin'i Chile) - aza mihaza mba tsy hohazaina. Tsy noraharahiany anefa izany fampitandremana izany. Niezaka izy ny namely an'i James Rodriguez tsy ho afa-milalao, ary ny vokany dia i Neymar no tafavoaka tsy hilalao ny Mondial intsony amin'ity andiany ity.
Mampalahelo ilay izy ho azy, ho an'ny ekipany ary ho an'ny fifaninanana. Fa ny mampalahelo sady marina tsy azo idifiana dia nijinja izay nafafiny i Brezila. Voatery nosoratana, hoy ny mpanoratra namarana.
Misy ny tranga manafintohina indraindray ary ny tena koa fantatra fa mba manana hambo ihany ka manala baraka tanteraka izany hoe ho antsoina na hotadiavin'ny polisy ny tranonao hanaovana fanadihadiana anao izany. Toy izao manaraka izao ny fandehan'ny tantara : nisy fivoriana (lanonana) tsotsotra sambany mba nandehanana tamin'ny faran'ny herinandro teo satria noheverina fa mahaliana ny zavatra atao any. Misy zavatra maromaro any : tafatafa na fanoroan-kevitra, fampilalaovana sy fampandihizana ny ankizy, fifanolorana fanomezana, tsakitsaky, fanalana hetaheta... Vita izany rehetra izany dia lasa nody izahay. Izaho moa mbola nisy asa natao ka nanatitra sy naka an-dramatoa ihany no tena natao.
Vita ny sakafo atoandro dia nisy niantso, nilaza fa nisy fakantsary avolenta iray very ka mety ho tonga aty aminay ny polisy hanao fanadihadiana anay. Talanjona tanteraka tamin'ilay toe-javatra fa tena tezitra kosa satria mba sambany tonga ianao no misy toe-javatra tahaka izany no mitsena anao. Tezitra satria tsy miafina fa dia ao anatin'ny ahiahiana izany izahay matoa nandefasana izany teny izany tamin'ny antso. Nisy olona iray fantatro nanatrika tao ihany koa ka nisy fomba nahazoako niantso azy nanontany azy ny amin'ity vaovao ity. Gaga izy raha nilazako ilay izy ary namaly fa tsy naharay antso kosa hatrmin'io ora niantsoako azy io. Tsy fantatra moa izay fomba nataon'ilay tompon'ny fakantsary sady anisan'ny mpikarakara satria raha misy laharana ilay izy dia laharana faramparany ny anay, sa ny laharana farany ve no nantsoina voalohany? raha araka ny laharana izany dia tokony ho voalohandohany izahay na faramparany. Raha araka ny olona ahiahiana sy tsy ahiahiana indray dia mazava izany fa ao anatin'ny ahiahiana izahay. Ny fomba iahiahiana ny anay moa tsy mazava nefa ny hafa tsy nantsoina.
Ny zavatra mahasosotra iray faharoa dia ny fifikirany fa ao amin'ny mpikambana no naka ilay fakantsary fa tsy nisy filazana nataony mihitsy kosa hoe ary raha mba amin'ny mpiara-miasa aminy itodihana voalohany rehefa hiahiahy ihany. Mahasosotra miaraka amin'izany dia ny fomba famalin'ireo mpikambana sasany izay tsy tonga tao milaza hoe ampanantsoina daholo izay rehetra tonga tao hohadihadiana. Raiso amin'ny toeranao ary hoe tonga tao ianao dia ampanantsoina na tongavan'ny polisy any an-tranonao na tadiavina any amin'ny fokontany ny misy ny tranonao. Ny olona ve mahalala izay tena marina fa dia halaza ao amin'ny fokontany iray manontolo ianao hoe tonga ao aminao ny polisy hanao famotorana anao. Dia eritrereto sahady ny fahafaham-baraka mihatra aminao. Mariho avy hatrany fa tsy maintsy misy fihavanana simba sahady eo na nangalatra ilay olona na tsia.
Raha sanatria tonga tokoa ary ny fampiantsoana sy ny karazany, dia raha olona telopolo, ohatra, no ahiahiana sy nampanantsoina, nefa iray na roa no nangalatra. Hanao ahoana moa ny ho fihetsiky ny 29 na 28 ambiny? Misento fa afa-doza? afa-doza amin'inona anefa satria tsy nanao heloka izy? Raha izaho manokana ny ao an-tsaiko dia hoe ity ramatoa ity izany efa niahiahy na nieritreritra ahy ho nangalatra ny fakantsariny, izany hoe eritreretiny fa mpangalatra aho izany ka ny hangalatra no nidirako tamin'io fikambanana io. Tsy ho tonga amin'ny fivoriana manaraka ve aho sa tsy maintsy ho tonga nefa tsy maintsy hilaza ny alaheloko kosa hoe fanimbazimbana ahy kosa ny hieritreretanao ahy ho mpangalatra. Sa ny hametraka fitoriana ho setrim-pitoriana hoe nanao fanalam-baraka ahy? Raha ianao: Ahoana ny hevitrao?
Tsy hiresaka lakile intsony indray aloha fa efa miova zavatra hafa indray izao ny malaza eto amin'ny tanàna, niainga tamin'ny tolona famerenana ny ara-dalàna tamin'ny 2009 iny resaka iny no lasa hira milaza tantaram-pitiavana manambara fa izy no tompon-toerana. Noho ny vanim-potoana sy lazan'ny lakile anefa dia nambarany fa izy no tompon'ny lakile.
Niainga sy nifandraindraika tamin'izany ihany koa ny resaka lakolosy, nifanakaiky fihaino amin'ny voambolana lakile ihany koa ny lakolosy, fa ilazana kosa fa izy no prezidan'ny antenimiera mijoro. Ilay filohan'ny antenimiera, toa mampihevitra hatrany fa izy no tompon'ny fanaovan-dalàna... na tompon'ny lalàna. Toa miharo fanesoana ihany koa anefa ilay tompon'ny lakolosy satria vehivavy no nolaniana ho filohany, toa entina milaza fa lakolosy hafa no tokony lalaoviny fa tsy iny lakolosy maneno ao Tsimbazaza iny. Ankehitriny moa nisy iny fanonganana ny biraon'ny Antenimiera amin'ny fomba ankolaka iny ka misy ny te-handraikitra ny ezaka "lakolosy" fanairana. Ny lakolosy moa mitabataba, ary te-hitabataba amin'ny tsy rariny mahazo azy ilay artista malaza amin'ny tapolaka. Tsy mba izaho aloha no nihira ity hira satira politika manaraka ity an! Revolisionan'ny mpitabataba?
Fa misy revolisiona tsy re tsaika, efa nahazo tsikera tamin'ilay fitiavana hanaisotra ny sary lohan'omby eo amin'ny sary fanevan'Antananarivo, efa nahazo esoeso hoe hosoloina lakroa angaha sa hosoloina osy (ho fanesoana an-dRavalomanana sy tiana ilazàna fa raha Ravalomanana no Ben'ny tanàna dia hosoloiny osy io, toa finiavana handisoana ny tantara fa efa nandalo ny maha-Ben'ny Tanànan'Antananarivo ihany koa io olona io fa tsy nanova inona tsy akory izy!). Ny antsafa nifanaovana tamin'ny PDS Ny Hasina Andriamanjato tao amin'ny tvplus no nahafahany nilaza fa tsy sarina lohan'omby (zébu) misy trafony no nataon'ny mpanjanatany tamin'ny 1950, izany hoe telo taona taorian'ny 1947) fa lohan'omby "taureau" vazaha tsy misy trafony mitandroka an'Antananarivo. Ny endrika tandroka tamin'ny voalohany tokoa dia mitady ho efajoro fa tsy boribory tanteraka araka ny fahita amin'ny omby eto Madagasikara.
Somary nangina moa iny resaka iny fa nahasarika ny saina ihany ny nahita ireo ara-vy (zavakanto vita amin'ny vy) miendrika trondro manemitra ny dobo manatrika ny lapan'ny tanàna. Ny tsikaritra mametraka fa amin'ny lafiny avaratry ny dobo, izany hoe manelanelana azy amin'ny lapa ihany no namenoana iray ara-vy miendrika trondro ireo. Inona tokoa moa no tokony hisy ao amin'ny dobo fa tsy ny trondro, na ny hazandrano? (tsy voatery ho trondro ihany) Misoko mangina ihany ny tolon'ingahy PDS raha izay no tarafina, fa raha izaho manokana ihany koa moa dia ny "fleur de lys" (lisy moa ny anarany amin'ny teny malagasy?) no tiako esorina amin'io fanevan'Antananarivo io, raha tsy hoe raikitra indray ny adihevitra manao hoe: "inona no anaovan'ny skoto ireny "fleur de lys" amin'ny fanamiany ireny?" Manohy ny tolona ingahy PDS mametraka ireo sary trondro ireo ary tsy mbola nahare fanoherana aloha aho hatreto, tolona ara-saimbolika (sariohatra hoy ny dika ao amin'ny baiboly protestanta nahitsy farany) fa sady tokony hitoetra amin'ny dobo ny trondro no marika famantarana kristiana hafa ihany koa.
Dia miverina amin'ny lakolosy indray aho, raha jerena ihany koa manko io lakolosy, vita amin'ny metaly, io dia mitovitovy endrika ihany koa amin'ny vovo entina manihika trondro. Toa kisendrasendra hafahafa fa rehefa nametraka ara-vy trondro ny PDS dia te-hamelona ny ezaka "lakolosy" endrika ara-vin'ny vovo entina manihika trondro kosa i Rossy sy izay mety hiara-dia aminy. Eritreritra sendra mandalo, saingy tsy laitra ny tena fa manoratra rehefa mahita endrika saimbolika (sariohatra) tahaka itony. Miala tsiny raha tsy misy azonao izay lazaiko fa raiso ho rediredy fotsiny ihany fa manahirana ity fiainana ity.
Efa mihoatra ny zato taona izao ny tolona nataon'ny mpiasa tany Chicago, Etazonia, nitolona ho amin'ny fiasana adiny valo isan'andro. Nitolona tamin'ny fanararaotan'ny mpampiasa toa manao danin'ny kibony, mametraka ny mpiasa ho andevo maoderina. Efa nisy manko ny fotoana tsy anavahana na ampy taona na tsia ny mpiasa any amin'ny orinasa lehibe tamin'izany taonjato izany. Niasa nihoatra ny 60 ora isan-kerinandro, enina andro amin'ny fito, amin'ny karama $1.5 isan'andro ny mpiasa nifindra monina tao amin'io tanàna iray any Illinois io. Tamin'ny alalan'ny famoriana ny mpiasa, rehefa nahavita asa, izany hoe amin'ny alina, matetika ny endrika fihetsiketsehana tamin'izany fotoana izany.
Tsy nipetra-potsiny koa anefa ny mpampiasa fa namaly tamin'ny alalan'ny fandroahana ireo olona mavitrika tamin'ny fananganana endrika sendikà tamin'izany fotoana izany, nametraka lisitra mainty ireo mpikamban'ny sendikà, nandroaka mpiasa faobe, manakarama mpandrava fitokonana sy mpitsikilo mpiasa na jiolahimboto mbamin'ny "tafika" tsy miankina amin'ny fanjakana, ary nampiasa ihany koa ny fampiadiana ara-piaviana ireo mpiasa tany Etazonia ireo. Niaro ny tombontsoan'ny fandraharahana ihany koa gazety be mpamaky tamin'izany fotoana izany ka tsy maintsy namelively ny sendika sy ny gazetin'ny mpifindra monina izay tena iharan'ny tsindrihazolena.
Andro niavaka tamin'ny tolon'ny sendikà ny andron'ny 3 mey 1886 sy ny ampitsony, noho ny fifampidarohana teo amin'ireo mpiasa mitaky ny adiny valo isan'andro, sy ireo mpandrava tolona, ka niafara tamin'ny fitifiran'ny polisy ny mpiasa tamin'ny andro voalohany, dia nisy ny antso faobe hanaovana fivoriana teo amin'ny kianja Haymarket ny ampitso. Tamin'ny andron'ny 4 mey 1886 io dia mbola nisy ihany ny korontana noho ny fisian'ny baomba nipoaka sy ny fiampangana niafara tamin'ny fanamelohana ho faty ireo mpitarika ny fihetsiketsehana fito izay anarsista avokoa. Ho antsika rehetra tsy mahalala, noho izany, dia nanana maritiora fito ho amin'ny tolona hiasana adiny valo ny anarsista ka aza atao mahagaga ny mahita isaky ny voalohany volana mey ireo anarsista mifanandrina amin'ny polisy hatrany isan-taona any amin'ireny firenen-dehibe ireny.
Ankehitriny manao ahoana?
Amin'ny ankapobeny efa saika voahaja any amin'ny firenena maro ny ora fiasana adiny valo, saingy mbola mitohy ny tolona sy ny fampivoarana tokony tanterahina. Tsy hiresaka ny fiandohan'ity andro ity aho fa hitodika eto Antananarivo manokana, ary Madagasikara sy ny firenena andalam-pandrosoana amin'ny ankapobeny. Fahatsapana no ahafahana milaza fa toa natao hiveloman'olona iray ny karama raisin'ny maro amin'ny mpiasa ary ampirisihana ry zareo hanao "suppl" raha tiana ny hahazo vola bebe kokoa, io no fomba iray andikana ny ora fiasana adiny valo isan'andro fa mba tsolorana vola kelikely ihany nefa amin'ilay mety hanintona ny mpiasa hiasa mihoatra ny ora feran'ny lalàna. Mahavariana ihany anefa fa mbola mihamaro hatrany ny mpiasa, fa efa mihavitsy kokoa ny zanaky ny mpiasa. Tsikaritra ihany koa fa tahaka ny heverin'ny mpampiasa fa efa manana trano tsy hofaina ny mpiasa, nefa ny mpiasa tsy manana fahafaha-manao hananana izany trano manokana izany. Maro dia maro ny mpiasa no mbola miara-monina amin'ny ray aman-dreniny sy ny mpiray tampo aminy, na dia efa manambady aman-janaka sy manana asa aza. Misy zavatra tsy mitombona ao anatin'izany toe-javatra izany, ary mbola mametraka hatrany fa karazany zary fitazonan'aina fotsiny ny karama fa tsy mahatakatra ho amin'ny fampivoarana mahaolona. Mba te-hahalala aho hoe firy isan-jaton'ny mpiasa malagasy, tsy miankina amin'ny fanjakana indrindra indrindra, moa no afa-manofa na mipetraka amin'ny tranony manokana?
Tsy resaka ora fiasana mihoatra amin'ny fomba ankolaka, na karama ihany no itoeran'ny olana, eo anivon'ny mpiasa, fa eo ihany koa ny fitadiavana ampiasana ny mpiasa any amin'ny lasitra tsy tokony anirahan'ny mpampiasa azy. Efa maro ny mpiasa amin'ny teratany vahiny sasantsasany nandrenesana fa mpanamarim-bola no ao anaty taratasy fifanarahan'asa nefa irahina mankany an-trano hanary ny tavimandry sy hamafa ny trano fidiovana, na hanasa ny atin'akanjon'ny mpampiasa sy ny ankohonany. Tsy ferana ihany koa anefa fa mety misy ihany koa ny Malagasy mety hanao izany fihetsika manivaiva ny mpiasa ao aminy izany. Ny mpiasa ihany koa moa eo anatrehan'izany matin-kaninkely ka aleony manao ilay asa tsy tokony ho anjarany toy izay voaroaka amin'ny asany fa aiza indray moa no hamelomana ny ankohonana raha sanatria voaroaka. Andraikitry ny roa tonta ihany noho izany raha mbola iharan'izao toe-javatra izao ihany ny mpiasa satria tsy mahajoro amin'ny tokony ho asa tanterahiny fa manao na misalovana ny tokony ho asan'ny hafa.
Manana anjara toerana lehibe ihany koa anefa ny fanjakana amin'ny alalan'ireo mpanaramaso ny asa (inspecteur de travail). Tsaroako hatrany ny fotoana nahadelege ahy (folo taona mahery be izay) ka mba saika hakako hevitra amin'ireny solontenan'ny fanjakana amin'ny sehatry ny asa ireny saingy avonavona sy mpanompokelin'ny mpampiasa no toetra nasehon'ireny tamiko. Vao nanomboka namelabelatra sy toetry ny asa aho dia namerina fanontaniana aloha izy: "Aiza tsara ianao moa no miasa?" Rehefa namaly aho ka henony fa orinasa manana ny lazany eto amin'ny firenena ilay izy dia ny azy amin'izay no nataony be : Ianareo ary mahavoa be sy tsara vintana tafiditra amin'ireny asa ireny fa jereo ireo tsy an'asa maro hitanao mihaohao ireo. Tsy aleo ve mihafy amin'izay efa azonareo fa tsy hikaroka izay tsy ho azonareo na oviana na oviana. Tankina aho ary tena vinitra tokoa tao anatiko tao raha nandre ny valintenin'ilay ranamana. Tsy nohenoiny fa tena kely anie ny karamanay nefa izahay tsy afaka ny hanao zavatra hafa ahafahanay miavotena, tsy tadidiko loatra intsony moa izay tena notadiavina fa mety ho karazana endrika tsy fanarahan-dalàna miampy fanararaotam-pahefana ihany ilay izy. Amin'izao fotoana izao moa dia tsy hita sy re intsony izay hetsika ataon'ny sendikà fa dia hoe andro tsy iasana fotsiny no fantatry ny mpiasa amin'izao fotoana.
Mamonjy amin'ny fahafatesana ny Tompo, izany indray no lohahevitry ny FJKM mandritra ny volana Avrily. Ampifanandrifiana amin'ny Paska izany lohahevitra hotsakotsakoan'ny mpino izany. Ny fahafatesana hamonjena antsika voalohany dia ny fahafatesana ara-panahy.
Ny tsikaritro voalohany tamin'ny namaky ny Ezekiela 18: 23 - 32 dia toy ny hoe solosaina izany ny olona. Toy ny hoe raha nandeha tsara ilay solosaina no tafiditry ny viriosy ka lasa manondrana hatrany noho ny nataon'ilay viriosy dia ratsy izay ilay solosaina. Raha solosaina nanondrana hatrany indray no lasa mandeha tsara tsy misy tomika tamin'ny farany dia lasa tsy tsaroana intsony ny olana taminy teo aloha.
Solosaina no endrika nanoratako azy fa raisina amin'ny mahaolombelona kosa? Tamin'ny taona faha-10 tany an-tsekoly, ny finoana Ejipsiana fahagola dia hoe raha maty ny olona dia lanjaina ny soa nataony ataha amin'ny ratsy nataony. Raha ny soa no betsaka kokoa noho ny ratsy nataony dia mankany amin'ny paradisa izy. Fa raha ny ratsy kosa no betsaka nataony noho ny soa dia lasa any amin'ny fikitroha-nify izy.
Tsy toy izany kosa ny nambaran'i Ezekiela momba ny fijerin'Andriamanitra, raha ny voasoratra eto fa na dia fotoana lava aza ilay olona nanao ny tsara tamin'ny voalohany fa nivadika ôrera kosa izy tamin'ny fotoana farany no maty dia ny ratsy nataony tamin'ny farany no itsarana azy. Dia mifanandrify amin'izany indray, raha nanohitra an'Andriamanitra hatrany ilay olona nandritra ny fotoana lava no niova kosa izy tamin'ny farany ka tsy namerina ny ditra nataony intsony dia, araka ny efa voasoratra momba ilay solosaina teo ihany, tsy tsaroana intsony ny olana teo aminy teo aloha. Rariny sa tsy rariny izany fijerin'Andriamanitra izany?
Raha mbola ilay voalazan'i Ezekiela ihany no itodihana dia mifanohitra amin'ny lojikan'ny olombelona mpiara-belona taminy tamin'izany fotoana izany, ary mety mbola ho lojikantsika amin'izao fotoana izao ihany koa, ny fomba fijerin'Andriamanitra. Lasa tokoa ny saina manao hoe fa maninona i ranona efa nanao ny tsy mety nandritra ny fotoana maharitra indray no "avotan'Andriamanitra" rehefa niala tamin'ny ratsy fanaony izy tamin'ny farany fa nahoana indray no ilay nanao zava-tsoa sy ny marina teo anoloan'Andriamanitra nandritra ny fotoana maharitra no "mba nibolila kely fotsiny" tamin'ny farany no voalaza fa matin'ny fahotany?
Saingy izao, izay no maha-Andriamanitra fitiavana azy. Mbola misy ny fanavotana ho ahy, ho anao, ho antsika na dia difotra tao anatin'ny fahotana aza isika no miova lalana hanaraka ny lalan'Andriamanitra, manaiky ny hotarihan'ny fitiavan'Andriamanitra amin'ny alalan'ny fanavotana nataon'i Kristy Jesoa ka ahafahana manova ny lalam-pisainantsika ho marina eo anatrehan'Andriamanitra sy ny olona. Fa Andriamanitra tokoa ninia tsy nijery ny andron'ny tsy fahalalàna; fa ankehitriny Izy mandidy ny olona rehetra amin'izao tontolo izao hibebaka (Asan'ny Apostoly 17: 30)
Sarotra be ve ilay hiova lalana? Indro Jesoa sy ny zava-nataony mampahery fa na dia toa tsy ho vitan'olombelona aza dia vitan'Andriamanitra kosa. Vakinteny faharoa tamin'ity alahady ity tao amin'ny sahan'ny FJKM ny Marka 5 : 35 - 43. Tantaran'ilay zanaky ny mpanapaka ny sinagoga iray izay maty raha mbola naka an'i Jesoa ny rainy. Misy ny olona miteny hoe "Efa tsy avotra intsony fa aza manahirana olona!" Tsy noraharahian'i Jesoa ilay teny fa niteny tamin'ilay mpanapaka ny sinagoga izy hoe :"Aza matahotra, minoa fotsiny ihany!" Finoan'ny rainy no nanatanterahana ny famonjena na dia miteraka fihomehezana ho an'ny olona aza ny tenin'i Jesoa. Nitsangana razazavavy rehefa nibaiko i Jesoa, "ary niaraka tamin'izay dia talanjona indrindra ny olona",nivanàka nahita ny zavatra tontosa amin'ny famonjen'Andriamanitra. Tsy mijanona hatreo ny asa rehefa vita ny "fahagagana" fa omena hanina ivelomany izay "tsy avotra intsony nefa tafatsagana velona indray". Hamaranana dia mba isika tsirairay no hitsakotsako ny voasoratra ao amin'ny Romana 6 : 1 - 7 ny amin'izay toe-piainantsika rehefa navotan'Andriamanitra isika.
Tsy toriteny tany am-piangonana io fa nosotarako tetoana fotsiny ihany. Ho an'Andriamanitra irery ihany ny voninahitra!
Noho ny fahateren'ny lalana eto amin'ny tanàna sy ny haratsiany manampy trotraka izany rahateo dia lasa fitaovana fifamoivoizana ahafahana mitsofotsofoka indrindra ny moto, ary manana ny lazany amin'izany ny scooter. Mora ny scooter ary azo asisika amin'ny lalana maro dia maro, eny fa na dia anelanelan'ny fiara roa heverinao tsy hahatafiditra azy mihitsy aza. Indraindray aho dia miaiky mihitsy hoe henjana ry zalahy scooter ireo raha hanao mazia fa mahatafiditra azy daholo na aiza na aiza. Mahay misompirana tsy ankihetsika ve ry zalahy sa ahoana? Nefa mety ho izaho koa no tsy sahy manao ny ataony ka ny hafa no heverina ho manao mazia. Tsy dia hiresaka scooter loatra aho noho ny antony manokana izay ho fantatrao ihany rehefa manohy ny vakinteny ianao, fa ireo moto misy vitesy no resahiko, sady tsy mbola nitondra scooter mihitsy ihany kosa aho fa efa nentina taminy indray. Maro no efa tafaresaka tamiko fa na dia mora aza ny scooter, ary ahafahana mitsofoka na aiza na aiza, dia mihinana ihany ny lasantsin-dry zalahy ireny ary arakaraka ny andehanana mafy no andaniany angovo. Fa tsy tahaka izany kosa ny moto misy vitesy, arakaraka ny andehanany mafy no mampitsitsy azy, hoy ireo zatra ireo karazana moto ireo.
Noho ny asa dia voatery mampiasa ity karazana fitaovana ifamoivoizana misy vitesy ity ny tena. Niainga tamin'ny Yamaha AG100, io karazana moto io no nianarana voalohany sy nentina voalohany. Somary avoavo fa tena tsy mataho-dalana, tsy matahotra halavirana, ary tsy mifidy toerana ihany koa. Ny ankamaroan'ireo orinasa sy sampan-draharaham-panjakana vahiny teto Madagasikara mpivezivezy mankany ambanivohitra sy ambany ravinkazo tamin'izany fotoana izany dia saiky nividy ity fitaovana ity avokoa. Hitanareo ihany moa fa misy lamaodiny ihany itony fitaovana itony. Marika Japoney, izay miavaka indrindra amin'ity resaka kodiaran-droa ity, ary sangany eo amin'ny sehatra manerantany, nanjary nankafy nitondra moto aho izay matahotra dia matahotra tamin'ny voalohany satria malaza moa ny fitenenana hoe "carrosserie tena". Tsy nitondra moto afa-tsy io aho tamin'izany fotoana izany. Nataon'ny orinasa lavanty (valopy mihidy) ho an'ny mpiasa tao aminy ireo moto rehefa niasa efa ho 15 taona. Nifandrombahan'ny maro izy tamin'izany fotoana izany, nifampiresadresaka teny sy nifanontanintany izay vidiny zakany. Tsy maintsy nifamitapitaka teny ny rehetra, mba hahazoana iray, na teo amin'ny vidiny na teo amin'ny kalitaony. Voafandrika ny tena ka tsy nahasahy avo. Rehefa nivoaka ny vokatra dia maty ampahatelon'ny nahazo azy ny tolotra nataoko, hahazoana ilay iray fitondrako. Tsy nahazo aho izany na dia iray aza.
Nividy karazany hafa indray ny orinasa hanoloana ireo namidy sy nahavita ny adidiny tamin'ny desambra 2010. Novidiana indray ny Yamaha Crux, izay mitsitsy lasantsy kokoa sy natao ho an'ny lalana an-drenivohitra. Somary ivaiva noho ny kodiaran-droa nentina teo aloha, toa maka ny endriky ny moto tranainy izany, araka ny tsilian-tsofin'ireo mpitondra tamin'ny taompolo 1960, 1970 na 1980 tany ho any. Maneno mora fa tsy nitrenatrena toy ny teo aloha. Raha mihaino tsara ianao dia toy ny fanenon'ny fiara citroën izany ny feony. Kodiaran-droa tsy mataho-dalana izany no nosoloina kodiaran-droa ho an'ny tanandehibe. Nojerena ka hita hoe tany India no nanamboarana azy, nihevitra avy hatrany hoe "sous licence" izany ity moto ity ka tsy haharitra ela raha izao fandehany izao. Rehefa nokarohina anefa ny tahirinkevitra an-tserasera dia tena vokarin'ny Yamaha mihitsy io karazana moto io fa nanangana orinasa tany India ry zareo ary mamokatra sy mivarotra ny vokatra avy ao ho an'i India sy ny firenena manodidina azy. Firenena misy mponina hatramin'ny iray miliara kosa ve, izany hoe tsena goavana ho an'izay mahazo azy, koa tsy mahagaga raha manangana sampana any sy mitady ny vokatra sahaza ireo olona ao aminy ireo orinasa goavana mitady lalam-barotra goavana.
Na izany aza dia mampatahotra ihany ity kodiaran-droa ity rehefa mandeha ambony lalantany misy fasika ka manindry ny hisatra aoriana fotsiny tampoka fa mampandihy vody mety hampianjera mihitsy izy raha tsy mitandrina, tsara kokoa raha tonga dia ny hisatra roa aloha sy aoriana avy hatrany no miara-tsindriana . Lesoka faharoa ananany ihany koa fahafatesan'ny fandrefesana lalana vita (kilometrage-mileage) ao aminy, maro an'isa kokoa ny moto maty fandrefesan-dalana vita noho ireo tsy manana izany olana izany tao amin'ny orinasa. Tsy lefitry ny lehibe mpanara-maso ny fandanian-dasantsy sy ny lalana naleha-vita izany toe-javatra izany ka efa nieritreritra ny hivarotra izany avy hatrany indray izy. Tsy tontosa izany famarotana ho an'ny mpiasa ho an'izay mahasahy lafo indrindra izany (valopy mihidy) raha tsy tamin'ny volana marsa teo. Nieritreritra avy hatrany tany anatiko tany aho fa tsy hanaiky ho voafitaka intsony fa izay vidiny eritreretiko sy izay sanda mety ho sahin'ny mahavidy azy lafo indrindra no tao an-tsaiko, tsy maintsy mba mahazo iray kosa aho, hoy aho anankampo. Nifanandrify indrindra tamin'ny tsingerintaona nahaterahako ny namoahana ny vokatra ary roa avy hatrany no azoko, ny iray fitondrako ary ny iray hafa izay anisan'ny nanaovako fiandry raha sanatria tsy azoko ilay fitondrako. Mazava loatra fa be loatra izany moto roa izany ka tsy maintsy amidiko ny iray. Tsy ho ilay mahazatra ahy velively no amidiko fa ilay iray natao fiandry ka azo. Io moto amidy io indray mba velona tsara ny fandrefesana ny lalana vita fa ilay tazoniko moa no maty fandrefesana lalam-bita voalohany indrindra tao amin'ny orinasa.
Tsy ity ilay moto amidiko aloha an!
Niova marika indray ny orinasa saingy mbola marika japoney ihany no nidirany. Nividy Honda Ace hampandehanana ny asa indray. Efa io indray koa moa no lamaody ary azo lazaina fa namelona ny tsenan'ny Honda izay saiky tsy nisy intsony teto Madagasikara. Ny sampana mpanome laharam-piara sy moto misy motera eto Antananarivo moa dia nanambara fa ny marika honda indray no tena be mpividy indrindra amin'izao fotoana izao raha ny moto no resahina. Raha mbola jerena ihany koa ny tahirinkevitra an-tserasera dia natao hoan'ny tsena Afrikanina ity moto honda ace ity ary avy ao Nigeria no mamokatra sy manaparitaka azy. Toy ny lazaiko teo aloha ihany ny "Honda Ace": tsy hoe "sous licence" izy ka orinasa hafa no mamokatra azy fa omen'ny orinasa Honda alalana hamokatra izy fa ny Honda mihitsy no nanorina asa tao Nigeria, firenena be mponina indrindra eto Afrika, ary natao hifanaraka amin'ny tsena Afrikana sy atao izay takatry ny toe-bola Afrikanina amin'ny ankapobeny ny vidiny. Efa tsy any amin'ny hoe vita avy any Eoropa na avy any Japana intsony ny eritreritry ny maro rehefa hividy vokatra tahaka itony fa ny marika sy ny fahafaha-mividy no jereny. Raha efa nanamory ny Honda Ace ny tena tao anatin'izay fotoana vitsy dia vitsy izay dia mora faneno izy, ary mitsitsy lasantsy, mora miakatra ny hafainganam-pandehany raha oharina tamin'ireo izay efa nentiko, ary toy ny maivana dia maivana izany izy rehefa entina, hatreto dia tsara ilay moto... saingy ireo zavatra lazaiko rehetra ireo dia tsy avy amin'ny manampahaizana momba ny moto velively fa ny mitondra ihany no haiko, ny ankoatra izay aza anontaniana ahy fa tsy ho haiko velively ny mamaly azy. Ny tsikaritro fotsiny dia mila ho lasa avo roa heny amin'ny vidiny avy any an-kafa any ny vidin'ireo moto ireo rehefa tonga eto amin'ny tanàna ka tsy hay intsony na ny fanjakana no maka be loatra amin'ny alalan'ny hetra na ny mpivarotra mihitsy no maka tombony be.
Ity hevitra mivoaka eto ity dia niainga avy amin'ny adi-hevitra nataoko tao amin'ny vondrona Facebook iray. Tsy tiako ho very ilay hevitro koa dia nosoratako indray tao amin'ny blaogy sady nahitsy hifanaraka amin'ny maha-bilaogy azy mihitsy.
Misy tahirin-kevitra iray nametraka fa ny anaran'i Madagasikara taloha napetraky ny teratany dia hoe "Madecasse" na "Madecafe". Rehefa tonga ny misionera, nitory tany atsimo (izany hoe taonjato faha-17) dia ilay anarana hoe "Malagasse" no noraisina. Mariho fa ny Misionera tonga tany Anosy dia misionera katolika. Ny Misiona Lazarista no saiky hitory ny Evanjely tany Tolañaro (1648-1674) saingy tsy nahomby izany.
Raha mamaky ity rohy ity isika dia mahita fa toa nifanindran-dalana avy hatrany ilay fitoriana ny evanjely sy ny fanjanahana ilay faritra (Nosoratany hoe Anosse) ary raha tohizana dia hahatsapa fa Frantsay avokoa ireo saiky hitondra ny evanjely ireo. Tsoriko fa tsy nahita ilay voambolana hoe "malagasse" aho [tany amin'ilay antonta-kevitra niadiako hevitra] fa ilay "Anosse" no hitako dia variana ihany aho hoe tsy hain'ny Frantsay intsony ve ny nanonona ilay hoe "Malagasse" ara-panononana fa lasa "Malgache" ilay izy rehefa zanataniny tanteraka i Madagasikara? Dia naninona ilay Anosy no nosoratana ara-panononana hoe "Anosse" fa tsy nataony hoe "Anoche" raha tena lojika ny Frantsay. Fampieritreretana ihany iny.
Etsy ankilany : Ny bokin'i William Ellis mitondra ny lohateny hoe Madagascar Revisited, navoakan'ny Printy John Murray, Albemarle Street, 1867 ao amin'ny pejy faha-6 amin'ny toko voalohany dia milaza ny fanangonan'ny tandapa (mpiasam-panjakana) nianatra teny anglisy ireo "voambolana malagasy sy anglisy nahatratra pejy 300 natao tamin'ny bokikely". Ahitana ny anaram-pitenenana Malagasy eto izany!
Dia averina farany ny fanontaniana hoe fa naninona isika no nantsoin'ny Frantsay ho Malgache fa tsy hoe Malagasse farafaharatsiny?
Tery aho hanoratra izao manaraka izao na dia alahady maraina aza. Tranga mbola tsy reko teto Antananarivo no hosoratana hanairana ny rehetra ho mailo sy haka fepetra mifanandrify amin'izany.
Tery ahw hanuratra izaw manaraka izaw na de alahady maraina aza. Tranqa mbula ci rekw tetw Antananarivu nw husuratana hanairana ny rehetra hw mailw si haka fepetra mifanandrify aming izany.
Omaly tolakandro teny Ankazomanga, teo ampiandrasana bus ho aty Antanimena, nisinisy ihany ny olona teo. Tsy nisy nanampò fa olona efatra nandeha tsiroaroa tamin'ny scooters roa no nijanona tampoka teo anoloan'ny ramatoa iray niandry bus ary nanambana basy azy teo amin'ny firihifana sady niteny hoe ento aty ny poketranao. Tsy misy na inona na inona azo natao afa-tsy ny nanolotra ilay poketra. Ireo olona hafa nijoro teo kosa raha nahita izany dia nihataka tamin'ny alalan'ny fisisihana ilay bus mbola nijanona teo. Natahotra ny ho voaambana basy sy voaendaka tsy ankihetsika eo ihany koa. Vita ny nataon'ireo olona efatra nanendaka dia nirifatra tamin'ny scooters izy ireo.
Umaly tulakandrw teny Ankazwmanqa, teo ampiandrasana bùs hw atih Antanimena, Nisynisy ihany ny Ulwna tew. Ci nisy nanampu fa ulwna efatra nande tsiruarua tamini skuter rua nw nijang tampwk teo anulong ramatuh iray niandry bùs ary nanambana basy azy tew amini firihifana sady niteny hwe entw atih ny poketranaw. Ci misy na ing na ing azw nataw afaci ny nanulwtra ilay poketra. Irew Ulwna hafa nijurw tew kus raha nahita izany de nihatakataka tamini alalani fisisihana ilay bùs mbola nijang tew. Natahutra ny hw vwambana basy si vwaendaka tsi ankyhecyka ew ihany ku. Vita ny natawn'irew ulwna efatra nanendaka de nirifatra tamini skuter izy irew.
Mitodika amin'ny polisy sy ny zandary ny tena eto. Efa betsaka ianareo no mandeha moto sy scooter. Tsy natao hitari-dalana na hanaraka manampahefana irery intsony izany ankehitriny manoloana izao toe-javatra izao fa tsy maintsy mivoatra mampiasa ny fahaizanareo mitondra ireny moto sy scooter ireny manenjika ny karazana jiolahy tahaka itony. Ianareo ihany no manambasy ka ianareo ihany no afaka mifampitana amin'ny andian-jiolahy tahaka izao tantaraiko aminareo izao. Ambava homana, ampo mieritra.
Mitudyka amini polisy si ny zandary ny tena etw. Efa betsaka ianarew nw mande moto si skuter. Ci nataw hitari-dalana na hanaraka manampahefana irery intsuny izany ankehitriny manulona izaw twejavatra izaw fa ci maincy mivotra mampiasa ny fahayzanarew mitundra ireny moto si skuter ireny manenjika ni karazana jiwlahy tahaka ituny. Ianarew ihany nw manambasy ka ianarew ihany nw afaka mifampitana amini andian-jiwlahy tahaka izaw tantaraikw aminarew izaw. Ambava humana, ampu mierytra.
Tsara sy mora notadidiana ny toritenin'ny mpitandrina tao amin'ny FJKM Anjanahary Maritiora androany 9 marsa 2014. Hosoratako eto ny ambangovangon'izany, sady ho tahiry no ho fampitàn-kafatra ihany koa. Misy karazany telo ny fisarihana ataon'ny devoly ny olombelona hahalavo azy, ary nosedrain'i Jesoa ihany koa izany fisarihana izany :
Rehefa noana i Jesoa dia tarihin'ny devoly ianao hanaonao foana. Bitsihiny ianao hangalatra, bitsihiny ianao hamono olona, bitsihiny ianao handroba na zavatra hafa mety tsy ho ampoizinao. Jesoa eto nampirisihany hamadika ny vato ho lasa mofo, izany hoe hanao karazana mazia. Toy ny hoe izay hitanao manodidina anao eto tonga dia hano sy raiso ho anao satria noana ianao. Mety havadikao ho lasa fanararaotra avokoa ny zavatra rehetra eo akaikinao, tianao avadika ho hanina daholo. Tsy niditra tamin'izany anefa i Jesoa fa namaly avy tamin'ny Tenin'Andriamanitra hoe tsy ny mofo ihany, na ny hanina miditra am-bava ihany, no iveloman'ny olona. Ireo efa mahay ny Soratra dia mahalala fa misy tohiny eo manao hoe... Fa avy amin'izay rehetra nivoaka ny vavan'YHWH. (Ny teny rehetra avy amin'YHWH, hoy ny nandikantsika azy!) Satria ny tenin-Andriamanitra rehetra no mamelona antsika.
Tsy azony tamin'ny alalan'ny hanina dia tarihiny indray any amin'ny zavatra hafa karohin'olombelona fatratra ihany koa, ny hita maso ary ny ambony indrindra amin'izany dia ny fahefana faratampony eto amin'izao tontolo izao. Amin'izao fotoana izao dia manintona tokoa ny rentirentin'ny fandrosoana, ka iray amin'izany ny fahafahana sy ny mora fahazoan-javatra amin'izay zavatra karohina amin'ny aterineto. Tsy voatery ho ratsy ho azy tsy akory ireny fa misy fomba hisarihan'ny devoly anao kosa hihevitra fa mahazo manao izay tianao atao ianao, [na dia ny mifanohitra amin'ny nanamboaran'Andriamanitra anao aza, hoy ny mpanoratra eto] . Toy ny mpanjakan'izao tontolo izao ianao manoloana izany toe-javatra izany. Koa indro ary ny fandriky ny devoly : ahy ireo ka omeko izay tiako, omeko anao raha miankohoka eto anatrehako ianao. Na teo aza izany dia mbola tamin'ny Tenin'Andriamanitra ihany no namaliany azy ary nilazàny fa tokana ihany no hiankohofana sy tompoina dia YHWH.
Fantatry ny devoly ary fa tamin'ny Tenin'Andriamanitra hatrany no namaliana azy, dia mba nampiasa ny Tenin'Andriamanitra ihany koa izy hamandrihany an'i Jesoa. Ao anatin'ny fampiasana izany anefa dia misy fanolanana ny teny, na hoe fampiasana azy amin'ny tsy izy. Sady mampiasa ny Tenin'Andriamanitra ny devoly no manaitra ihany koa ny toetran'olombelona mora mirona mankany amin'ny fireharehana sy ny vedetisma. Raha tena voataizan'ny Tenin'Andriamanitra tokoa anefa tsy tokony hiròna mankany amin'ny fisehosehoana sy fireharehana [ho manana an'Andriamanitra] fa mankany amin'ny fanetre-tena kosa. Mariho fa efa maro ankehitriny ny fiangonana milaza tena ho kristiana no efa mihazakazaka mankany amin'izany fireharehana sy ny vedetisma izany koa anjaran'ny tsirairay ny mandinika manoloana ireo fandriky ny devoly ireo. Fa na dia misy aza ny voasoratra ao amin'ny tenin'Andriamanitra dia misy ny mampiasa azy io hamitahana ny hafa hankany amin'ny fahalavoana. Ka ny fanafody tsara indrindra manoloana ireo karazana fitaka mety hiandry anao dia ny fahalalàna sy ny fihinanana isan'andro ny Tenin'Andriamanitra sy mahalala ny sitrapony [mbamin'ny toetrany?].
Tsy mijanona hatreo ny fisarihan'ny devoly anao fa miandry sy mikendry hatrany ny fotoana mety handavoany anao izy. [Lioka 4 : 13]
Indro ny perikopa nakana izany toriteny araka ny fomba nandrafetako azy izany :
1 Ary feno ny Fanahy Masina i Jesoa niverina avy tany Jordana, ary noentin’ ny Fanahy tany an-efitra nandritra ny 40 andro Izy2 ka nalain’ ny devoly fanahy tany. Tsy nihinana na inona na inona Izy nandritra ireo andro ireo, ka rehefa tapitra ireo, dia noana Izy. 3 Hoy ny devoly taminy: raha Zanak’ Andriamanitra Ianao, baikoy io vato io ho lasa mofo. 4 Fa Jesoa namaly azy hoe: Voasoratra fa : Tsy mofo ihany no hiveloman’ ny olona [Deo. 8. 3] .
5 Ary ny devoly nampakatra Azy tamin'ny toerana avo, ka naneho Azy tanatin'ny indray mipi-maso ny fanjakana rehetra amin’ izao tontolo izao. 6 Dia hoy ny devoly taminy: Homeko Anao izao fahefana rehetra izao mbamin’ ny voninahiny, fa efa natolotra ahy izany, ka izay tiako no homeko azy; 7 koa raha hiankohoka eto anatrehako Ianao, dia ho Anao avokoa. 8 Fa Jesoa namaly azy hoe: Voasoratra fa: YHWH Andriamanitrao no hiankohofanao, ary Izy irery ihany no hotompoinao [Deo. 6. 13; 10. 20]
9 Dia mbola nitondra Azy nankany Jerosalema ny devoly, dia nametraka Azy teo an-tampon’ ny tempoly ka nanao taminy hoe: Raha Zanak’ Andriamanitra Hianao, mitsoraha avy eto mankany ambany any;10 satria voasoratra hoe: Izy hibaiko ny anjeliny momba anao hiarovany Anao;11 Lanjain'ireo an-tànana Ianao, Fandrao ho tafintohin'ny vato ny tongotrao [Sal. 91. 11, 12] . 12 Fa Jesoa namaly azy hoe: Voalaza hoe: Aza maka fanahy an’ i YHWH Andriamanitrao [Deo. 6. 16] .
13 Ary rehefa nanao ny fomba rehetra hisarihana Azy ny devoly, dia niala kely mandra-pisian'ny fotoana mety hanaovana izany indray.
Mituhy ve ny rediredi? Tsi hu afa-manuratra lava fa mandrera-masu. Sa ahona? Nanuratra ahu dia nisy nitsu-dranu hue tuhizu ny lalanareu satri tsi ankasitrahany ny fanuratra tahaka izau. Tsi maninuna, huy ahu. Tanjuna iray tiana asehu ny hue rehefa manuratra tahaka izau dia tua mahatsapa hue Tatsinanana kukua ny tena fa tsy Tandrefana. Dia nivoka hu azy avy any an-tsaina ny mariky ny Yin si ny Yang anisan'ny manavaka ny kuluntsaina Tatsinanana.
Dia nijery fampafantarana hue inuna tukua mua ireu Yin si Yang ireu? Ny valiny dia hue zava-drua luha mifanuhitra ireu nefa mifamenu tanteraka mahatunga azy ireu hu zavatra iray lavurary; milaza ny vavy si ny lahy, ny alina sy ny andru, ny atsimu si ny avaratra. Lasa hu azy ilay rediredy!
Yin nu mahasahirana? Ny teny fanuratra Yang.
Yin nu manakana indrindra? Ny Saina Yang.
Yin nu tadiavinau? Manatsutra ny famaky teny Yang e!
Dia lasa fanuntaniana sy valiny ilay Yin sy Yang. Tsy izany futsiny ihany fa mampituny fu kukua ilay vombulana Yiang (=Ihany) izay nutairin'ny Yin. Dia izay indray ny andruany aluha fa mitady hu lasa lavitra avy hatrany izy izany!
Raha lasa lavitra tuku mankw dia lasa tuw izau indray ny tukuny hu fanuratra iu lahatsuratra etsy ambuny iu:
Mituhy ve ng rediredi? Tsi hw afa-manuratra lava fa mandrera-masw. Sa ahong? Nanuratra ahw dia nisy nitsu-drang hue tuhizw ni lalanareu satri tsi ankasitrahang ng fanuratra tahakw izau. Tsi maning, huw ahw. Tanjung iray tiang asehw ng hue rehefa manuratra tahaka izau dia to mahatsapa hue Tatsinang kuku ny tena fa tsy Tandrefang. Dia nivoka hu azy avy ang an-tsaing ng mariky ng Yin si ng Yang anisang manavaka ng kuluntsaing Tatsinang.
Dia nijery fampafantarang ahw hue ing tuku mu ireu Yin si Yang ireu? Ny valing de hue zava-drua luha mifanuhitra ireu nefa mifamenu tanteraka mahatungga azy ireu hu zavatra iray lavurary; milaza ng vavy si ng lahy, ng aling si ng andrw, ng atsimu si ng avaratra. Lasa hw azy ilay rediredy!
Yin ng mahasahirang? Ny teng fanuratra Yang.
Yin ng manakang indrindra? Ny Saing Yang.
Yin ng tadiavinau? Manatsutra ny famaky teng Yang e!
Eeee! Lasa lavitra eeee!
[Marihw fa mandray ni tuerang few mong isaky ni vombulang farang ni "w" sy ny "g" ary ny "y" arakarakw ni tarehintsuratra mialuhw azy nefa manahy mafy ahw fandrau mandika ny fitsipi-panuratang izany! Marihw ihang ku fa azw fuanang tanteraka ny fainggw mihantung ary lasa "gg" nu misulu tuerang ny "g" nanazarang antsika! Farang: Marihw fa tsy teng Filipino iu fa teng Malagasy]
Raha manuratra tuy izau ahu dia aza manahy fa etu amin'ity sehatra ity ihany fa tsy hanau azy any amin'ny sehatra hafa satria te-hanazatra ny masunau futsiny ihany. Ireu zukiuluna sy lazundazuny amin'izau futona izau dia mety hu mahatadidy an'i Manana Jahavaay, efa nanuratra zavatra tuy izau. Efa hatramin'izany futona izany aho no nandray tsara fa ny uluna no tsy nanaiky mihitsy. Nisy ihany ny mpanau gazety no nahasahy niteny fa lasa aluha lotra tamin'ny vanim-putona niainany iny lehilahy iny, fa ny sms amin'izau futona izau no azu anekena fa nisy nanaraka ihany ny zavatra nusuratany ary mbula luza nuhu ny fumba fanurany aza. Dia huy ahu hue maninuna raha tunga dia andramana ny fanavauzana ny fanuratra teny malagasy amin'ity taunjatu faha-21 [ruapulu raika] ity fa tsy hu faly hanuhituhitra befahantany ny mety ho fanatsarana azy? Mety hu tsy tiantsika ny fandravana ny zavatra efa nahazatra antsika saingy futona izau, fandrau tsy misy miaru intsuny ny teny malagasy. Amin'izau endrika izau ihany kua mba miavaka tsara amin'izay ny u sy ny o ary mety hifanakaiky kukua ny teny ofisialy sy ny tenim-paritra!
Tsy misy mahalala izay am-po tsy miloaka, fa na izany aza dia tsapa ihany fa ny fo no tena miasa rehefa miresaka ity datin'andro politika ity nefa odiana tsy fantatra mihitsy ny datin'andro iray mifanakaiky aminy dia ny 26 janoary satria mivandravandra be hoe iza no tompon'andraikitra tamin'ny fandrobana sy ny fandorana toerana maro teto Antananarivo sy nanerana an'i Madagasikara. Miharihary ihany koa anefa fa ataon'i Andry Rajoelina ho fitaovana politika hitadiavan-tseza ilay datin'andro... ary ny sary ahitana ny loko nandravaka ny kianja mitafon'i Mahamasina no mandravaka izay zavatra miharihary izay. Fahatsiarovana ireo nodimandry notifirin'izay mbola nampanontany tena hoe avy aiza tokoa ve no natao sa fanandratana olona iray? Fotoam-pivavahana ve no natao sa famendrofendroana sy fanamelohana tsy mitsahatra an'i Marc Ravalomanana?
Na dia miezaka ny handresy lahatra aza ny ankamaroan'ny haino aman-jery eto Madagasikara fa manamarika andro lehibe teo amin'ny tantaran'i Madagasikara ny andron'ny 7 febroary dia tsy resy lahatra amin'izany kosa ny ankamaroan'ny olona, ary tafiditra amin'izany ny tenako, fa famitaham-bahoaka hanaovana sorona azy hahazoan'ny sasany ny fahefana sy hanalana baraka izay nitondra ny firenena iny andro iny. Na impiry haverimberina amin'ny haino aman-jery isan-taona aza ny 7 febroary sy ny fanamelohana an'i Marc Ravalomanana natombok'i Andry Rajoelina tamin'ny alalan'ny antso an-telefonina an-dranomasom-boay dia tsy hitondra na inona na inona ho amin'ny fampandrosoana ny firenena sy ny fihavanan'ny Malagasy na oviana na oviana ny fankalazana azy ity fa fisaraham-bazana aza no haterany.
Nazava ny tanjona nanaovana ny 7 febroary: hanaovana sorona ny vahoaka ka lohalaharana amin'izany ny PM na Premier Martyr Monja Roindefo saingy soa fa tsy maty ranamana iray io ka afaka nijoro ho vavolombelona taty aoriana fa notadiavina mihitsy ny hahafaty azy tamin'io andro io. Antony nentina handresena lahatra ny olona hataon'ireo nitady ny fahefana ny sorona amin'izany ny hoe halaina hatao biraon'ny praiminisitra ilay lapa satria hoe fananan'ny Kaominina izy io, hoy i Andry Rajoelina. Fanontaniana tampoka: an'ny Kaominina tokoa ve ilay lapa amin'izao fotoana izao? Aza mba manaiky fitapitahana ho'aho rey olona fa voin-tenanareo ny nanaiky ny hangaron-dapa... Teny mivantana mankarary izany soratako farany izany ka izay no amerimberenako hoe raha mbola hankalazaina fatratra toy izao ity andro iray ity dia ho amin'ny fifandranitana sy ny fifanirikiriana eo amin'ny tsy mitovy hevitra amin'ity raharaha ity no tanjona nanaovana azy!
Somary hafa mihitsy ny fizotry ny toe-draharaha politika eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Raha tantara tsangana dia efa tena eo amin'ilay mampitaintaina indrindra izy amin'izao fotoana izao. Heverina hoe ho tapitra ihany ilay tantara nefa toa tsy araka izay niheverana azy araka ny piesy teathraly malagasy (nametahana ilay anaram-panesoana hoe tantara gasy). Ilay kandidà resy tamin'ny fihodinana faharoa tamin'ny fifidianana filoham-pirenena no tena voapetaka ho saribakoly kanjo ity nandresy no tsy manaiky ho atao saribakoly araka ny itiavan'ireo nilaza fa nifidy azy satria io no notohanan'i Andry Rajoelina. Olombelona io ary manana ny maha-izy azy raha eo amin'ny mari-pahaizana aloha!
Tsy teto Antananarivo ny tena noho ny raharaham-pianakaviana fa tany Fianarantsoa tany nandritra ny androm-pianianana sy fametrahana an'i Hery Rajaonarimampianina ho filoham-pirenena tetsy Mahamasina. Niezaka ihany anefa nijery ny vaovaon'ny TVM ny zoma, andro lazaina ho famindram-pahefana, sy ny Asabotsy, androm-pianianana. Tsy nanaraka ny "mivantana" fa ny vaovao hariva ihany no nenjehina mba hamantarana izay ambangovangom-baovao fa tsy hiraharaha kosa izay fomba filazan'ny mpanolotra eo. Ny zoma aloha dia gaga ihany nahita ilay lazaina ho famindram-pahefana nefa fanolorana lakile lehibe sy fideraderan-tena nataon'ilay filohan'ny tetezamita sy ny fanndrahindrana avy amin'ireo mpitolona mafana fo nasaina no tena nisongadina. Tsy haiko aloha fa toa niverina indroa izay ilay vaovao tamin'io alin'ny zoma io tamin'ny resaka teny Iavoloha. Fanasongadinana an'i Andry Rajoelina manontolo ilay fotoana, dia hita mihitsy hoe efa nomanina tamin'ny toerany ireo mpaka sary, fa dia tena sarimihetsika vita, mampiseho ny fahaizana serasera amin'ny vahoaka no hita. Teto no nahitana voalohany fa nisy ny famasohana sahady ny filoham-pirenena vaovao. Vita ihany iny ny andro zoma!
Tonga indray ny Asabotsy, tsy araka izay vinavinako (any amin'ny lahatsoratro nivoaka avy tao akaikin'Ambohimahasoa tao) ny fizotran'ity andro ity. Tsy nahasahy nitondra ny olona teny Mahamasina ireo mpitarika ny ankolafy Ravalomanana sy ny kandidà Robinson. Natahotra ny isian'ny gidragidra ve sa hoe sao manao ny ataony ny mpitandro ny filaminana? Amin'ireny fotoana ireny anefa no tsy ho sahy mihoa-pefy ireo mpitandro ny filaminana ireo, satria maro ny manampahefana manatrika eo, ary tsy azo tsinontsinoavina ihany koa ny fanatrehan'ireo olo-manakaja vahiny. Izay koa anefa no tsy nahafeno ny kianjan'i Mahamasina. Fihetsika tsy mampiasa herisetra anefa no natao teny raha tena nahavita nampiseho ny fahaizany mitarika ireo lohandohan'ny ankolafy Ravalomanana. Ny fijeriko manokana noho izay vita izay no ahasahiako milaza fa efa tsy izy intsony ireo mpitarika ny ankolafy Ravalomanana ireo, miady ho amin'ny tombontsoany amin'ny fitadiavana seza fa tsy mahay mitarika na mandresy lahatra ny olony. Tsy mihaino izay mety ho tolo-kevitra avy amin'ireo olon-tsotra nefa tsy manana paika mahomby sy mahasintona ny tanora izay mety ho nivonona mihitsy ny hanao ilay fihetsiketsehana.
Mifanila amin'izany anefa dia ny mpanohana an'i Andry Rajoelina indray no nanao ilay zavatra nandrasako hataon'ny ankolafy Ravalomanana fa nataony araka izay mahamety ny azy ilay izy. Raha nanoratra aho hoe ny fanoherana ny didim-pitsarana miangatra no asongadina amin'ny alalan'ny sioka sy horaka tsy fankasitrahana, tsy ilaina kosa ny misiotsioka mandritra ny fianianana ataon'ilay filoha vaovao dia hafa kosa no fomba nitondran'ny mpanohana an'i Andry Rajoelina azy. Araka ny novakiako taty amin'ny tambajotra sosialy, satria anterina fa tsy nanatrika ny tena ary tsy nanaraka mivantana tamin'ny fahitalavitra ihany koa, dia itehafana mafy hatrany ny fisehoan'i Andry Rajoelina mivady na/sy ny Pere Pedro avy ery Andralanitra fa novasohana indray tamin'ny alalan'ny rodorodo fivoahana ny kianja vantany vao vita ilay fianianana ilay filoha vaovao. Tiana nampisehoana tamin'ny alalan'ny sary fa i Andry Rajoelina no tena ankasitrahan'ny mpanatrika fa tsy io rangahy napetraka ho filoha io. Amin'iny lafiny iray iny dia mahery sy mahatarika olona hatrany ny avy amin'ny mpanohana ilay filohan'ny tetezamita ary vereziny hatrany ny ao amin'ny ankolafy Ravalomanana.
Dia nisy ihany koa moa iny toe-javatra mampalahelo tamin'ny fanapoahana grenady iny izay na ny ankolafy Ravalomanana na/sy ny kandidà resy tamin'ny fihodinana faharoa, Jean Louis Robinson, no tiana ampangaina eo imason'ny vahoaka (any amin'ny faritany indrindra indrindra) sy izao tontolo izao ho mpampihorohoro sy tsy miraharaha ain'olona. Ivereno jerena, ho an'izay tsy mahatadidy, fa olona mainty fihodirana no tena tratran'ilay grenady (tetika fampisaraham-bazana sy ho fandresen-dahatra fanampiny fa ny ankolafy Ravalomanana tokoa no mety ho niavian'ilay famonoana olona maro), ary tadidio ilay resaka fa olona fotsy fihodirana (tsy hay intsony na vazaha na tsia!) no atao malaza fa nandefa ilay grenady. Mihabetsaka anefa ireo resy lahatra kokoa fa avy amin'ireo malahelo ny seza ho votsotra no azo sainina kokoa ho niavin'ilay famonoana olona (fa tsy fampihorohoroana araka izay efa nosoratako farany). Vao maika moa nanampy trotraka ny fahitana fa tsy ny ankolafy Ravalomanana sy ny mpifidy azy no hametraka olana amin'i Hery Rajaonarimampianina amin'izao fotoana izao na dia tsy levon'ny vavoniny aza ny fisian'ny hala-bato nahavoafidy ity farany fa ireo nilaza ho nanohana indrindra an'i Hery Rajaonarimampianina ka mitady hibaiko azy amin'izay tokony ataony... sy mitady hanohy hatrany ny gaboraraka tamin'ny tetezamitan'i Andry Rajoelina.
Amin'izao fotoana izao, ny hany nahadiso fanantenana ireo tsy nifidy an'i Hery Rajaonarimampianina tamin'ny fihodinana faharoa, dia izay tsy nahalany fotsiny ilay kandidà nofidiany, fa mamela ilay voafidy malalaka kosa hanao izay vitany ary mijery taratra ny ho fizotry ny raharaha. Mety hoe noho ny tsy fanantenana zavatra loatra ihany koa no mahakely ny fahadisoam-panantenana. Saingy ny fihodin'ny toe-draharaha no mety hampivadika ilay faharesena ho fandresena tampoka satria toa maneritery hafahafa lasa mandray ny toeran'ny mpanohitra sahady ny filohan'ny tetezamita. Raha ny antso fanao amin'ny radio sasantsasany no henoina dia maro sahady no diso fanantenana tamin'ireo nifidy an'i Hery Rajaonarimampianina tamin'ny fihodinana faharoa, sady milaza tena ho mpitolon'ny 2009... satria hoe toa mitady hitsipaka ny filohan'ny tetezamita ity filoha vao voafidy ity. Ny hany azo ambara dia hoe raha be loatra ny fanerena na faneriterena an'io kandidà efa lasa filoham-pirenena io dia safidy roa ihany no azony atao: na manaiky izay baiko rehetra omen'ireo milaza fa nampandany azy ka tsy tsy hanana ny mahaizy azy intsony ilay olona ary lasa saribakoly fotsiny na lasa mitady namana hafa asolo ireto olona tsy manaja ny atao hoe fahafahana sy fahalalahana ireto dia mazava loatra fa izay matanjatanjaka hafa no itodihany kokoa iarahany miasa. Tsy ho mora anefa ny ho vokatr'izay fanapahan-kevitra amin'ny safidy natao izay fa mety hihatra aman'aina mihitsy. Raha sanatria sanatria anefa mitranga izay safidy mihatra aman'aina izay dia efa azo vinavinaina ny niaviany nefa mazava loatra fa mbola ho vondron'olona hafa hatrany no hampangaina ho nanao izany dia mety ho avy ny filazana hoe "tsy mahatanty resy dia mamono olona araka ny fanaony!" Enga anie tsy ho tonga amin'izany...
Tohina ny fo ary tsy misy izay tsy tezitra raha nandre ilay baomba nipoaka ny alin'ny asabotsy 25 janoary 2014 teo amin'ny fiantsonan'ny fiara eo amin'ny tsenan'ny voninkazo, ampitan'ny lapan'ny antenimieran-doholona Anosy. Raha kibaombabaomba natao fihomehezana no nisy tao anatin'ny
tetezamitan-d Rajoelina dia mivadika zavatra hafa ilay izy amin'izao andro voalohany nandraisan'i Hery Rajaonarimampianina ny fahefana maha-filohan'ny Repoblika azy izao.
Olon'ny fo ny Malagasy ary malahelo hatrany amin'ny zavatra mitranga toy ireny. Misy ihany koa anefa ny zavatra manahirana sy mahasosotra ny mihaino azy. Aty Fianarantsoa moa ny tena ary gaga ihany nahita ny Emmoreg nifanaretsaka etsy sy eroa sy mahita ny eny an-toby miantrana amim-basy avokoa. Dia nanontany olona hoe fa misy inona? Namaly moa ilay mpitondra taxi hoe ahiana hanao fanakorontanana hoe ny zanak'i dada amin'ity andro fanokanana filoha vaovao ity. Namaly moa aho tamin'izay fotoana izay hoe sady tsy manana saina sy hery hanao izany ho'aho ny zanak'i dada no tsy avy aminy ihany koa ny hery sy fitaovana hahavitany izany.
Eto aho vao lasan'eritreritra hoe matoa izany natao ny fihetsiketsehana hitamaso hitako taty Fianarantsoa dia efa fanomanan-tsaina ny olo-tsotra sahady hoe raha vao misy fanakorontanana sy famonoan'olona tahaka izao nitranga izao dia ny ankolafy Ravalomanana no nanao izay. Manontany isika ary ankehitriny hoe iza tokoa ary no tompon'antoka ary iza no tena tiana ampihorohoroana?
Eto aho dia mitovy hevitra amin'ilay mpanao gazety Rosiana (tsy tadidiko ny anarany fa lahatsoratra vao nivoaka ao amin'ny global voices teny malagasy ao izany fa finday no anoratako izao) naneho ny heviny mazava tsara hoe tsy fampihorohoroana ny tranga toy izao fa famonoan'olona tsotra izao. Ny fampihorohoroana dia misy fanambarana avy amin'ny vondron'olona iray fa izy no tompon'antoka tamin'ilay toe-javatra ary lazainy manaraka ihany koa ny zavatra takiany avy eo. Eto izany dia tsy fampihorohoroana no mitranga fa famonoan'olona fa raha misy ny tena lasibatra tiana ampihorohoroana dia ny zanak'i dada izay. Efa voahoso-potaka avy hatrany anefa ry zareo noho ilay fahaizana manasa ny lohan'ny vahoaka. Nataon'ny sasany sorona ny ain'olona tsotra nefa tsy ny ankolafy Ravalomanana velively no hahazo tombontsoa amin'izany tranga manafintohina izany.
Raha niverina tamin'ilay mpanao gazety nifamaly tamin'ilay bilaogera Rosiana hardungish ihany aho, dia hoy ranamana hoe sampana na vondron'olona avy amin'ny hery manokana miankina amin'ny fanjakana ihany no tompon'antoka amin'ny tranga toy ireny ho famoretana ara-tsaina ny vahoaka ka milamina sy tsy sahy mihetsiketsika ny olona. Tsy haiko aloha na azo eritreretina ho mitovy amin'ilay mpanao gazety izay ny tranga eto amintsika na tsia fa izaho araka ny efa nosoratako dia resy lahatra tamin'ilay filazan'ilay mpanao gazety.
Olona manahy ho very tombontsoa, sady efa fantatsika rahateo fa vao miova filoha mpitantana isika izao, no mety hahavita sy hahatontosa ny toy izao sady mbola eo aminy soa aman-tsara ny fitaovana hahavitany izany. Raha vantanina ny resaka dia tsindry atao amin'ny filoha vaovao ny tahaka izao satria mitady hieritreritra hiara-miasa amin'olona hafa ranamana ka fampitandremana io. Isika rahateo mahalala fa tsy ho afa-miova ao anatin'ny indray mi-pimaso monja ny mpikambana governemanta sy ireo tale isan-karazany any amin'ny minisitera tsirairay any.
Iza no mahazo tombontsoa amin'izao famonoan'olona izao? Izay no fanontaniana. Ny azo heverina avy hatrany ho voa mafy kosa dia miharihary fa Ravalomanana satria azo sakanana na ahemotra ao anatin'ny fotoana tsy voafetra ny fahafahany mody... raha misy ny korontana. Afa-mitanisa indray isika amin'ny hoe iza avy no mahazo tombontsoa amin'ny tsy fahafahan-dRavalomanana Marc kanefa handany fotoana (sy vatoaratra) ho ahy ny hitanisa azy ireo fa efa samy mahafantatra rahateo isika.
Na izany na tsy izany tsy afa-manendrikendrika na iza na iza isika fa dia mitondra ny fampiononana ny havan'ny maty ary mirary fahasitranana ho an'ireo maratra noho ny asa-ratsin'ireo tsy mataho-tody.
Mety hahagaga anareo ny zavatra soratako nefa dia izay mihitsy no lazaiko etoana. Heverinareo ho famadihana ve sa fiovan-kevitra izany resako izany? Aza maika ny hitsaratsara fahatany fa miangavy antsika rehetra hamaky hatramin'ny farany izqay soratako etoana.
Amin'izao fotoana izao aho tsy mahalala izay programan'i Jean Louis Robinson na ny movansy Ravalomanana amin'ny lazaina ho fihetsiketsehana lehibe hotontosainy rahampitso fa hevitro manokana ny holazaiko. Hevitra tsy iraisana na amin'iza na iza. Tsy mahafantatra izay any an-tsain-dry zareo aho (vakio ny lahatsoratra bilaogiko omaly) fa raha izaho no mpanapa-kevitra dia izao no nataoko:
Raha amin'ny folo maraina ny fotoam-pianianana ao Mahamasina dia adiny iray sy sasany na adiny iray mialoha no hamoriako izay mpanaraka ahy any amin'ny toerana mahazatra fa hiaraka rodobe ho any Mahamasina avy eo. Tsy hila ady amin'ny vahoaka efa nandeha mivantana nakany sanatria, satria vahoaka ny olona any ary nasaina ho any ny vahoaka tsy ankanavaka, fa haneho amin'ny fomba tsy ampoizina ny maha-vahoaka ahy ihany koa. Tsy hifandrafy na hampiasa herisetra na oviana na oviana saingy manankambara amin'ilay andrim-panjakana nanasa ahy amin'ny maha-anisambahoaka ihany koa. Rehefa maro sy tafaraka ny mpiara-mitolona dia tsy misy tokony hanakana ahy sy ny mpiara-mitolona amiko tsy ho eny. Manaiky soa aman-tsara ny hosavaina sy hanaraka soa aman-tsara ny arofenitra rehetra afa-tsy amin-javatra tokana monja: hihorakoraka sy hisiotsioka tsy mitsahatra aho mandritra ny fotoana hitenenan'ireo Mpitsara rehetra satria ireny no nanao tsinontsinona ny fitarainako sy ny fitakiako, sady tsy nitandro ny fampanjakana ny lalAna sy ny sazy tokony hifandraika amin'izany fa toa maika ny hampandany olona iray monja. Hangina sy tsy hiloa-bava kosa mandritra ny fianianana satria karazany sata amin'ny firenena demokratika kosa iny. Tsy mila tora-bato sy herisetra koa izany nefa hanana ny akony manerana ny firenena sy iraisampirenena kosa. Tsy misy tanjona hanakanana ilay fotoana izany fa fanehoana alahelo ho fampieritreretana fa misu vondron'olona tadiavina tsinontsinoavina kosa.
Tsaroana eto ny 28 marsa 2009 nanenjehana sy nandravan'ny miaramila ny fihetsiketsehana teo Andohan'Analakely sy Ambohijatovo. Tsaroana ihany koa ny herintaona taty aoriana io, mbola nankeo ihany ny zanak'i dada hitondra voninkazo teo saingy nosakanana satria ny an'ny FAT no apetraka eo aloha ka nampisy ny sahotaka teo ihany satria saiky nisy ny nanao sotasota saingy tsy nanaiky lembenana ny zanak'idada tamin'io fotoana io.
Tsaroana eto ihany koa ny 26 janoary 2009 nampanginana tanteraka tamin'ny alalan'ny fandorana ny tvm sy ny mbs ka ny fotoanan'ny 25 janoary indray no hampitana mivantana ho ren'ny firenena ny feom-bahoaka iniana ampanginina ny feony. Fa atao amin'ny fomba milamina izany satria tsy tia sotasota ny zanak'i dada.
Vinavinako samirery io ary tsy manana radio na tele handefasana izany aho fa revirevy fotsiny io. Tsy misy dikany raha efa fotoanan'ny revy vao ho tonga eny satria ilay saimbolika ihany no tena tadiaviko satria ho filoha hatrany tsinona Atoa Hery Rajaonarimampianina. Heveriko ho familiviliana ny fanehoako ilay hevitro kosa ho henon'ny rehetra ny fotoana hafa.
Revirevy fotsiny io fa tsy fantatro izay hataon'ny ankolafy an! Ka faranako ny lahatsoratra hoe : Andao ho any Mahamasina rahampitso fa mihaona eny amin'ny magro aloha ary tsy misy tokony hanafenana ny hankanesana mankeny.
Antokonam-baravaran'ny fametrahana amin'ny fomba manetriketrika ny ho filoham-pirenena vaovao isika eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Na tsy hita mivandravandra amin'ny fiteny na fihetsika mahery vaika aza dia misy ihany ny fisarahan-kevitra.
Hojerentsika izany toe-javatra izany.
Misy ireo mahatsapa fa nisy ny halabato sy ny faneriterena nampiova be dia be izay ho fizotry ny vokatr'ilay fifidianana, ary resy lahatra amin'izany ny tenako.
Misy kosa anefa ireo manitrikitrika fa na dia misy aza izany halabato izany dia tsy nampiova inona loatra izany fa lany amin'ny fomba demokratika ny filoha, nohamafisin'ny fitsarana manokana momba ny fifidianana izany ary efa mankato izany ny iraisampirenena ka tsy misy dikany intsony izay fihetsiketseham-panoherana ilay voka-pifidianana.
Koa raha eo ary izany rehetra izany, manana paikady hahafahana mandiso izany fiheverana ankapobeny izany ve ireo mpitarika milaza fa manohitra izany voka-pifidianana sa seho ivelany fotsiny izany hitadiavan-tseza maromaro kokoa na ambony kokoa (ny toeran'ny filohan'ny mpanohitra)? Tahatahaka ahoana tokoa ilay lazaina ho paika mahomby iandrasana herinandro fotsiny? Samy hahita izany isika rehetra.
Soratra teny ambony bus moa ity ka tohizana @ manaraka raha mbola misy fotoana.
Tsaroako nisy fotoana, na dia efa ela aza izany, nanoratako tamim-bilaogy ny toe-tsain'ny tafika nandritra ny nanaovana ny fanompoam-pirenena ivelan'ny tafika.
Ampahatsiahivina indray fa mety tsy ho tadidinareo intsony ny hoe i Afrika atsimo no firenena raisina hatrany ho fahavalo. Afrika atsimo no firenena ahiana hanafika antsika. Ny zavatra na fanazarantena rehetra natao noho izany dia ho fiandrasana ny fananiham-bohitra ataon'i Afrika Atsimo.
Mety tsy ho ao an-tsain'ny tafika velively noho izany fa mety ho fahavalo akaiky antsika indrindra io Frantsa mihodidina antsika mibodo ny nosikely tokony ho anjara tanintsika io. Raha misy ny firenena mifandrafy tombontsoa amintsika dia i Frantsa.
Karazana revolisiona noho izany ny tamin'ny andron-dRavalomanana Marc raha nametraka fiaraha-miasa ara-tafika tamin'i Afrika Atsimo io filoha io. Tsy maintsy misy ny tsy mahazaka izay fiaraha-miasa izay tao amin'ny tafika tao ary mihevitra hatrany an'i Marc Ravalomanana ho fahavalo. Mandritra izany fotoana izany mbola mitohy ny fiaraha-miasa tamin'ny Tafika Frantsay.
Mety misy ny mahatadidy ny hafalian'ny tao amin'ny tafika tao rehefa nolazaina ampahibemaso fa tazonina ny ambatatongan-drafitra. Midika izany fa nisy finiavana hanova rafitra ihany tao amin'ny tafika tao fa nilefitra ihany ny filoha tamin'ny farany. Lazaina ho mbola nisy tsy nahazaka ihany koa ny nanaovana ny minisitry ny fiarovam-pirenena ho vehivavy ary lazaina ho anisan'ny nahatonga ny fanonganana an-dRavalomanana ihany koa izany. Raha dinihina anefa dia ny fomba nanazaran'ny cooperants miaramila frantsay ny tao amin'ny tafika tao mihitsy no nanolokoloana ny fankahalan'ny miaramila an-dRavalomanana ka tongany hatrany amin'ny fanonganana azy tamin'ny 2009. Ary mbola mitohy izany amin'ny fankahalana ny "Zanak'i dada".
Gaga sy talanjona manko ny tena tamin'ny fanondroana ny zanak'i dada ho nikononkonona "alatsinainy mainty" raha vao nanomboka kely ny taona. Tsy manana olona hahavita ny toy ny tamin'ny 26 janoary 2009 tsy akory ny zanak'i dada ary tsy hahasarika olona hotarihina hanakonana ireo andian'olona nokaramaina hamaky ny tranombarotra sy ny orinasa fotsiny tsy maka na inona na inona fa ny olona vao nangonina tamin'iny andro iny no asaina maka izay zakany.
Fa raha napetraka tamin'ny andron'ny revolisiona sosialista ny fankahalana firenena vahiny tao amin'ny tafika (miaramila sy zandary) dia efa vondron'olona ato amin'ny firenena indray antsoina hoe zanak'i dada no natsangana ho fahavalo hatramin'ny nijoroan'ny tetezamita.
Ahoana no mahatonga izany fankahalana olona ato anatin'ny firenena izany ary mety ho tonga hatraiza ny vokatr'izany fankahalana izany raha mbola mitohy izao kolokolom-pankahalana olona ao anatin'ny tafika izao?
Rehefa tontosa ny fanonganam-panjakana nataon'ny tafika tamin'ny 2009 dia tsy nanana hery hianteherana ny legalista tamin'izany fotoana izany ka niantso ny SADC hiditra an-tsehatra eto Madagasikara. Vao miresaka SADC anefa dia Afrika Atsimo no ao an-tsaina voalohany, ilay firenena efa notondroina tao amin'ny tafika ho fahavalo mpananim-bohitra. Na dia niova aza ny tantara tao Afrika Atsimo ary efa foana ny Apartheid tany dia tsy nanova na inona na inona tamin'ny fomba fijerin'ny Tafika Malagasy izany toe-javatra izany. Koa raha miantso ny idiran'ny SADC ny legalista dia noraisina ho fahavalo anatiny teo anivon'ny tafika ary iny nahariharin'ny lehibem-paritry ny zandary teto Analamanga iny. Mariho anefa fa tsy fiaraha-miasa ara-barotra ihany ny ao amin'ny SADC fa fiaraha-miasa ara-tafika ihany koa.
Nihamafy ny tolona nataon'ny legalista tamin'ny 2009 ary nitadiavana fomba hamotehana azy. Fomba roa no natao dia ilay resaka baomba hanendrikendrehana hatrany izay mpitarika legalista lasa ankolafy Ravalomanana sy ny fanolikolena ireo mpitarika ireo hamily lalana ny tolona... na dia nahomby aza ireo tetika ireo dia mbola betsaka hatrany ny mpankasitraka ilay fitondrana naongana. Na izany na tsy izany efa nasisika tsimoramora ihany ny fampitoviana ny zanak'i dada amin'ny mpampihorohoro.
Mety ho tonga hatraiza indray ity fametrahana ny zanak'i dada ho fahavalo, na mpampihorohoro, na hoe mpanakorontana ity? Tombatombana no apetraka nefa avy amin'ny zavatra hita ihany no hanatsoahana izany ary ny zava-niseho tany Mahajanga tamin'ny nahasahian'ny emmoreg nitifitra tamin'ny bala tena izy ny mpianatra no mari-panondroana hahafantarana izay hataony.
Nahariharin'iny fihetsika iny fa efa vonona ny handripaka ny mpiray tanindrazana aminy ny ao amin'ny tafika ary azo avoaka tsy amin'ahiahy ny voka-pifidianana izay efa malaza fa feno hosoka iny ary efa nahasahiako niteny fa na izaho izao aza zary mahay tsy fidiny ny fomba fangalaram-bato.
Efa vonona ny tafika hampandry fahalemana ny tany sy tsy hitsitsy an'ireo rehetra tsy manaiky ny voka-pifidianana. Efa natsangany ho fahavalo rahateo ireo ka tsy hananany antra rehefa miseho mamaly. Tsarovy anefa fa tsy voatery ho izay eritreretina ihany no hitranga.
Izany teny izany no atolotra anareo ho fiarahabana nahatratra ny taona 2014 sy hanolorana ihany koa ny firariantsoa tsy ankanavaka ho anareo rehetra. Teny hafahafa toa tsy mifanaraka amin'ny vanim-potoana ve? "Ataoko ahoana no fijery ny loza hanjo ny fireneko?" Mbola teny ao amin'ny baiboly ihany koa, avy amin'ny vavan'ny vehivavy iray, te-hiaro ny mpiray tanindrazana aminy. Hotantaraiko ho anareo ihany anefa ny anton'izany soratra izany.
Nandia fifidianana ho filoham-pirenena fihodinana faharoa sy solombavambahoaka isika tamin'ny volana farany tamin'ny taona 2013 teo. Ankehitriny isika mandingana ny taona 2014. Taona fifampirariantsoa, nefa tsy mety tafandry noho ny toe-draharaha politika eto amin'ny firenena ny tena. Sambatra ianareo izay tsy tratran'ny viriosin'ity politika ity, fa tsy manohintohina ny fanaonareo andavanandro izay mihatra amin'ity firenena ity, ary tsy ataonareo mankarary fo izay zava-mitranga rehetra. Ny anay kosa toy ny ozona fa tsy maintsy manoratra rehefa misy ny manery, tsy ambanana basy sanatria, fa ny ao anaty mihitsy no tsy mahay mamela fa manakana anao hanao zavatra hafa mandrapanoratray sy mandrapampitanay ny eritreritra ao anaty ao. Izay ve ilay hoe tsy mety mandry ny saina?
Efa nanoratra aho fa anjaran'ny ceni-t sy ny ces no manao izay hampilamina ity firenena ity. Tsy hoe sanatria hibaiko azy ka hampandresy izay nofidiana fa mitady kosa ny hanomezana ny mangarahara ho hitan'ny rehetra mba ho eken'ny rehetra ny valim-pifidianana dia hilamina kokoa ity firenena mamintsika rehetra ity. Rehefa mangarahara ny vokatra ary voaisotra avokoa ny hosoka sy ny sandoka rehetra dia inoana ny isian'ny filaminana eto amin'ny firenena. Tsy izany velively anefa no mitranga ka mahatonga ny tena handray penina miaraka amin'ny teny mihalohalo manao hoe "Ataoko ahoana no fijery ny loza hanjo ny fireneko?". Tsy milaza zavatra hitranga eo noho eo izany fa milaza zavatra hoavy. Fa hoavy mandrapahoviana anefa?
Naleoko, raha tena mitady filaminana ho an'ny tanindrazantsika tokoa, manaiky hatrany hanao izay handresena lahatra ny rehetra amin'ny alalan'ny porofo mivaingana fa tsy amin'ny alalan'ny teny manidina hoe efa nataonay mangarahara ny famoahana ny vokatra nefa tsy hitan'ny olona akory izany "ezaka" nataonao izany. Efa ananan'ny fomba fitenenana malagasy ny hoe "ny toky [teny] fitaka fa ny atao no hita", noho izany efa zava-niainan'ny Malagasy ny fisian'ny mpamitaka amin'ny alalan'ny teny sy ny mpandrebireby fa ny fanatanterahana amin'ny alalan'ny asa ihany no ankatoavin'ny rehetra.
Naleoko nandany fotoana kely, raha tena mitandro ny marina tokoa, miara-manisa ny vokatra, sy miara-mijery izay tokony narenina fa tsy mihazakazaka amin'ny tsy antony fa hivarina any amin'ny hantsana. Naleoko afa-po tsara amin'ny zavatra takiany amin'ny fampitahana ny vokatra ny andaniny sy ny ankilany dia tsy miteraka adihevitra lava mety hampisavorovoro ny fiaraha-monina intsony ny vokatra navoaka. Saingy tsy izay no lalana nosafidian'ny ceni-t fa maika ny hilaza hamoaka ny vokatra feno izay tsy misy na inona na inona fantatra amin'ny fikajiana azy fa toy ny avoaka petatoko fotsiny. Tsy izay manao izay hampilamina ny rehetra no lalana nodiavin'ny ceni-t fa lasa mahatonga ny ahiahy hoe tsy ny hanatontosa fifidianana marina sy tsy miangatra no nataony fa ny hampandany izay nobaikoana taminy holaniana.
Tsarovy ry ao amin'ny Ceni-t fa vantany navoakanao ny vokatra feno, ary tsy misy intsony ny lalana hiarahan'ny rehetra manisa ny vokatra marina dia mpandray anjara fototra amin'ny fampiadiana ny olona eto amin'ny firenena ianao, mpandray anjara fototra amin'ny fanakorontanana ny firenena ianao. Saingy heverinao ve fa miaraka amin'ny mahery sy ny manam-piadiana ary ny manam-bava ianao dia ho afa-maina fotsiny amin'izao? Tsy zava-mora ny fihazakazahan'ny fampitam-baovao manerantany mampahafantatra ny vokatra feno ka nilazan'ny fampahalalam-baovao frantsay sasantsasany sahady fa efa misy voafidy ho filoha eto amin'ny firenena, ary fanerena sahady ihany koa ny CES izany hanamafy io vokatra mampisalasala ny maro io.
Mampitamberina ny zava-nitranga tany Cote d'Ivoire ity resaka ity. Namoaka vokatra, feno hosoka sy kajikajy diso, ny ceni tao an-toerana. Nesorin'ny Fitsarana misahana ny Lalampanorenana ny faritra rehetra feno hosoka, dia lasa olon-kafa no nandresy. Tsy neken'ny Firaisamonina Iraisampirenena, ary lohalaharana tamin'izany i Frantsa, izany fanesorana ny hosoka rehetra izany, dia nidrikina ry zareo fa ny vokatra avy amin'ny ceni ihany no izy, nefa ny Fitsarana no mampanara-dalàna azy. Izay toe-javatra any an-kafa izay no inian'ny ao amin'ny ceni-t eto Madagasikara hitranga ary ny tompon'andraikitra voalohany ao no tompon'andraikitra feno amin'ny toe-javatra rehetra hitranga.
Raha ny tokony ho izy dia tsy azo atao intsony ny fampitaham-bato rehefa nolazaina ilay vokatra feno fa dia araka ny fitoriana mipetraka fotsiny sisa ny hanesorana na hanampiana vato hafa, izay tsy dia misy dikany loatra intsony. Ilay lalàna mametraka ny fotoana fitoriana farany mialoha ny ivoahan'ny vokatra feno avy amin'ny mpanangom-bokatra ofisialy ihany koa tsy ahafahana mitory izay mpangala-bato amin'ny sehatra avoavo kokoa sy mahasahana ny firenena manontolo. Mampanjaka ny halabato goavana kokoa, raha izany, ilay lalàna hoe folo andro no fetra farany. Na inona na inona hambaran'ny CES, ary na iza na iza no hotondroiny ho mpandresy, dia efa nampidirin'ny ceni-t tamin'ny krizy vaovao amin'ny endriny hafa kokoa i Madagasikara. Dia faranana amin'ny lohateny manao hoe: "Ataoko ahoana no fijery ny loza hanjò ny fireneko?" (Estera 8:6a)
Hifarana ny taona 2013, hifarana amim-pahakiviana sy amin'alahelo, nefa toa tsy hitondra fanantenana sy hafaliana akory ilay taona vaovao 2014. Tsy hoe resy izay nosafidiana dia kivy sy malahelo fa ilay halatra tamin'ny dingana rehetra sy ny sehatra mihitsy no mahatonga likiliky anaty tsy mampazoto miasa sy tsy mampazoto miresaka, ary mety ho maro ny olona tahaka izany nefa mety tsy hisy ihany koa fa izaho irery no maka lagy eo. Tsorina fa efa nivonona ny hanaiky ny voka-pifidianana aho raha tena avy amin'ny safidin'ny olona tokoa ilay izy saingy ny tsikaritra kosa tsy mamela. Rehefa miresadesaka amin'ny hafa ihany koa dia vao maika zendana amin'ny fitadiavam-pandresena amin'ny fomba rehetra ataon'ny sasany na mendrika ilay zavatra atao na tsy mendrika... fa ny tsy mendrika sy ny tsy rariny no betsaka kokoa. Tsorina ihany koa fa zary mahay ny fomba rehetra hangalaram-bato aho, na dia vao in-droa (in-telo raha miaraka amin'ny referandaoma izay tsy nandraisana anjara) monja aza isika Malagasy no nampiasa ity biletà onika na vato tokana ity. Andeha hoe hosoratana izay tadidy!
Fomba fangalaram-bato
Misy ireo fomba fangalaram-bato mialoha ny fifidianana na amin'ny fanomanana moa izany izay efa nomarihako ihany saingy toa tsy misy miraharaha dia ny avy amin'ny lisitra aloha voalohany indrindra. Efa zatra ny fanaovana ny lisitra araka ny laharan-trano ny Malagasy ka avelao amin'izay ihany. Hafetsena ilay hoe mijery ny anaranao amin'ny lisitra ianao, fa ahoana kosa ny hanamarinanao fa tsy misy mpifidy hafa ankoatra anareo ao amin'ny laharan-tranonao? Tsy mbola nisy namaly io hatramin'izao. Any anefa no miainga voalohany indrindra ny fangalaram-bato raha misy olona hafa miray trano aminao, izay tsy fantatrao, nefa afa-mifidy soa aman-tsara. Nisy olona, noho ny fahazotoan'ny tao amin'ny fokontaniny nanavaka isaky ny laharan-trano sy nizara izany isan-tokantrano, nahazo karatra amin'ny anaran'olona enina tsy fantatra velively nefa dia ao anaty lisitra sy nanaovana karatra.
Manaraka izany ny fahazoan'olona maromaro karatra roa na mihoatra, dia tsotrabe ny olona namerina ireny, nefa tokony norovitina na nodorana ireny tsy ho ampiasain'olo-kafa. Re moa fa nisy ny tany ananonanona tany (tadiavo amin'ny gazety) nizara ireo karatra tsy nisy nandray hifidianan'ny olona hafa azy. Halabato efa henjana koa izay satria mandiso ny isan'ny nandrotsa-bato marina. Izay tadidy eto am-panoratana moa no lazaina fa raha mahita ianao dia tsara ny manoratra izany.
Misy koa ny fangalaram-bato mandritra ny fifidianana izay tsikaritra amin'ny endrika maro ihany koa:
Nisy ny biraom-pifidianana nahitana taratasy fotsy tsy nahitana na inona na inona rehefa nandeha ny fanisana. Hevitra tsotrabe eo noho eo ny hoe vato fotsy iny izany. Saingy ilay biletà misy laharana dia ahafahana milaza fa efa misy fikasana hanao zavatra tsy mety amin'ny fahitana iny taratasy fotsy tsy misy na inona na inona iny. Raha entin'ilay olona mody ny vato dia ataony inona? Nahoana no atakalo taratasy fotsy tsy misy na inona na inona, na mody asiana sary na soratra tsy manaiky fifidianana ohatra dia maninona? Iny taratasy fotsy iny, na ireo taratasy tsy biletà narotsaka tanaty vata ireo dia efa azo ahiahiana fa misy ny fikasana hangala-bato ao amin'io birao io, dia iny ihany no tsy mifanaraka amin'ny laharana tokony ao amin'ny birao raha misy ny fanamarinana ny laharan'ny biletà mirotsaka ao anaty vata. Mahavita zavatra be dia be anefa taratasy (iray monja) iny eo amin'ny sehatry ny fangalaram-bato ka ataoko toy ny tantara kely izany.
Raha tsy mety nahazo vato mialoha tao amin'ny birao iray izay te-hangala-bato dia mividy vato izy. Izao no ataony: entiny ny taratasy manana endrika sy habe A5 iray, satria efa nolazaina mialoha fa habe sy endrika A5 ny taratasim-pifidianana ho filoham-pirenena. Miandry eny akaikikaikin'ny biraom-pifidianana amin'izay ny mpihaza mpifidy. Mikendry olona iray na roa na mihoatra heveriny ho azo vidiana izy (aza atao mahagaga raha hiova ny vokatra eny ambany tanàna!) dia resahiny hoe: ento aty hovidiako 15.000ar na 10.000ar ny vatonareo dia omeo ahy fa ity taratasy ity arotsaka ao. Dia raha manaiky ilay (ireo) olona dia mifanakalo fotsiny ny taratasy sy ny vola dia vita ny dingana voalohany.
Dingana faharoa, asiana marika an-taratasy (feutres no be nampiasa nefa stylos ny tao anaty birao, na stylo mena na manga no nampiasaina raha stylo manga ohatra ny an'ny ao amin'ny birao) eo amin'ilay safidy hofidiana dia mijery izay olona hafa mety ho azo vidiana ihany koa ny safidiny ka ifanarahana fa entiny mivoaka ny biletà tokony arotsany fa ilay nomen'ny mpihaza olona no arotsaka. Rehefa mivoaka avy any amin'ny biraom-pifidianana indray ilay (ireo) olona dia mifanakalo biletà mbola tsy nisy marika sy ny vola nifanarahana. Mandeha noho izay ny bizina amin'iny lafiny iny satria tsy maintsy maka ny anjarany ihany koa ny mpihaza mpifidy.
Raha mahazo olona iray isaky ny adiny iray ilay mpihaza dia nahazo haza folo izy izany nandritra ny tontolo andro. Raha atsasakadiny dia efa roapolo izany. Azo marihana anefa fa saika ny maraina ny olona no nifidy fa somary nihanalalaka kokoa ny folakandro (jereo ny taham-pandraisana anjara) ka mety hahazo hatramin'ny haza iray isaky ny fahefakadiny ny mpihaza iray na isaky ny folo minitra aza,izany hoe efatra isaky ny adiny iray na efapolo ao anatin'ny tontolo andro. Izany hoe raha ny 75% monja amin'ny biraom-pifidianana no nanaovana izay hetsika izay dia manome isan'ny biraom-pifidianana 15.000 izay ka raha io no ampitomboana mpifidy 40 raha mpihaza iray isaky ny biraom-pifidianana iray ihany no kaontiana (fa mety misy mpihaza roa na telo isaky ny biraom-pifidianana io) dia efa manome isam-bato 600.000 na 15%n'ny mpifidy nandrotsa-bato.
Mariho anefa fa tamin'ny fampielezam-peo ihany dia efa nandrenesana fa lany antenantenam-potoana ny biletà, izany hoe raha tsorina dia na ny ceni-t no ninia nanao isam-bato tsy ampy na nisy niray tsikombakomba tamin'ny mpividy na mpihaza mpifidy ny mpikambana miandraikitra io biraom-pifidianana io. Tsy nilaza ny isan'ny bileta rezerva isaky ny biraom-pifidianana moa ny Ceni-t fa raha toa ka tsy ampy noho ny isan'ny mpifidy voasoratra anarana ny isan'ny biletà dia efa be dia be izany ny mpihaza mpifidy mijorojoro ao ivelany ao hividy safidy. Aza atao mahagaga koa noho izany raha mihoatra noho ny isan'ny mpifidy nandrotsa-bato ny isan'ny biletà tafiditra anaty vata satria mety tsy ho hitan'ny mpanamarina akory hoe roa anie ny biletà indray ampidirin'olona iray.
Resaka teny ho eny indray no nandrenesako zavatra toy izao: Naharay antso ny delege iray dia mampita ny resaka amin'ny namany mety ho azo irahina manao hoe, tsy misy mpifidy, hono, letsy izao atsy ananona ka makà ialahy sakafo any amin'ny QG hitondra sakafo ho an'ny namana ao. Resaka tsotra nefa misy zavatra ambadika ambarany, tambatambazana na ahodikodin-doha (diversion) ny ao amin'io birao io hanentsenana vato hafa na hanovana ny vata mihitsy. Meto ho mbola maro ny halatra mandritra ny fotoam-pifidianana, toy ny fividianana delege na birao fa ambadika tsy hita maso moa izy ireny.
Raisina eto ihany koa ny fangalaram-bato mandritra ny fanisam-bato, dia ny manonona anaran'olona hafa nefa hafa ny safidin'ny olona. Haingana dia haingana ny mpanisa vato mampiseho ny vato ka tsy fantatra marina na izay tokoano voamarika na tsia. Nisy nahatrarana ho nanao izany anefa tamin'ny mpanonona vato saingy toa afa-maina fotsiny izy ireny rehefa bedy am-bava.
Endrika fangalaram-bato aorian'ny fifidianana.
Eto no tena betsaka ny fangalaram-bato satria vitsy kokoa ny vavolombelona afa-manara-maso. Izao voasoratra anaty PV ihany no ekena nefa izay tena isa teny amin'ny tabilao sy voakajy tokoa ve? Fa izay tena tiako asongadina kosa dia tsy misoroka ilay endrika fangalaram-bato ahiahian'ny olona mihitsy ny ceni-t fa ny ataony ihany no ataony. Tsy afa-manao kajy indray mitopy maso mihitsy ny olom-pirenena fa tsy maintsy mamadibadika pejy na taratasy natao printy. Maninona no tsy mahasahy mampiseho ny mangarahara? Tsy hita fototra akory ny valiny ankapobeny manerana an'i Madagasikara fa efa nandalovan'ny valiny niseho tao avokoa izany hoe ny isan-jaton'ny anankiray nahazo isa be indray no kely noho ilay iray sy ny isam-baton'ny kandidà iray (fa tsy isan-jato) nihena am-pandehanana. Mandra-pahasahian'ny ceni-t mampangarahara ny vokatra ataony sy mora topazana maso indray mandeha ny vokatra rehetra dia isa petatoko natao hanamboarana ny toe-tsain'ny mpanara-baovao hanaiky ny fampandresena ny kandidà iray fotsiny no ataon'ny ceni-t. Efa hatramin'ny namoahana ny vokatra voalohany indrindra no nanaovany io fihetsika io.
Raha misy anefa ny fampihenana vato ataon'ny CES rehefa foanana ny vokatra farany dia ny isa ankapobeny izay lazaiko fa PETATOKO io fotsiny no anesorana ilay vato foanana fa tsy hiainga amin'ny fanisana hatramin'ny voalohany miainga amin'ny birao, fokontany, distrika, faritra mihitsy izy. Izany no mahatonga ahy hamintina sy nanao ny lohateny hoe "Tsy ilaina intsony ny fampitaham-bato" io satria isa petatoko apetraka fotsiny io fa tsy niainga avy amin'ny safidin'ny olona velively. Ivereno vakiana indray ilay filazalazana nataoko tamin'ny fizotran'ny fivoahan'ny valim-pifidianana tamin'ny fihodinana voalohany dia hazava tsara aminao ny antony namoahako io filazana io.
Dia azo tohizana ihany koa ny lohateny hoe dia miaraka amin'izay ihany koa ny CES na ny Fitsarana Manokan'ny Fifidianana. Hatreto dia ireo sisa no azo antenaina hampilamina tsy misy raorao an'i Madagasikara.
Voalohany, toy ny nanao zavatra tsy milamina loatra ny tao amin'ny kandidà sy ny mpanohana azy ireo tsirairay avy. Niainga izany tamin'ny fivoahan'ny didy hitsivolana tsy fanta-piaviana izay nahafahan'ny sasany nandika lalàna maro dia maro sy nahafahana nampiova zavatra maro dia maro teo amin'ny fampandresen-dahatra ny mpifidy. Dia talanjona ny rehetra avy eo fa vita tanteraka ny fampielezan-kevitra vao nofoanan'ny CES izay didy hitsivolana izay. Mampiahiahy tanteraka mitondra mankany amin'ny tsi fitokisana ny CES izay toe-javatra izay satria moa ve mitarika ho amin'ny fanilihana ny kandidà iny fandikan-dalàna miharihary iny? Tadidio fa ny minisitry ny serasera no nandika voalohany ny lalàna tamin'ny fanatrehana propagandy ampahibemaso dia nivoaka avy eo ny fomba fijery sy didy niaro ny zavatra nataony... dia niitatra tsikelikely izay toe-javatra izay nefa tsy nisy fanamelohana avy any amin'ny Fitsarana.
Faharoa, efa nasehoko teto ny tsy fisian'ny mangarahara mihitsy avy amin'ny voka-pifidianan'ny ceni-t tamin'ny fihodinana voalohany ary tsy niezaka ho amin'ny fanazavana sy ny fandresen-dahatra mihitsy ry zareo fa nanosika hatrany ho any amin'ny tian-kano tsy tian-kano. Dia tsy nisy mihitsy ihany koa ny filazana fahavononana hanao ny tsara kokoa sy ny hampisy ny mangarahara, izay niainga avy amin'ny lisi-pifidianana mihitsy aloha voalohany indrindra, tsy lazaina intsony avy eo ny ahiahy teo amin'ny voka-pifidianana. Tokana ihany no takiana amin'ny Ceni-t mba haharesy lahatra tsara ny olona, avoahy mangarahara ny voka-pifidianana sy ny kajy rehetra. Efa tsy miteny intsony ny nandrafetana ilay lisi-pifidianana izay efa tsy milamina aza aho amin'io fotoana io. Raha tontosa soa aman-tsara io mangarahara io ka mampikombona izay mety ho tsikera rehetra, dia manampy be dia be ho amin'ny fampitoniana ny fon'ny mpanohana tsirairay avy izany ary hahaizany mionona,saingy tsorina kosa aloha fa lavitry ny afo ny kitay amin'izay fotoana izay.
Fahatelo, Efa nofoananareo CES ary iny ilay didim-panjakana niteraka fiovan-javatra be dia be teto amin'ny firenena dia ahoana ny tohiny? Izaho manokana dia mahafantatra fa niainga avy amin'ny vokatry ny Ceni-t ihany no namoahanareo ny vokatra tamin'iny fihodinana voalohany iny fa resaka be fotsiny ny ankoatra izay. Samy mpahay lalàna ianareo rehetra ao ary mahay ilay fomba fiteny hoe "Dura Lex,Sed Lex" izay araka ny nolazaina tamiko ny dikany dia manao hoe "Mafy mafaitra ny lalàna, fa izay no lalàna". Ampiharinareo hatramin'ny farany ve izany sa mbola misy olona heverinareo ho amboninareo ka afaka manome baiko anareo hatrany? Raha manambara ny lalàna hoe "Mihintsana (disqualifé) izay nanao fihoara-pefy nampiova ny safidim-bahoaka" dia hotontosainareo ve izany? Sa manao izay hampandresena izay tian'ny sasany handresy fotsiny ianareo? Nefa raha tanterahanareo hatramin'ny farany ilay "Dura Lex Sed Lex" dia mety hiteraka fanantenana eo amin'ny rehetra ihany izany.
Farany izay nofinofy tsy ho tanteraka, raha vonona tsy manana tahotra mampihatra ny dura lex sed lex ny mpitsara hany mahefa ity fifidianana ity dia tokony hihintsana ny kandidà laharana fahatelo saingy tsy hisy izany raha ny fijery ny zavamisy. Azo nofisina ihany koa ny hamerenana indray ny fihodinana faharoa mba hahafahan'ny tsirairay manarina ny tsy mety nataony saingy lasa nofin-jaza ihany koa izany, satria miankina amin'ny didin'ny mpitsara izany fa hahavita izany ve ireo? Tsy mbola nahita na nahare aho fa mba ilazao ihany raha mahafantatra ianareo hoe naverina mihitsy ny fifidianana fihodinana faharoa rehefa tsy sahy ny manintsana avy hatrany ny nahazo vahana tamin'ny tsy fampitoviana vintana sy lenta ny kandidà roa tonta.
Fehiny, afa-mionona ny resy raha manjaka ny mangarahara fa anjaran'ny ceni-t manontolo sy samirery ny mamoaka ny mangarahara tsy misy pentina sy tsy misy afenina amin'ny voka-pifidianana. Anjaran'ny kandidà tsirairay avy ny mampiray hina ny Malagasy rehetra tsy misy anavahana sy tsy misy fanilikilihana mba hitodika amin'ny fampandrosoana amin'izay.
Hifarana sahady ny fampielezan-kevitra fa hiditra amin'ny fifidianana fihodinana faharoa isika eto Madagasikara. Hiditra amin'ny dingana vaovaon'ny tantaran'i Madagasikara indray ny olom-pirenena rehetra na tiany izany na tsy tiany, na iza lany eo na iza.
Nahitana zavatra isan-karazany tokoa ny fampielezan-kevitra fa ny tontolon'ny bilaogy no mety ho mangina amin'izany. Efa lasan'ny tontolon'ny fitaovam-pifandraisan'ny fiaraha-monina (tambajotra an-tserasera na tambajotra sosialy) tanteraka ny sehatra, saingy ny olana amin'ireny karazam-pitaovana ireny dia, mety tsy ho hitanao intsony ny zavatra nosoratanao vao tapabolana lasa izay. Izany no tombon'ny bilaogy na mety ho heverina ho lany andro aza izy indraindray: Voatahiry sy mora karohina hatrany izay nosoratanao na soa izany na ratsy.
Miara-dalana ny fifidianana filoham-pirenena fihodinana faharoa sy ny fifidianana depiote, izay raha dinihana, dia niniana natao hampizara roa ny safidin'ny olona ary tsy hahazoan'ny mahaleotena vahana mihitsy. Raha izay moa no kinendry dia karazany nahomby sy nety ihany satria, fijery manokana ny ahy, na inona na inona filazana dia mersenera ara-politika izay mahaleotena lany eo, indrindra indrindra ka tsy maneho ny safidiny amin'izay hofidiany amin'ireo kandidà roa farany amin'ny filoham-pirenena izy. Mety hisy ny mahaleo tena,olona efa fanta-daza ka efa fantatra ny fironany, tsy manakiana ireny olona ireny aho fa misy antoko manana ny politikany hanandratra ilay olona kandidà fa somary manakona kosa ny antoko niaviany... ireny no mety ho maro kokoa amin'ireo mahaleotena mirotsaka sarotra kosa ny hahatafita ireo mahaleotena tsy fanta-piaviana eo amin'ny sehatry ny politika. Mahatalanjona tokoa ny mahita ireo mahaleotena sasantsasany tena mandrara-bola sy mandany harena tokoa mba hahalany azy ho depiote, ary tena mahery vaika noho ny fikambanana goavana ara-politika ny propagandy nataony.
Tsikaritra iray nivandravandra tamin'ity indray mitoraka ity ihany koa ny nisian'ny fifaninanana eo amin'ny mpiray ankolafy (indrindra fa ny ao amin'ny ankolafy Ravalomanana). Efa nisy ny tsi-fifampitokisana teo amin'ny mpitarika sy ny mpanaraka, ka tsy fantatra intsony hoe iza amin'ireo mpirotsaka ireo no to-teny kokoa eo anatrehan'ny mpanaraka. Ho hita eo ny fahombiazan'ny samy mirotsaka manoloana ireo kandidà hafa sy mahaleotena manambola be sy miezinezina ny propagandy nataony nandritra ny fotoana nanaovana izany. Arahiko maso manokana ny boriborintany fahadimy eto Antananarivo, faritra azo lazaina fa midadasika indrindra eto Antananarivo renivohitra (mahazo ny faritra avaratra sy atsinanan'ny tanànan'Antananarivo iray manontolo). Roa ny kandidà ofisialin'ny Ankolafy Ravalomanana, tena samy ofisialy, ary hifaninana amin'i MAPAR sy kandidà mahaleotena roa matanjaka sy nanambola nandrakofana haino aman-jery isan-karazany dia i Jaytaxxx, tompon'ny rdj, sy i Veronique izay malaza ho mahazo fanohanana ara-bola amin'ny vondrona mpampiasa vola shinoa (tsy voamarina). Ny mpanoratra, araka ny efa hahafantaran'ny mpamaky azy, dia tsy miala amin'ny kandidà tohanan'ilay sesintany any Afrika Atsimo amin'ny fomba ofisialy, mba tsy hampiparitaka ny vato (iray amin'izy mirahalahy).
Ao anatin'ny fampielezan-kevitra isika eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Efa nananana ny safidy ary tsy miova izany saingy tsy safidy an-jambany fa miaraka amin'ny fampitandremana avy hatrany. Volana imaso tsy mba kilema ary raha mbola azo sorohina ihany koa dia sorohy fa ny nenina tsy eo aloha hananatra fa eo aoriana handatsa.
Tombana ihany noho izany no ilazako fa raha hibata fandresena ny kandidà izay hofidiako (33 JLR) ho filoha dia ho fandresena mangidy izany. Samy maka ho azy ny kandidà ho depiote, misaritaka tanteraka, ho an'ny ankolafy Ravalomanana sy ny mpiara-dia aminy. Efa nahatsinjo ny hanambatra ho amin'ny vato tokana kosa ny avy ao amin'ny ankolafin'ny mibahana ny fahefana amin'izao fotoana izao, ary izay ilay atao hoe fahaizana politika noho ny fahaizana mitsinjo ny hoavy politika sy izay tokony ho fizotran'ny raharaha. Mety ho resy ry zareo ao amin'ny fitondrana mifehy ny tetibola goavana, saingy hahatafiditra depiote maro izy, ary Antananarivo ihany no hifidy azy ireo... na ny marina kokoa noho ny fanasaritahana vato avy ao anatin'ny samy ankolafy Ravalomanana ihany, dia ho azon'ny "Depiote Miaraka Amin'ny Prezidà Andry Rajoelina" ny atsasaky ny seza eto Antananarivo renivohitra (6/12) ary tsy ho latsak'izany ihany koa ny isan'ny depiote eto amin'ny faritanin'Antananarivo. Koa raha ny eto amin'ny faritanin' Antananarivo izay heverinao hahamaro an'isa anao aza moa no ho tahaka izay, moa tsy hanjaka tanteraka ry zareo ivelan'ny faritanin'Antananarivo ? Tsy hisy resaka hala-bato izany fa tena avy amin'ny safidin'ny olona mihitsy.
Noho izany, manoratra izao zavatra manaraka izao aho hampiomanana sahady ny rehetra fa raha mandresy ny kandidà Robinson amin'ny fifidianana ho filoha, ary efa tsinjotsinjo ihany izany, dia amin'izay ihany ihany izy no handresy fa ho lasan'ny hafa kosa ny maro an'isa amin'ny depiote. Nefa raha sanatriavina handresy amin'ny filoha kosa ny fôtôkôpian'ny lokon'ny "tiko" dia sady hahazo ny filoha izy no hahazo ny maro an'isa ihany amin'ny antenimiera... tsy ho voahelingelina loatra intsony amin'ny fomba fitondrana. Ka moa ve tsy mba misy fepetra hentitra azon'ny ao amin'ny ankolafy Ravalomanana sy ny mpiara-dia aminy hanambarana ny vato ho amin'ny kandidà iray isaky ny fari-pifidianana iray? Ananako alahelo manokana ny boriborintany fahadimy izay misy ahy, satria olona telo be izao samy mpitarika ao amin'ny ankolafy Ravalomanana, no hifaninana sy hifanjinja, nefa ny kandidàn'ny sasany eto misoko mangina manao izay handresena ary faly tokoa mahita ireto mpiara-dia lasa mifaninana ireto. Tsy misy mahalefitra ve ireto kandidà ireto... fa dia miady mafy fotsiny ny ho lany? Dia ahoana raha tsy misy tafiditra ianareo na dia ny iray aza?
Raha miresaka kandidà aho eto dia tsy miresaka momba ny kandidà mahaleotena satria raha ny amin'izao fotoana izao ny kandidà mahaleo tena rehetra dia mersenera avokoa, tsy fantatra izay tena safidy politikan'ireny olona ireny ary manao izay tiany ataony afa-mivadibadika loko politika araka izay mety ho ahazoany tombontsoa kokoa.
Voalohany, aza kivy mahita ireo tarehimarika be dia be ireo fa araho fotsiny ny isam-bato sy ny isan-jato azon'ny kandidà lehibe tsirairay isan'andro dia mety ho gaga ianao hoe fa lasa aiza tokoa ny vaton'Antananarivo sy ny manodidina azy. Atoroy aho ho an'izay mahita azy. Vokatra "feno" io satria araka ny nambara tamintsika dia tsy hanova zavatra intsony ny vato avy amin'ny Biraom-Pifidianana 85 ambiny. Tsikaritro anefa fa tena kely tokoa ny isan'ny mpifidy amin'ireo Biraom-Pifidianana (BP) ambiny ireo raha oharina amin'ireto alahatra tsirairay ireto, ka mety hahatonga saina anao ihany koa ny mahita ny toe-javatra. Ny loharanom-baovao na ny tahirin-kevitra rehetra dia izay nomen'ny CENI-T irery ihany fa ny mpanoratra kosa no nanao ny kajy avy eo.
Salan'isan'ny mpifidy nisoratra anarana isaky ny BP: 838,04 Salan'isan'ny mpifidy nandrotsa-bato isaky ny BP: 611,21 Salan'isan'ny vato manankery isaky ny BP: 495,81
Tanelanelan'ireo fotoana roa ireo:
JLR: 92390 na 17,46380688% HERY: 88020 na 16,6377777% HAJO: 53804 na 10,17017713% ROLA: 59646 na 11,27444772% VITAL: 37071 na 7,007260362%
Fanontaniana: Eto no nahitana salan'isan'ny mpifidy betsaka indrindra isaky ny Biraom-Pifidianana, mety hifanahatahaka tamin'Antananarivo, saingy, lazao ahy hoe taiza ho aiza teto no nifanahantsahana tahaka izao ny vato azon'i Jean Louis Robinson sy Hery Rajaonarimampianina?
Salan'isan'ny mpifidy nisoratra anarana isaky ny BP: 1341,57 Salan'isan'ny mpifidy nandrotsa-bato isaky ny BP: 821,11 Salan'isan'ny vato manankery isaky ny BP: 771,70
Tanelanelan'ireo fotoana roa ireo:
JLR: 46241 na 10,45743504% HERY: 79241 na 17,92040852% HAJO: 52416 na 11,85391569% ROLA: 55759 na 12,60993751% VITAL: 39755 na 8,99062153%
Taiza ho aiza re no nisy Biraom-pifidianana be mpifidy tahaka izao ka nitarika i Hery Rajaonarimampianina, Rolland Ratsiraka no faharoa, Hajo no fahatelo ary i Jean Louis kosa any amin'ny fahaefatra vao mipetraka. Mariho fa 573 ilay isan'ny Biraom-pifidianana eto!
Fehiny, ampy ireo antontan'isa ireo ilazako fa karazany misy fanamboamboarana isa ihany ao, izay tsy inona fa fanonganam-panjakana ara-panisam-bato (tsy manonona hoe hala-bato aho eto fa tranga mbola loza kokoa noho ny laha-bato). Ny hitako aloha ireo fa reseo lahatra aho hoe aiza ho aiza no diso aho na ny kajy nataoko.
Samia mamakafaka sy mampitaha!
Antananarivo, 8 novambra (mialoha ny hanambarana vonjimaika ny vokatra "feno") 2 ora sy 36 maraina
Tamin'ny fotoana namoahan'ny ceni-t ny vokatra voalohany dia taitra ny maro maro tamin'ny mpanohana an'i Jean Louis Robinson teto Antananarivo hoe fa maninona foana no ny any amin'ny faritany no mivoaka voalohany ary mivoaka tsikelikely fa tsy mivoaka tambabe ny vokatra eto an-drenivohitra izay foiben-toeran'io rafitra mikarakara ny fifidianana eto Madagasikara io? Nanana eritreri-dratsy avy hatrany ny mpanohana ny 33 fa misy finiavana hanodikodinana ny vato avy hatrany ao. Tsy voatery ho marina avy hatrany izany eritreritra izany fa ahiahy tsy ihavanana araka ny fomba fiteny.
Dia naka fomba fijery hafa aho hoe andao hoe hojerena ny lafiny tsara amin'ny fihetsika ataon-dry zareo. Sao kosa mandanjalanja ny fomba famoaham-bokatra izy ka karazany ampifandimbiasany avoaka ny avy amin'ny vazantany efatra mba hisokatra ny valim-pifidianana ary tsy ho tafakatra ambony dia ambony tampoka ny kandidà iray dia hidina ambany tamboka ny kandidà hafa, izay mety hampisaritaka ny mpanara-baovao. Sao mba kendrena fa raha miakatra ny iray dia miakatra tsikelikely, ary raha midina indray ny isan-jatony dia midina tsikelikely fa tsy ho minifi-tsofa miaka-midina mety hanapaka lalan-drà araka ny fomba fiteny. Dia efa saika hamoaka izay hevitra izay aho hoe mba mitandrina kosa ny ceni-t ny mba tsy hisian'ny korontana eto Madagasikara, ary saika hampandreseko lahatra anareo mpamaky. Saika hanoratra aho hoe aza atao mahataitra fa ho feno amin'ny fotoanany ihany ny distrika nandresenareo dia ho voatazona eo ihany ny isan-jato. Niova hevitra aho taorian'ny fitsidihana nataon'ny lehiben'ireo hery mitam-piadiana eto Madagasikara tao amin'ny ceni-t Alarobia sy ny fitomboan'ny isan'ny mpifidy tampoka izay efa naderadera andro maromaro izay, niakatra 140 619 moa izany omaly raha nitombo 141 993 kosa afak'omaly ka naverina tamin'ny isa nanombohany avy eo.
Miteraka ahiahy tanteraka ny tsy amoahana ho hitan'ny mpiserasera intsony ny valim-pifidianana izay efa nanaovako kajikajy vendrambedrana fa ahafahana mametraka ny isanjaton'ny lah.33 ho any amin'ny 7,60% rehefa tsy omena vato intsony izy, na dia mbola tsy feno aza ny vokatra avy amin'ny distrika sy ny faritra nandresen'i Jean Louis Robinson. Io no isan-jato tokony ho ambany indrindra fa azo atao tsara ny mametraka azy ho 14% hijanona ho laharana fahatelo raha azo akarina ho 15% ihany koa ny laharana fahatelo amin'izao fotoana izao dia ho ny laharana faharoa sy ny laharana fahatelo amin'izay fotoana izao no hifanandrina amin'ny fihodinana faharoa. Fehiny: azo lalaovina tsara io isam-bato azon'ny kandidà io rehefa any amin'ny tany lavitra andriana. Manoratra izany aho miaraka amin'ny fomba fiteny hoe Ny hamisavisana ny ratsy hiavian'ny soa.
Efa nahazatra ny mpamaky ny VETO ny mahita sary rehefa tonga ny androm-pifidianana. Tamin'ny fitsapa-kevi-bahoaka 2010 ihany angamba no tsy nanao izany ny mpanoratra. Niverina indray izany ankehitriny. Ny faritra tsy noraisina an-tsary taloha indray no mba omena ny mpamaky fa tsy any amin'ny boriborintany voalohany taloha hatrany. Tontosa ity fakana sary ity noho ny fiaraha-miasa manokana amin'i News2Dago, raha tsy nisy azy sarotra ny hisian'ny sary atolotra etoana ka tsy maintsy lazaina izay ho fankasitrahana ny nataony sy ny fandavantena lehibe nataony. Mazotoa avokoa ary :
Toa mpinamana ireo delege tato amin'ity biraom-pifidianana Ambohimalaza ity. Hajo, Vital, Edgard ary Radavidson ihany no nanana delege tato.
Hitanareo mihitsy angamba fa misy jiro ao anatin'ny efitra fisainana na dia ivelan'Antananarivo aza no misy ny toerana. Hiditra ny tanànan'Antananarivo isika ka tao Ambatomaro indray no nandalovana.
Izay ny tao Ambatomaro fa nikisaka nankao Nanisana izahay avy eo
Tao izahay no nahita mpitari-tolona iray tao amin'ny Magro ka nitafatafa taminy vetivety.
Vita izay dia niditra tamin'ny toerana vitsivitsy kokoa ny mpifidy hitanay, efa atoandro ningaingaina tokoa ny masoandro tamin'izany fotoana izany.
Avaradoha
Vohibola, anisan'ny be mpanara-maso vahiny nandalo indrindra
Antsahabe, nahitako fa misimisy ihany ny olona tonga amin'ny fiarany manokana handeha hifidy. Dia izay no azo natolotra anareo etoana fa misy ihany koa ireo hafa any amin'ny #mdg2013 sy ao amin'ny Twitter-ko ao.
Misy ireo nitatitra fa nahazo karatr'olona tsy fantatra anarana miray trano amin'izy ireo ary maromaro mihitsy, efa tao anatin'ny fanahiako moa ny tsy fetezan'ny fanaovana ny lisitra ho araka ny abidia satria ahafahana mampiditra olona hafa tsy ampoizina ho lazaina ho miray trano aminao. Tsy dia any loatra ny resako etoana fa mitodika kosa any amin'ireo olona noverezin-jò tsy satry.
Maro dia maro ny olona tsy tafiditra anaty lisi-pifidianana ary antony maro samihafa no nahatonga izany. Ny mampihomehy dia iray trano izao, ary loham-pianakaviana izao, dia tsy tafiditra anaty lisitra, nefa ilay loham-pianakaviana no nanao sonia ny famenoana ny taratasy fa ny ankohonana tao aminy indray no tafiditra soa aman-tsara. Maro ny tsi-fetezan-javatra ka ny vahoaka indray no nomena tsiny ho tsy mandray andraikitra. Efa fanao eto amin'ity tanindrazana ity ilay fanilihana andraikitra.
Niniana ve sa tsia fa efa tratra aoriana mihitsy vao nivoaka avy any ilay lisitra. Mahana tamin'ny nataony ve ny CENIT ka niandrasana ora na andro farany vao navoaka ny lisitra sy ny kara-pifidianana, avy eo indray toa tsy misy ilàna azy indray ilay kara-pifidianana fa kara-panondro dia mahavita azy. Toa vola nolanilaniana foana na nariana foana na navily lalana ho any am-paosin'ny sasany angamba ny nanaovana ireny kara-pifidianana ireny sy ny kojakoja hafa toy ny vatom-pifidianana. Karazana halatra ankolaka ihany ilay tsy famelana intsony ny olona hahazo hifidy satria hoe tsy tafiditra anaty lisi-pifidianana. Efa tsy misy resaka fahadisoana ao anaty karatra intsony eto an! Fahadisoan'ny CENIT ve no hanasaziana ny olom-pirenena? Tsy rariny izany! Omeo ireo olona ireo ny zony.
Tsy vitan'ny teny toy izao anefa ny fitakiana fa tsy maintsy misy fiarahan'ireo olona an'arivony, na an'aliny eny mety ho an'hetsiny mihitsy aza noverezin-jò nefa tsy voasazin'ny fitsarana. Efa nisy ny didim-pitsarana tsy azo nivalozana nefa novàna ihany ka ho tombontsoa ambonin'ny firenena sy hitandroana ny filaminana, noho ny lonilony mety hipoaka raha maro loatra ny very zo ary ahiana ho noho ny safidy noverezina mihitsy aza no nampiova ny valim-pifidianana dia mivantana ilay fitakiana. Avereno amin'ireo olona ireo ny zony rehefa tsy nisazy izy. Itadiavo lalana ny hahafahan'izy ireo mifidy. Raha tsy hita mihitsy ny lalana haleha hamahana izany olana izany dia avereno ny "ordonnance" eny amin'ny fitsarana. Aza saziana amin'ny heloka tsy nataony ny vahoaka.
Raha tsy niomana amin'ny fanaovana ordonnance ny eny amin'ny fitsarana, dia mamoaha haingana tetibola ho amin'izany fa raharaham-pirenena no atrehina fa tsy kilalaon-jaza tsy akory. Sokafy ny Lapan'ny Fitsarana rehetra manerana ny nosy amin'io andron'ny zoma 26 oktobra 2013 io ary avoahy ny filazana fa ekena ny "ordonnance" ahafahan'ny olon-drehetra mifidy, fa tsy tsara loatra ilay hoe amin'ny alalan'ny kara-pokontany indray no ifidianana.
Ho anareo very zo rehetra kosa, tsy dia manan-kevitra loatra amin'izay tokony atao aho fa soso-kevitra fotsiny no apetrako. Mivondròna mankeny amin'ny biraon'ny CENIT akaiky anareo na eny amin'ny lapan'ny fitsarana amin'ny androm-pifidianana. Eny ianareo mahita ny hamaroanareo sy mahatsapa fa vondron'olona tsy azo tsinontsinoavina ianareo. Takio am-pilaminana ny zonareo hahazo mifidy. Antsoy ny mpanao gazety, antsoy ny fampielezam-peo sy ny fahitalavi-panjakana hanaovana fitarainana sy ilazanareo fa efa miandry sy vonona ho amin'ny fandrotsaham-bato ianareo. Ny firaisan-kina no hery. Raha manana hevitra hafa ianareo dia ampitao haingana araka izay azo atao izany. Mampiasà ny teny ifankafantarana #mdg2013 amin'ny tambajotra serasera toy ny Facebook na Twitter fa aza miraviravy tanana tsy hanao na inona na inona na hikaton-trano ao! Hevitra tsotra ny ahy fa raha misy ny tsara kokoa dia raisina an-tanandroa izany. Mankasitraka anareo rehetra!
Miditra sahady amin'ny herinandro farany amin'ny fampielezan-kevitra isika eto Madagasikara. Toa hoe ho ela ihany vao ho tonga ilay androm-pifidianana sy ny fahafantarana ny vokatry ny safidim-bahoaka. Mitaintaina ny rehetra efa manana ny safidiny fa mbola am-pandresen-dahatra ireo feno fisalasalana sy efa kivin'ny krizy nateraky ny tetezamitatra kosa ireo komity mpanohana sy ny kandida tsirairay avy. Eto vao tena tolona am-batolampy, araka ny fiteny malagasy, ka izay tsy mahatandrina sy mibolisatra no vaky loha. Eto no lala-mahitsy farany, araka ny fiteny frantsay, saingy mety tsy fantatry ny maro amin'ny Malagasy ny tohiny, fa tsy vahiny kosa amin'ireo tia hazakaza-tsoavaly mpanao "trot", ka mampihintsana avy hatrany ny fanaovana fahadisoam-pamindra mihoatra ny in-dimy.
Tsy miresaka loatra any amin'ny kandida hafa any aho fa mivantana kosa any amin'ny kandida tohanako sy ny komity mpanohana azy, ny laharana faha-33, amin'izao ankatoky ny fifidianana ho filoham-pirenena izao. Tsorina fa tsy any amin'ny programan'asanao na ny hevitra sy ny fandresen-dahatra avy aminao no nahatonga ny safidiko any aminao fa noho ianao napetraka tsotra izao ho sariohatry (fr: symbole) ny fiandrianam-pirenena manoloana ny fanindriana ataon'ny firaisamonina iraisampirenena, indrindra fa ny manoloana ny firenena nanjanaka ny Tanindrazana teo aloha dia ny firenena frantsay izany. Tsy sanatria fankahalana vahiny izany fa fijoroana ho tsy manaiky hoambaniana sy tsy manaiky hohitsakitsahana kosa. Fa raha lazaina ho fankahalana ny fiheverana hoe tsy zanataninao, firenena frantsay, intsony aho ka manan-tsafidy amin'izay firenena tiako iaraha-miasa sy ny fomba iarahako miasa amin'ireo te-hiasa miaraka amin'ny fireneko sady mampandroso sy mampivoatra ny olom-pirenena malagasy dia tsy maninona fa raiso hoe mankahala Frantsay aho. Tsy ekeko ny fanjakazakam-bahiny eto amin'ny tanindrazako ka antony lehibe izany hisafidianako ilay napetraka ho sariohatry ny fiandrianam-pirenena nefa tsy asiana fankahalana vahiny.
Misy ireo kandida te-hametraka tombondahiny manokana ho an'ny firenena sy vondron'olona vahiny mpanitsakitsaka ny zon'ny Malagasy, efa zatra ny mitavana maimai-poana ny harem-pirenena sy mividy mora toa tsy manome lanja ny hatsembohana sy ny ron-doha malagasy, tsy mankany amin'ireny velively ny safidiko. Misy ihany koa ireo mpanandratra ny fiandrianam-pirenena sy mihevitra fa afa-miolonolona samirery ny Malagasy, andron'ny fanatontoloana anefa izao ka mety ho famitahan-tena ihany ny fiheverana tahaka izany. Tsy tsara ny miakin-doha ary tsy tsara ihany koa ny miolonolona satria mbola tsy mahavita tena samirery ka ilaina ny miara-miasa amin'ny vahiny, ka samy mahazo tombontsoa amin'izany fiaraha-miasa izany fa tsy mahatsiaro ho voambaka tanteraka ohatra. Antony iray hafa hametrahako ny safidiko amin'ny #33 ihany koa izany. Tsy reko ho efa namaly ny momba ireo ianao izay kandida hofidiako saingy izay no apetrako an-tsorokao ankoatra izay efa nahatonga ny maro ho lasa mpanohana anao indray: ny hampody ny sesintany politika rehetra. Ianao irery no nanitrikitrika io teboka farany io.
Hofidiana ianao satria toherinao ny fanonganam-panjakana miaramila sy sivily. Hasehon'ireo mpanohitra ny fanonganam-panjakana rehetra ny safidiny ho aminao, hitambaran'ny vato ho goavana sy tsy azo hozongozonina, ka na misy aza ireo mitovitovy firehana aminao dia ny fanohanana anao no fanainga tsara indrindra ho famerenana ny hasina very taona vitsivitsy izao.
Tsy mbola ilaina loatra araka ny fiheverako ny manao fampanantenana hafa fa ireny indray aza no ho teboka hafa hamelezana anao rejefa kelikely eo. Avelao ireo mpanotrona no tena hamboraka ny ao am-pony fa amin'ny fihodinana faharoa ianao vao manao ny misimisy kokoa, raha sanatria tsy maintsy idirana ihany izany fihodinana faharoa izany; hevitro manokana iny.
Araraoty ny hamadihana ny safidin'ireo mpanohana ny tolona laoranjy lasa kivy tamin'ny fanomezana tombontsoa tafahoatra ny miaramila sy ny zandary, ka lasa tambin-karama ny efa hanakaramana azy ireo hatrizay. Lazao azy fa na ilay mpitarika ny tolona tamin'izany aza lasa nangalatra ny lokon'ny antoko naongany sy ny laharana misy azy ao amin'ny bileta tokana tamin'ny alalan'ny fametrahana solon-kandida, ka ianao koa aza manaiky tsy mifidy fa fidio ny tohanan'ilay ankolafy naongana fa aza mifidy intsony ny mpaka tahaka. Asehoy amin'ny alalan'ny safidinao fa tsy ny miaramila sy ny zandary ihany no olombelona eto amin'ity firenena ity.
Efa lavalava sahady izay ny voasoratro sady sopapa vitsy ihany io ry kandida hofidiako ( #33 ) fa anjaranao no mandray na tsia, anjaranao ny mandamina. Anjara birikiko amin'ny fanohanana anao ihany ireo. Anterina indray fa tsy mbola ny teninao loatra no anohanan'ny maro anao, ka tsy mila be teny ankoatra izay tena hotanterahinao ianao, fa napetrakay ho sariohatry ny fanoherana ny fanonganam-panjakana sy ny mpanongam-panjakana ianao. Sariohatry ny fanarenana an'i Madagasikara indray ianao, ary tsy niray petsapetsa tamin'ireo namotika ny firenena. Sariohatry ny fijery mahitsy sy mitandro ny rariny ianao ka tsy manaiky ny zara vilana manome tombony manokana ny ao amin'ny tafika. Raha voatandrinao izay faniriana anatin'ireo lasa mpanohana anao ireo dia ho heni-boninahitra izy ireo ka tsy ho menatra amin'ny safidy nataony.
Tamin'ny lahatsoratra farany nataoko no efa nampiomanako fa hanoratra zavatra mety tsy hahafaly ny ankolafy Ravalomanana aho. Somary niova anefa ny tantana mandra-pahatongan'ny fotoana nanoratako ilay lahatsoratra manaraka.
Teo alohaloha teo dia natopatopan'ny onja any amin'izay tiany itondrany azy ny ankolafy Ravalomanana, tsy fantany intsony ny lalan-kaleha fa mifandrirotra etsy sy eroa noho ny tsy fananana paika mazava. Nataon'ireo mpitarika leo tanteraka ny mpanohana sy ny mpiara-dia, tonga hatramin'ny fanehoa-pahatezerana sy fitakiana mivantana amin'ny alalan'ny serasera sosialy vao misy zavatra kely nihetsika. Voatery nantsoina ho any amin'ny filoha mihitsy ny mpitarika satria nalaza loatra fa ireo mpitarika ireo mihitsy no mpamadika ny tolona sy mpifikitra amin'ny seza nanendrena azy. Saiky diso lalana tanteraka ilay ankolafy...
Noho ny fahatezerana dia efa niomana mangina fa handeha hifidy na inona na inona holazain'ny ankolafy. Nihevitra manko ny tena fa tsy hahavita na inona na inona intsony amin'izay tolona ataony ny ankolafy raha midongy fotsiny amin'ny tsy fandehanana mifidy nefa tsy mahavanona ny hidina an-dalambe. Heveriko fa amin'ny alalan'ny fandrotsaham-bato ihany no famoahana hevitra tsotra indrindra sy tsy hisy mpanelingelina indrindra na iza na iza manomana azy. Mety tsy hisy dikany izay vato iray saingy manantena ihany fa misy ny maromaro mitovy hevitra amiko ka tsy ho very foana izany safidiko izany.
Soa ihany fa tsy nilaza mialoha izay noheveriko hofidiana aho fandrao lazaina fa nanery na nisintona ny ankolafy hifidy izany kandida noheveriko hofidiana izany. Nieritreritra aho fa izay no vita ny amin'ny ankolafy Ravalomanana sy ny tsy fananany sori-dalana mazava. Kanjo tany amin'ilay olona noheveriko hofidiana no niantefan'ny safidin'ny lehiben'ny ankolafy ka dia masa-bary maito kitoza izany, araka ny fitenin'ny ntaolo fahiny. Tafara-dia tsy fidiny
izany. Olona roa no noeritreretiko hisafidianana dia ny n° 7 sy n° 33 satria tsy fifidianana filoha-pirenena no tao an-tsaiko fa fitsapa-kevi-bahoaka ankolaka.
Mila azavaina bebe kokoa angamba io fehezanteny farany nosoratako io. Raha milaza ny hifidy iray amin'ireo olona ireo aho tsy nihevitra aho hoe io olona io no hofidiako ho filoha fa endrika fitakiana ihany no ataoko amin'izany, mety ho zavatra bitika saingy izay no fanehoako ny hevitro. Raha hifidy aho tsy midika fa mety ilay fifidianana ary ho tontosa hatramin'ny farany io fifidianana io fa misy zavatra "tsy ampoizina" hitranga hampihemotra hatrany ny fifidianana eo. Ny hany azo atao dia avelao ny mpifanandrina hatrany no hanao ny fahadisoana hanemotra na hanafoana ny fifidianana dia ho hita indray ny fanapaha-kevitry ny Iraisampirenena hoe hanasazy tokoa ve sa tsy ilay nokendrena hosaziana no mety ho voasazy ka aleo odiana fanina?
Hafatra indray ho an'ireo milaza ny tsy hifidy satria fifidianana tsy izy io dia mariho izao. Tazony izay hevitrao izay ka araraoty aseho amin'ny fotoa-pifidianana mifidy izay olona tsy tian'ireo mpikarakara ireo ho lany amin'ny fifidianana satria tohanan'ny ankolafy tian-dry zareo ahilika tanteraka amin'ny fitondrana ny firenena. Averiko eto indray ny efa nosoratako tany amin'ny tambajotra an-tserasera any hoe itadiavany hevitra hatrany ny fanemorana na fanafoanana ny fifidianana rehefa tsapany fa ho resy izy. Ahoana anefa no hahatsapany fa ho resy izy? Rehefa miray saina daholo ny iray ankolafy fa hifidy olona iray...
Raha misy ny fotoana maha-menatra ny mijoro ho manohana Ravalomanana ary mihevitra ho ao anatin'ny ankolafy Ravalomanana dia tsy misy tahaka ny amin'izao fotoana izao. Mifanindra-dalana amin'izany ihany koa, ankoatra ilay vaovao malaza nivoaka an-gazety hoe hanolotra olona amin'ny efa tsy fotoanany intsony ny ankolafy Ravalomanana, dia nisy lohatenin-gazety iray naningana nilaza fa tsy mamadika izany ny tenany, hoy i Mamy Rakotoarivelo. Raha ho an'ny mpamaky tsotra dia karazana fiampangan-tena izany fomba filaza izany. Matoa manko mandeha izany fitenenana izany dia reny any ampoto-tsofiny any ihany fa malaza ho mpamadika izy.
Hivadika fotoana hafa aho, raha nanery ny hanaovana ny soniam-pifanarahana tamin'ny FAT ilay lasa minisitry ny fifandraisana amin'ny andrim-panjakana Yves Aimé Rakotoarison, dia nisy nanambara tamiko fa mbola misy mpamadika ihany ao anatin'ny fitarihana io ankolafy Ravalomanana io. Nolazainy avy eo fa tsy ho vita mihitsy ny tolona raha tsy efa voaroaka ao amin'ny ankolafy Ravalomanana ihany koa i Mamy Rakotoarivelo. Tahaka izay zavatra tsy nampino ahy saingy tontosa tamin'ny tolona tapany voalohany (TGV) tamin'ny 2009 dia miha-jeren'ny olona, indrindra ny mpanara-dia an-dRavalomanana, fa toa hafahafa fihetsika ity mpitarika ny ankolafy ity. Mahalasa saina tokoa manko ny fihetsiny faraparany teo ka nahatonga ahy hitendry ny milin-tserasera.
Noho ny zavatra natao manokana dia lasa tsy nahara-baovao loatra aho, no sady tsy te-hanara-baovaon'ny taotaonkafa ka ny omaly tsy miova ihany. Saingy tsy maintsy misy ny zavatra re, noho ny resaky ny olona, ary hita ihany koa na dia andalovana fotsiny aza ny lohateny lehiben'ny gazety. Nanomboka tamin'ny fandavana ny firotsahan'i "Neny" dia nivoaka amin'izay ny fihetsika tsy mety rehetra izay azo niampangana ny ankolafy Ravalomanana ho mpandika lalàna no sady tia manao izany fihetsika tsy mety izany. Efa nivoaka ihany ny fanambarana avy amin'i "Neny" fa tsy tokony hanao fihetsiketsehana mandra-pahavitan'ny fanadinana ara-panjakana (Bacc) fa mbola nisy ihany ny nanentana hanao fihetsiketsehana tetsy Ankorondrano, ilay mpitarika ny ankolafy no tena niantsoantso ny hanao izany, avy eo dia nofoanany indray ilay izy "noho ny tsy fisian'ny olona nanaraka" hoy ny filazan'ny gazety tsy misalasala mihitsy ny hamasoka ny ankolafy Ravalomanana raha vao manana hirika hanaovana izany. Ny tao an-tsaiko raha nahare izany aho dia hoe niniana natao hohitan'ny voanjo mainty avy ao ampita atsinanana ao Afrika ao ny tsy fisian'ny olona nanaraka ho fampandresen-dahatra fa tsy mahazo olona intsony ny ankolafy Ravalomanana. Noheveriko noho izany fa nisy fifanarahana tany ambadika tany mba hamasohana ny ankolafy Ravalomanana. Nitatatata amin'izay ny haino aman-jery mpamasoka ankolafy fa menatra tsy sahy miresaka amin'ny mpanao gazety na manao fanambarana loatra ireo mpitarika ny ankolafy Ravalomanana taorian'iny zavatra nandamoka tanteraka iny. Izay manao izay hahamenatra ny mpitarika tsy hahasahy hilaza zavatra ampahibemaso iza anefa no tena tanjon'ilay izy rehefa tena nodinihana lalina.
Izao indray tratran'ny namasobasohana ny PHAT ho nametraka firotsaha-kofidiana "ninja" ny ankolafy Ravalomanana araka ny filazan'ireo mpifanandrina manao hoe : "taitra ny olona tsy mba taitra ka taitra irery vao mamaky takotra!". Dia iniana atao izao indray ny fangatahana handrotsaka kandidà fisolo hafa amin'ny fotoana efa ivelan'ny nifanarahana. Kepoka tsy mahateny indray ireo nanesoeso an'i Andry Rajoelina satria izay nihomehezana tamin'ny volana mey no nalaina tahaka rehefa hifaraparana ny volana aogositra, izany hoe telo volana taty aoriana. Mbola paika hafa hamasohana ny ankolafy ihany izany toe-javatra izany. Koa lasa ho azy ny saina mitodika any amin'ny hoavy any hoe mbola ho avy ihany koa ny ratsy kokoa sy mahamenatra kokoa noho ny saina mivadika taorian'ny kabarin'i Andry rajoelina iny dia ho vasoka tanteraka indray ny mpanara-dia ny ankolafy.
Soso-kevitra vitsivitsy no efa naroson'ny maro fa tsy nisy nihaino moa dia ny mba hialan'izay olom-boatendry avy amin'ny ankoafy Ravalomanana rehetra hiala amin'ny rafitra tsy nahazoana na inona na inona ankoatra ny fankatoavana ny mpanonga-panjakana dia handroso tolo-kevitra mila fahasahiana hafa ihany koa aho hiarahan'ny mpitarika rehetra ao amin'ny ankolafy Ravalomanana manao fanambarana iraisana fa sady tsy mpitarika ny ankolafy Ravalomanana intsony i Mamy Rakotoarivelo no roahina tanteraka tsy ho ao anatin'ny ankolafy. Raha tsy mahavita izay fihetsika izay ny mpitarika hafa ao amin'io ankolafy io dia vita tanteraka ny amin'ilay ankolafy ary nandresy tanteraka ny teti-panorona napetraky ny Frantsay...
Izay angaha aloha ny amin'iny fa mety hilaza ny hevitro izay tsy hifanaraka amin'ny hetahetan'ny mpanara-dia ny ankolafy Ravalomanana koa aho amin'ny manaraka...
Miarahaba ny mpamaky rehetra indray amin'ity anio ity.
Mandingana herinandro vaovao isika, niova ihany koa ny volon'andro eto
an-drenivohitra amin'izao lohataona izao. Raha nangatsiaka fatratra ny andro
nandritra ny herinandro dia niova kosa izany nanomboka ny zoma farany teo.
Nifanontona indrindra tamin'ny fankalazan'ny ao amin'ny finoana Islamo ny "Eid
El-Fitr" izany fiovam-bolonandro izany. Tsara andro ry zareo, araka ny fomba
fiteny fa teo vao nanomboka nihanafana ny andro taty anivontany. Izay tokoa
angamba vao tena lohataona ny eto amin'ny tanàna.
Etsy ankilan'izany, nankalaza ny taombaovaony ihany koa
ny vondron'olona sasantsasany eto Madagasikara, vondron'olona mpandala ny
nentin-drazana manana fotoam-pankalazana mitovy amin'ny an'ny Silamo isaky ny
Eid saingy tsy afa-misitraka kosa ny fahafahana tsy miasa nefa mandray karama.
Eny Anosimanjaka no foiben'ireto mpandala ny nentin-drazana malagasy ireto.
Tsindraindray ihany aho no mba mahara-baovao fa ny hitako dia tsy mba misandoka
ny fetiny sy ny taombaovaony ho taombaovao malagasy ry zareo eny amin'ny haino
aman-jery rehetra eny. Tsy tahaka izay nitranga tamin'ny volana marsa izay
milaza ny taombaovaony ho taombaovao malagasy fa nahay nanetry tena na dia maro
dia maro aza ny itovizana amin'ity taombaovao ity sy ny tamin'ny volana marsa.
Raha mijery ny tantara dia ity taombaovaon'Anosimanjaka ity no nahazatra sy hita
tamin'ny fanisan'andro (navoakan'ny teny Imarivolanitra aza) ary be mpanaraka
kokoa fa somary vao haingana kosa vao miezaka ny mampandresy lahatra ny azy ny
Trano Koltoraly malagasy.
Ankoatra izay, nifanindry tamin'ireo fotoana roa efa
voatonona ireo ihany koa ny fanaovan'ny maro ny famadihan-drazana, indrindra fa
ny eto anivontany hatrany, ka azo heverina fa tamin'iny faran'ny herinandro iny
sy izao fanombohan'ny herinandro izao no faratampony tamin'ny fanaovan'ny olona
mpanao izany raha ny amin'ity taona ity. Na dia samy manana ny androny aza ny
mpanao famadihan-drazana dia efa azo vinaniana izay fahamaroan'ny fanaovana azy
izay satria tsy maintsy nisy ny fijerena andro tany amin'ny mpanandro (na mpanao
hatsarana, hoy ny anganon'ny Ntaolo nangonin'i Lars Dahl izay) amin'ny
hanatontosana ny fomba ka eo no anisan'ny andro tsara indrindra. Fotoana hakana
ny tso-dranon'ny Razana, toa ahatsiarovana indray ny fandroana faha-mpanjaka sy
ny fitsofan-drano ataon'ny mpanjaka ho fanombohana ny taona indray.
Ny itovizan'ireo fety telo nolazaiko teo ireo dia
fotoam-piravoravoan'ny rehetra ao amin'ny fiaraha-monina ilay izy. Izay any
amin'ny faritra hafa dia miezaka mody any an-tanindrazany (ambanivohitrany) ary
mandeha avokoa ny fianakaviana rehetra tsy misy anavahana. Fety fanaovana sakafo
mafilotra ihany koa eo ary anisan'ny nahatonga ny hanim-pitoloha na dia vary be
menaka aza no tena ahafantarana ny sakafon'ny famadihan-drazana. Maro ihany koa
ny maka fanapaha-kevitra goavana amin'io fotoana io. Indraindray aza
mampieritreritra ahy manokana fandrao avy amin'ny fety iray no nipoiran'ny roa
farany. Mariho fa Habib no anaran'ny nampiditra ny fandroana, ary azo lazaina fa
nampifanandrifiany tamin'ny Eid ilay fandroana (tetika hanasilamoana tsikelikely
ny teto anivontany saingy tsy tontosa hatramin'ny farany noho ny
fanapaha-kevi-dRadama rainy hirona ho amin'ny fampiasana ny soratra latinina).
Raha vao mandre izany anarana Habib izany anefa dia anarana Arabo avy hatrany no
ao an-tsaina. Mba erirteritra tsy tana ny ahy!
Farany, mba nanao fiarahabana ireo olom-pantatro aho
tamin'ny sehatra nahafahako nanao izany fa Miozolomana iray ihany no faly sy
nihoraka tamin'ny arahaba nataoko fa ny hafa nihanahana sy tsy mahazo izay
lazaiko angamba (ka afa-nihevitra ahy ho toy ny adala!).
Efa nanoratra aho ny fankasitrahako ny fomba fihetsiky ny vondron'olona ato amin'ny Facebook amin'ny fahaizana mihetsika milamina sy tsy mikorontana sady tsy hiteraka korontana raha ny tokony ho izy, afa-tsy tena fanahy iniana avy amin'ireo nirahina hanakorontana mihitsy. Ny tena mahafinaritra dia tsy hita ho manana fironana politika izy fa tena olom-pirenena te-handray ny andraikiny tokoa. Avy amin'izay ihany no ahafahany mahazo olona be indrindra izay samy mitady ny hanatontosana ny fifidianana avokoa ohatra. Tahaka izany no nampazoto ahy nanoratra ilay lahatsoratra vao andro vitsivitsy lasa izay ka iandrasana ny fotoan-dehiben'ny "fifidianana amin'ny 24 jolay 2013".
Nivoaka ny fanazavana vitsivitsy voalohany, amin'ny ankapobeny dia tsara ny fotoana sy ny hanaovana ilay hetsika, fa nahita indrokelin'ny mpandrafitra aho no nahatery ahy hanoratra indray na dia tena efa sasakalina aza ny fotoana anoratana. Averina, mety ilay fotoana atoandro amin'ny 12 ora sy sasany satria tokony hanana io fotoana io avokoa ny rehetra fa tsy voatery handeha lavitra ihany koa. Ny andro moa efa saimbolika rahateo fa efa niheverana hanatontosana ny fifidianana filoham-pirenena eto Madagasikara. Ny olana kely, nefa azo vahana vetivety rehefa manana ny fitaovam-pifandraisana ihany isika dia ny fanomanana ny fandaminana hampivaingana ho hitan'ny olona ny zavatra atao.
Ny soratako eto noho izany dia tolo-kevitra ho fanatsarana, afaka miandry fotoana manaraka, efa azo tanterahina ihany koa raha vonona satria ilaina ihany koa ny halakin'ny zavatra atao nefa mahomby. Tolo-kevitra ny hoe raha hivoaka ihany dia tsy midina an-dalambe fa manao hendry tsara eny amoron'arabe. Tsy manelingelina ny fifamoivoizan'ny fiara, mety ho tapaka an-tenatenany ny rojo nefa tsy natao hampaninona izany. Ankoatra izany moa dia tsy tiako loatra ilay izy handalo tsena na tsenam-barotra fandrao misy manararaotra, izay ihany koa ilay maha-tompon'andraikitra. Raha hivoaka ihany maninona raha ny lalana iray mamakivaky ny tanàna no hanaovana azy? Azo atao ihany koa ny manamorona ny Lalampirenena ho an'izay manomorona ny lalampirenena fa raha azo atao dia tsy ampandalovina tsena sy be tangoron'olona loatra fa mora ny fanakorontanana amin'ireny faritra ireny. Lalan'i Baltika (fr: Voie Baltique sy en: Baltic Way) no anaran'ilay hetsika tiako hanatsarana azy. Fa ny tena tsikaritra ho manao azy ity dia ny firenena tany amin'ny nofehezin'ny Sovietika teo aloha (sady tany koa no nahitana azy voalohany)
Ahoana ary raha ny eto Antananarivo ohatra? Lalana lehibe iray isaky ny faritra no ifamotoana, mora indrindra ohatra ny an'Ambohimanarina satria iny lalana fandehanan'ny fiara fitaterana iny dia efa mety. Toy izany ihany koa ireo faritra hafa tsy manana lalana afa-tsy tokana toa an'Itaosy sy ireo akaiky lalam-pirenena. Fa ny anaty tanana somary mivelatra kosa no manao ahoana? Ny firaisana voalohany, noho ilay petra-kevitra hoe tsy mandalo tsena sy be tangoron'olona loatra dia manaraka ny lalan'ny 119 fa eo amin'ny paositra 67ha (telma) no manomboka dia mitomandavana manaraka an'Andriatany sy Ampefiloha ary Anosy fa mibirioka mandalo ny Boriborintany fahaefatra (Andrefan'Ambohijanahary) dia mizotra mankany mankany...
Ny boriborintany fahatelo kosa azo atao miainga amin'ny paositra Antanimena tahaka ny lalan'ny 160 sy 166 rehetra iny fa rehefa eo Ampandrana kosa dia miakatra mankany amin'ny EPP (SFF) Ankadivato mivoaka mankany amin'ny Espace Medicale (Mascotte) ary mifampitohy mankany amin'ny Score Antsahabe (fa tsy miditra ny tonelina Ambanidia) mandeha Ankazotokana mivoaka eny amin'ny terminus 186 dia afaka mizara roa ny lalana fa ny tiako fotsiny dia mamonjy ny paositra Ambanidia indray ny tondrozotra ary dia manaraka ny lalan'ny 116, 192 mankany Mandroseza. Azon'ireo mpiasa manodidina an'Analakely ny manao valalamanjohy tsy mihetsika manaraka ny zaridaina ilany atsimo, ilay lalana tsy voatapaky ny fefin'ny Lapan'ny tanàna ka mitodika manoloana ny paositra Analakely dia afa-miakatra mamonjy an'Antaninarenina hatrany Ambohijatovo. Mety ho lava loatra ny 5mn amin'izay fotoana izao fa mety ho fohy ihany koa fa mba mila fahefakadiny ohatra. Rehefa mivoaka amoron-dalana dia amin'ny ilan'ny sisindalana ihany fa tsy manao andaniny sy ankilany. Dia izay ilay resaka, revirevy ihany ny ahy nefa toa mora tontosaina raha maro ny olona vonona. Tsy mila mihogahoga fa mba mifampitsiky sy mifampiarahaba amin'ireo olona mitovy fitakiana aminao.
Tsorina fa tsy mpikarakara aho, nefa manao izao fandraisana anjarako izao ho fampieritreretana ny rehetra, azo tontosaina ny toy izao sa tsia. Maro ny rohy azonareo hieritreretana fa izay kely fantenako koa tsy ambaka angamba. Tsy mila mihogahoga mameno arabe sy mandehandeha tsy fantatra hoe mankaiza fa mba mitazatazana hivoaka sy haka rivotra kely e! Raha mbola mahita anaparitahana olona amin'izany moa ny mpitandro ny filaminana dia voatery hilahatra hanemitra ny sisindalana ihany koa, nefa tsy vao maika ve moa ho amin'ny fandraisana anjarany izany?
Jentilisa 22 jolay 2013 na roa andro mialoha ny "fifidianana"
Fampahatsiarovana ny rehetra: firenena tena nanjakan'ny fanapenam-bava no nanaovana io karazana hetsika io voalohany nefa niteraka fiantraikany goavana teo amin'ny tantaran'izao tontolo izao!
Mandeha dia mandeha ny fotoana, ary mihazakazaka toy izany koa ny andro fa i Madagasikara ihany no tafahitsoka tsy mety tafavoaka amin'ny krizy mahazo azy. Misy ny tsy manaiky intsony ny toe-draharaha saingy tsy afa-nitroatra, satria mbola miandry tarihina hatrany, na tsy mahita ny hevitra ho entina hanehoana izany fanafintohinana izany.
Misy kosa ireo miezaka ny mifamory ka niainga tamin'ny media sosialy (Facebook) haneho sy hanandratra ny feony amin'ny alalan'ny fihetsika atao am-pisainana. Nanangana ny vondrona tamin'ny alalan'ny Facebook ry zareo ary efa nanao ny hetsika ihany koa. Hetsika notontosaina ny andron'ny fankalazana ny famerenana ny fahaleovantena, nifanindry tamin'ny fotoana nanombohan'ny matso. Wake Up Madadascar no anaran'izany vondrona izany. Nahazo fanamarihana manokana avy tamina tranonkala mpisolelaka ny fitondrana io hetsika io ary avy tamin'ny anarany amin'ny teny anglisy no tena namelezana azy. Nolazaina ihany koa ho saribakolin'ilay mpanolotsaina avy amin'ny masoivoho vahiny iray teto amin'ny firenena ihany koa moa ireo vondron'olo-tsotra te-handray andraikitra maha-olo-pirenena fa tsy hijanona ho olo-pehezina (vahoaka no nosoratany!) na valalabemandry! Mbola maro hafa ihany koa ny kiana nataon'ny olona sasantsasany manana sehatra itenenana amin'ny mpihaino maro saingy tsy nahakivy ireto vondron'olom-pirenena ireto izany.
Niditra tamin'ny dingana faharoa ry zareo ny andron'ny 18 jolay nentina hilazalazana an'i Nelson Mandela ary naka toerana anaty trano afovoan-tanàna iray nanaovana izany. Tetsy amin'ny Tahala Rarihasina io ary natao hamohazana ny olona hifoha amin'ny torimasony sy haka ny sata maha-olompirenena manana andraikitra hanarina an'i Madagasikara azy. Nihanivaingana kokoa ny hetsika niainga tamin'ny aterineto tamin'io fotoana io, satria tsy vitsy ireo olona nandalo teny. Taorian'ny hetsika ankalamanjana notandremana fatratra tsy hisian'ny fihoara-pefy dia naharitra ora maromaro kokoa indray ity fotoana ity. Tsorina fa midera izay fomba fiasa izay ny mpanoratra. Tsy mahalala aho raha nisy ny fanentanana tamin'ny haino aman-jery fa nafana kosa ny fanentanana tamin'ny alalan'ny tambajotra sosialy. Ho avy indray ny dingana manaraka ary amin'io herinandro io izany!
Ny andron'ny 24 jolay 2013 no nokasaina hanatontosana ny fifidianana filoham-pirenena teto Madagasikara, nitsaha-ketrika tampoka anefa io fotoana io rehefa noforonina ny olana eo amin'ny tontolo politika. Hanamarika izany amin'ny fombany anefa ry zareo ao amin'ny Wake Up Madagascar, heveriny ho toy ny hisy ihany io fifidianana io ary efa mampiomana ny rehetra sahady ry zareo hanaraka tsy tapaka ny pejiny hamoahan-dry zareo amin'ny antsipirihany ny karazam-pifidianana hatao amin'izany andro izany. Raha namaky ny lahatsoratry ny namana iray anefa ny tena dia afa-mitarataratra sahady hoe tahaka ny ahoana no mety ho atao amin'io fotoana io. Karazana hetsika hitondrana hetaheta izay miompana amin'ny hoe "Satria tsy avela hifidy isika". Tena mandeha isan'ambaratongany ny zavatra tontosaina, ary mihevitra aho hatreto fa tena manao azy am-pisainana ry zareo mpikarakara. Ny mampiavaka azy ity dia ilay hetsika niainga manokana tamin'ny tambajotra sosialy fa tsy avy amin'ny haino aman-jery loatra nefa dia irariana sahady ny ho fahombiazany.
Nahoana tokoa no tsy hirary ny fahombiazany raha mitondra ilay hetahetan'andian'olompirenena ry zareo [Valalabemifoha]? Hatreto ankasitrahako ny zavatra ataony sady mitandro hatrany ny tsy isian'ny fandrobana na vakitrano ry zareo. Nanoratra izao aho ho fampahafantarana anao mpamaky fa misy ny fandraisana andraikitra ataon'olompirenena eo anivon'ity krizy ity ka sao mba mahaliana anao ihany koa ny zavatra ataony. Karazam-panoroan-dalana hamoahanao ihany koa ny hevitrao, ny hetahetanao, ny tsikera avy aminao ho hitan'ny besinimaro tsy ilàna herisetra na korontana. Entina hamaranana, karazana torohevitra ihany: aza miankina amin'ny sms ianao fa mety ho ora dimy na enina, eny, mety ho ny ampitso na andro maromaro mihitsy aza vao mety ho tonga any amin'izay iantefany iny fa antso mivantana atao. Efa fantatry ny mpikarakara ny Wake Up Madagasikara angamba izany ka izay no nandrisihany ny olona hanaraka hatrany ny pejy ofisialiny fa tsy amin'ny toeran-kafa! Mirary soa ho an'ny Wake Up Madagascar, mirary fahendrena sy fahombiazana... Ho anao olom-pirenena manana kaonty Facebook kosa: raha ankasitrahanao ny ataon'ireo mpikarakara ny Wake Up Madagasikara dia tsindrio ny "J'aime" na ny "Like" ao amin'ny pejy Facebookn-dry zareo...
Hiresaka tena revolisiona avy amin'olo-tsotra, mety ho tsy mahalala akory ny asan'ny tambajotra an-tserasera, aho. Revolisiona tsy manimba zavatra na mandroba fananan'olona fa revolisiona ho amin'ny fivoarana tokoa mba hilaharan'i Madagasikara tsikelikely amin'ny firenen-kafa ka tsy ho menatra amin'ny azy intsony afaka fotoana vitsivitsy raha henatra hatrany no nentina nandritra ny fotoana maro.
Fa araka ny mahazatra dia hiresaka zavatra hafa tsy misy idirany vetivety aho fa sao lazaina ho tsy te-hiresaka ny politika eto Madagasikara. Nisy manko ny fampihaonana ireo filoham-panjakana voafidim-bahoaka teo aloha sy ny filohan'ny tetezamita, napetraky ny miaramila nanongam-panjakana ho amin'izany voninahitra izany, nokarakarain'ny FFKM ny andron'ny 3 jolay 2013. Raha ny tokony ho izy dia ny filoha voafidim-bahoaka mbola velona rehetra no nihaona tamin'ny filohan'ny tetezamita, saingy nandamoka moa izany fampihaonana izany, na dia mbola notanterahina ihany aza, noho ny fanakanana ny iray amin'ireo filoha teo aloha voafidim-bahoaka nanao ny sesintany ny tenany tany Afrika Atsimo, tsy hiditra eto Madagasikara. Ny fanakanana dia avy amin'ireo mpitariky ny tafika eto Madagasikara fa mpanatanteraka fotsiny ihany ny sivily eo amin'ny fitantanana, toy ny filohan'ny tetezamita na ny lehiben'ny ACM (Aviation Civile de Madagascar).
Hevitra tsotra ny ahy raha manaraka ny toe-java-misy aho. Nataon'ireo lehiben'ny tafika izay hampandamoka io fampihaonana io ho fampandresen-dahatra fa tsy lalana mankany amin'ny vahaolana velively ny fampihaonana kasaina hotanterahina na aiza na aiza eny fa na eto Madagasikara aza. Ny tsikaritra anefa dia tsy tena izay fampandresen-dahatra izay no midona any amin'ny vahoaka fa ny sarin'ilay tafika malagasy matahotra olona iray, matahotra ny vali-fingika fingàka avy aminy, satria efa andala-pahafantarana ihany ny olona hoe ny tafika no tena mitondra fa saribakoly mahafatifaty ihany ilay aderadera vahoaka. Misy moa ny miteny fa ny Renimalala indray no ao ambadiky ny miaramila, ka asa na resy lahatra amin'izany ianao na tsia. Koa eritreritra ihany ny ahy fa raha ny tafika hatrany no mampametraka olana dia ny vahaolana tsara indrindra "andrasana" dia avy ao amin'ny tafika ihany koa ny vahaolana, fa ny tsy mbola hitako tsara dia ny hoe mila fanomanana henjana sy fiaraha-miasa avy amin'ny sivily mahatarika ny olona hidina an-dalambe, tahaka ny any Ejipta ve izy ity, dia ry zareo ao amin'ny tafika no mamita ny ambiny? Na olo-tsotra ao an-toerana sy iraisampirenena aza dia misy mihevitra fa mety ho lasa tahaka ny any Pakistan na Alzeria (vakio ato[1] sy ato[2] ary ato[3] ny globalvoices teny malagasy miresaka momba izany) ny toe-javatra amin'izay fotoana izay, izany hoe tsy mitsahatra intsony ny krizy na naharitra taona maromaro niteraka fampihorohoroana avy amin'ny mpanohana ny FIS. Risika tsy maintsy raisina izany fa raha tiana sy tsy mampaninona moa ny toe-draharaha ankehitriny eto Madagasikara dia tsy ilaina mihitsy ny fidinana an-dalambe (sady tsy maintsy hisy ihany ny fanararaotana ataon'ny sasany handroba sy hanimba rehefa tsy manana fifehezana ny maro).
Izay no ela fa ilay revolisiona nisoko mangina saingy nahery vaika amin'izay no lazaiko. Nahery vaika satria avy amin'ny saranga ambanimbany na antonontonony tsy voatery ho liana politika no niaviany. Resaka vola izany, ilay ravi-taratasim-bola iny e! Iza indray no tsy mahalala fa malaza amin'ny haratsiam-bola taratasy ny eto Madagasikara. Maro amin'ireny vola ireny, indrindra fa ireo sanda ambanimbany, no tsy hita intsony izay endrika tsara maha-vola azy fa dia rehefa hita hoe tahaka ny vola tokoa izy izany dia raisina ilay izy ary mivezivezy eny rehetra eny. Ny eto afovoan-tany no tena malaza ratsy amin'io vola ratsy sy maloto io fa mba efa nisy ny fotoana nidinana tany Toamasina, folo taona mahery lasa izay, fa mba tsara endrika ihany ny any amin'ny tanàna toy ireny. Ny dingana voalohany moa, araka ny fantapantatra avy amin'ireo niresadresaka amin'ny tena ihany, dia tany Antsirabe no niavian'ity revolisiona milamina nefa mahery vaika ity no tonga teto Antananarivo avy eo. Rehefa teto Antananarivo indray dia teo amin'ny tsenan'Anosibe no niaingany ka niely tany amin'ireo ambany tanàna hafa vao nanerana an'Antananarivo renivohitra. Nanao ahoana ny fizotry ny revolisiona? Tsy manaiky vola rovitra nasiana scotch intsony ny mpivarotra sy ny fiara fitaterana ary ireo toera-pihinanan-kanina mahazatra ny olo-tsotra miavo-tena. Na aiza na aiza alehanao amin'ireo toerana voatonoko ireo dia vitsy sisa ny olona mandray vola misy scotch na dia mbola tsara endrika aza ny volanao. Moa va tsy revolisiona tsara izany ry zareo?
Mbola vao dingana voalohany ihany io fa efa mandeha tsikelikely ihany koa ny dingana faharoa, mbola mandray vola malazo dia malazo ihany manko ny maro hatreto rehefa tsy rovitra na tsy misy scotch ilay izy, saingy efa manomboka tsy mety handray vola malazo sy ratsy dia ratsy endrika ihany koa ireo mpivaro-madinika (tahaka ny mpivarotr'anana) noho ny fanahiana mahamora rovitra ny vola ka sao tsy raisin'ny mpanjifa eo. Raha izao no mitohy dia mety ho avy ihany koa ny tsy fanekena ny vola maloto na miforiporitra (na dia tsaratsara endrika aza) ary hiafara amin'ny tsy fanekena vola miforitra indroa na in-telo. Dia hiafara amin'ny fahatsaran'ny vola malagasy sy ny fahadiovan'endriny ihany izany fizotry ny toe-javatra izany ary, raha izaho manokana dia faly amin'izany satria efa ho roapolo taona izay no tsy nanekeko io endri-bola malagasy maloto sy rovidrovitra ary miforiporitra io. Fa ny fanontaniana dia izay mety ho tena nahatonga ity revolisiona ity. Ny nalaza tany Antsirabe dia nisy ireo tsy manaiky ilay vola misy scotch fa hoe raisiny atsasa-bidiny io raha raisina ihany. Ny ahy kosa tombatombana fa noho ny fahamaroan'ny Malagasy tsy mahay mamaky teny sy manoratra ka tsy mahita ny fahasamihafan'ny laharam-bola nefa tsipahin'ny hafa no nandraisany fepetra tsy handray izay vola rehetra misy scotch. Ekena tokoa fa misy tsy mahamety ny fitsipahana ilay vola tokony mbola miasa sy manan-kery nefa misy lalana hafa azo aleha ankoatra izay mitranga amin'izao fotoana izao ve? Izay no zavamisy eto Madagasikara ry zareo fa ny faniriana dia ny hahatontosa izany haingana dia haingana ho hatramin'ny farany...
Tany am-piasana aho no niantso ramatoa, nanontany raha azoko atao ny mody raha tena tonga ny fanairana farany hankanesana any amin'ny toera-pahasalamana, nilaza izy fa nipoitra ny fambara voalohany. Tsy nanan-kavaly aho satria tsy hanan-tsafidy loatra fa miankina tanteraka amin'ny mpiara-miasa ihany izany. Tsy tonga dia toy ny hoe zo ka ahafahana mandidy hoe handeha hody izao aho fa mihetsiketsika ramatoa fa miandry ny hamoram-pon'ireo mpiara-miasa mivantana, izay tsara fanahy sy mahatsapa ny halalin'ny problema. Milaza fotsiny aho hiomanana, hoy izy, fa miantso ihany aho rehefa tena tsy zakako. Toy ny teny tsotra izany fa mavesa-danja, tsy maintsy lasa ny eritreritra hoe iza no olon-dehibe azo antsoina hiandry azy akaiky.
Nefa etsy ankilany tsy tiany aho hiantso olon-kafa sao manaitaitra amin'ny tsy antony eo, hoy izy namepetra mafy. Rehefa misy tokoa manko ny fanairana ka miantso ramatoa, tsy mana-kosarangotina afa-tsy ny miantso izay olona akaiky afaka mihazakazaka mankany aminy aho raha mbola tsy afa-miala eo amin'ny asako. Fantany tsara io asa io, ka raha miantso izy, dia mikorapaka aho ka miantso izay olona heveriko fa mana-potoana hankanesana any aminy. Izy indray no tezitra hoe tsy dia misy olana lalina loatra nefa mampisahirana olona aho, izay no mahatonga ny fameperana fatratra fa izaho ihany no ilainy hody avy hatrany rehefa tonga tokoa ny tokoa.
Tsy niantso anefa izy mandra-pirava ka nihevitra aho fa tsy dia naninona izy izany. Nony nandodona ny varavarana anefa aho dia gaga fa ny rahavaviny no namoha ny trano. Hay niantso olona hafa izy noho ny fanahiana. Efa tao an-trano ihany koa ny anadahiny faralahy. Efa niandry ahy ry zareo vao nierireritra hoe antsoina ve radoko sa tsia? Sao manko dia manaitaitra olona amin'ny fambara tsy mbola any amin'ny mampanaitra ka mahatezitra olona. Tsy mana-kambara loatra aho, hoy aho nitsotra noho ny tsy fahalalana na tsy fahatsapana, ianao no tena mahalala ny toe-tenanao. Nanontany izy raha misy fahana ny findaiko na tsia, efa tao an'eritreritra ilay hividy fahana fa ilay fotoana mihitsy, na ny asa no marina kokoa, no tsy namela, tsy azo ilaozana, nefa iza moa ny olona azo irahina? Misy ambiny ihany, azo iantsoana fa ahiana tsy ahavitana resaka noho ny halafon'ny sarany. Teo izaho sy razaodahy no tapa-kevitra hijery mpivarotra mbola tratra alina sao mba misy fahana azo hovidiana. Tonga teny amoron'arabe izahay ary nahita mpivarotra iray nisokatra, mpivaro-toaka, fa dia hoe tsy mivarotra fahana ry zareo. Tsy mba misy mitady zavatra hafa ve izany ato amin'ity ranamana mpivarotra ity fa toaka ihany no tadiavina? mampieritreritra na izahay koa moa no tsy mahalala na inona na inona! Nody maina izahay.
Rehefa nitohy elaela teny ny dinidinika dia tsy nety nahatapa-kevitra hiantso dokotera. Ny andro efa alimbe, efa amin'ny folo ora alina, ka aleo aloha matory fa tsy maintsy hitady fiarakaretsaka ihany rehefa misesisesy ny fivonkonana (contraction). Henjana aloha isika Malagasy amin'ity fomba fisainana eo am-pandrasana mahita ny atiny ity. Tsy dia nanahy loatra aho fa diavolana ny andro ka ahatsinjovana ny lavidavitra ihany. Efa nanazava ihany anefa Ramatoa fa raha mbola mitohy ny fisehon'ny fambara dia mety any amin'ny maraimbe any no tsy ho tana intsony ny raharaha, amin'ny efatra ora na amin'ny dimy ora maraina. Tsy nisy loatra ny fitaintainana fa mba efa niomana ihany tsinona. Marihina fa manana fiantso an-taroby izahay fa tsy fantatro mihitsy ny aretiny. Isaky ny fotoana tsy misy ilana azy dia maneno tsara milaza fa malalaka afa-miantso, fa rehefa te-hiantso dia tsy mandeha mihitsy izy io, ary ny olona miantso anay ihany koa tsy mahazo anay ka mihevitra anay ho mamono telefonina indraindray, izay tsy fanaonay loatra. Hita fa tsy azo nianteherana io fiantso an-taroby io tamin'ity alina ity.
Tsy fantatro loatra na tsy nopizin-tory aho na tsia fa rehefa tonga ny sasakalina dia niarina aho fa poritra. Avy any aho dia niarina ihany koa ramatoa ka nanala fahaporetana. Nanontany azy aho raha nahita tory izy na tsia? nihivingivina ny lohany ho entiny milaza ny tsy nahitany tory mihitsy. Nilaza izy fa mihamisesisesy mitohitohy ny mangotika ao an-kibo, fambara fa efa mihamanatomotra ny fotoana. Teo izy no tapa-kevitra hiantso dokotera amin'izay satria hita fa tsy hahatratra ny andro maraina intsony izy ity. Nantsoina tamin'ny laharana voalohany fa tsy nandeha io, nantsoina tamin'ny laharana faharoa fa naneno, noraisin'ny dokotera ny antso. Rehefa nambara ny soritsoritra fambara dia nasainy namonjy ny toera-pahasalamana izahay. Lasa indray izahay sy Razaodahy nivoaka ny trano nitady fiarakaretsaka. Misasak'alina tamin'izany fotoana izany.
Lasa izahay namonjy ny fihaonan-dalana sy arabe falehan'ny olona. Vao niandry kelikely dia indro nisy fiara iray tamy, efa nisy olona teo aloha eo anilan'ny saofera fa raikitra ihany ny adi-varotra. Ny tena moa tsy mana-tsafidy loatra fa ny nampihomehy rehefa vita ny adi-varotra, raha nilazana izy hivily kely fa misy olona alaina, dia novelominy ny fiara, nafindrany ny vitesy dia lalany avy hatrany no notohizany. Gaga fotsiny izahay miaotra nefa afaka ny haninona moa? Mety ho matahotra ry zareo na dia miasa alina aza, na heveriny fa mandany fotoana izany mbola hivily izany (mihevitra angamba ry zareo fa mety mampatahotra ny lalana andehanana ka aleo mailo).
Niandry elaela teo indray fa tahaka ny tsy hisy izy izany. Lasa izahay roalahy somary namonjy fihaonan-dalana hafa heverina fa maro kokoa ny fiara mandalo saingy toa herimpo very maina. Tsy nisy na fiara iray aza niseraana. Tsia, nisy fiaran'ny fivondronana mpaka fako iray nirimorimo tsy hay loatra naninona. Nihodidina nanaraka ny arabe mihitsy izahay fa tsy nisy mihitsy ny fiarakaretsaka nandalo. Nizotra tsimoramora fa mbola eny lavitra eny ny alika no mivovo. Tsy maintsy nizorana ny lalana na dia manaraka akaiky toa handramatra aza ireto alika roa sahala ny tsy matahotra nefa rehefa miherika ianao toa mihemotra ihany ry zalahy nefa dia mbola manohy mivovo hatrany mandra-pahaleony tanteraka na efa nihoatra ny toerana iambenan-dry zareo ny dianay. Tsy nisy niteny izahay miaotra, tsy nisy natahotra loatra fa izy nieritreritra hoe tsy haninona ireo alika ireo satria alika gasy; izaho indray nihevitra fa rehefa tsy manao fihetsika manampoka dia tsy hanao na inona na inona ireo.
Tonga nanakaiky ny tsena izahay fa tsy nankany, somary mampihomehy ihany moa ny amin'izao fotoana izao, ny toerana bebe olona no tena atahorana indrindra rehefa amin'ny alina noho ny fifampiahiahiana sao dia mpanendaka miandry haza ireo olona mitanin'afo tsy manan-kialofana ireo. Efa nahita moa ny tena raha miteny izany satria tsy menatra mihitsy ireo olona ireo ny manendaka rehefa hitany fa mandeha irery ianao na hitany fa ho be noho vitsy ka tsy hahovoka raha misy ny fifampisintonana. Na dia maika sahala amin'inona aza, tsy fanao ny mitonatonana tahaka ny lolofotsy manatona afo hahamay azy. Lasa indray namonjy ny toerana voalohany niandrasana fiara. Mety hampihomehy ihany moa raha ny biby mety handramatra indray no atahorana noho ny olona saingy noho ny fahafantaran-javatra sy noho ny zava-misy iainana no antony. Efa nisy niherikerika aza ry zalahy fa nifampitazan-davitra ihany no natao.
Nizotra tsimoramora izahay nananika ny vohitra mangina tsy nisy tapikan'olona ankoatra anay sy ny fandrenesana vovon'alika any ambadika any an-tananan'olona any. Vao lavidavitra tsy ahatongavana teo amin'ny toerana niandrasana fiarakaretsaka voalohany izahay dia nahatsipalotra jirom-piara nipendrapendrana. Nampisy fanantenana teo aminay ny fahitana jiro tahaka izany. Somary nandeha mafimafy izahay fandrao mba fiarakaretsaka azo iresahana. Maherihery ihany ny jiro ka azo novinaniana fa tsy izay notadiavina io, fiaran'ny polisy ilay izy. Hita ihany anefa fa misy fiarakaretsaka iray teo akaikiny. Natoninay ilay izy. Mbola niresaka tamin'ny polisy tao anatin'ilay fiara tsy mataho-dalana ny saofera sy ny iray amin'ireo mpandeha tao anatiny. Natoninay sy nanontaniana raha afa-mitondra olona mankany amin'ny toera-pitsaboana fa namaly ilay saofera hoe izahay aza mbola sahirana be tamin'izay nanjo anay koa.
Teo dia toy ny nifampiandriandry kely teo. Naka laharam-pinday tamin'ny polisy ilay saofera. Nihevitra izahay fa tsy ho afa-mitondra anay ireto ka naleonay nihataka teny am-pita. Heno ihany anefa ny tenin'izay mety ho lehiben'ireto polisy manao fisafoana amin'ny alina ireto tamin'ny olona sy ny saoferan'ilay fiarakaretsaka nanao hoe andao ary araho tsimoramora avy ao aoriana izahay. Nitodika taty aminay ihany koa ilay mpibaiko sady niteny taminay hoe :" Mandehana mody any an-trano sao dia voatifitra eo ihany koa". Mba nahagaga anay ihany izany fitenenana izany satria misy antony anie matoa voatery mivoaka alina tahaka izao.
Raha mbola teo am-pijerena ny fandehanan'ireo fiara roa nidina tsimoramora izahay no naneno ny kiririokan'ny finday. Ramatoa no niantso raha efa nahita fiara izahay na tsia. Mazava loatra ny valin'ny fanontaniana. Nilaza izy avy eo ny hiantso ny rahalahiko ara-panambadiana iray manana fiara, monina tsy lavitra anay. Noho ny tsy hanelingelenana olona amin'ny torimasony loatra no tsy niantsoana azy hatrizay fa rehefa sehatry ny tsy azo anoharana tsy maintsy miditra amin'izay ihany. Vantany vao vita anefa ny resaka dia indro nisy fiara nisosososo avy any. Notsinjovina ka indro hita fa fiarakaretsaka. Nosakananay avy hatrany. Nisy olona anefa tao anatiny ka saiky hihemotra izahay satria tsy ho antonona anay raha hifampisisika eo. Nilaza ny saofera fa efa tonga indrindra ny mpandehany ka azo atao tsara ny miady varotra. Raikitra moa ny fanondroana toerana sy ny fanombanana ka rehefa tsy dia manararaotra loatra dia tsy mampaninona anay fa nilazana ilay saofera hoe misy olona tsy afa-mandeha lavitra tsy maintsy alaina ka azo atao ve ny maka azy. Nanontany izy raha misy azo ihodinana any dia novalianay hoe misy mihitsy moa izany. Dia nanaiky izy ka lasa izahay, nantsoina ramatoa hiomana fa efa nahazo fiara sy hilaza amin'ilay nofohazina alina hiverina hatory sy hankasitraka azy saiky hanatitra anay.
Eto angamba no hanao fonon-teny kely momba ilay fiarakaretsaka sy fiara tsy mataho-dalan'ny polisy aho. Azo atao tsara manko ny manombana fa ry zareo tanaty fiarakaretsaka ireto ilay notantarain'ny gazety, raha jerena ny andro sy ny toerana nitrangan'ny voina, fa voafitaka sy voatafika ry zareo tany Ampasapito tany. Nanakana teny an-dalana toy ny mpandeha tsotra ry zalahy hay mpanendaka, ka lasany avokoa ny teny amin'ireo mpandeha sy izay mba zavatra nentiny. Noho izay toe-javatra izay no nanakanan-dry zareo ilay fiara tsy mataho-dalan'ny polisy saiky hisongona azy ireo hitantaran-dry zareo ny zava-nanjo azy. Tombatombana ihany anefa ny ahy fa tsy naharaka loatra ny resaka izahay tsinona. Mifarana ny fononteny.
Izahay mivady ihany no nandeha ho any amin'ny toera-pahasalamana. Teny an-dalana indray dia nisy fiarakaretsaka iray nijanona afovoan-dalana ary miresaka amin'ny ao amin'ny fiara tsy mataho-dalan'ny polisy indray koa ny saoferany. Zotran'ny hifanena aminay ilay fiaran'ny polisy. Tsy tandriandriko na ilay efa hitako teo ihany ireto na hafa indray. Eo amoron-dalana akaiky dia akaiky eo anefa misy dabam-pako sy olona vitsivitsy misomokotra ao anatiny ary misy afo arehitr'ireo olona ireo hamindroana angamba. Nasaiko hisongona hatreo ankavanana moa ilay saofera sao manko mbola ho lava ny resaky ry zareo nefa ny tena ao anatin'ny hamehana ihany koa. Mba nitantara ilay zavatra vao niainana efa notantaraiko tao alohaloha tao aho.
Ela ny ela tonga tany amin'ny toera-pahasalamana ihany izahay rehefa somary nanivaka niakatra tamin'ny lalana tokony ho fidinana ihany ny fiarakaretsaka nitondra anay. Novohan'ny mpisahana ny fiambenan'ny tobim-pahasalamana ny vavahady rehefa nanontaniany ny anton-dia izahay ka namaly azy ireo tsotra ny saofera. Nijanona ny fiara, nivoaka izahay mbamin'ny enta-kely efa niomanana dia notarihan'ny mpiambina ho any amin'ny sampan-draharaha tokony andehananay. Natondrony anay hoe ao amin'ny farany ao ny mpampivelona dia lasa izy niverina nankany amin'ny toerana misy azy indray. Lalantsara fotsiny no misy anay, ary tsy misy olona hitanay mba azo natonina. Toa mihidy avokoa ny varavarana ka tsy misy azo nanontaniana. Saika natao ihany ny handodona teo amin'ny efitra fandroana (zazakely) satria io ihany no somary mitanilanila saingy feno fisalasalana tanteraka ny tena. Noteteziko indray ny lalantsara ary nidina thatra mihitsy aza fa mbola tsy nahita na iza na iza ihany. Nifanena tamina mpiambina hafa nanara-maso ny fanorenana lehibe indray aho ary mbola ny toerana ihany no natondrony. Dia nihazohazo nandritra ny fahefatr'adiny teo, miandry izay olona hafa afa-manondro tsara izay olona tokony handray anay.
Fotoana vitsy taorian'izany, indro tokoa fa nisy ramatoa iray lasa namonjy toera-pidiovana, angamba, dia izy no nandrasana ka hanontaniana rehefa miverina avy any raha mbola tsy misy olona hafa miserana. Efa nantsoina ihany koa ny dokotera hoe efa tonga izahay. Nilaza izy ny hiandrasana azy eo amin'ny rihana voalohany. Efa eo indrindra izahay fa ilay olona handray mihitsy no tsy hita. Ela ny ela fa nipoitra avy any ihany ilay ramatoa nandrasanay mba hanontaniana. Rehefa nanontany azy izahay dia tsy nisalasala izy ny hanampy ka tsy niahotrahotra nandondona tsimoramora teo amin'ilay varavarana somary mitanilanila efa voalaza etsy ambony ihany. Notenenin'ilay ramatoa amin'ilay namoha ny varavarana fa misy olona mitady azy. Nojeren'ilay namoha trano izahay ary nasainy hiroso any amin'ny efitrano fanaraha-maso (monitoring) somary ao amin'ny lalantsara ankilany. Nampidirina tao an'efitra izahay ary nakarina ho eo am-pandriana ramatoa ijerena raha tena akaiky dia akaiky ny fotoana na somary miandry ora vitsivitsy. Rehefa narahina teo dia hita fa efa mananontanona ny fahatongavan'ny vahiny ary nasaina nifindra tao amin'ny efitra fampiterahana izahay.
Tonga tao izahay dia nasaina novononina avokoa ny fitafiana rehetra handraisana ny vahiny. Efa eo amin'ny toerana misy azy ihany koa ramatoa, matory eo am-pandriana avoavo. Maherin'ny amin'ny roa sy sasany izay fotoana izay, nasiana serum ramatoa ary nametrahana oksizena ihany koa ny orony. Tonga avy any ihany koa ny dokotera, izao izany ho'aho ny asan'ny dokotera fa antsoina andro dia andro, antsoina alina dia alina. Misy ihany koa ny fampakarana ny tongony roa eo amin'ny andry roa fasiana tongotra andaniny sy ankilan'ny fandriana fampiterahana, dia misy fehiny hoditra roa miaraka amin'izany tsy hialan'ny tongotra amin'ireo andry avo fitoera-tongotra roa ho an'ny mpiteraka ireo. Manontany hatrany ny mpampivelona raha efa poritra na tsia. Nasainy niteny ramatoa rehefa mahatsiaro poritra hiomanany, miandry avokoa ny rehetra. Miandry ny tenin-dramatoa, indray mandeha no niserana ny fahaporetana fa teo amin'ny faharoa vao tena izy amin'izay.
Nohodidinin'ny mpitsabo manatrika eo anoloana, ny mpampivelona eo ankavian'ny mpitsabo ary ny mpanampy mpitsabo na mpanampy ny mampivelona eo ankavanan'ny mpitsabo, izay efa vonona hitondra ny zaza ao amin'ny efitra fanadiovana, ny mpiteraka. Izaho kosa nankeo ankavian'ny mpiteraka, mety hoe hibitsika na hiteny na hampahery, izay rehetra azoko atao eo akaikiny eo. Efa nanontany azy aho raha alaina sary ny fiterahany na tsia fa tsy nanaiky izy. Nipirina izany ny finday saiky hanaovako izany. Mandrisika ihany moa no tena ataon'ireo manodidina ny mpiteraka ary notenenina izy tsy hanena mamoaka feo, izaho hatrany moa no mamerina ny hafatrafatra tahaka izany eo akaikiny eo. Nasaina nataony lavalava ny fanenany, nampirisihana hatrany izy hanao izay fihetsika izay. Indro fa manomboka mipoitra ny lohan'ny zaza. "Izay!" hoy ny dokotera, "manao toy izay indray mandeha dia vita amin'izay". Nanena lavalava fanindroany ramatoa, tafavoaka soa amantsara ny zaza, mbola mangamangana ary mbola tsy nahatomany. Nokapokapohan'ny dokotera mafimafy tao aoriana tao ny zaza vao re ny tomaniny, tamin'ny telo ora sy fito minitra izay fotoana izay. Nalain'ilay mpanampy ny mpampivelona ny zaza hampandroana na hosasana. Miandry ny ilatsahan'ny tavony indray ny dokotera...
Tahaka izay sy tahaka izay leitsy ny fomba nahaterahan'ialahy ry Ny Havantsoa, tsy fahaterahana misy fahagagana na miavaka tahaka ny inona fa toy ny fahaterahan'ny olona rehetra ihany. Tsy fitantarana am-bava fa noraiketin'ny rain'ialahy an-tsoratra fa izay tian'ialahy anontaniana azo valiana am-bava ihany rehefa lehibe ialahy. Tsy nafenina anaty diary izay mety tsy hisy mamaky intsony na mety ho very na mety ho levon'ny afo fa tahiry nomerika no mitahiry azy ho an'ialahy. Mihevitra ihany aho fa sambatra ialahy, voantantara sy azo iverimberenana vakiana ny tantaran'ialahy satria tiako sy faniriako raha mba tompon'ny tantaran'ialahy ialahy. Asa raha voatantara toy izany ny nahaterahan'ireny zanak'andriana fahiny ireny na tsia, fa dia indro aloha fa maro ny zavatra voasoratra nialoha sy nandritra ny fahaterahan'ialahy mandra-pitomanin'ialahy ho fiarahabana ny tany. Ampiako kely hoe teraka 12 andro mialoha ny iheveran'ny siansa ho mety iterahan'ialahy ialahy. Niaritra zavatra maro ny renin'ialahy nandritra ny fotoana nahabevohoka an'ialahy, nampian'ny fintaintainana maro sy ny fanahiana, saingy teraka soa aman-tsara ihany ialahy. Isaorana anie Andriamanitra!
Jentilisa 18 jona 2013 (nosoratana manontolo tamin'ny solaitra nomerika [tablette])
Mety hifangaro ny resaka ataontsika nefa tsy maninona izany. Resaka fandraisana andraikitra maha-olompirenena aloha izy ity fa tsy voatery hoe resaka politika (fakana fahefana sy fitantanam-panjakana). Somary efa elaela aho ny niezaka ny hana-potoana handalovana ao amin'ny biraom-pokontany fa tamin'ity herinandro ity vao tontosa izany. Raha ny daty farany moa dia ny alahady 28 avrily no fara-fijerena izany. Ny biraom-pokontany moa ahitana soratra manao hoe tsy misokatra Asabotsy sy Alahady ny birao ka asa na mba hisokatra manokana izy ireo amin'ny andro roa farany na tsia.
Ny tsikaritra voalohany dia vitsy ireo efa nandalo nanamarina ny anarany sy ny mombamomba azy na dia efa herinandro farany fijerena azy aza ity herinandro efa nifarana ity. Tsy misy filaharana moa ny mijery azy fa olona iray izay ihany no teo alohako. Mazava loatra fa izay rehetra tao an-tranony no nojereny ny anarana sy mombamomba ireo ampy taona afaka nifidy. Toy ny kisendrasendra ihany angamba fa nahitana fahadisoana avokoa tao amin'ireo mombamomba ny olona nojerena tsirairay avy. Rehefa tonga ny anjara fanamarinana nataoko dia samy nahitana diso avokoa ihany koa ny anay mivady, tonga taona hifidy ato amin'ny tokantranonay. Lasa ho azy ny saina manao hoe fa mba ahoana koa ary izany izay hitako nojerena teto dia nahitana fahadisoana izany avokoa. Tsy fantatro loatra aloha ny an'ny sasany fa mba tsetsatsetsa tsy aritra iny. Ny vadiko anefa amin'io mihevitra ny tsy hiraharaha loatra na hifidy na tsy hifidy, izaho indray fantany tsara fa raha ny resaka tahaka izany, lazainy fa mora mirona loatra amin'ny politika aho. Nilazako ny zava-nisy hitako vao gaga izy...
Manaraka izany indray, tsy maharaka loatra ny fomba nizarany ny vaki-paritra aty amin'ny fokontany aho fa sanganehana ihany raha mahita fa vakim-paritra iray izao mety ho tsy iray lisi-pifidianana ao amin'ny fokontany iray (fantatsika fa maro mponina Antananarivo raha resaka isan'olona ao amin'ny fokontany iray ka voatery zarazaraina ho vakim-paritra vitsivitsy). Mety ho fahadisoana any amin'ny CENI-T ihany koa iny noho ny tsy fahalalany izay tena any am-potony fa manapatapaka fotsiny ny hoe hatreto ny lisitra iray dia miditra amin'ny lisitra manaraka indray ny hafa, saingy mbola tombatombana avy amintsika olo-tsotra hatrany izany. Na izany na tsy izany, miteraka ahiahy ny toe-javatra tahaka izany.
Ny fahatelo dia tsy mitovy amin'ny lisitra taloha nandraisana anjara tamin'ny fifidianana intsony ny nametrahana ny lisitra fa niova ho alfabetika. Tahaka ny ahoana moa izany? Teo aloha dia nifanaraka laharana ny iray trano, ary mifanakaiky ihany koa amin'ny mpiray vodirindrina ny lisitra misy ny an'ny tena. Afaka mifanara-maso tsara noho izany ny manodidina hoe ary ny anaran-dranona toa tsy hitako ao amin'ny lisitra nefa ao ambadika ny misy azy ary mifanaraka ihany koa ny laharan-trano. Ny amin'izao fotoana kosa, raha ny hitako tao amin'ny fokontaninay, raha vao tsy misy itovizana ny anaran'ny iray tokantrano dia pejy samihafa no misy azy. Ny anarako izao manomboka amin'ny AND... fa any amin'ny voalohandohan'ny lisitra, ny anaram-badiko indray manomboka amin'ny RA... fa saiky mamarana ny lisitra mihitsy. Vao mahita izany ianao dia fantatrao avy hatrany fa tsy misy fomba tsotsotra kokoa ahafahana manara-maso tsara io lisi-pifidianana io ary tsy maintsy mijery ny lisitra manontolo ianao hijerena hoe sao misy anaran'olona hafa nampidirina ho iray trano aminay ato. Miala tsiny aho fa ny tao an'eritreritra voalohany dia hoe "Efa mivonona ny hangala-bato ry zareo raha izao hitako izao no zohina" satria na izaho izao aza tsy maharaka hoe firy izany izahay iray trano no ato anatin'ity lisitra ity. Ny mahavariana anefa dia mbola misy olona tsy tafiditra ao anaty lisitra izao ary loham-pianakaviana izay nanao sonia ny taratasim-panisana aza saingy any amin'ny fokontany hafa indray moa iny. (Ny raiko no tratran'io tranga io).
Farany, toa inian'ny CENI-T mihitsy ny nanakorontana amin'ny fomba hafa ny lisi-pifidianana tsy ahafana manamora ny fanaraha-maso, noho ny lisitra tsy nampanarahana ny laharan'ny trano fa nampanarahana ny anarana. Azo atao tsara ny mampiditra anaran'olona hafa atao iray tokantrano amiko na dia tsy fantatro mihitsy aza io olona io, ary izany dia mety hiteraka ny hoe misy olona iray afa-misoratra im-betsaka amin'ny faritra na toerana maro amin'ny lisi-pifidianana nefa tsy hisy hahamarika loatra izany. Tamin'izahay nifidy taloha tsy nisy nanamarina mialoha ny idirako ny biraom-pifidianana ny tanako ijerena na misy ranomainty ve sa tsia. Izany fisalasalana izany moa miaraka amin'ny fahagagàna hoe hamaroan'ny mpifidy mety hahatratra hatramin'ny 12 tapitrisa nefa ny tamin'ny fitsapa-kevi-bahoaka 17 novambra 2010 dia nolazain'ny CENI tamin'izany fa 7 151 223 tamin'izany fotoana izany ary niakatra ho 8 562 483 tamin'ny 2011 izany hoe hitombo 3,5 tapitrisa izany ny isan'ny mpifidy hatramin'ny 2011 no mankaty amin'ny 2013. Efa nandeha ihany anefa ny resaka fa nisy anaran'olona niverimberina maro ihany tamin'ireny (30.000 ny nolazain'ny filohan'ny CENI-T raha 1.500.000 ny nolazain'ny hafa). Ao anatin'izany zavatra mifamahofaho izany isika no hanatontosa ity fifidianana ity ka asa ny fahazotoanareo fa dia atao ihany izy ity. Fanontaniana farany, fa maninona tokoa raha navoaka aterineto ny lisitra dia afa-nanamarina izay mpiray trano aminay izahay e? Hafatra: raha mbola azonareo atao ihany dia jereo sy hamarino ihany ny lisi-pifidianana tsy hahavery zo anao fa ny fanaraha-maso azy moa dia tena tolona hafa mihitsy.
Ninia tsy nitabataba loatra aho tamin'ity raharaha iray ity. Sanatria tsy fitiavana manokana ny fomba malagasy na fanaovana tsinontsinona ny fitadiavana izay mampiavaka sy mahaizy ny Malagasy fa indraindray misy ihany ny zavatra mila fanazavana sy itadiavam-baliny ny lohahevitra iray. Ny tena dia mpankafy ny kolontsaina koa na dia tsy nobeazina tamin'ny fombafomba malagasy loatra noho ny fiainana an-drenivohitra aza dia mianatra ny mahafantatra sy maka tsoa-kevitra amin'izay mendrika asandratra. Dia tonga ity Taombaovao Malagasy izay mampiady hevitra fatratra sy mampifanolana vondron'olona samy mpanandratra ny maha-Malagasy.
Tsy mifanaraka amin'izay tokony ho taombao iraisana sady iavahana. Valalanina ny mpanao gazety ary fanina ny sarambambem-bahoaka, hany ka lasa tsy miraharaha ilay kolontsaina. Ny antony hanoratako kosa, ahiako hisy tohiny ny raharaha, dia ho an'ireo izay liana ka te-hahafantatra bebe kokoa. Na ny tena aza dia nandany andro maromaro nitadiavana tahirin-kevitra (mbola an-tserasera avokoa) sy namakivakiana ny hevitr'ireo olona manodidina ity resaka ity. Mety ho lava ny resaka fa ny tsy maintsy idirako voalohany dia ny fihamboana fa misy ny taombaovao ara-tsiantifika izay mety hampihomehy ihany rehefa mieritreritra ilay izy elaela ianao. Tsoa-kevitra tamin'izay hitako niainga tamin'ny famakiana ireo tahirin-kevitra (lahatahiry) no atolotro etoana.
Fampidirana vetivety: misy karazany roa amin'ny ankapobeny ireo mpitana ny taombaovao Malagasy, ka ny mampifanolana indrindra ireo antokon'olona ireo dia ny daty hanamarihana izany. Ny antoko voalohany dia ireo mankalaza ny fety eo anelanelan'ny volana marsa-avrily izay ny fikambanana Trano Kolotoraly Malagasy sy ny fikambanana Mamelomaso. Ny antoko faharoa kosa dia ireo mankalaza ny fety mifanandrify amin'ny fiafaran'ny volana Ramadany izay ny Zana-dRanavalona no tena fanta-daza amin'izany. Heveriko fa avy any amin'ny loharano nanatanterahana voalohany ny fotoana no mahatonga ny fisarahan-kevitra. Ny an'ireo antokon'olona voalohany ny asiako resaka vetivety etoana.
Fandresen-dahatra miavaka sy entina tsy ahafahan'ny mpifandresy lahatra amin'ireo mpankalaza ny taombaovao mandritra ny tsinambolan'ny alahamadin'ny marsa-aprily mamaly azy intsony ny filazana fa azo porofoina ara-tsiantifika ny taombaovao fikiriny. Hoy ny filazana hoe : « Andro hifanitsian’ny volana sy ny masoandro amin’ny antokon-kintana Alahamady raha jerena avy ety an-tany (eto Madagasikara) ny taombaovao malagasy ». Vao mahare izany ny mpiady hevitra aminy dia tsy mahateny satria angaha ny azy ny heveriny azo porofoina ara-tsiantifika ity resaka taombaovao ity? Fa angaha r'itony porofoina amin'ny fomba siantifika itony fety itony? Ny ao an-tsaiko dia tsy azo porofoina izany zavatra izany satria resaka ifanekena no hanaovana na hametrahana ny daty fa tsy nisy fanaporofoana ara-tsiantifika izany. Na izany aza dia aleo apetraka araka ny fomba fisainany ny resaka.
Lasa aloha ny tena nanontany an'i Google hoe misy ifandraisany ve ny taombaovao sy ny astronomia na ny taombaovao sy ny siansa fa izay nojereko rehetra tsy misy mampifandray ireo voambolana niara-nalahatra ireo. Tena miavaka manokana ve izany ny Malagasy raha afaka manaporofo fa siantifika no nisafidianany ilay na ireo andro hanaovana ny taombaovao no tsy misy ifandraisany izy ireo amin'ny fitadiavana atao? Misy resaka tsy milamina ao ambadimbadika ao an! fa lasa hatrany nanao ny fitadiavana, farany tonga teo amin'ity hoe "Zôdiaka" na raha atao teny malagasy mahazatra kokoa dia hoe "ireo anaram-bintana" nalahatra araka ireo antokon-kintana eny amin'ny lanitra jerena avy ety an-tany ka andalovan'ny masoandro. Fa nihomehy irery amin'izay aho rehefa nahavaky azy nanao hoe izao izany no siantifika aminy koa. Fa ahoana ny voalaza?
Tena tsorina dia tsorina ny resaka mora hahazoana azy. Misy karazany roa ny zodiaka dia ny zodiaka teorika ( zodiaque tropical) sy ny zodiaka ara-boajanahary (zodiaque sidéral). Ny zodiaka teorika dia ny fampizarazarana ho 12 ny faribolana iray ka samy mahazo zoro 30° tsirairay avy ny antokon-kintana nakana ny anaram-bintana (noraisina ho karazana anaram-bolana teo amin'ny Malagasy teto Imerina). Ny toera-piaingan'ny fotoana raisina na hoe toera-pifanandrifiana niaingana dia eo amin'ny teboky ny lohataona (point vernal ou équinoxe du printemps ho an'ny ila-bolantany avaratra) izay heverina ho teboka iray samy niaingan'ny zodiaka teorika sy ny zodiaka ara-boajanahary.
Ny zodiaka ara-boajanahary kosa dia ny toerana tena marina misy ireo antokon-kintana raha oharina amin'ny teboky ny lohataona. Noho ny fisian'ny fikisahan'ny miraalina (équinoxe) izay miteraka fifindra-toerana eo anivon'ny habakabaka dia misy fifampisintahana tsikelikely 1° isaky ny 72 taona eo amin'ny zodiaka roa tonta na fiovan'ny fotoana andalovan'ny masoandro eo amin'ny antokon-kintana voafaritra na tenenina amin'ny voambola hafa hoe fiovana anaram-bintana isaky ny 2150 taona na mahavita fihodinana feno iray isaky ny 25800 taona. Amin'izao fotoana izao dia eo amin'ny 29° avy eo amin'ny teboky ny lohataona no misy ny fanombohan'ny zodiaka ara-boajanahary raha tsy etsehina eo amin'ny fanombohan'ny zodiaka teorika kosa izany teboky ny lohataona izany. Izany hoe andro na vanim-potoana hafa mihitsy amin'ny fotoana teorika ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana jerena avy ety an-tany ny fifanandrifian'ny masoandro sy ilay antokon-kintana voalaza ara-boajanahary. Tsy haiko intsony raha mbola azon'ny mpamaky izay tiako lazaina na tsia fa na izaho aza mbola sahirana manazava azy amin'ny teny Malagasy.
Raha ara-teorika dia hoe ny 21 marsa- 19 avrily no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alahamady (Al-h' amal) na Bélier dia ny 18 avrily - 13 mey kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Raha ara-teorika dia hoe ny 20 avrily - 21 mey no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Adaoro (Ath-thaûr) Taureau dia ny 13 mey - 21 jona kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Raha ara-teorika dia hoe ny 21 mey - 21 jona no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Adizaozo (Al-dzaûza) na Gémeaux dia ny 21 jona - 20 jolay kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Raha ara-teorika dia hoe ny 22 jona - 22 jolay no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Asorotany (As-sarat ân) na Cancer dia ny 20 jolay - 10 aogositra kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Raha ara-teorika dia hoe ny 23 jolay - 23 aogositra no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alahasaty ( Al-asad) na Lion dia ny 10 aogositra - 16 septambra kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Raha ara-teorika dia hoe ny 24 aogositra - 22 septambra no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Asombola (As-sumbula) na Vierge dia ny 16 septambra - 30 oktobra kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Raha ara-teorika dia hoe ny 23 septambra - 23 oltobra no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Adimizana (Al-mizan) na Balance dia ny 30 oktobra - 20 novambra kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Raha ara-teorika dia hoe ny 24 oktobra - 22 novambra no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alakarabo (Al-aqrab) Scorpion dia ny 20 novambra - 29 novambra kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Eto misy antokon-kintana antsoina hoe Serpentaire tsy napetraka ho ao anatin'ny anaram-bintana saingy ny fifanandrifiana tazana avy ety an-tany ataon'ny masoandro amin'izany antokon-kintana izany dia ny 29 novambra - 18 desambra
Raha ara-teorika dia hoe ny 23 novambra - 21 desambra no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alakaosy (Al-qaûs) na Sagittaire dia ny 18 desambra - 20 janoary kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Raha ara-teorika dia hoe ny 22 desambra - 19 janoary no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Adijady (Al-djadi) na Capricorne dia ny 20 janoary - 16 febroary kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Raha ara-teorika dia hoe ny 20 janoary - 19 febroary no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Adalo (Ad-dalû) na Verseau dia ny 16 febroary - 11 marsa kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Raha ara-teorika dia hoe ny 20 febroary - 20 marsa no ifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alohotsy (Al-h'ût) na Poissons dia ny 11 marsa - 18 avrily kosa no fandalovana ara-boanajahary ataon'ny masoandro amin'io antokon-kintana io eny an'habakabaka.
Koa eto am-pamaranana vetivety ary dia te-hanontany aho hoe aiza ho aiza ara-tsiantifika tokoa no fifanandrifian'ny masoandro amin'ny antokon-kintana Alahamady? Ny lazainy ho 21 marsa - 19 avrily ara-teorika sa ny 18 avrily - 13 mey ara-boajanahary na tena izy eny an'habakabaka eny amin'izao fotoana izao raha tazanina avy ety an-tany ?
Lozanao ry Fiainana, lozanao ry Fahafatesana. Saingy lozanao dia lozanao indrindra ry Fialonana sy ry Fahasahiana mamono olona vokatry ny Fialonana. Mampahatsiahy ny tantaran'i Kaina sy Abela ity tantara ity. Tsy hoe ny rahalahiny no namono azy, fa raiso amin'ny hoe mpiray tanindrazana aminy ihany no namono azy ary ao amin'ny baiboly kristiana dia toy ny rahalahy ihany no iheverana ny hoe mpiray tanindrazana.
Olon-tsotra iray, tena azo lazaina fa ao anatin'ny antsoina hoe sarambambem-bahoaka, tsy mba manana kaonty facebook. Tanora efa matotra satria nandingana ny fahaefapolo taonany, mpanaraka ny fivavahana Eglizy Katolika Apostolika Romana raha ny tsipalotro avy amin'ny firesany. Tsy fantatra akory izay tena anarany iray manontolo fa dia izay hoe "Ratsiry Mpanety" izay ihany no mba ahalalako azy. Raha mba nanao fitadiavana tamin'ny google aho ka io lohateny io no nampidiriko tao tamin'izaho nanoratra ity tsanganana bilaogy ity dia filazana fodiamandry avy ao amin'ny kaonty Facebook-n'ny Bandin'ny Bond (mizara secteur 5 na 6 ny fokontany 67ha avaratra andrefana ka secteur voalohany izany hoe Bond izany - I - II - III - IV - Bloc ary IVO izany fizarazarana izany) ihany no hany valiny tokana nivoaka. Malaza amin'ny fanetezana izy ary sahiko ny milaza fa sangany eto amin'ny firenena izy raha amin'io taranja iray io saingy folaka an-dantony ny lehilahy. Vao nisandratra sy nivelatra dia notapahina sahady halazo.
Fitantarana nataony tamina namana mpiara-miasa, izay mpihety ao aminy, no nandrenesana fa ao amin'io mpanety io ihany no mahazatra ilay mpihira malagasy fanta-daza hoe Firmin. Indray mandeha tokoa raha hiseho sehatra tamin'ny fahitalavitra ity mpihira ity indray Asabotsy dia izy no teo alohako tamin'ny filaharana; ary voalaza fa isaky ny hanao fampisehoana ity artista ity dia mihety ao ny marainan'ny fampisehoana. Niteny, hono, ilay artista fa ao amin'ity mpanety voatonona anarana ity ihany no mahay manety ny volony. Ny rahalahiko iray tampo amiko izay monina any Toliary, dia nitady izay heverina ho mahay manety tao amin'ity tanan-dehibe iray ity fa tsy mahasahy miditra mpanety any fa isaky ny tonga eto an-drenivohitra ihany vao mihety ao amin'ity ranamana iray ity. Hevero anefa fa amam-bolana ity rahalahiko ity vao miakatra aty an-drenivohitra dia azonao vinaniana avy amin'izany ny halavan'ny volony rehefa tonga aty izy fa dia teny fohy dia fohy tokoa ny volo ny ampitson'ny ahatongavany eto.
Inona no mba fantatro aminy? Lehilahy fotsifotsy kely izay izy. Mipiripirina fa tsy mba mpihetraketraka. Matotra amin'ny asany izy satria mitandro ny fahadiovan'ny fitaovany ankoatra ilay fahaizany mihety. Mipetraka any Ankadindratombo, kaominina Alasora, fa any 67ha avaratra andrefana, tanàna nahabe azy ihany no tena mahazatra azy amin'ny fanetezana sady ahalalàn'ny olona azy. Ny tena mahavariana dia na dia nasondrony 2000 ariary aza ny fihetezana tao aminy, izay azo atao hoe lafo ary tsy misy loatra ny mahasahy mihety amin'izany sara izany dia mbola mankao aminy ihany ireo izay efa zatra nihety taminy satria ao ihany no mahafa-po ireo mpihety aminy. Ny mpihety hafa anefa dia 1000 ariary ka hatramin'ny 1500 ariary no fihetezana, ary 1700 ariary no hitako lafo indrindra nefa tsy nahafapo ahy mihitsy fa tonga amin'ilay fitenenana hoe mba nohetezana ny volo. Andro andavanandro izy, amin'ny ankapobeny no azo alaina hihety fa rehefa andro Asabotsy kosa dia tsy manaiky mihitsy fa tsy maintsy milahatra ao amin'ny trano fiasany daholo. Ny toera-piasany kosa dia tsotsotra ihany, tsy tranohazo anefa fa trano biriky. Tsy mampatahotra ny olona tsotra no miditra amin'izany toerana izany ary tsy mahamenatra ny mpanankarena ihany koa.
Inona no notantaraina tamiko? Tsy misy mampatahotra azy ny kopim-bolo rehetra fa na dia vao lamaody any ivelany ireny aza dia efa hainy sahady. Voalaza fa tsy dia nianarany izany fanetezana izany fa toy ny tonga dia ao anatin'ny rany mihitsy, toy ny talentany avy hatrany. Raha nihety farany tao aminy ity namana mpiara-miasa amiko iray, dia niresaka, hono, ilay mpanety fa efa lasa alain'ny Karana hihety any aminy ilay mpanety ary tsy vola kelikely no omen'ny (na ilay) Karana azy. Fiarakodia 4X4 mihitsy no akàna azy. Ny mpamilin'io Karana io no mpihety tao aminy, ka angamba noho ny fahitany ilay vola tsara hety no nahatonga ny patiraony nanontany hoe iza no mpanetiny sy ny hoe azo alaina hihety azy any an-tranony ve ilay mpanety.
Ahiahiko, olona manodidina sy mpifanerasera aminy ihany no namono na nampamono azy satria mandeha ny asan'ity ranamana iray ity. Olona mailo sy mahafantatra ny toerana atahorana rehetra ao 67ha manko izy ary milaza amin'ireo mpihety tratra hariva ao aminy ireo toerana tsy azo andalovana sy mampidi-doza ao amin'io faritra io. Mahavariana ihany anefa ny nandrenesana fa maty nisy namono hariva tany 67ha atsimo izy. Tsy mampino ny nahafatesany.
Alahady harivan'ny 3 marsa 2013 aho vao nahare ny fodiamandriny raha ny alatsinainy 25 febroary 2013 kosa no voalaza ho nahafatesany ary ny alarobia 27 febroary kosa no nandevenana azy. Mampahery ny fianakaviana ary indrindra ny vady aman-janaka izay nilaozany tsy satry.
Jentilisa 4 marsa 2013 amin'ny dimy latsaka dimy maraina
Noho ny fitiavana mamaky teny fahatanora dia tsaroana fa nisy fomba fiteny� shinoa iray izay mitovitovy amin'ny hoe raha noana ny namanao omeo trondro izy,� raha te-hihinana trondro isan'andro kosa izy omeo haranjono. Nifanahatahaka tamin'izany ihany koa ny an'Andrianampoinimerina fa raha nisy tantara novakiana hoe raha nisy olona nankao aminy ka mangataka aminy dia omeny angady. Fehin'ireo ohatra roa noraisiko ireo dia ny olona hendry manoro lalana ny namany amin'ny tokony hiasan'ilay namany ary manome fitaovana ahafahany manao izany asa izany ho fivelomana maharitra ka tsy hiantehitra amin'ny hafa intsony.
Fa raha mitodika ny amin'izao fotoana izao kosa, moa ve mba hita taratra amin'ny fanaon'ny olona, ary indrindra ireo Olobe eto amin'ny firenena,� izany fomba fisainana izany? Manontany satria toa zary fomba fanao ilay fampianteherana ny olona amin'ny zavatra kely tsy mahavita taona, tsy mahavita iray volana na herinandro akory aza. Dia rehefa lany iny dia ahoana indray ny tohiny ? Ho tonga indray amin'ny fanampiana vonjy tavan'andro ve ? Ataoko fa raha tahaka izany hatrany no atao dia ho sorena ihany ny iafaran'ny mpanome.
Etsy andaniny ny Malagasy ihany koa olon'ny fo ka midodododo rehefa misy ny tra-boina saingy mailo dia mailo amin'izay iafaran'ny fanomezana ataony. Efa tsy miresaka intsony aho eto hoe angaha tsy misy ny teti-bola manokana ho fanampiana izay tra-boina tahaka ireo nandalovan'ny rivo-doza tany amin'ny faritra atsimo andrefana sy ny manodidina azy. Sa moa efa akaiky ny fifidianana dia lazaina fa vola manokana indray izay tokony ho avy amin'ny volam-bahoaka ? Raha tena tiana tokoa ny handrosoan'ny faritra rehetra manerana an'i Madagasikara, tsy aleo ve omena fitaovana sy fahalalana hanorenana foto-drafitrasa mafy sy manara-penitra (indrisy lasa fomba fanesoan'ny sasany ity fomba fiteny malagasy nanana ny hajany ity) enti-manohitra sy misoroka ny karazan-doza voajanahary tsy maintsy handalo isan-taona ny olona sy ny vondrom-bahoaka itsinjara-pahefana na ny fikambanana tsy miankina amin'ny fanjakana.
Ny toe-tsain'ny maro mihitsy manko no efa simba ka ny mankany amin'ny fandrosoana indray no hala fa ilay tia kely no mahafinaritra. Tamin'ny fitondrana teo aloha,� raha nisy ny nanangana trano mahazaka ny fifofofofon'ny rivotra mahery dia toa tsy narisika ho amin'izany ny maro satria tsy hisy intsony ny fanampiana rehefa tsy rava trano. Lazaina fa mitetika ny tsy hanao fanampiana intsony. Niady hevitra mihitsy aho tamin'izany fa maro kokoa ny namaly nanao hoe : ' Tsy dia misy ilaina izany loatra sady tsy hohenoin'ny olona amin'izany ianao satria ny hahazo fanampiana ihany no tena mahamaika ny olona. Tsy maintsy hisy hatrany ny hidodododo hitondra fanampiana fa mba hafa ihany koa izany mahazo zava-baovao tsy nisasarana loatra izany'. Tsy niteny intsony aho na dia mihorakoraka mafy tsy mety manaiky izany fomba fisainana izany aza ny ao anatiko ao .
Hoy ilay eritreritro hoe dia tena izany tokoa ve no tena izy sa atao izay ampisainana ny olona ho amin'izany satria raha misy ny fanampiana dia tsy resy lahatra loatra aho fa ho tonga any amin'izay iantefany avokoa ireny. Manahy aza aho fa ny potipotiny sisa no tonga any,� raha ho tonga aza. Lasa any amin'ny tantara iray ao amin'ny baiboly ny saiko hoe lasa mivarotra ny fizokiana amin'ny zava-matsiro vetivety tahaka an'i Esao tokoa ve ny Malagasy? Firenena voasafotry ny reniranon'i Neily hatrany i Ejipta fahagola fa ny fitadiavany tsy mitsahatra ny vahaolana tsy hahapotika ny voliny sy ny fonenany no naha-firenena goavana azy fahagola . Tsy ny fahiny ihany fa na ny ankehitriny aza . Firenena anjakazakan'ny fihovitrovitry ny tany i Japana fa tsy nanakana azy tsy ho firenena mandroso izany satria ampiasainy ny sainy hikaroka ny vahaolana amin'ny voina tsy maintsy mandalo amin'ny taniny . Fa isika kosa ary mba aiza ho aiza amin'izany?
Fony mpankafy nijery sarimihetsika tamin'ny fahitalavitra ny tena dia natao toy ny fanalan'andro fa noheverina tsy hisy izany hoe mpampianatra masiaka dia masiaka amin'ny mpianatra mbola zaza izany. Matetika moa rehefa misy ilay mpampianatra masiaka dia masiaka, dia eo akaikiny eo mandrakariva misy mpampianatra tsara fanahy amin'ny mpianatra ary miezaka ny hanalefaka ny habibian'ilay mpampianatra notononina voalohany. Noho ny maha-an'ny ankizy ilay sarimihetsika dia mandresy hatrany ny zaza any amin'ny farany ary ny zaza ihany amin'ny ankapobeny no nitady tetika hanasaziana ilay mpampianatra (na tale) saro-po. Tsy noheverina tena hisy amin'ny fiainana andavanandro, indrindra fa hoe eto Madagasikara, izany toe-java-misy izany raha tsy nanatri-maso mivantana ny tena.
Ao amin'ny sekoly tsy miankina iray eto Antananarivo, Madagasikara,no ahitana mpampianatra vehivavy iray nahavariana ihany ny fihetsiny. Manana zanaka vavy hanala ny fanadinam-panjakana voalohany izy, ary izy ihany no mpampianatra ny zanany. Raha ny ray aman-dreny amin'ny ankapobeny no mahafantatra izany dia hieritreritra avy hatrany fa ho tsara fampianarana ny zanany eo ambany fitantanan'izany ramatoa mpampianatra izany. Hentitra dia hentitra amin'ny mpianatra izy mba hianaran'ny ankizy tsara sy hahatsapan'ireo mpianatra ireo fa tsy zava-kitoatoa eo amin'ny fiainam-pianarana izany hoe hanala fanadinam-panjakana izany. Hahatsiaro menatra ihany koa ny ray aman-dreny raha ny zanany no tsy afaka amin'ny fanadinam-panjakana toy izany. Nandiso fanantenana tanteraka anefa ny fihetsiky ramatoa mpampianatra fa lasa toy ny manao zavatra tafahoatra izy ary toa azo lazaina ho mivadika fankahalana olona mbola zaza indray aza ny fihetsika ataony.
Tamin'ny kilasy mialoha ity kilasy fanalana fanadinana voalohany ity dia efa nanao fanampim-pampianarana izy (cours fa ny ilazany azy ho an'ny mpianatra dia hoe manao suivi izy), andoavam-bola fanampiny ankoatra ny saram-pianarana izany mazava loatra. Nahazo laharana ambonimbony ny zaza tamin'izany fotoana satria atao hoe voara-maso tokoa ny zaza. Rehefa nigadona amin'ny taom-pianarana fanalana fanadinana, niova ny tantana fa nanomboka nanana fotoana ka nanapa-kevitra ny hanara-maso akaiky ny fianaran-janany ny renin'ny zaza. Mihevitra noho izany ny renin'ny zaza fa noho ny fananany fotoana amin'izay dia omeny ny fahavononana feno hiatrika ny fanadinana ny zanany, hanampy azy hahazo ny lesona sy hanampy ihany koa ny fanazavana ary hanadina ihany koa. Tsapa anefa fa tsy tahaka izay no nandraisan-dramatoa mpampianatra ny resaka. Niova ny fomba fifandraisan'ny zaza sy ny mpampianatra satria toa nilanila vaniny tamin'ireo mpianatra tsy manao suivi ramatoa. Tsy maninona hoe fomba fijery mitongilana no hotantaraina saingy izay mitaraina aloha no henoina...
Nanomboka tamin'ny hoe izay miteny malagasy ao amin'ny faritry ny sekoly dia mandoa vola ariary zato aminy. Any am-piasana aza tsy azo atao ny fanasaziana ara-bola afa-tsy noho ny fahabangan'ny vola amin'ny asa atao. Dia ny sary kely rehetra (saritanin'i Madagasikara na firan'ny taova isan-kazarany toy ny fo, havokavoka) sns ihany koa izay ahatafidirana sary dimy eo ho eo ny refin-taratasy A4 iray dia vidiana ariary zato tsirairay... nefa ny sary amin'io tsy mazava tsara akory fa manjavozavo tsy hay vakiana. Isaky ny fanadinana dia asainy mitondra 700 ariary isan'ankizy isaky ny fotoam-panadinana hamaliana ny fanontaniana ihany koa ny mpianatra (izany hoe ariary zato ny iray amin'ny taranja fito ampianariny, marihiko etoana fa fanapaha-keviny samirery io fa tsy politika ankapoben'ny sekoly).
Indray mandeha moa dia efa nisy boky fanomanana fanadinana efa nandrasan'ny sekoly hatry ny ela. Vao nisy mpianatra iray nahazo dia nolazaina fa tsy maintsy mitondra io boky io avokoa ny mpianatra rehetra ny ampitso maraina. Andro alarobia io fotoana io ary tsy maintsy mitondra ny boky ny mpianatra ny alakamisy maraina. Noho izay mety ho antony samihafa tany amin'ny tokantrano tsirairay tany dia tsy afa-nitondra ny boky ny 40% eo ho eo amin'ny mpianatra iray kilasy ny alakamisy maraina fa navoakany niaraka tamin'ny kitapo dia nasaina niloloha tanana teo ivelany teo mandra-pahavitan'ny ankizy nitondra boky ny zavatra natao tao amin'io boky io. Nolazaina moa ireo mpianatra ireo fa tsy ilaina miverina any an-tsekoly izay mbola tsy manana ilay boky ny hariva... ary dia nisy tokoa moa ny tsy niverina satria mbola tsy nahazo. Ny nampihomehy mahasosotra tamin'ny nataon'ny ramatoa mpampianatra dia hoe tsy mahazo manao ny devoara tsy natao tamin'io andro io intsony ny mpianatra tsy nitondra ilay boky.
Tia manao fety io sekoly io. Tsy maintsy manomana fanamiana vaovao hatrany isak'izany fanaovana fety izany. Tsy maintsy ampanjairina ny fitafiana satria zavatra tsy ho hita eny amin'ny mpivarotra mihitsy no atao. Nanao tsara tokoa ny tena tamin'ny fety mialoha ny krismasy satria mba fetin'ny faran'ny taona io... Nanomboka tapaky ny volana janoary indray dia efa nampiomanina ny ankizy fa tokony hanana fitafiana lokon'i Brezila na lokon'ny telma ny ankizy tsirairay avy amin'ny fetin'ny talata matavy. Tsy nofariparitana mazava moa ny didy anaovana ny akanjo fa dia izay loko izay no nohitrikitrihina. Tsy naka sarotra ny renin'ny zaza fa nividy izay azo novidiana. Tratry ny fanaviana ny zaza ny alatsinainy mialoha ny talata matavy ka tsy nalefan'ny ray aman-dreniny tany an-tsekoly. Ny talata andron'ny fety vao nankany fa levilevy no niandry, tsy ilay akanjo novidiana no nanaovana fa akanjo lava tanana ary nampanaovina akanjo mafana manara-batana [solo-pataloha] miloko mena satria zaza vao avy narary. Nasaina nesorin'ilay mpampianatra anefa ilay akanjo manara-batana satria tsy loko telma io na loko brezila ary voasazy fa ahena 40 ny isa ankapobeny azo tamin'ny fanadinana (izay notontosaina ny andro alakamisy mialoha ny talata matavy) . Noho ny tsy nanatrehany ny fianarana ny alatsinainy mialoha ny talata matavy dia mbola nahena 40 ihany koa ny isa ankapobeny azo tamin'ny fanadinana. Izany hoe mihena 80 izany ny isa ankapobeny tamin'ny fanadinana andrana nataony. Efa nilaza mialoha izy fa izay ankizy tsy mahazo ny salan'isa ampy dia tsy maintsy manao ny suivi ary tsy karakaraina ny taratasy hanalany fanadinana. Tonga dia hoy ny eritreritry ny renin'ny zaza hoe: "Angamba nahazo isa ambony be ny zaza dia ahintsana ny isa ankapoben'ny zaza". Mifanindran-dalana amin'izany kosa dia nolazainy fa omena fanampin'isa 40 tamin'ny fanadinana natao ireo ankizy nahafinaritra ny fomba fiakanjony tamin'ny fetin'ny talata matavy. Dia izay no zava-misy mba tiana nampitaina fa afaka mitsikera na ramatoa mpampianatra isika na ny renin'ny zaza...
Mangorohoro mitambolimbolina ny janoarin'ny tsirairay ao anaty ao . Toa manahy, toa manam-po hisy zava-mitranga hafahafa izany. Misy likiliky anaty tiana avoaka nefa ahodin'ny sasany sy ameloman'ny sasany fankahalana foko, indrindra ny foko Merina.
Merina st Karana
Tsikaritra tsy asiana fihetseham-po, na dia samy zava-dratsy sy tsy tokony hisy hitranga eto amin'ny firenena aza ireo zava-droa loha ireo, no ilazana fa ny famelezana ny Merina no mora sy azo atao kokoa eto amin'ny firenena noho ny famelezana Karana. Raha izany no jerena dia ny Merina no manambaka ny mpiray tanindrazana aminy kokoa noho ny Karana, ny Merina no manalika ny hafa kokoa noho ny Karana, ny Merina no tena manandevo mpiasa kokoa noho ny Karana. Tsy miteny aho hoe maninona raha ny Karana no asiana fa mampieritreritra ny tsirairay aho hoe mitondra mankaiza moa ny fankahalàna ary inona no ho vokatr'izany? Ny karazan'olona inona na foko avy aiza dia tsy maintsy ahitana ny antsoina hoe "Saonjo iray lohasaha ka tsy hilaozan'izay mamarara", tsy ny saongo iray lohasaha no mamarara fa misy ratsy ao.
Tsikaritra ihany koa mifanila amin'izany fa tsara aro kokoa ny Karana amin'ny savorovoro noho ny Merina. Nahoana? Ny Karana saiky efa ireo mpanam-bola afa-manakarama na afa-manambitamby mpitandro ny filaminana avokoa noho ny fiarovany ny volany sy ny hareny, hany ka raha vao misy zava-manjò azy ireny dia mihazakazaka ny mpitandro ny filaminana. Ny Merina indray, indrindra ireo mieli-patrana manerana ny firenena, dia mitovy amin'ny Malagasy hafa rehetra ihany, samy mandrato harena, zavatra kelikely tsy tena goavana no ataony, tsy afa-manambitamby mpitandro ny filaminana izany fa mitovy amin'ny rehetra ihany ka tsy atao mahagaga loatra fa raha vao misy ny fandrobàna Merina dia mody tsy mahare na mody tsy taitra ny ankamaroan'ny mpitandro ny filaminana. Tsy misy saosy na tombontsoa manokana tsinona azo avy amin'ny Merina fa mahafinaritra ny ankamaroan'izy ireo ny miteny "patirao" ny Karana. Heveriko fa misy zavatra tsy mety ao anatin'izany fomba fisainana izany ka nahatonga ireny zava-nitranga tany Toliary sy Tolañaro ireny.
Tsy hiteny ny fikonokononana ny fanafihana ireo Merina mpivarotra enta-madinika sy kojakoja an-tokantrano tao Toliary aho fa nanaitra ahy ny filazana hoe tsy taitra akory ny mpitandro ny filaminana (amin'ny ankapobeny) mba nanao izay hampitsoaka ireo olona ireo. Mbola nisy fanafihana Merina ihany taoriana fa dia tahaka izany ihany ny toe-draharaha. Fa rehefa nanao lohateny lehibe ny gazety hoe misy ny fikonokononana hamelezana Karana ao Toliary fa tonga dia henika mpitandro ny filaminana ny tanàna. Lasa ny saina hoe olom-pirenena sokajy ambany kokoa ve ny Merina ka tsy raharahiana fa rehefa Karana no mitady ho voantohintohina dia raikitra amin'izay ny Bemidina? Sa taratry ny fankahalana Merina hatrany amin'ny ambaratongan-drafitry ny mpitandro ny filaminana izany? Enga anie mba ho diso hevitra tanteraka aho.
Voatondro ho manao kiantranoantrano amin'ny fampidirana mpiasa ao amin'ny QMM indray ny samy Merina ka nahatonga ny barazy tao Mandena sy ny fitakiana ny fandroahana ny "voanjo" [Merina] vao nampidirina tao amin'ny orinasa. Kiantranoatrano tokoa ve sa tena izay no vokatry ny fitsapa-pahaizana sa ny Merina no manam-bola kokoa hanaovana kolikoly sa mahafantatra olona ao amin'ny QMM? Ny hitako tany ambadimbadika tany dia niezaka ny hampiditra zanaky ny faritr'Anosy, mba ho tombon-dahiny ho an'ny tanora any amin'iny faritra iny, ilay orinasa. Porofo ara-taratasy entina ijerena ny zanaky ny faritra ny "fanamarinam-ponenana" avy any amin'ny fokontany. Raha nisy izany ny kolikoly dia ny teny anivon'ny fokontany no nisian'izany voalohany ary mametraka ny taratasy ara-panjakana ho tsy misy dikany sy ho mora azo izany. Ka raha manana ny taratasy "fanamarinam-ponenana" ho monina any amin'ny faritra ireo Merina ireo dia tsy misy hadisoan'ny orinasa nampifaninana azy ireo sy nandray izay mahay indrindra avy amin'ireo. Tsy azon'ny orinasa atao indray ny hanao hoe izay avy amin'ny foko Antanosy ihany no raisina satria fanavakavahana mivandravandra sy azo raisina ho fandikan-dalàna.
Zavatra hafa tanteraka indray ny tao an-tsaiko rehefa nahita ny anaran'ilay mpitarika ny fikambanana sy ny mombamomba azy aho. Vadim-bazaha sy azo heverina ho manana toerana ambonimbony ilay ramatoa mpitarika. Heveriko fa tena fankahalàna foko tsotra izao ny tao amin'ity ramatoa ity raha nanao ilay fihetsiketsehana mitady androahana foko eto Madagasikara izy. Ary somary mahagaga ahy kely ihany raha misy antokon'olona toa azy efa manao fihetsiketsehana an-dalambe manohintohina ny fifamoivoizana nefa tsy misy fisamborana avy amin'ny mpitandro ny filaminana nefa raha ny eto Antananarivo no manao fihetsiketsehana an-dalambe tahaka izao efa ela no nosamborina ny mpitarika izany fihetsiketsehana izany. Maninona no manao mizana tsindrian'ila toy izany? Sa ny any tsy manohintohina ny fitondrana ka tsy maninona fa mandrava barazy ihany no atao fa manana hery matanjaka ambadika ilay olona fa ny eto kosa faizina mafy fa miseho ho beloha manohitohitra fitondrana? Amiko anefa dia karazany manao izay hampiroboroboana ny fivorivorian'olona hiròna amin'ny fankahalana Merina, izay mpiray tanindrazana aminy ihany, ny tsy famaizana ireo antokon'olona na mpitarika ireny antokon'olona ireny. Toa mampihevitra fa ao anatin'ny rariny sy tsy manohitra ny ara-dalàna ilay fankahalàna Merina.
Teti-Panorona Frantsay vaovao?
Fa na dia lohahevitra hafa aza dia toa misy fifampitohizana ihany tamin'izay voalaza teo ambony ity tantaraina manaraka ity. Niteraka hatezerana tamin'ny maro ny tenin'ny Masoivoho Frantsay vao tonga tamin'ny tsy hamelana an-dRavalomanana tsy hody mialoha ny fifidianana. Lasa ny adihevitra manao hoe tsy fahalalàna ny zava-misy ve no mahatonga azy hilaza izany zava-manaitra ny mpanara-baovao izany sa tena izay mihitsy no tanjon'ny fitondrana Frantsay eto Madagasikara? Tsy afaka hieritreritra aho fa hiteniteny foana iny rangahy iny tamin'ny nanaovana ilay fanambarana na dia hitahita taratra ihany tamin'ny fitsapa-kevitra nataona fantsona fahitalavitra tsy miankina iray aza fa tsy izany velively ny fironan-kevitr'ireo izay namoaka hevitra nandefa sms tany amin'io fantsona fahitalavitra io. Tsy maintsy hametrapetraka ny hahazoan'ny Frantsay tombony eto Madagasikara izy ary miteraka fisalasalana ny fahamaroan'ny fanafihan'ny dahalo any amin'ny faritra atsimo heveriko ho hafahafa ihany koa ny firoborobon'ny fitaovam-piadiana any amin'ireo lazaina fa dahalo izay lasa efa mahatratra an-jatony. Vao maika nahatalanjona ny fitadiavan'ny minisiteran'ny atitany ny hampidirana ny tafika Frantsay handamina ny raharaha any amin'io faritra atsimo io ihany.
Dia ho kisendrasendra avokoa ve ireo korontana sy savorovoro ary filana ady atao amin'ireo mpitrandraka harena an-kibon'ny tany tsy frantsay rehetra any amin'ny faritra samihafa ireo fa tsy efa teti-panorona napetraka mialoha? Moa ve tsy niniana atao ilay fanambarana hiteraka fankahalàna Fantsay ary iniana avy eo ny fanafihana teratany Frantsay ikendrena hatrany ny hampidirana miaramila Frantsay ho afa-miditra an-tsehatra eto an-tanindrazana? Toa niniana atao avokoa ireo sotasota sy ny fitadiavana ny fomba rehetra ilàna vaniny ireo mpitrandraka vahiny ireo tsy hoe ho fiarovana ny harena an-kibon'ny tany eto Madagasikara mba ho tahiry ho an'ny Malagasy fa ny hanomezana azy ireny ho an'ny Frantsay. Efa nisy nilaza ihany moa fa tamin'ny fifanarahana teo amin'ny Malagasy sy ny Frantsay fa na dia mahazo ny fahaleovan-tena aza ny Malagasy dia an'ny frantsay kosa ny harena an-kibon'ny tany eto Madagasikara fa tsy azon'ny Malagasy trandrahina raha tsy mahazo alalana avy amin'ny Frantsay. Teboka iray goavana nampiongana an-dRavalomanana ihany koa ny nandikàna io fepetra "miafina" io.
Fehiny, na dia feno efa-taona katroka androany aza ny 26 janoary nandrobana harem-pirenena sy haren'olo-tsotra teratany Malagasy (tsy Karana ary tsy Frantsay fa tratra kosa ny teratany hafa sasany toy ny Afrikana Tatsimo, Maorisiana...) dia heveriko fa ny fitodihana amin'ny hoavy tsy hisian'ny tranga tahaka ireny ao anatin'ny fotoana fohy no nanamarihako ity andro ity. Toa tadiavina iniana atao indray manko ny tahaka ireny tranga faramparany ireny hanodinana ny likiliky tsy afaka any amin'ny tsirairay any, ary tsy kisendrasendra ny nanaovan'ny masoivoho frantsay ny teniny fa tetika hampitodihana ny fankahalana mankany amin'ny Frantsay hanafainganana ny fampidirana ny tafika Frantsay eto Madagasikara hiarovana ireo terataniny sy ireo mizaka ny zom-pirenena ao aminy. Eritreritra ihany anefa ny ahy fa enga anie ho diso ny eritreritro. Ny anongotsongoana ny maty manko, hono, tahotry ny handevim-belona...
Efa ela aho no te-hanoratra ka ho fanombohana ny taona 2013 dia mba ho vaovao tsara no hisantatra azy! Nikaroka ihany aho fa jamba angamba fa ny zavatra nokarakarain'ny tena sy ny karazana fialamboly niarahana tamin'ny fianakaviana angamba no hoe nahafinaritra tamin'ny farany sy fanombohan'ny taona dia izay ihany. Sambany ihany koa no tsy mba nisy orana, araka ny fitadidiako, izany fetin'ny faran'ny taona teto Antananarivo izany hany ka betsaka, hono, ny olona no nandehandeha teny an'arabe ka toy ny andro atoandro ihany.
Izahay moa efa zatra loatra amin'ilay faritra lazaina ho mafanafana angaha ka tsy nanana eritreritra hoe handehandeha amin'ny alina izany. Izaho rahateo tsy hanaiky tsy haka sary, izany hoe hitondra fakantsary, raha amin'ny fotoana toy izany, nefa ny tahotra no ho bebe kokoa. Raha hitady na hiandry ilay vaovao tsara anefa toa tsy hahita mihitsy ka lasa sakana tsy amoahana ny vaovao izay efa maromaro sahady fa dia aleo manoratra avy hatrany aloha. Dia miarahaba ny rehetra izany nahatratra ity taona vaovao 2013 ity. Alefa hatrany ny firariantsoa na eo aza ny fanahiana sy ny karazana tsindrimandry-tsinapa tsy dia tsara loatra fa aleo aloha mba zavatra tsotsotra no hanombohana...
Lalana: Voambolana efa nanana ny lazany hatry ny elaela. Nanomboka tamin'ny hoe : "Amboary Ny Lalana". Niampita tamin'ny "Tohizo ny Lalantsika" ary niafara tamin'ny "Iny Lalana Iny" hatreto. Misy ny hadrohadro tamin'izany fotoana nanao hoe: "Ny lalana angaha azo hanina?" rehefa hita fa tontosa ilay fampanantenana fa na izany aza karazana lalan-dràn'ny tanàna sy ny firenena io ka tsy hitako izay hanamaivanana azy. Efa mandeha indray izao "tetikasa Lalankely" izao saingy efa misy miova anarana sy habe ilay izy angaha ka aleo tsy resahina loatra.
Dia ao anatin'ny tetezana indray ny Malagasy amin'izao fotoana izao. Tetezamita, hono, no anarany saingy ny hadrohadron-dRamalagasy tsy azo ahifika fa nivadika tsimoramora ho tetezamitatra ny anarany. Miitatra tahaka ny sima misoka manko ny fe-potoana iasan'ny mpitondra lazaina ho tetezamita ka tsy fantatra intsony izay hiafarany. Mety ho lasa Repoblika manokana mihitsy koa ilay tetezamita satria efa averimberina hatrany fa roa taona izao ny Repoblika fahaefatra.
Nefa mety ho ny vanim-potoana Tetezamita koa no fahaefatra eto Madagasikara raha itodihana ny tantara. Tetezamita voalohany ny 1972-1975 izay tetezamita tokony hifarana ny 1977 fa tapaka sy nohafainganina tamin'ny 1975. Tetezamita faharoa ny tamin'ny 1991-1992. Tetezamita fahatelo ny tamin'ny 1996 ary ny tetezamita fahaefatra ny nanomboka tamin'ny 2009 ary tsy fanta-piafarana ka mety haharitra folo taona na roapolo taona, eny mety hihoatra aza. Koa diso ve aho raha manoratra hoe Repoblika Tetezamita Fahaefatra isika izao?
Fa ny zava-baovaon'ny 2013 no lazaiko anareo. Nanambara ny filohan'ny FAT fa hanamboatra ny tohatoha-bato Antaninarenina sy Ambondrona. Nomarihany mazava fa ny Prezidansa fa tsy ny Kaominina no misahana izany fanamboarana na fandrakofana ny tohatoha-bato izany. Raha ny fisantaran'asa manko no jerena (jereo ato ny sary) dia tahaka ny tsy ho esorina ny vato efa eo fa tovonana vato hafa eo ambony fotsiny ilay tohatoha-bato.
Nihazakazahana ny naka sary satria mety tsy ho hita intsony ny endrik'ilay tohatoha-bato amin'izao fotoana ary mba ahafahana manao fampitaha amin'izay tena antony nilàna ny fanavaozana ireo tohatoha-bato tokoa. Tsy matihanina ny tena sady tsy sahy mizesta ho mpaka sary igagàn'ny olona sy mety hanaitra ny mpanendaka koa ialàna tsiny indrindra ny mety ho tsy fahafaham-po. Manoratra izany aho satria na izaho aza tena tsy afa-po mihitsy! Dia mirary soa e!
Hatreo ny sary tamin'ny tohatoha-baton'Antaninarenina natao fotsy sy maintsy satria efa ho taloha izany ny sary fa dia ho hitantsika indray ny mety ho endriny vaovao. Fa lasa ihany ny saina hoe nahazo aingam-panahy tamin'ny nandehanana tany Jerosalema ve ranamana ka maika ny hanavao ny tohatra. Nanonofy tam-patoriana tahaka an'i Isiraely ve ka nanapa-kevitra tampoka ny hanao tohatra hiakarana sy idinan'ny... olona? Sa te-haka tso-drano amin-dRanavalona Reniny hitondra maharitra ny firenena dia mba amboarina ny tohatra mitondra ny anarany? Mba misy sary miloko ihany fa eto angamba vao apetaka.
Hatreo ny sary nalaina teny amin'ny tohatoha-bato Antaninarenina fa hiakatra ny tohatoha-bato ampita avaratra kosa isika dia ny mankeny Ambondrona izany.
Ary dia aleo faranana amin'ny sary mainty sy fotsy ihany!
Somary sahirana nanao ny lohateny satria tsy mitantara ny noely fa mitantara an-tsary ny nitranga nandritra ny noely na krismasy. Mety ho sarotra azo ny resaka fa dia aleo ny sary no hilaza azy!
Na ny tamboho ankavia na ny tamboho ampita ankavanana samy tambohon'ny tsenan'Andravoahangy avokoa
tazana ery alavitra ery ilay tilikambon'i orange an-dalam-panamboarana sy kendrena ho trano avo indrindra eto Antananarivo sy Madagasikara
Mbola tsy nahita na mbola tsy nilazana ny fisiana karazana zaridaina eo amin'ny rano manasaraka ny tsena atsinanana sy ny tsena andrefana eo Andravoahangy angamba ianareo. Vitsy ihany koa ny hahatsikaritra azy afa-tsy efa nasiana serasera manokana momba azy ity. Tsara ilay ezaka fa hita hoe mbola mila fampivoarana sy fikarakarana matotra na dia somary faritra be korontandrotana aza ny manodidina azy. Azo lazaina ho tsara aro ihany manko satria karazany voafefy ihany ity amoron-dranon'Andravoahangy ity.
Toa feno mpivarotra ihany nefa krismasy ny andro. Midìka fa tsy ny rehetra no mankalaza ny krismasy
Dia raha izao no misy sarety na posy dia miakatra ho azy ilay fahatezerana ao anaty
Fa efa masaka ao an-tsaiko hatrany ny hoe tsy tsara asiana tsena an-kalamanjana intsony i Antananarivo raha tiana ny mbola haha-renivohitr'i Madagasikara azy, na anaty fefy io na ivelan'ny fefy, fa tsena sy fivarotana anaty trano sisa azo ekena... ka ny fepetran'izany tsena na fivarotana anaty trano izany dia ny fananany efitra fidiovana manara-penitra ao aminy.
Tsy avy ny orana taty amin'ny faritra andrefan'Antananarivo ka nanome lanitra mahatsara vahiny
Tsy ny vahiny ihany angamba no tsara jerena fa ny tontolo manodidina mihitsy
Efa amin'ny enina ora sy sasany hariva, vitsy sahady sisa ny olona eny an-dalana raha oharina amin'ny andavanandro, vitsy koa ny fiara mpitatitra ka namilafila... indrindra ireo tokony handalo an'Anjanahary na Andravoahangy tsena
Nohararaotina ny naka sary ilay fotoana mba ho toy ny niavaka kely
Fa na eo aza ny ezaky ny olombelona hanatsara ny manodidina azy. Hafa ihany ry zareo ilay vita-nanahary na dia mahazatra loatra eo amin'ny fiainana aza ny mahita azy. Efa tsy mba fahitanay noho ny asa intsony izany filentehan'ny masoandro izany hany ka finaritra sy toy ireny sambany vao mahita zavatra mahafinaritra izany. Soa fa tsy dia ratsy loatra ilay faka-tsarin'ny finday dia mba azo ihafiana ny navoakany.
Mirary fety sambatra ho antsika rehetra amin'ity faran'ny taona ity!
Tsy nihevitra ny hanoratra vetivety aho satria vao omaly maraina no nanao izany. Andeha atao hoe nanana ny lanjany ny andro nitokanana ny Coliseum teny Analamahitsy. Misy ny te-hitahiry ny sarin'izany fitokanana izany amin'ny alalan'ny fividianana ny gazety mamoaka sary maromaro avy tany. Tsy omeko tsiny loatra satria safidiny izany. Atao hoe malaza satria toeran-danonana fihirana lehibe indrindra manerana ny Ranomasimbe Indiana (tapany andrefana ihany no fantatsika!). Maro ny tanora no nankafy ny fety aman-danonana teny.
Toy ny fety rehetra ihany, nisy ny naharitra hatramin'ny farany ary tsy nahagaga loatra raha be ireo tanora niaraka vitsivitsy na maromaro mandeha an-tongotra mody avy eny Analamahitsy, mandalo Alarobia sy Ankorondrano na mandalo Andranobevava, Ambatomainty sy Anjanahary na Masikara amin'ny sivy ora alina. Azo itarafana ny fitiavana fety, na fitiavana ilay mikarakara ny fety, izany ary mba tsy vitsy kosa ireo mody mandeha an-tongotra manavatsava an'Antananarivo faran'ny taona tahaka izao. Ho an'ny mpahalala manko, ny faran'ny taona no tena maharomotra ny mpanendaka sy ny mpangalatra satria amin'iny fotoana iny no manamanana vola ny olona [mpiasa] noho ny tambin-karama azony ary fantatry ry zalahy izany amin'ny ankapobeny ka mba maka ny anjara tambin-karamany ho fanomanana ny fetiny ihany koa.
Be moa no nanombatombana fa tamin'ny fitokanana ny Coliseum iny no ilazan'i Andry Nirina Rajoelina, filohan'ny FAT, izay irotsahany na tsia amin'ny fifidianana ho filoham-pirenena kasaina hotontosaina amin'ny herintaona io. Saingy diso fanantenana ry zareo satria tsy voavaly tany ny fanontaniana. Anjara safidin'ny mpikabary ihany moa io, ijereny raha izany no fotoana mety na tsia. Ny fihirana ny hiran'ny tarika Tsiakoraka mitondra ny lohateny hoe Namana moa no tena nataony sy ny fitantarany ireo fotoana nandalovany tao amin'ilay toerana sy ny tsapany ary ny karazana fampieritreretana ankolaka izay tena tia tanindrazana sy nanao zavatra ho an'ny firenena. Azy izay ary teniny, fa dia maromaro moa ireo artista no somary nandoka sy nanao karazana fisaorana tamin'ny alalan'ny hiran'izy ireo namboarina ihany. Henry Ratsimbazafy tamin'ny hira hoe "Misaotra anao aho ry... Andry TGV..." Tsiliva miaraka amin'ny "I love You (Mademozely) Andry Rajoelina" [ny mpijery mihira hoe Andry Rajoelina moa ilay mpihira tahaka ny manadinodino ka mademozely ihany no voatonona] ary ny "misaotra e! misaotra nama misaotra".
Fa mandritra izany fotoana izany na somary aoriandriana kokoa, tsy haiko loatra ny fotoana no namoaka fanambarana tany an-drenivohitra tanzaniana tany Dar-es-Salaam [vavahadin'ny Fiadanana] ny filoha teo aloha Marc Ravalomanana milaza fa tsy hirotsaka hofidiana amin'ny fifidianana rehetra hotontosaina amin'ny 2013 ny tenany. Mety ho nanaitra ihany ilay vaovao nefa raha nahita ilay vaovao aho ny maraina dia toa tsy nampaninona ahy ihany, tsy fantatro loatra fa izay no tsapako. Tsy nahatsiaro ho diso fanantenana aho, na dia mahafantatra tsara ny safidy politikako aza ny mpamaky. Izaho manokana tsy mahita loatra izay tsininy satria efa tsy mihetsika loatra intsony ny olona eto an-tanindrazana, karazany efa tsy misy tolona intsony fa efa tonga amin'ny antsoina hoe miara-mitantana rahateo.
Fivoriana toy ny fivoriana rehetra no iheverana ireo tontosaina eny amin'ny Bel'Air Ampandrana sy eny amin'ny Magro Behoririka. Efa maro misara-kevitra rahateo ny mpitolona satria misy ireo tsy manaiky ny fidirana tao anaty rafitra, ho karazana fanaraha-maso avy ao anatiny ny fitantaranam-panjakana, ary misy ireo mitsipaka izany tanteraka satria heveriny ho firaisana tsikombakomba amin'ny mpanongam-panjakana izany. Samy manana ny faharesen-dahatra ao anatiny fa fivakisana no nivoaka avy tamin'izany ary karazany misy aza ireo mpitolona tsy mahazo miditra ny faritry ny magro mihitsy noho izany fivakisana izany noho ny fiampangana famadihana mazava loatra. Ny maro tamin'ireo mpanatrika anefa no tsy mazoto loatra intsony satria tsy mahalala izay tokony arahina na tsy mankasitraka ilay fivakisana ihany koa. Nilatsaka ary ny fanapaha-kevitra, ahoana ny fihetseha-pon'ny mpanohana azy amin'ny ankapobeny?
Raha ny aty amin'ny serasera, tsy mampaninona loatra ny fanapahan-kevitra ary noderaina aza ny fanapahan-kevitra satria nitana ny teniny tamin'ny fitokisana ny SADC sy efa nilaza ny hanaja ny vokatry ny fihaonana izy. Ahitana ny tena mpanaraka azy ihany koa ny fanapahan-kevitra na be aza ireo mitsikera amin'ny tsy mahamety izany manaraka na mijery olona izany. Ho sahiran-kevitra kosa ny mpanao kajikajy politika amin'ny zavamisy ary ilaiko aza ny isian'ny tahaka izany ahalalany fa sarotra ny mihatsaravelatsihy mandritra ny fotoana maharitra amin'ny filalaovana ity politika ity. Raha tarafina amin'ny avoakan'ny vaovao ihany koa anefa dia mankasitraka ilay fanambarana ihany koa ny maro amin'ny mpanaraka ka nivory fa ny tena tanjona dia ny hodiany eto an-tanindrazana. Samy manao ny kajikajiny amin'izany ny tsirairay ka ao ireo mangataka ny tsy irotsahan'ny iray ihany koa ary hatreto amin'ny fotoana anoratana dia tsy rere tsara ireo mpitaky ny tsy irotsahan'ny roa tonta goavana.
Ny mpanohana na ny avy ao amin'ny antokon'ny andaniny kosa moa dia vao maika milaza fa efa tsy tokony hirotsaka noho ny sazy mahazo azy ihany ny filoha teo aloha, nefa izany tsy manakana ny tsy irotsahan'ny mipetraka eo amin'ny fiketrahana amin'izao fotoana izao. Ny mahavariana aza moa dia tonga araka ilay fitenenana hoe vonton'ny fankahalana tokoa va re fa mbola manome tsiny ny fanapahan-kevitra hatrany. Misy ireo miteny hoe fa maninona no izao vao miteny, misy ny karazany tsy manaiky tsotra izao ilay tsy irotsahany satria any anatiny any mieritreritra izy fa tandindonin-doza ny safidiny raha mbola arahi-maso ny fitohizan'izao tantara izao.
Ahoana kosa hoy ny hevitro manokana? Fony nanara-baovao momba ny fitokanana ny Coliseum aho dia nieritreritra hoe raha izao izy no milaza hoe tsy hirotsaka dia izay vao tena lehilahy ary nahazo isa betsabetsaka teo anatrehan'ny olona amin'ny ankapobeny na hisy aza ireo tsy hiraharaha izay ataony mihitsy ka tsy hivadika amin'izao hosafidiany. Tsorina fa nandritra izany fotoana izany mbola tsy nieritreritra loatra izay mety ho momba an-dRavalomanana aho raha manao izany izy... Ny natrehina rahateo no nahatonga ilay eritreritra. Mety ho diso fanantenana ny mpanaraka mafana fo nefa hitony ihany avy eo. Ny fanatontosana ireo fitokanana isan-karazany anefa dia mampihevitra hatrany hoe hirotsaka i ANR fa sarotra izany hijanona fotsiny amin'izao izany. Ny eritreritro aza moa efa tonga amin'ny hoe fa inona moa no hanery azy hanao izay fifidianana raha toa ka mihevitra tokoa izy fa nahavita be ho an'ny firenena? Iza no atahorana hanaisotra azy eo amin'ny toerany raha efa notambatambazana tsara ny manam-basy isany. Tsy mbola nilaza izay fanapaha-keviny farany anefa izy, satria mbola misy ny foto-drafitr'asa hotokanana amin'ny herinandro.
Kanjo, raha mbola eo am-pikonokononana sy teo am-pandambolamboana ny fifandraisana amin'ny vahoaka ho fanomanan-tsaina izy no nipoitra tampoka ny fanapaha-kevitra avy amin'ny ankilany. Sarotra ny nieritreritra ilay izy satria vao oviana moa no nanambaràny fa tsy mifanaraka amin'ny demokrasia ny fanililikihana ny hafa tsy hirotsaka izany. Amin'ny andron'ny aniveriserany ihany koa ve no ilazana fanapaha-kevitra tahaka izany? Nefa indro ny lehilahy fa niteny ny tsy hirotsaka amin'ny 2013... fa ny tao an-tsaiko voalohany tamin'ny fanononana ilay taona dia hoe: Fa ahemory anie io fifidianana io ka mivadika ny taona fa dia efa tsy anatin'ny taona 2013 nambara intsony izany. Ny tanjona dia ny hodiana... tsy maninona velively na hirotsaka na tsia i ANR. Mirotsaka i ANR vao maika mahatsara zavatra satria fotoana tsara ahafahana mijery ny fitiavan'ny olona azy io. Ny hafa mifaninana no ho sahiran-kevitra fa tsy tokony ho ny mpanohana an-Dravalomanana na ny mpanohana an'i ANR velively.
Efa nolazaiko tany ambadimbadika tany ihany ny eritreritro raha vao nahita ity filazana tsy hirotsaka ity ny tena : Efa re ny fanambarana, izaho manokana dia miantso ny mpanohana Ravalomanana rehetra, na iza izy na iza hanaiky ny fanapahan-kevitra tsy hilatsahan’ny filoha Ravalomanana. Miantso kosa aho etoana ny tsy ametrahana mpandimby na solontenany amin’ny fifidianana eny fa na dia avy amin'ny fianakaviany aza satria tsy fantatra izay tena tanjon’iny olona iny sy nanarahany na mody nanarahany ny filoha Ravalomanana. Aoka tsy hisy kandidà milaza hisolo tena azy. Etsy ankilany kosa dia manentana ny mpanohana rehetra Hanao vato fotsy amin’ny fifidianana ho avy io hijerentsika ny lanjan’ny vato fotsy sy hahazoantsika mamariparitra ny habetsaky ny olona mety hifidy azy raha nirotsaka izy. Tsy vahaolana ny tsy mifidy fa fahaiza-mifidy ahatarafana ny herintsika kosa ny fanaovana vato fotsy.
Mety hihevitra isika fa tsy misy dikany na vato fotsy iray tapitrisa [na iray arivoarivo] no eo satria efa nampiarahana amin'ny vato maty ihany iny saingy tsy any no ametrahana ny tanjona hoe dia tena lasan'ny anona tokoa ny fitondrana satria ny azy ny vato manankery. Ho kivy ambony ihany isika raha izay avy hatrany no eritreretina fa ilay maoralin'ny mpanohana mihitsy no tairina. Inona ny ho fientanam-ponao raha mahita fa mahazo ny atsasa-manilan'ny safidy na hoe mihoatra noho ny isam-baton'ny mahazo vato manankery be indrindra fotsiny aza io vato io? moa tsy ho tsapanao avy hatrany ve fa anjaran'izay kandidà ambany isa noho ny vato fotsy indray ny ho kivy sy mieritreritra lalina? Sa hody fanina tahaka ny ahoana? Moa na ny Firaisa-monina iraisam-pirenena ve tsy ho lasan'eritreritra ihany koa raha mahita fa be loatra izany vato fotsy izany ka tsy mitaratra velively ny safidim-bahoaka izany isam-bato manankery izany? Tena tsy mijery ny vato fotsy sy ny vato maty [ity farany ity no tena tsy fahaizana mifidy fa mieritreritra fifidianana delege na saindikaly angamba] ny lalàna ary ekeko tanteraka ny fisian'izany karazana fepetra izany. Tsarovy fa tsy fifidianana mifanaraka amin'ny Lalampanorenana no hotontosaina fa fifidianana vokatry ny fifanarahana vonjimaika anaty tetezamita ihany. Anjaran'ny filoha Ravalomanana no milaza mazava izay tokony atao amin'ny fifidianana... ka soso-kevitra ihany ny ahy, raha mahita ny tsaratsara kokoa moa izy dia arahaba soa arahaba tsara izany.
Izay indray aloha fa efa lava dia lava mandreraka be izany lahatsoratra izany! miala tsiny e! Ataovy toy ny trafon-kena ome-mahery, am-bava homana am-po mieritra!
Dia iarahan'ny besinimaro mahita ankehitriny ny fitokanana ny "Coliseum de Madagascar" izay mbola andrasana ny ho anarany amin'ny teny malagasy. Manahy anefa aho fa tsy ho tonga izany anarany amin'ny teny Malagasy izany. Koa na dia zava-bita eto Madagasikara aza ny toerana ho fialamboly sy ho fanalan'andron'ny besinimaro dia ho toy ny zava-bahiny letrezana eto an-tanindrazana ihany rehefa tsy hisy fametrahana eny amin'ny rindrina ny anarany amin'ny teny malagasy tahaka izay ahitana azy amin'ny teny vahiny. Raha mijery habaka aterineto vitsivitsy anefa isika dia mety ho gaga fa ny Coliseum na ny Colisée tany Roma [fr] dia tsy izany no anarany tamin'ny voalohany fa Amphitheatrum Flavium [en]. Nahazo ny anarana Colosseum na Coliseum na Colosseo izy noho ny tsangambato goavan'i Nerona Kaisara teo akaiky araka ny nambaran'ny mpahay azy any ambadika any ihany. Ny tsikaritra voalohany dia fiarahan'ny teny Latina sy ny teny Frantsay ny anaran'ilay toerana etsy Antsonjobe.
Dia lasa ny tena nanao fikarohana an-tserasera mifandraika amin'ity anarana Coliseum ity. Voafaritra mazava ny fotoana nananganana azy: Nanomboka ny taona 72 AD, nisy ireo nilaza fa vola azo avy amin'ny nanafihana an'i Jodia sy ny fandrobàna ny tempolin'i Jerosalema [fr] no nananganana ity Coliseum any Roma [fr] ity (fa tsy eto Madagasikara). Natao hampialàna voly ny vahoaka, izay nitaky hatrany ny hananganana toerana fialam-boly ("manara-penitra?") sy hanodinana azy rahateo tsy hiraharaha ny resaka politika, izany hoe tsy hitodika any amin'ny fanonganam-panjakana na fiokoana fanaon'ny olona ambony. Tonga tokoa any amin'ilay hoe rehefa misy ny hohanina sy hotafiana ary hirevena dia inona idray koa no hotadiavina? Fa lasalasa ny saina rehefa mahita fa toa misy itovitovizana tamin'ny tantara sy ny zavanisy tany Roma Fahagola ny zavamisy eto Madagasikara amin'izao fotoana izao.
Efa renareo ve fa may ny tanànan'i Roma ny alin'ny 18 jolay 64? Nalaza tokoa izany fahamaizana izany satria faritra maro no tratra, mateti-pitranga ny fahamaizana, araka ny voalaza saingy niavaka izy ity noho ny fifampiteny nifanaovana. Mampahatsiahy ny nitranga teto Madagasikara ny andron'ny 26 janoary 2009 sy ny 27 janoary 2009 ihany koa moa izany. Voampanga ho nandoro ny tanànan'i Roma manko ny kristiana tamin'izany fotoana izany saingy nisy ihany ireo mpahay tantara nanondro fa i Nerona Kaisara no tena atidoha nampandoro ny tanàna mba hanomezana endrika vaovao ny renivohitry ny fanjakana. Fifanandrifian-javatra ve fa nipetraka ho tantara ihany koa fa ankoatra ny fampiadiana ny Gladiatera sy ireo karazana tantara an-tsehatra (anaty rano amin'ny alalan'ny adin-tsambo) dia toerana nampijaliana ny kristiana tao Roma ihany koa ny Coliseum. Izay lafiny izay moa no mba fantatry ny olona tsy mpanaraka ny tantara eoropeana sy fahagola fa mba nitantarana tamin'ny alalan'ny haino amanjery ny tantaran'ny maritiora kristiana tao Roma.
Fantatrao ve fa nisy izany Forum Romanum izany? habaka manana ny anjara toerana manokana eo amin'ny tantara sy fivavahana ary politika satria mifangaro ao avokoa na toera-pivavahana, na toerana fiadian-kevitra (ara-politika) na tsena. Voalaza moa fa io habaka iray io no ivotoerana teorikan'ny fananganana an'i Roma. Somary nanao fampitahana vilana indray ny tena fa nasiana ny kianjan'ny demokrasia ho sehatra fiadian-kevitra sy fanehoan-kevitra tamin'ny voalohany saingy efa mikatona tanteraka kosa ankehitriny ny habaka ho amin'izany eto amintsika. Toerana fampilalaovana ny ankizy sisa ny eny Ambohijatovo amin'izao fotoana izao. Toerana heverina ho tsy iresahana politika intsony. Nentina hananganana ny fanjakan'ny mpitondra ankehitriny fotsiny ilay kianja fa rehefa vita ny nilaza azy dia anarana sisa no mipetraka.
Dia mbola avy indray ny heverina ho mifanentana amin'ny Circus Maximus [en] eto Antananarivo. Ambohipihaonana ara-panatanjahantena, mifandraindraika amin'izany ihany koa ilay anarana ho an'ny Malagasy. Hotokanana amin'ny faran'ny herinandro ihany koa manko ny Kianjan'ny Makis. Toa kisendrasendra nefa tena mahavariana ilay fifanaikaikezana anarana Maximus sy Makis. Satria ny hazakaza-tsoavaly no nalaza tamin'ny andro fahagola nampalaza ny Romana fa ny Rugby kosa no malaza mahavory olona kokoa eto Antananarivo amin'ny ankapobeny rehefa leon'ny mijery baolina fandaka ny mpanaraka izany teo aloha, tsy mahagaga raha mitodika any amin'ny mpankafy ny baolina lavalava ny mpitondra. Dia mbola kisendrasendra indray ve fa raha somary boribory lavalava ny Circus Maximus [fr] dia ny baolina kosa no somary boribory ho an'ny Temple de Rugby araka ny nilazan'ny filohan'ny FAT azy ihany. Kisendrasendra ve fa raha natao hanomezam-boninahitra ny vahoaka sy andriamanitra (latina) ny Circus Maximus dia Anarana hafa iantsoana ny Kianjan'ny Makis ny Tempolin'ny Rugby, nefa rehefa miresaka isika hoe tempoly dia toera-pivavahana no ahafantaran'ny besinimaro azy?
Fa ny tsy tokony ho adinoina dia ny fonenan'ny mpitondra ankehitriny. Iza no efa nahita? izaho tsy mbola nahita fa ny tamin'ny sary kosa dia talanjona aho fa maritrano Romana no hitako ary tsy an-jaza izany endrika izany fa mifanahatahaka amin'ny tranona Amperora na Prefe mihitsy. Jerena amin'ilay andrin-trano fa tena nosafidiana manokana izany maritrano izany tompoko ary mety ho efa nofinofisina hatry ny fahakely! Tsy dia afa-mitompo teny loatra aho satria ny sary ihany no hita fa tsy mbola nahita mivantana. Ka aleo tsy asiana resaka lava fa mba mampieritreritra fotsiny.
Ary ny hopitaly manara-penitra? raha arahina ireo voalaza ireo dia somary naningana ny hopitaly manara-penitra ity. Inona no tena nanosika azy hanao io zavatra tsy mbola fantatra loatra tamin'ny andron'ny Romana ity? Mety ho tsy "ambition" manokana io zavatra iray io fa tolo-kevitra raha jerena ihany koa ny olona akaiky sy mpanolo-tsaina azy izay malaza manana hopitaly goavana eto Antananarivo rahateo. Na izany aza mety ho nisy tantara manokana ihany koa, izay tsy fantatsika raha atao hoe hevitra avy aminy ihany ilay hopitaly.
Farany, am-panombohana ankehitriny ny tetikasa "Lalankely" izay tsarovy fa mampiavaka ny Romana ihany koa ary manatonga ilay fomba fitenenana hoe "Ny lalana rehetra mizotra ho any Roma". Izay tanàna rehetra eo ambany fifehezan'i Roma dia saiky natao rarrivato avokoa ny lalana rehetra. Ny olana: efa nalaza tamin'ny fanaovana lalana sy hanohizana ny lalana ny mpitondra izay naongany ka sarotra ny hamafa ny tsiaro amin'ny alalan'ny "Lalankely" nefa aleo tanterahina ihany. Ny "Lalankely" eto Antananarivo sy ny manodidina no tena mianoka tombontsoa fa ilay lalana noresahin'ny teo aloha kosa hatrany amin'ny farita saro-dalana no nahatongavany ka nodradradradraina fa ny hampitombo ny ambaindain'ny tiko no tena nanaovana azy ireny. Izao anefa tsy maintsy hotanterahina ihany izy ity. Fa raha malalaka ny LALANA mankany amin'ny fahaverezana dia sambatra kosa ny mahita ny LALANKELY mankany amin'ny Paradisa! Amen!
Variana ny tena nijery ity ranamana iray ity. Nitety lahatsary maromaro aho ka nahita ny ompa nataony tamin'ny filohan'ny Firenena heverina ho matanjaka indrindra eto an-tany. Manana fahasahiana izy nefa mahafantatra tsara ny heriny sy ny harena ao amin'ny fireneny izay ahasahiany mijoro. Niely vetivety tamin'ny namana Malagasy tao amin'ny facebook ity lahatsary iray ity.
Tsorina fa lesona lehibe no azo notsoahina tao ary mino tanteraka aho fa efa nakan'izay nametraka ny teti-panorona ny fanonganam-panjakana teto tamin'ny 2009 izy ity ka nidifian-dry zareo avokoa izay fomba rehetra mety hahatafaverina izay naongana teo amin'ny fitondrana. Ohatra: voafehy tanteraka tamin'ny alalan'ny fanoloana ny komandy voalohany sy ny fanoloana ny minisitry ny fiarovana ny tafika teto Madagasikara, ary nobaikoany ny miaramila sy ny mpitandro ny filaminana rehetra niambina ny filoha hiverina an-dakazerina. Raha jerena ihany koa ity lahatsary ity dia tsy hisy na inona na inona vanona raha tsy misy fandraisana anjaran'ny tafika ihany koa.
Ohatra faharoa azo notarafina dia ny fifehezana manontolo ny haino aman-jery. Niara-niasa avokoa ny haino aman-jery tsy miankina hanatontosana ilay fanonganam-panjakana ary natao izay ifehezana izay haino aman-jery tsy anatin'ny tetika tsy hiteny... izany hoe nampanginina tanteraka (canal 8 ilay izy raha manaraka ilay lahatsary ianao, ary raha tsy diso ihany koa aho). Ankehitriny moa saiky voafehy avokoa ny haino aman-jery rehetra eto Madagasikara fa ny gazety ihany no misy vitsivitsy heverina ho mpanohitra, mba hametrahana ilay sarina demokrasia angamba nefa ahoana moa no ilazana demokrasia raha tsy misy akory ny nifidianana eo amin'ny sehatra nasionaly manontolo ireo manandra-tena hitondra? Nanaitra ahy ny nanodinana ilay hetsiky ny mpanohitra hiodina hankany amin'ny Lapam-panjakana misy ny fiasan'ny Filoha... fa efa niandry teny ihany koa ireo mpanohana ny filoha... ary nisy ny tifitra nataon'ny "sniper".
Fa ny tena nampitolagaga ahy dia ny nahasahian'ny mpanohana ilay filoha naongana fa tsy nanaiky ny hametra-pialana nandeha ihany koa teny amin'ny Lapam-panjakana satria fantatry ry zareo anaty any angamba fa tsy hitifitra azy ireo velively ny mpiambina ny filoha rehefa tsy mihoatra ny tsipîka tsy azo ihoarana ry zareo. Fa iverenako ilay fandehanana nankeny an-dapa nisiana "sniper" nitifitra olona: tsikaritro fa teny amin'ny lohany no voatifitra ny azo sary tamin'ireo voatifitra, ka mba te-hanontany tena aho hoe ary faritra taiza tamin'ny tenany ireo voatifitra tamin'ny 7 febroary 2009 moa no voa ka maty? Fanontaniana tsotra ihany ny ahy.
Nahavariana ny hasiakan'ny polisy na miaramila tamin'ny mpanohana ny filoha naongana raha arahinao ny sary fa tsy nampiala ireo mpanohana izany satria nisy hatrany ny fantsona nahafahana nampita vaovao, dia ny haino aman-jery iraisampirenena, nefa raha narahintsika ny zavamisy teto an-toerana nanana ny lanjany koa ireo mpanao gazety iraisampirenena ary niasa mafy tokoa ny sasany hanaratsiana olona sy hanatsaratsarana izay tohanany na iraka nampanaovina azy hotohanany. Be ny eritreritra nandalo tao an-tsaina ka izay no amoahana ity lahatsary somary maharitra adiny iray mahery ity hotsakotsakoanao ihany koa. Farany, lasa fijeriko mihitsy ny vaovao any Amerika Atsimo an! efa nisy ny fotoana nilazako ny tany Honduras izao indray izay nisy tany Venezoelà efa nihoatra ny folo taona mahery izay!!! Ary rehefa misy tombontsoan'ny firenen-dehibe voakitikitika ve vao tena azo antoka ny isian'ny fanonganam-panjakana?
Fa hivadika zavamisy eto Madagasikara kely aho. Somary nahavariana ahy ny fihetsiketsehana nataon'ilay olona iray izay nandritra ny tontolo andron'ny 22 novambra 2012. Indro izy nivezika etsy, nivezika eroa milaza ny hanombohan'ny tetika fanamboarana lalankely sy fotodrafitrasa tahana ny paompy sy fanasan-damba. Somary tadidiko ihany fa efa nisy ny fifanarahana teo amin'ny mpitantana an'Antananarivo sy ny AFD (Frantsay) amin'ny hanamboarana ny lalankely mihoatra ny 100 km izy izay... vao ny 30m no vita tamin'ny herintaona na roa taona izay dia tsy re intsony izay tohiny. Ity angamba ilay izy fa nipoitra rehefa hokarakaraina amin'izay ny fifidianana, araka ny tombatombana, fa dia natao tahaka ireny hoe avy amina minisitera ireny ilay vola. Miresaka 22 novambra ihany dia misy zavatra eritreretina. Ao an'eritreritrao ve hoe inona amin'ny tantaran'i Madagasikara izany? Holazaiko ihany : io no andro nahaterahan'ny Mpanjakavavin'Imerina farany izay nofaritan'ny boky tantara ho mpanjakavavin'i Madagasikara farany nialoha ny fanjanahantany. Mbola ampiana ve izay mahatalanjona amin'ilay daty? jereo anie ny 22/11/2012 fa tarehimarika 0, 1, 2 ihany no miasa... fa misy resaka filalaovan'isa soa aman-tsara indray izany an! te-halaza amina andro iray nanana ny tantarany teto Madagasikara. Takatrao ve izay tiako ampitaina? Rehefa tsy azonao avelao amin'izao fa tsy maninona ka!
Olona mandeha an-tongotra sy ahitana ireo manantena ny handray fiara hatrany
Toera-pitohanan'ny Fiara fitateram-bahoaka ihany koa eto fa androany kosa...
Miha-atoandro ny andro dia mihamaro kokoa ireo fiara UCTS miasa...
Na hoe miasa toy ny mahazatra azy ireo ry zareo!
Mandritra izany fotoana izany, miasa tsimoramora manala ireo mpivarotra amorony na anaty lalana ihany koa ireo mpiasan'ny kaominina. Olana andavanandro fahita eto Antananarivo. Ny faritra Masikara nakana ny sary voalohany androany ihany no hamaranana azy sady fotoana samihafa ireo!
Na izany na tsy izany, heveriko fa tsy hahavita izany fitokonana lavareny tsy mana-pahataperana izany ireo mpitokona ireo satria tsy maintsy mitady vola ho an'ny ankohonana ny tsirairay! samy mahazaka andro iray na ny mpandeha an-tongotra na ny mpitatitra fa samy tsy hahazaka andro faharoa na fahatelo izany fa hitsaitsaika hiditra hiasa ihany ny mpitokona, raha ny fihevitro manokana!
Hotsarovan'ny mponina eo amin'ny tantarany ny toe-javatra nitranga tamin'ny alarobia 24 oktobra lasa teo teto Antananarivo. Tsy fantatro aloha izay nitranga talohan'ny nahaterahako sy nipetrahako tamin'ity renivohitr'i Madagasikara ity fa hatramin'izay niainako tsy mbola nahita ny toy izany mihitsy aho. Tantara iray hita tamin'ny Baiboly no nisy nitovitovy tamin'izany saingy be ny olona no tsy mino fa mety hisy ("possible") ny toy izany, sady nentina nilazana fa tsy milaza ny marina io boky iray asandratry ny kristiana io fa manamboamboatra ny zavatra soratana ho feno fahagagana fotsiny. Raha ny zavatra tsikaritro anefa dia tsy tamin'io andro io ihany no nisy toe-javatra hafahafa fa efa nisy hafa koa tamin'ny faran'ny herinandro na dia mety ho tsy dia betsaka aza ny nahatsikaritra, saingy nisy dia nisy tokoa ny nahita. Atomboka amin'io nolazaiko farany io ny resaka :
Tamin'ny (farany sa fiandohany?) herinandro tokoa ary, efa nanantena orana fatratra ny olona noho ny setroka efa manempotra dia manempotra tokoa an'Antananarivo. Tsy izany akory no faratampon'ny setroka raha ny fitadidiako satria mbola nahatazana tsara an'i Manjakamiadana izahay raha mijery fa ny tamin'ny 6 novambra 1995 na tamin'ny nahamay ny rova tsy nahita ny nahamay an'i Tranovola izahay (hatreny 67ha) ary tsy tsaroako loatra na nahita nanjavozavo na tsia ny fahamaizan'i Manjakamiadana ihany koa. Ny tany an-tanàna lavitra ambony tendrombohitra no mety ho nahita ny mazava noho ny haintrano fa izahay aloha dia sarotra ny nahita azy. Amin'izao fotoana izao kosa hita ihany ny lavitra fa dia manjavozavo hafahafa noho ny setroka fotsy mitady hivadika ho loko volombatolalaka. Nitady orana izahay, fa tsy nety nirotsaka teto Antananarivo izany. Nisy ny olona no nanesoeso hoe lasa tsy mahay mamantatra ny toetr'andro intsony ny ao amin'ny sampan-draharaha misahana izany fa niteny hoe "ho avy! ho avy!" kanjo tsy nety ho avy. Tsy ny mpisahana izany no tsy mahay fa ilay setroka mihitsy no manakana ny orana tsy hilatsaka.
Ny teto Antananarivo no tsy nilatsaka ny orana fa re kosa hoe avy ny orana tany amin'ny manodidina sy ny faritra hafa. Tonga ary ny alina fa akory ny hagaganay izay mpirava taraiky amin'ny valo ora fa nisava ny setroka teto Antananarivo. Ny mahavariana dia izao: tany amin'ny 30 kilometatra miala an'Antananarivo any ireo faritra nilatsahan'ny orana ireo nefa dia nahasava ilay setroka teto an-tanàna. Mba nisava kosa ny setroka, hoy izahay, na dia tsy nisy orana aza teto an-tanàna fa ny mahazatra, raha lazaina ihany koa hoe mahazatra, dia rehefa mirotsaka mihitsy ny orana eo amin'ilay faritra vao mampadio ny rivotra iainana izany. Izay angamba ny endrika hitamason'ilay hoe mamelombelon'aina ny zavamananaina ihany koa ny filatsahan'ny orana. Teto kosa : nisava tsy nisy orana ny teto Antananarivo. Hita tsara toy ireny mahafinaritra ireny raha alaina sary amin'ny alina ny renivohitra. Izaho manokana nieritreritra tao anatiko tao hoe mba hafa kosa izany! Efa mpitranga taloha ve fa tsy tsikaritro sa izay vao nisy toy izany? Tsy afa-mamaly io fanontaniana io ny tenako. Hita tsara avokoa ny jiro mirehitra amin'ny alina ary mazava tsara tahaka ny "carte postale" ny mijery ny rovan'i Manjakamiadana.
Tamin'iny alina indray mandeha iny ihany no nisava tahaka izany ny tany sy ny lanitra fa vao nigadona fotsiny ny maraina (maraimben'ny alatsinainy!!!) ary tsy mbola niposaka ny masoandro dia efa hita sahady indray ny tontolo manjavozavon'ny setroka teo an-drenivohitra izay mampafana ratsy hatrany ny eto an-tanàna. Tsy zavona voajanahary manome ando isa-maraina ilay zavona fa ilay mampafana manempotra ireny. Tsy mbola miposaka ve ny masoandro dia efa mafana tahaka ny any amorontsiraka ireny? Toe-javatra iray mahavariana io fa mety ho tsy tena nanaitra loatra. Tahaka ny hoe famantarana io amiko saingy fomba fijery manokana tsy hanereko anareo mpamaky izany.
Dia tonga ity alarobia, somary mangatsiaka hafahafa ny maraina saingy tsy nivonona hitondra akanjo mafana, satria fantatra fa tsy maintsy hafana io andro io rehefa hisandratra ny masoandro. Tsy diso no eritreritra fa tena nafana ratsy ilay andro ary tonga amin'ilay tena mahakamo mandeha an-tongotra ireny, na miresaresa fandeha rehefa tsy maintsy handeha. Taorian'ny fisakafoanana sy ny fakana aina vetivety dia hita avy hatrany fa mitanik'orana ilay andro izany hoe tokony ho avy mihitsy ny orana amin'ilay hafanana. Efa nivonona hitondra elo ny tena noho izany. Teo ampikononkononana rahateo dia nahjita fa efa maizimaizina ilay andro ka nieritreritra aho hoe ho avy sahady ve izany orana izany? Lasa aho nivoaka niandrandra ny lanitra, tsy hitako ilay mahamaloka dia maloka ny andro raha tazanina, toa tsy hitako akory izay rahona matevina fa lokon-drahona fotsy manopy volombatolalaka ranoiray, vokatry ny setroka fa tsy natoraly, toa mbola ahatarafana ny hamanga tanora ny lanitra aza no hitako manakona ny masoandro. Raha jerena amin'izao ho'aho mety ho hariva dia hariva ny orana vao hirotsaka ka ny fieritreretana izany angamba no nanadinoako indray ilay elo saiky hoentina. An-dalana hiasa aho moa vao nahatsiaro ny eloko sy ny fanalahidin'ny fiasana koa, saingy tsy nanosika ahy hiverina haka ireo fitaovana roa ireo izany fa nanohy ny diako aho fandrao tara fidirana, sady tsy miasa irery aho fa natoky fa nahatondra ny fanalahidiny ny mpiray birao amiko.
Tonga tany am-piasana, niverina nazava dia nazava indray ny andro. Tsy mahita ny lanitra hatreo amin'ny biraoko fa mahatsapa tsara kosa ny hazavana miditra ao an'efitrano. Nanomboka tamin'ny efatra ora anefa dia nanomboka nihamaizina amin'izay... somary efa mahazatra ihany io fa nanomboka amin'ny dimy latsaka fahefany amin'izay ny fahagagana. Maizina sady mandrahona ho avy orana no tazana koa fa toy ny alina lasa aloha. Tena ho avy mihitsy amin'izay ny orana ho an'izay tsy nijery tany ivelany fa nipetraka tao amin'ny biraony ihany (tsy ora firavanay moa izany!) fa hafa mihitsy ny fijery ny lanitra ho an'izay nitazana teny ivelany. Aizi-kitroka anie izany ry zareo! Tahaka ny tsy mivolon-ko avy orana ilay andro ny fijery azy fa dia hoe maizina tsotra izao. Raha mbola tsy nirotsaka ilay "ora-madinika" dia tsy sasatra nijery famataranandro sy nieritreritra hoe maty antenatenan-dalana angamba izy ity teo. Saiky voafitaka avokoa izay tsy manana afa-tsy famataranandro tokana an-trano. Fa ho an'ireo teny an-dalana kosa, maro ny nikorapaka fandrao tratran'ny orana, efa nisy ihany koa ireo niteny hoe: "nampatahotra ilay hariva", hafahafa ilay aizina ka mahatonga horohoro. Mety ho zavona mainty ve ity mandrakotra ny hariva lasa alina mialoha? Ny zava-nisy dia maro ireo mari-koditra ka mety nahatonga ilay fitenitenenana hoe farandro na dia tsy resy lahatra tamin'izany aza aho. Nirotsaka ihany ny orana rehefa avy eo fa tsy nety nivatravatra fiavy. Mitsitaitaika fotsiny na somary naharitraritra adiny iray teo ho eo aza. Ny toa anay moa dia nieritreritra hoe aleo mba hoavy fa manempotra loatra ny hafanana.
Efa nitsahatra ny orana vao nirava izahay (amin'ny valo ora eo ho eo). Rehefa toy ireny moa dia nieritreritra hoe tokony mba hisava indray izany ilay alina ka hahatsinjo jiro lavitra indray. Gaga teny an-dalana fa tsy nahala ny setroka ilay orana teo. Toy ny tsy nisy orana izany! mbola toy ny anaty setroka hatrany ny mitazana an'Antananarivo, na dia alina aza izany fotoana itazanana azy izany. Toa tsy nisy nilana azy akory noho izany ilay orana teo. Tsy nisy fiantraikany tamin'ny rivotra iainana hany ka noheverina ho toy ny tsy misy. Izay angamba no mahatonga ny maro tsy nahatadidy ilay orana, na tany amin'ny faritra nisy anay no nisy orana fa tsy nisy ny tany an-kafa? Ilay aizina no ambetin-dresaky ny maro hany ka na ny fahitalavi-panjakana aza dia nitantara ny filatsahan'ny aizi-kitroka tamin'ny dimy ora hariva na dia tokony hazava hatramin'ny enina sy sasany any ho any aza ny andro amin'izao fotoana. Ho ahy manokana, izay tsy voatery haharesy lahatra anao mpamaky, dia mbola tohin'ilay famantarana nambarako tetsy ambony io toe-javatra iray io.
Eritrereto anie hoe tamin'ny sivy ora maraina dia maizina tanteraka toy ny tamin'iny fotoana iny ny andro? Hanao ahoana ny fikoropahan'ny besinimaro? Hay ve tsy voatery hoe milentika ny masoandro vao mety hahamaizi-kitroka tanteraka ny tany? Famantarana ireo hieritreretan'izay mahay mieritreritra fa mety ho tontosa ny zavatra tsy eritreretina ho tontosa. Azo raisina ho politika ilay zavatra tian-kambara ary mety ho resaka sosialy na fivavahana ihany koa. Koa raha misy ny adihevitra rahatrizay hoe ahoana ny hisian'izany maizina manomboka amin'ny sivy maraina na mitataovovonana izany dia holazaiko azy fa efa niaina ny tahaka izany aho na dia noraisin'ny mpiara-belona amiko ho zava-maivamaivana aza iny toe-javatra iny. Raolombelona ô! ahoana ny eritreritrao?
Efa ady sy tolona vao mba mahasoratra! Asa! efa tsy liana intsony amin'ny famoahana izay hita sy re ve? tsia kosa angamba fa ny fakam-panahy mety mahazo dia variana mamaky izay soratan'ny hafa fotsiny. Na mety ilay efijery (fafana hoy ny sasany) no kely loatra na ny kitendrin'ny finday no tsy mampazoto? Tsy fantatra intsony fa mbetika te-hanoratra nefa tsy misy lahatsoratra mivoaka akory avy eo. Ity soratako ity izao efa herinandro (alarobia) no nangidihidy tao an-dohako tao fa izao angamba vao tontosa. Tiana holazaina izany fa tsy hoe manoratra ny hafa dia manoratra koa ny tena fa ilay lohahevitra mihitsy no mamaivay any anaty any fa "tahaka ny tsy mba misy mpiresaka andavanandro" na izany aza! Diso tanteraka anefa izany fiheverana izany fa ny fampahalalam-baovao vaventy mihitsy no toa fady ve sa voarara tsy hiresaka azy ity? Aza gaga ianao noho izany raha mbola haba (fehin-tanana) "Power Balance" ihany no ifantohana etoana.
Raha manoratra ity vokatra malaza sy manangom-bola fatratra eto amin'ny firenena ity ny tena tsy hamerina intsony izay efa nolazain'ny hafa. Izao fotsiny no mahavariana. Nazoto sy narisika nandritra ny braderie tetsy Mahamasina ry zareo ary anisan'ny nahazo mpividy be indrindra sy nilaharana aza teo amin'ny tranoheva nivarotany. Ny mpanombana no nilaza fa raha vitsy indrindra dia 1000 ny isan'ny olona nividy hafa isaky ny tapak'andro izany hoe 2000 isan'andro, averina indray hoe raha vitsy indrindra izany. Ny vidin'ny haba iray, araka ny takelaby fanaovana dokambarotra dia Ar30000 fa namidy Ar25000 tao amin'ny "varoboba", nolazaina ihany koa fa averina ny vidim-pidirana raha mividy ilay haba ao anatiny ianao izany hoe Ar24000 ny vidiny nandritra ity "varoboba" ity. Nisy ihany koa ny filazana fa raha mividy iray dia omena iray fanampiny maimaipoana. Andro iray noho izany raha kely indrindra ny vola azon'ny mpivarotra ity marika haba ity dia mitentina Ar 48.000.000 any ho any. Nandritra ny dimy andro no nanaovana ny varoboba ka heverina ho Ar 240.000.000 na 1,2 miliara farantsa malagasy raha kely indrindra. Koa inona no iraharahiany izay tabatabanao raha mahazo izany vola izany izy mandritra ny "varoboba" tao Mahamasina ry zareo? Ianao indray ary no ahiana ho fatifaty foana tsy amin'antony na voasambotra ho mpanakorontana raha hiseho hitabataba amin'izany eny ankalamanjana eny, izay no nahatonga ilay lohateny hoe: Bitika raha mba miteny!
Variana ny tena manao hoe tsy nampaninona anie raha mivarotra haba tahaka ny zavatra rehetra ry zareo ary tsy misy antony hanenjehana azy raha resaka lamaody fotsiny no ividianan'ny olona. Hafa kosa ny fandehany, ary ahiako ho izay no safidin'ny mpaninjara azy, raha lazaina fa manana hery mampanao na mahavita izatsy na izaroa izy... averiko indray "ahiako" satria tsy maharaka izay fanazavana lavabe nataony ampahibemaso aho. Fa inona no mahamaika handafo azy haingana dia haingana? sa mila vola maika? Ny resaka ataon'ny olona an-jorony, izany hoe tsy ampitain'ny fampahalalam-baovao be mpanaraka aminao velively noho ny vola mifafy angamba, dia matetika manao hoe "tsy hitako izay fiantraikany tamiko!" satria niandry fahagagana ry zareo. Raha nisy ny fiandrasana fahagagana dia nisy noho izany ny nampanantena tao ambadimbadika tao. Eo no tena misy ny hafetsena... Mody tsara fanahy amin'ny hoe raha mividy iray dia omena iray maimaipoana! fa izao: tsy mety ampindrampindramina iny haba azonao iny fa ho anao ihany, simba ny "heriny" raha vao hoe anaovako ilay izy androany dia ny vadiko indray na ny zandriko indray no manao azy rahampitso. Noho izany tokony hanana tsirairay ny ao an-trano hampety ny tantana. Raha maro an-trano dia bebe ihany koa ny fandaniana hividianana azy. Fanintonana ataony, araka ny tsilian-tsofina, ny hoe manatsara kokoa ny fahasalamana ny fanaovana azy. Roboka ny besinimaro fa mba hoe tsy ampy sakafo ny tena ka aleo mihafy mividy sitrany ahay! saingy ilay besinimaro tsy mahalala mikaroka amin'ny aterineto sy tsy mba misy mpampahafantatra moa ireo... na resy lahatra tanteraka fa fanosoram-potaka ihany izay voalazan'ny sasany. Akory moa atao fa zakao ny anao rehefa nolazaina saingy :"Misy Mihaaaaiinoo?"
Fa dia miandry fijoroana vavolombelona amin'ireo izay nahazo fahasoavana avy amin'ny fanaovana azy ity izany izahay e! Saingy izao manko, ho be ny ho menatra hoe izaho dia voambaka, rehefa tsy nisy fiantraikany tamin'ilay olona ilay izy fa ny vola teo am-pelantanana no nihena aloha! Tsy afa-manoro hevitra loatra satria tsy niditra tamin'ny fividianana azy ity ny tena ary nanazava tamin'ny olona izay efa nitranga tany Aostralia raha misy manontany. Hoy fotsiny ny eritreritro hoe raha izaho ilay voambaka nefa tsy mety mandray ny fitarainako izay atoniko dia mihevitra aho fa fanakanana ahy tsy hilaza na hamoaka ny tsapako izay ary karazana fanohintohinana ny fahalalahana miteny amin'ny fomba ankolaka (noho ny herin'ny vola indrindra indrindra) dia lasa aho manao trakitra mametaka ny momba ity eny amin'ny andrin-jiro manerana ny tanàna. Fa na eto Antananarivo ihany aza no amoahako azy dia hiely vetivety tsy amin'ny alalan'ny famoaham-baovao be mpihaino na be mpanaraka ny momba ity marika haba ity. Saingy noho izaho tsy voambaka ary tsy nividy azy dia kamo aho ny hanaparitaka izany trakitra izany eny rehetra eny fa dia ny famoahana ny hevitro eto ihany no ataoko. Eto vao tsapako fa na "Bitika raha mba miteny!" aza ny tena dia ilaina ihany ny fananana sehatra tahaka itony ifampizaran-kevitra ary tena zava-dehibe sy tokony tandrovana mafy ny fiarovana ny sehatra tahaka itony. Misy ny sivana ara-toekarena, noho ny vola azo avy amin'ny dokambarotra, amin'izao fotoana izao fa tena sarobidy kokoa noho izany ny fahalalahako manoratra sy mampita aminareo ny tsinapa sy ny eritreritra.
Somary mbola mamirifiry ny maraina sy ny hariva fa mafanafana ny atoandro. Toa mifanahatahaka amin'izany ihany koa ny toe-draharaha eto Madagasikara. Mafanavay ny zavamisy eto an-toerana, mampangovitra toa tsy ahita-mitsinjo ny vodiandro. Valalanina ny rehetra. Izay namboly izao krizy izao sy ny minia manao izay hitohizany ary ny mahalala ny tanjon'izao finiavana handripaka na handroaka ny olona any amin'ny faritra atsimo ihany sisa no mahafantatra ny tanjony sy ny antony hanaovany izao fomba mamohehatra izao.
Tsara ihany koa ny manamarika, raha ny fomba fijeriko, fa misy ny manararaotra ao anatin'izao krizy izao. Miverina indray ny 26 janoary 2009: tetika nentina nandravana ny hari-pananan-dRavalomanana Marc nanerana an'Antananarivo sy nanerana an'i Madagasikara ny ampitso (27 janoary 2009) no nanaovana ilay diabe mody nolazaina fa hanafaka ireo mpianatra telo nosamborina ka hotsaraina teny Anosy, kanjo hay hamotika ny RNM sy ny TVM vao nanana fitaovana raitra dia raitra sy ny MBS mbamin'ny Magro no tena tanjona. Izay no paika voalohany fa niitatra avy eo noho ny fanararaotana.
Raha todihana manko izay lasa nosoratako izay dia nisy ny tetika hamotika an-dRavalomanana Marc tamin'ny alalan'ny famotehana ny fananany. Niitatra tampoka tamin'ny fandravana ny Jumbo score Ankorondrano sy ny espace Zoom teo akaikiny izany. Tsy tao anatin'ny tetika nomanina fa avy amin'ny mpanararaotra. Lasa ihany koa ny fandrobàna ny Citic Center sy ny Supreme Center mbamin'ireo misy center teny ho eny... Avy amin'ny fanararaotana avokoa izany. Izay no niavian'ilay fomba fiteny hoe "mora ny manomboka ady fa tsy azo vinavinaina ny famaranana azy. Isaky ny vita ny fivoriana tao amin'ny kianjan'ny 13 mey dia miala any indray ilay fanararaotana handroba na hampihorohoro olona. Azo lazaina ho nifarana iny rehefa natao izay nanakanana ny fivoriana teo amin'ny 13 mey.
Tsy voatery ho Olobe no niavian'ilay fanararaotana fa avy amin'ireo hafa mihevitra ny tenany ho madinika sy mba te-haka ny "kely" anjarany. Efa hafahafa raha vao nahare fa an-jatony ireo dahalo nanafika fa tsy ampolony intsony. Efa raikitra ny adihevitra fa tsy asan-dahalo tsotra io fa misy ambadika, ary mety ho fiokoam-bahoaka, saingy mbola vinavina ihany izany. Tsy taitra na mody tsy taitra loatra ny fitondrana fa notohizana tamin'ny fanokanana Lapan'ny Fitsarana iray tany amin'iny faritra iny ny raharaha. Hatreto mifamafohafo ny raharaha ary tsy mbola fantatra ny tena tanjona kinendrin'ny "mpanakorontana".
Niteraka fanararaotana ilay fitarihana ny olona handroba tamin'ny 26 janoary 2009, dia niteraka fanararaotana ihany koa ny fanangonana ho dahalo an-jatony. Ny Malaso dia ireo andiana mpangalatr'omby ary tsy mangalatra afa-tsy omby fa tsy mikitika zavatra hafa ary tsy mamono olona ihany koa na dia mety hahatratra ampolony ihany aza ry zareo no miara-dia. Ny mpanararaotra kosa dia ireo mandroba izay rehetra hitany na omby na vola na entana hafa, mety manakan-dalana ihany koa mandroba ny mpandeha amin'ny fiara fitaterana, mety ho mandoro tanàna na dia ny mpitandro ny filaminana aza no tena malaza amin'ny fandoroana tanàna io. Manararaotra amin'ny alalan'ny fanaovana fanamiana ka tsy ahafantarana intsony izay mpitandro ny filaminana amin'ny mpandroba mba tsy ilazana fa ny mpitandro ny filaminana ihany no mandroba.
Dia eto isika izao, misy ny tetika na tanjona farany tian-kodiavina, fa mety ho tafiditra anatin'ny tetika ihany koa ilay fanararaotana. Manararaotra toy ny banga mihomehy alina ny mpangalatra sy ny vao mianatra mangalatra rehetra satria tsy voafehy intsony ny fitandroana ny filaminana. Tsy misy intsony ny rafitra mahasahy mijoro fa samy matim-bola daholo, tsy mahalala afa-tsy vola... nefa ny fomba tsara indrindra hahazoana vola sy hiaina am-pilaminana dia avy amin'ny fanaovana ny marina sy fiarovana ny marina sy ny rariny mandrakariva. Dia eto isika: saika tsy voafehy na niniana tsy nofehezina ny fandrobana saika isan'andro nandritra ny tolona laoranjy nefa dia Antananarivo ihany no tena nanjakan'izany eo amin'ny sehatry ny sarambambe. Ankehitriny kosa lasa ny faritra no ipoiran'izany tsy fifehezana ny fandriampahalemana izany. Ho sahirana kokoa izay miezaka ny hitandro ny filaminana satria midadasika avy folo na zato heny ny faritra mila fehezina nefa ny olona vonona hitandro ny faritra toa mihavitsy sy tsy marisika "hamono tena" amin"izany.
Tombontsoan'iza ny isian'ny korontana eto Madagasikara? iza no (olona ambony) mahazo vahana rehefa gaboraraka ny fandriampahalemana? Ny famahana ny valin'ireo fanontaniana ireo no ahafahana mahafantatra izay tena ao ambadik'ireo mpamboly ny korontana eto Madagasikara. Eritreritra ny ahy no ilazako fa ao amin'ireo mpifehy ambony ny fitandroana filaminana na fiarovana an'i Madagasikara no misy ny atidoha na ny mpiray tsikombakomba amin'ity raharaha mahamenatra mamotika tanteraka ny maha-firenena an'i Madagasikara ity. Lozako! Lozanao ry mpiray tanindrazana fa avelako sy avelanao ho potika ny firenentsika manoloana ireo tsy mataho-tody mandroba ny harena rehetra eto Madagasikara.
Sanganehana ihany miatrika ny zavamisy amin'izao fotoana izao. Tonga amin'ilay hoe tsy azo anoharana isika ankehitriny. Maro zavatra tokony hotantaraina saingy tsy hita izay holazaina. Amin'izao fotoana izao no tokony hanjaka tokana ny haino aman-jery satria tsy hisy olo-tsotra mpampita vaovao any amin'ny toerana tena itrangàn'ny voina. Hafa ny fitantarana izay nitranga fa hafa ihany koa ny fanehoan-kevitra amin'ny zava-misy; fomba fijery no tena fototry ny tantara. Dia ahoana? tsy manan-kambara mihitsy ve?
Anisan'ny nanaitra tamin'ity raharaha atrehina ity ny nahenoana voalohany fa an-jatony ny dahalo manafika, ny anarana Remenabila no tena malaza na aiza na aiza. Nisahotaka ny olona nefa ho aiza moa fa misintaka ny tanàna fotoana vitsivitsy dia miverina any amin'ny misy azy indray. Nalaza fa nisy ny hetsika nataon'ny mpitandro ny filaminana, saingy toa ny tanànan'olona betsaka no nodorana rehefa tsy nahitana mponina tao. Nilaza moa ny manamboninahitra nitarika ny hetsika sy nampandoro tanànan'olona fa mba tsy hiverenan'ny dahalo amin'io toerana io no nandoroana ny tanàna, izany hoe efa nosokajiana ho dahalo avy hatrany izany ny mponina tao. Tsy fantatra ny fihetseha-pon'ny olona na mety noho ny fandrahonana hoe handroba ny... tsy dahalo... na... dahalo karazany hafa sy matanjaka kokoa no ho avy ka naleony nilefa sy nanavotr'aina, fa ahiako hisy fifampiangana ny andaniny sy ny ankilany tao anatin'iny hetsiky ny tafika izay niala teo an-toerana noho ny "repli strategique" lasa fiteny malaza.
Variana ihany koa ny besinimaro eto an-drenivohitra rehefa mifanafika sy mifamely ny ao amin'ny tafika sy ny dahalo toa vitsivitsy ihany no voa, ain'olona tokoa ireny ary tsy azo lavina fa matetika dia tsy mihoatra ny folo no maty, nefa naninona no ny fokonolona no mifanafika amin'ny dahalo no saiky nahatratra zato no maty? Misy baraingo mipetraka eo ambony lohan'ny tsirairay nefa izay mponina sy efa niaina ihany ary mahalala ny fomba fisainan'ny olona any amin'ny misy ity toe-javatra mampalahelo ity no manana ny antony ka mba ambarako etoana. Tsy avy any atsimo aho ary tsy nipetraka any fa ireo avy any no nohenoina ka nitantara. Voalohany, manamarika izy ireo fa mbola misy sy miasa izany odigasy izany. Tsy kitoatoa na habobo ny andrenesana fa toa mandalo fotsiny amin'ny dahalo ny bala maro atifitra azy ireo, hoy ny mpitantara. Raha misy ny fifanandrinana aza gaga raha sendra zavona tampoka ianao, natao iny tsy ahitanao iza misy ireo dahalo sy mitoky amin'ny odiny. Odibasy no ananan'izy ireo ka tsy mahagaga raha vitsy no matiny. Fa fahasahiana kosa no tena miasa rehefa atao "iray sy iray" amin'ny fitaovam-piadiana tsy mipoaka ny ady. Avy amin'ny fifanandrinana mivantana tsy misy basy no tena maro ny maty. Nahoana?
Fanaon'ny dahalo rehefa hanafika izy ny mampilaza mialoha, tsy resabe izany fa lasa fananon-dry zareo io ho fanindriana izay tafihina hiomanany raha mahavita miomana ry zareo. Eo no manapa-kevitra ny mponina na handositra na hiatrika ny fahavalo, raha handositra dia efa manaiky resy izay. Raha hiatrika ny fahavalo kosa dia tena ady toy ny tamin'ny ady lehibe faharoa no atrehina: rehefa tsy mahafaty izay mifanandrina amiko aho dia izaho no maty. Tetika iray iatrehan'ny mponina ny dahalo na mpanafika hafa ho avy dia izao: Ny lehilahy matanjaka sy mahery rehetra no voalohan-daharana amin'ny ady amin'ny fahavalo, tsy misy mahazo mihemotra na mandositra fa ny manenjika sy miaro tena ihany no azo atao. Ao aoriana kosa ny zaza amam-behivavy sy ny antitra ary mandrisika ihany koa ireo voalohan-daharana. Raha misy mandositra ireo lehilahy mahery dia ny ao aoriana, izany hoe ny zokiolona sy izay malemilemy indray no mamono azy, izany hoe ireo mpiray tanàna aminy ihany. Nahoana? koa izy mahery aza lasa mandositra mihemotra koa haharo tena ve ireo heverina ho malemy sy tsy afa-miaro tena ao afara? Noho izany samy miaro ny ainy avokoa ny rehetra. Koa raha ho faty ihany tsy aleo ve maty miady amin'ny fahavalo toy izay maty vonoin'ny mpiray tanàna noho ny tahotry ny ho faty? Lasa manana hery fiarovana ny ainy tsy ho faty eo amin'ny mpiaro ny tanàna ka vita hatramin'ny mahafaty olona maro. Amin'ny fahasahiana fampilazana mialoha dia tsy maintsy valiana fahasahiana mafimafy tsy matahotra ny ho faty intsony na inon-kidòna na inon-kihatra, ny fokonolona no manana izany toe-tsaina izany fa tsy ny miaramila sy ny zandary izay manao ny fiarovana ny tanindrazana ho KARAMA fa mba miaro ny ainy tsy ho "fatifaty foana" ihany koa. Resy lahatra aho fa marina io fitantarana nataon-dry zareo io.
Aiza ho aiza ny Fitsarana sy ny fanadihadiana? Ataoko fa tsy miteny intsony izany rehetra izany rehefa ny aina no arovana. Ny mahavariana amin'ity resaka ity dia ny finiavana hanakely hatrany ireo miaramila sy zandary alefa any an-tany fiadiana fa ny fiarovana ny lapan'Ambohitsorohitra indray no nakana mpiambina an-jatony. Tezitra avokoa ny olona ary misy aza moa ny miteny hoe na arivo aza no hiambina azy eo rehefa samy hanavotra ny ainy dia ny ainy ihany no avotany fa tsy hisy hiaro izay mpibaiko izany eo. Misy tetika eo matoa atao vitsy ny any an-tany fiadiana fa samy miandry hoe inona moa izany no tena tadiavin'ireo mpitarika ny fitandroana ny filaminana hanakelezana isa ireo irahina ireo? Sa sanatria avy amin'ireo mpibaiko ireo ny lohan'ny dahalo mandravarava etsy sy eroa ireo?
Fanamarihana eto am-boalohany. Ny zavatra soratako etoana dia hevitro samirery, tsy misy hafa nanolo-tsaina na nanery hanoratra izao ary tsy misy olona na fikambanana na rafitra hanakana ahy koa amin'ny fanoratana azy ity ihany koa.
Eritreritra nandeha noho ny zavatra novakiana sy ny zavatra mitranga amin'izao fotoana izao. Maro ireo lohahevitra tiana horesahina saingy misy sampona hatrany fa ity kosa karazany antsoina hoe maika ihany. Misy fandraisana an-tanana na "initiative" mety ho voasakana manko ka malahelo ihany ny tena raha tsy tontosa tokoa ilay izy.
Tsy dia maharaka loatra aho hoe iza sy iza avy no mpanohana ny TEDxAntananarivo, fa ny hany fantatro dia toerana telo no azo ividianana ny tapakila ho amin'io hetsika io hihainoana hevi-baovao mendrika hohenoina ary mety hitondra ho amin'ny fampandrosoana: Chill'Out Ambondrona, Urban Café Antsahabe ary ny Outcool Ampasamadinika. Hetsika izay kasaina hotontosaina amin'ny Asabotsy 1 septambra 2012 manomboka amin'ny roa ora tolakandro. TED fanafohezana ny hoe Technology, Entertainment, Design izay manana ny tarigetran'ny fanapariahana ny «Ideas worth spreading». Manana ny mpikarakara izany ny eto Antananarivo ka mitondra ny anarana TEDxAntananarivo saingy azo tadiavina amin'ny tenifototra #TEDxTNR ihany koa.
Amin'ny ankapobeny, ny tsy miankina izay tena kitro ifaharan'ny fampandrosoana no mandray an-tanana amin'ny hetsika sahala amin'itony ary ny tsy miankina ihany koa no antenaina ho mpanohana azy itony. Amin'ny hetsika nomanina ho amin'ny Asabotsy izao dia ny orinasan'Ambatovy no mpanohana iray goavana noheverina hisahanana ny fampitaovana sy ny kojakoja hafa. Nitsoaka andaharana tamin'ny fotoana farany anefa ity orinasa iray ity ka nahasanganehana ireo mpikarakara. Tsy azony loatra hoe fa naninona no niala tampoka ity orinasa goavana iray ity? Vokatr'izany: eo am-pitadiavana orinasa na fikambanana na olona hafa ho mpanohana io hetsika io indray ry zareo mpikarakara. Manainga antsika etoana mba hierirteritra ny amin'izany.
Izay soratana manaraka kosa dia tombatombana ihany, tsy voatery ho marina ary tsy voatery ho diso ihany koa. Izay novakiana tany amin'ny gazety tany sy tany amin'ny famoaham-baovao hafa koa no nanaovana tsoa-kevitra sy tiako ampitaina. Tsy mahalala ny antony nihemoran'Ambatovy isika rehetra fa karohina kosa ilay izy. Tsy voatery hilaza ny antony ny Sherrit fa azy izany, saika hanohana izy no mety ho tojo fahasahiranana tampoka dia naleony aloha mandamina ny ao an-tokantranony. Tsy misy manery antsika noho izany hino izay soratako. Averina hatrany izany hialana amin'ny filazana hoe: "Dia tena izany mihitsy HONO". Tsia, tsy afaka ny hitompo teny velively aho fa mba mitady ny antony ihany koa.
Resaka ambany latabatra saingy nivoaka tamin'ny gazety iray, andro vitsivitsy lasa izay, ny filazana fa nisy tompon'andraikitra ambony nitaky tamin'Ambatovy handoa vola 800 tapitrisa dolara, hatreo tsy maninona loatra aloha, fa ny vola dia arotsaka amin'ny kaontin'olo-tsotra valo, izany hoe androtsahana zato tapitrisa dolara avy, fa tsy amin'ny kaontin'ny fanjakana. Sahiran-kevitra hoe ny tompon'andraikitra, ny tale jeneraly, hono, nanaiky ny handoa ny vola mba hahafahana miasa fa nandà avokoa kosa ny tale rehetra hafa teo ambany fitantanany. Tsy nisy noho izany ilay fandoavam-bola tany amin'ireo kaontin'olo-tsotra any amin'ny banky... Hatreo no voalaza. Tena fomba fiasa-na Mafia izany hoy ny eritreritro...
Vao nivoaka tamin'ny gazety indray fa tsy nomena fahazoan-dalana hiasa i Ambatovy. Izay izany no tohin'ny raharaha! Fomba ahoana moa no haneken'ny olona kosa hoe kaontin'olo-tsotra any amin'ny banky no handrotsahana vola? setriny: tsy nahazo ny fahazoan-dalana hiasa Ambatovy. Tratran'ny kenda roroka noho izany ilay orinasa, voatery nitsoaka an-daharana tamin'ny fanohanana hetsika, dia eto isika amin'izao fotoana izao. Marihana fa tombatombana daholo ireo fa izay tena iharany ihany no mahalala, tsy voatery hilaza ny antony nialany anefa Ambatovy fa mba hevitra fotsiny iny ahy. Anjaranao ny mino na tsia...
Lapan'ny tanàna takona ambadika raha zatra ny lalam-pirenena
Tahaka ny efa elaela sahady no tsy nahasoratra teto. Raha ny tena marina be dia be ny zavatra tiana ambara, saingy raha vao manam-pahasahiranana kely dia mihitsokitsoka avokoa ny zavatra hafa tian-kosoratana. Feno ny loha ka avy eo tsy voalamina hatramin'izay tokony hosoratana rehetra. Tsy ninia nangina sanatria fa fangejana hafa tsy ahafaha-miteny koa io fahasahiranana io. Soa fa mba misy ihany ny ahafaha-manokana fotoana ampitana izay mitambolimbolina ao an-doha.
Hanoratra ny fihaonana farany tany Maputo indray ve? Inona tsara moa ny zavatra tena antenaina tamin'ny fihaonana tany? Misy ieritreretana lalina ny nanekena ny fandahara-potoana hanatontosana ny fifidianana maro amin'ny 2013. Ny mbola ady mafana dia ny hoe iza no ho afaka handray anjara sy tsy handray anjara? Fa ny fanontaniana hafa manitikitika dia ny hoe iza no mandidy amin'izay tokony na tsy mandray anjara amin'izany fifidianana izany. Nisy nahazo fanomezan-dalana amin'ny vahoaka ve ka mahasahy miteny ho amin'ny anaran'ny vahoaka? Sao dia ny fanomezan-dalana avy amin'ny miaramila ihany no anananao. Ny tafika aloha tsy rafitra demokratika velively ka azo ianteherana ho mahasolo tena vahoaka ve?
Manoloana izany rehetra izany, toa miandry ny rariny toa rafotsibe very laona ny vahoaka malagasy. Tsy mahahetsika intsony sady ny fahasahiranana koa mandifotra loatra angamba ka miavo-tena manao izay hivelomana sisa. Toa samy mamely azy avokoa na ny jiolahy na ny mpitandro ny filaminana any amin'ny faritra maro ka lasa mampieritreritra azy sao ireto lazaina ho mpitandro ny filaminana ireto ihany no jiolahy mamely azy. Efa nisy ihany ny niteny fa raha nisy nanakan-dalana alina izy ireo fony nandeha lalam-pirenena dia hitan-dry zareo anisan'ny zandary tao an-toby ny iray tamin'ireo mpanakan-dalana alina. Avy hatrany dia tsy manantena na inona na inona intsony ireto niharam-boina amin'ny tohin'ny raharaha.
Saingy na dia ny miaramila aza no mifehy ny firenena amin'izao fotoana izao, nefa tsy misy ny tsindry lentam-pahefana enti-manohitra ny miaramila sady tsy azo atao izany satria lazaina ho fiokoana avy hatrany. Tsy azo avela ho azy ireo, na ho an'ireo lehibe ao aminy, velively ny ho avin'ity firenena ity sy ny vahoaka eo aminy. Tsy maintsy abaribary amin'izy ireo fa manana anjara asa fampandrosoana avokoa ny tsirairay. Izaho manokana moa dia tsy mahita izay ilana ny miaramila loatra satria tsy misy hery vahiny heverina hanafika an'i Madagasikara ankoatra ilay firenena tena iarahany indrindra nefa mila hihodidina an'i Madagasikara ny fari-dranomasiny hitsentsefany izay tokony ho harena an-dranomasintsika.
tsena manaraka ny lalampirenena mizotra ho an'ny Anosibe an'Ala
Ary raha misy ireo mieritreritra fa tsy manam-potoana iresahana na hieritreretana politika dia ho diso hevitra mandrakariva izy. Aza mihevi-tena fa tsy tafiditra raharaha maloto ianao raha tsy miditra politika sy tsy miteny izay tsy mety fa arakaraka izay itenenanao fa tsy miditra amin'izany ianao no isian'ny fakam-panahy ho an'ny olona tafiditra ao hibolila ka mampajakazaka ny ratsy. Adidy io ho fiarovanao indrindra indrindra ny zonao hiaina amin-kahalalahana sy tsy iangonan'ny rihitry ny olana isan-karazany. Hiezaka aho etoana hanaporofo izany amin'ny ohatra mivaingana sy azon'ny rehetra hadihadiana. Tanàna andalovan'ny lalam-pirenena be mpivezivezy nefa dia ratsy tanteraka ny lalana raha vao mivoaka lalam-pirenena: Moramanga.
Tabilao hita eo am-pivoahana ny tanànan'i Moramanga mizotra ho any Anosibe an'ala
Fanombohana na fiafaran'ny fanamboarana ny tatatra
Andro vitsy dia vitsy no nandalovana tao Moramanga, saingy mahavalalanina ny fifanipahan'ny zavamisy sy ny tokony ho lazan'ity tanàna ity amin'ny lafiny maro. Toy ny tanàna hafa rehetra ivelan'Antananarivo na renivohi-parintany hafa (mbola ireny aloha no tanàna tena lehibe miampy an'Antsirabe) dia tsy firesaka loatra izany politika izany; amin'ireo toerana ireo aza moa efa somary manahirana izany miresaka politika izany koa maika fa amin'ny tanàna hafa! fahadisoana lehibe amin'ny ankamaroan'ny Malagasy izay tsy mahalala ny tokony ho andraikiny sy ny tombontsoa arovany anefa izany! tsy adi-hevitra fa ny fijerena izay tokony ho soa iombonan'ny daholobe. Moramanga, tanàna ambonivohitra saingy lalana ratsy toy ny ambanivohitra ankodahoda ny lalana mivoaka ny lalam-pirenena. Tsia, misy lalana iray vita rarivato ihany izay miafara mankany an-tsena nefa tsy mahasakana ny filazana hoe ratsy tanteraka ny lalana ao an-tanàna.
Raha ny toerana misy azy anefa tsy tokony ho izany velively satria tsy lavitra azy no misy an'Ambatovy. Manontany tena ianao hoe dia minia mikimpy ve ny ao amin'io tetikasa goavana dia goavana io no ny lalana ao an-tanàna avy no tsy vita? Tsy menatra ve ry zareo eo anatrehan'ny zava-misy manodidina azy ka hahatonga fieritreretana fa dia mitavana sy mitsentsitra fotsiny no ataony, fa ny manodidina azy kosa tsy misy firaharahiana mihitsy. Hafahafa ihany anefa raha ny Kanadiana no manao izany, ny Frantsay no heveriko ho mahavita izany fa any amin'ny fiaraha-miasa ara-tafika ihany no maha-may azy hamehezana ny olona tsy hihetsika na tonga dia voafehy raha mitady hihetsika. Somary nanipy resaka tamin'izay fantatra ka misy fifanoheran-kevitra ihany nefa mampitodika any amin'ny tompon'andraikitra voalohany hatrany: Ny Ben'ny tanàna izay efa tapitra koa ny fe-potoana iasany raha ny fahalalako azy.
Mety ho avo noho ny arabe ny lalana ho an'ny mpandeha an-tongotra
Roa ny resaka mandeha. Voalohany, ny henohenon'olona tsotra milaza fa tsy dia mahavoa teny vahiny loatra ny Ben'ny tanàna ao an-toerana ka matahotra ny hifampiresaka amin'ireo lehibebe amin'ny orinasan'Ambatovy. Tsy mahasahy manatona ilay orinasa noho io lesoka io. Misy moa ny miteny hoe tsy misy manakana azy nitondra mpandika teny raha izay no olana eo aminy ary tsy ny tsi-fahaizana teny vahiny no entina ilazana fa tsy mahay koa ianao. Maro ny any amin'ny firenena tatsinanana any no tsy mahay teny vahiny ny mpitondra ao aminy saingy tsy manakana ny firenena na tanàna entiny tsy handroso izany satria mba any amin'ny zavatra hafa ny talentany sy ny anjara andraikiny. Somary tsy dia maharesy lahatra ahy ilay fanazavana saingy izay no fantatry ny olona any an-toerana ka mifampiresaka amiko.Eo ny andraikitra maha-olompirenena: tsy azon'ny mponina ve ny manery ny Ben'ny Tanàna hifampiresaka amin'Ambatovy?
Ny faharoa indray ifanaovan'olona samy manana andraikitra amin'ny sehatra hafa ary efa nifanontany amin'ity faharatsian'ny lalana ity ihany koa. Eto indray dia nisy ny filazana fa efa nisy tokoa ny filazan'ny ao Ambatovy hanolo-tena hanamboatra ny lalana rehetra ao an-tanàna ka ry zareo mivantana no miandraikitra izany. Voalaza anefa fa nitsipaka izany ny Ben'ny tanàna sy ny Lehiben'ny Faritra Alaotra-mangoro ka nilaza fa ry zareo no tompon'andraikitra mahalala ny laharam-pahamehana ao an-tanàna ka omeo azy ireo ny vola hamitana ny laharam-pahamehana (izay tsy voatery ho ny lalana). Vao izany ny valinteny dia tonga dia hoe fa vendrana angaha ny olona tsy hisaina avy hatrany fa ny hanodim-bola no ambadik'izany fomba fiteny izany, raha izany tokoa no marina... nefa ahiako ho izay no tena izy. Tsy mahatezitra ny mponina ao ve ny fandrenesana fomba famaly toy izany sa mitovy hevitra ny olona sy ny mpitondra ao an-toerana?
Ezaka fampitohizana lalana mifanapaka
Ny zava-misy ao an-toerana aloha ary malaza dia hoe izay vao hanomboka ny asa amin'izay taorian'ny fifandroritana, ny soratra hita amin'ny fafana iray milaza fa efa tokony nifarana tamin'ny volana febroary 2012 ny "fikojakojana" ampahan-dalana iray izay andalam-panamboarana amin'izao fotoana izao. Ny hafa heverina ho tena mahalala kosa milaza fa ny tatatra ihany no nifanarahana hamboarina fa tsy mbola misy resaka lalana mihitsy, ny fanaovana tatatra kosa aloha tsy maintsy mialoha ny fanamboarana ny lalana. Izay no zava-misy: Ilaina sa tsy ilaina ny olona ao hiresaka io olana io? Zon'ny tompon'andraikitra ve ny manakana ny fanaovan-javatra ao amin'ny faritra na tanàna sahaniny? Tsy misy fiaraha-monim-pirenena afaka miteny na mitaky ve ao? Izay, araka ny fijeriko, ny lesoka rehefa milaza ho tsy miditra politika ny olona satria ny fampandrosoana ny tanànany mihitsy no tsy misy. Sa tena diso tanteraka izany fijeriko izany?
Tonga tao am-piasana androany folakandro. Manao ny asa mahazatra sy andavanandro. Indro nisy "namana" iray tonga avy any dia niresaka hoe malaza amin'ny aterineto any fa nigadona eto an-tanindrazana Lalao Ravalomanana. Gaga dia gaga nahare izany, jereo fa mandeha any amin'ny facebook any, hoy izy. Tsy nieritreritra ny hanokatra tany raha tsy nisy izay teny izay hanamarina.
Dia indro tokoa fa misy olona vitsivitsy manoratra ny fahatongavany... zendana tanteraka, velona ny eritreritra tao anaty tao: Nisy ihany ve ny fifanarahana fa natao tsy an-kiteniteny? Tena henjana sy tsy ampoizina raha izany tokoa! Nanao ahoana tokoa izany ny fandehan'ny resaka tao Seychelles tao? Raha tsy resaka mangina tokoa, araka ny hevitra nitsiry tao anatiko tao, tsy ahavitana ny tahaka izao. Samy manana ny heviny any ny tsirairay... fa tsy nampino ny fahatongavany teto an-toerana sy ny nahafahany nanitsaka ny tanin'i Madagasikara indray. Miteraka tsirim-panantenana goavana. Nalefa ny hafatra ary dia niraradraraka ny fiarahabana tonga soa. Saingy tsy nifarana ny tantara...
Tsy hita tsara izay tena hevitra, ahoana no atao amin'ity olona ity? Hogadraina ve sa averina tany amin'izay niaviany? Sa ampidirina tsotra toy ny olon-drehetra? Aleo alefa amin'ny fiaramanidina voalohany mivoaka an'i Madagasikara e! Mankaiza? mankany Bangkok, aleo faizina any amin'ny tany tsy fantatra sy tsy misy mahafantatra any. Izay mihitsy anaovana azy. Amin'izay fay tsy mitonantonana aty Madagasikara aty intsony.
Dia inona ny antony androahana azy? Tsy voaresaka ao anatin'ny tondrozotra ny fiverenany. Mampiasa anarana diso izy dia ny anarany fony mbola tsy nanambady izany. Manao hosoka ny anarany sy mampiasa hosoka ny anarany anie tokony hogadraina fa tsy horoahina kosa e. Tsy hay aloha fa dia izay no zava-misy e! Tonga izy izany fa tsy nahazo niditra. Nalefa tany an-dakira... Misy tetika politika henjana dia henjana kosa ao anatin'izany rehetra izany an! samy be fitetika daholo. Dia ho hita eo ny manaraka hoe hatraiza no iafaran'ity resaka ity.
Tsikaritra fotsiny fa 27 volana Faha-07 taona 2012 no andro niseranany teto Madagasikara ankoatra ny 7 roa sy ny 0 roa ny fitambaran'ny isa 2 amin'ny datin'andro (27) sy ny 2+1+2 amin'ny taona (2012) manome isa 7. Sao mbola misy manandro na mampiasa isa amin'ny andro indray ary any ho any?
Efa mihoatra ny folo andro sahady izay ny fihaonambe fanaon'ny Global Voices Online isaky ny roa taona. Maro ny zavatra azo raisina sy tantaraina saingy lasa aretina mpahazo ahy mihitsy ny fahakamoana hitatitra araka ny tokony ho izy. Ankoatra ny fitantarana maha-bilaogera manavanana ahy kokoa satria malalaka ny fomba fanehoana azy dia misy koa ny karazana tatitra teknika kely tahaka ny an'ny mpanao gazety. Izany angaha aloha no avoaka etoana mandra-paha...
Nisy fihaonambe nokarakarain'ny fikambanana Global Voices Online fanaony isaky ny roa taona notontosaina tao an-drenivohitra Kenyana, Nairobi tamin'ny 28 jona ka hatramin'ny 3 jolay lasa teo. Nihaona tamin'izany ireo bilaogera, mpanao gazety, mpianatra mpanao fikarohana, manampahaizana momba ny teknolojian'ny aterineto ary ny solontenan'ny orinasan-tserasera goavana tahaka ny Google. Nanana solontena roa tamin'izany isika Malagasy, izay samy bilaogera avokoa.
Mizara roa ny fihaonana ka ny andiany voalohany (28 jona - 1 jolay) no nanaovana ny fivoriambe anatin'io fikambanana miorina an-tserasera io. Marihina fa fikambanana iraisampirenena manana ny foiben-toerany ao Amsterdam, Hollande ny Global Voices Online ary sehatra miezaka ny manasongadina ny vaovao tsy fantatry ny fampahalalam-baovao goavana tandrefana loatra. Vitsy kokoa noho izany ny vaovao avy any Amerika Avaratra sy Eoropa Andrefana no hita ao fa vaovao avy aty Afrika, Amerika Latina, Azia, Oseania, Eoropa Afovoany sy Atsinanana no ezahina asongadina. Mampiavaka ny tranonkalan-dry zareo ihany koa ny fandikana ny lahatsoratra na vaovao avy amin'ny fiteny anglisy ho amin'ny fiteny 30 ka anisan'izany sady mavitrika ny fiteny malagasy. Nifampiresahana tamin'izany ny ho avin'ny fikambanana, ny fanatsarana ny zavatra ataony tahaka ny fiarovana na fisoloana vava ireo bilaogera na mpanao gazety tampenam-bava na migadra ohatra. Eo ihany koa ny fanampiana ireo vondro-piarahamonina mbola tsy maharaka loatra ny fifampitam-baovaon'olotsotra ao amin'ny aterineto. Soso-kevitra nivoaka tamin'izany ny hahabetsaka kokoa ny lahatsoratra sy votoaty momba ny kolontsaina sy zavakanto, ny sakafo sy ny nahandro, ny fanatanjahantena, ny biby (tontolo iainana) ankoatra ireo vaovao politika na sosialy hafa mahazatra antsika. Reharehan'ny GVO mihitsy moa ny filazany fa ry zareo no nahita sy nampita voalohany indrindra ny "Lohataona Arabo" niainga tao Tonizia.
Notanterahina ny 2-3 jolay kosa ny Fihaonambe Global Voices 2012 izay azon'ny daholobe andraisana anjara. Solontena avy amin'ny firenena 60 no nandray anjara tamin'izany. Ankoatra ny filazana ny toetry ny aterineto, ny zavamisy any amin'ny tontolo sasany (Arabo), ny fizotry ny hetsika Occupy manerantany dia maro ihany koa ny atrikasa sy Barcamp natao. Anisan'ny lohahevitra ny fananganana tambazotra Afrikana hampatanjaka sy hahafantaran'izao tontolo izao ny zavamisy aty Afrika atsimon'i Sahara, ny fijoroana vavolombelona ataon'ireo mavitrika amin'ny media sosialy Kenyana ho fanabeazana ho olom-pirenena sy ny hikarohana na/sy hitodihana amin'ny vaovao tsara, na zavamisy mahafinaritra misy eto Afrika fa tsy hosaronan'ny vaovao ratsy toy ny ady sy hanoanana ary ny fahantrana fotsiny. Ao ihany koa ny fampakarana ny lanja sy ny lentan'ny vehivavy eo amin'ny sehatry ny tenkolojia, ohatra noraisin'ny mpitari-draharaha ny fahafantaran'ny rehetra ny olo-malazan'ny aterineto lehilahy fa tsy misy na inona na inona kosa fantatra amin'izay mety ho vehivavy manampahaizana na manana ny anjara toerany eo amin'io sehatra io. Maro tsy voatenisa ny lohahevitra nodinihana raha tsy hanonona afa-tsy ny fahalalahana haneho hevitra, ny sivana mihatra amin’ny firenena sasany, ny fomba hiarovana ny bilaogera sy ny mpanao gazety amin’ny fampitam-baovao ataony, ny fanatsarana ny fomba fanoratana lahatsoratra, ny tokony hanomezan-danja ny tenindreny ary ny sisa hafa mifandraika amin’ny tontolon’ny aterineto sy ny fampitam-baovao an’olo-tsotra.
Manana tombotsoa manokana i Madagasikara amin’ny fisian’ny teny malagasy ao anatin’ity tambazotra iraisampirenena anisan’ny goavana sy lehibe manerantany ity, satria sady manome lanja sy mampahafantatra ny fisian'ny teny Malagasy no manampy ny mpanara-baovao amin’ny aterineto hanaraka ny vaovao iraisam-pirenena amin’ny teny Malagasy.
Miarahaba ny rehetra indray amin'ny alalan'ity lahatsoratra ity. Elaela tsy nanoratra nefa tahaka ny hahavita izany indray satria ratsy dia ratsy ny fifandraisana aty amin'ny toerana ivantanako. Mba misy tombony ihany ny tahaka izay satria tsy variana mamaky teny intsony fa mba mikaroka izay hosoratana amin'izay.
Fantatsika moa fa misy zotra-pifandraisana Afrikana ihany mampifandray an'i Madagasikara amin'i Afrika. Iray amin'izany ny Airlink izay Afrikana Tatsimo araka ny fahalalako, iray hafa ihany koa ny Kenyan Airways fantatra amin'ny anarany ary manana ny tigetra ho "The Pride of Afrika" na ny reharehan'i Afrika. Raha niala tany an-tanindrazana ny tena, tsy dia feno loatra ny voromby. Angamba mitady ny seza aloha ny ankamaroan'ny mpandeha fa ny nifanitsy taminay tsy nisy olona. Roa ihany izahay no iray laharana. Voamarika kosa fa saika ny androatokon'ny mpandeha no Karana avokoa, ary tsy vitsy amin'izy ireo no mitondra ny pasipaoro malagasy. Zara fa nisy kosa, fa nisy ihany, ny Malagasy.
Teny an-dalana moa tsy dia nisy loatra ny olana, Teny Swahili sy teny Anglisy no hita amin'ny seza ary tahaka izany ihany koa no heny resahin'ireo mpikarakara amin'ny mpandeha. Rehefa tonga teo amin'ny seranampiaramanidin'i Jomo Kenyatta izahay. Variana ihany fa manana irony lalantsara mampifandray ny voromby amin'ny seranana irony ry zareo. Isika kosa moa efa ambakainy raha amin'izay lafiny izay. Somary mba nisy fifanindriam-potoana kely teo amin'ny voromby roa teo Ivato, ny iray zotra anatiny ary ny anay zotra ivelany fa tsy afa-nandeha aloha izahay fa ry zareo zotra anatiny no mandeha eny amin'ny tarmac, araka ny fitenenana vahiny, io zotra anatiny io moa dia hita fa ny teratany vahiny eoropeana no tena maro an'isa. Rehefa tapitra avokoa ry zareo ireo vao afa-nanitsaka ny tarmac izahay hizotra eny amin'ny voromby hiondrananay. Mba efa nitsidika firenena ila-bolantany atsimo hafa izahay fa toy izany ihany koa ny tany.
Saiky nahafanina ihany ny nivezivezy tao anatin'ilay seranam-piaramanidina vahiny, sady sambany rahateo no nankaty. Gaga nahita ny lalana ho an'ireo hiampita hiondrana any an-toerankafa nefa saika tsy nahita izay lalana ho an'ireo hitody. Soa fa nisy Malagasy iray tonga dia niteny hoe tsy any mihitsy ny lalana fa atsy ka! Somary nifampiresaka moa izahay avy teo. Efa mpivezivezy firenena maromaro ihany ranamana, indrindra fa ny firenena Afrikana, araka ny filazany. Rehefa hivoaka isika, hoy izy, dia etsy amin'ny firenena mpikambana ao amin'ny Comesa no andehanantsika fa tsy tokony handoa visa (US$50) isika. Tsy nahita izay fanamarihana izay aho, ary gaga ihany satria raha ny tokony ho izy tokoa dia ao anatin'izany fikambanana izany isika. Saingy rehefa tonga teo amin'ny fandoavana visa dia nandoa vola ihany ny Malagasy (tsy mandoa kosa ny Maorisiana ohatra!). Gaga ilay ranamana nilaza taminay teo satria vao tamin'ny volana desambra izy no nandeha taty, ary tsy nandoa visa, hono.
Tsy dia nisy olana loatra ny resaka fisavana teo amin'ny seranam-piaramanidina. Tsy nisy fisavana, fa ny mahaliana ahy kosa moa dia ny fisavana rehefa hody any an-tanindrazana na hifindra firenenkafa indray. Nisy taratasy izay manko nofenoina tany anaty voromby anoratanao izay zavatra manana sanda betsabetsaka na lafolafo miaraka aminao. Mety ho ampitahainy amin'izay ny io taratasy nofenoinao io sy ny zavatra entinao ary ho fantany avy hatrany ny zavatra novidianao teto Kenya. Tany aloha ny eirtreritro satria tsy nariany iny taratasy iny. Lesona azo raisina ilay izy raha izay araka ny eriteritro izay tokoa. Saingy ho hita eo ihany moa, satria toa mifandrindra amin'izay ifanarahan'ny ao amin'ny mpikambana COMESA ilay izy, na misy politika ambadika amin'ny fanaovan'ny Kenyana io famenoana taratasy io. Eto aho somary miverina kely satria nisy adino. Tao anatin'ny fiaramanidina, vao teo am-piaingana kelikely dia nomen'ny hôtesy taratasy fenoina avy hatrany izay rehetra mifarana eto Nairobi ny diany. Nieritreritra moa aho tamin'izay hoe mba be fombafomba koa ry zareo izany... Saingy samy manana ny fanaony moa ny rehetra.
Rehefa teny an-dalana hody vao tantara, tena mihitsoka ny lalana "fodiana", ny olana amin'izy io? Miara-mirava avokoa ny mpiasa dia miara-mamonjy ny fonenany, hipoka ho azy ny lalana ary mifanety ny fiara. Ny tena miteraka ny fitohanana, hoy ilay saofera nitondra anay, isaky ny rond-point no ajanon'ny polisy ny fiara handehanan'izay mifanapaka amin'ilay lalambe (tsy mbola misy mitovy amin'izany lalana izany any amintsika hatreto. Rehefa maraina hiasa sy ny hariva hody izany ny lalana no mihitsoka amin'ny ankapobeny raha ny filazan'ny saofera nitondra anay fa dia ho hita eo moa ny amin'izay. Adiny roa ny lalana nandehananay ry zareo a! nefa mitovitovy amin'i Ivato Analakely ihany raha heverina. Izay aloha fa rehefa avy eo indray manao misimisy.
Akory ny hasoan'ny zava-bitanao ry mpitondra mahefan'ny fahefana Avon'ny tetezamitatra efa anatin'ny repoblika fahaefatra? Na ny zaza miana-mandeha aza ataoko fa mahita ny rentirenty sy ny fanjelanjelatry ny tanàna amin'izao ankatoky ny tsingerintaonan'ny fiverenan'ny fahaleovantena Malagasy izao (Ny eto Antananarivo no hitako). Fantatrao dieny mialoha fa ho ampoka sy feno ny hafalian'ny olona miatrika izany. Efa voavinavinanao fa tsy ho ampy hiravoan'ny olona raha izay iray na roa andro hilanònana ho amin'izany ka dia natsanganao tapabolana mahery mialoha sahady ny podium nabahana ny lalana etsy Anosy anoloan'ny Radio Nasionaly Malagasy.
Tsy maintsy nataonao izany hitsinjovana ny sehatra goavana tsy antonona raha tsy arabe efatra andalana. Eo rahateo no faritra malalaka eto Antananarivo ankoatra ny kianja efa nofefena hitandroana ny fahadiovan'ny tanànan'Antananarivo. Fantatrao fa io no androm-panafahana ny sorisory taorian'ireny fanelingelenana amin'ny alalan'ny grevy isan-karazany ireny ka hanehoan'ny vahoaka iray manontolo fa miara-dia aminao mpitondra ry zareo. Ny vahoaka madinika no tena maro an'isa amin'ity firenena ity ka ireo no tena tsinjovinao mba ho mamy hoditra eo amin'ny Malagasy iray manontolo tsy mivaky ianao. Tsy maninona na dia voatery hioadina aza ny fiara rehetra mpandalo amin'iny faritra iny satria tsy misy hery miala avy amin'ny fandehanana fiara, ary tsy misy havizanana manatrotraka avy raha mba miodina mitady lalan-kafa izy ireny satria ny lasantsy ihany no mety hisy akony kely, saingy kely ihany ny volan'olona miala amin'izany. Tsy dia ahoantsika loatra ny fitohanana aterak'ilay lalana tapaka fa ny fitohanan'ny fiara no porofo mitohoka amin'ny tendany fa mandroso be ny olona no efa manana fiara, ary rehefa be tahaka izany dia midika izany fa mandroso ny firenentsika. Dera ho anao ry mpitondra!
Efa maminavina sahady ny saiko fa raha izao aza efa mifaly sy mitsinjatsinjaka ny olona, angamba rehefa tonga ny 26 jona 2012 efa tafakatra velona any an-danitra avokoa isika Malagasy rehetra. Angamba rehefa tonga ny fetim-pirenena ho podium kely avokoa ny faritra be olona manerana an'i Madagasikara, hiravo sy hifaly manatrika ny artista malagasy, horakora-pitsinjahana no hameno ny lalana sy ny arabe rehetra. Hihinjitsinjitra manerana ny lalana kosa ny omby sy ny akoho amam-borona ho nofon-kena mitam-pihavanana. Hihinana sy hiletra izay laniny ny tsirairay, ho voky sy hahara-dia ny namany avokoa ny rehetra. Mbola mety hisy ny tsy ampoizina hafa hataoanao fanomezana ho an'ny vahoaka Malagasy. Dera ho anao sahady ry mpitondra amin'izany vinavina azo tanterahana soa aman-tsara izany!
Tsy izay ihany fa misy tahaka izao koa, raha kivy dia kivy ny mpitia ny baolina fandaka fa baolina valo ihany no saiky azon'ny TVM omena ny mpijery Euro 2012 ilay fifaninana anisan'ny faratampony sy mahafinaritra manerantany, indro ny tananao sy ny herimponao, indro ny fitiavana avy aminao sy ny fahalalahan-tanana mampiavaka anao, ny hambom-po sy ny fitiavan-tanindrazana efa nasandratrao avo, fa nahafoy vola ho famalifaliana ny Malagasy. Talentanao io ary izay no nametrahana anao ho eo amin'io toeram-boninahitra io: hamalifaly ny Malagasy! Hanome fahafaham-po ny Malagasy! izay no notadiaviny sy nifidianany anao tamin'ny 60% mahery. Natolotrao ahy ho hitany avokoa ny lalao rehetra mandeha amin'izany Euro izany. Vola avy aminao, hoy ny naverimberina, no nanaovanao izany ka tsy misy volam-panjakana mihitsy, vola madiodio avy aminao, hoy ny fandre. Toy ny tenin'ny Soratra masina izany ka ekena tsy misy adihevitra, ary ataoko fa mitovy hevitra amiko avokoa ny mpamaky rehetra eto. Somary mampanahy fotsiny, nefa mariky ny harena eto Madagasikara sy ny olona ao aminy fa misy ny olon-tsotra toa anao manana harena atolotra ny vahoaka hamalifaliana ny vahoaka noho ny fanjakana mijoro. Dera ho anao ry mpitondra!
Raha tsy mitovy hevitra amiko moa ny mpamaky ataoko ahoana fa samy manana ny safidiny io. Eny fa na izaho aza moa tsy mitovy hevitra amin'izay ambarako loatra nefa izay ilay fahalalahana! Dera ho anao ry mpitondra!
Mety ho gaga angamba ianareo raha alimbe tahaka izao indray vao manoratra etoana. Tsy maintsy manoratra satria misy ireo mitady hanala baraka. Mba nanam-potoana manko aho dia niady hevitra tao amin'ny http://www.tim-madagascar.org/forum/list.php?1 kanjo afaka fotoana fohifohy dia tsy afa-nanoratra tao intsony. Dia novakiako ihany izay soratra tao fa raikitra amin'izay ny fanoratana izay lazaina fa nosoratako hono. Dia tery aho hanoratra etoana satria manjakazaka ery izao Tsimahafotsy na/sy Ebania izao manala baraka rehefa tsy afa-manoratra ao intsony ny tena.
Mampiahiahy tanteraka noho izany ny ataon'ny ao raha ny mpanompa olona mbola afa-manoratra tsara ao amin'io sehatra io fa ny hafa kosa tsy afa-nanoratra intsony. Efa nanoratra tamin'ny mpitantana ihany moa ny tena fa tsy misy valiny sady raha ny fanaony tsy hahazo valiny izany e! Tsy tompon'andraikitra amin'izay lazaina fa nosoratan'i Jentilisa ao amin'io forum io aho manomboka izao fotoana anoratako izao.
Tsy maintsy mirary soa ny reny rehetra ihany koa amin'ity vaninandro ity satria fetin'ny reny eto Madagasikara amin'ity alahady ity. Hahafaly anareo anie ny nateraky ny kibonareo ary hifanantitra amin'ny vady aman-janaka ianareo. Manoroka anareo amin'ny mahazanaka ihany koa eee!
Jentilisa 3 jona 2012 amin'ny 1:40 eto Madagasikara
Na dia tsy te-hanoratra lava momba ny zava-nisy tamin'ny 19 mey 2012 aza ny tena, tsy afa-manoatra fa mba misy ny tsy aritra. Olona iray kosa ve dia nahavita naharatra olona, nahasambotra maro hafa ary nahapotika zavatra maro ihany koa ankoatra an'i Charlot? Sa izay ilay hoe rehefa tena tafahoatra ny lainga vao maika mino ny olona? Anjaran'ny tsirairay no mieritreritra.
Manaraka izany ihany koa, tifi-danitra nataon'ny miaramila teo akaikin'ny Rarihasina no nisy nilaza fa misy mersenera indray tany ho any. Tsy vao maika ve nampidina ireo miaramila tarihinao ho mpikarama an'ady izany? Rehefa maro anie ny nanatri-maso fantatry ny hafa hatrany ny lainga tadiavinao aely!
Fa na izany na tsy izany, nahita imaso ny fitifirana toy ny basy ny olona tsotra mijoro amin'ny sisin-trano aho ka voatery nitondrana maika ilay olona ho any amin'ny hopitaly, Tifitra teo anolonan'ny glacier io. Nahita ihany koa ny tena sady niharany fa ireo ao amin'ny 4X4 mifanaretsaka ihany no manely vovoka mandatsa-dranomaso tamin'ny mpanao gazety sy ny miaramila sy polisy tao anaty kamiao, ireo ihany koa no tonga dia nitifitra ireo olona mbola nisakafo tao anaty efitra fisakafoanana iray tamin'ny alalan'ny baomba mandatsa-dranomaso ihany. Raha miteny hoe mitifitra aho eto fa tsy tifi-danitra dia mitifitra mahitsy toy ny mitifitra haza izay.
Indreo ny sary ankoatra izay efa nataoko tato tamin'io zava-nitranga io ihany.
Manana ny lazany ny andron'ny 13 mey ka afa-nanararaotra nilaza izay noeritreretina momba izany. Mba teny indray no henoina fa tsy vtery ho ny soratra no vakiana, nefa ilaina tokoa ilay "soratra mitoetra". Indroa aho no nitafa kely ka indreto atolotra anareo etoana eto. Mihainoa na mijere finaritra... [Tsindrio ny rohy 1 sy 2]
Antomotra ny andron'ny 13 mey fotoam-pahatsiarovana ny tolona namaivay namarana ny repoblika voalohany. Mifanahatahaka amin'izany indray ny zava-misy ankehitriny. Raha tsiahivina, tolon'ny mpianatra ho dokotera tetsy Mahamasina (Ecole de Medecine) efa nitarazoka volana maromaro no niitatra ka niafara tamin'ny tifitifitra tetsy anoloan'ny Lapan'ny tanàna Antananarivo (teo amin'io dobo ankehitriny io indrindra no nisy ireo olona lavo voalohany) sy ny famindra-pahefana nataon'Atoa Philibert Tsiranana filoha vao voafidim-bahoaka indray volana vitsy monja tamin'ny komandy ambonin'ny tafika ny Jeneraly Ramanantsoa.
Somary averina kely ilay tsiahy. Samy nisy sekoly fampianarana ho dokotera teo Mahamasina sy teny Ankatso. Samy manana ny lalany anefa ireo mpianatra ireo rehefa mivoaka ho dokotera. Miasa an-tanandehibe ireo mpianatra mivoaka eny Ankatso ary any ambanivohitra ihany kosa no azon'ireo mpianatra mivoaka eny Mahamasina iasana. Nitaky ny fampitovian-danja ny sekoly teo Mahamasina sy teny Ankatso ireo mpianatra teo Mahamasina. Izay angamba no nampalaza ilay hoe sekoly miangatra. Nandeha teny ho eny koa ny olana teo amin'ny sakafo, tsy nahafa-po ny mpianatra...sy izay mety ho antsipiria-javatra madinidinika. Nitarazoka ela ny raharaha. Nivoaka tsikelikely ny fanambarana nataon'ny fikambanana isan-karazany (sedodia...), nirotsaka an-tsehatra ny mpianatra ambaratonga faharoa maro teto Antananarivo. Efa nifampiresaka tamin'ny minisitra fa tsy nahitana vahaolana mihitsy, mandeha ihany koa ny fandrahonana am-bava...
Ny 13 mey 1972, hisy ny fivoriana lehibe hotontosaina teny Ankatso, karazana ivon'ny hetsika. Nasaina tamin'izany ny vahoaka. Heveriko, eto am-panoratana fa noho ny "franchise universitaire" no nahafahana nanao izany fivoriana teny Ankatso izany. Nosakanan'ny mpitandro ny filaminana teo Ambohijatovo tsy hahazo hizotra ho any Ankatso ny vahoaka. Tafangona ho azy teo Analakely noho izany ireo olona saiky hitanjozotra ho eny Ankatso. Nitifitra avy tetsy amin'ny Lapan'ny tanàna ny FRS, izay heverina ho andia-tafika manokana itokisan'ny mpitondra kokoa tamin'izany fotoana izany. Raikitra ny sahotaka. Nisy ny maty voatifitra ary nisy ny naratra. Nitady fialofana amin'ny balan'ny FRS ny olona. Nanao sorona ny tenany nanani-drindrina sy niantoraka teny amin'ireo FRS mpitifitra ny vahoaka ireo tanora tsy an'asa antsoina hoe ZWAM. Isak'izay misy ZWAM mitsoraka no raikitra tsy ankitsahatra ny tora-bato avy amin'ny olona. Nandà tsy nanaiky ny hitifitra kosa ny tao amin'ny zandary. Nankasitrahan'ny olona izany fandavana baiko tsy hitifitra izany.
Ny ampitso, alahady, vao nisy nandoro io Lapan'ny tanàna io ary heverina fa ho fanafenana dosie tsy mazavazava na entina hanafenana izay mety ho fandrobana entana natao tao no tena anton'ilay fandoroana... Nivadika tanteraka ny toe-draharaha taorian'ny tifitra sy famonoana olona ary ny fandefasana ny mpitarika ny tolona nankany Nosy Lava. Ny vahoaka teto Antananarivo kosa nizotra sy nilahatra tetsy Analakely hatrany... Noho ny sahotaka tsy nety voavaha no nahatonga ny lehilahy rehetra saiky hiakatra eny Andafiavaratra, misy ny toera-piasan'ny filoha tamin'izany, ny andron'ny 18 mey 1972; io toe-javatra io no nakan'ny hoe hankeny Iavoloha (1991) na hiakatra an'Ambohitsorohitra (2009) tahaka taty aoriana. Teo Andohalo no nosakanan'ny tafika, ninia tsy nitondra na inona na inona, tsy basy tsy kibay, ireo olona ireo ary nilazan'ny Jeneraly Ratsimandrava fa efa nomena azy ny fahefana feno. Hafaliana tsy omby tratra ny an'ny olona raha nandre izany satria nivaly ny hetaheta hoe "Tafika, raiso ny fahefana!"
Izay ny tantara, ankehitriny kosa, raikitra indray ny fanentanana ny olona hidina an-dalambe amin'ny 12 mey 2012, eo Ambohijatovo. Ny fotoana ihany no mety hisy fifandraisany tamin'ny taloha, toy ny natao tamin'ny 28 marsa 2009 ihany, fa tsy mitovy intsony ny ankoatra izany: Mpampianatra no mitokona fa tsy mpianatra, tsy mpampianatra anefa no miantso ilay fidinana an-dalambe fa antoko politika. Ekena tokoa fa manahy dia manahy ny fotoana tahaka izao ny fitondrana ka misy ny fampihorohoroana madinidinika ilazana fa misy ny manomana grenady hamelezana ny mpidina an-dalambe sns... fa hitovy tamin'ny 28 marsa 2009 ihany io. Mety tsy hitsoaka baomba mandatsa-dranomaso ny olona fa tsy maintsy hitsoaka ihany manoloana ny basy mipoaka tsy misy bala, na bala fingotra. Saingy hitako eto fa hitsoaka amin'ny baomba mandatsa-dranomaso avy hatrany ny olona, ary ny mpitarika no hitsoaka voalohany ka hampisaritaka ny mpanaraka. Tamin'ny 28 marsa 2009 no tsy nety niala ireo nitarika fa io Asabotsy io manahy mafy aho fa tsy hisy izany. Raha entina hanambarana hiala tanteraka amin'ny Tondrozotra tsy mety tanterahina moa maninona fa hita ihany fa mamy ny seza ka ny hifikitra ihany no ho fantatr'ireo nahazo toerana. Hiara-maloto ao daholo ihany ny rehetra... dia izay ilay lazaiko hoe hilalao olona fotsiny ireo heverina ho mpitarika fa ny seza ihany no hofikirina avy eo!
Jentilisa 11 mey 2012
PS: izay manan-kambara sy te-hanitsy iangaviana mba hanoratra...
Araka ny re teny ho eny, tsy ho eny Ivandry no hanatontosana ny andron'i Eoropa amin'ity indray mitoraka ity fa eny amin'ny Lapan'ny Tanànan'Antananarivo Analakely. Nandre ihany koa fa asaina ny ao amin'ny fitondrana tetezamita amin'ity fotoana ity, ary mety ho tonga hatramin'ny fandraisam-pitenenan'i Andry Rajoelina aza izany, nefa aleo mody apetraka amin'ny honohono daholo aloha. Raha tontosa moa izany, karazany efa fametrahana tsikelikely ny fankatoavana avy any Eoropa io toe-javatra iray io. Asa hanao ahoana ny ho fizotrany amin'io andron'ny 9 mey 2012 io? Ho fotoam-pireharehana eo amin'ny fitondrana misy ankehitriny ve? Hanao ahoana ny ho mety ho fihetsiky ny mpanohitra amin'izay fotoana izay?
Raha somary nijery antontan-kevitra momba azy ity aho no nahita fa diso ny fahalalako momba ity andron'i Eoropa 9 mey ity. Diso satria nafangaroko hatrany any amin'ny fandresen'ireo mpiara-dia tamin'ny Ady Lehibe Faharoa noho ny andro mifanesy rahateo, ny andron'ny 8 mey no fotoam-pankalazana ny fandresena nanoloana an'i Alemaina Nazi ho an'ny tontolo tandrefana rehetra raha ny andron'ny 9 mey kosa no hanatanterahana izany ho an'i Rosia sy Eoropa atsinanana sy afovoany. Noho ny fanaovana sonia indroa miantoana nataon'i Alemaina ho mariky ny fahareseny teo anoloan'ny tafika mpiara-dia etsy andaniny ary teo anoloan'ny tafika mena (sovietika) ankilany no anton'ny fahasamihafan'io fotoam-pankalazana io. Tsy io androm-pandresena teo amin'ny tafika miara-dia io velively ity andron'i Eoropa ity fa manamarika zavatra hafa hosoratako etsy ambany.
Araka ny antontan-kevitra ato, tamin'ny taona 1985 no nifidianan'ny Vaomiera Eoropeana tao Milan ny Fanambaran'i Shuman ny andron'ny 9 mey ho andron'i Eoropa. Tamin'ny 9 mey 1950 no nanaovan'ny Minisitry ny Raharaham-bahiny Frantsay, Robert Schuman, tao amin'ny Quai d'Orsay, Paris, ny tolo-kevitra hametrahana rafitra eoropeana lehibe hanara-maso sy hanambatra ny vokatra frantsay sy alemana eo amin'ny fitrandrahana arintany sy ny fitrandrahana harena an-kibon'ny tany. Miorina eo amin'ny fifandraisan'i Alemaina sy Frantsa hampiroboroboana ny toe-karena (Eoropeana) noho izany ity Andron'i Eoropa ity fa tsy tamin'ny fiafaran'ny ady teo amin'ny samy eoropeana nisian'ny resy sy ny mpandresy.
Amin'izao fotoana izao, efa tafajoro ny vondrona Eoropeana. Manana saina sy vola ary hiram-pirenena iraisana. Fanararaotra izao hanazavana amin'ny olona ny mombamomba ity Andron'i Eoropa ity. Saingy izao: Fony tonga teto ny governora jeneraly vaovao De Coppet tamin'ny 19 mey 1946, teo amin'ny Lapan'ny tanàna Antananarivo no fiarahabana eo amin'ny mpitondra sy ny entina, ka nisian'ny hiaka hoe "Vive de Coppet, Vive l'indépendance!". Teo dia efa karazany fanaovana fitakiana io toerana io, ary tsy adinoina fa teo ny voanjo no nitaky ny isamborana ny depiote MDRM tamin'ny 1947. Toeran-danonana io toerana io ary sarotra ny hanaisotra ny maha-toeram-pitakiana azy na dia ny tsy azy hanaovana intsony ho toeram-pitakiana aza no fanirian'ny mpifehy ny firenena amin'izao fotoana izao.
Ny toetr'andro eto Antananarivo no mangatsiaka fa ny zavatra tiana atao eto kosa no mafana dia mafana. Nanomboka tamin'ny fanapoahana baomba mandatsa-dranomaso tetsy Ambohijatovo, toa misy baomba mipoaka hatrany isan'andro. Voalaza moa fa nisy baomba tsy nipoaka teny amin'ny Jirama Ambohipo ny alahady. Toerana takona moa ny any ka tsy dia misy mahafantatra loatra. Tsy fantatra loatra hoe inona no tanjona tiana apetraka fa izay nitranga ny 2 sy ny 3 mey ho hotantaraina kely.
Ny 2 mey, nipoaka tetsy anoloan'ny IFM misy ny CCAC tetsy aloha ny baomba lazaina voalohany. Ny fipoahana no nanakoako araka ny filazan'ny olona fa tsy nisy kosa ny zavatra simba. Na ireo fiara roa teo andaniny sy ankilan'ny "baomba" aza dia tsy naninona loatra. Heverina fa karazana tsipoapoaka somary be vanja, araka ny vazivazy, no natao tamin'ity fotoana ity. Kilalao ve sa fampitandremana? Raha baomba atao tànana izany misy lanjany ihany ny havesany. Maivana anefa no natao izany hoe natao ho fanairana ilay izy... na entina ho fampitandremana ny frantsay... Folakandro tamin'ny telo ora latsaka no nanapoahana ny baomba, tsy nisy nahamarika ny olona fa ny fipoahana no nampikorapaka.
Ny 3 mey indray, mbola nisy hatrany ny fipoahana ary teo amin'ny orinasam-barotra manana ny lazany, sady vao vita haingana (nandritra ity tetezamita ity) no kinendry. Ny voamarika voalohany aloha: somary lefy laza ity tranombarotra ity nandritra ny fitondran-dRavalomanana fa karazany voasongon'ny tranombarotra Shinoa Baolai misolo tena ny Chongong eto Madagasikara. Nivadika ny rasa rehefa niongana ny fitondrana teo aloha. Niroborobo indray ity orinasan'ny Karana iray ity. Voamarika fa mbola folakandro ihany ary tanelanelan'ny tamin'ny tamin'ny roa sy tamin'ny telo no nisy ny fipoahana (tsy voafaritra mazava tsara hoe tamin'ny firy no nisy ny fipoahana). Nahasimbana ny fitaratr'ilay orinasa ary naharatrana olona iray ity fipoahana ity. Voamarika fa ora mitovitovy no nanaovana ny fipoahana tahaka ny milaza fa vondrona na olona iray ihany no manao azy. Azo heverina kosa anefa fa mana-pahaizana amin'ny fanapoahana no nanao azy satria karazany hafa ankoatra ilay voalaza tetsy ambony no napoaka: mpiteraka angovon'aratra manko no mandrafitra ilay baomba amin'ny ankapobeny. Tsy lavitra fa 100 metatra miala amin'io toerana io monja no misy ny kaonsilà jeneralin'i La Frantsa. Mbola fampitandremana ho an'ny frantsay sy izay heverina ho terataniny ihany ve?
Misy ny gazety tonga dia miampanga avy hatrany ny ankolafy Ravalomanana [sary mila jerena] ho ao ambadik'izao fanapoahana baomba izao. Ny mpanohana ny ankolafy Ravalomanana anefa mieritreritra fa fanodikodinan-doha entina handravana na hisamborana ny mpitarika ny ankolafy izao raharaha izao. Tsy vitsy koa ny mieritreritra fa fomba atao hampidirana ny miaramila frantsay eto Madagasikara izao toe-draharaha izao satria tsy atokisany loatra ny tafika malagasy. Andron'ny fahalalahan-gazety moa ilay izy fa ny tonga dia mitoroka tsotra izao fa itsy na izaroa no nanao azy dia tena fanalam-baraka sy fanosoram-potaka tsotra izao. Atao ahoana moa fa tsy maintsy tadiavina izay endrikendrehina mba hamahana ny olana any ambadika any angamba. Na izany na tsy izany, misy ny fitenenana manao hoe izay mamafy rivotra mijinja tadio. Hiverina any amin'ny mpanao azy ihany ny tahaka ireny ary melohiko tanteraka na ny fanendrikendrehana ankitsirano na ny fanapoahana ireny baomba ireny. Tsy maintsy hieritreritra ihany ve izany fa hisy baomba hafa hipoaka indray ny andro manaraka amin'ny ora voalaza etsy ambony ihany? Entina hampanginana ny fitakiana samihafa etsy sy eroa ho ramatahora hoe samborina ve izy itony? Sa endrika fanehoan-kevitra hafa somary mahery vaika kokoa? [sary ihany] Mbola mifanontany ihany isika nefa mbola vao miandoha ity ny volana mey volana mafana eo amin'ny tontolo politika malagasy...
Somary malazalaza izao handehanana eny Ambohijatovo anio [28 avrily 2012] izao. Samy manontany izay antony andehanan'ny ankolafy Ravalomanana eny ny rehetra. Nolazain'ny parlemantera moa fa hanaovana tatitra amin'ny vahoaka no hanaovana azy. Antony avoaka ofisialy ihany izany fa heveriko ho fitadiavana antony ialana amin'ny rafitra isan-karazany nidirana ary hiditra amin'ny fidinana an-dalambe ho fanoherana mahery vaika kokoa, ary tokony izany ihany. Izaho manokana manko tsy mahita intsony izay mbola ifikirana amin'ny rafitra rehefa tsy tratranao ny tanjona tokana nokendrena hatramin'ny voalohany indrindra dia ny hamerenana ny filoha Ravalomanana eo amin'ny fitondrana indray, ary amin'ny alalan'ny fifidianana andraisan'ny besinimaro anjara izany. Rehefa tsy hanao izany ireo mpitarika rehetra ao amin'ny ankolafy Ravalomanana dia namadika tanteraka ny tolona amiko. Reseo lahatra amin'izay mifanohitra amin'izany aho.
Raha ny fanaony hatrizay, tsy hanaiky ny hamoriana vahoaka eny Ambohijatovo na 13 mey izany ny fitondrana amin'ny alalan'ny prefektiora. Tsy maintsy handrava ny fihetsiketsehana eny ny miaramila sy ny zandary ary ny polisy raha izay fanao mahazatra izay no raisina. Miainga avy amin'izay noho izany no tokony nanaovana ny tetika itadiavana antony hialana amin'ny rafitra mitongilana sy manome vahana ny nandroba-pahefana. Rehefa miala dia miala tanteraka fa tsy manao sarimihetsika mody mivoaka ny trano, manasa tanana toa an'i Pilato hoe tsy nandany azy tao aho an, nefa averimberin'ny fanambaram-pinoana isaky ny alahady hoe "Nijaly fony nanapaka Pontio Pilato", dia avy eo miverina maka seza noho ny fitadiavana mandrakariva ilay tombontsoa sy karama be raisina isam-bolana eo amin'ny sezam-boninahitra.
Noho izany, raha mbola manao izay fanaony mandrava fihetsiketsehana izay ny mpitana fitaova-piadiana, dia tafiditra anatin'ny fandrika nomanina, araka ny eritreritro eo ambony. Raha aorian'ity fotoana ity no miala daholo ny tompon'andraikitra ao amin'ny ankolafy, mino aho fa hiverina amin'izy ireo ny fitokisan'ny olona; fa raha tsy misy ny fialana ofisialy, heveriko fa heverin'ny olo-tsotra mpitolona rehetra ho mpamadika avokoa ireo mpitarika rehetra ireo. Tsy ilaina intsony ny fanilihana andraikitra hiandry izay fanapaha-kevitry ny SADC izay tsy hiraharaha anao intsony.
Raha mamela malalaka kosa dia karazany voafandrika ihany ny mpitarika ny ankolafy nefa fanararaotra izany hamoriana ny olona indray ny talata voalohany volana mey, sy hidinana eny an-arabe, rehefa tsy hanao izany intsony ny sendikà amin'io andro fanararaotra hanaovana fihetsiketsehana io, satria tokony ho ny sendikà no manao fihetsiketsehana isaky ny mandalo io vanim-potoana io. Na ahoana izany na ahoana tokony ho ainga vaovao amin'ny tolona ity andro anio ity na mahomby na tsia. Tsy maintsy ho tafapaka any amin'ny olona hatrany fa miala anaty rafitra ianao rahariva ary hanao fidinana an-dalambe ny voalohany volana mey. Zavatra mandeha ho azy izay eritreritro izay fa tsy fantatro aloha izay tena any an-tsain'ireo mpitarika rehetra ireo.
Ninia tsy namoaka izao resaka izao aho raha tsy efa nihoatra ny tamin'ny folo ora nifanarahan'ny mpitolona. Samia mamakafaka sy mieritreritra. Vaovao hafa eny an-tsisiny: somary namoaka bolongana hafa ialana voly ny tena amoahana izay mahafinaritra sy hita tany an-kafa ary manomboka mamoaka tononkalo ezahina hivoaka isan'andro any amin'ilay bolongana voalohany natsangako. Mazotoa mitsidika ireo sehatra roa ireo.
Ity lahatsoratra ity dia mifandrohy sy mifampitohy avy amin'ity lahatsoratra iray hafa ato ity. Efa nosoratako ary fa efa ela no nitadiavako ity hira ity sy ny tonony ahafantarako izay dikany ka hitako ihany na ny hira na ny tonony izay nadikako ho amin'ny teny malagasy azonao ahitsy.
Nohazavaiko fohifohy fa tsy misy fiankinana amin'ny hery ivelan'ny hery sy fahaizan'olombelona no tena votoatiny azo asandratra anatin'ny tononkira ary eto an-tany ihany no paradisa. Raha te-hahita azy marina ianao dia tsindrio ny rohy etsy ambony.
Rehefa nahare aho dia mitodika any amin'ny antony nandraisana ny hira indray aho ho hiram-pitolomana tamin'ny 2009. Inona no tena nandraisana azy? Somary efa nanaitra ny tena ihany ny mahita ny anaran'ny haino aman-jery mpanohana ny filohan'ny FAT (hatramin'izao) saiky manomboka amin'ny V avokoa, tahaka ny hoe Viva, la Verité, inona ny Vaovao... Misy ny sarimihetsika antsoina hoe V tahaka ny Valifaty... izay nalaina avy amin'ny tantaran'i Guy Fawkes, ilay katolika nankahala ny fanjakana protestanta tao Angletera ka naleony miaramilan'i Espaina. Efa nivoaka sarimihetsika izany tantara izany. Fa sarimihetsika ihany koa ny 1492, tantaran'i Colombus nahita an'i Amerika sy fanombohan'ny nahahenika ny Espaniola nanerana ny kaontinanta ary heverina ho tsy ho tafala ao intsony...
Viva teny espaniola, V ahafantarana ilay anglisy (heverina ho protestanta) nanao miaramilan'i Espaina (heverina ho katolika) efa noteneniko anarana etsy ambony ihany. Raha ireo no jerena dia miaina sy mpanaraka sarimihetsika fatratra ny mpanao ny tetipanorona ao amin'ny fitantanana amin'izao fotoana. Raha ny votoatin'ny hira efa volaza etsy ambony toa miankina amin'ny heriny ihany ry zareo, na miankina amin'ny herin'olombelona (hafa) sy ny hery avy amin'ny fisainan'olombelona. Koa raha hifanandrina amin'izao hery sy fahefana izao, hahavita ankoatra ny fandravana ve? Raha ny toy izany ihany, toa tsy kely ny fanantenako fa tonga amin'ny fotoanany indrindra ny tsy fitenenana na inona na inona loatra, ilay tsy fitarainana amin'ny zavatra tsy mety. Eny tsy fotoana iandrasana ny herin'olombelona na ny sainy intsony izao fa aleo ilay mahery noho ny olombelona no hiasa raha misy koa izany. Heveriko fa tsy hah
Dia ahoana moa hoy ny faran'ny hira teo? "Tahaka ny elatry ny fanantenana nahazo sidina" Elatra? nahazo sidina? satria tsy misy olona intsony mahatohitra ny sitrapony dia tahaka ny fambara amiko ihany raha toa ka misy ny olana madinidinika tamin'ilay "Elatra" nefa nahatonga azy ho tsy afa-nisidina tamin'ny fotoana heverina hiaingany. Eny tsy mahateny loatra intsony ny olona fa manara-baovao tsimoramora tahaka ny mahazatra ihany. Sa izay tokoa ilay hoe "Jehovah hiady ho anareo, fa ianareo kosa hangina"? [Eksodosy 14:14]
Satria nanatrika ny valan-dresaka sy ny fifampitafàna notontosaina tao amin'ny Centre de Presse Malagasy ny tena tamin'ny Asabotsy 17 marsa lasa teo. Satria hita ho nafana ny adihevitra sy ny karazana fitarainana nametraka fa natao tenimidina ho an'ny Malagasy ny lohahevitry ny fifaninanana mandeha amin'izao fotoana izao ary efa hifarana sahady, fa tsy nisy ny fifampidinihana ary tsy nisy ny fampandrenesana ny besinimaro. Dia somary gaga ihany ny tena hoe oviana koa no nisy fifaninanana hoe andao isika (malagasy) hidinika fa hanao fifaninanana isika dia hojerentsika hoe inona no lohahevitra ifaninanantsika? Hanoratra kely ihany ny tena na dia tsy tompon'andraikitra misahana ny fifaninanana aza.
Voalohany, toe-tsaina ananantsika malagasy amin'ny maha-nosy antsika sy amin'ny maha-mponin'ny nosy antsika ny tia miavaka ary efa mahazatra antsika hatrany ny mamerimberina fa tsy Afrikana ny Malagasy. Raha manara-baovao ireo afaka manao izany dia na ny vaovao eto an-toerana no arahiny izay zavamisy matroka hatrany no manjaka na ny vaovao tandrefana no arahina satria ireny no fenitra ho antsika. Ny haino amanjery akaiky antsika dia ny haino amanjery eoropeana sy amerikana somary lavidavitra kokoa fa izany vaovao afrikana izany tsy mahasarika antsika loatra. Ny lozam-piarakodia tanaty lozoka nahafaty mpianatra tanora kely ampolony ka Belza no maro an'isa tamin'izany no mety hanohina antsika kokoa fa tsy ny fahafatesan'olona 200 mahery tany Kongo Brazzaville etsy Afrika.
Faharoa, mitovitovy daholo ihany ny fotoana nomena ny rehetra ka tsy dia ilaina loatra ny mitaraina noho ny fahateren'ny fotoana. Ny zavatra iray manahirana ny mieritreritra azy dia misy ireo manampahaizana no mimenomenona any ambadika any saingy tonga taty amiko ihany ny resaka fa nokobonin'ny "Malagasy i-Hub" irery ihany ny vaovao momba ny fifaninanana "Fanamby hiatrehana ny fiovaovan'ny toetrandro" ka tapa-bolana sisa tsy hifarana vao mody navoaka ny fanambarana. Tsy haiko loatra aloha fa vao nanomboka kelikely ny fifaninanana aty amin'ny faritra misy antsika no efa nandeha ny fanentanana isian'ny vondrona miketrika momba io lohahevitra io tao amin'ny vohikalan'ny Malagasy i-Hub. Tsy fantatro loatra hoe tahotra tsy hahazo loka ve no anton'ny fitarainana sa isika kosa no tsy nikaroka loatra vao nahita ny fifaninanana? Efa faharesena sahady manko raha toa ka lazaina ho misy ny manafim-baovao.
Rehefa amin'ny tranga tahaka itony dia tsara raha hiaraha-mikaondoha ny ho atao ahitana izay zavatra tsara avoaka. Vahaolana sy fomba hamahana ny olana no karohina fa tsy ilaina intsony ny mametraka olana hafa hatrany. Raha izaho manokana aloha tsy ny handray olana hafa no andehanana any fa ny hikaroka ny hevitra mety hamahana olana na hevitra entina ampiasaina amin'ny fampiharana manodidina io lohahevitra io.
Raha ny hevitro manokana, noho ny fidadasiky ny lohahevitra dia zavatra tsotra ny fampiharana ilaina. Mety amin'ny finday tsotra izay ananan'ny besinimaro fa tsy hihazakazaka amin'ny finday avo lenta any. Ny zavatra ilaina dia fitaovana entina hamahana olana fa tsy voatery hamaha ny olana rehetra tsy akory, ary ny akaiky indrindra dia fitaovana entina mampita vaovao na zavamisy mifandraika amin'ity fifaninanana ity. Fa inona ary io zavatra tsotra io? Marihina fa raha izaho manokana dia ekeko ny tsikera hoe akaiky loatra vao misy ny fifampidinihana fa tokony tany amin'ny volana febroary tany no nanaovana azy mba hananana fotoana malaladalaka kokoa, saingy izao aloha no zavamisy ka mazotoa hatrany mikaro-kevi-baovao ry zareo.
Marihina fa firenena dimy ihany no mifaninana hitako momba ity Apps4Africa faritra atsimon'i Afrika ity dia i Afrika Atsimo, Botswana, Madagasikara, Zimbabwe ary Mozambika. Avy teto Madagasikara ny mpanentana no hizotra ho any Mozambika... izany hoe mbola aoriantsika ny fahalalàna ny vaovao momba azy ity ny firenena iray farafahakeliny satria nitety ireo firenena ireo no ataony amin'izao fotoana izao.
Fa tsy Maharesaka intsony angaha ny Maharesaka no tsy andrenesam-peo intsony? Raha fanakanana dia tsy hahasakana azy izany? Kanjo tapaka tapabolana ny aterineto dia nangina. Soa fa mba afaka niditra facebook tsindraindray ary mba nandeha niadana tsindraindray teny ny twitter saingy nisy ny fotoana tsy nandeha ny sms finday fandefasana ny twitter.
Ny mahavariana. Tsy haiko aloha ianareo mpamaky raha mahamarika fa toa tsy misy bolongana ahitana fitarainana momba ny fahatapahan'ny aterineto sa tampim-bava daholo? Efa lany manja ve ny bolongana fa dia ny facebook sy twitter no ahitana ny fitarainana tsindraindray? Na izany na tsy izany, maro ny zavatra tian-ko soratana fa ny fahavitrihana mihitsy no tsy ao. Na dia ny nahalasanan'ny Mpitandrina Emilien Razafiarison aza dia mendrika lahatsoratra iray farafaharatsiny saingy mbola miandry koa iny... raha tsaroana. Eto kosa nahasoratra ihany ny farany.
Hita an-gazety sassantsasany ihany fa niakatra ny vidin'ny saribao. Raha 8000ar eo ho eo ny saribao iray gony dia tafakatra 12000ar roa na telo andro lasa izay ary dia ...30.000 ariary... telo alina ariary: izany hoe mihoatra ny in-telo noho ny vidiny talohaloha ny vidin'ny saribao iray gony teny Ambohimanarina tamin'ny fito ora hariva androany 3 marsa 2012. Vidiny tsy eny amin'ny mpivarotra saribao fa mpivarotra amoron-dalana mivarotra amin'ny gony. Moa ve mba azo eritreretina izany hoe saribao amin'ny gony io dia hisy hivarotra amoron-dalana? Tsy nahatsiaro loatra aho fa toa sambany izany krizin-tsaribao izany.
Vao nieritreritra indrindra aho fa raha mbola miakatra ity vidin-jiro ity dia nofinofy ny ialan'ny olona amin'ny fampiasana saribao. Kanjo nihoam-pampana ity ny vidiny teny an-tsenan'Ambohimanarina. Fa satria ve tetezamita dia manararaotra daholo? Dia iza no mbola hihizingizina fa tsy anaty krizy isika Malagasy? Tena hendry na manaiky ny anjara sy ny lahatra tokoa ve ilay olona? Mandritra izany fotoana izany dia maro ireo olona mandray fiara fitaterana no miady varotra mafy amin'ny resevera mba hatao 200 ar ny sarandalana amin'ity indray mitoraka ity (voalohan'ny volana fa tsy haiko hoe vao oviana izy ireo no nandray karama raha mpikarama). Izaho mieritreritra hoe efa dia mijaly loatra kosa ny mpitatitra raha tsy mba akarina 500 ariary ny sarandalana nefa ny adivarotry ny olona dia ny hampihena azy ho 200 ariary. Dia hoy aho any anankampo any, sady lasa lavitra ny saina hoe: hisy raharaha ity androany...
Mba hoe mandray anjara amin'ilay lalao nokarakarain'ny televizionam-pirenena amin'izao lalao famaranana ny Can 2012 izao [ #afcon2012 sy #Can2012 ny tenifototra be mpampiasa] . Na dia fanontaniana "sampotsampona" aza no re, amin'ny maha-lalao azy dia ny heverina ho tsy ampoizina tokoa ny fanontaniana indrindra fa mba misy loka lazaina fa zaraina.
Atao amin'ny alalan'ny antso finday ny lalao ka mba nihevitra hilalao ny tena. Tsorina aloha fa efa nivonona tamin'izay mety ho fanontaniana rehetra izahay satria nihevitra fa niaraka taminay i Akinator. Diso hevitra ary diso hevitra tanteraka!!! Akinator no miara-dalana aminay ary efa vonona hatramin'ny fikarohana tahirin-kevitra fa ilay olona mandray ny antso kosa, na dia efa tafiditra izao aza! indroa aho ary in-telo ny vadiko ka ny iray aza dia efa nanontany tsara ny vadiko hoe TVM ve izao mandray izay dia eny hoy izy. Avelao ary aho hiditra mivantana fa hamaly ny fanontaniana, andraso vetivety, hoy ilay ranamana somary miroky, fa mbola sahirana. Naharitra telo minitra any ho any mihitsy io resaka io, noho ny fahamehana hamaly angamba fa notapahiny maina fotsiny avy eo. Tena sosotra tanteraka ny vadiko saingy mba nahatsindry ihany.
Izaho koa torak'izany ihany. Nojereko ny fahana lany fa 12 ariary isan-tsegondra ny vola lany... efa tsy latsaka ny in-50 no tratran'ny "messagerie vocale" ary in-droa tafiditra [finday sy fiantso samihafa], tsy voaisa ny nahazo "tonalité libre" fa tsy noraisina, ary tonga dia tapaka avy eo miaraka amin'ny hafatra tamin'ny teny frantsay fa mbola tsy afaka mandray ahy ny olona nantsoiko. Ratsy dia ratsy avy hatrany ny saiko teo anatrehan'izany. Fa maninona no odiana fanina tsotra izao? Dia niara-nieritreritra izahay mivady tamin'ny fandrenesana ireo olona tafiditra ho saika avy any ivelan'Antananarivo hoe tsy natao ho an'ny mponina eto Antananarivo angamba ity lalao ity fa natao ho an'ireo lavitra azy ihany. Fa rehefa izany maninona no tsy nolazaina mialoha?
Ny tsikaritro dia rehefa misy lazaina ho mahazo loka (Antsirabe) na diso aza ny valiny nomeny vao misy Antananarivo ampidirina (tsy tiana hahazo ny loka goavana angamba) ary fanontaniana maromaro no omena azy. Dia lasa koa ny eritreritro hoe mba te-hahazo vola betsaka kokoa ihany koa angamba ny orange madagascar dia atao tratran'ny "messagerie vocale" avokoa ny rehetra, nefa tombatombana izany fa tsy voatery ho marina. Amin'ireny antso fandre amin'ny haino aman-jery ireny dia henonao hatrany fa misy ny olona tafiditra miantso sy miresaka fa ianao tsy tafiditra miantso ohatra fa ny tamin'ity fotoam-pamaranana ity koa malalaka dia malalaka sahala ireny tsy misy miantso ireny ny fotoana ka na izahay saiky tsy hihevitra ny hiantso izany aza lasa niantso fandrao...hay fitaka bevava ilay izy araka ny fijerinay.
Hita ihany koa fa tsy hay loatra izay tena anaran'ny baolina nolalaovina nandritra ity CAN 2012 ity fa raha nanonona ilay olona efa nolazaina hoe tratra aoriana tamin'ny valiny hoe Comoequa no anarany dia namaly ny mpanentana hoe diso raha vao misy Q, dia nihomehy tsiravina ny tena. Hay izany na tafiditra aza dia mety nodisoin-dry zareo ihany. Diso daholo izany ny nosoratan'ireo haino aman-jery an-tserasera tazan'ny maso rehetra. Dia resy lahatra ho azy ny tena fa "tsy milamina kosa ity lalao ampanaovina ny manaraka ny televiziona hijery ny famaranana baolina fandaka ity".
O ry zareo ao amin'ny televiziona malagasy ô! tsy ianareo irery no afaka mampita vaovao fa misy koa ny olon-tsotra afaka mampita izay tsapany sy tsikariny amin'ny alalan'ny fitaovana an-tserasera eo ampelatanany. Teneno rehefa tsy tiana ho azon'Antananarivo ny loka fa manao izay handaniana ny volanay fotsiny ianareo. Soa ihany fa nampientanentana sy nahafinaritra ny lalao famaranana ary nandresy ilay ekipa notohanako ka faly ihany ny tena ary efa saiky najanona ity soratra ity. Saingy, noheverina ho adidin'ny tena ny miampanga ny zavatra tsy mazavazava sy miteny izany. Ajanony ny lalao raha tsy voafehy ny zavatra atao, na ny ratsiratsy kokoa izay ahiahianay, avakavahana ny olona avela ho tafiditra miresaka amin'ny mpanentana sy ho henon'ny besinimaro fa manala baraka ny orinasanareo ianareo.
Dia izay fa nandresy aloha ny ekipa nofidianay e! ooooeeeeeeeeee!!!!!!!
Na ahoana na ahoana dia andro manokana sy miavaka ihany koa eo amin'ny tantaran'i Madagasikara ny fitsenana indray ny filoha Ravalomanana ny Asabotsy 21 janoary 2012. Rehefa amin'ny fotoana tahaka izao dia misy ny antsoina hoe hashtag na mot-clé izay nadikanay hoe tenifototra ampiasaina hahamora ny fanaraham-baovao.
Efa nisy ny resaka tany ambadimbadika tany hoe mba #21112 ny tenifototra ampiasaina amin'io andro io. Rehefa nojerena anefa dia mifangaro amin-javatra hafa ilay tenifototra ka maniry indray aho ho #Madagascar21112 ny ampiharina hahamora kokoa ny fandefasam-baovao mivantana. Dia mirary soa antsika rehetra ary enga anie tsy hisy ny ra latsaka na faharatrana.
Amin'ny alalan'ny sary isan-karazany nalaina teto Antananarivo, izay nandalovana no iarahabako anareo nahatratra ny taona vaovao 2012. Ho taom-pahombiazana ho an'ny tsirairay anie ity taona vaovao migadona ity ary samy ho ambinina tamin'izay nisasarany avy.
Mba ho lalan'ny mpandeha an-tongotra hatrany anie no andehanan'ny mpandeha an-tongotra. Dia tsy ho zatra handeha an-tongotra eny an'arabe ny olona.
Indraindray vokin'ny ody ambava-fo ny olona rehefa mihinana ka ny tena sakafo indray no tsy lany intsony. Toy izao moa ny hita nandritra ity vanim-potoana ity.
Alarobia maraina dia maraina mialoha ny amin'ny fito ora, feno olona sahady Andravoahangy... tsia...efa hody ary ny mpivarotra raha ny tokony ho izy. Nikatso sahady ny fifamoivoizana.
Eto no ahitantsika ireo fiara tsy afa-mandroso, ny mpivarotra anaty arabe noho ilay tsenan'ny tantsaha...
Eo anoloan'ny fiantsonan'ny fiara fitateran'olona eo Andravoahangy. Mpivarotra, mpandeha an-tongotra, moto, sarety... Hita avokoa rehefa alarobia tsena ankoatra ny polisy.
Indro tazantsika manangansanga ilay kamiao somary nibahan-dalana tetsy ambony tetsy. Efa somary niverina kely aho rehefa nigadona teo ambany tetezan'i Behoririka, nandeha an-tongotra. Maro ny fiara fitaterana avy any Behoririka no mangalatra mandeha kely miakatra any Tsiazotafo dia midina eo amin'ny Epi d'Or taloha mba hamonjy ny rond point Andravoahangy ka voasongona avokoa ireto fiara hitantsika amin'ny sary ireto.
Tsy ny kamiao ihany no mety hibahan-dalana fa ny andiam-piara maika ihany koa ka manakana ny zotran-dalana tokony hifanena aminy. (Nane Bel'Air)
Fitohanana amin'ny fito ora maraina.
Indraindray tsy afa-manoatra fa manaraka ny dian'ny sarety ny fiara rehetra aorian'izy itony...
Hitantsika ve ny mahasamy hafa ny maraina sy ny atoandro? Ny olona angamba no mihabetsaka dia izay ihany.
Andro vitsivitsy lasa izay nisy zavatra namboarin-dry zalahy ireto ka voatery nolavahiny ny arabe.
Tonga ny faran'ny taona, io sisa no tsy vita tsara fa enga anie ho tototra vita tara sy ho toy ny tsy nisy nangady lavaka teto.
Ireto eto ambony sy ambany ireto dia nalaina ny 2 janoary hanamarinana kokoa sy hanaovana fampitahana ny sary
Ny kely sisa tsy vita no soratako an
Mampiavaka ny tsena Andravoahangy: amin'ny iray ora folakandro dia efa madiodio ny anaty tsena. somary mbola mitohatohana kosa ny ivelan'ny tsena.
Andro alarobia io...
Asabotsy faran'ny taona: vitsy kokoa noho ny Asabotsin'ny noely izay nanapahan'ny mpivarotra ny lalana Ambodifilao-Behoririka ho tsy azon'ny fiara nandehanana intsony. Teto kosa somary nalaladalaka kokoa ny lalana sa ny tsena?
Izay fiara tsy maintsy mandalo ny arabe ihany no tena mizotra eny sisa, ny hafa raha azony atao dia mitady lalankafa.
Ny antsasany na ny roatokon'ny arabe no efa lasan'ny mpivarotra sy ny mpiray tsikombakomba aminy.
Mihafy ny fiara...
Arabe zotra telo, iray sisa no miasa...
Tazanin-davitra sisa ilay petite vitesse nampanantenaina hohalalahana tamin'ny fifidianana Ben'ny Tanàna kanjo natao tsena, nanakanana ny fiara, ankehitriny zotra tokana toy ny teo aloha indray... raha tsy voavaha ny olana eto tsy ho voavaha mihitsy ny fitohanan'ny fifamoivoizana eto Analakely sy ny manodidina.
Fa avy orana hatrany ny 31 desambra sy ny 1 janoary ka nampalalaka ny lalana.
Tsy nanakana izay mba te-hitsangatsana tsy hivoaka izany orana izany.
Vitsy ny fiara niasa ka saiky marobe hatrany ny olona niandry azy teny amin'ny fiantsonana rehetra. Nanao tetika noho izany ny fiara tsy haka olona afa-tsy izay mandeha akaiky (hatreo Ananona ihany no farany an!)
Niasa mafy ihany koa ilay polisy mba hita teo Tsaramasay manoloana ny sekoly ambonin'ny Finoana Shiita Islamo fa nasiany avokoa izay fiara fitaterana nitondra olona mitsangana rehetra. Miteny hoe "Bonne Année an!" ka tsy hay marina hoe miarahaba nahatratra ny taona ve izy sa mangataka fanomezana? raha ny fihainoana azy tahaka ny mirona kokoa any amin'ilay faharoa ny fihainon'ny mpandeha azy saingy efa fantatry ny fiara moa ny fisiany ka mailo hatrany izy ireo mampipetraka ny olona entiny. Tsy mahavaha ny olana amin'ireo olona marobe tavela manerana ny fiantsonana rehetra anefa ny fahavitsian'ny fiara miasa.
Ilaina dia ilaina ny rano rehefa hikarakara fety
Ary indraindray mampieritreritra ny hoe ny matsaka ve no mora kokoa sa ny mampiditra rano ao an-trano? ireo siny miloko mavo maromaro mitambatra aty aoriana ireo dia feno rano avokoa ary olona iray no naka azy.
Mampiaiky ny fitiavan'ny olona mivoaka hilanona kely toy ny etsy Analakely ohatra. Mifety dia mifaly fa rehefa vita izany dia mifampitady amin'ny fiara fitaterana hodiana. Misisika miaraka amin'ny zaza mbola trotroina. Mifety tokoa aloha fa rehefa avy eo mifampitady amin'ny hanina rahampitso sy ny rahafakampitso...
Na izany na tsy izany, mirary soa anareo rehetra indray.
Efa ela no nikasako hanoratana ity lohahevitra iray ity fa izao vao tadidiko. Tsy fantatro na misy na tsia ny sampana mpanara-maso ireny sakafo omena ny olona ireny eto Antananarivo fa hitantara izay nahazo ahy aho. Efa ho herintaona no sambany nidirako tamin'ny looks teo amin'ny toerana iray be mpandeha izay fa dia tsy nisy nitovizana tamin'izay efa nihinanako teny amin'ny toeran-kafa fa tsy tadidiko loatra.
Noho ny fiarahan'ny namana vitsivitsy no mba idirana amin'izy ireny. Rehefa tazanina hatrety ivelany moa ny laoka isan-karazany amin'ireny toerana ireny dia mampilendalenda antsika Malagasy, ny an'ny vahiny tsy fantatro izay fahatsapany, ka raha tsy misy mpitarika tsy nankeny fa nieritreritra manko aho hoe tahaka ny lafo ihany ny tolotra avy amin'izy ireo. Mba heverina ho manana ny lazany ihany koa moa ireny looks (avy amin'ny teny hoe loha-kisoa) ka izay no anoratana izay tsy mety ka mila avoatra.
Dia nihinana ny tena, fa rehefa afaka fotoana fohy taorian'ny nahalaniana ny sakafo dia nanomboka nisalebolebo te-handoa izany amin'izay aho. Ny namana moa niteny hoe sao dia nisy sakafo tsy zaka. Izaho anefa tahaka ny mba tsy mifidy hanina loatra ankoatra ny gisa (na gana) angaha, izany hoe rehefa tena mavesatra vao ho tsy zakako. Avy eo moa dia tahaka ny noana dia noana indray, ka nahatsapana hoe tena be karibonetra izany ny sakafo ao. Resaka tsipalotra vao teo no nahafantarako fa tsy any amin'ny laoka no nasiana izany karibonetra izany fa ao amin'ny vary. Moa ve tsy tahaka ny manapoizina ihany ry zareo ary mamono ny varotra ataony raha fenoina karibonetra io sakafo io?
Nanoratra aho noho fahafantarana fa mba mila fivoaran'ny toe-tsaina indrindra indrindra ny zavatra tahaka izany. Maro ihany manko ny Malagasy no mitondra vahiny eny ka ho henatra raha "tsy mahalevon-kanina" ny olona entina eny, na hoe tsy nahazo fahafaham-po araka izay tokony ho izy. Mahazo mitory ry zareo raha diso izay lazaiko , nefa averiko indray fa zavatra nihatra tamiko no soratako... fa ny fanatsarana no tena tadiaviko, sady asa raha ho tsapan'izy ireo fa hampitombo ny olona ho eny aminy raha tsy asiana ireny zavatra tsy dia mahasoa ny mpihinana ireny ny sakafo atolotr'izy ireo.
Nanoratra aho ka tsy ny looks amin'ny ankapobeny no lazaiko eto fa ao amin'ny toerana iray be mpandeha. Nesorina ny anarana fa mampifamaly...
Raha ny fahatsiarovako dia sambany aho vao nankalaza noely ambanivohitra, nefa tsy tena hoe ambanivohitra raha ny endriny anatiny fa lavi-dalana tsara fotsiny. Lalan-tany manko no mankany. Ny anaran'ny tanàna dia Isahafa, izay mandalo an'i Lazaina, anatin'ny kaominina Sabotsy Namehana, Antananarivo Avaradrano.
Ankafizo ary ny sary sy ny lahatsary mba nalaiko tamin'ilay finday Tecno T82 kely mba takatry ny faripananana izay. Tsy mba ahafahana mandefa MMS manko izy io fa raha tsy izany nataoko saika mivantana tamin'ny alalan'ny twitter mihitsy.
Ny endrik'ilay Fiangonan'i Jesoa Kristy eto Madagasikara Isahafa hatrety ivelany tamin'ny firavana
Toy izao kosa ny tao anatiny, hay eo an-dalam-pananganana ny akany ry zareo
Endrika ankapobeny ny ao anaty trano fiangonana
Hira iray nandritra ny fotoam-pivavahana
Dia miarahaba antsika nahatratra ity noely 2011 ity ary mirary soa ho antsika rehetra!
Fomba fiteny malagasy hatry ny elaela ihany ny hoe: "manary fako". Zavatra tsy ilaina intsony dia ariana. Fony aho mbola kely, tamin'ny nipetrahako teto Antananarivo, dia saiky isaky 100 metatra raha lavitra dia nisy toerana fanariam-pako hatrany. Niova tsikelikely izy io taty aoriandriana hany ka mila ho isaky ny iray kilometatra, tsia andeha atao hoe 300 metatra, vao ahitana izany fanariam-pako izany. Tsy mahagaga raha lasa fikaramana manokana ho an'ny olona sasany ilay "manary fako".
Tsena Andravoahangy
Indrisy anefa fa niova ilay "manary fako" amin'izao fotona izao. Nisy ny fotoana nitondrako fako kely teny an-tanana fa tamin'ny lalana nalehako an-tongotra mahatratra dimy kilometatra tsy nahita toerana fanariam-pako mihitsy aho mandra-pahatonga teny an-tanàna. Inona ny dikan'izany? saro-tadiavina ny toerana fanariam-pako, tena vitsy dia vitsy ny toerana natokana ho amin'izany, tsy misy ny fanondroana izay toerana anariana fako. Izaho maharitra mitazona iny fako iny rehefa mandeha irery fa ny hafa kosa manao ahoana? tena "manary fako" ara-bakinteny. Atsipitsipy eny rehetra eny ny fako, fa ny tena zava-doza ho an'ireo irahina manary fako dia atsentsina tatatra natao ikorianan'ny rano ilay fako. Tena poizina tanteraka ho an'ny foto-drafitrasa. Tsy mahagaga raha miha-potika lalana Anosibe mba rehareha tamin'ny fotoan'androny ohatra fa tena ifaninanana mihitsy ilay manentsina ny tatatra. Tsy ilay foto-drafitrasa no tsy manara-penitra fa ny anaovan'ny olona azy.
Lasa mampiasa fitaovana manokana handrotsahana ny fako?
Dia tena sanganehana tanteraka ny tena rehefa nahita ity toerana fanariam-pako iray tsy misy fako nefa ny manodidina azy hipoka fako tanteraka. Tena manary fako ara-bakinteny ihany. Toa tsy azo anirahana ankizy intsony manko ny manary fako fa avo loatra ny fanariam-pako. Tamin'ny voalohany mba nisy ihany ny tohatra fiakarana haha-iva sy mora anariana ny fako fa amin'izao fotoana izao tsy misy intsony izany. Samy tompon'andraikitra avokoa ny rehetra fa tsy ny olona ihany na ny kaominina ihany, tsy misy afa-miala eny fa na izaho manoratra aza. Dia eto ary isika izao: Maninona amin'izay raha arotsaka ny fako fa tsy ariana intsony? Arotsaka satria ao amin'ny toerana androtsahana azy no androtsahana azy, anaty toerana manokana fa tsy eny rehetra eny. Arotsaka dia mba manao izay hahamora ny fandrotsahana azy ihany koa ny tompon'andraikitra fa tsy ny fako indray no zary lolohavina mialoha ny androtsahana azy anaty dabam-pako io. Dia arotsahy ny fako fa aza ariana.
Fanazavana: niniana natao fotsy sy mainty ny sary tsy haha-rikoriko ny mpamaky.
Hono ho'aho e! tena ilaina ve ny iasan'ny mpitatitra fako amin'ny atoandro miaraka amin'ilay fofona mampihoaka iny?
Hitantsika fa mampiasa traktera mihitsy ny Kaominina hampiakarana ny fako saingy izao: Tsy matetika hitsantsika ve ny fako no atao lafiky ny entana izay matetika ilay ampidirina am-bava tahaka ny hita eto Andravoahangy? Efa tsy mahatsapa ny haratsian'ny loto intsony ve ny mponina?
Talata maraina mialoha ny amin'ny fito ora: mbola indreo eny an'arabe ny entana amidy
Izay matetika Sakafo no mihosina eny amin'ny tany, amin'izato plastika izay mety ho efa nivadibadika manitsaka tany no mikasika mivantana amin'ny sakafo indray
Ary rehefa misy fiara mijanona eo amorony na anaty arabe dia miditra anatiny kokoa ny mpivarotra ka tery avy hatrany ny lalana. Ny sary rehetra dia nalaina tamin'ny finday tsotra dobla parasy haha
Na dia tsy te-hanoratra aza aho dia tery ihany hanoratra sy hamboraka ny hevitro adaladala. Atao hoe resaka politika toa misy zavatra ambadik'izay politika izay hatrany na misy ny fombafomba tsy miseho ampahibemaso atao hahazoana na hitazonana toerana.
Tsy te-hino aho saingy mampieritreritra ihany ilay fangalarana ny satroboninahitra an-dRanavalona irery ihany tao amin'ny Lapan'Andafiavaratra. Araka ny eriteritro mandeha dia resaka saimbolika no nangalarana azy fa tsy noho ny sandany loatra. Tsy ho afaka hanameloka na iza na iza na izany ary ary tsy tery hanaiky ny valin'ny fanadihadiana rahateo izay tsy fantatra na efa miandoha na mbola tsy misy tokotaniny. Toy izao manaraka izao ny hevitro adaladala rehetra manodidina azy ity ka amerenana ny tantara vitsivitsy :
Ny antony nanorenana dobo teo anoloan'ny Lapan'ny tanàna dia ho fanadiovana ny ra latsaka teo tamin'ny 1972 satria teo amin'io misy ny dobo io indrindra no nisian'ny olona maty voatifitra tamin'ny 13 mey 1972. Firariana mba ho voafafa ny heloka natao tamin'izany famonoana olona izany. Dia nofefena amin'izay mba tsy hisy intsony ny hetsi-bahoaka manongana ny fitondrana mijoro.
Fomba tsy fantatra antony loatra ny fametrahana faritra iray ao anatin'ny Lapan'ny tanana ho tsy azo itsahana ary tarafin'ny jiro lustre izay nataon'ny PHAT fanomezana ho an'ny Lapan'ny tanàna. Any ampiangonana misy faritra tsy dia fanitsaka loatra afa-tsy noho ny antony sarobidy fa ny ao kosa na inona na inona antony, matanjaka noho ny fivavahana na masina dia masina tokoa noho izany ilay faritra.
Tsy nankasitrahako loatra ilay fomba nentina nankalazana ny faha-400 taona ny tanànan'Antananarivo sy ny nitokanana ny Lapan'ny Tanànan'Antananarivo ka nanaovana diabe nidinana avy teny amin'ny Rovan'i Manjakamiadana mizotra ho eny Analakely. Ny fanasongadinana ny PHAT mivady no hitako navandravandra tamin'iny ho toy ny fanandratana azy. Ary aty aoriana ela dia tahaka ny nampisy eritreritra adala tanteraka fa tsy hoe izay no marina fa satroboninahitra sisa no tsy ampy. Fa izao: Efa nahita sarin'ny mpanjaka teto Imerina nitondra satroboninahitra ve ianareo? Toa ny mpanjakavavy ihany no nitondra e?
Fa fombafomba fihantsiana na famonoan-kasina no heverin'ny hevitra adaladalako nanaovan-dRatsiraka ilay paompy teny Ivato, satria nisy koa ny paompy nataon'i Andry Rajoelina sy Camille Vital tao amin'ny Toby RTS Soanierana indray maka ary naseho tele. Fomba famonoan-kasina ilay Karaoke hira mivalana natao teny an-dalana ary hafatra manokana ho an'ny PHAT izay mpikarakara fety, nanana ny lazany ny LIVE fanao tao amin'ny Lapan'ny Kolontsaina sy ny Fanatanjahantena.
Ary dia nirona ho azy tany amin'ny hoe fombafomba no nisian'ny halatra satroboninahitra tao amin'ny Lapan'Andafiavaratra (Lapan'ny Hova fa tsy Lapan'Andriana) sy ny fangalarana bala arivo an'ny RFI tao amin'ny BANI ny eritreritro. Satroboninahitra iray sy bala arivo no nangalarina, resaka mifono misitery, ary ilay misitery dia mirona amin'ny hoe fombam-pivavahana miafina no nisian'ny halatra.
Halatra saimbolika: Tsy izay tsaratsara rehetra no nangalarina tao Andafiavaratra fa ilay satroboninahitra fametrahana amin'ny fitoerany ho mpanjakavavy ny olona iray. Ny bala arivo tsy mihoatra tsy nanalana kosa isa manavaka ny tarigetran'Antananarivo hoe "Ny arivolahy tsy maty indray andro". Antananarivo dia tananan'ny Arivolahy no niavian'anarana, arivolahy izay miaramila. Fomba inona izany no natao? Fomba fampivondronana ho iray ny mpitondra iray sy ny miaramila? sa fomba hametrahana olona iray ho mpitondra ho eken'ny miaramila? Tombatombana tsy dia mitondra mankaiza loatra...
Nahavariana ihany koa ny andron'ny 4 desambra, tsy mahalala ny tononandron'io loatra aho fa tsy kisendrasendra ny nahaverezan'ny satroboninahitra iray sy ny bala arivo ho samy alin'ny Asabotsy mifoha Alahady avokoa. Misy zavatra kendrena ao anatiny. Samy azo ahiahiana avokoa na ny eo amin'ny fitondrana na ny ivelan'ny fitondrana. Fa ny tsy tokony adinoina dia ny datin'ny 4 desambra 1984 no nanafihan'ny Kung-fu ny toby Pochard nisy ny TTS tamin'ny androny ka naharava io vondrona mpampihorohoro nokaramain'ny fanjakana hanindry ny vahoakan'Antananarivo. Be loatra ny kisendrasendra ka tsy mety hidify amin'ny hoe fihetsika "fombafomba" miafina no antony nangalarana ilay satroboninahitra iray sy ireo bala arivo.
Mba fetsy koa ny mpampita vaovao sasany ka. Ny polisy mahalala fa mirongatra noho ny fanomanana ny fety ny asan-jiolahy amin'izao fotoana izao dia milaza indray ny sasany fa misy manao politika manakarama jiolahim-boto hanakorontanana ny tanàna.
Entina hanendrikendrehana ny hafa ho mpampahory vahoaka tsy mahalala afa-tsy ny fitadiavan-tseza indray ny fampielezam-baovao tahaka izany. Oviana re vao ho tapitra ny fanodikodinana ny saim-bahoaka e? Mandeha zotra tokana manko amin'izao fotoana izao ny filazam-baovao fa tsy misy feon-dakolosy hafa matanjaka dia manararaotra toy ny banga mihomehy alina ny sasany.
Herinandro aho izay no nanoratra raha misy loza manambana ny tanàna noho ireo fifandonana sy korontana isan-karazany somary misesisesy ihany. Dia nitohy indray izany ny 22 novambra 2011. Tsy ilay heverina ho nomanin'ny sasany, araka ny fijeriko azy, fa fihetsika tsy nampoizina avy amin'ny fihetsika tsy nety fa fikasihana nataona Shinoa aminà Malagasy. Niteraka korontana teto afovoan-tanànan'Antananarivo moa izy io. Toa karazana kisendrasedra ihany hoe andro vitsy mialoha ny hahatongavan'ny Deba no nisy izany tranga izany (Eo amin'ny politika tsy misy kisendrasendra!)
Rehefa dinihina indray, ankoatra ny kajikajy efa niomanana mialoha tsy hitako tamin'ny fiandohan'ny zava-nitranga ny andro talata, dia zavatra mandalo ihany iny toe-javatra iny fa tsy ho lasa lavitra izany (Marina ny tenin'ilay Jeneraly malaza tamin'ity tetezamita ity). Tsy ho taitra velively ny olona rehefa tsy kasihana amin'ny zavatra ataony (na tsy ara-dalàna aza izany zavatra ataony izany). Antomotra koa moa ny fetin'ny faran'ny taona ka misy ny mitady hanararaotra haka fanomezana maimai-poana, hoy ny sasany. Raha ny toe-javatra sahala amin'ireny dia tsy hain'ny mpanohitra amin'izao fotoana izao velively (Ankolafy Ravalomanana indrindra indrindra) ny hanararaotra hitarika olona na hisintona olona hanaraka azy handroba izany.
Sahiko ny milaza fa hatramin'izao, ny maro an'isa be dia be tamin'ireny olona nihetsika teny Behoririka ireny dia ny safidy politika tao aminy ihany no tazoniny ho azy, izany hoe mbola hanohana ny Fitondrana ankehitriny izy ireny raha raikitra ny fifidianana. Na dia sahirana dia sahirana aza ireo olona ireo dia ireo mitantana ankehitriny ihany no hotohanany satria tsy manana fahaiza-manao amin'ny serasera sy ny fampitan-javatra velively ny ankolafy mpanohitra. Manana mpamita hevitra amin'ny sehatra tsy miankina amin'ny aterineto matanjaka dia matanjaka ry zareo ary hainy mihitsy ny mampiasa ny tsy fananan'ny olona na ny fahasahiranan'ny olona ho vokatry ny fanakorontanana sy fanelingelenana ataon'ny mpanohitra. Tsy mahavaly ireny karazam-pampitan-kevitra ireny mihtisy anefa ny avy amin'ny mpanohitra ka mahakely hatrany ny heriny ankoatra ny aty amin'ny aterineto irery ihany izay tsy mbola mahazo vahana amin'ny Malagasy eto Madagasikara amin'ny ankapobeny.
Fehiny: fanalana sorisory (fanalana azy) ihany ireny nitranga ny talata 22 novambra 2011 ireny fa tsy anatin'ny tolona velively. Fahaizan'ny mpanararaotra ny ambiny ary rahampitso alarobia no hahitantsika izany. Azoko atao tsara ny miteny hoe enga anie ho diso hevitra ihany aho saingy kely finoana ny amin'izany mety ho fahadisoan-kevitro :D
Jentilisa 23 Novambra 2011 amin'ny iray maraina eto Madagasikara
Alahady ny andro dia hiresaka feon-dakolosy ny tena. Amin'izao fotoana moa ny fiangonana no tena mampiasa izany feon-dakolosy izany. Toy ny zava-maneno rehetra dia azo anaovana feon-kira ihany koa ny lakolosy, indrindra moa fa ny amin'izao fotoana. Taloha dia ny fiangonana katolika irery ihany no nampaneno lakolosy misy feon-kira fa amin'izao fotoana izao efa misy ihany koa ny fiangonana protestanta (FJKM indrindra indrindra) manana ireny lakolosy mamoaka feon-kira ireny.
Ankehitriny moa dia monina akaiky fiangonana mampaneno lakolosy isaky ny amin'ny enina maraina ny tena. Efa zatra azy io ny mponina ety fa izaho kosa nahazo lesona avy taminy. Hitako lasa voasokajy telo ny olona eo am-panenoan'ny lakolosy vao maraina.
Ny sokajy voalohany dia ireo efa taitra, maneno mafy tokoa ilay lakolosy ary heno tsara ny feon-kira navoakany. Mampilaza ny olona izy izany fa amin'ny enina ora maraina izay. Filazana hafa ambadika dia hoe tongava manao vavaka maraina fa fanaovana izany izao.
Ny sokajy faharoa dia ireo mbola rendremana, toy ny heno izany ilay lakolosy nefa toa lavitra ny feony saingy izao: toy ny manako hatrany ilay feo-kira. Na dia efa nitsahatra aza ilay lakolosy dia manako any anatin'ireo rendremana rehetra ny feony, mety miverina indroa na intelo na inefatra aza. Anisan'ny mampiavaka ny lakolosy tokoa angamba izay toetrany manako any anaty izay: Antso fanairana ny rendremana!
Ny sokajy fahatelo dia ireo renoka tanteraka! izaho rehefa tena renoka fa tsy mahare na inona na inona fa asa ianareo na toa ahy. Tsy misy lakolosy heno izany, tsy misy manaitra... Izay fotsiny no tiako resahina fa anjaran'ny tsirairay ny manitatra an!
Mankasitraka anareo namaky ny lahatsoratra nitondra ny lohateny hoe Malok'ila Tohiny sy Hitohy iny. NY faniriako moa dia ny hametraka adi-hevitra ka tsy mampaninona mihitsy ny tsikera milaza fa tombatombana ny raharaha. Arakaraka ny toerana misy ny tsirairay koa moa no fomba fijery iny raharaha iny. Na izany aza dia mbola nitohy ny adi-hevitra.
Gazety iray moa namoaka hoe nahoana no tsy ho lany mihitsy i Botozaza, toa nalaza ho notenenin'ny Ambasadaoro Frantsay tamin'ny 28 oktobra ihany koa moa izany ka nampisy raharaha hafa, dia nolazaina fa Botozaza, amin'ny maha-minisitry ny fitaterana azy fony Ravalomanana filoha, no nametraka ny Silo an'ny Tiko tao Toamasina sy nandroaka ny vondrona Seabord amerikana, teo ihany koa ilay fividianana voromby filoham-pirenena. NOho ireo rehetra ireo dia nametraka ny VETO ny Departemanta Amerikana. Lasa ny saiko hoe: koa raha izany dia ny Amerikana mihitsy (ankoatra ilay tenin'ny Ambasadaoro Frantsay) no mitsipaka izay mety ho avy amin-dRavalomanana. Amiko Ravalomanana no tompon'andraikitra voalohany amin'ireo rehetra ireo fa mpanatanteraka fotsiny tamin'ny maha-minisitra azy i Botozaza Pierrot. Izany hoe raha raisina ny lazain'ity gazety Courrier de Madagascar ity dia tsy hahatafiditra praiminisitra mihitsy ny ankolafy Ravalomanana satria samy hitsipaka izany hatrany ny Frantsay sy ny Amerikana, noheverina ho miady tombontsoa eto Madagasikara.
Hevitra faharoa nivoaka ihany koa nataona mpanadihady iray, mpanao gazety fahiny tao amin'ny RNM aza ny tenany. Namariparitra ny fijeriny tamin'ny fanantanterahana ny sori-dalana voatsikera teo amin'ny fanendrena praiminisitra. Namahavaha ny tenany fa araka ny voalaza ao amin'ny andininy fahadimy ny praiminisitra dia tsy avy amin'ny ankolafy sady tsy iray fiaviana (faritany) amin-dRajoelina. Ny niavian'ny fanendrena, hoy izy, na dia eo aza ny maha-leader azy dia izy natolotr'i Zafy sady tsy iray fiaviana amin-dRajoelina no tsy avy amin'ny ankolafin-dRaoelina. Raha itarina kely ny fanazavany dia mbola tafavoaka tsy azo fidiana indray izay avy amin-dRavalomanana satria iray fiaviana (faritany) Rajoelina sy Ravalomanana. Ny hevitro aloha dia diso izany fomba fijery izany satria toy ny manamarika hatrany fa tena natao mihitsy izay nanalana ny ankolafy Ravalomanana tamin'ilay tondrozotra. Fa raha izany no marina dia henjana ilay teti-panorona nahavitana iny sori-dalana farany teo iny. Efa rere moa ankehitriny fa tsy hiditra anatin'ny rafitra ny movansa Ravalomanana.
Mbola raikitra hatrany ny resaka amin'ny hoe nahoana ny Beriziky? Ny nahavariana sy nisongadina teo imasoko voalohany dia izy framasao, vondron'olona manana ny heriny na aiza na aiza manerantany, raha mbola marina hatrany ny filazan'ilay gazety namoaka azy. Fa ny tena manitikitika ny maro hatreto dia ny nifidianan'i Zafy Albert azy hatolotra na dia niaiky aza Atoa Beriziky tenany fa tsy avy amin'io ankolafy io mihitsy izy. Dia hoy aho taitra tampoka hoe: toa avy any Avaratra moa izy iny? Ary Zafy Albert koa moa tsy avy any avaratra? Milaza ho tsy mahazo moa ny olona hoe nahoana no olona efa niara-dia tamin'i Andry Rajoelina tamin'ny 2009 no natolony dia hoy aho hoe mety ho safidim-paritra an! zony izany ary safidiny.
Somary niandry kely aho dia nahatsapa fa nanaraka malok'ila indray ny Malagasy tamin'ny fanendrena ity antsoina hoe Praiminisitry ny marimaritra iraisana tamin'ny 28 oktobra 2011 lasa teo. Efa nahagaga ny maro ihany ny nivoahana anaran'olona hafa tampoka ny ampitson'ny fanaterana ireo alatsaka ho praiminisitra. Angamba ve noho izy mitondra anaram-boninahitra Jeneraly (avy ao amin'ny tafika) no tsy namoahana ny anarany teny amin'ny Paon d'or Ivato? Efa nanamarika ny tsy fankasitrahany idiran'ny avy ao amin'ny tafika ao amin'ny raharaha politika ny ao amin'ny mpanelanelana SADC. Kanjo rehefa nivoaka ny filazana ofisialy avy amin'ny Fiadidiana ny Repoblika dia nipoitra tampoka ny anarany. Na ho inona na ho inona filaza dia efa miteraka ahiahy iny.
Nandeha amin'izay ity tombatombana rehetra ity, tsy dia noraharahiako loatra satria misy ny gazety hanasongadina izay olona tiany asongadina hatrany (Mariho Pierrot Rajaonarivelo sy ny La Gazette de la Grande Ile). Ny andro ilazana ny fanendrena kosa no mahaliana amin'izay ny raharaha. Eo no ahitana ny miafina. Mandeha ny resaka ary nalaza izao hatezeran'ny Ambasadera frantsay tamin'ny mpitarika ny ankolafy Ravalomanana izao. Matoa moa nosoratana dia an-karihary (izany hoe be no nahita) ity zava-nitranga tao amin'ny Hotel Colbert tao Antaninarenina, Antananarivo, ity sy ny filazana fa tsy ho voatendry mihitsy ny avy any aminareo [Ankolafy Ravalomanana]. Hotsarovan'ny tantara io fitenenana io ary ambentin-kabary tao amin'ny Magro Behoririka Antananarivo ny ampitso Asabotsy.
Somary nahavariana moa fa raha tamin'ny 7 ora alina no nokasaina hanambarana ity voatendry ho praiminisitry ny marimaritra iraisana dia tsy tratra izany ora izany. Raha nisy ny fivoriana natrehiko dia nisy nandefa SMS ny namana iray, tokony ho tamin'ny 8 ora teo, nilaza fa Omer Beriziky no voatendry. Tsy mbola nahalala izahay teo akaiky teo hoe ofisialy ve izy io sa tsia? Adiny telo mialoha ny famoahana ny anarana izany dia efa nisy nanitrikitrika fa rangahy avy amin'ny Leader izay nisy namoaka fa lisitra faha-12 tamin'ny delegasiona notarihan'ny Andry Rajoelina azy tany Bruxelles ny jona 2009 no ho lany Praminisitra. Ny ambara ety ivelany mandritra izany fotoana izany dia mafana ny fifampiresahana eo amin'ny SADC sy Rajoelina ary miaro ny fiandrianam-pirenena Rajoelina. Izany hoe ny fahazoako azy eto dia efa tapaka ary tsy hiova amin'ny heviny intsony Rajoelina.
Nandeha ny siosio fa nanisika ny anaran'i Botozaza ny SADC, Rajoelina kosa nanitrikitrika ny Jeneraly Sylvain Rabotoarisoa, ilay kandidà nasisika. Mazava ny resaka, hoy aho. Mody nasisika ny dosien'ity jeneraly ity, izany hoe avy amin'ny tafika tsy ho eken'ny SADC dia mody miditra amin'ilay hafa tena kendrena hiditra eo (Omer Beriziky) sady tafiditra tamin'ny Lisitra avy amin'ny lazaina ho mpanohitra. Eto izany ilay malok'ila: izaho ary efa nandefitra tamin'izay tiako hotendrena! hoy angamba ny fitenenany koa aleo io no apetraka satria avy amin'ny mpanohitra ka tsy ho ekeny ve. Ny gazety Tia Tanindrazana izay voasompatra moa tamin'io fotoana io nanoratra fa UDR-C 100% ny eo amin'ny fahefana mpanatanteraka. Hoy fotsiny aho hoe tsara petrapetraka indray izany teti-panorona izany, indrindra moa ka tafapetraka soa aman-tsara ranamana io.
jentilisa 01 novambra 2011 , amin'ny 19 ora sy sasany
Réussir à écrire son premier article serait une bonne chose qui puisse arriver à ceux et celles qui ont depuis longtemps voulu se lancer dans l’activité, qu’est l écriture journalistique. En ce moment, je ne cache pas ma joie et ma sensation de liberté à l’idée de pouvoir exposer ici mes idées et opinions.
Eh oui, je suis vraiment en train d’user et d’abuser de ma liberté d’exprimer, et cela même dans les réseaux socio-professionnels, sur internet ect…Sans doute, la recrudescence de la nouvelle technologie dont l’internet a fait le bonheur des amateurs de l’écriture d’un journal, c’est une opportunité pour les médias citoyens de faire passer leurs messages dans un but quelconque. Chacun à sa manière et bien sûr, il ne tient qu’à chacun de nous de le faire en tout âme et conscience. Je tiens quand même à préciser que ce premier blog relate tout simplement quelques étapes que j’ai franchi avant de déterminer à écrire, ce blog concerne également la raison qui m’a incité de devenir blogueuse.
En fait, il y a très bien longtemps que j’ai toujours souhaité rédiger un article en français et même en anglais. Au début, comme tant d’autre, j’avais du mal à écrire, je n’avais aucune idée sur quoi écrire et par où commencer, alors, je ne faisais qu’admirer les œuvres journalistiques des autres, la plupart de mes temps a été donc consacré à la lecture en vue de découvrir et surtout à apprendre, il m’a fallu du temps pour approfondir mes connaissances avant de décider de passer à l’acte, grâce aux efforts que j’ai surtout fournis dans la lecture, me voilà me trouver dans mon tout initial billet. J’estime que beaucoup de personne ont été exactement dans cette même embarcation lorsqu’ils ont commencé à écrire, mais au fil du temps, chacun finit par trouver sa voie pour se lancer définitivement dans l’activité.
En outre, l’écriture était déjà une de mes passions depuis mon enfance, un petit parcours dans le domaine a été déjà traversé à partir du banc de l’école et parfois même avec des bons résultats dans les matières littéraires, ce qui justifie aussi mon intérêt dans la rédaction. C’était juste depuis quelques mois que je me suis rendu compte qu’il est temps que j’exerce et perfectionne cette activité qui m’a beaucoup attiré. Dans ce cas, j’écris non seulement pour le plaisir et l’intérêt que j’y porte mais notamment,je souhaiterais partager quelque chose qui m’intéresse ou qui me fâche, et qui me touche aussi, quelque chose qui fait prendre conscience aux certaines personnes, bref, un article qui a une bonne raison d’être écrit et publié et qui va (j’espère) intéresser quelques personnes.
Certainement, en tant encore rédactrice apprentie (je m’en considère), mon article serait loin des expérimenté(e)s, j’avoue que des grands efforts restent encore à déployer dans le but de donner satisfaction à mes lecteurs et pourquoi pas à moi-même, car en faite, mon intention et ma devise serait de toujours continuer à me perfectionner dans tous ce que j’entreprendrai.
Pour terminer, je manifeste encore une fois ma joie, elle sera encore grande si j’aurai des lecteurs qui s’intéressent à mon article. Ce sera également avec plaisir d’accueillir les commentaires que ce soient positifs ou négatifs. Vos suggestions seraient les bienvenues, de même, vos critiques me poussent à faire mieux, et à améliorer les choses. Sur ce, je vous remercie de votre aimable lecture et à très bientôt sur un tout autre sujet dont j’espère serait plus amusant et intéressant.
Haody! haody ry Malagasy sy izay mahay teny malagasy rehetra. Toa mangina hoaho ny tontolon'olo-tsotra mampita izay hitany, tsikariny, ny eritreriny sy ny maro hafa ihany koa? Misy ihany ny miresaka fa vitsy dia vitsy indrindra ny an'ny mpanohana ny tolona hamerenana ny hasin'i Madagasikara nosimbain'ny fanonganam-panjakana! Efa lefy angaha ny tolona natao? Soa fa misy ny vondrona mijoro mandrakariva mampita hatrany ny tolona ka ahafahana manaraka hatrany ny vaovao avy eny an-kianja mba mampifandanja ny vaovaon'ny haino aman-jery manamaivana ny tolona lavitr'ezaka atao satria mety tsy mahaliana angamba ny fitadiavana tsy hikorontana sy mitandro ny filaminana.
Faly aho! tena faly... tsy sanatria manoratsora-poana ny fomba fitenin'olona iray fanta-daza fa mba afaka mirehareha tokoa ny tena ankehitriny. Nahoana? Efa hatramin'ny 2009 aho no nanisika hoe karazana movansa iray ny tafika malagasy ka tokony ifanarahana ihany koa raha tiana marina ny hamahana ny krizy. Manoatra noho izany anefa ny nandraisan'ny SADC ny Tafika Malagasy amin'ny ankapobeny ka izao ry zareo mitondra solontenan'ny tafiky ny SADC izao.
Raha nitondra ny fanelanelanana taty ny solontenan'ny Troika mialoha ny amin'izao fotoana andalovany eto amintsika amin'izao fotoana izao dia nanao fihetsika manokana somary nandidy ankolaka izay ny mpitarika ao amin'ny mpitandro ny filaminana telo tonta. Raha ny kendrena tamin'ilay izy raha jerena amin'izao, sady tsy nety nilaza tamin'ny mpanao gazety izay nentiny tamin'ny diplomaty avy amin'ny Troika moa ry zareo, dia hoe tsy hahatafiditra izay Marc Ravalomanana eto Madagasikara izany ianareo raha mbola mijoro koa ny tafika malagasy. Izany hoe kendrena mba tsy hisy idiran'ny anarana Marc Ravalomanana intsony izay fifanarahana rehetra atao. Ankehitriny raha tonga eto ny solontenan'ny tafika avy amin'ny SADC dia noho iny fihetsika iny. Nety ve noho izany ilay paika nokendren'ny avy amin'ny tafika malagasy?
Tsy nisy lanjany avokoa ny fifanarahana rehetra natao teo aloha sy ny fifampidinihana isan-karazany rehefa tsy nampidirina tanaty sehatra fifanarahana ny miaramila fa nanao karazana mpitondra ny teny sady mpanapa-kevitra farany tsy azo ivalozana ka izay tiany no tanterahana avy eo na inona na inona fifanarahana vita ary tsy nampahomby hatrizay ny efa vita sonia rehetra na dia olona na movansa iray aza no eritreretintsika ho tsy manaja ny soniany. Tsy nahavita nitsipaka ankitsirano izay nosoniaviny iny olona iny raha tsy misy ny tao ambadika sady manana hery izy dia ny avy ao amin'ny tafika izany. Hitan'ny Troika io tranga io ka dia izao nampiarahany tamin'ny diplomaty izao ny solontenan'ny miaramila avy ao amin'ny vondro-pirenena eto amin'ny Faritra atsimo sy atsinanan'i Afrika. Na nampialohaviny lalana mba hahafahan'ny mpanao politika mivory milamina avy eo.
Fahadisoana tetika noho izany ny nataon'ny Tafika Malagasy toy ny madidy dia homana mandrava efa amin'ny fifanarahana ezahina vitaina hialana haingana amin'ity krizy mitarazoka ity. Tsy nifampidera basy na fitaovam-piadiana ny roa tonta (Tafika Malagasy sy ny tafiky ny SADC) fa nifandresy lahatra amin'ny anjara toeran'ny Tafika rehefa anatin'ny krizy. Fahadisoan-kevitra satria efa hita ihany ny tsy dia fankasitrahan'ny mpikambana maro tao amin'ny SADC handefa Tafika eto Madagasikara, raha nitsikilo ny telegrama ifandefasan'ny masoivoho amerikana amin'ny sekreteram-panjakana Amerikana tafavoaka ireny isika. Ny Tafika Malagasy indray no nanery ny Tafika SADC hiditra an-tsehatra na dia mirona kokoa amin'ny diplomasia aza no anton-dia eto. Matoa tsy hay tohaina ny fahatongavan'ny solontenan'ny Tafiky ny SADC dia noho ny fampidiran'ny andaniny azy.
Hatreto dia hitako ny fahombiazan'ny fanelanelanana rehefa niditra ny Tafika-Diplomaty. Karazany tafapetraka amin'ny hasiny ny mpanelanelana satria manana Hery koa izy ao ambadika. Mampihatra izay nifanarahana izao no hotontosaina ka "nilaina nampanginina" ny Tafika Malagasy. Rehefa tafapetraka amin'ny toerany ny Tafika Malagasy dia anjaran'ny mpanao politika amin'izay no miresaka. Manantena aho fa ho moramora amin'izay ny hisian'ny fandrafetana ny andrim-panjakana satria tsy hisy afaka ny hibahana intsony na iza na iza; ary ny mety hampihomehy aza dia hanaiky mora ny mpanao politika amin'izay mety ho fetr'isan'olona betsaka indrindra ifampizaran-tseza rehefa miteny ny isa ambony indrindra azo ekena ny "mpampihatra ny tondrozotra" fa tsy mpanelanelana intsony angamba hoy aho. Raha mbola miadaladala sanatria ny Tafika Malagasy dia ireo niady hevitra taminy nandritra ny adiny folo ihany no hamerina kely amin-dry zareo izay efa nifanarahana sy ny anjara toeran'ny mpitandro ny filaminana.
Jentilisa, Antananarivo 13 oktobra 2011 amin'ny 23:20
Ninia tsy niteny omaly raha nahita ny vohikalan'ny heverina ho mpanohana ny filoha voaongana teo aloha "nisy nisovoka" ny omalin'ny fotoana hahatongavan'ny filohan'ny FAT. Raha nahita iny aho dia efa mampiomana sahady fa hisy fahatapahana tahaka iny hatrany io vohikala io rehefa ho avy ny fotoan-dehibe hitranga eto Madagasikara. Manana ahiahy aho noho izany fa misy "mpamadika" ao anatin'io vohikala "ofisialy" io.
Dia niandry amin'izay ary ny tena hahita izay fandehan'ny fitsenana natao makotroka ka renay izay tsy mpanara-baovao amin'ny fampitam-baovao mahazatra loatra intsony aza. Tsy handeha hanampy ny isan'ny olona kosa anefa fa izay mampita aty amin'ny aterineto ihany no jerena. Dia niandry ny sary avy amin'izay nazoto nitsena na voairaka hitsena noho ny asa ihany koa.
Olona tsy mety alaina sary manatrika hoe
Rere sy niely teto amin'ny aterineto ary nolazain'ny vaovao ihany koa ny fizarana vola sy ny fitaterana maimai-poana fa tsy dia misy idirako lalina ny amin'iny. Ny hitako kosa, raha ny sary hatrany no jerena dia vasoka raha miohatra ny tamin'ny 19 febroary ny hamaroan'ny olona tonga teny. Tsy vola kely anefa no lany tamin'ny fikarakarana iny fitsenana iny. Efa navela hiditra amin'ny fiantsonana izay tsy azo nidiran'ny mpanohana an-dRavalomanana ireo tonga, efa navela ho tonga tany avokoa ny fiara fitaterana an-drenivohitra na dia voarara mafy aza zany tamin'ny volana febroary fa ireny ny olona azony. Jereo ihany koa ny mpitandro ny filaminana fa tsy nihazona basy toa hanambana olona na nitondra baomba mandatsa-dranomaso, izany hoe efa tsy misy na inona na inona ahiana fa izay no tratra e! Na izany na tsy izany dia ny fifidianana ihany no tena ahafantarana izay tiam-bahoaka kokoa.
Indreto misy sary tsy nahazoana alalana nalaina avy tamin'ny vaovaon'ny tvplus izay azonao arahina manontolo an-tserasera ny vaovaony. Ny tsikaritra fotsiny androany dia tsy hitako nandeha ny vohikalan'ny matv.mg tamin'ny fotoana nitsidihako azy izao alina izao ary tsy nisy feo mihitsy kosa na dia nandeha ihany aza ny sary ny tao amin'ny http://www.moov.mg/matv/
Fantatsika rehetra fa maromaro ihany ny antonta-taratasin'ny diplaomasia amerikana no nisy namoaka ho fanta-bahoaka. Mazava loatra fa mba misy miresaka an'i Madagasikara ihany koa amin'ireny. Na dia efa fotoana lasa aza ny zavatra ambarany dia mety ilaina ihany ny mahafantatra ireny rehefa mivoaka. Sa bedinareo aho? Raha mazoto aho dia mety hisy tohiny fa rehefa tsy mazoto na tsy manam-potoana na bedinareo moa dia atao akory e!
Fantatsika fa aminy teny anglisy ny lahatsoratra fototra fa ezahina ihany ny handika azy ho teny malagasy araka ny fahazoako azy.
Telegrama nivoaka tany Maputo, Mozambika.
Andro 27 Aogositra 2009
Sokajy Tsiambaratelo
Famitinana: Resaka momba an'i Madagasikara tamin'ny 18 aogositra 2009 anelanelan'ny Maputo I sy Maputo II hisian'ny fandriampahalemana teto an-tanindrazana. Notsorin'ny Masoivoho Frantsay Christian Daziano fa tsy mino loatra ny hisian'ny filaminana eto Madagasikara avy amin'ny Maputo II ny tenany. Ny tena vaindrohan-draharahan'ny fitondrana frantsay dia ny hampitombina tsara ny faritra Atsimo andrefan'ny Oseana Indiana misy an'i Mayotte sy Reunion ary betsaka ihany ny Frantsay monina eto Madagasikara.
3.Ny frantsay no hiantoka ny fitaterana an-dRatsiraka sy ny delegasionany mandroso sy miverina any amin'io firenena io mandritra ny fihaonana.
4.Chissano no nikiry mba ho ny mpitarika efatra sy ny mpanelanelana iraisam-pirenena ihany no hifampiresaka. Ny delegasiona ambiny kosa dia hijanona eny an-dalantsara. Ankasitrahan'ny Masoivoho Frantsay ny nataon'i Chissano hampifanaraka ny rehetra tsy hilaza na inona na inona amin'ny mpanao gazety, ary lazainy fa "mety" ny fomban'i Chissano ao anatin'ny fanelanelanana mampiteraka bebe kokoa ny fifampiresahana.
5.Nasongadin'ny Masoivoho ny mahazavadehibe ny "fanafoanana ny sazin-dRatsiraka" tsy nanaiky ny hidinika raha tsy esorina [foanana] avokoa ny fiampangana sy ny fanamelohana azy. Nitady manampahaizana manokana momba ny lalàna mihitsy ny Vondrona Afrikana hiezaka ny hanome amnisitia ho an-dRatsiraka nefa tsy ilazana ilay voambolana.
6.Naverin'ny Masoivoho frantsay ihany koa ny fanirian-dRavalomanana hiverina eto Madagasikara miaraka amin'ny tafiky ny SADC saingy nankasitrahan'i Daziano ny fahaizan'i Chissano naharesy lahatra fa tsy mety ny hiverenany any fa mety hampisy ady an-trano.
7.Nanaiky ny tsy hiverina eto an-toerana Ravalomanana mandra-pisian'ny filaminana tsara. iza no manapa-kevitra fa efa milamina ny firenena? Nolazainy fa tsy voafaritra tsara ny momba an'io. Izy no miteny fa Rajoelina no iray mahatapa-kevitra momba izany. Ny mpanelanelana iraisam-pirenena kosa mihevitra fa ry zareo no manapa-kevitra amin'izay fotoana iverenan-dRavalomanana. Nasongadin'ilay Ambasadera fa raha te-hofidiana Ravalomanana dia tsy maintsy mipetraka 12 volana mialoha ny fifidianana ahafahany mifaninana, izay heveriny fa sarotra ny hiverenan'ny filaminana ao anatin'izany fotoana izany raha mikasa ny hiverina eto Ravalomanana.
8.Nitantara ny hisian'ny fifanarahana eo amin'ny efatonta ny Ambasadera mba tsy hisy hirotsaka hofidiana ireo olona alamina ireo saingy niara-nitsipaka izany avokoa izy efa-tonta, io no anisan'ny vitsy ifanarahan-dry zareo nandritra ny fifampidinihana ka na dia nikiry ny hametraka izany aza ny mpanelanelana dia tsy nahovoka hany ka najanona ny tamin'iny.
9.Samy mihevitra Ravalomanana sy Rajoelina fa izy no mahavita kokoa mitondra ny firenena.
10.Nampidirin'i Daziano ny resaka foko ary noheveriny ho "Merina" Ratsiraka. I Zafy izay Tanindrana no heveriny ho mety indrindra mitarika ny fanitsiana ny Lalampanorenana satria io no hiaro ny zon'ny Tanindrana.
11. Matahotra ny idiran'ny tafika anatin'ny fifampiresahana i Daziano fandrao iny no vao maika mampihenjana ny raharaha...Heverin'ny Frantsay fa mitady hifanakaky loatra amin'Iran ny komoriana izay firenena tsy mitombina loatra nefa ny fiarovana ny Frantsay monina aty amin'ny fari-dranomasina Indiana no tena fenitry ny fitondrana frantsay.
12. Ny hahatsara indray ny toekarena no vaindohandraharahan'ny politika frantsay ka rehefa manapa-kevitra ny hanaisotra ny sazy amin'ny fitondrana Malagasy ny Vondrona Afrikana dia handray andraikitra ka hiverina hanampy indray.
13. Mitaraina amin'ny tsy fananan'ny mpanara-maso efitra manokana mandritra ny fifampiresahana i Daziano saingy efa nahazo iraka hanaraka akaiky ny fizotran'ny fifanarahana noho ny antony ara-paritra [COI].
Hevitry ny mpamaham-bolongana
Fomba fitateran'ny mpanome vaovao ny masoivoho amerikana no tateriny ka araka ny fomba fandiniko amin'izay voasoratra kosa no amoahako ny hevitra manaraka etoana, marihina fa araka ny laharana eo ambony ihany ny laharan'ny hevitro eto ambany:
7. Hevitra Frantsay ilay manisika fa Rajoelina no manapa-kevitra hamerina na tsia an-dRavalomanana eto an-tanindrazana izay heverina fa tsy hieritreritra ny hamerina azy velively.
8. Izaho dia anisan'ny nino hatrmin'nyvoalohany fa misy olona kendren'ny Frantsay ho lany eo ka tsy misy amin'izy efa-tonta ireo ny olona tiany ho lany. Faly ery ny mpanohana an'i Pierrot Rajaonarivelo ny mamerimberina io hevitra tsy tokony irotsahan'ny efatonta io, izany hoe ny tena marina dia ny tsy irotsahan-dRajoelina sy Ravalomanana izay ahiana handresy azy amin'ny fifidianana.
9. Mahavariana ahy fa ny olona heverina ho tsy nandia fianarana ambony no manana hambom-po kokoa hitondra fa ilay nandia fianarana kosa [rafi-pampianarana frantsay indrindra indrindra] tsy tena mahasahy loatra manana izay fisaina "mahaleotena" izay. Anjaran'ny tsirairay no mieritreritra hoe nahoana isika no miazakazaka mampiditra ny zanatsika anaty rafi-pampianarana mahatonga ny zanatsika hiasa ho an'olona fa tsy "mahatsangy no ary" loatra hany ka rehefa tsy misy ny asa atolotra dia karazany mitomotoe-poana ilay olona?
10. Hita eto fa tena anaty lalao frantsay mihitsy ilay resaka foko na dia tsy misy izany loatra intsony aza any Frantsa araka ny fomba fihevitro. Io foko io no nolalaovina nandritra ny taonjato maro ary ny mampifandrafy ny merina amin'ny tsy merina izay voafoaka ho tanindrana no angadiny.
11. Ezahin'ny Frantsay hatrany ny tsy idiran'ny tafika anaty fifanarahana, na dia efa nanoratra aza ny tena tamin'izany fotoana izany fa ilaina dia ilaina io. Anaty paika ireny mba hampaharitra ny itoeran'ny sasany eo amin'ny fitondrana. Hitantsika ankehitriny fa karazany mandidy fotsiny no ataon'ny tafika hoe mahazo miditra na tsia i ranona.
12. Efa hatramin'izany fotoana izany no tsy mahandry ny hanampy ny FAT ny Frantsay saingy tsy afa-manoatra loatra noho ny sazy mipetraka. Fanampiana amin'ny alalan'ny vokovoko mena frantsay noho izany no tena nataony betsaka hanampiana ny teny ambany tanàna.
13. Miaro ny tombotsoa Frantsay ny Frantsay ka rariny ho azy izany. Saingy indraindray manindry ny hafa firenena indrindra fa ny nozanahiny teo aloha tsy hivoatra izany. Hevitra sendra mandalo eo am-pamakiana ihany ireo fa ataoko fa manan-kevitra daholo isika rehetra ary afaka mandray anjara daholo.
Ankona ihany ny tena raha nahare taorian'ny fahafatesan'ny mpanao gazetin'i Midi Madagasikara iray, Stephane Jacob, fa nodimandry ihany koa ny minisitry ny mponina avy ao amin'ny Fitondrana Avon'ny Tetezamita Rtoa Nadine Ramaroson ny andron'ny alahady 28 Aogositra 2011. Voalaza fa lozam-pifamoivoizana an-dranomasina no nahazo azy ka izao nindaosan'ny fahafatezana azy sy mpiara-miasa aminy akaiky izao rehefa avy nanatrika fety tao amin'ny Nosy Ibrahim na Ste-Marie.
Ilay nahafatesany amin'izay no mahavaka ny saina: Tsy fitandremana ve? Voalaza fa anisan'ny mampidi-doza indrindra io vinany nahafatesany io (Soanierana Ivongo) satria fihaonan-dranomasina sy ranomamy. Mety hamitaka ny fitonian'ny ranomasina tazamaso amoron-drano fa mety hisy onja hisamonta tampoka rehefa eny afovoan-drano ianao. Efa nisy ny olona matin'ny loza mitovitovy amin'izao eo amin'io faritra io ihany. Ny tampoka tsy maha-lehilahy hoy ny fitenenana. Marihina fa mahay milomano Rtoa minisitra avy ao amin'ny FAT saingy izay angaha ny androny.
Fipoahana nahafatesana mpamonjy voina ihany koa: Gazety iraisam-pirenena no nahitana fa nisy olona fito maty raha saiky hamonjy ny lakana izay nandehanany noho ny fipoahana nitranga. Eo no nisy tsy mazava tsara, inona ilay fipoahana na fipoahan'inona ilay izy? Noho izy olona politika mihitsy no niteraka ilay fanontaniana. Ao an-tsaina avy hatrany manko ny hoe sao dia nisy namono kosa?
Tamin'ity volana aogositra ity indrindra dia nisy fanazavana nosoratany tao amin'ny kaontiny Facebook fa nisy fifanolanana teo aminy sy ny Lehiben'ny zandary faritra Analamanga tarihin'ny Jeneraly Ravalomanana. Resaka fisamborana ny mpiara-miasa aminy noho ny resaka tany any Faharetana no nahatonga azy nanoratra somary lavalava ihany. Ny fokonolona ao an-toerana sy ny orinasa Bionexx moa no nifanolana amin'izy io.
NIlaza ny namana Alain Rajaonarivony fa an'ilay Karana malaza antsoina hoe Akbaraly io orinasa Bionexx io. Tsy fantatro moa na marina izany na tsia fa ny anarana Charles Giblain no hitako ho Tale Jeneraliny ary manana tetikasa iarahana amin'ny AFD (Agence Francaise de developpement) ilay orinasa. Hitako tamina fitadiavana mpiasa moa fa ao amin'ny Immeuble Injet Ambodivona no karazana foibeny eto Madagasikara. Tsy dia midika inona moa izay nambarako izay fa mba antsipirian-javatra tsikaritra fotsiny.
Ny mahalasa ny fanontaniana kosa dia ny nanaovan'ny Lehiben'ny Zandary faritra Analamanga ity tranga izay tsy tao anatin'ny fari-piadidiany ity. Hatraiza tokoa moa izany ny fahefany? sa mailo noho ilay fifanolanana madinika vao nitranga tamin'ity volana aogositra ity?
Inona kosa ny mampalaza ity Rtoa nodimandry ity? Miseho ho akaikin'ny vahoaka madinika izy ary manampy azy ireny tokoa amin'ny fanaovana tolotolotra. Na manao izany aza ity dia tsy mba hita miaraka amin'ny Association Fitia izay tantanin'ny vadin'ny filohan'ny FAT (fa toa mifaninana aza ve?). Nisy aza fotoana mitsidika tampoka any amin'ireny tsy manankialofana ireny izy, amin'ny andro alina, mamoha azy ireny ary mizara mivantana ny sakafo entiny.
Etsy ankilany kosa dia maro no manana ahiahy noho izy maika tamin'ny fanalalahana kokoa indray ny fananganan'ny vahiny zaza rehefa naato izany nandritra ny fitondrana teo aloha noho ny ahiahy fangalaran-jaza. Ampangain'ny mpanenjika azy ho miara-miasa amin'ny mpangala-jaza moa izy noho izay fihetsika nataony izay. Raha 3 monja manko, ohatra, ny zaza malagasy natsangana fianakaviana frantsay tamin'ny 2008 dia niakatra ho 26 izany tamin'ny 2009 ary 37 tamin'ny 2010.
Na izany na tsy izany dia mirary fiononana feno ho an'ny fianakaviany sy ny olona akaiky azy ny mpanoratra.
Ela ny ela ka nahatratra 1000 ny lahatsoratro manokana. Tahaka ny tsy nampino ihany fa efa fotoana ela dia ela tokoa izy no nilona tao amin'ny 950 mahery tao. Ny somary nampihisatra azy angamba dia lasa ny fanitsiana ny lahatsoratry ny hafa iandreketako no betsaka kokoa noho ny lahatsoratra navoakako manokana.
Aza taitra fa tsy ny Eto amin'ny maharesaka VETO izany resahiko izany fa ny lahatsoratra nadika avy amin'ny teny hafa(anglisy indrindra indrindra) mankamin'ny teny malagasy. Hananika ny fahaefa-taona amin'ny volana ambony io ny nandikako lahatsoratra izay lavalava ny ankamaroany fa tsy hoe nanenjika isa befahatany vao nahatratra ny 1000 ny vitan'ny tena. Tamin'ny 11 septambra 2007 tokoa aho no nanomboka nandika lahatsoratra ho amin'ny teny Malagasy tao amin'ny Global Voices Online. Azo lazaina fa tsy mora ny nanaovana izany. Mampihomehy ny mieritreritra ilay izy fa tsapako fa vao maika niha-nihena ny fahaizako teny anglisy kely tao amiko tao. Toa heveriko fa izaho nandika tamin'ny voalohany no nahay kokoa noho ny amin'izao fotoana izao. Mahatsapa manko aho fa mihavery avokoa ny voambolana malagasy sy anglisy norantovina fony mpianatra.
Na dia niezaka ny hamelo-maso mandrakariva ny bolongana aza izahay ao mba tsy ho mena-mitaha amin'ireo teny manandanja hafa dia tsapa ihany ny fahasarotan'ny teny indrindra ka somary mirona amin'ny teknolojia vaovao sy ny fitaovana maoderina no resahina. Na dia ny samy mpampiasa teny malagasy aza manko dia mifanipaka amin'izay tokony ho dikanteny mety. Ny Software dia ny manampahaizana zatra ny serasera namana milaza azy ho rindrankajy, ny mpandala ny teny malagasy hafa sady efa filohan'ny fikambanana mpandala izany teny malagasy izany kosa nametraka ny ho rindrambaiko. Ny teny azo nifanarahana hatreo izany dia ny hoe rindra. Santionan'ny fahasarotan'ny fandikanteny avokoa izany rehetra izany ary efa niainana.
Indraindray ny tena dia mafiloha satria mila kiry ihany ny fitazonana teny iray. Nefa maniry indrindra ny fiarahan'ny rehetra miasa sy manabe voho ny teny malagasy an-tserasera (entiko ilazana ny teny anglisy hoe Online na ny teny frantsay hoe En ligne). Miangavy ny tsirairay, indrindra ireo mahay fiteny anglisy, hanitsy na hilaza eo amin'ny sehatra famoahan-kevitry ny lahatsoratra tsirairay izay dika tokony hohatsaraina. Mazava loatra fa tsy maintsy mamaky lahatsoratra roa na telo haintsika isika dia manolo-kevitra. Lany ny fotoana sy ny ron-doha fa mbola misy ny teny tsy hay avadika hatramin'izao ary maro no teny tsotra aza. Ohatra: ny Gender-Genre, tsy maintsy hoe karazana ve no ilazana azy? Eo ihany kosa ny hoe Data-Base de donnée, mety hatrany ve raha teny iditra no ilazana azy? Tsy hay intsony izay andikana ny Indigene: Indizeny ve sa vazimba? Faramparany teo ny namana iray nahita ny hoe zanatany izay mety hifangaro amin'ny colonie... Dia zavatra tahaka izany hatrany no niainana nefa tsy natao hahakivy loatra na ny lahatsoratra iray manontolo ihany koa no nadaboka.
Marihina fa ny tena dia tsy manampahaizana momba ny teny anglisy sy ny teny malagasy fa mba nitozo tamin'ilay izy fotsiny. Farany, mandrisika ny rehetra hitafa, hanitsy ao amin'io Global Voices amin'ny teny malagasy io ary hampiely ny fisiany amin'ny namana sy ny olom-pantatra rehetra. Mbola mitohy ihany koa ny fiarahantsika eto hatramin'izao ka!
Tsy mety misy miresaka mihitsy ho'aho ny nolazain'ny gazety iray omaly ny zavatra nolanian'ny lazaina fa solotenam-bahoaka e? Na solotenam-bahoaka aza manko izy ireo dia tsy nofidiany kosa fa dia mahamenatra kosa ilay fanapahan-kevitra. Nolaniana ary fa dia vata iray ihany no androtsahana ny vatom-pifidianana Ben'ny tanàna, mpanolo-tsainan'ny tanàna, Ben'ny faritra ary ny mpanolon-tsainam-paritra. O rey olona e! tsy misy dikany ve izany zavatra izany sa tsy raharahiana izay rehetra avokoan'izy ireo fa tsy misy idirantsika ny amin'izany? Sao dia tsy rariny kosa?
Fari-pifidianana roa tsy mitovy anie no voafaritra amin'ireo fifidianana efatra indray miaraka ireo. Manaraka izany dia impiry handrotsa-bato amin'ny vata iray izany? in'efatra? in-droa? indray mandeha ihany? koa inona ny olana ho ahy raha vato efatra ho an'ny Ben'ny tanàna iray no arotsako ao am-bata? efa vata iray ihany anie e! Sa avela hisosa ho azy fotsiny koa itony efa fahadalana mihoa-pampana itony? Dia rehefa tsy mifidy ny olona dia lazaina fa adalany ny azy nefa zavatra efa tsy izy intsony tahaka izao no miseho? Tena ela ny ela fa famotehana tanteraka ny hasin'ny fifidianana no kasaina atao eto.
Ny teti-panorona ao ambadik'ity raharaha ity manko, araka ny fijeriko, dia fanerena mba ho ny fifidianana Ben'ny tanàna sy ny mpanolo-tsainan'ny tanàna ihany no fidian'ny olom-pirenena mivantana fa ny Ben'ny tanàna sy ny mpanolotsainan'ny tanàna indray no mifidy ny Ben'ny faritra sy ny mpanolotsainam-paritra. Any no tian'ny mpanao politika tsy sahy miatrika safidim-bahoaka tanterahina dia mody ahodina amin'ny hoe vata tokana ihany. Efa nolaniana ary izy io dia akory? Izay ve izany no taratry ny fisainan'ny vahoaka malagasy lazaina fa 20 tapitrisa? Ataovy ihany ny leo politika fa mbola hahita ny tsy fahita hafahafa kokoa isika! Marina e!
Horakoraka ny an'ny sahona?
Dia be indray no tezitra tamin'ny mpiantso amin'ny haino aman-jery sasany nefa etsy ankilany tsy mitsahatra ny manasohaso ny mitondra ny firenena hatrany rehefa nahazo horakoraka ny solotenam-panjakana malagasy hanokatra ny 'Afrobasket men 2011' tontosaina eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Tezitra fa hoe tsy mahalala fomba sy tsy mahay manaja ny Malagasy. Misy ny gazety dia miampanga avy hatrany ny mpanohana an-dRavalomanana ho ao ambadik'iny siotsioka tao amin'ny Lapan'ny Fanatanjahantena sy ny Kolontsaina iny. KOa raha izany tsy saiky ny ankamaroan'ny mpijery tao ve izany no mpanohana ity haratsiana sy enjehina isan'andro ity na dia efa mialokaloka any ampitan-dranomasina any aza?
Dia nanome sosokevitra moa izy hoe tsy vita ve ny mividy tapakila an'arivony ho an'ny mpanohana azy na mpiray antoko aminy dia mitehaka isaky ny misy azo hanaovana izany mandritra ny kabary. Izany ka soso-kevitra na dia mety ho lafolafo ihany aza. Soa aloha fa tsy tany aho, sady tsy afaka nankany ihany koa noho ny asa, fa raha tsy izany dia nohiraiko teny an-tenantenan-kabary teny ny hira fanevan'ny tolona 1947 'Madagasikara Tanindrazanay'... indrisy moa fa tsy ho afaka hanatrika mihitsy aho fa amin'ny fahitalavitra ihany no mba mijery.
Na izany na tsy izany efa niomana tamin'ireny tranga ireny ny Jeneraly Albert Camille Vital, sady miaramila rahateo ny tenany. Efa fantany fa tsy maintsy hisy ny horakoraka hitsena azy. Notohizany ihany ny kabariny ary dia vitany soa aman-tsara. Misy rahateo ny hira fanaon'ny miaramila hoe 'Horakoraky Rasahona, tsiboboka no tompon'ny rano'. Tsy misy milaza an'izatsy na izaroa ho Rasahona sy Tsiboboka akory na izany aza fa dia hira ihany ireny ho fampaherezana izay iharan'ny horakoraka sy tsy ho taitra ny amin'izany.
Miarahaba ny rehetra indray rehefa tsy nanoratra ho anareo nandritra ny fotoana maharitraritra. Ny eritreritra no mandeha be fa ny tena no kamokamo, rehefa ny eritreritra iray anefa no tsy voasoratra dia toy ny hevitra iray very maina ihany koa izany. Izay sisa tadidy sisa no tsimponina ho anareo.
Tsy hiresaka momba an-dRavalomanana Marc sy ny SADC aho aloha, na dia ireo ihany indray aza no ambetin-tenin'ny gazety rehetra nivoaka teto Antananarivo androany 16 Aogositra 2011, ary tsorina fa vao maika mampalaza ilay rangahy nialokaloka atsy Afrika Atsimo sy ny fiandrasan'ny olona "sasany" azy higadona eto amin'ny firenena indray. Hiresaka andry iray eto amin'ny firenena heverina fa ho antoky ny demokrasia sy ny fifandimbiasam-pitondrana araka ny safidin'ny vahoaka kosa aho na dia mbola misy aza ny mandà ny olona mandrafitra io andry iray io. Ny CENI eto Madagasikara no ambarako etoana.
Tamin'ny herinandro lasa teo dia nisy ny filazana fa nisy nisompatra ny vohikalan'ny CENI eto Madagasikara ka nofafany tao ny antontan-kevitra fototra ahitana ny momba ny mpifidy eto Madagasikara. Efa mahavariana raha andro vitsivitsy monja taoriany nidirany an-tserasera dia voasompatra sahady io vohikala io. Misy fanamarihana vitsivitsy azoko ambara ihany momba azy io.
Voalohany, raha niditra tao ny tena nijery ny anarana sy ny biraom-pifidianana, fony mbola tsy nisy ilay lazaina fa fisomparana, dia misy ny faritra heverina ho mandeha soa aman-tsara nefa tsy namoaka na inona na inona. Lazaina ho azo itadiavana anarana ny faritra, tanàna ary fokontany nefa dia tsy mamoaka na inona na inona mihitsy ireo. Eo izany dia efa hita ny tsy fahatomombanana. Raha tsy mikitika ireo aho fa mameno ny momba ahy dia mivoaka soa amantsara ny toerana hifidianako izay manamarika fa nampiasaina tokoa ilay taratasy nisoratana anarana farany.
Faharoa, rehefa nampidirina indray ny anaran'ny vadiko dia lasa any amin'ny fokontany nipetrahany taloha indray no mbola isoratany anarana raha hifidy izy. Ny mahavariana dia izao: Fony niara-nifindra ka nikarakara ny taratasy fifidrana izahay dia izaho no nikarakara izany tao amin'ny fokontany. Efa nalaina taminay ny karatry ny mpifidy tany amin'ny fokontany nisy anay avy taloha.Rehefa tonga indray ny taratasy fanisana ahalalana izay efa ampy taona hifidy dia mbola izaho ihany no nameno io taratasy io. Rehefa nohamarinina indray anefa ny misy azy raha hifidy izy dia mbola ilay fokontany nisy azy taloha ihany no hoe isoratany. Tsy nampiasaina indray ve ilay taratasy fanisana farany? Eo no tena mahavariana!
Fahatelo, efa nivoaka indray ny filazana eto fa nisy nisompatra ny vohikala, Notadiavina avokoa indray ny momba ireo olona hafa rehetra te-hijery ny anarany dia tsy nisy nivoaka na tsy nisy na inona na inona nivoaka afa-tsy hoe tsy nisoratra anarana ianao (amin'ny teny frantsay). Niverenako nojerena indray ny anarako fa mbola nivoaka soa aman-tsara ihany ilay efa hitako taloha. Ny fahitako ny anarako dia marika fa tsy nisy izany voafafa manontolo izany ny mombamomba ny mpifidy ka niteraka ny ahiahiko hoe miala bala amin'ny tsy fahatomombanana ry zareo ao amin'ny CENI.
Fahaefatra farany, ny olana amiko tsy hoe voasoratra ao ny anarako dia mionona aho fa te-hanamarina aho hoe iza avy ny olona ao amin'ny trano ipetrahako ampy taona hifidy? Sao dia misy anaran'olona tsy fantatra ampidimpidirina ao nefa tsy ho hitako amin'ny fanamarihana sy fitadiavana ataoko izany. Raha tena te-hampihatra ny mangarahara ry zareo dia tokony ataony ihany koa izay ahafahana mijery ny iray fokontany mihitsy dia jeren'ny besinimaro ao hoe mihoatra ve ny mpifidy? sao mbola misy ny efa maty mbola misoratra anarana na ny efa nifindra monina (toy ny anaran'ny vadiko)? Raha mbola mifikitra hanatontosa fifidianana ao anatin'izay tsi-fahatomombanana izao dia efa karazana finiavana hangala-bato amiko ary mitady handany ny olona tiana apetraka hitondra na mety ho vitsy an'isa aza ny nifidy azy.
Efa tsy manaraka vaovao firy loatra ny tena satria ny eo ihany no mihodikodina eo sady sarotra ihany koa ny miova hevitra. Na izany aza hilaza tsikaritra kely aho. Sendra nanana fotoana fohy aho (minitra fa tsy ora) dia mba nitsidika ilay vohikala malaza efa niova tompo. Am-bolana no tsy nitsidihako azy maharitra intsony indrindra moa rehefa fantatra indray ny tompony vaovao. Ny lohateny fotsiny matetika dia efa ahitana izay ho fizotry ny lahatsoratra rehetra. Akory ny hagagana fa tahaka ny nivily lalana ny fironan-dahatsoratra ao amin'ity vohikala ity sa izaho mihitsy no tsy maharaka ny votoatin'ny Matoandahatsoratra hatramin'izay? Andeha ve atao hoe tsy nirona na nitongilana izany mihitsy izy? Ny mpamaky tsirairay dia efa afaka mamaly sy mahafantatra kokoa noho ny mpanoratra.
Nojereko ary ny lahatsoratra farany fa tena karazany mamely an-kitsirano ny fitondrana misy ankehitriny. Ilay lohateny fotsiny dia nahagaga ahy sy saiky nampihomehy irery ahy. "Karatra farany, Fifidianana, antsom-pitaka hitsefotra". Novakiana dia zendana. Nisy ny nanoratra teny antenantenany teny hoe "efa mitsinjo sahady ny fiodin'ny rivotra ve no mitady hivadi-dela indray?" na teny mitovitovy tahaka izany saingy efa voaaisotra ilay teny rehefa niverina namaky aho io alina io; izany hoe mbola mahery ny sivana ao raha ny fijeriko azy na dia miova fiteny aza izy... Io angamba no tena manamarika ny havitsian'ny mpamoaka hevitra avy eo. Lasa ny saiko hoe mitsapa ny halalin'ny rano ve sa ahoana?
Raha ny tsikaritro tamin'ny fanaovana sivana aloha dia mety mbola tsy hiova ny fanao na dia hiova aza ny fironana politika, izany hoe tsy antenaina loatra ny fisian'ny fivoarana eo amin'ny toe-tsaina mahazaka ny hevitra sy ny tenin'ny hafa, indrindra izay tsy mitovy hevitra. Manaraka izany, manana tompo ireny vohikala ireny ary azo lazaina hoe matanjaka ny sampana fampitam-baovao ananany. Malaza ihany koa ny gazety roa, ny iray amin'ny teny Malagasy ary ny iray amin'ny teny frantsay, izay samy manana voambolana manomboka amin'ny litera "V" avokoa. Raha metimety sy malaza ve ny "fiovan-kevitra" ao amin'ity vohikala nanana ny lazany ity dia hiova fironana ihany koa ireo gazety roa nolazaiko ireo? Izay no tena nahatonga ahy hanoratra aloha!
Ny zavatra nalaza dia mpandraharaha akaiky dia akaiky ny PHAT ny tompon'ireto sampana famoaham-baovao telo voalaza ireto. Rehefa nipoaka ny raharaha andramena tratra tany amin'ny nosy Maorisy dia nandeha ny resaka, tsy voatery ho marina, fa anisan'ny voarohirohy ilay mpandraharaha. Voatery nitsoaka ranamana, hoy hatrany ny resaka an-jorony, na navela hitsoaka mandra-pilamin'ny raharaha angaha... saingy tolagaga ihany ny tena raha nahita ilay lahatsoratra ka miandry ny fivadihan-delan'ny gazety. Koa raha sanatria mivadi-dela ihany koa ny gazety roa tonta, noho izay mety ho baikon'ny tompony, dia manontany tena aho hoe iza izany sisa ny gazety mpiaro mavitrika ny PHAT?
Nanoratsoratra ihany ny tena tamin'ny fanombohan'ity volana ity hoe ekeo izay lazainy. Efa natolotsika teo ampelantanan'ny SADC ny ho avy politikantsika Malagasy. Efa toy ny hanaiky mangingina any am-pony sy any an-tsainy tsirairay avy any ny mpanao politika avy amin'ny ankolafy sy tsy ankolafy rehetra. Heverina manko fa avy amin'izay fanekena izay rehetra mivoaka avy any no lalana mora sy haingana indrindra hivoahana amin'ny krizy sy ny tetezamita.
Samihafa tokoa anefa ny fomba fihevitr'olo-tsotra sy ny fomba fihevitra mpanao politika. Hay ry zalahy ireto mitady ny fandresena avy amin'izay lazain'ny SADC. Ny fandresena tadiaviny dia ny hahazo iray manontolo izay kendreny, ka anatin'izany ny eriteritra hanakana izay mpifaninana na mpifanandrina aminy rahatrizay tonga ny fifidianana, tsy ho afa-miditra ho amin'izany fifaninanana izany mihitsy. Endrika tahotra safidim-bahoaka sy tahotra fandrao ny mpifanandrina amin'ny tena no tian'ny olona kokoa. Koa raha mbola mikatso eo amin'izany kizo izany isika, aiza amin'izany ity fanantenana lehibe lazain'ity lohateny?
Fanantenana lehibe fa tambatambazana fatratra ny foloalindahy ankehitriny hisian'ny fitombenana ara-pitondrana, araka ny eritreritr'ireo mifehy ny fanjakana ankehitriny. Ary ny tena nivandravandra aza dia izato 9 miliara ariary nomen'ny tafika Frantsay ho an'ny tafika Malagasy hanaovana fiofanana isan-karazany, porofo fa matotra tanteraka ny fiaraha-miasa ara-tafika eo amin'ny Malagasy sy ny Frantsay. Fa inona hoy ianao no tsara kokoa, fifandraisana diplomatika sa fifandraisana ara-tafika? Fanantenana lehibe fa tsy ho fantatra sy tsy ho azo faritana mihitsy ny datim-pifidianana mety ho atao saingy hanao tokoa ve? Rehefa tsy misy datim-pifidianana voaomana dia mbola mitohy izany ny teteza-miitatra sy ny fitantanany ny firenena. Amiko manokana: eritreritra ny an'olona fa tsy ho araka ny eritreritra mihitsy ny ho fandehan-javatra. Fehiny : Toa finoana ihany koa izany iankinan'ny fanantenako izany!
Dia eo amin'ny fotoana iandrasana ny fanapahan-kevitra avy amin'ny SADC amin'izay isika rehetra. Eo am-pelantanan'ny vahiny ny ho avin'i Madagasikara ara-politika amin'ity andro Asabotsy 11 jona 2011 ity. Raha kepoka teo am-pihainoana ny fanambarana nivoaka avy amin'ny Parlemanta Eoropeana ny mpanohana ny FAT noho ny famelezana an-kitsirano ny Filohany sy ny mpanaraka azy dia nampahery tena avy eo. Nivoaka amin'izay ny fanambarana fa angady mondry tsy mahatapak'ahitra izany Antenimiera Eoropeana izany fa ny fitambaran'ny Filoham-pirenena Eoropeana ihany ihany no tena mikaonty.
Nanambara ihany koa ny Masoivoho Frantsay, nandritra ny fankalazana ny fetim-pirenena Rosiana, tetsy Ivandry, fa ny fanapahan-kevitra avy amin'ny SADC ihany no tena misy heriny. Azo heverina ho karazany nikoropaka ihany ity ranamana ity. Samy miditra an-tsehatra amin'ny raharaha Madagasikara moa izany na ny Antenimiera Eoropeana na ny Ambasadera Frantsay, ary ny tsy azo adinoina dia ny SADC. Efa navoakako teto fa tsinjo nirona tsikelikely hanaiky ny tondrozotra "novolavolain'ny dokotera Simao" ity fikambanam-paritra ity ka karazana tsindry ihany ilay fanambarana avy amin'ny Parlemanta Eoropeana raha hahasahy hanaiky ny fitondran'ny mpanongam-panjakana sy ny fikarakarany fifidianana ihany ny fitambaran'ny Filoham-pirenena sy ny filoham-panjakana ao amin'ny SADC na tsia.
Fanontaniana hafa mandritra izany ihany koa ny hoe hiasa mafy ve ny fampitam-baovao tahaka ny AFP, RFI, Reuters, AP? Hiasa ho amin'ny lainga sa hiasa manakory. Mila mitandrina hatrany amin'izay vaovao hipoitra rahampitso ny rehetra. Jerena tsara ny loharanom-baovao. Tadiavina ny antontan-taratasy loharano. Raha ny mety aza dia miandry ny andro alahady na alatsinainy mihitsy aza raha mbola tsy hita imaso ny fanambarana ofisialy. Manaraka izany dia tsara ihany koa raha asiana rano mangatsiaka eo am-piandrasana ny vaovao ary tsy hipetra-drery na hitoka-monina fandrao tsy misy mahita ny fahavoazana raha sanatria...
Fampiomanana ho an'ny rehetra ihany no ataoko. Raha namaky ity hevitra iray ity aho dia mahatsinjotsinjo ny fanapahan-kevitra mety ho nivoaka raha tsy nisy ilay fihaonana tany Gaborone - Botswana. Dika nataona mpanohana ny fitondrana misy eto Madagasikara amin'izao fotoana izao izy ity:
Voici la teneur de cette décision officielle de la SADC :« Le Sommet a :
(i) entériné :
(a) le rapport du Médiateur ;
(b) la Feuille de route et a insisté sur la nécessité pour tous les acteurs de respecter son contenu jusqu’à la tenue des élections ;
(ii) lancé un appel pressant pour que tous les acteurs soient inclus dans la mise en œuvre de la Feuille de route à Madagascar ;
(iii) exhorté les mouvances Ravalomanana, Ratsiraka et Zafy d’adhérer à la Feuille de route et aux Institutions de la Transition ;
(iv) indiqué son soutien à la tenue d’élections crédibles, transparentes, libres et justes à Madagascar sous la supervision de l’ONU et de la Communauté internationale et en étroite collaboration avec la SADC en vue de ramener le pays à la normalité constitutionnelle ;
(v) appelé la Communauté internationale à accorder au processus politique à Madagascar un soutien financier destiné à ramener le pays à la normalité constitutionnelle ;
(vi) exhorté M. Andry RAJOELINA d’instaurer des conditions propices au retour de MM. Marc Ravalomanana et Didier Ratsiraka à Madagascar ;
(vii) réaffirmé la nécessité d’un processus politique inclusif intégral en vue de trouver une solution durable aux problèmes auxquels Madagascar est confronté.
Le Sommet a :
(i) mandaté les Présidents de la SADC et de l’Organe de convoquer d’urgence, avec l’assistance du Secrétariat, une réunion de toutes les onze mouvances qui ont participé à l’élaboration de la Feuille de route afin de discuter, entre autres, de la voie à suivre pour assurer la tenue d’élections libres et justes ;
(ii) décidé que la réunion visée ci – dessus se tiendra au siège du Secrétariat de la SADC ;
(iii) décidé que la réunion verra la présence du Président de la SADC, du Président de l’Organe de coopération en matière de politique, défense et sécurité, du Médiateur de la SADC pour la question malgache et des onze mouvances qui ont participé à l’élaboration de la Feuille de route.
Le Sommet a salué son Excellence Joaquim Chissano, ancien Président du Mozambique et Médiateur de la SADC pour la question malgache, pour les efforts qu’il entreprend au nom de la SADC pour trouver une solution durable à la crise malgache ».
Ainsi, tous les Malgaches viennent d’être officiellement informés de la teneur exacte de la décision que le Sommet extraordinaire des Chefs d’Etat de la SADC a pris à Windhoek ce 20 Mai 2011 dernier.
Raha jerena ny avy amin'ny teny anglisy dia tahatahaka io ihany no voalaza nefa jereo ihany ahitanao ny fahasamihafany. Misy koa olona iray heverina ho nahazo ny lahatsoratra fototra nadika teny frantsay ka omena anao ny nosoratany izay ahitanao fa misy ny nesorin'ny mpamaky tao amin'ilay vohikala nolazaiko teo. Raha misy ny kamo hanindry ny ao anatiny dia averiko etoana ihany ilay izy:
Ci-joint le document de cadrage par la SADC des négociations à Gaborone (Botswana) :
Le Sommet a :
I - Entériné :
a – le rapport du Médiateur ;
b – la Feuille de route et a insisté sur la nécessité pour tous les acteurs de respecter son contenu jusqu’à la tenue des élections ;
II - Lancé un appel pressant pour que tous les acteurs soient inclus dans la mise en œuvre de la Feuille de route à Madagascar ;
III – Exhorté les mouvances Ravalomanana, Ratsiraka et Zafy d’adhérer à la Feuille de route et aux Institutions de la Transition qui sont encore à restructurer ;
IV – Indiqué son soutien à la tenue d’élections crédibles, transparentes, libres et justes à Madagascar sous la supervision de l’ONU et de la Communauté internationale et en étroite collaboration avec la SADC en vue de ramener le pays à la normalité constitutionnelle ;
V – Appelé la Communauté internationale à accorder au processus politique à Madagascar un soutien financier destiné à ramener le pays à la normalité constitutionnelle ;
VI – Exhorté M. Andry Rajoelina d’instaurer des conditions propices au retour de M. Marc Ravalomanana et Didier Ratsiraka à Madagascar ;
VII – Réaffirmé la nécessité d’un processus politique inclusif intégral en vue de trouver une solution durable aux problèmes auxquels Madagascar est confronté.
Le Sommet a :
I – Mandaté les Présidents de la SADC et de l’Organe de convoquer d’urgence, avec l’assistance du Secrétariat, une réunion de toutes les onze mouvances qui ont participé à l’élaboration de la Feuille de route afin de discuter, entre autres, de la voie à suivre pour assurer la tenue d’élections libres et justes ;
II – Décidé que la réunion visée ci-dessus se tiendra au siège du Secrétariat de la SADC ;
III – Décidé que la réunion verra la présence du Président de la SADC, du Président de l’Organe de coopération en matière de politique, défense et sécurité, du Médiateur de la SADC pour la question malgache et des onze mouvances qui ont participé à l’élaboration de la Feuille de route.Le Sommet a salué son Excellence Joaquim Chissano, ancien Président du Mozambique et Médiateur de la SADC pour la question malgache, pour les efforts qu’il entreprend au nom de la SADC pour trouver une solution durable à la crise malgache.
Par Serge Zafimahova sur Facebook.
Milaza fa toa efa nanaiky ny tondrozotra tokoa ny Vovonana nataon'ny SADC tamin'ny 20 mey lasa teo. Novalian'ny ankolafy Ravalomanana moa izy io ka azonao jerena eto ihany koa ny valinteny nataony. Fampiomanana io nataony io koa dia ampoizina tsy hisy loatra intsony ny fiovana amin'ny ankapobeny satria izay mitana ny hery ihany no mitana ny fahefana ary izay no vahaolana tsotra indrindra hitan'ny mpanelanelana. Izany hoe nomena andro fotsiny isika hahazaka tsara ilay fanapahan-kevitra tsy ho araka izay antenain'ny mpanohana ny ankolafy Ravalomanana.
Hevitro manokana: tsy ny fitadiavana ny Praiminisitra no tokony notakian'ny ankolafy Ravalomanana fa ny fodiany haingana dia haingana irery ihany, eto amin'ny efa voasoratra anefa dia ny sitrapon-dRajoelina irery ihany no hahavitana izany na tsia. Samia mieritreritra ny tsirairay!
Mialoha ny resaka dia fankasitrahana ny fanarahanareo mandrakariva ity bolongana ity no ataoko solon'arahaba. Nihevitra aho fa olona iray no nilaza ny heviny tamin'ny lahatsoratra teo aloha kanjo rehefa nojereko ny rohy niaviany dia samihafa ihany ilay izy. Ankasitrahana indrindra ny famakianareo sy ny finoanareo na handinihanareo izay voasoratra na dia maro dia maro tokoa aza ny tsy mamoaka ny heviny. Tsara ihany ny manamarika fa tsy vondron'olona ny "Maharesaka VETO" hany ka tsy haharaka ny hanoratra isan'andro loatra intsony noho ny fahasahiranana sy ny asa aman-draharaha. Manoratra ihany anefa ny tena satria toy ny ra mikoriana io, ary indraindray aza tsy mahavita zavatra hafa raha tsy manoratra kely izay hevitro sy ny tsikaritro. Hiditra amin'ny votoatin-dresaka amin'izay ary isika.
Ataoko fa samy variana isika ny amin'ny fahasahian'ny vondrona SADC mandany vola amin'ny raharahan'i Madagasikara. Tahaka izany ihany koa ny tena. Maro dia maro isika no mihevitra fa manipy vola amin'ny varavarankely ny SADC tamin'ny fivoriana heverina avy hatrany ho tsy mahomby. Betsaka isika no tsy nanantena na inona na inona loatra tamin'ny fivoriana natao tao Gaborone renivohitr'i Botswana ity. Fihetseham-po tahaka ny ahoana kosa moa no ao anatintsika rehefa nirava ilay fivoriana? Samy nisento ve fa marina ilay vinavina hoe tsy misy na inona na inona hivoaka avy ao? Inona tokoa moa no ho vita ao anatin'ny roa andro fotsiny raha ny mpanelanelana nanketo Madagasikara aza mila handany amam-bolana tsy mahavaha olana akory? Saingy izao: Inona tokoa no tena tanjon'ny SADC tamin'iny fivoriana iny? Hampanao sonia ve? sa handresy lahatra? Sa inona marina?
Isika rehetra dia vavolombelona avokoa fa misy ny milaza tsy ho any Gaborone afa-tsy hoe hanao sonia fotsiny ny fifanarahana efa vita teo aloha. Isika rehetra dia samy efa nahara-baovao fa misy ny mbola mitady ny hanohy adihevitra hisian'ny mangarahara kokoa amin'ny fifidianana ho avy izay tsy maintsy fiafaran'izao krizy iainana izao. Saingy mbola tsy fantatra aloha hoe fifidianana fahafiry vao hoeken'ny iraisam-pirenena karazan'ny lakile famaranana ny krizy iainana ankehitriny. Samy nosasana atidoha avy amin'ny hevitra sy ny tombatombana isan-karazany isika fa tsy misy mahalala kosa izay sain'ilay fikambanam-paritra tompon'ny fanasana. Ary moa ve tsy nifandresy lahatra aza isika hanaporofoana amin'izay miresaka sy mitafa amintsika fa tsy mahavaha olana ny SADC ka tokony ovaina fikambanam-paritra hafa ny mitantana indray ny fanelanelanana. Hitako tsipalotra eny ho eny hatrany manko ny fikirizana hampidirana ny OIF (mpiteny Frantsay) na ny COI (Oseana Indiana) ho mpanelanelana; raha ireo fikambanana ireo tokoa no nanelanelana dia efa ela no "nivaha ny krizy" ary efa nitondra niadana sy eken'ny Iraisampirenena ny nandromba-pahefana ankehitriny.
Sarotra dia sarotra ny tranga eto Madagasikara satria tsy afa-mahavaha olana intsony isika samy Malagasy satria efa niasa ny fitaovam-piadiana nanonganam-panjakana ka tsy mpitsara tsy mitanila intsony ny Tafika noheverina ho tsindriletam- pahefana manda faran'ny Repoblika (sy atahoran'ny mpanao politika tsy hihoam-pefy). Na hiantso fifampidinihana samy Malagasy impiry eto aza isika ka tsy misy ny raiamandreny toavina sy ekenteny ary tsy vonona ny tsy hitongilana befahatany ny tafika amin'ny fanapahan-kevitra famahana olana dia hihodikodina fotsiny isika nefa dia tsy hisy fandrosoana na dia kely aza. Napetraka amin'ny vahiny ny fanelanelanana satria, voalohany izay no fombafomban'ny famahana olana amin'izao fotoana izao, tahaka ny hitantsika any Honduras. Faharoa, ireo no heverina ho tsy mitongilana befahantany sady mihaino tsy mahalala tsara ny zavamisy fa mandray kosa ny tatitra avy amin'ireo ankolafy tsirairay ka avy amin'ny tatitra no ahafahany manao tsoa-kevitra. Mazava loatra fa miankina tanteraka amin'ny fahaizana mitatitra sy mandresy lahatra ny fifampiresahina amin'ny mpanelanelana tsy voatery hahalala ny antsipirian'ny zavamisy eto Madagasikara. Koa aza atao mahagaga raha misy ireo ankolafy hodidinina manampahaizana manokana momba ny serasera sy ny lalàna.
Ankehitriny isika miandry ny fanapahan-kevitra avy amin'ny vahiny. Toy ny tsy manana fiandrianam-pirenena intsony fa izay sitrapony dia tokony hotanterahina. Safidintsika io na dia tsinahy aza ka tokony ekena hatrany na inona valiny na inona. Na mifanaraka amin'ny fanantenantsika na heverina ho manosihosy ny fironana misy antsika sy heverina ho tsy rariny aza dia tsara samy milaza mialoha ny hanaiky ny fanapahan-kevitra mivoaka avy any isika. Raha hoy ny filazana hoe mitondra Rajoelina ary tsy mody Ravalomanana dia atao ny fifidianana dia aleo ho izay fa tsy mila adihevitra intsony. Raha hoy ny fanambarana hoe miala Rajoelina ary mody Ravalomanana dia tokony ekena ihany koa satria izay no fanapahan-kevitra farany. Raha hoy ny filazana hoe mitondra Rajoelina dia mody Ravalomanana dia samy hanofahofa sainam-pirenena avokoa amin'ny fetim-pirenena ho avy. Raha toa indray mivoaka ny hoe miala Rajoelina dia tsy mody Ravalomanana dia tsy maninona fa izay no heverin'ny SADC fa tsy mandratra indrindra ny vahoaka Malagasy izay hisy ratra ihany. Koa izaho manokana dia ekeko avokoa izay valiny avy any na ho vy na ho vato na ho vary fa enga anie ho hain'ny SADC ny mampihatra izay fehikeviny ary hisy tokoa izany fehikevitra izany. Raha manankambara amin'izay fehikevitra mivoaka ny vahoaka izany hoe ny vondron'olona maro sahy mihetsika sy mahasahy mihantsy ny mpitandro ny filaminana dia resaka hafa izany saingy tsy mino loatra ny hisian'izany ny tenako. Hevitra ny ahy izay, mety ho be ny tsy mahazaka saingy izay no fitandroako ny fahalalahako miteny an-tserasera. Tsy manery anareo ihany koa aho hitovy hevitra amiko.
Somary hiresaka zavatra hafa indray aho ary atao hoe fiainana an-tserasera indray ity resahina ity. Niditra tamin'ilay Yahoo Mail vaovao miloko manga antitra iny ny tena fa tahaka izay nidiran-doza. Rehfa tafiditra ao amin'ny boaty fandraisana aho ka hiditra amin'ny lisitra tsirairay dia tsy misy hita avokoa fa fotsifotsy mangotatana fotsiny no solon'ny votoaty. Nidirako tsirairay daholo ny "taratasy" rehetra fa taratasy fotsy daholo. Gaga aho, noankotrihina (update) fa tsy nisy fiovana. Inona ary ity loza nidirana ity ho'aho? Andao hisolo fafana hoaho ka tsy ato amin'ity Google Chrome ity aho no hijery ny mailaka fa jerena kely ao amin'ny Mozilla Firefox indray. Niditra tao amin'ity notononiko farany aho dia hitako fa indreo hita ny votoatin-tsoratra lasa taratasy fotsy ao amin'ny Google Chrome. Dia asa any aminareo izay efa nanova mailaka Yahoo ho ilay farany iny raha tratran'io nolazaiko io ianareo fa mitantara aho hijeren'izay manam-pahaizana aminareo azy!
¡No!ustedestáenelblogJentilisa: Maharesaka Veto. Tsy diso bolongana mihitsy ianao fa tena ato amin'ny Maharesaka VETO. Roa taona! roa taona ny vahoaka Hondiorana no nitolona hiverenan'ny filoha naongana tamin'ny jona 2009 ary tafaverina an-tanindrazana indray amin'izao fotoana izao. Vaovao toa tsy tiana hivoaka loatra saingy manana ny lanjany ny ho an'ny firenena nisiana fanonganam-panjakana toy ny teto Madagasikara. Hamoaka lahatsary ho anareo ny mpanoratra hahitanareo ny fitoviana sy ny tsy fitoviana teto Madagasikara sy tany Honduras.
Misy sary tsy mety tafavoakako mihitsy eo fa tsindrio ny rohy voalohany fa mahaliana dia mahaliana.
Ny tsy nananan'ny tolona teto Madagasikara dia ny fanaovana rindran-kiram-panoherana tahaka izao nefa dia nisy kosa tany Honduras.
Ity ary ny tonon'ny hira fanevan'ny tolona tany Honduras
Fanamarihana: Tsy mahay teny epaniola na ny pitiny aza i Jentilisa fa ny google translate no mba ampiasainy sy izestiavany eo. Dia mirary soa ho an'ny reny rehetra nahatratra ny fetiny ihany koa ny mpanoratra!
Dia misy tokoa ny mahita raha, raha "La Marseillaise" nohiraina gasy no naseho anao farany dia ny Haleloia Malagasy hiraina any am-piangonan'ny vazaha indray ity manaraka ity. Nahafinaritra an-dry zareo ilay izy ary nataony hoe Haleloia Malagasy ny anarany.
Malagasy any ambanimbanivohitra any mihira ilay hiram-pirenena
Atao hoe tanora miala voly maka tahaka ilay Malagasy angamba
Tena lasa vanim-potoana mialoha mihitsy ilay mpamorona na efa naheno Rock
Hoy ilay Senegaley tsy nahazo visa izay hoe: "Allons enfants de la Patrie, le jour de gloire est terminé". Na izany na tsy izany mety ho avy indray ny fotoana mianatra ity hiram-pirenena vahiny indray ny Malagasy mpianatra rehetra.
Tena mihamisetrasetra ihany ilay hira ka nanjary toetra ve avy eo? Vita tompoko!
Izany hoe mivadika zavatra hafa ity. Mety ho falifaly ianao mihaino sy mijery ny ataon'ireo olona ireo ary voatery nanongilana ny tarehy mihitsy aza tamin'ny voalohany. Fa eo amin'ny toe-draharaham-pirenena dia ilaina ihany ny fanangonan-tsonia indraindray na mpanohitra na mpanohana azy ianao, raha tena demokraty tokoa. Asaina ianao hanao sonia hahazoana olona mizaka zom-pirenena Malagasy iray hirotsaka hofidiana ijerena raha naloambahoaka tokoa izy na ny mifanohitra amin'izay, izany hoe mamim-bahoaka. Izaho mahita fa tsy voatery ny mpanohana azy no manao sonia fa ny mpanohitra azy ihany koa ka te-hahita marina izay ironan'ny mpifidy rehetra. Tsindrio ary ny rohy dia ataovy ny sonia ho an'izay sahy miseho anarana. Marihana fa mila hamarinina any amin'ny adiresy imailakao ny "sonianao" izay fanindriana bokotra fotsiny.
Mialoha ny ilazana izay tiana ampitaina dia tiako aloha ny mizara aminareo, any ampitan-dranomasina sy any amin'ny faritany tsy mahita na tsy mahara-baovao nefa afa-mijery aterineto, televiziona malagasy telo mety ahitanareo sombin'ny toe-draharaha misy eto an-tanindrazana sy ahafahanareo mampitaha izay tsy avoakan'ny haino aman-jery mahazatra nefa hitantsika aty amin'ny aterineto sy ny vaovao mety tsy resahina amin'ny aterineto nefa hitanareo ao amin'izy ireo. Ataoko fa tombony lehibe ho anareo te-hanaraka ny zava-misy eto Madagasikara ny hanarahanao azy ireo.
Ny roa voalohany araka ny fahalalako azy dia ny mpanjifa ao amin'ny moov.mg ihany no mahazo azy mivantana sy maimai-poana. Ny hafa kosa tsy mazava amiko loatra fa mila mifanoratra amin'ny tompon'io tranonkala io angamba sady misy sara aloa vao mahazo azy mivantana, raha tonga moa ianareo dia tafiditra avy hatrany dia arahaba soa arahaba tsara. Ny voalohany moa dia ny televizionam-panjakana araka ny mahazatra ihany: ny TVM. Na dia eo aza ny mety ho lesoka lehibe amin'ny fanasohasoana ny mpitondra dia ilaina ihany ny mahafantatra ny vaovao aely manerana an'i Madagasikara sy ny azo heverina ho fantatry ny rehetra eto Madagasikara ary azo refesina avy amin'izany ny vaovao omena ny vahoaka Malagasy.
Ny faharoa kosa izay sintonina avy ao amin'ny hihy Live ao amin'ny moov.mg ihany dia ny Matv izay televiziona tsy miankina sy manana fandaharam-baovao maro ihany koa. Saiky hita ao avokoa ny fanehoan-kevitry ny ankolafy politika te-hiresaka sy te-ho hitan'ny olona fa tsy voatery hoe ny ankolafy iray ihany no hibahan-toerana ao. Amin'ny ankapobeny dia eto Antananarivo sy amin'ny aterineto atoro anao io ihany no ahitana azy ka anjaranao ny manaraka raha tia hahalala vaovao misimisy eto Madagasikara ianao. Somary mahavariana ahy fotsiny raha tena mivantana ny Matv ao fa isak'izay mijery aho dia vaovao hatrany no hitako, nefa hisy tahaka izany indray moa ve raha izay tokoa no izy? Manana rohy hafa azo jerena ihany ny Matv ary ahitana hihy [onglet] isan-karazany ao aminy.
Ny fahatelo izay atoro anao kosa dia tsy ao amin'io vohikala io no ijerena azy sady tonga dia tafiditra maimai-poana ianao: Tv Plus Madagascar izany. Aleo kosa aloha lazaina fa tsy mivantana kosa ny vaovao hitanao ao fa tratra aoriana kely saingy raha miandry fatratra izay mety hahaliana anao ianao dia ny fanarahanao ny kaonty twitter-ny ihany no tsotra indrindra. Ny tombony betsaka dia azonao jerena amin'ny fotoana rehetra ny vaovao sy ny fandaharana heverin'ity haino aman-jery ity ho mahaliana ny besinimaro. Azonao iverenana avokoa noho izany ny fandaharana rehetra naraikiny ho an'ny aterineto ary mety ho gaga ny olona eto an-tanindrazana fa tahaka ireny hoe eto ihany ianao na dia any ampitan-dranomasina lavitra any aza.
Izay no ela fa hiditra amin'izay tiako ambara momba ny toe-draharaham-pirenena amin'izay aho. Tsy hiresaka na hitabataba momba izay fanekena nataon'ny SADC ny tondrozotra Siamo na tsia intsony aho fa efa maro izay namoaka ny vaovao sy ny heviny izay. Raha nisy ny olona tafaresaka tamiko mialoha ny fivoriana manokana nataon'ny SADC dia nanambara mazava aho fa tsy afa-manapa-kevitra avy hatrany ny momba an'i Madagasikara io fikambanam-paritra io fa anjaran'ny eto an-toerana ihany ny mandroso hevitra amin'ny hitantanana an'i Madagasikara fa anjaran-dry zareo fotsiny ny mijery raha niarahan'ny daholobe ilay fanapahan-kevitra na maro ny vondrona mahasolo-tena nanapa-kevitra taminy na tondrozotran'olo-tokana na firehana tokana no natolotra. Raha ny zavamisy ankehitriny anefa dia tsy ho tanteraka na oviana na oviana izany karazana marimaritra iraisana izany raha ny mpanao politika avy amin'ny ankolafy rehetra no andrasana.
Efa nohazavaiko tamin'ny fomba hafa ihany fa tsy tokony avela irery ho an'ny mpanao politika intsony ity raharaha ity fa lasa ny adi-seza hatrany no manjaka. Tsara mandray andraikitra avokoa ny rehetra fa raha mbola mialangalana isika dia hitarazoka io ka ho tafahitsoka tanteraka ny firenena... na voatery hanaiky ny tondrozotra mipetraka farany ilay fikambanana dia izay izany no izy. Manana tombony lehibe amin'io fotoana io izay efa nametraka fa hotontosaina mialoha ny faran'ity taona ity ny fifidianana antenimiera sy filoham-pirenena. Raha jerena amin'izao fotsiny dia ny fifidianana tokoa no marika maha-demokraty ny firenena iray na tsia saingy ny mangarahara ao anatiny no mametraka olana lehibe sy tsy maharisika loatra.
Noho izany: soso-kevitra ny ahy hoe tsara ny mitady vondron-kery eto an-toerana, tsy avy amin'ny mpanao politika, hanao vovonana na fivoriana itambaram-be hanolotra tondrozotra iray matanjaka sy maharesy lahatra ny fiaraha-monina iraisampirenena. Tondrozotra mametraka ny vahaolana ialana amin'ny krizy tokoa ary lalana mizotra mankamin'ny fifidianana madio sy mangarahara izay vavahady lehibe ivoahana amin'ny krizy. Ilaina ny rafitra manatontosa ny fampihavanam-pirenena izay iniana tsy lazaina intsony amin'izao fotoana izao ary vita izany vao tontosaina ny fifidianana. Rafitra tsy azo tsinontsinoavina ihany koa ny Vaomieram-pirenena momba ny fifidianana ka ao no iray amin'ny tokony hanana tetibola matanjaka indrindra. Aleo aloha faranana hatreo fa mety ho be ny hilaza fa revin-gadra ny an-tena nefa aleo nolazaina ihany na dia tsy mahafapo ahy izay manoratra azy ihany koa aza izay efa voasoratra fa mbola eo am-pierirteretana lalina.
Tsotra ny resaka! Mila olona toa an'i Malcom X izao miaraka amin'ny fifandaminana matanjaka fa tsy tokony hanaiky vokisana rivotra fotsiny. Raha tsy izay tsy hisy dikany izay fidinana an-dalambe. Ny toy izany no nampahery vaika ny 2009 na dia mpifanohitra tamin'ny hevitro aza ry zareo. Averina eto ihany koa ny tsikaritra etsy sy eroa mety ho tsy hitanareo!
Raha nisy ny olona nilaza azy ho tsy leo politika dia tsy manaiky lembenana ny aty ary azo heverina ho karazany nahavery ny maro tamin'ny mpamakiko fahiny aza izany nironako tamin'ny politika izany. Ankehitriny asa raha mbola hanana fahazotoana ho amin'izany aho na tsia. Tsia, tsy mety leo politika aho fa tsy te-hiresaka izany an-tserasera intsony. Kamo aho ny hanohy hanoratra momba izany hatrany. Izay angamba no tsy nanoratako fotoana lavalava izay ankoatra ny fahasahiranana ahy manokana.
Nosoratako tamin'ny lahatsoratra teo aloha fa misy ny zavatra saiky havoakako dia niova lohahevitra vetivety aho. Manahy ankehitriny fa mety tsy ho tafaverina hanoratra izany intsony ny tena. Nahoana? Herinandro vitsivitsy lasa izay dia nisy olona fanta-daza niantso ny tena mba hanaitra ny mpamaham-bolongana malagasy hanana anjara biriky amin'ny famahana ny olana mangeja ny firenena ankehitriny. Nantsoina ny mpamaham-bolongana satria manana tambajotra matanjaka afaka manaparitaka ny vaovao ao anatin'ny fotoana fohy. Tsy avela hogejain'ny mpanao politika avy amin'ny ankolafy rehetra misy intsony ny fiainam-pirenena fa mba manana ny lanjany ihany koa ny firaisa-monim-pirenena. Nampitaiko tamin'ny namana rehetra izany filazana izany ka indroa aho no namonjy ny fivoriana fanomanana. Tsy afaka intsony ny andro manaraka noho ny antony manokana.
Niezaka ny nandresy lahatra ny hafa rehetra tany ambadimbadika tany ny tena, fa nihatakataka avokoa ny rehetra. Na dia niantso hatrany aza ny tao amin'ny komity mpanomana ilay fivoriambe hamoahan'ny firaisa-monim-pirenena ny fivondronany tsy anavahana fironana ary na namerimberina ny antso hatrany tamin'ny hafa aza aho dia antso an'efitra avokoa izany. Niantso olona manokana aza aho hisolo tena ahy amin'ny fotoana rehetra tsy ahafahako saingy herim-po very maina izany. Mbola variana amin'ny TEDxTNR koa angaha, sady iny tsy miresaka politika loatra dia aleo tsy midikiditra amin'ny resaka fiainam-pirenena.
Ankehitriny, izaho manokana dia tena menatra tokoa. Nandraraka ilo mby an-doha manko, nomena avara-patana kanefa tsy nahay nandray ny voninahitra natolotra ny tena sy ny tontolom-bolongana. Nantsoina, fa nandà. Tsy hitako loatra izay itabatabana politika amin'ny sehatra toy itony raha antsoina mba ho "mpitsara" no mandositra. Tokony ho tonga saina ihany ny hafa raha misy mpamaham-bolongana politika sady mpanao gazety miharihary fironana no manao fampitandremana fandrao tratran'ny "manipulation" ny bilaogera ary faly ery rehefa mahita mpamaham-bolongana manoratra fa tsy te-hiditra "resaka politika". Isika toa mba manan-kevitra ery rehefa manoratra saingy rehefa tonga ny tokoa, mbola miafina hatrany. Eny mety hoe sao fandrika tokoa angaha ka aleo tsy mipoitra hatrany saingy tsy maintsy hotsarain'ny tantara avokoa isika rehetra.
Mbola hanana fahazotoana hiresaka politika ve aho? tsy haiko intsony! averiko indray fa tsy leo aho raha resaka politika fa lasa kamo aho ankehitriny raha mbola hilazalaza izay hevitro amin'izao. Dia nanjary nipololotra ho azy ilay tononkalo nanana ny lazany nosoratan'i Rado manao hoe Boboka aho ry Tanindrazako. Aleo aho angamba hiala sasatra amin'izay raha resaka politika satria tsy mahatarika olona handray andraikitra eo anivon'ny fiainam-pirenena akory :)
Jentilisa 16 mey 2011 amin'ny 01:45
Ps: raha ilay resaka moov madagascar sy ny bilaogera dia azonao jerena ato ny tohiny.
Na dia saiky zavatra hafa aza aloha no nosoratana dia tsy maintsy manao ity adidy ity ny tena ho fiarovana ny fahalalaham-pitenenana. Tafiditra ho tantara izany fa nisy ny fitoriana voalohany eny amin'ny Fitsarana ny Bilaogera Malagasy Iray eto Madagasikara. Samsoudine manana ny solon'anarana SSD-Dago no nahazo ny loka voalohany notoriana noho ny zavatra nosoratany tamin'ny aterineto. Ary tao amin'ny vondrona Facebook LES INSATISFAITS DE MOOV-ORANGE-BLUELINE ET CIE (PROVIDERS INTERNET) no namoahany izany vaovao izany. Ny mpitory dia ny Moov.
Marihina tokoa fa somary henjakenjana ny teny navoakan'ny namana tao amin'ny bolongany saingy raha ny hatezerana niarahan'ny rehetra nanana tamin'io fotoana io dia mety ho tonga amin'izany mihitsy ny fitenenana. Ny fahatapahana ela dia ela nataon'ny moov nanomboka ny 12 mars 2011 kanefa tsy nisy fampihenam-bidy ny fotoana tsy nahafahana niserasera dia azo lazaina ho karazana halatra ihany izany raha ny fijeriko azy aloha. Ny vahaolana nataon'ilay orinasa moa izany dia ny nitory an-dranamana mba hanana ny lazany kokoa angaha ny MOOV. Ny fotoam-pitsarana moa dia amin'ny zoma 6 mey 2011 amin'ny valo ora maraina ao amin'ny efitra faharoa. Manentana ny mpamaky sy ny "iray asa" ary ireo rehetra tsy faly tamin'iny fahatapahan'ny aterineto iny ho tonga maro amin'io fotoana io. Ary handinika ihany koa izay rehetra azo atao mialoha.
Feno 80 taona tamin'ny 29 Aprily lasa teo ny Radio Nasionaly Malagasy rehefa nanomboka tamin'ny anarana hoe Radio Tananarive ka nampiely ny feo hatreo Antaninarenina, nandalo ny Radio Madagasikara ary efa nisy fotoana nanana ny fitaovana raitra indrindra teo amin'ny faritra Osena Indiana saingy noho ny sotasotan'ny sasany moa dia miveriina ho tsizarizary fitaovana indray amin'izao fotoana izao. Tsy mazava amiko tsara intsony moa hoe iza marina no tena anarany amin'izao ora anoratana izao fa apetrako ho Radio Nasionaly Malagasy na RNM aloha. Miarahaba azy indrindra nahatratra izany tsingerin-taona izany na dia mbola tsy tafarina tsara indray aza.
Ny mampalahelo anefa dia tamin'io fotoana io indrindra no nilazana fa harahi-maso akaiky ny famoaham-baovao an-tserasera Malagasy. Tsy mazava hatreto hoe hampidiriny ao anatin'izany ve ny bolongana sahala amin'itony na dia an'olo-tsotra aza sa manakory tsara. Raha miteny ny hoe hanara-maso manko dia tsy toy ny zavatra tsara no ilazany azy fa toy ny fandrahonana anay izay niezaka hatrany ny nampahalala izay niniana na nosakanana tsy nampahalalaina tamin'ny alalan'ny haino aman-jery mahazatra. Inona tokoa no tena anton'ny filazana? Noho ny fanisana indray ny isan'ny mpanao gazety ve ka horarana tsy mahazo mamoaka vaovao intsony izay tsy mahazo karatra? Fandrao dia tiana hosamborina satria 'piraty' izay hafa mbola mamoaka vaovao avy eo ve? Toa fanekena ihany izany, amiko, fa nanana anjara toerana lehibe ny aterineto tao anatin'ny roa taona ka tiana hofehezina nefa fandikana ny fahalalahana haneho hevitra izany, afa-tsy hoe tsy voasoratra ao anaty Lalampanorenana intsony angamba io fahalalaham-pitenenana io.
Mifanindran-dalana amin'izany koa anefa dia misy ny fikambanana na sehatra ivondronan'ny Fikambanana te-hametraka ny anjara toeran'ny mpamaham-bolongana eo anivon'ny fiaraha-monina sy ny fahafahana manapa-kevitra anivon'ny Firaisa-monim-pirenena. Tsorina fa tsy tena mahalala tsara ny momba ny bolongana na bilaogy ry zareo saingy mba te-hahafantatra bebe kokoa. Na tiana na tsy tiana noho izany dia hiditra dingana vaovao ny tontolom-bolongana malagasy mpiresaka fiainam-pirenena. Noho ny fotoana dia tsy afa-namelatra loatra momba ity lazaiko ity aho nefa iriako ho voazavako tsy ho ela ny momba io.
Alatsinain'ny paska 2011, niainga maraimbe tao an-trano ny tena noho ny asa. Tamin'ity indray mitoraka ity dia nanararaotra nitondra fakantsary na dia somary manelingelina noho ny habeny ihany aza ny tena. Faritra vitsivitsy teto an-drenivohitra no nandalovana ka nisy ny nopihana moa nisy ny nandalovana fotsiny. Nisinisy ihany ny olona saingy tsy betsaka noho ny mahazatra sady tsy naharenesana tabataba firy. Hafahafa ery izany Behoririka manoloana ny Avance Center ka hatreny amin'ny Irresistible ka tsy nisy ny mpivarotra amorondalana, mbola tsy famelaran-dry zareo entana ny fotoana nandalovako teny satria mbola tsy ampy tamin'ny fito maraina.
Mbola tsy nitanjozotra ihany koa ny fiara nivoaka iny faritra andrefana eny Anosibe sy Anosizato iny. Malalaka ny arabe saingy ny mahavariana eny amin'ny fiantsonan'ny fiara fitaterana hatrany no tena itangoronan'ny mpivarotra amorony efa tafiditra anaty lalana. Hanina mbola manta no tena amidy amin'izany. Ireny ve no toerana azo antoka fa hahazoana mpividy voalohany? Mety ho izay saingy amin'ireny ihany koa no tena mora iasan'ny mpanendaka sy ny mpangaro-paosy voalohany. Tamin'ny ankapobeny izay lalana rehetra nandehanana tato an-tanàna dia malalaka avokoa.
Niditra an'i Mahamasina hatreo amin'ny fiantsonan'ny fiara Anosy mipaka mankeny amin'ny fiantsonan'ny fiara fitaterana Mahamasina, anatin'ny Cité Jardin, no nahitana mpivarotra mitandahatra lava voalohany vao maraina andro alatsinainy. Indraindray mahatonga eritreritra sao ny alatsinainy no tsena eny fa tsy alakamisy intsony. Tena mihamiova ny tontolo saingy mihapotika ihany koa ny arabe.
Miakatra amin'iny Ankadilalana iny dia hitanao ireo fianakaviana manao andiany mandeha an-tongotra hamonjy ny sahan'i Tsimbazaza. Io no faritra anaty fefy andoavam-bola be mpitsidika tranainy indrindra araka ny fahalalako azy. Ny ankizy no tena maro. Tamin'ity andro ity dia nisokatra avokoa ny vavahady telo ananan'ny saha raha ilay iray afovoany alaiko sary ihany no misokatra mahazatra. Milahatra ny besinimaro amin'ireo vavahady telo ireo fa eo amin'ilay vavahady misokatra mahazatra no tena ifanotofan'ny mpivarotra hani-masaka ivarotana eny am-pita. Teo dia hita fa miovaova be ihany ny toetr'andro fa mbetika mitranga ny masoandro, mbetika mandrakotra tanteraka azy ny rahona sy ny rivotra mampangatsiaka.
Mivezivezy eny ihany, somary nahazo ny anaty tanàna indray ny tena. Tahaka ny hifanisa ny isan'ny mpandeha an-tongotra sy ny fiara. Tetsy Ankadifotsy ohatra teo amin'ny fotoana izay nakako sary maraina no somary betsaka ny fiara nifanaretsaka raha somary mitsitaitaika ry zareo ny fotoana hafa tamin'ity andro ity. Inona tokoa moa izany no mety ho antony handehadehanana eny?
mikatona ny fivarotana madinika fa misy ny mpivarotra tsy miala mihitsy
Nandalo an'Akorondrano ny tena ka somary gaga ihany nandalo ity arabe efa nitarina tamin'ny andron'ny filoha teo aloha dia lazaina fa mbola hitarina hatrany. Tsy dia tena mahatadidy ny tombam-bidin'ny fanamboarana na fanitarana aho fa ny hitako dia hakelezina ny eo afovoany. Tsia, asiana faritra manasaraka angamba fa voatery ajanona avokoa manko ny fiara rehetra, ny mianavaratra rehefa hiainga avy any an-tranony hamonjy an'Antaninarenina ny filohan'ny FAT; ary ny fiara rehetra mianatsimo rehefa hody any Ambatobe kosa izy. Mety hahatratra adiny iray izany fanajanonana ny fiara rehetra izany indraindray satria efa niaina izany ny tena. Mba tsy ho ahiana hanakana ny fiaran'ny filohan'ny FAT intsony angamba ny fiaran'olo-tsotra rehefa vita itony fanasarahan-dalana itony.
Efa tena ny olo-tsotra tokoa ny mandeha an-tongotra na dia mety hahatratra ora iray na mahery aza izany. Miaiky ireto fianakaviana manao andiany ireto hamonjy an'i Masay (ny zaridaina namboarina natao hitsangatsanganana ery akaikin'Andranobevava moa izany?) aho fa vao maraina ry zareo ireto no hamakivaky iny lalana iny. Ny folakandro moa dia feno mpandeha an-tongotra avokoa iny lalana natokana ho an'ny mpandeha an-tongotra iny ka manjary tskaritra fa ny lalana be mpandeha andavanandro lasa vitsy na tsy misy olona loatra, fa ny lalana tsy dia ahitana mpandeha an-tongotra kosa no feno azy amin'ity andro iray ity. Izany tokoa angaha no atao hoe mitsangatsangana.
Teto indray ny olona no betsaka noho ny fiara
Rehefa tonga ny atoandro vao tena matevina ny fidirana mankao an-jaridainan'i Masay na dia efa feno tanteraka aza ny ao anatiny ao. Tahaka ny fahafinaretana moa indraindray ho an'ny sasany ny mifanositosika ao anatiny ao na dia ny hipetrapetraka aza no noeritreretina handehanana amin'ny faritra tahaka ireny.
Tsy dia nilahatra loatra ny fiara nivoaka ny fiara tamin'ny lalan'Analamahitsy iny. Tsy azo lazaina ho malalaka ihany koa anefa ny arabe fa somary afa-mandeha mafy avokoa izy rehetra. Teny Ambohitrarahaba ka hatreny amin'ny diako teny Sabotsy Namehana vao nisy ny fitohanan'ny fiara saingy tsy tena nitohana loatra fa nitanjozotra miadana no filaza azy. Ny mampihomehy dia mbola ahitana fiara fitaterana maty hatrany eny an-tsefatsefany eny ka ireny no tena mampisy ilay fitohanana fa tsy dia inona loatra. Sarotra manko ny hisongona fiara lehibe rehefa maromary koa ny fiara ifanenana.
Tranga iray voamarika ny fahamaroan'ny mpandeha scooter izay maro nanao taingi-telo na taingi-droa. Telo manko raha miaraka amin'ny zazakely, ary roa kosa ho an'ny mpivady na mpifankatia fotsiny. Heverina ho ala-olana amin'ny fitohanan'ny fiara izany rehefa tonga ny fodiana araka ny fijeriko azy.
Ny folakandro vao betsaka ny mpandeha an-tongotra no mamonjy ny afovoan-tanàna toy ny etsy Analakely sy Ambohijatovo. Eny no mipetrapetraka amoron'arabe tahaka ireny ankizy taloha tsy mahita atao mijery fiara mandalo ireny ny maro. Tena mahavariana indraindray ny mijery ireny olona ireny. Fa any anatiny any mety manantena ny hiditra anatin'ny fefin'ny kianjan'ny 13 mey ry zareo na dia hafanana be aza ny hozakaina ao. Sa kosa manimanina ny tolona natao? Tsy fantatro loatra fa ny maka sary no mahafinaritra ahy aloha!
Na teo aza izany dia orambe no tena nibahana teto Antananarivo ny folakandro nanomboka tamin'ny telo ora sy sasany teo ho eo ary tsy nitsahatra izany mandrak'alina afa-tsy nandritra ny fotoana fohy ihany. Nisy aza moa, tahaka ny teny Tsimbazaza no nisy havandra nirotsaka mihitsy. Tsy nody maina izany ny mpitsangatsangana tamin'ity indray mitoraka ity.
tsy misy zavamameno na mpikabary akory teny
fa mpanala voly ihany fa tsy nisy mpivarotra tato anaty olona tato an!
Anatin'ny Herinandro Masina isika ho an'ny kristiana. Raha ny Alakamisy masina sy ny alahadin'ny Paska no tena fantatry ny besinimaro dia manana ny anjarany ihany koa ny Zoma Masina ho an'ny fiangonana maro. Eo ny ankamaroan'ny antoko mpihira ao am-piangonana no manao antsam-panahy na toriteny an-kira. Saripika no aseho anareo tao amin'ny fiangonana nentina hahatsiarovana ny maritiora nandritra ny fanenjehana kristiana (protestanta) miorina eo amin'ny vohitra ihany koa saingy tsy miaraka vohitra amin'ireo fiangonana maritiora hafa eto Antananarivo. Iza ary io fiangonana io?
Andro alina hatreo ivelan'ny vavahady
Sary nalaina hatreo am-baravarana iray
Ny antoko mpihira
Sary nalaina hatreny ambony rihana
Nampanakaikezina kokoa ny antoko mpihira ny kinendry
Nalaina hatreo ambadiky ny mpijery, tsy nampiasa flash nandritra ny fakan-tsary rehetra
Ny mpanatrika sy ny atrehina
Ny mpanatrika ambony sy ambany rihana.
Ny mpanoratra dia mirary paska sambatra ho antsika rehetra. Hifampitondra am-bavaka anie ny mpino rehetra.
Miarahaba ny rehetra indray, momba ny tanànan'Antananarivo indray no resahina etoana. Efa nahare ny tetikasa fitaterana filamatra avokoa amngamba ny mpanara-baovao rehetra. Ny fanatsarana ny fiantsonana miainga avy eny amin'ny 67ha mizotra mankeny Ankatso sy ny fiverenana no tsiahivina etoana. Efa nisy ny fitokanana ireo zavabita, izay tsy lavina fa mahafinaritra ny mijery azy ary efa volabe tokoa no lany.
Saingy na eo aza izany ny fiantsonana etsy 67ha (efa tsy any intsony moa ny tena no mipetraka hany ka tsikaritra ilay izy rehefa nandalo teny ny tena) kosa na dia efa natomboka aza ny asa dia mbola maro loatra ny zavatra mbola tsy vita, ny arabe dia mbola tsy nokitihina ny antsasany. Tsy mbola tafaverina miasa eny ny fitaterana rehetra hany ka mbola any amin'ny mosquée hatrany ny lalan'ireo fiara maro ary lasa lavitra ny 67ha avaratra andrefana sy atsinanana ny misy azy rehetra.
Sady matiantoka ny fitaterana no mandeha an-tongotra lavitra ny mpndeha ka manontany hoe rahoviana no hiverina amin'ny toerany ny rehetra, sa hitsahatra tanteraka ny asa satria efa lany ny vola? Toa ny mpivarotra amoron-dalana indray manko no mahazo vahana, nefa ireny no mahasimba voalohany ny toerana. Dia miandry fanazavana sy ny fahavitan'ny lalana ny ny fiantsonana ary isika rehetra!
Ny mpamaky ny Maharesaka Veto tsy tapaka dia mety ho nahatsikaritra ny fisian'ny taratasy misokatra ho an'ny mpikabary malagasy rehetra. Noho ny fifanarahana an-trano teo amin'ny mpianakavy taorian'ny fivoriana fanindroany misesy ny alatsinainy alina rehefa nahatontosa ny asany avokoa ny mpianadahy avy dia nekeko ny fanesorana ny lahatsoratra, saingy soloiko hafa midadasika kokoa izany ka tsy asiana loatra ny zavatra niainana. Misy ihany koa ireo namaly tany amin'ny sehatra samihafa koa dia apetrako etoana izany ankoatra ny tena anarany angaha. Azontsika rehetra hatrany anefa ny mbola manohy ny adihevitra.
Toy izao aloha ny ambangovangon'ny lahatsoratra nofafana :
1. Fanivaivana olona eo amin'ny samy mpikabary no tena nampisendaotra ny mpanoratra. Hoy aho tamin'izany hoe :
Raha izaho manokana raha hanivaiva olona sy hanamboniako ny tenako no hanaovako kabary dia aleoko tsy miditra amin'izany fa tsy manefy ahy ho olom-banona velively izany.
Fanivaivana fa tsy mahay mikabary aloha, avy eo indray fanivaivana fa tsy mahay fomba rehefa hita ny fahaizan'ilay mpikabary. Mbola mitoetra hatrany ny adihevitra amin'izay olona tokony handray anjara fitenenana.
2. Efa tsy fanajana olona ihany koa araka ny hevitro raha ora maromaro vao ampidirina ny olona. Satria tsy hoe tsy misy atao afa-tsy fambolena sy fiompiana tamin'ny taonjato faha-17 sy 18 intsony ny olona. Nasiaka mihitsy aho nanoratra hoe:
Raha mbola tsy vita tokoa ny fiomanana dia tsy maninona loatra ilay fampiandrasana fa raha hoe isan'ny fandondonana varavarana no amohana na tsia azy io dia tazony ho anareo ny anareo ka aza tsiny raha ilaozan'ny hafa ianareo ary mety ho anisan'ny antony goavana mahataraiky ny Malagasy mihitsy ny zavatra tahaka itony.
Na izany na tsy izany, misy ny milaza hoe ilaina ny ijerena lazon'ady ny olona te-hiditra ho fianakaviana koa. Tena mety ho an'ny fianakaviana mpiompy sy mpamboly miandry ny vokatra am-bolana ny lazon'ady fa ny vanim-potoana ankehitriny anie efa ny isam-bolana na ny isan'andro no mikaonty nefa mbola hevitro ihany izany fa inona kosa no tena lafy tsaran'ilay fampiandrasana olona ary?
3. Ao anatin'ny "lalao" ilay mody miala rehefa tsy ampidirina an-trano ka tokony anaty lalao ihany koa ny miala maina satria resy ny mpikabarin'ny tena saingy nihazakazahan'ny mpikabarin'ny mpamoaka moa ny mody nanasohaso kely ilay zazalahy na nisy teny maharary nataon'ilay mpikabary tamin-drazazalahy ihany aza. Nanontany aho ny anton'ny fandoavam-bola vao miditra mialoha ny idirana an-trano fa ny fahazoako azy tsy mahay ilay "fomba" dia saran'ny fafa trano angamba iny. Efa novaliana mpikabary etsy ambany etsy ny tena dikany ary izay rahateo no notadiaviko.
Saingy izay angaha moa ilay fomba ka dia naloa ny sara na tsy nisy tapakila nandoavana azy aza. Izany hoe eto aho dia mitady fanazavana ny dikan'iny fandoavam-bola mialoha ny hidirana ao an-trano iny satria matoa natao iny dia tokony fantarina ny antony ho fakan-desona
4. Misy ny adin'ny mpikabary ka eny imasom-bahoaka vao manao ny ataony amin'izay. Manaiky izany ny ankamaroan'ny mpikabary nifampiresaka tamiko. Averiko eto izay nosoratako hoe:
Anjaranareo mpikabary mpitana ny fomba amam-pitenenana malagasy ary azafady indrindra no manazava aminay ny anton'ilay fifanevatevana eo amin'ny samy mpikabary misy fiantraikany amin'izay mety ho fifandraisan'ny fianakaviana roa tonta. Toa misy fifanenjehana tahaka izany, hono, eo amin'ny fikambanana mpikabary samihafa sa diso izany? Izany ve no kolontsaina tianareo ampitaina amin'ny taranaka efa tsy mahalala intsony ny hasin'ny kabary sa fitaratra ihany ireny fa tena tia nifanevateva sy nifanambanimbany tokoa ny Malagasy teo aloha ka tonga hatrany anaty kabary izany? Sao fomba tokony ilaozana kosa e? Lasa tsy nisy dikany mihitsy manko na dia voateny tao aza ilay fitenenana hoe raha misy izay mangidy nolazaina dia aza ny tenako no ariana fa ny teniko
A. avy amin'i Naritsimba izay namana ao amin'ny serasera:
Mahay mikabary ve?
Miarahaba an'i Jentilisa ny tenako, efa ela tokoa tsy nihaona ary na mamaky matetika izay voasoratra aza dia izao vao hanampy fanazavana momba ny Kabary Malagasy. Mpikabary moa ny tena ary efa maromaro izay kabary naleha sy ny toerana nikabariana izay raha teo @ fanaterana vodiondry.
Misy tokoa ny fomban-tany izay mbola tena manaja feno ny fomba teo aloha izay nahatonga ny fitenenana hoe: Izay resy an-kabary, very vady aman-janaka." Amin'ireto faritra ireto no mbola tena mitana azy raha manodidina an'Antananarivo: Arivonimamo miankandrefana sy ny manodidina azy, Zafindravoromanga any Ambohitrolomahitsy (Talatan'Ivolonondry).
Ny mifamaly an-kabary dia fanao izany hoe fampisehoana ny hakanton'ny teny Malagasy, ny tsy fampandrosoana ny vahiny ao an-trano ela loatra dia tsy fomba fanao fa ny fandonana im-pito na in-tsivy izany hoe isa tsy an-kasa dia tokony ho vita ao anatin'ny 15mn-30mn raha ela indrindra.
Ilay hoe misy sara-pidirana ao an-trano, tsy hoe vola aloa iny fa, raha misy eo am-baravarana na eo an-tokonana satro-bory, dia androtsahana vola iny fa tsy sanatria raisina ilay satroka dia ariana, izany dia midika fa manaja izay zavatra hitanao ianao rehefa any an-tananan'olona fa tsy manilikilika ny hafa na handray ny tsy an'ny tena, ary io dia izay foy no atao ao, mety 100ariary na 200 ariary, tsy azon'ny tompon-trano lavina izay vola voarotsaka ao ary tsy misy ady varotra.
Ankoatra izay ireto avy ny karazam-bola fandoa:
Ala-fady tany= atolotra ilay mpikabary ary miala-tsiny noho ny tsy fahafantarana ny fomban-tany, mety ho vola io mety ho toaka;
ala-diso = atolotra ny mpikabary mpamoaka an-drazazavavy alohan'ny tena hidirana @ ranja-kabary mba tsy hisian'ny tsikera hahazo ny mpitondra teny avy aty amin-drazazalahy, indrindra raha misy teny diso voalaza. Ny vola amin'ireo dia tsy azo iadiam-barotra fa izay foy.
Toy izany koa ny "tampi-mason'anadahy" tsy azo iadiam-barotra, raha mbola tsy vita tamin’ny fiantranoana.
Ny vola manaraka moa dia ilay atao hoe SOLOMBODIONDRY miaraka @ ireo sakeliny maro: ala-volofotsy solon-tsakarano, hasim-bosarin-jaza ... io kosa dia tsy maintsy feno 7 rehefa tononina, azo atao anaty valopy tokana miaraka @@ solombodiondry, na valopy 8 isa ka ny valopy iray vodiondry ary ny 7 ambiny ireo sakeliny 7. Ny sakeliny 7 dia tsy azo iadiam-barotra ihany koa.
Misy tokoa ny mpiady varotra vodiondry fa io dia ny fahaizan'ny mpikabary mandresy lahatra ny havan-drazazavavy no hisian'ny ady varotra na tsia, ary mety hisy teny toy izao hivoaka hoe: "izahay tsy hividy olona, ary ianareo koa tsy hivarotra olona", zon'ny fianakavian-drazazavavy ny manokatra ny valopy misy ny vodiondry ary isainy, eo no raikitra ny ady varotra. Izao kosa anefa raha vao sokafana ny valopy misy ny vodiondry dia azon'ny mpikabarin'drazazalahy atao ny milaza fa, raha toa ka tsy hainareo ny mizara an'iny dia aleo izahay no hizara azy fa tsy sanatria hampiady anareo mianakavy no antony hahatongavanay eto fa handrindra fihavanana sy hanori-tokantrano, miampy ohabolana sy hainteny isan-karazany io mba handresy lahatra ireo tompon-trano. Koa raha vao raikitra ny fanokafana valopy, ka mandeha ny ady varotra dia efa tokony hiomana ny mpikabarin-drazazalahy fa raha vao raikitra ny fizarana dia tsy maintsy mahazo amin'iny daholo izay olona manatrika eo rehetra na avy @ lehilahy na avy @ vehivavy, ary ny zaza vao minono hatramin'ny antitra indrindra.
Tokony hiomana amin'ny vola madinika izany ny mpikabarin-drazazalahy, fa tsy azo atao ny mitondra ny vodiondry mivoaka ny trano atakalo fa dia tsy maintsy izy no mitady izay fomba hizarana an'iny eo imason'ny rehetra, izay fizarana izay no midika fa ampy tokoa ilay vola natokana ho solombodiondry, ampy mizara fa tsy voatery hitovy ny anjaran’ny tsirairay, ary matetika dia ny mpikabary avy amin-drazazalahy no mahazo betsaka indrindra. Ary hamafisina @ hoe : hitanareo fa tsy mba manao tombo sy hala ny zanakay lahy satria mitovy na ny havan’ny lahy na ny havan’ny vavy.
Momba ny adin’ireo sekoly mampianatra kabary indray dia tsy miafina izy io ho an’izay manana io toe-tsaina io.Ny tenako moa dia anisan’ny efa nianatra ary nampianatra, fa dia misy tokoa ny fifanenjehana eo @ fikambanana maro samihafa, toy nyfikambanana nisy ahy izao dia nolazaina fa mpanimba tsena satria maimaim-poana ny saram-pianarana na ny fandehanana mikabary, fa ny sara-dalana sy ny sakafo kosa dia anjaran’izay maka hikabary.
Amiko ny mpikabary manao toy izay voalazan’ny jentilisa dia tsy mpikabary ireny fa azo lazaina hoe : Mpanao adin’androvolahy, masiaka ambo an-kadivory ka mandany zara ny ao an-tanana. Tsy ao an-tsainy mantsy fa mety hiteraka zavatra hafa ny fihetsika nasehony rehefa tonga any an-tokantranony izy roa kely(sanatria anie izany)
Misaotra an’i Jentilisa nizara, ary nanao fanamarihana. Mirary soa jentilisa
B. Avy amin'ny namana iray ao amin'ny vondrona yahoogroupes hoe serasera:
Miarahaba ny mpisera rehetra, Tena lalina be ny zavatra apetrak'i Jentilisa eto ka tsy naharitra ny tena ny tsy isaotra azy. Tena mila fandalinana lalina tokoa ny momba ny fomba amam-panao. Tsara fantarina tokoa ny hevitr'izy ireny, ijerena ny soatoavina malagasy. Izay hita fa tsy mety dia ariana.
Ho antsika tokoa ny teny dia manan-tompo, natao ho an'ny zokiolona ny ray aman-dreny. Manan-jina ka tsy mety ny miteniteny foana sao mandratra olona, na misalovana ny anjaran'ny sasany ka dia sorohina ety am-piandohana amin'ny alalan'ny fialan-tsiny. Misy fanetren-tena tokoa izany. Tsy manao rano dingain'ny zinga velively e.
Ary io no tena adinontsika Malagasy fa manana io toe-tsaina tia fanetren-tena io isika. Tsy lavorary akory isika na izany aza. Fa fifampitaizana no atao e. Tsy resaka arifenitra io (protocole) fa tena fanajana, fanomezana hasina ny tsirairay mihaino anao.
Olombelona tahaka ny olombelona rehetra anefa isika ka mba misy koa ao amintsika ao te hanambony tena, te hizahozaho. Fianarana ny zava-drehetra, ka izao no fiteninay hoe : "Mianara any am-pilalaovana, fa aza milalao ao am-pianarana" ! Isika Malagasy koa moa dedaka indraindray ka maka tahaka be fahantany fotsiny dia manjary manaonao foana (io ilay mimitisme e), manao randrana tsy manendrika ny tena fa lamaody hono e. Ny mpanao politika sy ny mpanao gazety indraindray tratran'io "mimitisme" io. Randjazanamihoatra dia niteny hoe "Mahavariana isika Malagasy, fa isika no manahaka ny vahiny, fa tsy ny vahiny no maka volontany".
Fa ny tenako dia isan'ireo mpametraka fanontaniana hoe : "Mety ve raha tovolahy na tovovavy vao misandratra ( 20 taona any aho any) no mikabary am-panambadiana ?" Tokony hiandry ny fotoanany izy. Mahafinaritra tokoa ny mahita zazakely manao tsianjery kabary, mitehaka be isika. Fampisehoana kolontsaina iny. Fa zava-dehibe izany fanambadiana izany fa tsy fampisehoana, ny kabary am-panambadiana dia tena misy lanjany tsy ny zavatra ho tenenina ihany fa ilay olona miteny koa. Koa tokony asiana an-tanan-tohatra ny momba io. Misy hasina fototra itoviantsika rehetra amin'ny maha-olona. Fa ny hasin'ny dada sy neny tsy mitovy ny ahy zanaka, mba fijeriko azy.
Mbola mety ifanakalozantsika eto momba ny hoe : ray amandreny sy raiamandreny sns.... Fianakaviana roa no afatotry ny fifankatiavana ireo mpifamofo. Koa hafatra be no ampitaina. Tenierana no atao. Koa aoka tsy ho fombafomba fotsiny na endriky ivelany e. Dia manjary hatrany ambavahady avy no mifampiandry. Toa mampihomehy ihany izy izany. Raha hiteny ny mpangataka hoe : "...vory ve ny mpianakavy e", dia mamaly ny mpamoaka hoe : "...mbola mampirina trano izahay fa andraso ao ivelany ao e !!!...". I Jentilisa aza niteny momba ny portable !!! Izay no mba tsetsatsetsa tsy aritra e. Aloavy izay mangidy e. Tahian'Andriamanitra. Ho Herinandro Masina tsara daholo ho an'izay manao izany. XXXXX Liva
D. Olona iray hafa ao amin'ilay vondrona nolazaiko etsy ambony ihany
manahoana
Hoy Jentilisa hoe dia tena @ "fanalikana" olona no hitany. Io moa @ kabary, fa voamariko koa, fa rahefa mijery sarimihetsika malagasy aho (sy izay miara-mijery eo) dia vaky vava fa dia feno resaka mivindavinda sy mifampivazavaza sy mifanabaty @ireto tantara. Dia variana hoe, ataok'ity ny firesahana, ny fifampitondra-tena, ary indrindra koa @ kabary MALAGASY dia feno fialan-tsiny sy fialam-pondro ary fifandeferana sy fifanajana, ary rahefa tena hoe "hamely" akory aza @ kabary, dia atao anatina teny kisarisary faran'izay lalina sy mihodina...
Dia izao indray, averina sy ahitatra ny resaka.
Dia variana ho'a zahay fa rahefa mijery sarimihetsika frantsay, na koa ohatra ny boky avy any frantsa, dia ny vazavaza sy esoeso sy fanapepoana dia be dia be. Io aloha dia avoitrako lava amin-janako, ary efa takany tsara, ohatra rahefa mijery ireny Bill Cosby na Fresh Prince taloha ireny izy, dia avy eo boky na film frantsay, koa na ohatra fotsiny hoe Boule et Bill. ka dia tsoriko aloha ny ahy, fa raha ny fahitako azy dia "francisé" ny any amintsika, fa dia izay izany... Enga anie ny tanora aty aoriana @izao fanatontoloana izao, mba mahatakatra mihoatra ny ataon'ireto "francisé" ireto.. mandrapiresaka
haja
E. Mbola afaka manohy sy maneho ny hevitrareo avokoa ianareo rehetra: marihina fa tao amin'ny Facebook dia nisy amin'izay ny nahasahy naneho ny heviny ny tsy fankasitrahany mihitsy ny kabary satria maro ny tokantrano efa ravan'ny mpikabary sy ny domberina avy amin'ilay andro iray niova ho faka mangidy tamin'olona. Ninia nangina ireo noho ny tahotra lazaina ho mpanevateva ny fomba saingy fotoana iray nanararaotany nilazany ny alahelony ilay lahatsoratra avy eo satria tokony hisy hatrany araka ny fahalalahan'ny tsirairay ny mamoaka izay ao am-pony.
F. Azo atao ve ny mampisaina ny rehetra/tsirairay amin'izay mety ho fiantraikan'ny fomba mampisaraka na mampiady? Ahoana ny tokony atao hampivoarana ilay fomba hiara-dalana amin'ny fandrosoana sa tsy azo atao mihitsy fa ny tamin'ny taonjato maromaro lasa ihany no tsy maintsy arahina?
Ny VIP moa dia Vaovao Iraisam-Pirenena no fanafohezana azy fa tsy izay mety ho eritreretinao hoe Very Important Person raha ato. Ny VIP no mifamaly amin'ny VETO izay Vaovao Eto an-TOerana ny fanalavana azy ho an'izay taty aoriandriana kokoa vao namaky ity bolongana ity.
Efa hatramin'ny ela ihany aho no tsy dia mankasitraka loatra ny idiran'ny tafika vahiny eto amin'ny firenena raha nanantena mafy dia mafy ny tafiky ny SADC ny mpanohana an-dRavalomanana hatramin'ny 2009 no mankaty. Sarotra ho an'ny tafika SADC ihany koa anefa no hiditra amin'izany fanafihana izany fa miasa dia miasa tokoa ny sampam-pitsikilovana Frantsay ka narahin-dry zareo maso fatratra izay mety ho fihetsiky ny tafika manokana an'ity fikambanana iraisam-pirenena aty atsimon'i Afrika ity. Naharesy lahatra ahy tanteraka ny toe-java-nitranga tany Cote d'Ivoire faramparany teo.
Nisy fifidianana natao tany Cote d'Ivoire tamin'ny faramparan'ny taona 2010 teo. Nisy ny toe-javatra hafahafa izay tsy nisy mpilaza loatra satria mety hanimba ny teti-panorona nandritra izany fotoam-pifidianana izany. Nisy fotoana manko raha nandrasana ny voka-pifidianana dia tsy hita ny filohan'ny CENI na ny vaomiera manokana momba ny fifidianana. Avy eo dia nanao fanambarana tampoka nilaza isam-bato ka nanondro avy hatrany an'i Alassane Ouattara ho filoha, na dia tsy andraikiny aza ny manondro izay filoha lany izay fa miandry ny cour Constitutionnel izay mitovy amin'ny HCC aty amintsika. Nihazakazaka avy hatrany ny Frantsay nilaza fa i Alassane Ouattara no filoha eken'ny fiaraha-monina iraisam-pirenena. Nanaraka izany hadalana izany ny Amerikana.
Nisy manampahaizana momba ny lalàna tao amin'io firenena io nilaza fa fandikan-dalàna ny fanendren'ny CENI izay ho filoha saingy nodiana fanina hatrany izany fanazavana izany. Anjaran'ny CC kosa ny manaiky na mandà ilay vokatra avy amin'ny CENI arakaraky ny fitarainana azy ka nilazan'ny CC an'i Laurent Gbagbo ho nandresy tamin'ny fifidianana satria nisy ny halabato tany amin'ny faritra sasany ka namonoana ny vato tamin'ireny faritra nihoampampana ireny ny isan'ny mpifidy. Efa nahery dia nahery anefa ny haino amanjery frantsay izay mampiely araka izay tratra fa lany araka ny fomba demokratika sady eken'ny iraisam-pirenena i ADO. Resaka gidragidra amin'izay no tohin'ny raharaha.
Ny azo marihana dia ny fandraisana anjara mavitrika nataon'ny tafika frantsay tamin'ny fanafihana ny trano fonenana sy ny lapam-panjakana itoeran'ny filoha tao Cote d'Ivoire. Tafika vahiny manafika lapam-panjakana moa fa tsy toy ny fanafihana ny mariky ny firenena izany? Mampahatsiahy avy hatrany ny nitifiran'ny tafika frantsay an'i Manjakamiadana tamin'ny 30 septambra 1895 ka nahatonga ny eritreritra hoe dia tsy niova fanao mihitsy izany Frantsay izany. Ny nahasamihafa azy, tsy nanangana saina fotsy i Laurent Gbagbo fa naleony nosamborin'ny tafika Frantsay entiny hanehoana amin'izao tontolo izao fa ny Frantsay no manao ilay fanonganam-panjakana. Na dia noezahina nafenina aza fa ny tafika Frantsay no nisambotra an'i LG dia nipoitra vetivety ihany ny marina noho ny fisian'ireo haino aman-jery iraisam-pirenena tsy miankina amin'ny tombontsoan'ny fitondrana Frantsay. Nanara-dia tsy fidiny irety farany avy eo nilaza fa ny tafika frantsay no nisambotra ka nanolotra azy ho an'ny milisy an'i ADO mody nolazaina ho tafika repoblikana aza satria manko notohanan'ny tafika frantsay tamin'ny fitaovam-piadiana izy ireo. Ankehitriny moa dia ireo milisy ireo indray no "tafika ara-dakàna" taorian'ny fanonganam-panjakana nataon'ny tafika Frantsay.
Mitodi-doha eto an-tanindrazana indray ny tenako taorian'izay fanazavana izay. Moa ve tsy mampihetsika ny hambom-po sy ny fitiavan-tanindrazana ny fidiran'ny tafika vahiny toy izany? Moa ve tsy fanadisoan-kevitra teo amin'ny mpanohana an-dRavalomanana ny fanantenana hidiran'ny tafiky ny SADC eto an-toerana? Lasa manome rariny ireo mpifanandrina ara-politika taminao raha niditra teto tokoa ny tafika vahiny, sady mora ny manomboka ady fa sarotra kosa ny mamarana izany.
Koa raha tsy misy ny vahaolana hafa avy eto an-toerana hanoherana ny ataon'ny milaza tena ho fitondrana eto Madagasikara dia tsy misy afa-tsy ny fitakiana an-dRavalomanana hirotsaka hofidiana ihany no azo atao ary mikiry amin'izany amin'ny fomba rehetra. Fa raha manantontosa fifidianana manakatsakana ny hafa tsy hirotsaka ny eo amin'izay milaza tena ho fitondrana dia samia mieritreritra ny tsirairay amin'izay azo atao eo noho eo fa tsy ny mijery na mipetra-potsiny, afa-tsy hoe manaiky resy angaha ianao!
Mbola ratsy dia ratsy ny seraseranay mampiasa ny moov adsl amin'ny fotoana anoratana fa sambasamba raha toa mahatafavoaka ity lahatsoratra ity. Mba mijery ny vaovao iraisampirenena ihany ny tena indrindra moa fa misy ny lahatsoratra avadika ho teny malagasy ho azon'olona maromaro kokoa. Mitodika any Libya ny tena ka variana. Nidaraboka ny tany Tonizia sy ny tany Ejipta. Noheverina hahatontosa ny tolony ihany koa ny mpanohitra tany Libya saingy toa nahazo vahana tampoka ny mpitondra rehefa niditra tamin'ny "hadalana" bebe kokoa. Tsy niraharaha izay mpanohitra any izy fa tonga dia norarafany tsy nananany antra mihitsy. Nodarohany baomba, ary notifiriny avy tey an-habakabaka izay nanohitra azy.
Etsy ankilany, nanao fahadisoana ihany koa ny mpanohitra tao Libya na dia nampihatra ny habibiana aza ny mpitondra tao. Fahadisoana fantatra, nanagadra diplomaty anglisy ny SAS niaraka taminy ny mpanohitra manana karazana foibe ao Benghazi (24ora) ho "famaizana" sy ho "fampitandremana" ho an'ny Tandrefana fa tsy azon'ny Tandrefana idirana ny raharaha tokatranon'ny Arabo. Tonga dia nampihemotra ny Tandrefana tanteraka ny nisian'ity trangan-javatra ity na dia tsy nabaribary loatra aza. Tonga amin'ilay karazana fiteny hoe ataovy ao ary ny anareo. (namana no nampita io raharaha diplomaty nogadraina io). Fahadisoana faharoa etsy ankilany nisy indray ny nihazakazaka ho any amin'ny Filoha Frantsay Sarkozy ireo avy amin'ny mpanohitra ireo ihany. Ireo naman'ny Frantsay rehetra anefa tamin'ity raharahan'ny lohataona Arabo ity dia resy avokoa dia i Ben Ali sy Mubarak izany.
Fahadisoana hafa ihany koa, maika loatra niditra tamin'ny resaka an-kitifitifitra amin'ny fitaovam-piadiana ny mpanohitra ka lasa mpioko indray. Sahirana tanteraka anefa ny firenenkafa raha vao niditra amin'izay fifanandrinana amin'ny fitaovam-piadiana izay ny roa tonta. Karazana fanafana farany ny nataon'i Gaddafi raha nizara ny fitaovam-piadiana tamin'ny mpanohana azy izy ary hita mihitsy tamin'ny fahitalavitra vahiny moa izany toe-javatra izany. Tsy noraharahiany mihitsy ny aorian'ity krizy ao amin'ny firenena misy azy ity rehefa mbola tafapetraka teo amin'ny toerana misy azy ihany izy ary mirona mankany moa ny toe-draharaha amin'izao fotoana izao.
Dia lasa ny saina, raha manao zavatra tsimifaditrovana kokoa indray izany ny mpitondra vao mety ho tafajanona amin'ny toerany raha nahomby ity paika nataon'i Gaddafi ity ka mety ho lesona ho an'ny mpitondra Afrikana hafa rehetra ve? Tena tsy nitsitsy mihitsy ranamana ka na miaramila tsy mety manoa baiko aza dia notaperiny fotsiny izao ny ainy. Hanao ahoana ny ho avin'ny resaka tolona politika hafa rehetra aorian'ireo toe-draharaha rehetra mitranga any amin'ny faritra Arabo ireo? Isika eto Madagasikara dia mahita fa tsy ampinga sy kibay no entin'ny "mpitandro ny filaminana" hamoretana ny "mpanao fihetsiketsehana" fa basy avy hatrany mihitsy no arangaranga izay tokony ho fady tena FADY raha hifanehatra amin'ny sivily. Moa ve tsy hirona mankany ny ataon'ny mpifehy ny fahefana eto Madagasikara raha maherihery vaika ny tolona hanoherana azy? efa hitantsika rahateo ny paika fisamborany ny mpanohitra amin'ireo karazana "sarimihetsika" atao etsy sy eroa.
Somary nahavaka ny sain'ny besinimaro ny nandre fa tonga teny amin'ny Foibem-pivoriana Iraisam-pirenena na Centre de Conférence International ny Ankolafy Ravalomanana. Nitehaka sy nihoby ireo tao amin'ity foibe ity. Inona ny zava-misy marina? Ango-baovao ihany no atolotro eto fa mahazo manohy koa ianareo,
Robert Bourgi est le Mr Afrique de l'Elysée, 1 proche de Guéant, et a assisté à "l'autoinvestiture" de Rajoelina psdt de #Madagascar
Paraphe ou signatureLa séance qui a vu et le paraphe et la signature de la feuille de route présentée par le Dr. Simao a été un évènement révélateur de la pratique politique politicienne de n… Hébergé par OverBlog
Giana sy nahatsiaro tena ho kamboty indray ny mpitolona teo amin'ny kianja Magro Behoririka io hariva io, nipoitra indray ve ny Jodasy sy mpamadika ny tolona?
#Madagascar: Allez, je vais me laisser tenter par le jeu de mots... Rango-pohy = paraphe gasy :)
Araka ny fitadidiako dia fanindroany izay no nandrenesako fa nisy nikasa hamono ny FAT Andry Rajoelina. Ny itovizan'ny fikasana dia samy amin'ny andro maizina avokoa. Dia manandrana aho raha mety eto ity rohy nataoko ity.
Haingana dia haingana ny vohikalan'ny mpanohana ny fitondrana avon'ny tetezamita FAT namoaka ny vaovao izay mahavariana ihany satria atsasak'adiny nialoha ny famoaham-baovaon'ny ankamaroan'ny haino aman-jery eto Antananarivo no nisian'ity lazaina ho fikasana hamono ity.
madagate.com
Tsy ela ihany koa anefa ny valin-kafatra avy amin'ny vohikalan'ny mpanohitra ny fahefana avon'ny tetezamita fa nametraka ity toe-javatra ity ho sarimihetsika avy hatrany.
Nahoana tokoa moa no tsy hieritreritra azy ity ho fihetsiketsehana ivelany raha fantatra fa baomba nataon-tanana tsotra, hono, no namelezana azy? tariby lava no napetraka tamin'ny lalany? tsy nisy ny naratra ary tsy nisy ny maty? ary moa va mba nisy fahasimbana ihany koa ny arabe nipoahan'izany "baomba artizanaly" izany?
Madagascar: bombe artisanale sur le trajet de Rajoelina, pas de victime ANTANANARIVO — Une bombe artisanale a explosé jeudi soir à Antananarivo, sur le trajet du cortège d?Andry Rajoelina, président de la transition à Madagascar, sans faire ni victime ni dégât, selon des responsables de la sécurité."Des gens malintentionnés ont utilisé, paraît-il, une bombe artisanale télécommandée à partir d?un fil (long) de 200 m", a déclaré à l?AFP Lucien André Rakotoarimasy, ministre de Forces Armées, présent sur les lieux.L?explosion s?est produite vers 19h30 (16h30 GMT) sur une voie rapide à Antananarivo, au passage du cortège présidentiel, comprenant plusieurs véhicules, ne...
#Madagascar:till now, security forces forbid any traffic on Masay swamp.Specialists from secret services and Army are investigating the area
Nilaza ny hanangana governemanta vaovao tokoa manko ny Pr Zafy Albert sy ny mpiara-dia aminy ary notronin'ny solontenan'ny ankolafy telo raha ikabary teny Ivandry "Villa Elisabeth" ny tenany ny alarobia 2 marsa teo.
Lasa ihany ny 19 febroary 2011 na ny andro faha-50 tamin'ity taona 2011 ity. Andro fikasana hodian'ny filoha teo aloha Marc Ravalomanana eto an-tanindrazana, na fitadiavam-panakorontanana farany, hoy ny hafa satria efa manakaiky ny fankatoavana iraisampirenena, saingy nosakanana tamin'ny fomba rehetra izany fikasana izany mba tsy ho tontosa.
Maro, raha ny hita tamin'ny sary, ny olona tonga teny Ivato no vonon-kitsena. Maro ireo avy eto Antananarivo, tsy vitsy ny avy any amin'ny faritra na faritany izay an-jatony kilaometatra niala avy any amin'ny misy azy any no namonjy an'Ivato niaritory sy nanao lava-alina, ary nisy aza ny niainga avy any ampitan-dranomasina avy tany amin'ny nosy rahavavy mihitsy no nidodododo hanamarika sy hiaina ilay fitsenana makotroka. Saingy tsy ny filoha Ravalomanana ihany no tsy nahadingana teny Ivato fa mba anisan'izany ihany koa ny tena izay azo lazaina fa monina 20km monja tsy lavitra ny seranana iraisampirenena Ivato. Ny fitantarana izany tsy fahatongavana teny izany indrindra no anoratana etoana.
Niaraha-niaina teto nandritra ny herinandro ny adim-pampitam-baovao teo amin'ny avy ao amin'ny fitondrana sy ny ankolafy hafa, izay avy amin'ny mpanohana an-dRavalomanana Marc indrindra indrindra. Ny avy amin'ny fitondrana dia nanesika hatrany fa tsy ho avy eto an-tanindrazana izany izy fa manao vono-vorona fotsiny. Nisy ny fitenenan'ny sasany hoe tongava raha lehilahy satria manko noheverina fa tsy ho sahy hody tokoa ny lehilahy. Narangaranga tetsy andanin'izany fa tsy fotoana tokony hahatongavany eto an-tanindrazana indray izao fa raha midrikina io olona io dia efa miandry azy ny fisamborana sy ny fonja. Niverimberina tamin'ny haino aman-jery maro samihafa fa rehefa natao ny fanadihadiana dia tsy ho avy eto an-tanindrazana izany Ravalomanana fa lainga aparitaka fotsiny izany hanakorontanana ny saim-bahoaka.
Nisy ihany koa ny fitenenana lazaina fa hiaraka amina mpikarama an'ady ny filoha rehefa ho tonga eto. Io teny mpikarama an'ady io hatrany no teny entina handrangitana ny foloalindahy ary efa nahomby tamin'ny fotoan'androny hampivadika azy tamin'ny filoha. Tonga amin'izay ny fanambarana fa fahavalo izay rehetra mampiditra mpikarama an'ady eto ary fahavalo ihany koa izay rehetra miara-mihosina (sy miray foto-kevitra) amin'izany olona mitondra mpikarama an'ady avy any ivelany izany. Izany hoe azo tifirina avy hatrany tsy misy alaharo alaharo izay rehetra tonga amin'ny fitsenana raha hita tokoa izany mpikarama an'ady izany. Marihina etoana fa io teny hoe "fahavalo" io no teny nampiasain'ny mpanjanatany frantsay nentiny nandripahana ny Menalamba tamin'ny 1895-1897 sy ireo nitolona tamin'ny 1947.
Maro isan-karazany ny fampihorohorona natao hampihemotra ny besinimaro toy ny fitenenana fa raha tonga moa izy dia hosamborina, raha tsy tonga kosa dia izay nilaza vaovao tsy marina rehetra milaza ny fahatongavany no hosamborina... izany hoe tsy maintsy hisy hatrany ny fisamborana... fa tsy nampihemotra ny mpanohana an-dRavalomanana sy ny mpiara-dia aminy tsy ho tonga teny an-toerana ireny fampisavorovoroana ny saim-bahoaka naverimberina ireny. Rehefa hitan'ny sasany fa handamoka ihany ny fanakanana ny mpanohana tsy ho tonga eny dia ny fanakanana ny olo-tsotra hafa liana hijery ny zava-misy indray no natao.
Nanomboka ny zoma alina izany toy ny famerimberenana an-tsoratra tao amin'ny televiziona VIVA fa misy andian'olona voakarama hanao fanakorontanana eny Ivato ka iangaviana ny olo-tsotra indrindra ny besinimaro tsy ho tonga eny amin'io Asabotsy io. Mandritra ny horonan-tsarimihetsika ary naharitra fotoana lava dia lava no namerimberenana izany filazana izany. Tamin'io zoma alina io ihany koa dia nambarana tompon'andraikitra filaminana iray fa tsy misy fiara fitaterana mahazo mizotra mankeny Ivato fa ny zotra mpankeny ihany no mahazo alalana ho amin'izany, izany hoe tsy azon'ny fiara hafa ny manao "spécial" mankeny Ivato, na dia fotoana manokana aza io, fa lazainy hosamborina mihitsy izay mbola minia mandika izany toe-javatra izany. Paika izany hahavitsy ny olona tonga eny ary hahasahirana ireo mbola mikiry ny hitsena hatrany ny filoha Ravalomanana na dia rarana sy ampitahorina aza. Hita tokoa fa sahirana ny olo-tsotra tsy manana fiara vao tafiditra tamin'ireny fiara ireny ary nisy aza ireo voatery nandeha an-tongotra lavidavitra mba hamonjy ny namana mpiara-mitolona. Tsy mba nanana izany fikirizana sy fitozoana izany kosa ny tena tamin'io andro io na dia ny hitopy maso ny zavamisy fotsiny aza na dia lazaina fa miandry ny tena ny asa aman-draharaha sy ny adidy aman'andraikitra samihafa.
Raha akapoka ho iray ireo toe-javatra nitranga rehetra ireo, nisy ny fanakanana avy amin'ny fitondrana tsy hahafahan'ny filoha Ravalomanana hiditra eto an-tanindrazana, izay azo lazaina ihany koa fa lalana iray tsy maintsy nataony, ary azo lazaina ihany koa fa manana ny antony ho azy izy ny nanaovany izany fihetsika izany ary ny navoitrany moa dia noho ny resaka fiarovana sy fandriampahalemana. Dia azo tarafina ihany koa fa misy antony hafa indray ny fanakanana ny "olona hitsena" amin'ny fomba rehetra tsy handingana ny seranana iraisampirenena Ivato. Somary mampihomehy ihany io toe-javatra iray io satria raha nahazo nijorojoro sy nipetrapetraka ao anatin'io faritra io ny mpitsena rehetra taloha dia voarara kosa izany tamin'ny andron'ny Asabotsy 19 feboary 2011. Toe-javatra tsy dia fahita firy satria nanjary nametraka indray ny fisian'olona mahazo miditra toerana azon'ny besinimaro ifamezivezena ary misy kosa olona sakanana tsy avela hanatontosa ny fitsenana olona ao anatin'izany faritra tsy tokony ho voarara hifamezivezena izany.
Raha jerena izany dia samy mahafantatra ny andaniny sy ny ankilany fa hafa mihitsy ny tanjona sy ny kendrena tamin'ity fihetsiketsehana tamin'ny endriny hafa ity. Noho izany tsy ny fahatongavana na tsy fahatongavan'ny filoha Ravalomanana no tena iompanana sy ifotoran'ny resaka sy ny tolona fa ny fampisehoana ny hamaroan'ny olona tonga teny amin'io toerana iray io. Na dia nampitain'ny haino aman-jery iray sy ny mpitarika ny ankolafy Ravalomanana aza fa tsy nanenenan'ny olona tonga teny velively na dia tsy tonga aza ny olona notsenaina dia sarotra ny handray ny fandresen-dahatra tahaka izany raha tsy ny tena mihitsy no niaina sy nahatsapa fanenenana tsy mba tonga tany amin'io toerana io. Tsy mba niaina loatra ilay fahasahiranana voatantara teo ny tena.
Tsy mba niaina ilay nandray fiara hatreo amin'ny Vatobe (na Ny Havana) mbola mitody mankeny amin'ny Vassacos Antanimena aloha vao mizotra mankeny amin'ny seranam-piaramanidina Ivato, ny dikan'izany dia mbola nandoa saran-dalana mankany Antanimena aloha ny olona vao mandoa ny sarandalana mizotra ho any Ivato amin'izay. Tsikaritra ihany koa fa somary niova lalana kely ny maromaro tamin'ny fiara mpankeny ka nijanona teny amin'ny Horizon Ivato izay tsy mandalo eny amin'ny lalana mivily mankeny amin'ny seranam-piaramanidina fa voatery mandeha an-tongotra eo ho eo amin'ny iray kilaometatra eo indray vao mahazo ny lalam-pitsenana izay lala-mahazatra ny besinimaro tao ho ao.
Eo ankilan'izay ihany koa anefa dia tsy mba niainana ny ambiansy nifanaovan'ny mpanotrona rehetra tamin'io fotoana io. Izay ambiansy izay no tena banga tamiko (ankoatra ny tsy fakana sary izay ankafiziko ihany koa). Tsy niainana ilay miara-mihira hiram-pivavahana nifanaovana ankoatra ny hiram-pitiavan-tanindrazana mahazatra. Tsy mba niainana ilay fifankahitana amin'ny mitovy firehan-kevitra avy amin'ny faritra samihafa avy eto Madagasikara. Mety tsy azonao angamba izay lazaiko sy ny lanjany fa hevero fotsiny ho tahaka ny mijery ny lalao ankafizinao iray ianao (baolina fandaka ohatra na basket-ball) dia maro dia maro ny mpijery dia mety ho tsapanao izay lazaiko. Fa raha mbola tsy azonao ihany ny tiako hahatongavana dia akory atao fa mety ho samihafa mihitsy ny zava-manintona antsika amina fotoana iray. Dia izay indray aloha fa amin'ny manaraka manao misimisy.
Jentilisa, 20 janoary amin'ny 7 ora 45 minitra maraina.
Hotontosaina eto Antananarivo ao amin'ny HdO ao amin'ny Le Bus Antanimena ny Antananarivo mibilaogy 7 izay hihaonan'ny Bilaogera - mpitoraka bilaogy - mpamaham-bolongana eto Antananarivo sy ny manodidina azy. Manomboka amin'ny fito hariva io fihaonana zoma 28 janoary 2011 io ka avy eo dia ho hita ny ho tohin'ny fihaonana izay raha ny farany teo no tarafina dia karaoke sasakalina tetsy amin'ny Hotel St-Laurent Ambodifilao no niafarany. Ny toerana dia eo akaikin'ny imprimerie Niag tsy lavitra loatra ny Magro Behoririka. Raha liana ianao dia tongava... fihaonana tsotsotra io, asaina ho tonga ao avokoa ny avy amin'ny lafivalo sy ny avy amin'ny firehan-kevitra samihafa.
Tsy ny hifandramatra no hahatongavana eo fa ny hialana voly sy hifankafantarana, ary ho fiarahabana nahatratra ny taona 2011 ihany koa. Koa raha efa mba nandalo teo amin'ny fiainanao ihany izany famahanam-bolongana - fitorahana bilaogy izany dia tongava re raha azo atao. Azonao atao ny mitondra solosaina finday fa maimaipoana, hono, ny fiseraserana ao. Ny fandraisana anjara moa amin'ny ankapobeny dia samy miantoka ny tenany ao na dia misy ihany aza ny fifanampiana madinidinika. Tongava re! tongava re!
Jentilisa 27 janoary 2011
PS: ny famantarana amin'ny twitter amin'io fotoana io dia #antambl
Tao amin'ny Boriborintany be mponina indrindra teto Antananarivo renivohitra ny Asabotsy lasa teo no nitranga ity raharaha ity. Mazava loatra fa fisoratam-panambadiana no resaka mandritra izany andron'ny asabotsy izany amin'ireny Boriborintany ireny raha eto an-drenivohitra fa eny amin'ny Lapan'ny tanàna kosa any amin'ny faritra hafa. Tsy aritra satria karazany voasimbazimba ny hasin'ny fanambadiana ary ny solontenam-panjakana ihany amin'ny alalan'ny "délégué au maire", ny mpiandraikitra ny sora-piankohonana, no tompon'andraikitra voalohany amin'izany fanimbazimbana ny hasin'ny fanambadiana izany.
Raha ezaka manokana any amin'ny faritra hafa eto Madagasikara ny mampanoratra ny fanambadiana any amin'ireny tranom-panjakana natokana ho amin'izany ireny dia toa karazandrazan'ny fanorisorenana ny olona tsy hazoto hisoratra kosa no tsapa raha ny nataon'ity tompon'andraikitra iray eto Antananarivo ity no tarafina. Te-halaza amin'ny hafa ve amin'ny alalan'ny fampihomehezana sa te-hamela fahatsiarovana tamin'ny fandalovan'ny olona amin'ny toerana toy ireny fa toa fanimbazimbana ny safidin'ny olona hisora-panambadiana indray no tsapa ary fahatezerana no entin'ny olona mody.
Toy ny miainga amin'ny fanontaniana hoe dia tianao, tsy nisy faneriterena mivantana na ankolaka, tokoa ve i... ny resaka dia anontaniana ny fomba nahitana ilay olon-tiana isoratam-panambadiana ka tadiavina hotantaraina ho ren'ny Besinimaro. Avy amin'ny valinteny ataon'ilay olona amin'izay no ivoahan'ny faniratsirana ankolaka ilay olona iray, sy ny fampanomezana valiteny diso ilay anontaniana mba hataon'ny mpanatrika fihomehezana ilay olona nisoram-panambadiana. Tsy mbola nisy nanatrika zavatra toy ity tao amin'ny Boriborintany be mponina indrindra ity eto Antananarivo izay rehetra nanontaniana fa nisy kosa ny nanamarika fa toy izany mihitsy no nataon'io rangahy io (olona roa ry zareo no mifandimby mitarika ny fotoana tamin'io andro io).
Tsy mitsahatra ny fampihomehezana ny mpanatrika raha tsy efa mijanona tsy mamaly intsony sady tsy mitsiky intsony izy roa anontaniana, dia atao ny sonia dia asaina mandeha mivoaka ny efi-trano malalaka izy roa sy ny mpanotrona. Anatranatra sy toro-hevitra vitsivitsy no andrasan'ny rehetra raha mandeha amin'ny sehatra toy ireny kanjo ny mifanohitra amin'izany no hita ka manala baraka ny hasin'ny fanjakana sy ny fisoratam-panambadiana ilay izy. Toro-hevitra avy amin'iray amin'ireo mpanatrika moa ny filazana hoe: "Fitiavako azy no ahatongavako eto hisora-panambadiana ary aoka hotazoninay ho tsiambaratelo ny tantaram-pitiavanay."
Ny zavatra hafa voamarika moa dia lava dia lava ny fotoana rehefa vazaha ny iray amin'ilay misora-panambadiana (mihoatra ny atsasakadiny aza) fa zara raha mihoatra ny dimy minitra kosa izany raha samy Malagasy no manatontosa izany fisoratana izany. Toa taratr'ilay mbola voazanaka ara-tsaina hatrany. Ny zatra ny toerana moa dia nilaza fa tamin'io andro io no nisy fisoratam-panambadiana iray be vazaha nanatrika indrindra satria manodidina ny roapolo teo ho eo no isan'izy ireo. Ny hatramin'izay manko zara raha voaisan'ny tanana iray izy ireny manatrika fotoana tahaka itony eto Madagasikara.
Mialoha ny zava-drehetra dia miarahaba ny mpamaky rehetra nahatratra ity taona vaovao 2011 ity indray. Enga anie mba ho taom-pahombiazana sy taona zina ho antsika ity taona izay diavina ity indray. Mirary soa ho antsika mpamaky rehetra ny mpanoratra noho ny fandinganana izao taona vaovao izao. Hiresaka momba ny tanànan'Antananarivo indray ny tena fa hisintaka kely amin'ny resaka politika feno fitapitaka sy fandrika ary fivadihana mandrakariva. Ny famoahan-kevitro andavanandro rahateo moa sady tsy dia lava dia lasa any amin'ny facebook amin'ny ankapobeny. Amiko manko ny maharesy lahatra ahy dia nivadihan'ireo notendrena hiara-mitantana ny antokony indray ny filoha teo aloha kanefa tsy afaka ny handà ny fihetsik'izy ireo intsony raha tsy te-hataon'ny olona fihomehezana hoe izay anankinana andraikitra rehetra ity mivadika avokoa ary ny antokon'ny tena ihany no tena mpamadika voalohany. Tazoniko ho ahy izay hevitra izay na dia habokaina ho foza aza aho, tsy azo fefena tsy hamoaka ny hevitro ihany koa aho tsinona; nefa izay ihany koa no tsy iresahako betsaka ny amin'izy ity ihany koa aloha.
Hiresaka momba an'Antananarivo indray aho. Hita sy tsapa tokoa ny ezaka ataon'ny mpitondra azy ankehitriny. Angamba noho ny fifanolanana misy eo aminy sy ny minisiteran'ny fanajariana ny tany dia nihasahisahy kokoa ny mpitantana. Tsy dia mampaninona azy intsony na hahatezitra ny "vahoaka madinika" aza ny zavatra ataony mandroaka ny mpivarotra amoron-dalana tsy hanelingenina ny fifamoivoizana sy tsy hanakorontana ny tanàna. Ny zavatra toy izany no tena nanohanako ny filoha Ravalomanana sy ireo notendreny taty aoriana. Fahadisoana lehibe teo anatrehako ny nileferan'i Hery Rafalimanana tsy nanelingelina ny mpivarotra anaty lalana intsony tamin'ny fifidianana ho Ben'ny tanàna izay nahamontsana ny TIM teto Antananarivo tamin'iny fotoana iny. Maniry kosa aho mba tsy hilefitra na oviana na oviana ny mpitantana ankehitriny na dia ho avy aza ny fifidianana ho Ben'ny tanàna.
Miala tsiny aho fa somary masiaka amin'ny fandaminana ny tanàna. Efa nomena toerana hivarotany ireo mpivarotra ireo nefa tsy tiany hono ny any fa tsy misy tsena. Vavabe nataon'ny mpivarotra anaty lalana tamiko indray maka ny hoe tanim-panjakana eto ka tsy hiala eto izahay raha tsy ny fanjakana no manala anay eto. Rehefa nanala azy indray ny Kaominina dia sahiny ny miteny fa tsy ny Kaominina no fanjakana... Marihina fa misy ny minia manery ny lalana hahafahana mangaro-paosy sy manendaka ary maro amin'ireny mpivarotra amoron-dalana (sy anaty lalana) ireny, fa tsy izy rehetra tsy akory, no tena mpiray tsikombakomba amin'ny mpangalatra ary ireny no tena mijery ny vola ananan'ny mpividy mitonantonana eny amin'izy ireny. Raha tena te-hivarotra ireo efa betsaka tokoa ny toerana efa natokana hivarotana no malalaka satria ny hivarotra eny an-dalana no ataony ary izaho aza dia mahasahy mihitsy ny mitaky ny fanagadrana noho ny fanelingenana ny fifamoivoizana sy ny fanakorontanana ny tanàna ary ny fandratrana ny mpitandro ny filaminana ireo mpivarotra tsy hanaiky na oviana na oviana ny hanara-dalàna ireo.
Efa mandeha siosio eny ihany ny resaka momba izay nitranga tao amin'ity toerana iray ity. Ireto indray aloha no azo marihina:
Voalohany, tsy ny collectif GTT no nahita ity resaka ity voalohany raha ny tamin'ny aterineto no resahina. Efa andro vitsivitsy taty aoriana aho vao nahatadidy fa efa nisy ny mpamaham-bolongana (jereo Zouboon) avy any Mahajanga niresaka momba azy ity tamin'ny 7 desambra 2010. Efa nanontany ny mpanoratra aho tamin'io daty io hoe afaka milaza ny toerana ve izy saingy tsy namaly mivantana. Ny Collectif GTT kosa dia tapabolana taty aoriana vao namoaka mihitsy ny ampahan-dahatsary izay efa nosoratan'ny mpamaham-bolongana voatonona etsy ambony nilaza fa naharitra iray ora sy sasany (ny ora iray ihany no hitantsika). Hita tsipalotra ihany anefa fa efa nisy sahady ny fanamboarana ny fandaharana ny fandehan'ny tantara raha tarafina ny nitantaran'ilay mpamaham-bolongana azy. Angamba tsara kokoa raha manontany izay nahita ny "lahatsary iray manontolo" ny niafaran'ny tantara isika izay liana amin'izany.
Faharoa, rehefa nahita ny lahatsary indray ny collectif GTT dia toy ny nampifandray azy tamin'ny resaka politika. Ilay izy somary niaro ny filoha voafidim-bahoaka teo aloha no tena nampafana ny adihevitra sy nielezan'ilay lahatsary haingana kokoa, indrindra fa ho an'izay niserasera. Azo heverina izany fa nanana ny tanjony ny namoaka azy ho VCD izay nahitana ny fiparitahany tany Mahajanga ary tsy mitovy tamin'izany tanjona izany kosa ny an'ny collectif GTT na dia naka "sombiny" tamin'ilay tantara aza. Ny iraisan'ny roa tonta kosa anefa dia ny fanalana baraka ny FPVM.
Ankoatra izany kosa dia mba niezaka nikaro-baovao araka izay azonay natao izahay ary dia zaraina aminareo izay voaangona tamin'izany fikaroham-baovao izay:
Isika dia namakivaky izay voasoratra any amin'ny dinika isan-karazany any. Tsy maintsy mikaroka izay olona mety ho fantatra tao anatin'ilay lahatsary. Nisy tokoa ny nahita an'i Ta... izay mpihira ao amin'ny tarika evanjelika iray antsoina hoe Me... avy ao amin'ny fiangonana FJKM Ambalavao Isotry. Ny forum no nahitako fa mpiasa voaroaka na niala tao amin'ny vondron'orinasa tiko io Ta... io ary efa lasa mpitarika tanora tao amin'ny FPVM. Notadiavina ny fanamarinana hoe efa lasa ao amin'ny FPVM tokoa ve io mpihira ao amin'ny tarika Me... io? resaka an-jorom-bala tsy avy amiko fa notaterina tamiko ary somary namboarina fa ny hevitra nampitaina no notandrovina (mpiandry tao ihany no nanontaniana):
__ Mahalala mpihira ao amin'ny tarika Me... miangona ao amin'ny FPVM ve ianao?
Tsy re na hitan'ny olona tsy manana aterineto ny zavatra malaza aty amin'ny aterineto amin'izao fotoana izao. Nisalasala ihany vao tapa-kevitra ny hanoratra. Isika mpiserasera ihany aloha no maharaka ny fisian'ilay lahatsary izay notapatapahina sy mikorontana ny filaharany ka tsy fantatra intsony izay lohany ary tsy hita tsara izay farany. Fahadisoana voalohany nataon'izay namoaka ny lahatsary telo mifampitohy toy ny manao endrika mitohivakana na miverimberina ilay izy. Avy amin'izay tsy nandaharana araka izay fandehan'ny tantara izay no tsy dia ahafahana loatra mitsara haingana sy befahatany. Toa samy ahitana ny sombin'ny fizarana voalohany sy faharoa ary fahatelo mifangaro avokoa ireo lahatsary telo lazaina ho mifampitohy: manana ny rariny ihany noho izany izay miteny fa namboarina ilay lahatsary na dia mety ho zava-misy tao amin'ny FPVM Antaninanandrano tokoa aza ny sehatra.
Manaraka izany, tsy fantatra tsara ny mahazo ireo "mpandray anjara fototra" nefa izy telo ireo no toy ny nasongadina tao amin'ilay lahatsary [video]. Ny iray tamin'ny mpaka sary moa dia niteny hoe "tsy tenenina intsony hoe tsy mety!" nandritra ny fotoana nibaikobakoan'i Rija ireo roa vavy nampijaliana sy nampanaovina zavatra tsy mifanaraka amin'ny maha-olombelona. Andeha atao hoe samy tsy ao anatin'ny fahasalamany loatra ilay mpibaikobaiko, tsy fantatra mazava raha izay ny ritoaly tsy maintsy notanterahina hanalana ny rofy sy ny aretina sy ny devoly na bibilava manjaka ao anatin'ilay marary [na nalàna fahalemena sy fahajambana mbamin'ny tsy fandrenesana]. Tsy nifanaraka loatra amin'izay heverina ho fampianarana momba ny finoana kristiana sy momba ny "Fifohazana" koa anefa ny zava-natao.
Amin'ny fandroahana ny devoly sy ny asany rehetra ary ny fombany rehetra dia alefa any amin'ny farihy mirehitra afo sy solifara ireo zavatra telo ireo, na ilay antsoina ao amin'ny Apokalypsy ihany koa hoe fahafatesana faharoa fa tsy averina velively any amin'ilay lazaina fa nanao azy [ny famosaviana, ambalavelona,sns...]. Tsy ny olona na oviana na oviana no tokony enjehina sy ampijaliana fa ny devoly mpamitaka izao tontolo izao. Averiko indray fa tsy azoko atao ny mitsaratsara fahatany, ao amin'ny lahatsary aloha dia tsy nanitsy ny teny tsy mety hoe "avereno aminay izay nanao azy" izay mety ho mpiandry tao nefa noho ny fanapatapahana ny lahatsary dia azo atao ihany koa ny manahy hoe sao dia natao hanalana baraka fotsiny ny tantara naseho nefa tsy araka izay filaharany tokoa.
Etsy ankilany indray raha ny fandehan'ny famotorana natao dia tsy fantatra mazava na "nitolo-batana" ireo olona ireo na "azo teo ampanaovan-dratsy"... toa tsy nandositra intsony anefa ry zareo. Tsipalotra tamin'ny alalan'ny resaka fa karazan'ny andro faharoa nanaovana ny famotorana ny nakana ny sary. Miteny hoe nakana ny sary moa dia tsy tokony ho nalaina sary velively ihany koa ny toe-javatra sahala amin'ireny. Betsaka ny olona mety tsy hahazaka ny fanalana ny devoly fotsiny na dia tsy nisy aza ireny fampijaliana ara-batana sy ara-tsaina nahazo ireo olona roa ireo. Asa na manao ahoana na manao ahoana ny tena fandehan'ny raharaha fa toa karazana valifaty no tena natao na naseho ho hitantsika mpiserasera fa tsy fanavotana fanahin'olona velively.
Farany, raha tsy misy azonao izay rehetra nolazaiko dia "soa ihany" izany satria aleo izay nahita ihany no hahazo tsara izay voasoratro, tsy nikendry ny hanazava loatra aho fa ny hilaza ny hevitro fotsiny ihany ho an'izay nahita tahaka ahy. Ho an'izay nametraka ny lahatsary dia miangavy azy ireo hamerina araka ny fandehan'ny tantara ny zavanisy tamin'io fotoana io hahafahana tena mamakafaka azy fa tsy hanaitaitra fotsiny ny olona. Ary ny fehiny ataoko dia hoe "Raha hoy isika: tsy manana ota isika, dia mamita-tena, ary ny marina tsy ato anatintsika. Raha miaiky ny fahotantsika isika, dia Mahatoky sy Marina Andriamanitra [Izy] ka mamela ny fahotantsika sy manadio antsika ho afaka amin'ny tsi-fahamarinana rehetra."I Jaona 01: 08-09
Antomotra ity ny faran'ny taona, ho tonga ny krisimasy... nentina hahatsiarovana ny nahaterahan'ny Mpamonjy eo amin'ny finoana kristiana na dia tsy voatery ho marina aza io andro io entina ho fahatsiarovana ny fahaterahana io. Ny krisimasy rahateo niainga avy tamin'ny anarana hoe "Lamesan'i Kristy" fa tsy hoe nahaterahan'i Kristy. Tsy manakana ahy hankalaza ny Tompo anefa izany rehefa fotoana ifanarahana io. Odiana tsy lazaina intsony ny fahasahiranana fa resaka ara-panahy aloha no tsidihana vetivety nefa tsy manakana anareo ho tezitra aho raha milaza hoe hifety satria ny fankalazana ny Tompo any am-piangonana no ataoko hoe fety eto.
Eo amin'ny resaka ara-panahy ihany dia tsy haiko na misy finoana na zavatra hafa ao ambadik'ilay faritra tsy azo itsahina sy tsy azo andehanana ao anatin'ny Lapan'ny Tanànan'Antananarivo fa tsy maintsy lasa hatrany ny saina. Marina dia marina fa vita tamin'ny hazo ilay toerana raha vita rarivato tsara kosa ny manodidina nefa angaha moa manakana ny fahalovany na fahasimbany izany? Sa sao dia ianjeran'ilay lustre goavana mahatratra 750kg izay mandalo eo ambaniny ka ho faty tsy trà-drano? Raha anaty trano izany manko no tsy azo andehanana na tsy azo itsahina na iza na iza nefa dia mila ho eo an-tokonam-baravarana io faritra 5X4 metatra io dia hoy ny fanahiako hoe sao dia finoana kosa no antony na sanatria sanatria... tao no nametrahana ilay zavatra... hitanareo ihany ity finoana ananan'ny olombelona ity ary tsy mivaona amin'izany ny finoana ananan'ny Malagasy dia lasa lavitra ny eritreritra. Tsy voatery ho marina velively io fanahiako io fa mba zaraina aminareo fotsiny.
Na izany na tsy izany dia manentana izay mpivavaka rehetra aho hitodika hatrany amin'izay inoany ary fotoana izao hanokanana fotoana aminy sy hieritreretana lalina ny fiainam-panahintsika sy ny fiainana andavanandrontsika.
Jentilisa, 20 desambra 2010 amin'ny 11:50
PS: sa betsaka faritra an-trano tsy azon'ny na iza na iza itsahana sy tsy andehanana ankoatra ny faritra hanaovana fivavahana hitanareo?
Tsy hoe manampahaizana momba ny tantaran'ny Lapan'ny Tanàna Analakely ny tena fa mba manan-kozaraina ho antsika rehetra ihany. Miala tsiny fa voasoratra ao amin'ny kaonty Facebook-ko ao ilay izy ka tsindrio ny rohy fa mety hahaliana anao ihany izay voasoratra ary maniry ihany koa ny fifandrimbonantsika hifampitantara izay fantatsika ho fanabeazam-boho ny fahalalana ny sombin-tantaran'i Madagasikara.
Asa ianareo raha toa ahy fa mba liana tamin'ny fandehan'ilay "fanafintohinana momba ny telegrama" [scandale des notes diplomatiques] ny tena hoe inona izao tsiambaratelo tazonina mafy izao sy ny zavatra ifampitan'ny masoivoho Amerikana mielipatrana manerantany amin'ny sekretariam-panjakana amerikana izao saingy diso fanantenana tanteraka aho rehefa nijery ny vohikalan'ny [fitaratr'i] wikileaks'. Mazava loatra fa niandry sy nikaroka izay resaka momba an'i Madagasikara nifampitana tao ny tena saingy tsy maharaka ny resaka rindrambaiko loatra ny tena fa tsy tsy mahita na inona na inona sady tsy mahalala akory hoe ahoana ny fitady ilay na ireo telegrama mifandraika amin'i Madagasikara izany? Dia niharihary teo ny havendranana amin'ny resaka solosaina... na izany aza dia misy ihany ny namana nahazo sombim-baovao ka namoaka azy io ary izy irery no fantatro hatreto amin'ny fampitam-baovaon'olo-tsotra nanana hozaraina amintsika mpamaky.
Dia mba namaky izay tao aho ka hitan'ny maro aho dia mbola nihomehin'ny fahadisoam-panantenako hatrany. Dia toa ny hitantsika amin'itony aterineto itony ihany no nivoaka sy hita tao fa tsy misy ilay zavatra tsy fantatsika mpamaky ka hanazava bebe kokoa ny zavanitranga teto amintsika hatramin'izay. Dia hoy aho hoe mety ho misy ihany angamba ny vaovao any fa noho ny tsy fahaizana dia tsy azo ireny sombim-baovao ireny fa izay nahazo azy kosa tsy hamoaka azy fa hanohintohina ny politikany na hita ihany ny mahaolona ny Amerikana fa toa mora fitahina amin'ny alalan'ny mpitsikilony ihany, ny mpitsikilony izay mety hisy Malagasy ka manana ny safidy politikany momba ny toe-draharaha eto Madagasikara. Dia hoy aho hoe mahatsapa zavatra aho ka tiako hamarinina amin'ny telegraman'izy ireo izany na mitombina na tsy mitombina dia izao manaraka izao:
Somary niato kely ny tena tao ho ao noho ny antony manokana. Hiverina vetivety indray anefa hametraka eto ny sandam-bola malagasy tao anatin'ny folo andro azo nalaina tamin'ny gazety teto an-toerana. Izany hoe somary ataoko mantamanta eo ilay tabilao noho ny hamehana. Ataoko fa ho azonareo ihany ny tiako lazaina avy eo na tsy hilaza zavatra betsaka aza aho satria tsikaritra fotsiny no aseho.
DollarEuro
22 nov1986,272715,57
23 nov1982,342719,73
24 nov1990,002703,43
25 nov1997,842676,17
26 nov1997,392675,31
29 nov2006,002682,00
30 nov2010,612691,95
01 des2024,832703,69
02 des2047,192730,24
Izany hoe ireo antontan'isa ireo dia amin'ny sandam-bola ariary avokoa. Napetraka ho tahiry ankoatra izay mety ho famoahanareo ny hevitrareo.
Kisendrasendra avokoa izay tantaraiko eto noho ny asa fivezivezena izay natao. Ny tapakandro marainan'ny 25 novambra 2010 avokoa izy ireto. Ny maraina tokony ho tamin'ny fito ora sy sasany tany ho any dia efa miatrana avokoa indray ireo mpitandro ny filaminana miambina amin'ny lalana fandalovan'ny filohan'ny FAT miala avy any an-tranony mankany amin'ny birao fiasany. Reko ny iray tamin'izy ireo nanao hoe:" Kôzy raha handalo eo leiry le!"... efa tsy ora fandalovany intsony ve matoa miteny izany izy?
Avy eo nifanena tamina soavalivy maromaro sy fiaran'ny FIS anankiray mety hitsena ny olona arovany na hamonjy ny tokantranony angamba. Izay zatra ny fanaony eto Antananarivo dia hahalala fa tsy mahazaka tery anaty fitohanana izany izy ireny na tsy misy olona arovany sy arahiny aza fa tsy maintsy manavatsava ny rehetra sy mampaneno anjombona hatrany. Miaiky aho fa henjana koa ry zalahy ireto raha handeha mafy.
Tamin'ny valo ora latsaka, kamiao iray feno mitandro filaminana ary fitaovam-piadiana no mandeha amin'ny lalana mifanohitra amin'ny zotran'ny fiara rehetra miakatra hatreo amin'ny carrefour mankany Ankatso na Antanimora na Ambanidia na Antsakaviro iny miakatra mivantana mankany Ampasanisadoda na Antsahabe na Mascote fa tsy miodina mandalo ny Medecine araka ny fahafantaran'ny besinimaro azy. Tena hamehana angamba matoa izay sens unique izay no nidirana. Azy tokoa moa ny tany sy ny lalàna ka inona no holazaina?
Mandingana avy hatrany aho, amin'ny sivy sy sasany maraina, fiara tsy mataho-dalana ana-jeneraly kintana telo iray no misosososo sy mandrehitra ny jirony rehetra amin'iny vahilava mankany Ivato iny. Fa dia misy inona loatra hoy aho anankampo no dia maika dia maika tahaka izany? Hay mpitari-dalana fotsiny ihany iny ka maika hikarakara ny fanomanana rehetra. Teo amin'ny tobin-dasantsy Total amin'iny Vahilava iny ihany no nahitako 4X4 feno mpitandro filaminana arifomba fitaovam-piadiana. Somary gaga ny tena. Misy zavatra ve any ho any? Hay mametraka mpiambina manerana ny lalana ry zalahy hisahana ny fiarovana ary fantatra avy hatrany fa hivoaka na handray voromby indray ny filohan'ny FAT raha izao fandehany izao.
Inona tokoa, misy soavalivy sy fiaran'ny FIS mijanona eo amin'ny kihondalana avy any Andohatapenaka hivoaka ny vahilava ary indray koa mpitandro ny filaminana vitsivitsy mitambasy mifanaretsaka manodidina. Fiaran'ny polisy 2 indray no eo amin'ny kihondalana avy any 67ha avaratra andrefana hivily ho any Andohatapenaka. Ny mpitandro ny filaminana moa dia isaky ny kihondalana sy sampanandalana dia misy iray farafahakeliny. Fiara tsy matahodalana fantatra fa an'ny prezidansa roa indray no miatrana avy any amin'ny boulevard de l'Europe na lalambaovao hoy ny olona hivily mankany 67ha avaratra andrefana. Maromaro tokoa ny mpitandro ny filaminana mitam-basy amin'izany rehetra izany.
Mandritra izany fotoana izany dia hay tsy misy fiara na môtô mahazo mijanona amin'ny sisindalana na lalan'ny mpandeha an-tongotra amin'ny lalana rehetra mety handalovan'ny filohan'ny FAT tamin'ity andro ity. Noterena hivily lalana avokoa na fiara na soavalivy rehetra fandrao angamba hibahana tampoka ny lalana alehany. Rehefa nandalo moa ny filohan'ny FAT tokony ho tamin'ny folo ora sy sasany mahery teo dia soavalivy roa sy fiara tsy matahodalana telo no miaraka amin'ny fiara mpitondra azy. Izany hoe tsy nisy mihitsy fiara na môtô nahazo nandeha na mijanona amin'ny lalana nalehany ho fiarovana azy.
Tsy nahazatra ahy indray izay lafiny fiarovana izay ka nahatonga ahy hanoratra eto sady mieritreritra ihany fa tsy nivaha hatreo akory ny olana na dia nandresy aza ny ENY ary na resy tosika aza ny "mpioko" tao amin'ny BANI. Toa mametraka aza izany fa angamba nihahenjana ny toe-draharaha any ambadika any raha niova ho tahaka izao ny fiarovana ny filohan'ny FAT.
Nivadika sahady ny herinandro niainana toe-draharaha mafampana teto amin'ny firenena. Samy manana ny heviny mikasika ny fitsapa-kevi-bahoaka sy ilay lazaina fa fanonganam-panjakana avokoa ny tsirairay. Na izany aza misy ny zavatra tsara resahina ihany.
Asa noho izaho izay efa nihevitra iny fandatsaham-bato iny ho toy ny tsy misy angamba fa raha mihaino resadresaka ianao dia toy ny tsy misy mahalala intsony izany fitsapa-kevi-bahoaka izany fa takon'ilay fanonganam-panjakana ny raharaha. Na izany aza dia misy ny tsikaritra momba azy io tsy maintsy tantaraina.
Antsirabe tanàna faharoa eto Madagasikara raha ny habetsahan'ny olona no resahina dia tsy maintsy nolazaina tsirairay ny olona ny amin'izay tokony ataony rehefa handatsa-bato. Tsy fantatro aloha fa raha izaho izay olon-dehibe ve no toy ny ampianarina indray tsy lasa tondroina hatramin'ny tokony hosafidiako? Tsikaritry ny mpanao gazety tamin'ny fotoana nandalovany fohy tao amin'ny biraom-pifidianana iray ny fandrovitan'ny mpifidy iray ny vatom-pifidianana ka ilay ampahany misy ny ENY mangamanga no saiky arotsany. Fanamarihana roa avy hatrany, na telo akory aza: (1) toy ny voaramaso avy hatrany ny safidinao ka aleo tsy manao mahasosotra ny mpitondra. (2) Aty an-tanàndehibe aza mbola misy ny tsy mahalala mihitsy izay tokony atao no tsy ampy ny fampianarana tsy mitongilana amin'ny fombafomba atao rehefa anaty biraom-pifidianana ka aiza ho aiza ny any ambanivohitra any moa tsy tonga dia fanerena ankitsirano ny safidy no atao? (3) Fotoana fohy nandalovana dia nahitana zavatra tahaka izany ka aiza ho aiza mandra-pahatapitry ny fotoana tsy ho fihomehezana fotsiny va?
Dia nisy tampoka ny didim-pitondrana nanemotra ny fifidianana ho hatramin'ny enina ora hariva indray raha tamin'ny efatra ora folakandro no voafaritra mialoha. Nolazaina moa fa noho ny fahamaroan'ny mpifidy no nanaovana izany fanemorana izany ary hahafahan'izay tsy afa-nifidy noho ny tsy fananana kara-pifidianana sy tsy tafiditra anaty lisitra mifidy raha mitondra kara-pifidianana taloha na fanamarinam-ponenana sy kara-panondro mifidy. Mifanohitra sahady tamin'ny tanjona napetraka izany fepetra vaovao niova an-tenantenan-dalana izany.
Raha napetraka ny famerana ny ora ho hatramin'ny efatra ora hariva dia ny hialana mba tsy ho amin'ny alina tsy maintsy ampiasana jiro no hanaovana ny fanisam-bato... toy ny mametraka avy hatrany fa misy zavatra maizina katrohina ao ambadika ao. (1) Efa nahazatra nandritra ny fifidianana natao hatramin'izay fa raha tonga ny ora farany nefa mbola misy ny filaharana dia tsy azo rarana tsy hifidy ireo olona milahatra ireo fa tsy maintsy manefa ny adidiny avokoa. Eo izany dia efa tsy mitombina ny antony nanemorana ny fotoana ankoatra ny fitadiavana zavatra hafa mihitsy. (2) Mivadika zavatra hafa tanteraka ny fandehan'ny raharaha rehefa hoe afa-mifidy amin'ny alalan'ny taratasy fanamarinam-ponenana sy ny karinem-pokontany satria antontan-taratasy miankina tanteraka amin'ny fokontany izay toe-javatra izay, manaraka izany satria karazan'ny tsy tokony hisy intsony ilay hoe lisitra fanampiny amin'ny "ordonnance" dia karazan'ny isan'ny olona anaty lisitra ihany no isa apetraka nefa efa avela mifidy indray izay tsy anaty lisitra; fanerena an-kitsirano hampiakarana ny tahan'ny fandraisana anjara izany toy ny milaza fa maro no nifidy kokoa noho ny tsy nifidy tamin'izay voasoratra anarana, izany hoe lasa tsy mikaonty intsony ny fijerena ny tahan'ny fandraisana anjara noho ilay fanapahan-kevitra... nefa tsy nahafitaka ny fiarahamonina iraisam-pirenena izay toe-javatra izay (3) Noterena ho karazan'ny ao anaty aizina avokoa indray ny fanisam-bato rehetra ka tsy maintsy ampiasaina ny jiro. Ny voamarik'ireo nanatrika ny fanisam-bato, indrindra fa tany amin'ny toerana tsy maintsy nampiasana labozia dia ny mpanonona ny vato ihany no nahita izay nomarihin'ny mpifidy ao amin'ny biletà fa ny hafa dia tsy mahita na inona na inona, rehefa stylo no nanaovana ny tanam-bokovoko. Ny hafa rehetra dia mpihaino fotsiny ihany fa tsy tena mahita akory izay marika anaty biletà.
Hatreo ihany no tadidiko eto am-panoratana fa efa bebe ihany no nilaza ny tsy fahatomombanan'iny fitsapa-kevi-bahoaka tsy dia misy manaraka intsony izay valim-pifidianana avy aminy iny na mpanohana fitondrana izy na tsia.
Fanonganam-panjakana am-bava
Mbola miady hevitra tamin'izay tena nitranga marina tamin'ity raharahan'ny miaramila ity ny mpitafatafa na andavanandro io na an-tserasera. Ny famintinana amin'ny ankapobeny no mametraka fa (1) ny vola no tena niasa tamin'iny raharaha iny ka nahatonga ny fifampitifirana tsy nahitana naratra na maty teo amin'ny andaniny sy ny ankilany, fa zavatra hafa kosa indray ny any amin'ny fanadhiadiana any. (2) Efa nisy ny fikasana hisambotra manamboninahitra vitsivitsy nialoha ny fifidianana ka heverina fa ry zareo ireto izany kasaina hosamborina izany, dia tsy maintsy niditra tamin'ny dingana manaraka angamba ry zareo na dia mbola teo aza ny fifandirana amin'izay tokony hitarika avy eo raha ny filazan'ny tananews no inoana. (3) tsy hoe rava iny fikomiana iny dia vita hatreo ny raharaha fa mbola hendratra avokoa ny rehetra sady mitaintaina satria tsy niravona hatreo akory ny krizy. (4) Ny fipoahana etsy sy eroa manaitaitra ny olona ka mitety toerana maro dia mety ho endrika tolona hafa indray mety hahery vaika kokoa noho ny teo aloha. Tsy fantatra anefa hatreto hoe iza no tena manao ireny fanaitairana ireny hatreto. Dia atsahatro kely aloha!
Dia nizotra teny ho eny aho nahare fa nisy savorovoro tany Analakely tany. Hitako tokoa fa noesorin'ny miaramila ny mpivarotra rehetra nanamorona ny tobin-dry zareo. Niatrana ny mpiambina, izany hoe mitam-basy vonona hitifitra raha misy ny trangan-javatra, dimy ny miaramila nitam-basy teo ivelan'ny vavahady. Noho ny resaka lalàna dia tsy nalaiko sary ireo satria tsy azo atao ny maka sary ny toby.
Ny teo Ambohijatovo kosa no nalaiko sary. Ny teo amin'ny RNM sy ny TVM kosa tsy tratrako fa nandeha haingana loatra fiara. Ny sary tao amin'ny biraom-pifidianana dia tao Analakely LJJR tamin'ny telo ora sy sasany.
Dia aseho anareo izany zavamisy aty an-tanàna izany. Tsy nivezivezy loatra aho fa izay akaiky ihany no nandehanako. Na izany aza dia hita ihany ny fahasamihafana. Ny tanànan'ny maro olona heverina ho sahirana no mazoto kokoa.
Maro sa vitsy ny mpandray anjara?
Fa tena misy kosa aloha ny mifidy e!
Na dia hoe mipetrapetraka aza ny mpikambana biraom-pifidianana
Mpilahatra ary ireo sa birao? mafana loatra kosa ny andro ka!
Isan'ny mpilahatra hifidy hitako be indrindra teto 67ha avaratra atsinanana
Tsy misy valopy intsony moa amin'ity fifidianana iray ity ary dia tsy miafina intsony ny safidin'ny olona raha ny fijeriko azy satria misokatra ho azy ao anaty vata ny taratasim-pifidianana sasany. Hita taratra sahady ny vato maro misafidy. Mampisavovona taratasy ao anaty vata ilay taratasy aforitra dia tahaka ireny hoe maro ireny ny mpifidy.
Efa misavovona kosa aloha ny vato ato e!
Mijoro eo fotsiny aho dia mahatsinjo izay nosafidian'ny olona teo an!
Eto no tena hahitana taratra ny ho fandresen'ny ENY!
Mety mbola hisy ny sary hafa rehefa hariva ny andro, na alina... arakaraky ny zavamisy ihany. Ny sary rehetra dia an'i Jentilisa madiodio!
Dia aseho anareo izany zavamisy aty an-tanàna izany. Tsy nivezivezy loatra aho fa izay akaiky ihany no nandehanako. Na izany aza dia hita ihany ny fahasamihafana. Ny tanànan'ny maro olona heverina ho sahirana no mazoto kokoa.
Maro sa vitsy ny mpandray anjara?
Fa tena misy kosa aloha ny mifidy e!
Na dia hoe mipetrapetraka aza ny mpikambana biraom-pifidianana
Mpilahatra ary ireo sa birao? mafana loatra kosa ny andro ka!
Isan'ny mpilahatra hifidy hitako be indrindra teto 67ha avaratra atsinanana
Tsy misy valopy intsony moa amin'ity fifidianana iray ity ary dia tsy miafina intsony ny safidin'ny olona raha ny fijeriko azy satria misokatra ho azy ao anaty vata ny taratasim-pifidianana sasany. Hita taratra sahady ny vato maro misafidy. Mampisavovona taratasy ao anaty vata ilay taratasy aforitra dia tahaka ireny hoe maro ireny ny mpifidy.
Efa misavovona kosa aloha ny vato ato e!
Mijoro eo fotsiny aho dia mahatsinjo izay nosafidian'ny olona teo an!
Eto no tena hahitana taratra ny ho fandresen'ny ENY!
Mety mbola hisy ny sary hafa rehefa hariva ny andro, na alina... arakaraky ny zavamisy ihany. Ny sary rehetra dia an'i Jentilisa madiodio!
Mba afaka nijery ny zavamisy indray ny tena ny alahady teo ka nanararaotra ny naka sary ny fampielezan-kevitra nataon'ny komity mpanohana ny ENY teny amin'ny kianjan'Alarobia. Faradoboka io fotoana alahady io mandra-piandry ny alarobia 17 novambra 2010 kasain'ny mifehy ny fahefana amin'izao fotoana hitsapana ny hevi-bahoaka izay lazaiko ho sadasada manan-tsoratra ihany. Azo itarafana mialoha ny taham-pandraisana anjara sy ny isambato mety ho azon'ny ENY eto Antananarivo sy ny manodidina manko ny any na dia mety hamitaka ihany aza izay fijery izay.
Ny fotoana niaingana tao an-trano dia eo amin'ilay heverina ho fotoana mampafana indrindra ny fanentanana sy ny horakoraka teny an-kianja. Somary gaga ihany anefa raha vao teo am-piandrasana fiara fitaterana fa dia efa misy sahady ireo miakanjo ny ENY no tafody eny amin'ny faritra misy azy. Nanahy avy hatrany aho hoe rava sahady angaha ny any nefa vao amin'ny telo ora folakandro izao? Nandeha ihany anefa noho ny fitiavana hahalala sy hampitana aminareo ny hamaroan'ny olona tonga teny.
Teny an-dalana dia nahitana mandrakariva tapikan'olona mizotra mody tsimoramora miaraka amin'ny akanjo misy soratra ENY. Toa olona diso fanantenana sa mba reraka kosa satria efa hatry ny maraina kosa ny fanentanana. Teny Alarobia anefa dia hita ho betsaka tokoa ny olona mifanaretsaka eo ivelan'ny vavahady atsimo noho ny hamaroan'ny mpivarotra hani-masaka. Misy fiara am-polony an'olo-tsotra ihany koa mitandahatra, tsy afaka hilaza velively aloha aho hoe an-jatony ny fiara miantsona heverina fa an'ireo mpanotrona ity faradoboka ataon'ny ENY eto Antananarivo ity. Hay betsaka ihany ny olona hoy aho anankampo. Sady marina no diso anefa io fijeriko ny hamaroan'olona io.
Marina fa betsaka ny olona tonga teny an-kianjan'Alarobia io alahady 14 novambra 2010 io saingy raha izaho ny mpitarika sy mpanentana dia tsy araka ny nantenaiko ilay fahatongavan'ny mpanotrona satria latsaka ambany noho izay mety hanaitaitra ny hafa. Ireo tonga teny koa tahaka ny mangina hafahafa izany ankoatra ireo eny amin'ny lohalaharana akaikin'ny sehatra angaha izay mitora-jofo hatrany. Tsy afaka ny hihosina eny anefa ny tena fa matim-bovoka eny eo.
Nony teny na dia ambiansy aza no tadiavin'ny mpijery dia tsy diso anjara ihany koa ny gidragidra. Nisy nifanaritaka hafahafa izany matetika ao afovoan'ny mpijery ao. Ny olona koa moa taitaim-baombina ka raha vao misy ny tahaka izany dia efa fikoropahana izaitsizy no hitanao eny. Tsy hay noho izany izay tena anton'ny savoritaka fa dia variana ny olona mijery sy mitazan-davitra.
Angamba noho ny hamaroan'ny akanjo tsy voazara teny an-kianja fa misy ny sekolim-pinoana lehibe eto Madagasikara sy malaza ho akaikin'ny FAT no nizarana tee-shirt ENY avokoa ny mpianatra tao aminy. Mety mba ho solon'ny kit scolaire kosa angamba izany paika izany sady fanentanana ny ray aman-dreny rahateo hifidy handrotsaka ny ENY. Misy manko ny hafatra nifanomezana avy amin'ny mpitondra fivavahana tao aminy izay manentana ny olona handray anjara amin'ny fifidianana ary ny fanomezana alalana ny mpanao propagandy ENY hizara tee-shirt any an-tsekoly heverina ho tsy mbola sahaza ny politika noho ny taona tsy ampy dia toy ny marika hoe isika fiangonana dia tokony hiara-mientana hanohana ny ENY. Impiry anefa ry zareo ihany no mpilaza fa tsy tokony afangaro velively ny fivavahana (sekolim-pinoana eto) sy ny politika.
Dia tonga ihany koa ny kara-pifidiananay. Ny tsikaritray avy hatrany ary hita amin'ny boriborintany samihafa eto Antananarivo dia ny eo amin'ny daty sy toerana nahaterahana mitovy avokoa. "vers*Antsirabe" ohatra ny ahy satria teraka tany Antsirabe ny tena. Ny an'ny teraka teto Antananarivo dia "vers*Antananarivo" no hita eo, tsy ahitana ny daty nahaterahanao. Mazava loatra fa mampiteraka ahiahy izany toe-javatra izany mba hahafahan'ny tsy ampy taona mandrotsa-bato angamba fa dia maro no tratran'io tsy ilazako hoe tratra avokoa ny kara-pifidianan'ny olona.
Ny hitako hatreto no mandrisika ahy tsy hifidy amin'ny alarobia ho avy izao satria "vitsy" ireo nazoto teny an-kianja ny mpanohana ny ENY. Ny mpanohana ny TSIA moa karazan'ny tsy hita tabilao mihitsy hatreto ka tsy hita koa hoe aiza ry zareo ny alaina sary. Ny tena mampisalasala ny olona manko dia ny eo amin'ny fanaovana ny TSIA sy ny tsy handrotsa-bato. Tsy manakana ny safidin'ny tsirairay aho na hanao ENY izy na hanao TSIA na tsy handrotsa-bato fa izay amiko ny fahalalahana na dia enjehina aza ny mpampandany ny tsy hifidy ho mariky ny tsy fankasitrahana ny ataon'ireo mifehy ny fitondrana ankehitriny eto Madagasikara.
Dia raikitra indray ny sakoroka ny andron'ny alarobia 10 novambra 2010. Indrisy moa fa tsy nitondra fakantsary ny tena hamoahana an-tsary ny zava-nisy niainana androany. Na izany na tsy izany dia mety ho nanana olana lehibe izay mpaka sary rehetra ka tsy manana karatra maha-mpanao gazety, sahirana indray noho izany izay olo-tsotra tia mamoaka vaovao sy ny zavatra hitany an-davanandro raha tsy mahay miafina sy mipirina mandritra ny fotoana misy fihetsiketsehana ireny.
Azo lazaina ho tsara vintana ihany ny tena raha nahita imaso sy afa-nanaraka lavidavitra ny toe-javatra nisy teto Antananarivo satria nandritra ny fotoana niasana no nisian'ilay sakoroka ary somary nampivezivezy ihany ilay asa. Raha somary nandreraka ahy ilay asa tamin'io andro io dia nahafaly ahy kosa indray satria ahafahana mijoro vavolombelona. Ilaina ny manoratra izay sasinteny izay fandrao misy milaza indray fa nandao ny asako aho dia lasa nijerijery ny zavamisy.
Ny maraina raha somary nitohatohana izay ny arabe teny Andohan'Analakely ka teo anoloan'ny BNI-CA no nisy ny fiara nandehanan'ny tena tokony ho tamin'ny sivy ora maraina iny dia nahatazana kamiaon'ny mpitandro ny filaminana heveriko ho ampolony samy feno avokoa niakatra ho any Ambohijatovo. Vantany vao nahita izany ny tena dia ny fitokonana tany Ankatso avy hatrany no tao an-tsaina. Nanontany tena ihany raha hahasahy handika ny fahafahan'ny Anjerimanontolo ireo ka handrava ny fihetsiketsehana misy ao. Etsy ankilany ihany koa dia mety hisy angamba ny fanahiana hoe hivoaka ny faritra misy azy ireo mpanao fihetsiketsehana ireo. Hay tsy diso loatra ny eritreritra saingy niandry lavidavitra kosa ry zareo fa nitoby teo anoloan'ny Shoprite Antanimora (misy an'izany koa eo fa mety mbola tsy fantatrareo na hitanareo). Etsy andaniny mety hisy koa ny mpanararaotra ka dia aleo misoroka raha azo atao.
Teny ampodiana atoandro ny tena dia nahatazana kamiao feno mpitandro ny filaminana miisa dimy manakaiky ny fitoeram-panafody etsy Antanimena, izany hoe efa latsaky ny 100m andrefan'ny Kianja Malacam hivorian'ny mpanaradia ny ankolafy telo. Efa hita mijorojoro eny ihany koa ny ireo olona hita mihitsy fa mivonona ny hiditra ao an-kianja na dia mikatona aza ny vavahady. Reko moa avy eo fa raikitra ny fandefasana baomba mandatsa-dranomaso tokony ho tamin'ny iray ora folakandro teo ho eo.
Rehefa namonjy asa indray anefa ny folakandro dia toy ny tsy nisy na inona na inona ireny nitranga fa dia mizotra milamina ny olona hamonjy ny fanaony. Rehefa tena teo akaikin'ny vavahady ny tena vao tena latsa-dranomaso tsy fidiny fa toy ny voantsakay ny maso. Mahery dia mahery ihany baomba mandatsa-dranomaso ry zareo a! nisy fotsiny ireo mpitandro ny filaminana no karazany miambina ny toerana tsy hidiran'ireo heveriny mety ho mpanao fihetsiketsehana fa mamela malalaka kosa ny olona handeha manaraka ny lalan-kely satria lala-manivaka rahateo io lalankelin'ny kianja Malacam io. Dia hitako ihany koa ireo mpanao fihetsiketsehana nameno ny arabe manoloana na nadrefan'ny Blueprint teo aloha fa magro eo akaiky moa no tena fantatry ny besinimaro. Mbola afaka nizotra soa amantsara avy any Antanimena nankany Soarano ny fiarakodia tamin'io fotoana io (efa amin'ny roa ora filakandro).
Nisy ny nanirahana ny tena ka dia lasa nankany. Teo amin'ny fiverenana no nahita toe-javatra. Teny Ambohijatovo mankeny Analakely aho dia gaga raha nikatso tampoka ny lalana nefa nalalaka ery avy any Antsahabe tany. Tia tsofotsofoka ny tena koa dia nitady lalana hatrany. Teo andrefan'ny mpivaro-boky na ampita atsimo atsinanan'ny tranon'ny Minisiteran'ny mponina sy ny tanora aho vao variana fa be dia be ny olona no mitazana miankandrefana toy ny hoe misy inona ireny. Hay ilay lalana Analakely misy zotra efatra iny ka ny roa miakandrefana ary ny roa miatsinana dia mivadika tsikelikely ho zotra efatra miatsinanana avokoa. Misy zavatra izany any ananonanona any saingy tsy hita hoe aiza fa ny fiara mirepirepy sy mampaneno ny anjombona no nahataitra ny olona. Mbola nisisika ihany aho ka teo ampitan'ny BNI-CL (indroa aho izay no nanoratra io orinasa io androany) ni niantsona kely. Tsy te-hiverina hiantsinanana velively ny tena satria efa mikatso tanteraka ny lalana. Niova ho lasa zotra tokana (sens unique) avokoa ny lalana rehetra. Tsy nahitana polisy intsony nandamina ny fifamoivoizana. Efa ho adiny iray angamba na latsaka kely vao nihanadiodio ny arabe dia mbola ninia ihany aho niakandrefana satria any no misy ny birao fiasako tsinona.
Nihanalalaka tanteraka ny arabe teny ampandehanana saingy tsy nitodi-doha ho any Ambodifilao ny lalako fa lasa aho namonjy ilay lalana fandehanan'ny olona ka iny ampita anoloan'ny Lapan'ny tanàna iny no nandehanako fa tsy ny arabe tsy akory. Dia tonga tany am-piasana ihany. Efa zatra ity mikatona sy misokatra isak'izay mihetsika ity moa hatramin'ny herintaona ka tsy maka lagy amin'izany intsony. Saika izaho irery no nitondra fiara (soavalivy) nandeha tamin'ilay arabe malalaka dia malalaka tsy nahitana fivezivezena fiara hafa intsony. Kanjo vao tonga kelikely aho dia nirahina indray ho any amin'ny faritra andrefan'Antananarivo any (efa tafavoaka ny faritry ny renivohitra).
Noho ny fitiavana mitsofotsofoka fa tsy hiaritra ny tsy fihetsehan'ny fiara dia lasa tany Faravohitra nanaraka ny Pavé indray ny zotra fa tsy nidina nankany Behoririka. Hay nisy zavatra nitranga tokoa tao Behoririka tao ka tsy hay na efa nisy ilay fiara may na tsia. Tonga manko dia tsy azon'ny fiara naleha intsony ny mankeny amin'ny Irresistible na Gauloise araka ny fahafantaran'ny taloha azy ka nitodi-doha niverina avokoa ny fiara rehetra. Hatreny Faravohitra aho no nidina namonjy an'Antaninandro sy Ankadifotsy. Nitohana tanteraka ny fifamoivoizana tamin'io fotoana io saingy afa-nandeha ihany aho satria tsy nahitana fiara loatra ny andaniny mpifanena. Nony tonga teo amin'ny tobin-dasantsy Ankadifotsy dia tsy maintsy niova lalana hizotra handalo ny FJKM ANkadifotsy indray satria nitohana tsy afa-nihetsika intsony ny fiara rehetra mikasa ho any Antanimena. Voatery nandeha tany Ambodivona noho izany ny tena ka ilay mandalo ny tobin'ny Jirama na centre Commercial iny no niafiana nandehanana. Feno olona ny sisindalana tamin'io mijery izay fivoaran'ny toe-draharaha fa tsy hoe mpandelo ireo tsy akory. Marihina fa nitohana tanteraka zara raha afa-nihetsika ny fiara tamin'ireo lalana ireo fa soavalivy moa no nentin'ny tena ka tia tsofotsofoka. Teny Ankorondrano Anoloan'ny Jesosy Mamonjy vao nalaladalaka kokoa ny lalana ary tsy voambahambahana loatra intsony ny fiara nandeha.
Niandry fotoana elaela mihitsy indray aho vao nikasa hitodi-doha ho any amin'ny birao fiasana indray. Nifanena tamin'ny kamiao iray sy fiara tsy mataho-dalana iray feno mpitandro ny filaminana aho teo Ambodimita dia nieritreritra fa efa milamina izay ny tany an-tanàna (Antanimena -Behoririka - Soarano) hay mbola diso fihevitra ny tena. Nizotra tsy dia nisy tomika loatra ny lalana nanaraka an'Ambohimanarina iny. Teo Antanimena amin'izay dia gaga nahita ireto zatovolahy nihazakazaka avy any atsinanana any. Ny andro amin'io efa amin'ny enina ora hariva teo ho eo. Hay mbola manala azy tsara mihitsy ny mpitandro ny filaminana nandefa baomba mandatsa-dranomaso. Mbola nidrikina nandeha tamin'iny lalana avy any Antanimena ho any Soarano iny ihany aho, izany hoe ilay mandalo Malacam io, fa tonga dia toy ny nahitsin'ilay miaramila iray izay ny basy fandefasana baomba mandatsa-dranomaso ary natodiny taty amiko ka nalefany amin'izay. Tena kofona tanteraka sy nikohaka mihitsy aho ankoatra ny ranomaso latsaka fa tsy maintsy nalefako hatrany ny fiara. Nihevitra manko aho fa tsy ho azoko atao velively ny hijanona eo. Nialoha izany anefa dia hitako tsara ny miaramila nandefa baomba mandatsa-dranomaso tamin'ny olona anatin'iny lalan-kelin'ny kianja Malacam iny. Tsy misy lalana andehanan'ny olona anie izany hoy aho anankampo. Teny akaikin'ny Piment Cafe Behoririka amin'izay aho vao somary niato kely nanisin-delo sy namaoka ny ranomaso satria teo no somary mba nilamindamina dia nanohy ny dia amin'izay avy teo. Tonga tany amin'ny birao ihany avy eo.
Raha tonga aho dia mbola betsaka hay ny miaramila teo amin'ny fiantsonan'ny fiara fitaterana teo Soarano sady toy ny mifampihantsy vinany tamin'ny olona tia jerijery ihany. Tsy nahitana fiara betsaka intsony ny arabe fa betsaka tsy toy ny mahazatra kosa ny olona nandeha an-tongotra. Ireo rehetra tratran'ny voa manodidina avokoa angamba satria tsy misy ny fiara hitatitra azy ireo mody.
Rehefa nirava dia mbola nijerijery ny zavamisy tany Behoririka nisy ilay fiara may. Hay mbola tsy azon'ny fiara naleha tany fa ny mpandeha an-tongotra ihany no nizotra teny. Nalain-dry zalahy ny hazo heverina ho fefy na tranon'ny mpivaro-damba dia ireny no nodorany natao ho karazana barazy. Teo anoloan'ny Shell no nisy ny barazy voalohany, fefy afo avokoa no lazaina amin'izany ary rahonan-dry zalahy izay mitady hitondra fiara mankany. Mbola hita teo ilay fiara may ary maromaro ry zalahy no mitady piesy mety azo ampiasaina tamin'io fiara io. Efa voavadiky ry zalahy kosa ny fitoeram-pako teo ambany tetezan'i Behoririka ka nataony barazy ho azy koa. Nisy koa ny takelaka fanaovana dokambarotra nopotehin-dry zalahy ary nataony sakana ihany koa. Misy afo ihany koa moa teo. Teny amin'ny fiviliana ho any amin'ny fiantsonan'ny fiara eny Andravoahangy kosa ny sakana fahatelo ary sakan'afo hatrany. Tanora tsy ampy taona ny ankamaroan'ireo lazaina ho mpanao barazy ka toy ny manala azy fotsiny. Tsy ela moa fa dia hita tamy avy any ny fiara tsy mataho-dalan'ny mpitandro ny filaminana sy ny kamiao miaraka aminy misosososo toy ny manao befihavy hampandositra ny mpanao barazy angaha! nefa matetika dia tsy mitoetra ela eo ry zareo fa mandalo fotsiny hany ka miverina indray iretsy tsy mahita atao fa mamelona indray ny afo hanaovana barazy. Hay, hono, efa toy izany hatrany no nitranga nandritra ny ora vitsivitsy.
Nody ny tena avy eo ka gaga ihany fa betsaka indray ny fiara fitaterana mbola mitatitra olona tamin'izany ora izany ka mandeha mankany an-tanàna. Raha andro mahazatra anefa dia efa tsy hahita izany taxibe hankany an-tanàna izany intsony ianao. Betsaka ry zareo tamin'ity indray mitoraka ity. Asa inona no mbola nampazoto an-dry zalahy tamin'izany ora izany sa izay vao manenjika versement? Rehefa tonga teto an-tanàna indray aho dia nahita ireto polisy roa lahy namily lalana ny fiara rehetra tsy hankany aminay. Fantatro avy hatrany fa handalo eo izany i Andry Rajoelina ka tsy maintsy asiana karazana fiarovana ihany eny amin'ny lalana diaviny. Tsy ela tokoa dia indreo ry zareo miaraka amin'ny fiara mpialoha lalana sy fiaran'ny mpiambina mizotra amin'ilay lalana nefa tsy mitabataba na mandefa ny jiromangany loatra fa manao valala manjohy hatrany. Dia izay ary aloha ny notantaraina satria izay no hita (sy ny kely re)
Dia hivadika amin'ny resaka somary mahazatra ahy amin'izao fotoana izao indray ny tena. Tsy maninona na be aza no tsy mbola nahita ny fizarana voalohany fa mahita foana avy eo hoe efa nisy ny fizarana voalohany tamin'ity lahatsoratra tohizana isak'izay mahatsiaro ity. Manitsaka ny volana novambra isika amin'izao fotoana izao, volana mety hanana ny akony lehibe eo amin'ny tantaran'i Madagasikara noho ny fisian'ilay referendum izay kasaina hotontosaina ny 17 novambra 2010 ho avy izao.
Hetsiky ny Mpitondra fivavahana no voalohany
Vao nigadona ny volana dia ny famoriam-bahoakan'ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana no nitari-dalana. Niverina ho hitam-bahoaka indray ireo mpitarika tao rehefa nangingina noho ny raharaha 20 mey 2010. Nandrasana izay fahazotoan'ny olona hanatrika izany fotoana teny Antsahamanitra izany ary dia hita fa fahombiazana ny fotoana na dia fantatra tsara aza ny mety hiavian'ny orana ary ankalamanjana ny nanatontosana azy, tahaka ny tsy nisy ilay fomba fiteny hoe fotoam-pahavaratra ka ny maraina ihany. Misongadina hatrany moa fa fotoam-pivavahana no natao ary nisy mihitsy aza ny fandohalehana izay fomba tsy mahazatra loatra ny protestanta reforme (fa fanaon'ny hafa sy ny loterana kosa rehefa mandray ny fanasan'ny Tompo); manoratra izany aho satria fantatsika mazava tsara fa ny mpitandrina ao amin'ny reforme no maro amin'ireo mpitarika ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana. Tsy nisy ny artista (evanjelika) nanafana ny fotoana hisintonana olon-kafa hijery fampisehoana ohatra fa dia karazana litorjia ranoiray no natao. Nanamaro an'isa ny mpanatrika teny Antsahamanitra ny avy amin'ny mpanohana ny ankolafy telo.
Nifanindran-dalana tamin'izany koa dia nisy vondrona mpitondra fivavahana fantatra endrika amin'ny fitarihana fotoam-pivavahana miara-dalana amin'ny mpandrombam-pahefana ankehitriny nikarakara fotoana nifanindry tamin'io fotoana notontosaina teo Antsahamanitra io ka ny Lapan'ny Kolontsaina sy ny Fanatanjahantena kosa no nanaovana izany. Mpitondra fivavahana avy amin'ny anaram-piangonana isan-karazany no tao ary artista evanjelika maro dia maro sy malaza no nasaina hanafana ny fotoana, izay nambara ho fampisehoana evanjelika no hibahan-toerana. Heverina noho izany fa ireo mpihira ireo no nentina nanintonana ny olona ankoatra ny maha-toerana mitafo tsy matahotra izay orana avy io Lapa io. Na izany aza dia tsy tena be loatra araka ny nantenain'ny mpikarakara ny olona nankao, raha ny fomba fakan'ny fahitalavi-panjakana ny sary nampita mivantana ny fotoana tao, no itarafana ny zavanisy tao. Azo lazaina noho izany fa ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana no nitoko teto.
Kianja Malacam
Ny alarobia 3 novambra indray dia ny kianja filalaovana rugby teo Antanimena, dia ny kianja Malacam izany, no nifamotoan'ny Ankolafy telo tamin'ny mpanohana azy. Maro ihany ny olona namaly ny fanasana amin'ny maha-andavanandro ny fotoana ary hita fa tsy tratry ny velam-pandrika rehateo ny mpitarika. Inona moa ilay velam-pandrika? Izay efa nambaran'ny mpitarika ny Ankolafy Ravalomanana tao amin'ny radio an-tserasera iray ihany: nokendrena ny hisian'ny fifamaliana sy ny fifandirana teo amin'ny mpitolona sy ny mpankafy baolina lavalava. Izay mahatsiaro no mahalala fa ny faran'ny volana oktobra no nilazana ny hanekena hanaovana fihaonana politika tao amin'ity kianja ity. Toa nisy mihitsy aza ny fampirisihan'ny gazety sasany hampiasain'ny Ankolafy telo ny kianja avy hatrany ny faran'ny herinandro saingy tsy voafandrika tamin'izany ny ankolafy telo. Ny andro nandrisihana manko dia mbola nisy lalao baolina lavalava tao amin'io kianja io ka raha niditra tao ny ankolafy telo dia toy ny migafy ny revin'ireo mpankafy baolina lavalava ireo. Ny alarobia fantatra fa tsy misy lalao tao vao nampiasaina ny kianja. Tsy hatao mahagaga intsony noho izany raha holavina indray ny fangatahana hampiasana ny kianja amin'ity herinandro ity.
Mbola nanamarika ity fotoana ity hatrany ny tsy fisiana artista malaza nokaramaina hanafana ny lanonana fa dia kabary politika no somary nibahan-toerana. Tsy mety kosa ny fahadisoam-potoana izay aman'ora mihitsy fa tsy mba minitra intsony. Tokony ho ny ora lazaina ihany no ezahina hanombohana ny fotoana fa tsy fanajana ny mpanatrika mihitsy ilay fahatarana izay mety hiteraka fahasorenana. Nisongadina nandritra ny fanomanana ity fotoana ity ny nampiasana ny haino aman-jery isan-karazany hiantsoana ny vahoaka ka mety ho antony iray naharesy lahatra ny olona hihevitra fa ho matotra amin'izay ny Hetsika ka nahatongavany teny an-toerana. Na tsy feno aza ny kianja dia azo lazaina ho fahombiazana mitohy ho an'ny Ankolafy telo io fotoana teo amin'ny kianja Malacam io. Tsy maintsy manao ny valim-panafihana amin'izany ny eo amin'ny fitondrana hitazonany ny mpankasitraka azy ho ao am-balany mandrakariva.
Olom-Pirenena Mendrika na OPM
Taorian'ireo fotoana roa teto Antananarivo ireo dia nivoaka tamin'ny fahitalavitra maro teto Antananarivo ny fandaharana manokana karazandrazan'ny karakarain'ny Prezidansa "hanomezana valisoa" Olom-Pirenena Mendrika iray. Fitsidihana nataon'i Andry Rajoelina ilay mpangataka iray tsy takon'ny maso tamin'ny androny teny Antaninarenina tany amin'ny misy azy, nahazo trano vaovao sy hiampy fanaka aoriana kely, no naseho ny rehetra tamin'izany. Mazava loatra fa raha miteny hoe trano efa vita sy azo onenana dia efa nisy fotoana mialoha nanorenana io trano io fa eo kosa ny fotoana namborahana azy. Na inona na inona fanadrohadroana sy fanakianana ary fanasoketana avy amin'ny mpiserasera hafa mikasika ny fihetsika tamin'io nanomezana trano olona iray "tsy nandoa hetra hatrizay niainany manaporofo ny maha-olom-pirenena mendrika azy" io dia nampihetsi-po ny sarangan'olona sasany ny toy ireny. Tsy azo tsinontsinoavina velively izany ary hita tokoa ny maha-spesialita resaka dokambarotra an-dranamana. Tsara ny valim-panafihana teto satria hahatsiaro hatrany ny sarangan'olona "madinika" fa tena manampy azy sy mahatsapa ny filany ilay rangahy io ka mendrika ny hotohanana.
Fampanantenana vaovao indray
Niverimberina tamin'ny fahitalavitra isan-karazany koa fa hifampitafa amin'ny vahoakan'Antananarivo ny filohan'ny Fahefana Avon'ny Tetezamita FAT ny Asabotsy 6 novambra 2010 izay hotontosaina hatrany ao amin'ny Lapan'ny Kolontsaina sy ny Fanatanjahantena, toerana ankafizin-dry zalahy tokoa ankoatra ny Toeram-pivoriana Iraisam-pirenena etsy Ivato seranana. Nankalazaina fatratra io fotoana io tahaka ny hanakonana ilay lahatsary niely vetivety teto amin'ny aterineto nahavoarohirohy mpitondra fanjakana ambony eto Madagasikara. Tena anaty adin-tserasera tanteraka indray amin'izao fotoana izao ny eto Madagasikara. Raha vao izay no resahina dia hanana ny tombon-dalana hatrany ny eo amin'ny fitondrana sady efa mahay azy rahateo. Dia ireny aloha izy ireny, fampanantenana maro no nivoaka tahaka ny fananganana orinasa goavana indrindra famokarana simenitra eto amin'ny Oseana Indiana, ny fananganana trano mora vidy, ny fampihenana ny vidin-tsiramamy...
Ny zavatra iray nanaitra ny maso tao anatin'izany dia ny fitovian'ny lokon'afisy fanentanana ny ENY sy fanentanana ny olona hifidy: samy manga tanora ny loko aoriana. Io toe-javatra io no manamarika fa tsy fifaninanana eo amin'ny ENY sy ny TSIA no hatao amin'io 17 novambra 2010 fa fifaninanana eo amin'ny hifidy sy ny tsy hifidy ka ny mifidy dia karazana fanekena ny fitondran'i Andry Rajoelina ary ny tsy mifidy kosa fandavana izany fitondrana izany. Mahazo mandresy lahatra ary mananjò amin'izany ny tsirairay fa tsikaritry ny tena ihany izany. Hita rahateo ihany koa fa maro tamin'ny mpiaradia amin'ny eo amin'ny fitondrana ankehitriny no ao anatin'ny komity mpanohana ny TSIA izay mampitakemotra ny olona tsy hazoto handatsa-bato velively izany.
Araka ny hita amin'ny gaety moa dia nirotsaka mivantana ho amin'ny fanentanana ny olona hifidy ny filohan'ny FAT ary mitety faritra amin'izay ho amin'izany fitsapa-kevi-bahoaka izany. Mazava rahateo fa dia tokony ho kihondalana eo amin'ny tantaran'i Madagasikara io amin'ny 17 novambra io ho an'Antananarivo sy ny manodidina amin'ny fahamaroana na fahavitsian'ny mpandatsa-bato amin'io fotoana io. Ninia nanoratra hoe Antananarivo sy ny manodidina aho satria io no akaiky vilany sy fetra itarafana ny safidy tokoa fa ny tany lavitra andriana tsy hay intsony ny faneriterena sy ny fingampingana mahazo ny olona any. Na izany na tsy izany dia malemy dia malemy tokoa ny tetiky ny ankolafy telo amin'izao fotoana izao ankoatra ny fanentanana ny olona tsy hifidy. Inona ny paika hafa sa aleo milamina tahaka izay ihany? Ankehitriny aloha dia tsinjo fa ho tontosa io fotoana io fa ny taha-pahavitrihana sisa no baraingo na dia fantapantatra ihany aza matoa miditra antsehatra mihitsy ny laharana voalohany eo amin'ny fitondrana.
Nitsidika ny Lapan'i Manjakamiadana ny tena ny andron'ny Asabotsy 6 novambra 2010 izay androm-pahatsiarovana azy rahateo. Maimaipoana ny fankanesana teny sy ny fahazoana naka sary ka dia nanararaotra ny tena. Indreto sary vitsivitsy no aseho anareo.
Ireo olona liana nijery fandaharana tamin'ny fanarenana ny rova araka ny ahafantarana azy.
Ny eo an-tokonam-baravarana kosa.
Endrika andohalambo eny
Varavarambe mivoaka miatsinanana
Ahitana an'i Mahitsielafanjaka
Avaratra kosa ny tranomanara
Na ny Lapan'Andafiavaratra
Nakisaka ho avaratra atsinanana ny Fitomiandalana raha atsinanan'ny Lapa taloha
Ela sahady izay tsy nifampitafana teto izay na dia maro dia maro aza ny toe-javatra nitranga teto amin'ny firenena, na teto an-drenivohitr'i Madagasikara no marina kokoa. Mety ho liana tanteraka ianareo any ivelan'i Madagasikara any ka hiezaka aho ny hanentsina araka izay tratrako ny banga sy hitantara ny zavatra andavanandro tsy voalaza nefa mety hidika zavatra ihany amin'ny ho tohin'ny tantara.
Lanonana ho avy TEDxAntananarivo
Lanonana ho avy afaka fotoana vitsivitsy aloha no hambara etoana satria maro rahateo ny tanàna na firenena efa nandray na nanomana ity karazan-danonana iray ity. Sehatra hifampizarana izay mety hanatsarana ny ampitso eo amin'ny sehatra manerana izao tontolo izao, mba tsy hitoetra ho nofinofy fotsiny ihany io ampitso io fa misy tokoa ny hevitra tsara zaraina sy tanterahina. Tsy diso anjara amin'izany sehatra hifampivelarana izany isika Malagasy sy ny eto Madagasikara, hany ka misy ireo Malagasy sy vahiny vitsivitsy hitondra ny anjara birikiny sy hampandray anjara an'i Madagasikara ao anatin'ity sehatra iray ity. Ny TEDxAntananarivo no hotanterahina amin'ity volana novambra 2010 ity avy hatrany.
Sehatra malalaka dia malalaka izy io ary tsongoin'olom-bolo sy vato nasondrotry ny tany no tena iriana handray anjara. Na dia miteny aza aho eto hoe malalaka ny sehatra dia ataoko fa tsy dia tsara loatra na diso toerana raha iresahana politika na fivavahana ao satria tsy Antananarivo na Madagasikara irery no voakasika amin'ny tafatafa fa ny firenen-drehetra ihany. Tetikasa tsy miankina amin'ny fanjakana rahateo izy io ka fifanentanana tsy miankina amin'ny fanjakana no hisongadina. Mety hisy ny lahatsoratra manokana hataoko momba azy io fa ho fiomanana dia amin'ny 26 novambra 2010 no hanatanterahana azy ao amin'ny Garan'i Soarano ary ato misy lahatsoratra amin'ny teny malagasy tsara vakiana manazava dieny izao ny mombamomba azy.
Fefy fanitso manerana ny lalana
Hivadika tanteraka ny resaka eto fa dia ho politika sy fivavahana tsy misy idiran'ny TEDxAntananarivo amin'izay ny ankamaroan-dresaka. Na ahoana na ahoana dia hita taratra ny asan'ny kaominina Antananarivo renivohitra, na ny zava-bitany no marina kokoa. Efa noresahina ihany ny tetikasa 119, izay tokony hiainga amin'ny alalan'ny fametrahana Toeram-piatoana na toeram-piantsonan'ny fiara fitaterana misy ialofan'ny olona miandry bus. Ny voamarika eto an-tanàna aloha ny famefena sy fandravana foto-drafitrasa vitsivitsy heverina hananganana drafitrasa vaovao.
Hita izany manoloana ny Tsangambaton'ny Mpitolona tia tanindrazana Ambohijatovo (fitenitsika azy moa dia tsangambaton'ny MDRM). Faritra roa no misy fanitso eo ary ny iray kosa nolamahina dia ny manoloana ny fivarotamboky tonta eo Ambohijatovo. Ireo faritra misy fanitso sy efa vita fanapotehana ny ao anaty fefy moa dia ny fiantsonan'ny fiara fitaterana Ambohijatovo mitodika mankany amin'ny tonelina Ambanidia sy ny ilany avaratra amin'ny fefy fidirana mankao amin'ny zaridainan' Ambohijatovo. Mampanontany tena moa ity voafefy fanitso farany ity hoe inona no tena tiana apetraka eo satria raha fiantsonan'ny fiara fitaterana vaovao ilay izy dia lasa hatreny amin'ny arabe izany ny olona no miditra ao anaty fiara fa tsy hatreo amin'ny sisindalana. Angamba zavatra hafa no atao eo ankoatra ny hoe niova hevitra amin'ny toerana hametrahana ny fiatsonana vetivety ry zareo.
Ny heverina ho fanamboarana faharoa hita indray dia amin'iny faritra atsimon'ny farihin'Anosy izany. Ny marina kokoa dia ny ampitan'ny lapan'ny fitsarana sy ny manatrika ny foiben'ny fampielezam-peo sy sary an'ny fanjakana (RNM sy TVM). Tarafina ho te-hanitatra ny velaran'ny arabe ry zareo. Nahena be dia be ny sisindalana ho an'ny mpandeha an-tongotra amin'iny ampitan'ny Lapan'ny Fitsarana iny. Ny mpijery ny zavamisy ihany koa dia mahita ny fanalana ireo hazo somary akaiky arabe kokoa amin'ny fiatoana manoloana ny radio Anosy sy ny tsangamby ary heverina fa hanitarana arabe no antony na mety hananganana ilay fiatoana ao anatin'ny tetikasa 119 ihany. Mbola eo am-pandravana ihany koa ny mpikarakara eto fa tsy mbola tafiditra amin'ny fananganana.
Ny fandravana fahatelo hitako kosa indray dia ny eo amin'ny 67ha manoloana ny tranom-piantohana Ny Havana. Efa ho am-bolana sahady izay ny nanesorana ny fiantsonan'ny fiara fitaterana teo ka namindrana azy ireo ho ao 67ha afovoany andrefana ny sasany ary etsy Vassacos Antanimena kosa ny hafa. Ny hita dia nesorina avokoa ny faritra amin'ny sisindalana ka nahatery ny sisa amin'ny arabe. Noheveriko ho hevitra tsara, sady efa nosainiko nialoha ny nalamahana azy, ny fanesorana ny trottoir afovoany noheverina hatrany ho atao zaridaina nefa tsy misy voninkazo na zavamaitso mety vanona loatra teo nefa somary diso fanantenana ihany aho raha mbola averina indray ilay "sisindalana" afovoany nolazaiko teo. Heveriko manko fa mba mampalalaka kokoa ny arabe ny fanesorana tanteraka ireo zaridaina-sisindalana afovoany ireo fa atao toy ny eny Ampefiloha iny izy raha tsy maintsy sasahina ihany ny arabe. Marihana fa ireo faritra telo lazaiko ireo dia
Marihana fa izy telo ireo dia samy eo am-pandravana hatrany fa tsy mbola nahitana fanorenana mihitsy. Lasa ny eritreritra hoe tsy mbola tonga angaha ireo entana na kojakoja kasaina apetraka amin'ireo faritra voatonona ireo no avela hihanjahanja mampalahelo ny tanàna? Sa misy entana indray any ho any andrasana hivoaka hanaovana ny fananganana. Etsy ankilany anefa azo atao ihany koa ny mieritreritra hoe raha vao esorinareo eo aho dia tsy misy tohiny ireo foto-drafitrasa kasaina atsangana fa dia efa potiko aloha ny toerana vitsivitsy, nefa sao dia lasa lavitra loatra indray ny eriteritro.
Fa na dia te-hiresaka momba ny Hetsika nataon'ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana sy ny tao amin'ny Malacam ary ny fihetsiketsehana nataon'i Andry Rajoelina momba ilay jamba mpamaky teny teo amin'ny tohatohabaton'Antaninarenina aza aho (izay tsy tokony hotsinontsinoavina velively araka ny hitako any amin'ny lahatsoratra hafa any) dia aleo asiana hoe hitohy fa tahaka ny lava sahady izany voasoratra izany ka sao monamonaina eo ianareo. Kasa hiakatra eny amin'ny Rovan'i Manjakamiadana ny Asabotsy 6 novambra raha mbola azo asisika ny fandaharam-potoana na dia ho sarotra aza ny hampahalalaka ahy
Mety ho hitantsika any amin'ny sehatra hafa any fa hisy fotoana nomen'ny fikambanana antsoina hoe Vondrona Kristiana lazaina ho misolo ny HMF hotontosaina ny Asabotsy 23 Oktobra 2010 ho avy izao eny Antsahamanitra. Maro moa no manontany tena hoe fa iza avy no ao amin'ity fikambanana ity ary manao ahoana ny tanjony? Ataoko fa amin'io andro io avokoa no mety hahafantarana bebe kokoa momba azy. Ny zavatra azo singanina kosa anefa dia tsy miara-dia amin'ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana intsony ity Vondrona Kristiana ity na dia misy aza ny gazety milaza fa misolo ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana ny fikambanana.
Taorian'ny raharaha 20 mey 2010 dia voatery niafina avokoa ireo mpitarika tao amin'ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana. Ireo izay tsy notadiavina kosa nanohy tsimoramora ny hetsika na dia somary lefy kokoa aza ny heriny. Fotoana vitsy taty aoriana dia nanapa-kevitra ireto karazana vato namelan-kafatra fa misy amboarina kely ny rafitra nitantanana ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana, ampandraisina anjara bebe kokoa amin'ny fitarihana ny Lahika, dia novaina ihany koa ny anarana ka natao hoe Hetsiky ny Mpitory Fahamarinana indray. Tsy nankasitraka izany fanovana anarana izany, sy ny karazana fanovana rafitra tsy nifampierana izany, ny mpitarika ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana... sady nanorina rahateo ny Hetsika.
Tsy nitovy ny tadin-dokanga nanomboka teo satria karazana famadihana avy hatrany ny Hetsika ilay fanovana anarana tsy nifampierana tamin'ny mpikambana rehetra tao anatiny, ary tsy nifampierana tamin'ireo mpanorina indrindra indrindra. Faharoa, karazan'ny fampilazana fa vita hatreo ny amin'ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana no anton'ilay fanovana anarana nefa tsy novana ny famantarana. Notakian'ny tany ampiefenana ny hanambarana amin'izy ireo ny tatitra ara-bolan'ny Hetsika saingy fahatezerana sy fisintahana no setrin'izany. Amin'izao fotoana izao raha efa nanambara ny hiditra amin'ny Hetsika indray ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana dia ny Vondrona Kristiana novaina avy amin'ny Hetsiky ny Mpitory ny Fahamarinana indray no hanatontosa izany etsy Antsahamanitra. Dia miandry izay ho tohiny aho hoe hanao ahoana tokoa re ny hataony ary?
Nisy zava-nitranga kely indray teto Antananarivo ny alatsinainy. Efa fanentanana makotroka teo amin'ny kianjan'ny Finoana Behoririka moa ny Asabotsy teo ny hankanesana eny amin'ny Fitsarana ity alatsinainy ity. Araka ny tatitra dia tonga maro tokoa ny olona teny Anosy (tsy miresaka toeran-kafa aloha aho eto). Tsy nanatrika izay tany anefa ny tena noho ny asa (tsy miankina amin'ny fanjakana) izay atao. Rehefa nirava fotsiny ny atoandro no nahita tamin'ny aterineto fa eny Ambohijatovo ny mpanao fihetsiketsehana amin'io fotoana io. Dia niolomay ny tena hijery ny zava-misy.
Tsy sahy niditra anaty kianja ny maro
Tonga teny moa dia nahita ny olona maro nanao tazan-davitra manodidina ny tsangambato 1947 no voamariko voalohany fa tsy sahy niditra tao amin'ny kianjan'Ambohijatovo. Ampahan'olona no nahasahy niditra tao an-jaridaina fa maro kokoa ireo manahy sao misy fisamborana angaha satria efa nisy mpitandro ny filaminana teo anoloan'ny zaridaina tamin'izaho tonga. Ny vaovao an-tsary manko no nahitako fa toa ny mpanao fihetsiketsehana no tonga mialoha vao tonga ireto mpitandro ny filaminana ireto. Tsy nieritreritra hijanona lavitra aho fa tonga dia niditra tsy nisalasala. Efa nahita ireo andia-miaramila niditra tao anaty kianja ka nanaraka ny sisiny atsimo iny aho nefa tsy nahiako izany satria tsy hita ho mampatahotra velively ireto miaramila hitako ireto.
Ny resaka henoko no toa nahafantarako vinany fa ampahan'ireo teny Anosy ihany no nilahatra nankaty Ambohijatovo fa misy maromaro no nionona ihany tamin'ny fihetsehana teny Anosy. Ny tsy hahatontosa ny fotoam-pitsarana manko no nokendrena ka rehefa vita iny dia ampy azy ireo izany. Ireto andiany hitako ireto kosa ireo nitaky ny hankanesana ato amin'ity toerana ity. Eo sahady izany dia efa nisy fizaran-kevitra teo amin'ny mpiara-dia. Samy manana ny maharesy lahatra azy moa. Dia somary taraikiraiky angaha ny fanombohana teo Ambohijatovo satria nahita hatramin'ny voalohan'ny kabary ny tena.
Nanomboka izany Ramatoa Ravololomanana ary nanohy sy namarana azy avy hatrany Andriamatoa Fetison Rakoto Andrianirina. Tokony ho Andriamatoa Zafy Albert no namarana ny fotoana saingy tsy nandray fitenenana moa izy. Ny ambangovangon'ny kabary moa dia filazana fa mba tsy ekena intsony ny fanonganam-panjakana ary hiomana amin'ny fandraisana ny fahatongavan'ny filoha teo aloha mirahalahy mianaka amin'izay izao. Teo koa no nilazana fa mirava avy eo fa mamonjy ny fotoana rahampitso eo an-toerana eo ihany. Tsy dia naheno io loatra ny mpanatrika fa nanaraka ilay atao hoe toromarika hoe eny an-kianja no fotoana. Raha tena mahay mikajikajy anefa ny mpitari-tolona dia azo heverina tsara ny manomboka ny tontolo andro amin'ny rodobe mankeny amin'ny toby Ankadilalana indray. Faritra mena anefa io ka saropady ihany saingy miankina amin'ny fahasahian'ny olona ihany izany.
Azo lazaina fa tsy tena nitovy isa tamin'ny tolona voalohany natao tamin'ny 21 mars 2009 raha ny hamaroan'ny olona nanatrika teto fa ny fahasahiana aloha no tena nananany. Ny somary mahavariana ihany koa dia somary niova izany amin'ny ankapobeny ireo olona mpiaradia amin'ny movansa telo teto raha ampitahaina ny tamin'ny herintaona. Asa izaho angamba no tsy dia mpanaraka loatra intsony noho ny asa aman-draharaha fa hita mihitsy ho sarangan'olona antonony somary sahirana ireto tafaraka amiko ireto nefa tsy menatra ny amin'izany. Maromaro kokoa ihany koa ireo zokiolona efa karazan'ny mandrafitra ny mpitolona eny amin'ny kianjan'ny Finoana izay mitolona ho an'ny zanany sy ny zafikeliny amin'ny ankapobeny.
Diabe efa tsy nisy Zafy sy Fetison intsony
Vita ny kabary dia nidina indray ny daholobe nanatrika teo (anjatony kosa aloha no nahasahy niditra ny zaridaina). Rehefa teo amin'ny vavahady ambany dia niditra ny fiara ireo mpitarika tonga teny an-toerana. Tsy nizotra ho any Analakely anefa ny lalan'ny mpitarika fa nirifatra ho any Ambanidia any. Tsy tena kôpy tsara ny olona teo satria tsy nahazo tsara ny kabary hoe mirava. Sodokan'ny hoe eny an-kianja notenenin'ny mpanentana iray angamba. Dia namakivaky an'Analakely ny olona avy eo. Ny somary nahavaka ahy teo dia somary nitari-dalana hafahafa izay ny kamiao mpitondra ireo mpitandro ny filaminana saingy nandeha mafimafy kokoa avy eo. Toy ny nahazo hery tsy natahotra ireo mpitandro ny filaminana ireo ny olona sady efa tao anatin'ny kabary rahateo moa ny tsy hifampiahantsy aminy. Nizotra tamim-pilaminana ihany ilay filaharana tsy nahazoana alalana izay nahavaka ny teny an-dalana rehetra ny nahita azy. Voamarika fa sady tsy nihoby ny olona loatra ny mpandalo no tsy nanaraby loatra ihany koa fa nangina tanteraka avokoa ny olona nandalovana. Tsy nisy tomika ny dia mandra-pahatonga teo Soarano akaiky indrindra ny Building Ramaroson.
Marihana aloha fa nandritra ny fiaingana avy teo amin'ny tsangambato Ambohijatovo ka tamin'ny dia rehetra dia nanaraka hatrany ny mpanao fihetsiketsehana avy eo aoriana ny kamiao sy ny fiara 4X4 an'ny mpitandro ny filaminana. Io tranga io angamba no tena nahavaka ny mpandalo... sady toy ny miandry izay mety ho fihoaram-pefy manko ireo mpitandro ny filaminana ireo no toy ny miambina ihany koa ny mpanao fihetsikesehana fandrao misy mamely azy ireo. Marihana ihany koa fa nisy andian'olona nandrava ny vavahady ambony mifanolotra amin'ny kianja fivoriana teny Ambohijatovo nialoha ny nahatongavan'ireo mpanao fihetsiketsehana. Io aloha ny famotehana voalohany tsikaritra efa ilazan'ireo tsy tia hoe "mpanimba zavatra" ny mpiara-dia. Teneniko eto izany fandrao lazaina fa manafin-javatra ny tena.
Sakoroka madinidinika
Rehefa tonga teo amin'ny Seduction ilay lazaiko hoe akainy ny Building Ramaroson amin'izay no nisy fifampihantsiana voalohany avy tamin'ny mpanohana ny TGV, raha ny marina aloha dia ilay mpivarotra amoron-dalana izany. Somary lavitra ny tena ka tsy nahita tsara hoe iza no nanomboka fa somary nisy tambabe ihany tao ho ao nefa fantatra ihany teo amin'io toerana io hoe iza no maromaro kokoa. Ny nanaitra manko dia nisy ny toraka sezabory nalefa tany amin'ny mpanao fihetsiketsehana ary dia nisy namerina toraka ihany io sezabory io avy eo. Ny varotra poketra nataon'ilay olona avy teo no nisy nanakorontana saingy tafaverina ihany tamin'ny ankapobeny ireo entana namidiny.
Ny fihantsiana faharoa indray dia ny toraka rano avy tany amin'ny rihana fahatelo na fahaefatra tao amin'ny tsenan-tshinoa iray (mitovitovy amin'ny Avance Center ireny no tiako lazaina sady eo akaikiny raha tsy hoe izy mihitsy angaha fa tsy tsaroako tsara) ka somary nampisendaotra ny mpilahatra ihany koa. Niravona ihany ny raharaha teo. Efa any Behoririka izany io toerana io dia nizara roa ny dian'ny mpilahatra raha ny fijery azy: nisy ny toy ny namonjy fodiana nankany Ambatomitsangana sy Andravoahangy, fa ny maro kokoa dia toy ny mankany Antanimena, any amin'ny faritra misy ny magro.
Tamin'ny mpivarotra lamba confection indray no nisian'ny karazana sakoroka madinika fahatelo hitako. Miainga amin'ny fihantsiana hatrany moa ilay izy ka rotika nisy nanaparitaka teo koa ny tsenany. Somary bebe tovolahy mpanararaotra ihany koa moa tamin'ireo nandrava, saingy tsy neken'ny olona kosa ny fitadiavana handroba (toa izany manko no kendren'ireto zatovolahy ireto) fa tsy maintsy averina amin'ny tompony ny entana. Toa nanatitra tsy fidiny ireo hitan'ny olona naka akanjo teo. Ireo telo ireo amin'ny ankapobeny ny karazana sakoroka teny an-dalana fa tsy nety nivadika ho ady saritaka mihitsy ny zavamisy. Hatrany amin'ny fandalovana iny tsena iny dia nitazona ny fahanginany avokoa ny mpivarotra nefa tsy nangorona ny entany loatra ireo amoron-dalana. Anjaran'ny tsirairay fotsiny no maminavina hoe inona no dikan'ilay fanginana?
Fahadisoan'ny mpanao fihetsiketsehana
Teo ampiazoana ny Magro Behoririka amin'izay no nisy fihoaram-pefy nataon'ny mpitarika sasany. Nampisara-kevitra ny olona indray manko ny fitarihana hankany 67ha sy ny fijanonana teo amin'ny Magro. Nisy mpitarika fantatry ny olona no nandrisika ny handehanana amin'izany 67ha. Nampanontany tena ahy sy ireo izay tafaresaka tamiko ny anton'ny hankanesana amin'izany toerana izany. Ny tena nahavariana moa dia ny nahazoany olona hanaraka azy amin'izany fikasana izany. Fahadisoana io tamiko ary tsy tokony ho natao mihitsy satria lasa fanararaotana ny fahatsoran'ny mpitandro ny filaminana izany nanaraka fotsiny hatramin'izay tamin'ity andro ity. Voatery noho izany izy ireo nanaparitaka ny olona nitady handeha lavitra ireto tamin'ny baomba mandatsa-dranomaso. Nanakaiky saiky hijanona teny manodidina an'i Magro ireto andia-mpitandro ny filaminana ireto saingy tonga ny andiany hafa izay mety ho nisolo azy ireo. Niova izany eto ireo mpitandro ny filaminana sy ny lehibeny tokony ho tamin'ny iray ora sy fahatelony teo ho eo.
Niditra tamin'ny fahadisoana manaraka indray ny tanora sasantsasany tamin'ireo mpanao fihetsiketsehana izay efa nijanona teo amin'ny Magro. Nanao barazy vato teo anoloan'ny vavahady manko ireto tanora vitsivitsy ireto hibahan-dalana. Tsy maintsy niditra an-tsehatra indray ireo mpitandro filaminana nisolo ny teo aloha ka nanala ny olona rehetra tao amin'ny Magro tamin'ny alalan'ny baomba mandatsa-dranomaso. Tsy hitako mivantana intsony moa ity fehezan-kevitra farany tantaraiko ity fa ny hitako tamin'ny fahitalavitra no tantaraiko. Teo no nisiana zokiolona sempotra satria nipetraka tao anatin'ny faritra mihitsy ireo zokiolona fa tsy nanao ditra tahaka iretsy tanora vitsivitsy iretsy (tsy ampy folo aza no tena marina). Izay no hita sy azo tantaraina amin'ny fomab fitantarako azy satria tsy terena kosa aho hitovy hevitra amin'ny mpanao fihetsiketsehana hafa na dia anisany aza tamin'ity indray mitoraka ity. Rehefa diso dia diso. Mbola lesoka eo amin'ny fitolomana hatramin'izao ny tsy fahaiza-mandamina raha ny hita aloha; ary mbola misy dia misy ny heverina ho mpitarika miezaka hatrany mamotika ny tolona.
Ireo mpamaky ahy hatramin'ny ela dia efa mahafantatra tsara ny fomba fanoratro. Angamba tsy dia mivaona amin'izay ity ataoko etoana ity. Gaga ihany ny tena raha nahita fa feno setroka sy mafana ratsy izany ny teto andrenivohitra omaly alahady. Tsy nahare vaovao loatra moa ny tena sady tsy niserasera, no tsy manaraka haino aman-jery rahateo fa hay nisy nandoro ny ala tokana any amin'ny Itasy antsoina hoe Ambatofolaka, araka ny nolazain'ny namana iray tao amin'ny twitter, sady mpiara-mandika lahatsoratra ao amin'ny GlobalVoicesOnline.org teny malagasy ihany koa moa. Raha ny vanim-potoana dia fanaovan'ny olona ny doro-tanety tokoa izao ary dia ataony ihany koa ny doro-ala. Saingy tena mampalahelo sy mahonena kosa ny toe-tsaina amin'ny fandoroana ny tanety sy ny ala ka mahatonga ny eritreritra indraindray adala ka manao anankampo hoe maninona raha ajedaka any ny olona tratra manao tsinontsinona ny firenena sy ny ho avin'ny taranaka tahaka izao?
Mitovitovy amin'izany ihany izay tantaraiko etoana. Nisy nandoro ny fako tao anaty daba fanariana azy, ka nitady hahatratra ny fefy voajanahary na fefy kipreso ana villa ipetrahana vazaha tale-na banky iray eto Antananarivo ny Asabotsy atoandro teo tamin'iny manodidina an'Ankatso iny. Nanao hazolava (nitady fanampiana) tamin'ny mpiara-monina manodidina io vazaha io hamono ilay afo. Tonga tokoa ny fokonolona satria mety ho tratran'ny afo rahateo ny tranon-dry zareo akaiky io afo tamina fanariam-pako io. Vao nahita ny firodorodon'ny olona anefa ramatoa metisy vazaha-malagasy (izay handraisanareo azy fa metisy gasy izy izany aloha!) vadin'ilay vazaha tale-na banky dia nandroandroaka ny olona sady nanompa izay averiko eto angamba satria tsy mampaninona loatra antsika mpamaky rehefa amin'ny teny frantsay ilay ompa: "Allez cochons! Couillons! Vous, les Malgaches, ne savez que voler!" Hatezerana ny an'ny olona ka dia lasa avokoa, samy niaro ny tranony tsy ho azon'ny afo sisa. Izany hoe rehefa amina toe-javatra sasany, toy ny hirotsaka hofidiana filoham-pirenena na solombavam-bahoaka ohatra, dia mihazakazaka ny ho Malagasy ny Metisy SASANY fa any no misy ny tombontsoa fa amin'ny toe-javatra hafa kosa indray dia manava-tena ho tsy Malagasy ny Metisy SASANY. Manahirana izany rehefa tsy Malagasy manontolo ilay olona amin'ny toe-javatra sarotsarotra ka mahasahy manompa ny Malagasy, izay tsy sahin'ny tena vahiny natao loatra.
Tonga ny Mpamonjy voina izay nanao sarimihetsika ihany koa. Fiara roa no hitan'ny fiarahamonina tonga fa mody najanona tery ambany lavidavitra tery ilay fiarabe mahazaka rano betsaka kokoa fa fiara somary kely kokoa no tonga teo an-toerana. Ireo mpamonjy voina "Sapeurs-pompiers" ireo ihany no afa-niditra tao amin'ny faritr'ilay villa izay efa may ny tranon'ny mpiambina ny tanàna fa efa niredaka tamin'ny hazo kypreso moa ny afo. Lany vetivety ny rano nentin'ny fiarabe voalohany dia mody niantso ny lehiben'ireo mpamonjy voina tonga tao an-toerana. Nampaneno anjombona amin'izay ilay fiarabe najanona tery lavidavitra somary takona tery ka nitabataba ery ry zalahy hoe iny fa tonga ny renfort, te-hiseho amin'ny tompon-trano izany ry zalahy fa tena manao ny asany sady vetivety amin'ny zavatra atao.
Maty ihany ny afo nony ela ny ela, lasa ny mpamonjy voina vao gaga ry tompontrano fa nisy entana sarobidy maromaro no nanjavona tao an-tranony izay tsy tena voakasiky ny afo loatra ankoatra ny manoloana ny trano sy ny lavarangana. Tsy nisy fokonolona tafiditra aloha tany fa ny mpamonjy voina sy ny tompontrano ihany no afaka nivezivezy tao. Dia lasa amin'izay ny eritreritra hoe efa fikasana mialoha ve ny hangalarana tao an-trano ka mody nandoroana fako teo akaiky teo hanasaritaka ny fifantohana amin'izay mpangalatra mety ho efa tafiditra tao an-trano; sa tamin'ireo mpamonjy voina no misy fainga-tanana satria raha efitra betsaka kokoa no may dia heverina hoe may koa ny zavatr'olona tsy hita? Dia ahoana moa izany fa marina ihany ny tenin'ilay vehivavy metisy malagasy mandà ny maha-malagasy ny tenany niteny hoe : "Allez cochons! Couillons! Vous, les Malgaches, ne savez que voler!". Tsy io kosa aloha ny nataoko ho lohateniny fa mba famelezana ny metisy no nataoko...
Manohy ny #BAD10 – Blog Action Day 2010 - water na andro ihetsehan'ny bolongana momba rano amin'ity 2010 ity angamba ny lahatsoratro. Nahatalanjona ny tena tokoa ny nampifandraisan'i simplex tamin'ny resaka nifanaovan'i Jesoa tamin'ilay vehivavy Samaritana teo am-patsakana toy ireny fitantarana sarimihetsika fitoriana fitiavana ireny. Ho an'izay tsy maharaka loatra ny fandehan'ny tantara nataony moa dia tsara ihany koa ny mamaky ny Evanjely na Filazantsara na Vaovao Mahafaly nosoratan'i Jaona toko faha-4 andininy faha-6 ka hatramin'ny faha-15, izany hoe ao amin'ny baiboly. Antoky ny fiainan'ny zavamananaina rehetra ny rano na ho an'ny biby izany na ho an'ny zavamaniry, ka tsy mahagaga raha manana ny anjara toerany manokana ihany koa amin'ny fivavahana io rano io, fitaovam-panadiovana izy amin'ny ankapobeny ary endriky ny fahateraham-baovao raha ny eo amin'ny sehatra kristiana raha ny batisa na batemy no heverina.
Saingy na dia toa miresaka fivavahana aza ny tena dia tsy any akory ny resaka fa ny momba ity rano ity aty an-drenivohitra. Fahakely dia mba nisotro rano tamin'ny paompy tokoa izahay indraindray. Nozarina ihany anefa ny tena hisotro rano avy nampangotrahana na dia efa mangatsiaka aza izany rano izany mba hahafaty ny mikroba mety hahatonga areti-kibo. Taty aoriana dia lasa nizatra tamin'ny rano tamin'ny tavoahangy novidiana somary lafolafo ihany. Toy ireny hoe miakatra fari-piainana ireny rehefa mividy rano amin'ny tavoahangy raha ny vahiny mpizahantany ihany no hita mpividy ireny ampolony taona lasa izay. Ka ireny, hono, no tsara antoka ho mahasalama ka dia izay izany. Tsy dia nahazatra loatra ny misotro rano notantavanina na dia tokony ho mora kokoa aza ny vidin'izy ireny.
Fa ny somary mahavariana ahy amin'ny resaka rano amin'ny tavoahangy ity dia ny endrika ampihimamba manjaka eto amin'ny firenena. Ny fantatro aloha dia telo no tena fantatra amin'ny fivarotana rano amin'ny tavoahangy amin'izao fotoana izao eto Madagasikara. Ny roa voalohany dia ny Eau Vive sy ny La Source mahasahana ny ampahany be dia be amin'ny tsena eto an-toerana dia orinasa iray ihany no miandraikitra azy. Henjana dia henjana angamba ry zareo amin'ny resaka dokambarotra ka saiky lasany ambongadiny manontolo ny tsena. Efa tsy hita intsony tokoa moa ny Olympiko izay nifaninana soa aman-tsara tamin-dry zareo ka tsy dia misy manohintohina loatra intsony ny lalany. Ny iray farany kosa no mora indrindra fantatro sady tsy ratsy velively saingy tsy mety mahasahana ny tsena fa dia ifampitadiavana vao mety hita, tsy mba mitatitra any amin'ny mpivarotra ihany koa angamba ry zareo ka izay no tsy mba ahitana azy loatra : Sainto. Araka ny fanamarihana nataona olona iray izay dia tokony ho amin'ny teny malagasy no hamakiana io vokatra farany io (Sento) saingy noho ny mety tsy hahaizan'ny vahiny mamaky ny anarany (hitanareo fa fatra-panaja vahiny loatra isika Malagasy) dia natao tahaka io ny anarany.
Mety hisy ny hafa any ho any amin'ny vokatra eto Madagasikara fa ireo ihany aloha no fantatro. Tsy dia niresaka loatra ny rano sy ny fiainana any ambanivohitra ny tena fa mba anjaran'ny hafa no tena mety. Ny tena moa tsy dia mpisotro rano loatra fa karazan'ny terena mihitsy vao mety hahatratra ny fatran'ny rano 1,5 litatra isan'andro izany. Fa mihamafana moa ny andro eto an-toerana ka dia mitady rano daholo ihany ny olona sy ny tena ka mba mahazo betsaka kosa ny mpivaro-drano sy zava-pisotro.
Somary rere tao ho ao fa hitrandraka solika ao Sakaraha hoe ny Shinoa. Sendra nisy namana nandeha nianatsimo ka nandalo iny faritra Sakaraha iny. Hitany ilay toerana lazaina fa hitrandrahan'ny Shinoa solika. Olo-tsotra ranamana ka sarotra ho azy ny hiditra any amina toby tahaka ireny. Na dia olo-tsotra aza anefa izy dia mba mahafanta-javatra ihany ka hitany tokoa tao an-toerana ny milina fandahavana tany hisintonana ny solika... fa mifanila amin'izany ihany koa dia nahita milina fanasivanana vato fahita any amin'ny toerana fitrandrahana vatosoa izy. Lasa ny sainy nanao hoe Solika ihany ve no trandrahiny eo amin'io toerana io sy voarakitra ao anaty fifanarahana sa mitrandraka vatosoa ao ihany koa ny Shinoa fa mody tsy tenenina? Fantatra ihany manko fa toerana malaza be safira iny toerana iny ary somary mavesatra ny solika amin'iny toerana iny ka manaitra ny rehetra ihany ny tena.
Sambany, hono, eto Madagasikara no hampiasana vatom-pifidianana tokana. Raha amin'ny fifidianana sahanin'ny fanjakana tokoa dia mety ho marina izany fa raha resaka sendikaly na fifidianana delege any ampiasana kosa dia tsy marina velively izany fomba filaza izany. Fa raha dradraina ho fiovana lehibe izany zavatra izany toa tsy mba misy kosa ny fampianarana ny olona amin'ny fomba fanao amin'ny endri-batom-pifidianana tahaka itony? Tsy mbola nahita mihitsy aho aloha fa dokambarotra hampifidy ny eny kosa no nahitana fa asiana X izay safidiana. Olona mahiratra manaraka tsara no hahatsipalotra izany, ary amin'ny toerana takatr'ireny fahitalavitra ireny. Izany hoe tsy misy ny fanazavana ny sarambambem-bahoaka raha hanao ENY ny mpifidy iray ary tahaka ny ahoana kosa ny ataony amin'ny vatom-pifidianana raha hanao TSIA kosa izy. Ny mivandravandra aloha dia fampanaovana ny ENY irery ihany no atao. Misy olana goavana dia goavana iniana takonana ao ambadik'izany hampandresena amin'ny fomba rehetra ny ENY izany. Nahoana?
Raha amin'ny lojika mahazatra ny andavanandron'olona, indrindra fa ny eto amin'ny tanàna aloha, dia ny lahatsoratra na sary na voambolana tsy tiana no asiana izany X izany. Amin'ity fifidianana kasain'ny sasany hotontosaina amin'ny 17 novambra 2010 ity kosa dia izay safidiana no asiana X , izany hoe mifanohitra amin'ny mahazatra ny olona no atao ary ho hafahafa tanteraka aminy raha ny tiana indray no asiana io X io. Mazava loatra fa raha misy ny faritra atahorana hanao TSIA nefa tsy maharaka tsara ny tokony ataony amin'ny fanehoana izany safidiny izany fa mora dia mora ny mampandresy lahatra azy ireo fa "Koseho izay tsy izy". Rehefa kosehina anefa dia mahazatra ny olona ny manao azy hiendrika X. Izany dia ho an'ny olona tsy matahotra ny handray penina fa raiso kosa ny toeran'ny olona tsy mahay manoratra sy mamaky teny ary fadiranovana handray izany penina izany. Inona no hataony? Hanaonao foana sa tonga dia tsy handray anjara indrindra fa izy ihany no ho ao amin'ny efitra fitokanana vetivety. Averiko indray fa tsy misy mihitsy hatretony fanazavazavana amin'ny olona raha hanao TSIA izy ary ahoana kosa raha hanao ENY. Mbola tsy ho amin'izao fotoana izao izany biletà onìka izany.
Na dia noho ireo voalazako ireo fotsiny ihany aza dia nanova ny hevitro fa tsy mety ny hanatontosana ny fifidianana amin'io 17 novambra 2010 ho avy io ary raha azo atao aza dia sakanana amin'ny fomba rehetra izany satria fisolokiana ankitsirano ny safidin'ny Besinimaro. Ka raha sanatria sanatria tontosa ihany izy io dia tsy tsara velively ny mandray anjara ho amin'izany fifidianana izany. Tsy misy dikany fa toa mitovy ihany tsinona na ENY na TSIA no mandresy fa ry FAT ihany no hitondra koa ny vahaolana tsara indrindra dia ny tsy mampifidy sy tsy mifidy. Entano ny rehetra tsy hifidy satria fisolokiana io. Fa na izany na tsy izany dia araho maso hatrany ny lisitra ataon-dry zareo sao tsy ao ianao na misy olona hafa ampidiriny amin'ny fonenana misy anao. Marihina fa tany an-toeran-kafa aho dia efa nanatsidika kely ihany ny tokony hanaovana TSIA fa amin'izao fotoana izao dia mandrisika ny rehetra tsy hifidy amin'io fotoana io ary raha azo atao aza dia tadiavina ny fomba tsy hanatontosana io fifidianana kasaina atao tsy misy fanazavana io. Farany, oviana koa no misy mampiely trakitra arahina miaramila amina kamiao hiambina azy? Fampielezan-kevitra izany sa fampielezan-kery?
Miala tsiny indrindra aho raha mety ho maro ny ho tafintohina amin'izay soratako etoana. Saingy ny volana imaso manko tsy mba kilema. Hanohintohina izay mety handrandrain'ny sasany manko aho ary torohevitra ny ahy fa tsy afaka hihambo aho fa izaho irery no manana ny marina. Saiky tsy hanoratra azy ity aho nefa tery indray tsy hidiran'ny sasany amin'ny fahadisoana paikady. Jereo fa tsy niresaka fihaonam-bem-pirenena mihitsy aho nandritra ireo lahatsoratra faramparany afa-tsy tamin'ny fehezanteny tokana angaha. Tsy nanome hasiny an'iny manko ny tena ka ninia tsy niresaka.
Nahavita ny fihaonambem-pireneny ny mpanohana ny fitondrana amin'izao fotoana izao, ary ratsy dia ratsy ny fiantraikan'ny fanatanterahana iny fihaonana nataon-dry zareo teny Ivato iny eo imason'ny saramambem-bahoaka indrindra fa tamin'ireo mpanohana ny fitondrana amin'izao fotoana izao. Misimisy ihany moa ny olona fantatro amin'izany ary tsy very teo imasoko ny tsipalotro tamin'ny fihetsik'izy ireo hamantarana izay any an-tsainy any. Raha fehezina dia niteraka fahafaham-baraka tamin'ny safidiny sy ny fironany ny fizotry ny fihaonana ka tsy te-hiherika sy hanaraka ny vaovao ry zareo na dia nalefa mivantana tamin'ny fahitalavi-pirenena aza ny teny noho ny rikoriko tany anatin-dry zareo. Tsy te-hiresaka momba iny mihitsy koa ry zareo satria hivadika any amin'ilay fitadiavam-bola sainina ho mihoam-pampana avy hatrany ny dinika ka tsy hanan-kalahatra ankoatra ny hoe vola no tena tadiavin'izay nandeha tamin'iny. Izany hoe raha fehezina dia nampihena be dia be ny fitokisan'ireo mpanohana azy ny nanatontosana iny nolazainy fa fihaonambem-pirenena iny.
Dia manoratra aho ankehitriny ho an'ireo tsy nandray anjara tamin'iny tsy hanala-bara-tena hanatontosa izany antsoina hoe fihaonambem-pirenena hafa nefa tsy ho ekena ankolafy manana ny toerany hatrany aloha amin'izao fotoana anoratana izao noho ny hery any aminy hatreto. Marina tokoa ny filazan'iretsy efa nanala-bara-tena voalohany fa fampisaraham-bazana bebe kokoa ny mbola misisika ho amin'izany fihaonambem-pirenena hafa izany. Tsy famahana olana velively fa ho valifingika fingaka fotsiny ary mampidina ny sanda izay efa mety hampitodika ny hafa ho any aminao indray. Efa malaza indray manko fa maro tamin'ireo efa nandray anjara ny tamin'ny volana septambra no mitady ny toerana isoratana anarana amin'ilay kasaina hotontosaina ho amin'ny volana oktobra, hangatahana vola ihany koa mandritra ny fihaonana; sahala amin'ireny hoe hokaramaina ireny no hahatongavany ao fa tsy raharahany izay hevitra tapaka mivoaka avy ao. Hita rahateo fa nivadika ho fiadian-tseza ny niafaran'ny raharaha voalohany sy finiavana te-handokandoka ny mpitondra mba hampibolisatra azy.
Tsy voatery hitsipaka avy hatrany ny hisiana fihaonambem-pirenena aho fa tsy mbola mety mihitsy aloha ny hanatontosa azy amin'izao fotoana izao. Tsy mipetraka ny fepetra hahatomombana azy dia ny fiarahan'ny rehetra miara-mandinika tsy misy hafetsifetsena. Raha tsy mbola misy ny fahavononana tena hidinika dia hikatso eto hatrany isika. Fanalavirana ny fitadiavam-bahaolana tsy misy raorao efa ambivitra dia ambivitra amin'izao fotoana izao.
Samy manana ny haingo sahaza azy avokoa ny tanàna tsirairay avy. Raha renivohitr'i Madagasikara kosa i Antananarivo dia tokony ho taratry ny maha-tanàna lehibe sy mivoatra ary fitaratry ny firenena manontolo izay. Toa tsy mifanaraka amin'izany fandrosoana izany kosa ny haingo tadiavina atao manerana ny tanàna andalam-pananganana amin'izao fotoana izao. Asa noho ny vola maika sintonin'ireo manao ny asa ve sa ahoana fa dia tahaka ny ho zara fa vita ireo haingo karazana fefy tamboho entina manafina ny trano ratsy bikan'ny "ambany tanàna". Efa tazako ihany ireo toy ny tamboho ireo teny amin'ny tetezana ho eny Ampasika Itaosy iny ka noheveriko fa haingo manokana ho an'io faritra io. Ankehitriny kosa dia nihisaka tsikelikely manaraka ny sisin'ny 67ha atsimo, Andavamamba ary Ampefiloha iny, ilay fefy tamboho amin'ny loko volom-potaka (mety ho natao ho lokon'ny tambohon'ny Ntaolo ve?). Tsoriko avy hatrany, fa raha ny fijeriko, dia tena tsy manintona velively ireo endriky ny tamboho ireo, raha ny amin'izao fotoana izao. Toy ny miverina any amin'ny zato taona lasa any ny tena, fa ratsy kely mampalahelo na ny endriny na ny lokony. Tsy mba manana manampahaizana momba ny haibika sy haiendrika (design) ve ny mpitantana eto Antananarivo amin'izao fotoana izao?
Haverina hoe ny tsenan'Anjoma?
Raha nisy ny nanaratsy endrika sy nandoto indrindra ny afovoan-tanànan'Antananarivo dia noho ny nanaovana an'Analakely manontolo ho lasa tsena. Tamin'ny voalohany, nandaminana io tsena io voalohany, dia nanana ny endriny ny fampizarazarana ny faritra ho an'ireo sokajim-barotra isan-karazany. Tamin'ny nanesorana ilay tsena kosa efa ny friperia no nanjaka nanerana ny tanàna ka na ahoana na ahoana fandresen-dahatra ataon'ny mpitantana an'Antananarivo amin'izao fotoana izao, izay tsy nofidiam-bahoaka, dia tsy ny hasin'ny tsena isan-joma no ho tafaveriny eo fa fanomezana vahana ny mpivarotra amoron-dalana hibahana manontolo ny arabe amin'ny andro zoma no dikan'ny tetikasa apetrany. Mila ny hevitry ny Besinimaro ny fanapahan-kevitra toy izao fa tsy ataotao foana. Averiko indray, ny mpivarotra amoron-dalana miaraka amin'ny vokatra shinoa no hanjaka amin'izany tsena averina izany fa tsy ho voafehinao velively izay tianao tadiavina atao eo. Fihemorana mankamin'ny fikorontanan'ny tanàna sady renivohitra izao fikasana izao.
Zaridaina mifefy
Efa miresaka Analakely ihany. Nesorina tsikelikely amin'izay ny fefy hazo fa hosoloina fefy vy ireo zaridaina mitomandavana manaraka an'Analakely. Enga anie mba tsy ny fefy vy indray no ambenana raha ny fefy vy no miambina ny zaridaina amin'izao vanim-potoanan'ny fangalaram-by izao. Asa re hanao ahoana ny fihevitry ny besinimaro amin'ity fefy makarakara vy ity? Nolokoina maitso aloha ilay izy. Iz anefa no milaza hoe ampirisiho ny olona hanitsakitsaka ny zaridaina vao nandray ny fahefana teto Antananarivo ny filohanareo?
Fa fiara lava sa fiara fohy e?
Tsy maintsy miresaka indray mandeha ilay fiara fitaterana aho. Porofo fa tsy azo atao eto amin'ny firenena ny fanjakazakana tokana, fifandanjam-pahefana no tadiavina ary izany no mifanaraka amin'ny politika maoderina fa tsy hoe satria notoherin'ny olona ianao tamin'ny fihoaram-pahefana nataonao polisy dia tsy raharahanao intsony ny fifamoivoizana eto amin'ny tanàna. Tsarovy fa raha manao ny baranahiny ny mpitatitra dia izy hatrany no ho voa fa ny olona mitady hatrany izay tonga dia mandeha fa tsy hiaritra "vodihazo" velively. Tranga tsy maintsy ho avy ny baranahiny tsy fandraisana andraikitry ny polisy na ho ela na ho haingana noho ny tetikasan'ny Kaominina 119 io. Tsy ho azo kitihina manko ny mpitatitra an'ny Kaominina raha mety ho voateritery kosa ireo tsy miankina. Lasa aloha loatra anefa ny fanoheran'ny olona. Kopaka isasahana iarahan'ny mpanera sy ny polisy manko ny famelezana ny mpitatitra tsy maintsy manome kely ny mpanera fa izay tsy manome mpanera dia asaina amboarin'ny polisy amin'ny antontan-taratasy.
Nafindra ho any 67ha afovoany andrefana indray ny fiara fitaterana rehetra eto an-drenivohitra niantsona teo ampitan'ny Ny Havana 67ha teo aloha. Miampy 200 metatra eo ho eo indray izany ny halaviran-toerana hamonjenay fiara raha handray ireny fiara ireny izahay. Izany dia noho ny fanamboarana atao eo amin'ny fiantsonana teo aloha, hikarakaraka manokana ny fiaraben'ny Kaominina. Ny mahavariana rehefa mahita ny halavan'ny fiantsonana dia mampanontany tena hoe fa tahaka ny ahoana marina ny halavan'ny fiara e? raha ny fijery azy manko dia ahiana ho ilay tsy mahaodina ny rond-point Ambohijatovo ireo fiara ireo matoa hananganana fiantsonana manokana etsy Ambohijatovo mitodi-doha ho aty 67ha (olona 80-100). Tsy maintsy ho tezitra ihany ireo mpitatitra ireo satria tahaka ny atsasaky ny mpandeha miainga avy eo amin'ny Ny Havana no very fa ny fiara indray no milahatra vao maraina, nefa teo aloha dia ny olona no mifandrombaka fiara. Asa hanao ahoana rehefa miditra ny mpianatra?
Na dia tsy fotoana tokony hanoratako mihitsy aza izao noho ny zavatra tokony hokarakaraina dia tsy laitra fa nitendry ny solosaina ihany. Vao tsy ampy herinandro akory aho no nanoratra fa mety ho avy amin'ny fahatezeran'ny olona noho ny resaka zotra fitaterana no hampiongana ny fitondrana misy ankehitriny, dia hita androany teto 67ha avaratra ny sombitsombin'izany fampitandremana efa nosoratako izany. Marihina fa tsy hoe fampitandremana fampitahorana no nataoko fa filazana mialoha izay mety hitranga rehefa avy ny fotoana.
Marihina fa tsy nanatrika mivantana ny zava-misy aho noho ny asa izay notontosaina fa hagagana tanteraka fony nody raha niova lalana avokoa ny fiara rehetra sy ny fiara fitaterana no nahatonga ahy nanontany ny tato an-trano tamin'izay mety ho zava-misy. Toy ny an'ny maro eto amin'ny aterineto no mba hitako raha nijery ny vaovaon'ny tvplus sy matv ny tena, ary izay ihany no novonjena nojerena.
Fitantarana fohifohy araka ny nolazain'ny saofera no somary fintinina : Mbola tsy tafavoaka ny fiara ny vehivavy lehibe iray sy vehivavy mitaiza zaza iray tamin'ny zotra 183 niala teo amin'ny fiantsonana antsoina hoe tanimalalaka (ampitan'ny Biraon'ny hetra 67ha sy ny Madahotel 67ha) no nihazakazahan'ny polisin'ny boriborintany fahafito (Kaomisarià 67ha) nalaina ny taratasy momba ny fiara sy ny fahazoan-dalan'ny mpamily hitondra fiara. Niteny noho ny fihetsik'io polisy naka taratasy io ny mpandeha tao anatin'ny fiara, ka ny mpanampy ny mpamily indray no novandrahan'ilay polisy. Natsipin'io polisy io teo anoloan'ny fanamoriana ny taratasy rehetra no niteny izy hoe hahita ianareo androany. Dia lasa ny fiara, rehefa tafaverina teo amin'ilay fiantsonana indray ilay fiara ora vitsy taoriana dia nihazakazahan'ny polisy roalahy nosintonina avy tao amin'ny fiara nisy azy ilay mpanampy ny mpamily nahatezitra ilay polisy voalaza teo aloha ihany. Tonga dia nodarohan-dry zalahy tsy nananany antra teo ilay tovolahy. Nentiny tao amin'ny kaomisarià avy eo io mpanampy ny mpamily io ka ny manjò azy aloha dia tsy fantatra mihitsy. Hatreto ny fitantarana hita tamin'ny vaovao an-tsary.
Tezitra noho io zava-niseho io ny olona nanatri-maso ka dia raikitra amin'izay ny fitenenana ilay mpamily hiantso ny namany. Ny fiara 183 irery ihany no nilahatra nibahana ny lalana teo amin'ny toerana nisian'ny trangan-javatra. Tokony ho tamin'ny telo ora teo ho eo no nisian'izay tranga izay. Nihamaro dia nihamarony olona ary tapaka tanteraka tsy azo nalehan'ny fiara intsony ny "Arabe anankiroa" izay manomboka hatreo amin'ny minisiteran'ny asa mankany Ambodin'isotry ka hatreny anoloan'ny Ny Havana. Na dia natahotra ny fiarany saiky hanala ny zotrany aza ny saoferan'ny zotra 183, dia ny olona vory maro dia maro kosa no tsy nanaiky izany. Nanahy ny amin'ny fiara ireo saofera ireo nefa niteny ny olona hoe tsy hisy hikitika izany ny fiaranareo. Mariho hatreto fa ny olona anarivony tsy laitran'ny Emmoreg natosika na nokitikitihina tamin'ny andro mazava no naneho ny hatezerany, ny fiara "nanao fitokonana" kosa tsy tafahetsika noho ny tsy faneken'ireo olona teo ny hanalana ireo fiara ireo.
Na dia tezitra aza ireo olona teny dia horakoraka ihany, fibahanana ny lalana tamin'ny vato trottoir, no tena nataon'izy ireo fa tsy nisy nitora-bato mihitsy ireo mpitam-basy ireo. Ny miaramila no nanapoaka basy sy baomba mandatsa-dranomaso, izay tonga hatreny an-tokotaninay mihitsy ny fofony ka nahalatsaka ny ranomasoko, izaho efa nody alina tsy naharaka ny "action" rehetra fa efa voasavan'ny mpitam-basy ny lalana rehefa tonga teny aho. Nojereko mihitsy manko ny arabe rehetra sao misy potipoti-bato na toy izany fa tsy nahita mihitsy aho. Ny vato sisindalana nabahana ny arabe irery ihany no hitako nitandahatra tamin'ny lalana, sy ny kodiarana nodorana. Milaza izany fa tsy nisy fiomanana velively ity fanehoam-pahatezerana nasehon'ny olona manoloana ny fihoaram-pahefana nataon'ny polisy ity.
Efa nomarihiko mazava tsara taminareo fa izaho dia anisan'ny vavolombelona amin'ny fihoaram-pahefana ataon'ireo polisy ireo fa aman-tsegondra ihany no azon'ny fiara ijanonana amin'ny fiatoana natokana ho azy, misy aza ireo fantatra fa rehefa mijanona eo amin'ny fiatoana fotsiny ianao dia efa nandika lalàna ianao ka alaina avy hatrany ny taratasinao. Talohaloha raha nimenomenona noho ny ataony ny mpandeha dia mamono sofina fotsiny ireo polisy mpanotra ireo. Teto kosa nihoatra ny fihetsika nataon'ny polisy ary dia tsy nampoiziny ny valiny nataon'ny olona. Nijoro fotsiny ireo olona ireo fa tsy nanao na inona na inona, feno avokoa ny sisin-dalana rehetra hatreny Antohomadinika nandalovako fa tsy mbola tonga saina tsara aho tamin'io, tamin'ny hamaroan'ny olona.
Soa ihany fa nahita raha ny mpizaika nody avy tany Ivato tany ka tsy maintsy hifanontany amin'izay mety ho nitranga ary hanan-kotantaraina rehefa mody any amin'ny misy azy, na dia mpanohana ny fitondrana mijoro ankehitriny aza ry zareo (mariho fa tsy miteny hoe fitondrana tetezamita na fahefana avon'ny tetezamita mihitsy aho satria tsy tetezamita intsony ny ao an-dohan'izay mitondra. Nanoratra ihany aho satria efa resy tanteraka tsy te-hitantara intsony ny mpamaham-bolongana eto Madagasikara ka lasa mangetaheta ianareo rehetra any ivelan'i Madagasiakara any. Marihina fa tamin'ny fito ora hariva vao vakin'ny mpitam-basy (tsy manonona hoe mpitandro ny filaminana aho) ny lalana nobahan'ny olona.
Hiresaka raharaha momba ny tanàna eto an-drenivohitra na ilay niavian’ny teny hoe politika (polis) indray aho eto. Raha nitodika bebe kokoa teo amin’ny sehatra manerana ny firenena aho tao ho ao dia hitodika kely amin’ny tanànan’Antananarivo indray. Miezaka dia miezaka tokoa ny mpitantana ankehitriny amin’ny fikarakarana ity renivohitra ity. Renivohitra izay saro-tiavina toa landy mohaka, iriarivana sy ifanenan’ny karazan’olona maro avy amin’ny sehatra maro sy fiaviana isan-karazany, dia manaraka ho azy amin’izany ihany koa ny fomba tsy mitovy. Efa ankatoky ny fankalazana manetriketrika ny faha-400 taona nananganana ny tanànan’ Antananarivo rahateo ny mpitantana ka tsy mahagaga raha mba mikofokofoka kely.
Ny zaridainan’Analakely
Zavatra iray nampalahelo ny fo ny nahita ny fanitsakitsahana ny zaridainan’Analakely nahafinaritra sy nireharehana mihitsy taona vitsivitsy lasa izay ; ka efa maty hasina tanteraka saiky tsy nahitana izay endrika mahazaridaina azy izay intsony volana vitsivitsy lasa izay. Ireo mpandoto ny tanàna sy toy ny tsy manankatao afa-tsy ny mangataka no nigalabona nipetrapetraka, natoritory sy nilalao ary nanao maloto nanerana io zaridainan’Analakely io. Noho ny nanabeazana ny olona hanimba ny zava-bitan’ny teo aloha tamin’ny alalan’ny fanerena ny mpivarotra hanitsakitsaka ny bozaka sy hamelatra ny varotra eo ambonin’io bozaka io no fomba voalohany namonoana ny endrik’io zaridaina io.
Ilay notendren’ny ben’ny tanàna teo aloha no karazany nampirisika ankolaka hanimba ny endriky ny afovoan’Antananarivo io, satria karazan’ny mpiambina ilay toera-manan-tantara ihany koa moa izy ireo tsy manan-kialofana na tsy te-hanana fialofana sady tsy te-hiala amin’ny afovoan-tanànan’Antananarivo ary tena nasiaka tamin’ny fiarovana ny kianja na andro na alina. Niova tanteraka anefa vokatr’izany ny fomba fijery ny afovoan-tanàna heverina ho fitaratr’i Madagasikara noho ireo karazan’olona tsy mety miala io faritra io. Nanahirana ny olon-kafa manaraka voatendry hitantana an’Antananarivo nisolo ny teo aloha ny hanala ireo olona efa manana anarana zary fanompana ireo satria nandray anjara mavitrika tamin’ny tolona koa izy ireo tsinona. Niova anefa izany tranga izany rehefa natsangana indray ny Lapan’ny tanànan’Antananarivo.
Tamin’ny voalohany dia ny faritra manodidina ny Lapan’ny tanàna ihany no nofefena. Avy eo dia nofefena ihany koa ny fiantsonan’ny fiara manatrika ny Lapan’ny tanàna. Zara raha misy ny lalana andehanan’ny fiara amin’izany famefena ny manoloana ny Lapa izany. Heveriko fa anisan’ny paika iray hanalana ireo mpanao bizina amin’iny faritra iny no nanerena araka izay azo natao iny lalana iny. Tsy nahomby loatra anefa izany paika izany fa mbola nifikitra teo amin’ny toerana misy azy ihany ireo mpibizina amin’ny fanakalozam-bola sy fivarotana finday ary zavatra maro hafa isan-karazany ireo. Tamin’izany fotoana izany dia kianja filalaovan’ny 4mi (miloka, misotro, mifoka, mi…janga) hatrany ny zaridaina hafa manerana ny lalamben’Analakely iny. Somary tsy dia nahazatra anefa ny nahita ny endriky ny tanàna amin'ireo tafo fanitso atao fefy ireo. Sahala amin'ireny hoe sisintanim-pirenena roa samihafa ilay toerana.
Afaka kelikely, nofefena hazo avokoa ny zaridaina rehetra tamin’iny faritra iny, ho fanamboarana ny zaridaina. Hoy moa aho anankampo hoe hamboarina dia sokafana hilalaovan-dry kamovelona kosa aloha dia fandaniam-bola amin’ny tsy antony. Kanjo, tsy nahita loatra izay fanamboarana na fanatsarana aho fa navela hiaina fotsiny tsy ho voaelingelina ireo zavamaniry amin’io zaridaina io. Efa volana vitsivitsy sahady no lasa fa hita ho velombelom-bolo tokoa raha tsikilovina ny zaridaina, na dia nandalo ny ririnina aza isika, ririnina nampaharingitra ny voary. Azo lazaina noho izany fa hevitra vonjimaika mety aloha ilay paika « nanakatonana » ny zaridaina, fa ny fahasahiana mandrara ireo « mpiambina » nandritra ny tolona sisa no andrasana rehefa hosokafana ho endrika kanton'ny tanàna indray ireo zaridaina notakonana ireo. Ny kilema lehibe an’ny mpitantana ankehitriny manko dia noho izy ireo tsy nolaniam-bahoaka tamin'ny alalan'ny fifidianana ka tsy dia omen’ny olona hasiny loatra na dia miezaka ny manao zavatra tsara aza.
Ny Mpivarotra amoron-dalana
Olana iray tsy mety voavaha ny amin’ireto mpivarotra amoron-dalana ireto. Maro tamin’izy ireo ihany koa no nanaraka ny tolona volomboasary satria karazandrazany nahazo fampanantenana hahazo hivarotra malalaka nandritra ny fitantanan’ny ben’ny tanàna voafidim-bahoaka tamin’ny isam-bato 66% raha tsy diso ny fitadidiako. Ireny koa moa no « vahoaka madinika » nahazoana ny ampaham-bato nandritra ny fifidianana Ben’ny tanàna farany. Fandresena lehibe azon’izy ireo ny nanapahana ny lalana « petite vitesse » hahafahan-dry zareo mivarotra mahazo alalana anaty arabe. Tolona somary nahery vaika ihany no nahazoan-dry zareo io toerana io ka nahazoany fahafaham-po. Efa nozarina higidragidra tamin'ny mpitandro ny filaminana manko ka tsy mikoso-maso ihany koa (tombony lehibe ananan-dry zareo izany). Tsy ampy nitoeran’ny mpivarotra rehetra anefa ny toerana fa mbola henika azy ireo hatrany ny moron-dalana nisy azy ireo hatrizay.
Nisy ny fotoana, somary nanao fihetsika nahery vaika tamin’ny fandraofana ny entan’ny mpivarotra amoron-dalana ry zareo mpiasan'ny Kaominina,nahery dia nahery tokoa ny fifanenjehana. Maro tamin’ireo entana noraofin-dry zalahy mpiasan’ny Kaominina efa lasa « police de marchés » ireo anefa no tsy tafaverina tamin’ny tompony intsony ka lasa niheveran’ny mpivarotra fa mpanendaka sy mpangalatra nahazo alalana avy amin’ny fitantanan’Antananarivo ry zalahy ireto. Indray Asabotsy moa dia tena velona tokoa ny fifandonana satria efa masaka tokoa tamin’ny mpivarotra ny hoe mpangalatra ireo, ka mila faizina ny mpangalatra. Tratran’ny be noho ny vitsy ka tsy afa-nanoatra ry zalahy be sandry satria nisy mihitsy ny naratra araka ny fitantaran’ny mpivarotra. Voatery Narahana miaramila sy zandary mihitsy ry zalahy taorian’izany tranga izany ireo polisin’ny tsena ireo.
Noho ny tsikera mamaivay nahazo an-dry zalahy sy ny tondro-molotra ho mpangalatra angamba fa mety ho voatenin’ny mpitantana mafy dia mafy ry zalahy ka niova fomba fiasa. Tsy dia nanao fandraofana loatra intsony ry zalahy na dia tsy nambara ampahibemaso aza izany fa dia ny manala ireo mpivarotra amin’ny alalan’ny fahatongavana ihany no natao, ary karazany nanampy ny mpivarotra tsy manara-dalàna tamin'ny fanalana entana aza tamin'izay hitako teo Ifaliarivo Ambanidia. Tsy nisy mihitsy aloha ny fifampikasihan-tanana ao anatin’izany rehetra izany. Fantatry ny mpivarotra angamba fa tsy afa-mikasi-tanana azy ireo ny « polisy » ka dia toa tsy miraika loatra intsony ny mpivarotra. Ny hany vonjen'ny mpiasan'ny Kaominina dia ny tonga mialoha ny mpivarotra dia manakana azy ireo tsy hamelatra entana vao maraina amin’ny lalana fandehanan'ny olona sy ny fiara, toy izay natao ihany tamin'ny andro taloha.
Fiara fitaterana vaovao
Ny zavatra farany tantaraina nefa kosa anisan’izay tena tiana hahatongavana amin’ity lahatsoratra ity dia ny momba ny teti-panoron’ny fitantanana an’Antananarivo eo amin’ny ezaka hanatsara ny fifamoivoizana eto an-drenivohitra amin'ny alalan'ny fametrahana karazana fiara « vaovao » natao hitatitra ny olona. Ainga iray ( Ainga vao II no anaran'ny koperativam-pitaterana mampitohy an'Ankatso amin'i 67ha) hanaovana izany fanatsarana ny fifamoivoizana amin'ny alalan'ny fifanampiana amin'ny mpitatitra izany ny fananganana zotra filamatra ka notsongaina manokana ny 119. Petra-kevitra napetraky ny mpitantana hanatsarana ny fifamoivoizana ny fametrahana izay tena tokony ho fiara fitaterana an-drenivohitra ka rere fa ireo fiara mahazaka olona 30-40 no hivezivezy manerana ny tanàna misolo ireo fiara efa antitra.
Tsy dia vahiny loatra amin'io zotram-pitaterana io anefa ny tena satria na fony nianatra, sy niasa tamina toerana iray manaraka iny lalana iny dia io zotra io hatrany no noraisiko. Raha misy koa ny toerana handehanako ka andalovan'io zotra io dia toy ny mahavantana ahy kokoa ny mandray io zotra io noho ny mandray zotra hafa. Noho izany, hiverina kely amin'ny tantarany aho hanambara fa fanamby goavana io ataon'ny mpitantana ny Kaominina Antananarivo io ka avy amin'io tetikasa io, raha tsy mitandrina ry zareo, ny hampiongana ny fitondrana ankehitriny... ary tsy vitsy velively ny miandry izay ho tohiny. Resaka tamin'izay afa-nifampitafa tamiko no lasa ahasahiako miteny izay andrasan'olona sasantsasany izay.
Tantara kely
Taona maro dia maro lasa izay dia fiara antonontonony no tsaroako manatontosa ny zotra teto Antananarivo. Nisisihana dia nisisihana tokoa ny fiara (zotra 7 Analakely 67ha no tadidiko voalohany ho fandehanana rehefa niaraka niantsena tamin'ny ray aman-dreny teny Analakely fony tena kilonga tokoa ny tena). Tadidiko fa tena isisihana tokoa ny fiara ary ny mitsangana no betsaka kokoa noho ny mipetraka. Tsaroako fa tamin'izany fotoana izany dia tsy voahaja loatra fahadiovana na dia mahazo tapakila isan'olona aza ny mpandeha rehefa mandoa saran-dalana. Tonga ny fotoana efa tafiditra tanatin'ny revolisiona sosialista tsara ny firenena, nisokatra kokoa tamin'ny tany Eoropeana tatsinanana ny mpitondra, ka dia nafarana avy tany Hongrie izany fiarabe marika Ikarus mahazaka olona hatramin'ny 80-100 izany.
FIBATA
Nolokoina mavo misy tsipika lehibe manga tanora ary nantsoina hoe FI.BA.TA (FItateram-BAhoakan'anTAnanarivo) ireo fiarabe ireo. Fiara vaovao ve moa tsy ho tsara ny lokony ary mahafinaritra ny mijery azy? Finaritra tokoa ny tena, mbola zaza, nahita izany, saingy efa olana tamin'izany fotoana izany sahady ny tsy fisian'ny kojakoja hanolokoloana ny fiara. Vetivety ihany dia potika ny fiara ankoatra izay mety ho tsy fahombiazan'ny fitantanana. Mahatadidy koa angamba isika fa nisy trondro nafarana avy tany Korea natsoin'ny Malagasy hoe trondro FIBATA noho izy ireo toy ny amalona nefa mpihinana trondro gasy.
FIMA
Fotoana vitsivitsy taoriana indray dia tonga indray ny andiany faharoa ny Ikarus, vita eoropeana tatsinanana ihany. Nolokoina mena midorehitra na jaky indray ireto fiara fitaterana vaovao ireto ary nampitondraina ny anarana hoe FI.MA (Fitaterana Malagasy) indray. Fiaran'ny Kaominina, mijaly fadiranovana hatrany isaky ny misy grevin'ny mpianatra satria ireny fiara ireny no enjehina hivezivezena manerana ny tanàna rehefa misy ny mahatezitra... mbola kely loatra angaha ny tena fa toa tsy nahatadidy loatra hoe inona moa no tena notakian'ny mpianatra ka nakàna ireny fiaram-panjakana teo imason'ny mpianatra ireny. Nijaly tokoa ny fiara 19 raha vao migrevy ny mpianatr'Ankatso satria ry zareo hatrany no lasibatra voalohany ka ny vahaolana tsotra indrindra dia ny mody ihany fa tsy manohy ny fitaterana intsony amin'iny andro iny. Dia mbola nitovy tamin'ireo voalohany ihany koa ny olana tsy fahampian'ny kojakoja fanolo tamin'ireny fiara izany. Tsy tsaroako tsara moa fa toa nahatadidy ratsy ihany aho fa misy fiara antonontonony nahazaka olona eo ho eo amin'ny 40-50 eo nanampy ireo fiarabe Ikarus ireo tao amin'ny FI.MA. Vokany niha-najavona tsikelikely ny koperativam-panjakana ka dia ny fiara tsy niankina mampalahelo kely ireny indray no nameno ny tanàna.
Antafita
Vita indray ny amin'iny dia ny firenena Japoney indray no tadidiko nifanaraka tamin'ny fitondrana malagasy handefa fiara fitaterana teto an-tanindrazana. Fiara marika Japoney indray noho izany no ho tonga ary dia nantsoina indray hoe Antafita (Antananarivo Fitaterana) ireo fiara fitaterana ireo. Tsorina fa tsy tadidiko loatra intsony ny faharetan'ity koperativam-panjakana farany teto Antananarivo ity fa dia niserana navalon'ny tantara ihany koa ny momba azy taty aoriana. Tamin'izany fotoana izany tsy tsaroako mihitsy izany hoe polisy maka taratasin'ny fiara noho ny fandikan-dalàna izany. Tsy nisy maika handeha avokoa ny ankamaroan'ny fiara fitaterana tamin'izany fotoana izany na dia toa tsy naharaka ny isan'ny olona velively aza ny hamaroany rehefa firavan'ny mpiasa sy ny mpianatra indrindra. Mitokozihitra tsy mety handeha fa miandry ho feno kosa anefa ry zareo rehefa antenantenam-potoana. Nijaly tokoa ny olona niandry ny sitrapon'ireo fiara fitaterana ireo tsy maika velively.
Ny Papango
Nisy ny vondron'olona nahita ny lesoka ka fiara somary madinika (504 sy 4O4 familiale na berline) no nanambatra mpandeha maromaro ka nanokatra saran-dalana vaovao avo noho ny fiara fitateram-bahoaka nefa nahafa-po ny olona noho ny hafainganany. Nisy vitsivitsy ny anaran'ireo fiara fitaterana vaovao tsy nanara-dalàna ireo ka misy ny manonona azy ho "taxi collectif" ary misy koa ny milaza azy ho "papango". Tery dia tery ny toerana nefa naleon'izay maika hody nihafy tamin'izany toy izay ho tratra alina. Niitatra tsikelikely na nihalehibe kokoa ny papango, ka ireo fiara marika japoney hatrano no maro nisafidy hanao ilay zotra vaovao. Tsy miandry na mijanona ela eny amin'ny fiantsonana ireo fiara ireo fa mameno dia lasa, teraka ho "buxi" indray ny fiantso azy tamin'izany fotoana izany. Tamin'izany fotoana izany dia ny mercedes 307 sy ny mazda na ny toyota no maro tamin'ireny zotra mandeha haingana kokoa ireny.
Ny nampiavaka ny 119
Tao anatin'izany no nifaninanan'ny Mazda/Toyota tamin'ny mercedes 307 tao amin'ny zotra Ainga vao II (119). Raha somary niandry na nameno olona kokoa ny mercedes ka somary nitarazoka an-dalana, dia tsy niandry kosa ny mazda na dia tsy feno aza. Tsikaritry ny olona vetivety izay fomban'ny Mazda/Toyota izay ka naleon'ny maro niandry azy ireny toy izay hikafiry mercedes satria matetika no voasongona an-dalana ireo marika alemana. Faramparany dia tsy nisy mpandeha intsony, na tsy nety nandeha tamin'ny mercedes intsony ny mpandeha fa dia nionona tamin'ny Mazda/Toyota ny olona. Nisintaka tsikelikely tamin'ny zotra ainga vao II ny mpanana mercedes nifindra ho zotra hafa, hany ka nampiavaka ny zotra 119 ankehitriny ny tsy fisian'ny fiara ankoatra ny mazda sy toyota ary hyundai izay olona 18 eo ho eo ihany no zakan'ny fiara iray. Raha ny hafainganan'ny zotra angamba tsy nisy tahaka ny 119 ka tsy mila halalinina lavitra loatra intsony ny antony hifidianana azy ho zotra filamatra.
Izay mahatadidy dia hahatsiaro fa tetikasa efa niomanana hatramin'ny fampielezan-kevitra na fotoana fohy monja taorian'ny fifidianana ben'ny tanàna farany teo ity tetikasa heverina ho avy tsy ho ela iarahana amin'ny faritra iray any Frantsa miaraka akaiky amin'ny mpitantana ny eto Antananarivo amin'izao fotoana izao ity. Maro amin'ny olona mpandeha 119 no tsy resy lahatra loatra amin'ny fanovana ho lehibebe kokoa ny fiara fandehanan'izy ireo, satria manahy ny mpandeha fandrao hampitarazoka ny halakin'ny zotra ny fidiran'ireo lazaina fa fiara vaovao ireto, na ho tsikaritra avy hatrany fa homena tombondahiny aza izy ireto amin'ny fikarakarana manokana ny toeram-piantsonana. Anjaran'ny tompon'andraikitra ny mamaly na manome toky ny mpandeha ny amin'izay. Tsikaritra ho tsy mitodika loatra amin'ny tombotsoan'ny mpandeha manko ny fikasan'ny mpitantana an'Antananarivo.
Ny tsikaritra
Voalohany, toa terena hosoloina ireo fiara efa niasa, raha ny vakiako avy amin'ny bolongan'ny tanàna ato. Hoy manko ny voasoratra mazava ato hoe:
Ny fanatsarana sy fanavaozana atao:
Foto-drafitr’asa momba ny fifamoivoizana (lalana, toeram-piantsoana),
Fanoloana ireo fiara fitaterana no ho voakasika.
Tsy mamorona velively aho eo fa io aloha no voasoratra nataoko dika sy petaka hovakianareo. Karazana tsy femelana hisian'ny fifaninana raha ny fahazoako io soratra io aloha, ary tsy mandehandeha foana ny soratra tahaka ireny. Mahavariana moa fa izaho angamba no tsy mahazo resaka tsara fa hitanareo tsara io hoe: "Samy hahazo tombony amin’ity tetikasa ity avokoa ireo ankoatra ny mpandeha." Tena fanaovana tsinontsinona ny mpandeha mihitsy raha ny famakiako azy fa asa ny hevitrareo...enga anie tsy hiova tampoka ny lahatsoratra.
Faharoa, mampiahiahy ihany koa ny lahatsoratra hafa avy amin'ny bolongan'ny kaominina Antananarivo renivohitra, mikasika ity resaka 119 ity ihany. Ary ny mahatalanjona ahy moa dia misongadina tsara ao anaty lahatsoratra ireo tsikeraiko. Hita mazava ao manko fa andrasana avy amin'ity famoronana sy fandrafetana ny endriky ny tanàna vaovao ity :
ny fanatsarana ny tanàna an’Antananarivo ;
ny fahafaham-po sy ny fitandroana ny ain’ny mpandeha ;
ny fandanjalanjana ny hafainganam-pandehin’ny fiara mpitatitra sy ny fihatsaran’ny fidiram-bolan’ireo mpandraharahan’ny sehatry ny fitaterana.
Fanorenana vaovao tokoa ve moa tsy ho endrika fanatsarana ny tanànan'Antananarivo izany. Voasoratra eto moa ny hoe fahafaham-po sy fitandroana ny ain'ny mpandeha, mampiavaka ny zotra 119 ny fandehanana mafy sy ny fisongosongonana eny an-dalana fa tsy milalao an-dalana izany. Raha any amin'ny zotra hafa no mety himenomenona amin'ny fandehanana haingana loatra, fa tsy amin'ny 119 kosa; ny ho tonga haingana ihany no fantatry ny mpandeha raha manandrana mandeha aminy ianao amin'ny ora fidirana indrindra indrindra. Mipetraka tsara eo ihany koa io ny hoe lanjalanjaina ny hafainganam-pandeha, io indrindra no mampanahy fa sao dia higorerarera no tena katsahin'ny mpitantana an'Antananarivo fa tsy ny hampisosa tsara ny fifamoivoizana.
Tsaroako fony izaho andalo tany Chili fa tsy misy mahay mandeha mora ny fiara any fa maika dia maika avokoa na dia afovoan-tanàna aza, saingy miasa tsara kosa ny jiro telo soratra. Rehefa anjaran'ny fiara no mandeha dia diso avy hatrany ny mpandeha an-tongotra raha mbola mitady hisosososo hidina ny arabe hatrany ianao; maka tsoa-kevitra fotsiny tamin'izay hitako nahita izany fa tsy mahazo rariny ny mpandeha an-tongotra raha voadonan'ny fiara amin'izany. Rehefa anjaran'ny mpandeha an-tongotra indray ny miampita dia tsy misy mahazo mihetsika ny fiara, eny fa na dia tsy misy olona miampita intsony aza raha mbola tsy mivadika maitso ny loko. Mety ihany izany hoy aho anankampo fa tsy hoe omena rariny hatrany ny mpandeha an-tongotra na dia manao fanahy iniana aza indraindray. Voasoritra mazava moa ny toerana fiampitana amin'izany, ary tokony hisy fanatsarana ny lalàna ihany koa angamba.
Ny tahaka ny kisendrasendra, tamin'ity raharaha ity dia ny fampitandremana nataon'ny tompon'andraikitry ny mpitandro ny filaminana misahana ny fifamoivoizana fa horoahina avy hatrany izay polisy tratra manao kolikoly ary voasazy miaraka aminy ny saofera. Ao ambadik'izany eo anatrehan'ny olona dia hoe tsy azonareo polisy kitikitihina na tairina handeha ireo fiaranay ireo fa aleo hanao ny sitrapony na hijanona adiny iray eo amin'ny fiatoana aza. Kinga dia kinga amin'ny fakana taratasy manko ireto polisy ireto, na dia 10 segondra monja aza no ijanonan'ilay fiara eo amin'ny fiatoana iray ary mbola tsy tafavoaka ny fiara akory ny mpandeha hiala. Nahita izany matetika ny tena matoa mahasahy manoratra etoana. Te-hitango vola manko ry zalahy amin'iny fotoana iny. Eto kosa indray, toa hahazo alalana hanao "dona miala" na hoe tsy miainga ny fiara iray tsy feno raha tsy tonga ny fiara faharoa hameno eo amin'io toerana io ihany.
Tsoa-kevitra
Eo no mahatonga ahy hiteny fa raha tsy mitandrina ny mpitantana dia avy amin'io fanovana amin'ny alalan'ny 119 io no hipoiran'ny fahatezeran'ny olona voalohany ka hiitatra amin-javatra hafa. Tsy tian'ny mpandeha 119 ny mirerarera ka raha vao mitady hanao izany ireo fiara vaovao dia mety hiteraka fifamaliana amin'ny olona. Manaraka izany, nisy ihany ny niteny fa tsy an'ny Kaominina velively ireo fiara ireo fa hovidian'ny olo-tsotra, saingy mety tsy hahalala izany ny olona ka raha avy ny sanatria dia ireo fiara vaovao ireo no ho lasibatra voalohany, aza misy anie izany. Nahoana no tsy zotra hafa tsy maharaka toy ny 115 mampitohy an'i 67ha Mandroseza no hanaovana fanandramana azy ity sa lavitra loatra ka mety hahafaty antoka? toa ny fidiram-bolan’ny mpandraharahan’ny sehatry ny fitaterana no tena tsinjovina raha ny voasoratra no asongadina... nefa dia hiaraha-mahita eo ihany moa ny tohiny.
Somary nivadika taranja vetivety aho eto hilaza na hitatitra izay notaterina tamiko ary tsy miresaka manokana momba an'i Madagasikara. Mahavariana ny fitantarana, tsy ilay zavatra tantaraina loatra no tena nanintona ahy fa zavatra tiako asongadina. Voalohany dia hoe hanomboka amin'ny 29 oktobra 2010 ny ady lehibe fahatelo ifanaovan'ny Tandrefana sy ny Firenena Silamo maro, tsy nilaza izay tena vokany izy fa dia ady hafa dia hafa tokoa izy io izay hifarana amin'ny 2014... Ho lao tanteraka i Eoropa manontolo noho ny ady nokleary...dia ny fivavahana ISlamo no fivavahana hanjaka tokana amin'ny firenena Eoropeana. Izaho amin'izao fotsiny dia mahita fa mety ho tontosa izany tranga izany satria mihabetsaka ny Silamo any amin'iny faritra eoropeana iny ary manana tanjaka sy mametraka ny horohorony mihitsy. Tsy mijery azy amin'ny lafiny hoe filazana ny ho avy aho eto fa mijery araka ny zavamisy amin'ny fanjakazakan'ny "tavaratra" araka ny fitantaran'izay te-hitantara azy amiko fotsiny ihany. Ho rotiky ny ady tanteraka anefa ny ila-bolantany avaratra (tahaka ny mametraka fa tsy dia iharany loatra kosa ny ila-bolantany atsimo)
Tsy dia voambara firy fa tahaka ny nahatohitra ny fanafihana ihany ny Amerikana...saingy tsy nisy filazana moa ny amin'izany, dia nihomehy irery aho namaky azy ka nanao hoe izay lehiretsy vao hidodododo hody an-tanindrazana avokoa ny Malagasy mpila ravinahitra any amin'ny ilabolantany avaratra rehetra any... Fa inona loatra no nahatonga ahy hanoratra ity lahatsoratra ity? Raha misy tohiny manahirana sy mitohy ny fifandranitana momba ny fandoroana ny boky silamo Qu'ran any Etazonia io dia mety hitranga tokoa izany ady lehibe fahatelo izany. Fa ny tohiny aloha somary mahafinaritra ho antsika ihany koa e: ny firenena nandevozina indray no hanandevo ireo nanandevo azy... Asa fa re aloha fa votsotra tsy azon'i Madagasikara ny Plateau Continental eo atsimon'ny Nosy sady mitady hitovy habe aminy, soa ihany fa tsy lasan'ny firenena hafa ihany koa aloha fa dia mbola lasa faritra iraisam-pirenena. Miandry 20 taona indray isika hiadiana ny hahazoana azy, tsy niady ho amin'io manko ny fitondrana malagasy misy ankehitriny no tena nahavotsotra azy. Dia indro ilay lahatsary nahavariana ahy, izay amin'ny teny anglisy fa mety ho mora azontsika rehetra.
Mety ho nahita momba azy ity angamba ny Mpitarika Lybiana Mouammar El Khaddaffi no mampirehaka azy hoe ho Faritra Silamo i Eoropa ary ny lohany amin'izany dia i Roma...
Mety ho gaga ny maro raha manoratra Asaramanitra amin'ity antenantenan'andro ny tena. Misy antony kely anefa raha nanoratra aho na dia teo dia teo aza ny hakamoana tsy te-hanoratra. Maro sahady ny toe-draharaha sy zava-nitranga teto amin'ny firenena saingy tsy voasoratro ireny, toy ny fahalasanana artista fanta-daza. Tsy midika velively izany fa tsinontsinona ireny na zava-bitika eto amin'ny firenena. Ny antsipirian-javatra tsy sahin'ny gazety natao lohateny lehibe aza no tena maresaka eto amin'ny tanàna rehefa mifampiresaka ny olona nanodidina ahy, dia ilay horakoraka nitranga tao amin'ny Lapan'ny kolontsaina. Saingy ialàna tsiny indrindra raha tsy manitatra loatra momba iny raharaha iny aho fa anjaran'ny tsirairay no mamakafaka. Tsy manakana anao tsy hiady hevitra koa anefa izany.
Hiverina any amin'ny ambaran'ny lohateny amin'izay aho. Raha teo amin'ny kolontsaina Malagasy (Merina angamba no marina kokoa) dia ny andro fahasivy amin'ny volana fahasivy tamin'ity taona ity no Asaramanitra Merina izay arahin'Anosimanjaka amin'izao fotoana izao raha ny reko, nefa, tamin'ny namakiako ny boky fahiny momba an'Andrianampoinimerina dia ny Fandroana ihany koa izay notapahiny hankalazain'ny rehetra teo ambany fahefany. Ny tsaroako indrindra manko dia nifanindry amin'ny Eidy Miozolomana mandrakariva io Fandroana na Asaramanitra nankalazaina teto Afovoantany io. Nisy ny nametraka na nampiely andro hafa ho Alahamadibe, ary nomena vahana tamin'ny haino aman-jery tamin'ny fotoan'androny (martsa-Avrily), saingy tsy nandresy lahatra ahy loatra ara-pahalalana izany (sady tsy nandresy lahatra ahy ara-pinoana na ara-kolontsaina rahateo). Taombaovao Malagasy tokoa ny Fandroana na ny Asaramanitra, ary nataon'ny taloha nifanindran-dalana tamin'ny taombaovao gregoriana... na dia tsy tena nahazo vahana teto loatra aza io fanisan'andro gregoriana io nialoha ny fanjanahantany.
Dia marihiko indray mandeha ihany koa fa nanana ny lanjany tamin'ny Malagasy, indrindra teto afovoantany, io Asaramanitra io fony Faha-Mpanjaka. Tsy anavahana io na kristiana ianao na mpandala ny nentin-drazana fa tamin'io fotoana io no niezaka namonjy ny tany niaviany avokoa ny any am-pielezana rehetra sy izay nila ravinahitra toerana lavitra any fa fihaonan'ny fianakaviana manontolo io... izany hoe samy namonjy ny ambanivohitrany avokoa ny Malagasy tsirairay tamin'izany fotoana izany mba hifety. Mazava loatra fa rehefa vory lanona ny fianakaviana dia misy ny omby vonoina ary makotrokotroka avokoa ny fety any an-tokantrano tsirairay avy any. Hevitro manokana dia niainga avy amin'ity fandroana ity no nahatonga na nampiroborobo ny famadihana amin'izao fotoana izao. Mazava loatra fa raha miteny hoe hevitra aho dia tsy voatery ho izay no marina, nefa avoakako ihany ilay hevitra hifampidinihan'ny rehetra.
Tamin'ny voalohany dia manaraka ny volana ny fanavahana ny andro sy ny volana ka tsy atao mahagaga raha niovaova ny toerana misy ilay taombaovao. Tsy hatao hamaky loha antsika ny fanazavana lava fa hevero ho toy ny fifindrafindran'ny fetin'ny Paska eo amin'ny Kristiana no mba ifindrafindran'ny taombaovao ihany koa tamin'izany fotoana izany. Ny somary iavahany dia eo amin'ny fotoanan'ny Paska izay eo anelanelan'ny tapaky ny volana martsa ka hatramin'ny tapaky ny volana Aprily mandrakariva mandavataona, ny taombaovao na ny Eidy kosa tsy voafetra tahaka izany fa dia jerena fotsiny hoe aiza no tsinana ny volana manaraka ny antokon-kintana Alahamady dia izay. Nosimbain-dRanavalona fahatelo izany tamin'ny fotoana nanjakany ka navadiny ho fotoana raikitra (manaraka ny fanisana gregoriana) ny fanatontosana ny Taombaovao malagasy (merina) dia ny 22 novambra izany. Narahin'ny ambanilanitra mandrakariva ireny fanapahan'ny Andriamanjaka ireny, na dia mety ho nanova zavatra be dia be teo amin'ny fisainan'ny vahoaka aza.
Mariho mazava tsara fa nandritra ny fankalazana ny taombaovao (fetin'ny fandroana) farany nialoha ny fanjanahantany indrindra (22 novambra 1895) no tena niroborobo ny fikomiana nataon'ny Menalamba voalohany hanoherana ny vazaha ka namonoany izay vazaha rehetra hitany sy ireo namofompofona vazaha rehetra. Tsotra ny antony nahamora ny famelona izany fikomiana izany, eo avokoa no tafavory ny fianakaviana ary amin'ny taombaovao ihany koa no be ny olona manao voady. Noho ny fahatsapana anefa fa voahitsakitsaka ny fiandrianam-pirenena (Hasin'Andriamanjaka eto) dia be ireo mahatsapa tena ho manana adidy amin'ny fanosehana ny mpanjanatany, toy ny hoe tsy afa-mifaly kosa aho raha ziogaina ny fireneko. Ny fotoana tahaka ireny ihany koa no mora ifanondroan'izay mitolona rehetra hanombohan-draharaha, sady fotoama-panombohan-draharaha indrindra ny fotoana tahaka ireny. Nisy koa moa no nilaza (Stephen Ellis) fa nandritra ny taombaovao malagasy manara-bolana ihany koa no namelomana ny fikomiana 29 martsa 1947 fa aleo ho anjaran'ny mpahay no manamarina na mandiso izany.
Fa inona kosa no nahalefy ity fetin'ny fandroana ity? Fantatry ny Frantsay fa ity taombaovao ity no karazana fety lehibe indrindra ho an'ny Malagasy (Anivontany indrindra indrindra) ka notapahiny fa hotontosaina isaky ny 14 Jolay isantaona ny fankalazana izany Fandroana izany. Ataoko fa tsy mila hazavaina amintsika ny hafetsena nananan'ny mpanjanatany tamin'izany lalàna napetraka izany. Raha somary tsinjovina ihany koa ny antonta-kevitra nisy dia nanaiky ihany ny maro saingy nisy hatrany ny nanao fandroana araka ny andro tondroin'ny mpahay azy an-tsokosoko, niova endrika ny antsoina hoe famadihana ka tsy ireo havana nilevina an-toeran-kafa no nafindra hiaraka amin'ny razambeny any amin'ny fasandrazany fa ireo razana ampasandrazana hatrany no nofonosina dia naverina tamin'ny toerana nametrahana azy. Dia izay ilay heveriko hoe nataon'ny mpandala nentin-drazana hiofo ho famadihana ilay fandroana tamin'ny andro fahiny saingy tsy dia an-kiteniteny loatra moa izany. Fantatry ny Frantsay ihany ny fisian'ny famadihana ka nametrak lalàna indray ry zareo fa amin'ny ririnina (efa fantatry ny mpanao azy hoe volana inona ka hatramin'ny volana inona moa izany) ihany no azo hanaovana ity famadihana ity. Dia jereo fa ny famadihana no lasa fotoana ifamorian'ny mpianakavy hatrany lavitra any, ary mampasiaka ny sasany mihitsy ny tsy fanaovana adidy amin'io fotoana io na dia andaniam-bola tokoa aza ny fanatontosana azy.
Fa somary zendana ihany ny tena, satria eo indrindra isika izao, raha nisy ny antso nataon'i Avoko hanaovana horakoraka ny mitataovovonan'ny zoma 10 Aogositra, satria mifanindry amin'ny taombaovao io fotoana niantsoany ny rehetra io, ary nolazainy ihany koa moa fa fotoana ivavahan'ny rehetra. Mampahatsiahy vinaninany ilay nanombohan'ny Menalamba. Saingy na eo izany na tsia dia Miarahaba ny rehetra ary nahatratra ity Taombaovao Malagasy ity, ary miarahaba ny Miozolomana amin'ny fankalazany ny Eidy... Sa tsy azoko atao izany?
Lohateny nalaina avy tamin'ny tononkiran'ny mpihira malagasy iray namerimberina fa: "izay manao ny marina na lavo aza mbola ho tafarina fa izay manaonao foana, na mihinana aza mbola ho noana". Resaka hanina indray aloha ka! Tena hafa mihitsy ho'aho isika Malagasy fa tsy mba mikorapadrapa-poana izany. Maka milamina hatrany satria iaraha-mizaka ny fisondrotry ny vidin'entana ary lazain'ny gazety fa tratran'izany amin'izao fotoana izao ny vidin'ny lafarinina sy ny vary.
Re manko fa raikitra ny rotaka tao ampita andrefana tao raha nokasaina ny hanondrotana ny vidin'ny mofo, ankoatra ny fisondrotry ny vidin-jiro sy rano io ny androtry ny fanapahana hampanakery ny fanondrotana. Tsy voalohany moa io rotaka io fa fanindroany izay raha araka ny voalazan'ireo olo-tsotra mpitati-baovao avy any an-toerana. Ny nahavariana dia ny fomba nitateran'ny Haino Aman-Jery malaza sy fanaraky ny Malagasy maro azy, notaterin'ny namana iray atsy ambadika atsy. Efa misy samihafa sahady manko ny voalazan'ireo loharanom-baovao roa ireo. Ny voalohany manambara fa tsy nihetsika ny vidin'ny mofo efa roa taona izao fa ny fifampiantsoana tamin'ny alalan'ny finday sy ny serasera no tena nahafaingana ny hetsika sy ny rotaka. Ny faharoa kosa nanambara fa tsy mitsahatra ny misondrotra ny vidim-piainana ka tsy tantin'ny olona intsony no nahatonga ny rotaka. Izay ilay samy manana ny fijeriny fa anjaran'ny tsirairay no mamakafaka sy mandanjalanja. Ny tahaka izao ihany koa no tsy mahasasatra anay hitatitra mandrakariva izay tsikaritray. Ny somary nahavariana tamin'ilay notantarain'ny namana dia ny fitakiana hamerenana ny mpitondra teo aloha mpanelanelana ny raharaham-pirenentsika hamaha io olana any aminy io.
Hafa tanteraka kosa ny eto an-toerana, satria tsy tafiditra amin'ny fanapahan-kevitry ny governemanta loatra ny fanondrotana vidin'entana afa-tsy izay sahanin'ny fanjakana ihany angaha (toy ilay vidin-tsolika nahafahan'ny mpandraharahan'ny solika nividy ny vola vahiny amin'ny 2000ar ny dôlara iray raha tokony ho efa 2200ar izany nialoha ny fifanarahana tamin'ny fitondrana?). Noho izany angamba no tsy mahataitra ny Malagasy loatra hikorontana fa hiasa mafimafy kokoa angaha hahazoana vola bebe kokoa, nefa asa toy ny inona? Saingy hendry na ny mpanao mofo na ny olona satria lasa tsy ampy anjaran'olona iray izany mofo dipaina iray manontolo izany satria tsy nisondrotra ny vidiny, ary ny olona tsotra kosa mitady zavatra hafa asolo azy dia ny paty indrindra indrindra... hehehe... fa vita amin'ny inona moa ny mofo dipaina ary vita amin'ny inona kosa ny paty fihinana? Soa ihany aloha fa ny vidin'ny vary sy ny lafarinina ihany no miakatra fa tsy ireo e!...hehehe... ahitsio aho raha diso fa tena diso mihitsy.
Fa tsikaritro tokoa aloha fa nitombo ny mpivarotra hani-masaka mandehandeha ka ny miavaka indrindra amin'izany dia ireo mpivarotra paty efa masaka, ampiarahany amin'ny karazan-kanina samihafa izy ireny ka misy ny mampiaraka azy amin'ny atodiakoho, na karaoty sy ovy, na izay mety atao ho karazana laoka samihafa e! fa mora aloha ny vidiny sady samy manana ny azy rahateo, tsy miresaka ny fahatakaran'ny sarambamben'ny olona izany vidiny izany loatra aho satria azoko heverina fa ny vidin-tsakafo masaka no isan'ny mora indrindra manerana ny tsena fa tsy azo atao kosa ny mieritreritra ny fahadiovany. Amin'ny ankapobeny moa dia tahaka ny anaty koveta anaty sobika na anaty fitehirizan-kani-masaka anaty harona no fanaovan'ny mpivarotra ireny hanina ireny. Na izany aza lasa saina ihany aho indraindray ka manao hoe tena mahasolo ny vary tokoa ve ny paty feno manerana ny tanàna? Dinihina toa karazany aty Madagasikara indray no nanaraka ny torohevitry ny solontenam-panjakana ao ampita andrefana fa tsy vomanga sy saonjo mbamin'ny mangahazo no nampifanoloana fa zavatra vita amin'ny lafarinina ihany no asolo zavatra vita amin'ny lafarinina.
Efa somary lavalava ihany ny lahatsoratra nosaratako saika havoaka no najanona satria nisy tranga be ifandraisana aminy nefa tsy mety atsofoka eny an-tsefatsefany eny intsony. Lahatsoratra vaovao noho izany no natao satria miova ny fomba hamoahana ny hevitra na lohahevitra mitovy ihany aza no lazaina.
Dia nisy, hono satria olona no niteny tamiko, haino amanjery iray sa vitsivitsy, nahenoana fa misy amin'izao fotoana izao bandin'i Manjakaray, 67ha (Ankasina), Andavamamba ary faritra hafa karamaina hanendaka sy hangalatra ary handroba, mba entina hanaporofoana fa tsy milamina ny tany... na tsy lazaina aza dia fantatra ny tian-ko lazaina ho manakarama satria isan'andro isan'andro ny fanasoketana ny anarany amin'ny haino aman-jery ary ny gazety mpivoaka eto Madagasikara, ary izaho naheno ilay vaovao indray manana anarana radio ao an-tsaina avy hatrany raha vaovao tahaka izany no mivoaka, saingy tsy afa-mitompo teny aho satria tsy naheno ilay vaovao mivantana... nefa kosa ambara fa tsy olona iray na roa no nilaza io "vaovao" io tamiko. Nihomehy anaty ihany aho satria karazam-baovao fampihorohoroana toy izany hatrany no nitaizana ny vahoaka efa nihoatra ny taonjato iray sahady izay. Ny talohan'izany moa tsy fantatra loatra fa ilàna mpandalina tantara manokana angaha.
Nalaza nandritra ny fotoana nahatongavan'ny vazaha maro teto Imerina, nialoha kely sy teo ampiandohan'ny vanim-potoanan'ny Fanjanahantany ny resaka mpaka fo. Heverina ho ny vazaha no tena maro amin'ireo mpaka fo ireo ary nisy koa ny fikambanana framasao no voasoketa amin'io tsaho io. Nisy fiantraikany tamin'ireo sarambaben'ny olona any ambanivohitra rehetra any tokoa ny lazan'io mpaka fo io ka raha mahita vazaha ny ankizy sy ny badobado dia mandositra avy hatrany. Ilay fomba fiteny ankolaka fa manao izay hanintonana ny fon'ny olona no nivadika ho zavatra mivantana ho mpaka fo hohanin'ny vazaha ohatra. Dia tsy nisy intsony ny olona sahy nivoaboaka tamin'ny alina satria ankoatra ny mety hifanenana amin'ny mpamosavy dia misy koa ny mpakafo izay mety hangalarany ny fon'ny olona mifanena aminy. Vokany, nandry fehizay ny tany rehefa amin'ny alina satria tsy re loatra ny fisiana halatra. Ny toy io angamba no iray amin'ny antony nampalaza ny taloha ho tsy nahenoana loatra izany hoe hala-botry izany... Mifanindran-dalana amin'izany tsaho toa tsy nampiraika ny vazaha mihitsy ny hanitsy azy izany dia napetraka ny lalàna fa tsy misy olona mahazo mipetra-drery any ankodahoda any fa tsy maintsy any an-tanàna avokoa no manorin-trano, fomba tsotra entina hanaraha-maso sy hifehezana ny olona moa io lalàna io. Marihina fa na amin'izao fotoana izao aza dia mbola malaza io resaka mpaka fo io any amin'ny sarambaben'ny olona sasany any miampy ny lazan'ny mpangalatra taova malaza manerantany ihany koa moa izy io na dia tsy henon'ny saranga antonony sy sarangan'ny mpanankarena an-tanandehibe loatra intsony aza.
Nandritra ny faramparan'ny fanjanahantany sy ny repoblika voalohany indray, tsy dia mahafantatra izay mety ho zava-nalaza ho nampatahotra ny olona loatra aho, na izaho no tsy manam-baovao loatra momba izay tsaho natahoran'ny olona. Ambarako mazava tsara aloha izay. Fa tsikaritro kosa, nisy gazety amin'ny teny malagasy sasantsasany, ary tsy miankina amin'antoko na amin'ny fiangonana, tia mamoaka ireo misitery isan-karazany ka tia manasongadina resaka matoatoa sy angatra mivezivezy manerana ny tanànan'Antananarivo amin'ny alina ary nambara ihany koa na tsy tadidiko loatra intsony tamin'ny namaky azy ireny ny ora fivoahan-dry zareo. Mamaky izany kosa aloha ny ankizy tena koditra mihitsy, raha ny fiantraikany amin'ny olon-dehibe indray tsy dia nandrenesana akony loatra ary anisan'ny manahirana ny mamantatra azy amin'ity Malagasy tsy tia namoaka loatra ny heviny ity. Fa mbola nanana ny lazany ihany fa tsy nisy nangalatra tamin'izany fotoana izany, raha ny an-tanan-dehibe no resahina, izany lamba nahahy teny an-davarangana izany. Izany hoe raha nitodika indray aho dia karazam-baovao entina hampipirina ny olona any an-tranony ihany koa ny karazan-gazety tahaka itony ary manahy aza aho fa ny fanjakana mihitsy no nanakarama azy ireny hampilamina hatrany ny tany sy ny firenena. Na nangina aza ny tanàna dia tsy natahorana loatra izany hoe mpanendaka izany, ary tsy nandrenesana loatra ny momba izany raha an-tanan-dehibe. Tsy fantatro kosa anefa raha efa fiteny tamin'izany fotoana izany na tsia ny hoe mpanakan-dalana.
Niova kosa ny toe-draharaha rehefa niditra ny Repoblika faharoa. Noho ny karazana korontana naharitra nandritra ny tetezamita nitondran-dRamanantsoa Gabriel kosa dia simba tsikelikely nanaraka izany ny soatoavina nampanjakan'ny Malagasy izany hoe fandriampahalemana sy fihavanana. Nalaza ny resaka madinika ary izay tsy manaja ny madinika dia mpanoha-riana sy kapitalista. Nanomboka nanao izay tiany atao amin'izay ny madinika. Nisy ny olona navondrona ho ao amin'izany Tary Tonga Saina izany hampivoarana ireo avy amin'ny sarangam-bahoaka mahantra saingy nisy nanodina ny sain'ireo Tary Tonga Saina ireo ho lasa fitaovam-pamoretana sy fiarovana ny sezan'ny mpitondra ka noadinoina tsikelikely ny manjò ny vahoaka. Ireo no fitaovana nentina nampihorohoroana sy nampanafihana ireo mpanankarena mety ho nanelingelina fitazonana ny fitondrana. Ireo no nalaza tamin'ny fanendahana sy ny fanafihana mitam-basy, ary tsy adinoina ihany koa fa naka tovovavy ankeriny ihany koa izy ireo ary nosafidiany mihitsy ireo vehivavy nalainy an-keriny sy niterahany ireo ho kazaran'ny valin'asany tamin'ny fitondrana tamin'izany fotoana izany. Niova tanteraka ny zava-nitranga satria tsy nanana tahotra intsony ny mpangalatra fa ny olo-tsotra kosa niaina tao anaty tahotra. Mazava loatra fa fady izany mandeha alina izay tsy dia nahazatra ny olona loatra eto an-drenivohitra moa (marihina fa tsy miresaka ny any amorontsiraka mihitsy aho eto). Nisinisy ny toerana malaza ho misy mpanendaka izay fady ny mandeha aminy amin'ny andro alina. Fa tsy nanana henatra ihany koa ireo jiolahy ireo na dia amin'ny andro atoandro aza, mivondrona ary manana paika entina hanakiviana ny olona izay tsy mety miray hina ihany koa moa raha eny an-dalana no misy tratran'ny fanendahana.
Ankehitriny, mbola tsy mahazatra ny olona mihitsy izany mandehandeha na mihaona na manao zavatra amin'ny alina an-drenivohitra izany ankoatra ny zoma mahafinaritra eny Analakely sy ny Cabaret angaha saingy ho an'ny olona manana fiara moa izany no tena marina. Misy ihany ny fiarakaretsaka saingy noho ny antony dia tsy hivoaka na handeha any amin'ny toerana somary sisintsisin'ny tanàna mihitsy izy ireny, marihina anefa fa tsy mifankaiza loatra amin'ny saran-dalana amin'ny atoandro izany saran-dalan'ny fiarakaretsaka amin'ny alina izany. Mirongatra dia mirongatra tokoa ny mpangalatra sy ny mpanafika any an-trano ary fitaovam-piadian'ny mpitandro ny filaminana ihany no ampiasain'ireny jiolahy ireny. Malaza moa fa ampanofaina ireny fitaovam-piadiana ireny, noho izany tsy zavatra kelikely no halain'ny mpangalatra fa tsy maintsy maka tombony amin'ny zavatra ataony izy. Vokany, tsy vitan'ny hoe eny an-dalana ihany no mety anamparan'ny jiolahy ny heriny fa na dia any an-trano aza dia tafihiny, ary na dia toerana misy zandary aza dia tsy mampihemotra an-dry zalahy. Very fanahy mbola velona ny vahoaka izay tsy manana fitaovam-piadiana raitra tahaka ny jiolahy. Vokany, mipirina rehefa misy toe-javatra manahirana ka mionona rehefa tsy ny tena aloha no tafihina. Noho izay toe-javatra tsy voafehy izay intsony angamba no mahatonga ny sasany hanasoketa olona fa manakarama bandy avy any amin'ny faritra mafana eto an-drenivohitra hanendaka sy handroba, fa mila karamaina ve ny mpangalatra (?), entina ilazana fa tsy milamina ny tany ary tsy mahafehy ny filaminana ny tompon'andraikitra. izaho kosa moa mieritreritra fa matoa tafahoatra tahaka izao ny fanafihana mitam-piadiana dia ao amin'ny mpiandraikitra ny famongorana ireny asa ratsy ireny mihitsy no fositra voalohany.
Rehefa namaky ilay lahatsoratra indray aho dia tsy afa-po tamin'izay voasoratra satria tsy izay nokasaiko hosoratana indray no voasoratra nefa efa vita ihany ilay izy dia navoaka ho anareo ihany aloha. Amin'ny manaraka angamba aho mamoaka izay tena tiako ahatongavana.
Hiresaka zava-misy andavanandro kely indray aloha aho. Misy Yaourt tsaratsara izany amidy eny am-pivarotana eny saingy somary lafolafo dia misy mitsatsaingoka avy eo: "An'i dada ihany ange, hono, itony fa mody novaina ny anarany e!". Misy glace ihany koa amidy manerana ny mpivarotra maro saingy hafa ny endriky ny tavy hametrahana azy sady ahatsiarovana ihany koa ny tsiron'ny an'ny tiko fahiny, dia lasa indray ny resaka hoe: "An'ny dada koa, hono, itony fa tsy maintsy novaina ny anarany". Nihomehy anaty ihany aho mahita izany fomba firesaka izany satria rehefa tsaratsara tsiro ny vokatra dia lazaina fa an'i dada izy io fa novaina anarana.
Tranga efa elaela kokoa fa noadinoiko ny nanoratra azy fa variana tamin'ny tolona politika loatra ny tena. Feno dibera sy margarina avy any Afrika any, raha ny fonony no jerena, ny tsena. Maro ny mpivarotra no te-handafo dia nilaza hoe: "diberan'i dada itony fa tsy maintsy nosoloina ny fonony hahafahana mivarotra azy". Vao nanandrana anefa ny tena dia mangidy sira ilay izy... tsy ny dibera na ny margarinan'i dada ho'aho no mangidy tahaka izany... raha mijanona andro vitsy aoriana ilay izy dia tena tahaka ny fotaka avy eo ny tsirony ary tena mankandoa mihitsy. Izany hoe ny vokatr'i dada no hanaovana dokambarotra hahalafosana entana, satria manko malaza ho tsara ny vokatra avy amin'ilay "mpanao didy jadona" sy "mpangalatra tany" iny. Izany hoe raha nisy karazany kokoa angamba ny vokatr'i dada dia nohararaotina handafosana entana avokoa satria tsara ny zavatra novokariny. Tahaka ny hoe rehefa avy amin'i dada dia tsara ary mbola ankafizin'ny maro ny novokariny...
Voaozona ve ny malagasy raha ny vokatra malagasy tsara no potika ankehitriny? Soa fa nisy fotoana nianohana zavatra tsara tamin'ny vita malagasy fa raha tsy izany tsy mbola betsaka ny mahatsiaro azy mandrakariva.
Mety hanaitra anao mpamaky izany teniko izany saingy izay no marina. Resaka bolabola na andramena na ilay antsointsika voazanaka ara-tsaina hoe "bois de rose" indrindra no resahiko ary tsy lainga izany... saingy ny olana dia tsy voafehy ilay fitrandrahana azy, izay noferana soa amantsara tany aloha tany (porofo indrindra ny fisian'ny fanondranana hatry ny ela), fa maika ny hahazo vola loatra ny sasany ka lasa nanapotika vetivety ny tontolo iainana ka izay no tsy mampanara-dalàna ilay fitrandrahana tafahoatra. Tsy te-hanoratra lava intsony aho satria somary lava ihany ilay ato amin'ny rohy ato [teny malagasy] saingy nahaliana dia nahaliana ka tiako zaraina aminareo. Tiako sy faniriako indrindra raha mamoaka ny hevitrareo ao ianareo na dia mety tsy itovizana aza ny hevitra. Ho an'izay mahay teny vahiny ka mampitaha azy amin'ny teny malagasy ato...faniriako ihany koa raha milaza ny tokony ahitsy ianareo eo amin'ny famoahan-kevitra ao. Azamanahy raha tsy mivoaka eo noho eo ny hevitrao fa hipoitra ho azy eo ihany izy rehefa mandalo izahay mamoaka ny hevitrao. Tsy sanatria fanakanana ny hevitrao no antony fa ialàna amin'izay mety ho ompa na teny ratsy ihany.
Raha mahaliana anao ny hamaky azy amin'ny teny frantsay dia [jereo ato], ary raha amin'ny teny anglisy mihitsy aza dia [ato indray vakiana]. Ireo miloko manga ireo tsindriana raha tsy azonao ny tiako lazaina ary mirary mandrakariva raha mamoaka ny hevitrareo ianareo na karazana fankasitrahana kely fotsiny ihany aza vao maika mahafaly anay sy mandrisika anay hanome vaovao ho anareo.
Nanjary lamaody eo amin'ny famahana krizy eto amin'ny firenena indray ny fanandratana ny teny hoe "vahaolan'ny samy Malagasy"[solution Malgacho-Malgache]. Noho ny filazana volana vitsy lasa izay ny hoe hambom-pom-pirenena ny tsy tokony idiran'ny vahiny amin'ny raharahan'ny samy Malagasy ve no antony nanandratana ity fitenenana ity indray? Mariho mazava tsara anefa fa vao niandoha ity krizy diavina ity dia ny "vahaolan'ny samy Malagasy" no nampiharina teto amin'ny firenena. Nanandrana niditra ihany ny vahiny, nanomboka tamin'ny Frantsay, noho ireny raharahan'ny 26 janoary 2009 teto Antananarivo sy ny telo andro manaraka tany amin'ny faritra rehetra tany ireny saingy hitantsika ny vokany. Teo amin'ny fanelanelanan'ny mpitarika ny FFKM kosa no nandraisan'ny Malagasy ny fanelanelanana ny samy Malagasy... izany hoe ireo mpifanandrina politika no marina kokoa... narahin'ny fikambanana vahiny maso izany sady efa fantatsika ny vokany sy ny tohiny. Hatramin'izay nisian'ity vahaolana amin'ny krizy amin'izao fotoana ity izany dia tsy nisy nahomby na ny vahaolana nataon'ny samy Malagasy na ny vahaolan'ny fifanarahana nosoniavin'ny solontena vahiny koa fomba ahoana no hivahan'ny krizy raha tena mitady tokoa isika?
Ny tsikaritro aloha, satria voambolana Frantsay no tena novoizina amin'izao fotoana izao, dia ny hevitra fonosiny. Mampiova fisainana tokoa ny voambolana raisina amin'ny raharaha tahaka itony ary mety hiantraika amin'ny famahana ny olana ihany koa aza. Raiso anie ny teny hoe "Solution Malgacho-Malgache", ny fijeriko dia manome lanja ny fisaraham-bazan'ny samy Malagasy io fiteny io. Misy izany ny vondrona Malagasy hifanaraka amin'ny vondrona Malagasy hafa izany eto, Matoa naverina indroa ny anarana dia maneho fiavahana sy fihatahana amina vondrona Malagasy samihafa mihitsy izany. Toy ny manambara io fa mizara roa miavaka tsara ny Malagasy tondroina eto. Ohatra: Centre Franco-Malgache manondro toerana fihaonan'ny Frantsay sy ny Malagasy, dia ovay hoe "Malgacho-" ilay "Franco-" fa amiko manokana dia hafahafa ny mihaino azy. Nahoana no tsy nosoratana na nolazaina ohatra hoe "Solution entre Malgaches" na "Solution Malgache" tsotra izao? Heveriko fa misy dikany matoa izay voambolana izay nonoraisina.
Nanao ahoana ny fampiharan'ny sasany ilay "Solution Malgacho-Malgache"? Tsy vahaolana no napetrany fa famefena ny fahitam-bahaolana tena izy hialana amin'ny krizy amin'ny fanapahan-kevitra mety hivoaka rehefa misy tokoa ny fikatsaham-bahaolan'ny samy Malagasy. Misy sakana avy hatrany napetraka tsy ho azo iadian-kevitra nataon'ny mpanao politika sasany nihazakazahana nosoniavina.Nivoaka ry zareo ny fifanarahana politika nosoniavina teny amin'ny Ivotoerana Ivoriambe Iraisampirenena Ivato dia karazana "Armistice" no nosoniavina satria fifanarahana politika ilay izy nefa dia "capitulation" no votoatim-pifanarahana satria izay tian'ilay "napetraka" ho mpandresy tamin'ny ady miaramila nifanandrinana no harahina. Azo lazaina noho izany fa tena niketrika tokoa ny mpitetika ny paikady tamin'ity Fifanarahana politika teny Ivato nosoniavina ny "Vendredi 13" ity...[fa dia naninona loatra aho no nanoratra teny frantsay maromaro tato?]... Voafaritra mazava tsara ao anatin'ny fifanarahana fa tsy misy azo esorina na aongana intsony ny mpandresy sy izay vonon-kiara-dia amin'ny mpandresy ka tafiditra na voatendry anatina rafi-pitantanana hajoro. Mifandamina izany ry zareo samy mpanao politika amin'ny fizarantseza. Tsoa-kevitra : Olana hatrany ny mpanao politika [Malagasy amin'izao fotoana izao] na misaraka na mitambatra, ary izy mitambatra no mampidi-doza kokoa ho an'ny firenena.
Etsy ankilan'izany dia fahadisoana ihany koa raha ny fijeriko azy ny fitadiavana hifikitra mandrakariva amin'ny "Satan'ny Maputo sy Adis-Abeba" izay mametraka hatrany ilay mpandresy eo amin'ny toeram-boninahitra ambony indrindra raha hijoro ihany ny tetezamita ary mbola ho olana ho an'ny Malagasy, araka ny fomba fijeriko, ny mieritreritra ireo olona halany sy tsy nofidiany na nanaovany latsa-bato akory, nefa dia hiteroterona amin'ny seza fisoloan-tena ny vahoaka. Manahirana ahy ihany koa ny mahita ilay rafitra mavesatra dia mavesatra itadiavana amin'ny fomba rehetra hametrahana olona maro dia maro ho anatina andrim-panjakana. Fandaniambola mihoa-pampana izany na dia azo heverina ho vahaolana ihany aza nefa ny hitavana ny volam-bahoaka ihany no ho raharahan-dry zareo ao anatin'izany rehetra izany. Mila rafitra mahomby ny tetezamita raha ilaina izany ary ny antoky ny fahombiazana dia ny fanomezana andraikitra ireo manampahaizana vitsy eo amin'ny fitantanana mandra-pihavin'ny fifidianana isafidianan'ny Malagasy izay tiany hitantana ny firenena na olona tsy manana diplaoma io na jiolahimboto na olonkafa tsy ary ho voatanisa.
Fandrika iray ilaina sorohina ny fitadiavana fanaovana zara fa vita ny tetezamita ka manjary ratsy fototra izay rafitra tian-kajoro aoriana. Averimberina mandrakariva ny filazana hamitana haingana ny tetezamita, tsy fahamehana ho amin'izany mihitsy no tanjona amin'izao fotoana izao, raha ny fijeriko, fa ny fialana amin'ny krizy. Ny krizy hita amin'izao fotoana izao dia ny fitokana-monina manjo ny Malagasy eo amin'ny sehatra iraisam-pirenena. Fiandohan'ny famahana krizy noho izany, amiko, ny fiverenan'ny fitokisan'ny iraisam-pirenena, raha sainina fa olana izany fitokana-monina izany eo amin'ny sehatra diplomatika. Raha sainina ho tsy olana kosa dia tsy manan-kambara ny tena fa dia tena tsy misy tokoa noho izany ny krizy ka avela amin'izao hanohy ny asany izay mitantana ny firenena. Raha ny amin'izao fotoana, aloha, dia tsy tokony atao an-kamehana ny fihaonambem-pirenena kasaina hotontosaina ny faran'ny volana io satria efa fefen'ilay fifanarahana politika nosoniavin-dry Tia Tena isany. Nanimba ny hevitra tera-bary avy hatrany manko io toe-javatra iray io. Tadiavina kosa ny fampandraisana anjara ny daholobe vonon-kandray andraikitra [tsy miandry izay tsy handihy sy tsy hiteha-tanana kosa] ary mbola eo amin'ny fifanentanana isika izao. Raha te-hahalala izay mifanakaiky indrindra amin'ny hevitro noho izany ianao dia ato amin'ity vondrona Facebook ity no fantatro aloha. Sarotra ny lalana saingy samy manana ny fandresen-dahatra ary izay aloha no anjara birikiko. Tetezamita ny resaka izao!
Ity misy lahatsary iray vao azoko dia zaraiko aminareo ihany koa! fireharehana Frantsay iray manoloana mpanao gazety Afrikana iray (Togoley). Tsy fantatr'ingahy angaha aho?... gadraiko ingahy! anisan'ny tenin'ilay cooperant Frantsay izany. Misy toy izao ny teniny ato amin'ity lahatsary ity: « Tu sais qui je suis ? Je suis le conseiller du chef d'état-major de l'armée de terre. Tu veux que j'appelle le RCGP [Régiment des commandos de la garde présidentielle, ndlr] pour foutre un peu d'ordre là-dedans ? Alors, je demande d'enlever les photos. Est-ce que c'est compliqué ? »
Ny hany faniriana dia izao; tsy hisy zavatra hitranga tahaka izao anie eto Madagasikara.
Tranga iray tsy dia ankalazaina loatra eto amin'ny serasera ny resaka fibodoana tany ataona andian'olona milaza tena ho vahoaka sady nahazo alalana avy amin'ny minisiteran'ny mponina araka ny voasoratra ao amin'ny gazety tia tanindrazana amin'ny tanin'ny fiangonana advantista mitandrina ny andro fahafito eny Soamanandrariny. Raha vao olona ambony eo amin'ny milaza tena ho mpitondra anefa no ifandonana dia sarotsarotra ihany ny hivoahan'ny raharaha. Manana ny eritreriny mikasika izany ity fiangonana ity amin'izay ataony.
Tafiditra lalina amin'ny politika angamba aho, eny fa na dia resaka fiangonana aza ny resaka eto, fa politika mitsabaka na manitsakitsaka ny toerana misy ny fiangonana no misy eto, ka ny setriny dia ny tsy maintsy hijoroana hanohitra izany toetran-jiolahimboto izany ka tsy hanjakazakany amin'izay olona na fikambanana izay fantany fa tsy hanao herisetra aminy tsy akory. Nieritreritra aho fa mba mety ho manana anjara ihany koa satria fanoherana ny halatra sy fibodoana tany no misy eto saingy sahiran-kevitra ihany. Niantso firaisankina eo amin'ny fiangonana sady milaza ny hamory ny mpiara-mivavaka aminy rehetra eny Soamanandrariny "Gradin III" tokoa ry zareo ny alahady 18 jolay saingy raha ny fijeriko azy dia ireo ao anatin'ny anaram-piangonana ihany no tena antsoiny.
Samy manana ny mahazatra azy sy ny mandresy lahatra azy tokoa ny tsirairay ka tsy azoko atao loatra ny mamelively na manome tsiny amin'izany. Efa mahazatra rahateo fa tsy tian-dry zareo loatra ny mifangaroharo amin'ny fiangonana hafa, fandrao manko manimba ny fahamasinan'ny fivavahana izany, ka na dia amin'ireny vondrom-bavaka ataon'olo-tsotra ireny aza dia manana ny azy manokana ny advantista fa tsy tia miaraka loatra amin'ireo tsy iray fiangonana aminy. Zavamisy izany ka raha misy ny toe-javatra tahaka izao dia sarotra ho an-dry zareo raha izao ry zareo vao hiantso fiarahana na fiaraisan-kina miaraka amin'ny hafa.
Izaho fotsiny no mieritreritra hoe, hay ve tsy fiangonana iray, intsony no iharan'ny antsojay tahaka izao fa itony koa ny hafa fa tràny ihany koa. Moa ve tsy fotoana izao iarahan'ny rehetra miara-mieritreritra sy mandanjalanja ny tokony hatao? Hatramin'izay manko ny FJKM irery ihany no tena heno ho lasibatra ka toa tsy nahataitra ny hafa loatra. Ankehitriny, misy koa ity fibodoana mahazo ny Advantista ity... moa ve tsy ahiana hiitatra amin'ny fiangonana hafa izao fanosihosena izao? Miantso ihany aho noho izany sao dia tsy fotoanan'ny fiolonolonana intsony izao fa tena avondrona tokoa ny hery ho enti-manohitra ny tsy rariny ka ny eto izao dia eo amin'ny fivavahana? Mbola hifanavakavaka ve ny samy fiangonana samy milaza tena ho kristiana?
Atsaharo ny ompa!
Tena tsorina fa efa elaela ihany no tsy namonjy ny fivoriana eny amin'ny tokotanin'ny Magro ny tena (mbola tsy tao amin'ny kianjan'ny finoana Behoririka mihitsy aho, izany dia noho ny asa atao mazava loatra). Miaiky ireo olona mazoto mankeny mandrakariva aho satria manana fikirizana izy ireo. Na izany aza dia mba maharaka ihany ny sombotsombin-java-misy ny tena noho itony aterineto itony afa-mihaino ny radio rindra (misy mpihaino tokoa ianareo ka aza manahy). Misy anefa ny manorisory ihany eo ampihainoana ny kabary mandeha eny fa lasa tsy mihaja loatra ny fitenenana.
Heno ihany manko fa misy ny fanivaivana tafahoatra ataon'ny sasany amin'ireo mandray fitenenana. Na inona na inona toetra sy haratsian'ny sasany, tsy mety kosa ny manompa azy ireny, indrindra fa toy ny manam-pahefana aminao, afa-misambotra anao noho ny teny tafahoatra ataonao izy fa tsy hoe noho ny tolona ataonao. Azo atao tsara ny mitsikera ny zavatra atao na hevitry ny sasany mifanandrina aminao fa ny manompa kosa tsy mety. Taloha toa mba nisy ihany ny famerana ny olona handray anjara fitenenana fa ankehitriny mitady hivadika ho gaboraraka ihany koa ny fifandaminana. Amiko manokana tsy olona masiaka no andrasan'ny maro na tadiavin'ny maro fa izay mahay mampivondrona ny maro sy mandresy lahatra olona betsaka indrindra ireo izay mihazohazon-kevitra amin'izao fotoana izao. Koa ahitsio, azafady indrindra, ny fomba fitenenana mba tsy ho menatra amin'ny tenin'ny mpikabary ny mpihaino azy.
Gaga ihany ny tena raha nandre ny siosion-dresaka hoe toa misy fitadiavam-pifanarahana hoe eo amin'ny Foibe FJKM sy ny fitondrana FAT amin'izao fotoana izao. Izaho moa na dia tsy nanoratra mivantana aza dia efa nanambara fa diso paika ny mpitarika tao amin'ny HMF tamin'iny 20 mey 2010 iny. Andro izay nisian'ny fifampitifirana teo amin'ny FIGN sy ny Emmoreg. Tsy tokony ho niditra mivantana tao anatin'ny raharaha ireo mpitarika ireo fa "mody" nanohy ihany ny fotoana efa nolazaina ho eny Ambohimanandray Ambohimanarina (miala tsiny amin'ilay fomba fitenenana fa ilaina mandrakariva ny ho mailo). Ny olona efa tonga teny amin'ny Mausolée ihany! Azo lazaina fa tokony ho vita aloha ny adidiny teo. Na teo aza izany fahadisoana paika izany dia tsy ankasitrahako mihitsy izany fitadiavam-pifanarahana izany. Amiko raha mifanaraka amin'ny "ratsy" dia lasa miray tsikombakomba aminy koa. Ho fahadisoana paika fanindroany indray raha izany fifanarahana izany no tontosa.
Voatery miafina ireo mpitondra fivavahana ireo, ekeko izany fa tsy natao hahakivy ny toe-javatra. Lasa manome rariny ireo milaza tena ho mpitondra ireo raha vao misy fifanarahana eo, sady tsy hitana ny teniny na oviana na oviana ry zareo fa ny hanome famaizana izay henjana indrindra aza ny kasainy raha vao mitolo-batana eo ireo mpitondra fivavahana ireo. Tsy izany ihany fa mbola ho avy indray ny daroka sy ny fanizambazimbana ary ny fanitsakitsahana ny zo mahaolona sy ny hasina maha-mpitondra fivavahana azy ireo eo imason'ny mpanaraka azy raha vao misy fibabohana eo anatrehan'ny mpitondra ny tany eo. Ary dia ho avy koa ny fieboeboana fa ry zareo no tena irak'Andriamanitra natendrin'Andriamanitra hitondra ka tsy hisy intsony ny hahatohitra azy ireo. Ho lasa henatra ho an'ny fiangonana ihany koa izany raha amin'ny fomba fijeriko manokana.
Hevitra niposaka avy hatrany ireo na dia tsy izay loatra aza no votoaty kasaiko etoana. Misy ifandraisany ihany manko fa resaka FJKM sy fitondrana indrindra no resahina. Eo amin'ny sehatry ny fampianarana no iompanan'ny resaka eto. Fantatsika fa eo amin'ny sekolim-piangonana dia matanjaka dia matanjaka tokoa ny EKAR, malaza amin'ny fahatsaran'ny fampianarana ry zareo ka dia mifandanja amin'izany ihany koa ny saram-pianarana. Mazava loatra raha voaloa ara-dalàna ny karaman'ny mpampianatra any amin-dry zareo. Ny any amin'ny sekoly protestanta kosa tsy dia tahaka izany loatra fa ireo ankizy avy any ambanivohitra no tena mandalim-pianarana any amin-dry zareo. Matetika anefa ireny olona avy any ambanivohitra ireny no tsy maharaka loatra amin'ny saram-pianarana hany koa voatery somary ahena ny saram-pianarana. Vokany na lasa kely karama ny mpampianatra na tsy voaloa ny karama, antsirambina avy eo ny fampianarana na lasa mikarama any ivelany ihany koa ireo mpampianatra any amin'ny sekoly protestanta. Ankoatra ny zavamisy izany dia maivan-danja ny sekoly protestanta raha oharina amin'ny sekoly katolika.
Hitan'ny filoha teo aloha Marc Ravalomanana izany toe-javatra izany, ny tenany mba nanan-katao ihany. Te-hampisondrotra ny satan'ny sekoly protestanta izy, ary ny sekoly FJKM indrindra indrindra. Na ahoana manko mety ho filaza na ahoana dia ny tenany no saiky ho mpanohana voalohany ny fanatsarana ny sekoly FJKM manerana an'i Madagasikara. Ny fananganana ny Lycée FJKM tamin'ny tanandehibe no napetraka voalohany, ary niainga tamin'ny fananganana foto-drafitrasa izany. Ny ankamaroan' ireo Lycée FJKM vaovao naorina ireo dia saiky nanakaiky fiangonana FJKM iray tamin'ny ankapobeny. Tanàna roa nananganana izany Lycée FJKM izany no hasehoko anareo, ary dia mariho sy jereo tsara ny endrik'ireo maritrano ireo. Tany Antsirabe sy tany Mahajanga ireo sary ireo no nalaiko ary tany amin'ny taona 2008 tany avokoa ny nakako azy. Soa aloha fa naka ireo sary ireo ho vavolombelon'ny tantara.
Ny sary roa dia tany Vatofotsy fa ny anaran'ny fiangonana dia hoe Katedhraly Mahafaly Fahazavana (izaho no manao "tsipelina diso" eto nefa izao no maharesy lahatra ahy) izay miorina ao Antsirabe avaratra, izany hoe ety am-pidirana ny tanàna raha avy aty an-drenivohitra Antananarivo. Na ny fiangonana aza dia ao haingana no niorina noho ny fahavitsian'ny fiangonana raha mitaha amin'ny isan'ny mpino FJKM. Ny trano sekoly eto dia eo ampananganana ny andrintrano izay vy miloko manga raha tazanintsika tsara.
Ny sary iray kosa dia ny sekoly FJKM izay naorina akaikin'ny FJKM Ziona Vaovao Mahajanga. Eto dia hitantsika miharihary fa raha amin'ny sakan'ny trano dia 6 ny isan'ny andry vy, 17 kosa ny isan'izany andry vy izany raha manaraka ny lavan'ny trano ary 3 ny isan'ny rihana. Tsara homarihina manko izany toe-javatra rehetra izany fa raha mitovy ny maritranon'ny Lycéé FJKM Antsirabe sy Mahajanga dia azo heverina avy hatrany fa ho tahaka izany avokoa ny maritranon'ny Lycée FJKM rehetra manerana an'i Madagasikara. Ny tafon'ny trano moa raha jerentsika dia tsy tena marindrano fa somary mitady ho boribory izay ihany. Marihiko hatreto fa ireo tanàna roa ireo ihany no voatsidiko ka azoko sary tamin'ny taona 2008, nefa azoko antoka fa mitovy avokoa ny maritrano. Mazava loatra ihany koa fa manana fitovitovizana endrin-tranon'ny vondron'orinasa tiko ihany koa ilay endri-trano.
Mety hisy ny hitsikera avy hatrany hoe filohan'ny Malagasy iray manontolo izy koa nahoana no ny sekoly FJKM ihany no tadiaviny hokarakaraina fatratra. Filohan'ny Malagasy manontolo tokoa izy saingy tsy azo adinoina ny maha-ao amin'ny FJKM azy izay tsy zakan'ny sasany loatra. Mba manana ny adidiny isankarazany ihany koa izy ary tsy ny volam-panjakana no voatery ho nananganana ireny sekoly ireny. Manana ny fandresendahatra ao aminy izy raha nanapa-kevitra fa ny fampitomboana ny ambaindain'ny sekolim-piangonana no nataony fa tsy ny an'ny sekolim-panjakana ohatra.
Tonga ny fotoana, niongana ny filoha Ravalomanana, nozimbazimbaina ny filohan'ny FJKM, dia norobaina ihany koa ny fananan'ny FJKM indrindra fa ireo fitaovana saiky hananganana ny Lycée FJKM izay notantaraiko teo ambony ihany. Nalaza tamin'ny fiandohan'ity taona ity ny fampanantenana nataon'ny fitondrana hanomezana trano ho an'ny mpianatra tany Barikadimy, Toamasina sy teto Ankatso, Antananarivo. Voasakan'ny mpino tany Toamasina ny saiky handrobana ireo vy fanorenana ny trano (izany hoe ilay andry vy miloko manga efa notantaraiko tetsy ambony), enga anie mba ho izay hatrany fa tsy hoe lasan'ny MPANDROBA ireo fitaovana ireo amin'izao fotoana izao. Lasan'ny MPANGALATRA kosa ireo fitaovana rehetra saiky hananganana ny Lycée FJKM teto Antananarivo, izay nipirina tamina toerana iray teny Alarobia.
Fotoana fohy taorian'izany fandrobana izany dia nirehaka ny sasany fa hanangana trano ipetrahan'ny mpianatra eny Ankatso. Herinandro vitsivitsy taorian'ny fametrahana ny vatofehizoro dia indro fa niorina ireo trano anankiroa. Dia nipoitra ny entana halatra mba ho an'ny mpianatra... henjana ny zavamisy an! natao ho an'ny mpianatra ihany no niafaran'ireo entana halatra nokasaina ho an'ny mpianatra. Raha tsy mety hiorina ny trano ao Barikadimy satria ny tany Analakinina no nokasaina voalohany halaina hanaovana ny fanorenana, fa enga anie ho diso izay fiheverako izay fa enga anie sady tsy voaroba ny entana tao Analakininina Toamasina nefa an-dalam-panorenana ihany koa ny trano ho an'ny mpianatra ao Barikadimy.
Raha ny ao Ankatso manko dia be loatra ka lasa porofo fa ny fitaovana nalaina tao Alarobia ireo nananganana ny trano eo Ankatso ireo. Andry vy miloko manga antitra, 6 no isan'ny andry amin'ny sakan'ny trano ary 17 tahaka ilay tranon'ny sekoly FJKM tany Mahajanga ny isan'ny andry manaraka ny lavany, telo ny rihana ary somary boribory fa tsy tena marindrano. Fehiny, ny sary fotsiny jerena dia hamarino ka ho tahaka ny ahoana ny fifanarahana teo amin'ny mpangalatra sy ny nangalarana ankoatra ny famerenana ny entana halatra amin'ny tompony?
Jentilisa teto Antananarivo 07 jolay 2010 na 07-07-10 amin'ny 01:00
Maromaro ihany ireo variana fa tsy dia nahasoratra loatra ny tena. Misy ny olana manokana saingy etsy ankilan'izany mbola anatin'ny mondial ihany koa isika. Ny tena rahateo mpankafy io baolina fandaka io. Efa teo ampamolavolana ny lahatsoratra indrindra aho no nahita, na nanitsy no marina kokoa ity lahatsoratra iray avy any ivelany mitondra ny lohateny hoe "Fomba folo hitantanana repoblika fôpla" ity (tsindrio ny rohy) . Tena nahavariana ny namaky ilay lahatsoratra ka ampitaiko aminareo aloha sady itarafanareo ny zavamisy eto Madagasikara ihany koa. Samia mamoaka ny heviny ary e! Ho an'ireo izay manana fahaizana ny teny anglisy niaviany dia iangaviana an-tanandroa hanitsy ihany koa satria fifanabeazana sy fifanoroan-dalana ny antsika. Mazotoa mamaky azy ary aloha!
Miarahaba ny rehetra nahatratra ny fitsingerenan'ny niverenan'ny fahaleovantenan'i Madagasikara indray, ary ankoatra izay dia ny faha-50 taonany mihitsy no atrehina. Na inona na inona mitranga sy mihatra tsy maintsy mahatsiaro ny tanindrazako mandrakariva aho sy mirary soa ny mpiray tanindrazana amiko na mitovy hevitra amiko izy ireo na mifanohi-kevitra amiko. Samy tompon'ity Madagasikara ity ary samy manana andraikitra sy adidy aminy ihany koa raha mbola mahatsiaro ho olona mizaka ny zom-pirenena entiny. Ny eo amin'ny itondrana azy no mampisara-tsaina fa anjaran'ny tsirairay no mandresy lahatra ny hafa raha mbola azo atao ihany koa izany mifandresy lahatra tsy asiana herisetra izany fa mahay mifampiresaka kosa. Izay no ela fa hitodika amin'izay votoatin'ny tiako hosoratana amin'izay aho.
Tsorina aminareo mpamaky rehetra fa efa ela no nangidihidy ny tanako hanoratra ity taratasy iray ity fa noho ny saina miady dia miady dia feno fisalasalana tanteraka aho. Vokany anefa dia lasa tsy mahavita zavatra hafa mihitsy aho, ka anisan'izany ny fandikana vaovao hitanao ao amin'ny Global Voices Online ho amin'ny teny malagasy. Manitsy ny an'ny hafa sy mamoaka izany fotsiny hatreto no vitako. Ankoatra izay dia hitanareo fa lasa mahalana ihany koa aho tao ho ao vao mahatafavoaka lahatsoratra hovakianareo. Ny tena manakana ahy tsy te-hamoaka izay hosoratako etoana dia ny nametrahako hatramin'ny voalohany tao anatiko tao fa tsy hiresaka na inona na inona amin'ny asa fanaoko andavanandro ho hitanareo eto amin'ny bolongana mihitsy aho ary tsy te-hanohintohina velively ny orinasa izay iasako (raha misy ianareo mahalala izany orinasa iasako eto Madagasikara izany dia miangavy mba tsy hiteny izany eto na hitantara any an-kafa satria tsy te-hanala baraka azy velively no ataoko eto fa ny hilaza ny alaheloko ihany, efa nesoriko aza moa ny momba ilay asako sy ny orinasa iasako ao amin'ny facebook sao misy misavasava any ianareo tpt). Tratran'ny tsy azo anoharana aho amin'izao fotoana izao: hijanona tsy hanoratra intsony ve ho sandan'ny fahanginana sa hizaka kosa izay fiantraikan'ny soratra izay anisan'ny maha-izaho ahy sy itondrako ny anarana hoe Jentilisa? Dia indro aho hanoratra ilay saika taratasy misokatra...
Andriamatoa Tale,
Miarahaba anao amin'ny alalan'ity taratasy eto ity aho Andriamatoa tale amin'izao fetim-pirenenay izao satria raha ny marina tsy tiako ho hitanao ilay taratasy fa tiako ho ahy samirery, navoakako teto ihany anefa ilay izy hahafantaran'ny olon-kafa fa nanana adin-tsaina maro dia maro aho ka ny iray ihany no tantaraiko etoana. Nataoko amin'ny teny malagasy ihany koa ilay izy na dia fantatro aza fa tsy mahay izany tenin-drazanay izany ianao sady tsy te-hianatra izany mihitsy satria tsy tiako ho azonao izay ambarako ary faniriako ihany koa ny tsy handikan'ny hafa sy ny tsy hitateran'ny hafa izay soratako etoana ho anao anefa. Izay angamba ilay hambom-po ato amiko izay mifandraindraika amin'ny teny hoe hambom-pom-pirenena izay dradradradraina ankehitriny. Izany eo ihany fa tsy dia voafehiko loatra ny teny frantsay ka manjary lany fotoana aho hieritreritra izay rehetra tokony hosoratana rehetra.
Tsy izany manko Andriamatoa tale fa maro dia maro ny mpiara-miasa no naniry mba tsy hiasa amin'ity andron'ny 26 jona 2010 ity, ary efa nisy aza, hono, ny solontenan'ny mpiasa no nihaona taminao nanao izany fangatahana izany saingy indrisy moa nolavinao izany. Niteraka alahelo tamin'ny maro izany, tsorina aminao, satria taloha manko na niasa aza izahay andro tahaka izao dia nanana fifaliana ihany rehefa misy ny fizarana vorona na zavatra hafa ho entina any amin'ny fianakaviana. Tamin'ity indray mitoraka ity anefa dia tsy nisy mihitsy na dia iray aza mari-pahatsiarovana ilay fety. Izaho manokana aloha tsoriko aminao fa faly amin'izany toe-javatra izany aho na mety hahatezitra ny mpiara-miasa aza izany filazako izany. Nahoana? teneniko fotsiny ireo mpiara-miasa ka mifampiresaka amiko hoe porofo izao fa tsy mahaleo tena izany i Madagasikara ary misy ny mpandraharaha vahiny tsy mahalala izany fiandrianan'i Madagasikara izany.
Ekeko tokoa fa efa fahazarana ato amin'ny orinasa ny miasa hatrany na dia andro fety aza saingy mba hitan'ny maro ihany fa maro ny tompon'andraikitra ambony no tsy mandia ny faritry ny orinasa amin'ireny andro tsy fiasan'ny ankamaroan'ny olona ireny. Raha mba miasa avokoa anie ny ambaratonga rehetra mety ho tsy dia maninona loatra fa raha maro ianareo any ambony any no tsy hita miasa andro fety manjary mampieritreritra anay hoe dia efa tena fanandevozana kosa raha izany. Maromaro ihany ny ato amin'ny orinasa no tsy miasa ny alahady fa ny tenako kosa dia anatin'ilay miasa na dia alahady aza... Vokany ho anay, izahay ilay tsy mba hita mihitsy rehefa misy ny fivoriam-pianakaviana na fihaonan'ny mpianakavy eny fa na dia amin'ireny fitsangatsaganana fanaon'ny besinimaro alatsinain'ny Paska na alatsinain'ny Pentekostra ireny aza. Tsy fantatry ny fianakaviana intsony izahay rehefa fety sy fotoan-dehibe. Toy ny hoe tsy misy izany ankohonana sy fianakaviana izany ho anay...
Fa dia aiza loatra ny fototry ny alahelo satria efa niasa hatrany ny andro fety ka izao vao tsy zaka izany? Moa va mba fantatrao Andriamatoa tale fa efa malaza loatra ilay tsaho hoe ampiasaina indray izahay ny krismasy sy ny taombaovao izay hany fety tsy niasanay tao anatin'ny telo taona izao raha niasana hatrany izany taloha? Raha naka toky hoe ireo solontena hoe miasa sa tsy miasa amin'ireo fotoana ireo dia nolazaina fa mbola ho ela izany fa ho hita eo ihany... vao maika nampitombina ny ahiahin'ny mpiasa hoe tena ho ampiasaina izany. Izao ka heno indray fa misy izany teny midina izany fa raha tsy misy mihitsy ny taratasy avy amin'ny sampan-draharaham-panjakana misahana ny asantsika na didy hitsivolana avy amin'ny governemanta hoe tsy azo atao ny miasa na misokatra amin'ny andro voatondro dia misokatra sy miasa hatrany... Na ny Shinoa malaza ho mpanalika ny mpiasany aza toa tsy sahy manao ny mpiasany tahaka izany saingy fantatro avy hatrany ny valiny hoe mandehana miasa any amin'ny Shinoa.
Izao tokoa angaha ny tambin'ny fananana ny asa hatramin'izao, tsy anisan'ireo nesorina na nanala tena nandritra ireny krizy ireny. Na izany aza Andriamatoa tale dia manoratra ihany aho hoe mba hajao, tompoko, ny zo fototra mahaolona fa mba manana ankohonana toa anareo ihany koa ary manana zo hiara-paly amin'ny ankohonana sy ny fianakaviana ary hatramin'ny firenena ihany koa aza izahay. Tsy maninona raha lazaina fa tsy manana ilay hambom-pom-pirenena izahay ary tsy manana ilay fitiavan-tanindrazana matoa tsy mahasahy manohitra imaso anao amin'izao fampiasana anay amin'ity fankalazana ny faha-50 taona ny fiverenan'ny fahaleovantena izao satria na izahay samy izahay aza tsy mety miray hina ka misy ny sasany mitati-bolana tamin'ny dingana nataon'ny delege hafa izay voasoketa ho manala baraka ny orinasa. Tsy fantatro intsony moa na ny orinasa no manala-bara-tena amin'ny zavatra ataony na ny delege SASANY no mba te-hiaro sy hanandratra kosa ny zo sy ny hajan'ny mpiasa nefa dia ampihorohoroana indray fa na izany na tsy izany alahelo anaty fety aloha no zakaina amin'izao fotoana izao. Tsy fantatro intsony na feno izay voasoratra izay na mbola misy ny adino fa atsahatro amin'izay aloha.
Raiso, Andriamatoa tale, ny haja ambony atolotro anao.
Jentilisa, Asabotsy 26 jona 2010 amin'ny fito sy folo maraina eto Antananarivo.
Hiresaka zavatra tsy dia mahazatra ny mpandala ny ara-dalàna sy ny mpanaraka ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana loatra aho nefa dia toy ny malaza dia malaza tokoa izy ity any amin'ny fironana hafa sy any amin'ny sehatra hafa any. Amin'izao toe-java-misy eto amin'ny firenena izao manko dia hevitra milentika dia milentika tokoa ho an'ny mpomba ny fitondrana ankehitriny ny hoe manaparitaka vola araka izay tratra i dada (Marc Ravalomanana io) hanakorontanana ny firenena, tsy hampilamina azy sy tsy hahazoan'ny fitondrana fankatoavana iraisam-pirenena.
Malaza any fa voavidim-bola ireto lazaina fa mpandala ny ara-dalàna ireto, mirarakompana ny vola zaraina isan'andro eny amin'ireny fihaonan'ny mpandala ny ara-dalàna ireny matoa izy ireny mazoto dia mazoto. Ao indray ny filazana fa mandray vola na mikarama ireo mpitarika ireo fa dia manaiky hambakainy fotsiny ireo mpitolona tsotra mafana fo. Dia re koa avy eo fa nandray vola tany amin'i dada ireto mpitarika ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana ireto matoa manao izao zavatra ataony mitarika vahoaka "hanakorotam-panjakana" izao. Azo fehezina hoe matoa misy zavatra mitranga izay dia ny vola, ny vola ary ny vola hatrany no hery manetsika ny mpandala ny ara-dalàna, ny Hetsiky ny Mpitondra fivavahana ary izay mety ho hery rehetra manohintohina azy ireo.
Avy aiza moa no nampalaza izany resaka izany? Lalana iray na roa mifampitohy ihany no fantsona manapariaka ny filazana fa mpanaparitaka vola hanakorontanana ny firenena tsy mampitobina azy hatramin'izao i dada. Voalohany amin'izany ny fampahalalam-baovao ambava sy an-tsoratra ary an-taratasy ary ny faharoa manaraka izany izay somary an-takonana ihany dia ny fiangonana.
Misy fampahalalam-baovao vitsivitsy tsy menatra mihitsy ny mandainga sy mamorom-baovao ho fanasoketana fotsiny sy ho fanaratsiana olona mba ho toy ny tena fahavalo izay haratsian'izy ireo ary hanana fankahalana izany olona na sokajin'olona na vondron'olona izany ireo mora rebirebena ao amin'ny mpanohana azy. Ny Malagasy rahateo mora mirona amin'ny fo ka tena angadin'ireo manana talenta amin'ny fanaovan-gazety ny manararaotra hanome fo ny olona fa tsy ny hampiasa saina azy velively. Ohatra farany mety ho hitanareo ihany ny filazan'ny gazety iray fa noho ny baiko nataon'ilay mpitandrina izay any amponja fa nosamborina nandritra iny any raharahan'ny FIGN tamin'ny 20 mey iny no nitorahan'ny sasany ny biraony... henon'ny iray amin'ny mpanao gazetiny mihitsy hoe ny baiko nataony tamin'ny finday. Izany dia tena tsy misy henatra mihitsy ary mampihevitra ny mpitandrina ho jiolahim-boto mpanimba fananana. Ry zareo tokoa moa no mifehy ny fampitam-baovao ka dia izay tiany atao ihany io saingy mbola hampahatsiarovana azy ireo ihany izany amin'ny androny. Lahatsoratra eo akaiky eo indray ny fahagagany fa misy ny gazety zaraina maimai-poana nefa dia tsy misy dokambarotra ihany koa ao anatiny ao eny amin'ny fivarotam-boky eny dia misy fehezanteny tsipalotra moa milaza fa "tsy mbola lany ny volan'i dada" matoa misy izany, avy eo moa dia mandokandoka ny mpamaky azy izy izay mpamaky mpisaina sy mpandalina moa araka ny filazany ary matoky azy ireo mahasahy mividy lafo ny gazetiny. Rehefa hitako ilay gazety dia tena feno dokambarotra tokoa, ary io no tena fampidiram-bolany. Heveriko rehefa nojerena ny mombamomba azy dia an'ny vondrona Andriatsitohaina (manana ny gazety taratra sy les nouvelles) ilay gazety nolazainy ary miezaka ny tsy hitongilana mihitsy izy fa na ny an'ny mpanohana na ny an'ny mpanohitra dia ambarany soa aman-tsara, eny fa na dia mety hanohintohina ny hafa na ny tombotsoany aza. Fampironana ny olona hisaina moa ireny sorany ireny hanambarany fa tena manambola tsy lany laniana sady nangalariny tamin'ny kitapom-bolam-panjakana rahateo izao dada izao. Tsaroako anefa fa tsy nisy famoahana hoe nisy fanadihadiana ka nisy fahabangana izao volampanjakana dradraodradraina ho nagalarina izao. Ny hita moa izao dia ny halatra bolabola andramena mampalaza ratsy an'i Madagasikara maneratany izao.
Tranga iray nahitako ny hantsana lalina misy eo amin'ny fiaraha-monina saingy tsy nivandravandra izay ny tamin'ny 29 marsa 2010 lasa teo. Tsaroantsika tsara angamba fa nanao fihetsiketseham-panoherana teo anoloan'ny tsangambaton'ny mahery fo teny Ambohijatovo ny mpandala ny ara-dalàna tamin'io andro io. Mba hanatrika ny fotoana koa izy ireo hampiseho ny fisiany izay toa notsinotsinoavina. Tonga ireto mpanohana azy dia ireo mpiambina ny afovoan-tanàna ka mahazo alalana matory sy milalao eny amin'ny zaridaina nahafinaritra teo aloha fa nosimbainy tanteraka ary voatery nofefena mihitsy aza sy mahazo alalana hatory eny rehetra eny sy hangatangataka amin'ny vahiny ary manao maloto eny amin'izay tiany hanaovana azy dia hifanandrina amin'ireto hanambara ny fisiany ireto. Vao nikasintanana sy nanositosika dia namaly bontana avy hatrany ny mpandala ny ara-dalàna, raikitra ny sakoroka satria nihevitra ho nanana ny hery manko izy ireo fa tsy voakitikitika hatramin'izay, voatery nitsoa-pahana mihitsy ireo nila sotasota ka naka ny ilany atsinanan'ny kianjan'ny maritiora 1947 avy eo. Ny fahatongavan'ny mpitandro ny filaminana no nampilamina azy fa raha tsy izany dia asa fotsiny izay nitranga. Avy eo amin'izay dia takoritsika teo amin'ireo hafa tsy miaraka amin'ny mpandala ny ara-dalàna fa tonga teo hanohana ny filohany ny filazana fa misy fizaram-bola mirarakompana ao amin'ireo mpandala ny ara-dalàna ireo, sy ny voakarama izy ireo hanakorontana ny lanonana teo... Mody somary nisisika teny anefatsefan'izy ireny manko aho fa tsy dia mbola be mpahalala loatra moa no naharenesako izany resaka teo amin'ny samy tanora nanatrika teo. Entiko ilazana io tantara io fa mihalalina ny hantsana eo amin'ny fiaraha-monina ary mpifanena fotsiny ny samy Malagasy fa samy misy voam-pakahalana ihany any amin'ny tsirairay any. Dia mbola horanitina hatrany ve izany?
Ny tsikaritro mandray anjara amin'ny famafazana lainga ity ihany koa dia ny fiangonana amin'ny alalan'ny famoahany ireny fanambarana ireny. Samy manana ny fironany ny fiangonana tsirairay, zony izany ary tsy rarana amin'izany izy fa ny tsy lefitro kosa dia ny filazana zavatra tsy mitombina na tsy ananana porofo fa dia toy ny hoe ka efa fantatry ny besinimaro izany dia mba miteny koa izy, tsy mendrika amin'ny maharaiamandreny izy raha manao izany. Zony ny milaza fa nandritra izay 50 taona niverenan'ny fahaleovantena izay dia nisy tokoa ny zavabita dia tanisainy amin'izay izany ka noezahiny tsy notononina izay tena nalaza nandritra ny fito taona farany... zony izany fa tsy azo ekena kosa ny filazana ao anatin'ny fanambarana ny fa misy olona manaparitaka vola hanakorontanana na tsy hisian'ny fandriampahalemana eto amin'ny firenena. Satria ve izany no ambaran'ny gazety mpandainga dia lazaina ihany koa sa eo ampelatanana ny porofon'izany? Maninona raha mba ambara fa samy mpitandro ny filaminana izao ohatra ka samy nandrava ny "fiokoana" tetsy Andrainarivo no misy mandray vola be tokoa ary nomen'ny milaza azy ho mitondra ny firenena amin'izao fotoana izao izany, nefa dia misy tsy re mihitsy izay tambiny azony tamin'ny fandraisany anjara teo. Soa moa fa hain'ireo mpitantana ny tetezamita ireo ny nanambitamby ny hery mitam-piadiana rehetra tamin'ny nanomezana azy ireo 100 000ar tsirairay avy... noho ny fetin'ny reny angamba na tsy azoko loatra fa mpitandro ny filaminana no nilaza izany taminay (satria maromaro izahay no nilazana izany).
Noho izany, tranga miverimberina mila melohina ny famafazana lainga ataon'ny gazety isankarazany sy ny fiangonana sasantsasany ary takiana ihany koa ny hampitsaharana azy mba tsy hanampy trotraka indray ny hantsana efa lalina misy ao amin'ny fiaraha-monina.
Miditra eo amin'ny fetiben'ny baolina fandaka ny eran'izao tontolo izao nanomboka androany 10 jona 2010. Hiara-hianoka izany avokoa ny rehetra, eo ambodin'ny fahitalavitra indray no handanian'ny ankamaroan'ny lehilahy ny fotoanany mandritra ny iray volana. Raha mandritra ny andro voalohany isian'ny lalao no mahazatra ny olona hahitana ireo lanonam-panokafana sy ny fihetsiketsehana isan-karazany dia androany (alakamisy) kosa no hanombohana izany fety isan-karazany izany ao Afrika Atsimo ao, rahampitso (zoma) anefa no hanombohan'ny lalao fanokafana.
Marihina fa iniako soratana ny andro satria alina fanindroany misesy aho izao no tsy mahazo serasera mihitsy na ny bitika aza. Nanandrana nandefa ny solosaina indray aho tamin'ny atoandro ka nanandrana ny aterineto fa dia nandeha soa aman-tsara ilay izy. Ny atoandro anefa ny tena dia miasa any amin'ny orinasa ka tsy mampiasa loatra ny serasera ato an-trano. Nohararaotina ny namoahana ilay lahatsoratra nitaterako ny dia iray volana lasa izay. Ny alina no tena ilàna ny serasera saingy tsy misy na inona na inona azoko atao amin'izao fotoana anoratana izao. Noho izany, tsy afa-mitsara izay lahatsoratra tokony hivoaka ao amin'ny Global Voices Online aho ary tsy afa-manaraka ihany koa izay vaovao hafa tiana hovakiana hatraty an-trano. Fahasorenana tsy misy tahaka izany aloha fa dia toy ny hoe kamo angamba ny hiheveran'ny namana ahy rehefa tsy tafavoaka ny lahatsoratra tokony hivoaka na tokony handika lahatsoratra ho amin'ny teny malagasy ihany koa ny tena.
Hafahafa ihany ry zareo raha tsy afa-miserasera aho ny alina fa ny atoandro izay iseranako fotsiny indray no mandeha soa aman-tsara ilay aterineto. Resy lahatra tanteraka aho fa tsy avy aty amiko kosa angamba ny olana fa any amin'ny orinasa mpanolotra ny fahafahanay miserasera. Izaho kosa anefa tsy handeha ho any amin'ny cybercafe velively satria andoavam-bola ihany koa ity serasera an-trano ity ka efa voatokana ny vola hiseraserana. Tezitra aoka izany ny tena ka niantso ny laharan'ny sofin-davitra nomena hikarakara anay mpampiasa aterineto. Lany fotsiny ny telo minitra sy sasany amin'ilay feonkira famantarana azy iny vao nisy niteny fa mbola sahirana avokoa hoe ny mpiasa ka afaka kelikely indray miantso. Dikan'izany tsy izaho irery ihany no manana olana na tsy miraharaha mihitsy izay miasa alina ao amin'io orinasa io fa mety misy zavatra tiany atao ka ny aty aminay aty no analany vonkina tsy avelany miserasera. Na nahazo baiko mihitsy ity orinasa mpanolotra serasera ity hanakana ny fahafahan'ny olona rehetra mampiasa ny tolotra ataony ao anatin'ny andro (alina no marina kokoa) vitsivitsy. Ilay namana an-tserasera anankiray izay tsy mpitovy hevitra politika amiko matetika moa dia efa nanoratra tany amin'izy ireo mihitsy ka asa na efa nahazo fahafaham-po izay na tsia fa ny ahy dia izao mamoaka lahatsoratra izao no ataoko.
Saiky tsy hiraharaha loatra aho satria efa nametraka fotoana hijerena fahitalavitra hanaraka izany lanonam-panokafana mondial 2010 izany. Nandrasana ny tamin'ny tamin'ny enina ora hariva (18 ora) GMT na ny tamin'ny sivy ora alina (21 ora) eto Madagasikara mba handefa izany ny TVM kanjo moa ny fandraisan'ny filohan'ny FAT ireo Ambasadaoro no nataon'ny TVM ho rehareha tao... mbola vaovao an-tsary ihany hay. Hatezerana ny ahy nahita izany nefa faly indray aho fa tsy ho izaho irery no ho tezitra fa hiara-tezitra amiko avokoa ireo mpahara-baovao eto an-toerana ka mahalala io fotoana io na mpanohana izy na mpanohitra ny fitondrana. Dia notohizako ny eritreritro hoe tokony hataon'izy ireo tahaka izao hatrany isaky ny misy baolina ireny ka rehefa tapitra mihitsy ny vaovao an-tsary vao alefa ilay mivantana avy any Afrika Atsimo. Enga anie tsy ho sahy hanao izany ry zalahy ireto fa raha sahy... tsy haka lagy kosa angamba ny mpankafy fa mba manofa any amin'ireny mpampita azy ireny na mividy ireny tandrom-pandraisana (antenne) sahafabe mitentina 400 000 ariary ireny dia mahazo fahitalavitra an-jatony hojerena.
Fa dia inona loatra no anton'izao tahotra izao e? Tombatombana ihany no havoaka eto fa nisy ny gazety malagasy iray nanamarika fa nahazo fanasana hanatrika ny lanonam-panokafana ny filoha Ravalomanana Marc, koa ahiana dia ahiana ny hahitana azy mivantana amin'ny fahitalavitra ka aleo tsy alefa mihitsy ilay fandaharana fa mahadikidiky amin'ny olona. Dia faniriana miafina ao amiko indray ny hoe aleo hanatrika ny ankamaroan'ny lalao rehetra mihitsy ilay rangahy io dia ilay baolina mihitsy no tsy alefa. Ireny any amin'ny famaranana ireny indrindra no tena hanaovana izany fa dia asa fotsiny ny fanapatapahana ny mivantana dia mody lazaina avy eo fa tsy tonga teto Madagasikara ny sary avy any amin'ny zanabolana. Na izany na tsy izany aloha ny zava-misy dia sady tsy mahazo aterineto mihitsy aho no tsy hisy olona handray ahy hikarakara ny fahavoazako izao alina izao nefa mety handeha soa aman-tsara indray izy ny atoandro fa dia lasa lavitra ny fanahiana fandrao tena ny fahafahako miserasera mihitsy no sakanana tsy hahafahako mamoaka izay kasaiko ho hitan'ny besinimaro.
Jentilisa, Antananarivo 10 jona 2010 tamin'ny 22:44
Fanamarihana faramparany: Androany sabotsy maraina indray aho vao nahazo fiseraserana indray. Enga anie mba tsy ho marina ny ahiahiko hoe nosakanana amin'ny fmba ankolaka aho fa mba ho nisy fahavoazana tokoa nyhosinamitondra izany serasera izany ka izao vao tafaverina amin'ny laoniny izany serasera izany. Hatramin'ny alarobia mankamin'ny sabotsy izany dia tsy afa-niserasera loatra aho.
Na raha atao lavalava kokoa ny lohateny dia izay rehetra azo notsoahina tamin'ny fihaonana natrehina tany Santiago de Chile. Raha izay ny lohateny natao tsy midika velively izany fa tsy nisy zavatra azo noraisina tany fa maro tokoa ny nahaliana tany na izany tamin'ny fivoriana na izany ilay toerana na tanàna nanaovana fivoriana mihitsy. Mampivoitra kosa aho ny tsikaritra sy ny zava-dehibe tamiko nandritra izany dia naharitra herinandro izany. Efa nihoatra ny iray volana sahady manko ilay fihaonana nefa tsy mbola azon'ny mpamaky eto akory ny voandalana avy amin'izany. Manararaotra ity tsy fahatomombanan'ny fiseraserana izao ity loatra aho vao tery hampahatsiahy izany vovonan'ny avy eo amin'ny Global Voices Online izany... Tsy maintsy misy tohiny hoe Online ny resaka eto fa zavatra hafa no mivoaka raha vao ny teny roa voalohany ihany no ikarohana rohy sy vaovao.
Santiago de Chile no anaran'ilay tanàna notsidihina. Maromaro ihany manko ny anara-tanàna antsoina hoe Santiago manerana izao tontolo izao ka dia io no anarana fanonontonon'ny mponina any. Raha tononina araka ny fanonona malagasy moa dia manao hoe Santiagô de Tsìle sady tsy moana ny "e" farany no tsy tononina mafy ihany koa, eo amin'ny "i" ny tsindrim-peo hanononana azy. Toy ny anaty koveta ihany ilay tanàna satria hodidinina tendrombohitra avo dia avo tokoa ny renivohitra. Maro dia maro tokoa ny sekoly tazana ao amin'ity tanàna ity ary misimisy ihany koa ny fiangonana (katolika) saingy vitsy dia vitsy ny mpivavaka hitanay tao amin'ny Katedraly raha nitsidika tao izahay ny alahady maraina. Maro dia maro ny mpianatra tazana rehefa mirava ry zareo, mitady hifanahatahaka ny Lisea na izay mitovy amin'ny Lisea aty amintsika sy ny Oniversite ary ny dingana mialoha ny Anjerimanontolo na Preoniversite ao amin'ity tanàna ity. Rehefa mivezivezy ny afovoan-tanàna ianao dia tahaka ny tanànan'ny mpianatra no tsinjonao hivezivezenao. Ahitana ny sehatry ny fandraharahana isan-karazany anefa ny toerana ary maromaro ihany ny banky sy ny toera-mpanakalozam-bola hitanao. Ny mponina indray amin'ny ankapobeny dia mitovy halava amin'ny malagasy amin'ny ankapobeny mihitsy na ny lahy na ny vavy nefa dia tafita hiatrika ny fiadiana ny ho tompondaka erantany amin'ny baolina fandaka ry zareo.
Ao anatin'ny faritra fakana sary na azo akana sary ny toerana fivezivezenay ka nahafinaritra tokoa ny nandeha taminy. Midadasika tokoa ny arabe, nefa tsy ambakan'izany ny lalan'ny mpandeha an-tongotra. Tsy sarotiny taminay naka sary loatra ny mpitandro ny filaminana na mpiambina sivily mety ho hitanao na haka ny sarin'ny Lapan'ny filoham-pirenena ianao na halaina sary eo ihany koa, na haka sary izay rehetra hitanao any amin'ny tranom-bakoka. Ny olana taminay dia ny tahotra satria efa zatra loatra ny fandrarana maka sarina toerana na trano mahafinaritra izahay ka natahotra tamin'ny voalohany. Asa izay hahazo anao raha hoe eo anoloan'Ambohitsorohitra ianao no haka sary angamba, nefa izahay dia tsy naninona mihitsy ary tsy nisy niteny na dia teo anoloan'ny Palacio La Moneda (io ilay Lapam-panjakana iasan'ny filoha Chilena fiantso ny mponina any) aza no naka sary. Tsy nisy niteny anay ireo mpiambina ny banky samihafa raha naka sary azy ireny noho ny hankatony izahay, nefa manandrama anie ianao maka sary manakaiky banky raha tsy tabataba no ho azonao tahaka ireny hoe haka ny planin'ny banky ireny angamba ianao raha eto Madagasikara aloha. Indray maka moa teo Madagasikara dia azon'ny filazana mihitsy aho hoe fafao daholo ny sary azonao teo rah atsy tiana alaina ny fakantsarinao. Dia tsy haiko loatra aloha fa eo amin'ny tontolo frantsay sy amerikana angamba no tena be fandrarana tsy mahazo maka sary toerana izany fa tany Chile aloha izahay na miara-maka sary amin'ny mpitandro ny filaminana any aza tsy olana mihitsy.
Raha mahatsapa toy ny mafana antonony ihany aza izahay dia somary mahavariana ihany ny mahita ny mponina miaro ny tenany fatratra tsy ho azon'ny hatsiaka angamba sy ny fahamaroan'ny olona miakanjo mainty (tena niavaka mihitsy io akanjo matroka io). Raha mahita olona mpiborosy kiraro fahita any Amerika Latina ianao dia somary malotoloto kiraro kosa ny tanora any (misimisy ny manao tenisy malotoloto fa tsy rovitra). Tsy mahamenatra ny olona any ny mifampitantana sy mifanoroka ary mifampitsôda na dia eny an-dalambe aza. Nisy aza moa nilaza fa fahafinaretana ho azy ireo mihitsy izany hoe misy mijery izany ry zareo amin'iny fifanorohana lavalava iny. Gaga ny vahiny raha nahita io fihetsika io ary gaga ny Amerikana Latina raha nanao io fanamarihana io izahay, toy ny zavatra mandeha ho azy io any amin-dry zareo, nefa nisy ihany ny lasa vinany rehefa nolazainay ny langolangom-pitiavana tsy mahazatra anay vahiny indrindra fa ny Arabo, ny Aziatika ary ny Afrikana (ao anatin'ny Afrikana ny Malagasy) ka nanao hoe toa misy fanambaniana ny vehivavy tokoa ilay fihetsika.
Zavatra tsikaritra ihany koa dia ny tsy fahaizan'ny olona any teny anglisy na dia ny bitika aza fa dia teny epaniola ihany ho hainy. Raha mahay teny espaniola ianao izany dia tsy hanana olana fa izahay tsy mahay tsara afa-tsy ny teny fantsay koa aloha dia tena vahiny tanteraka tamin'ny toerana. Na eo aza anefa izany tsy fahaizana teny espaniola izany dia tokony ho tsy very mihitsy ianao raha manana sarintany ka mahay mamaky teny. Mameno ny tanàna mihitsy ny anaran'ny toerana izay diavinao indrindra moa fa eny amin'ny metro (izay tsara lavitra noho ny tany Paris hitako ny an-dry zareo no madio tokoa) ianao. Tsy misy manala na mangalatra ihany koa ny takelaby misy ny anaran-dalana sy ny laharan'ny trano ka tsy mahay anarana hotely na trano anavahana toerana toy ny ny hoe Vatobe na akondro na Mascotte na CCAC loatra ny mpanamory fiarakaretsaka raha ohariko amin'ny zavamisy eto Madagasikara ilay izy fa ny anaran-dalana sy ny laharan'ny trano ihany no miresaka any amin-dry zareo. Toy ny midika ihany izany fa mipetraka ihany fandaminana sy ny fandrafetana ny tanàna.
Ainga namelombelona ny fon'ny mpitolona indray ny hiran'Ny sakelidalana mitondra ny lohateny hoe Tao anatin'ny tolona. Toa mifanaraka amin'ny zavamisy iainana anatin'ny tolona indrindra manko ny tonokira ka ireo tena mpitolona ihany no mahatsapa ny halehibeny sy ny fampaherezana ao anatiny. Toy ireny miaina tanteraka ao anatin'ny vanim-potoanan'ny 1947 ireny indrindra isika raha henoina ny tonokira satria hira natokana ho an'ny tia tanindrazana 1947 izy iny. Indro jerentsika sy vakiantsika anie ilay hira nampavitribitrika tampoka iny rehefa avy nidiran'ny miaramila efa-dahy ny Kianjan'ny Finoana teo amin'ny Magro Ankorondrano (Somary nahitsiko eo amin'ny lahatsoratra ambany).
Fa tao anaty aizim-pito
Nandrenesana antsoantso
Feo nihiaka nikiaka fahafahana e!
Injao manakoako
Ren'ny tany manako eran-danitra e!
Ny kotroky ny basy
Nefa tsy kivy
tsy kivy
Tsy kivy
tsy miato
ireo MALAGASY MITOLONA.
Fa tao anaty aizim-pito
Nisy ra nipatrapatraka
Ny fahafahany mantsy no zahany
madio mangatsakatsaka
Nefa ra mikoriana mamonto tony tany
no setrin'izany
Fa tanam-polo
ihany
no hany fiadiany
Hahatomombana izay notakiany
Fa iry ery an-danitra
ilay masoandro
Efa lasa tara-pahafahana
Ireo lavo
Efa samy ravo
Ny fanahin'ireo maritiora mifaly
Ny todin'ny ra niombonana mantsy
tsy azo takonana intsony
Mazava loatra fa tsy hira vahiny nindramina io fa hira malagasy, nanana ny hakantony sy ny aingam-panahiny. Efa impiry nisedra basy moa ireo mpitolona ireo? Fa impiry no namaly tamin'ny tora-bato ireo olona noenjehina ireo? izany tokoa no hoe tanam-polo no hany fiadiany araka ny hira, impiry nandre feom-basy entina nampihorohoroana izy ireo fa tsy kivy sy tsy niato ireo Malagasy mitolona e! Hira avy amin'ireo sarambamben'ny mpitolona raha toa ka efa elaela ihany no nisy nampifandray ity hira ity amin'ny tolona izay atrehiny.
Fa angaha izay ihany? Moa va efa nahita ny lahatsarin'izy io ianareo? Izay efa nahita tamin'ny fahitalavi-pirenena tamin'ny androny moa mahatsiaro ny toerana nandraiketana azy ve? Trano rava eny ambanivohitra eny no nanatontosany azy. Ary ireo mpitolona mavitrika kosa aiza ho aiza no mihira azy? Eo anoloan'ny trano ravan'ny mpandroba indrindra, toa vao maika nampisy fietanam-po bebe kokoa. Trano rava toa endriky ny firenena rava, (jereo ny rohy) trano gasy raha jerena endriky ny firenena malagasy. Fa tao anatin'io trano rava io indrindra no anaovan'ny mpitolona ny hiaka hitadiavany ny fahafahana sy ny fitakiany hiverenana amin'ny ara-dalàna. Tsy tokony hahatsiaro menatra ve ny mpitondra ny basy raha mandre izao hira izao indrindra fa miverimberina io hira io? Angamba mety hosivanina tsy handeha amin'ny haino aman-jery tahaka ilay "Izay mihitsy" raha izao no mitohy.
Efa akaiky hoe ny mondial 2010 ka ho adinoin'ny lehilahy ny tolona? Ny vehivavy aloha no tena maro an'isa amin'ny mpitolona ka raha toa mahazaka tsy mijery mondial ny mpitam-piadiana dia mety hahafinaritra ny fandehan'ny raharaha. Sa mba ahoana ny hevitrao?
Toe-javatra somary nampisaritaka ny tontolo politika teto Madagasikara ihany ilay raharaha nanafihan'ny FIS sy ny Emmoreg ny tobin'ny zandarimaria avy ao amin'ny FIGN mifanila amin'ny Fasan'ny mahery fo eny avaratr'Ambohitsaina. Maro ihany ny lasa saina hoe tena izy ve iny sa fihetsika namboamboarina? Tranga iray hitan'ny besinimaro manko dia lalana iray ilay mananika an'Antanimora iny ihany no nifoforan'ny FIS sy ny Emmoreg nananihana na dia misy izao aza ny lalana hatraty Ampasampito sy tsy maninona koa ny milaza hoe Ambohitsaina. Raha tafika miisa 600 lahy izany ve tsy mba mety ihany raha nozaraina telo dia samy misy 200 avy ohatra. Nodinihako tokoa ilay tranga ary dia tahaka izao no hitako nanaovan'ny FIS sy ny Emmoreg ny teti-panorony.
Manamboninahitra iray dia ny Kolonely Richard no nitarika ny Emmoreg, mety ho tsy matoky loatra ireo lefiny izy na tsy manana lefitra eo amin'ny fibaikoana koa dia nataony tarika iray ihany ny vondro-tafika nentiny. Faharoa, mety hisy hitsimbadika tampoka ny sasany ao amin'ny andian-tafika na zara fa manatontosa ny asany koa dia naleo lalana iray ihany no nomasahina. Miharihary amin'ny rehetra fa tsy manaraka ny baikon'ny Kly Richard loatra ny avy amin'ny FIS fa te-hanava-tena ho manana ny maha-izy azy. Izay toe-javatra izay dia efa nampisy ny fisaritahana teo amin'ny fibaikoana ka nahitana soa aman-tsara fa ny iray mbola mitady fifampiresahana nefa ny hafa manohy ny fanafihana ataony hatrany. Misy zavatra tsy mifandrindra eo izany.
Manaraka izany, toy ny mazava avy hatrany ny tanjon'ny avy amin'ny FIS fa ry zareo no miavaka indrindra ary ao amin-dry zareo no misy ny sangany sy ny mahery fo indrindra. Tsy dia natao mahagaga loatra raha ilay tena sahy indrindra sady atokisan'ny lehibeny indrindra no lavo teny an-tany fiadiana. Io fahalavoana io no nahamaimbo ra ny FIS ka mety ho nifampitenenandry zareo fa tsy maintsy mahalavo iray amin'ny ankilany koa ry zareo farafaharatsiny ho sandany... Dia lasa tsaho amin'izay moa ny resaka isan-karazany manaraka, ny fijoroana vavolombelona sisa no somary azo itokisana dia ny fandrobana nataon'ny FIS ny tao an-toby rehefa tafiditra tao ry zareo, ny fanerena ny Jeneraly mpifehy voalohan'ny toby hanangana saina fotsy ho marika fa nandresy ry zareo mpanafika. Ao anatin'ny tsaho kosa ny filazana fa tsy nisy fitaovam-piadiana teny amin'ilay zandary nolazaina fa FIGN dia no tarihina teo amin'ny kianja filalaovana no notifirina manta fotsiny.
Vokatr'izay fandresena izay dia nahazo tambin-karama somary betsaka ihany raha oharina amin'ny vola fandrain'ny Malagasy eto an-toerana ny FIS raha tsy nandrenesana na inona na inona kosa ny tany amin'ny Emmoreg. Moa ve tsy tsapan'ny mpitondra amin'izao fotoana izao fa fanasaraham-bazana ny samy ao amin'ny tafika izany fihetsika izany? Raha tena maharo azy manokana ny FIS dia mety ho avy tsy ho ela ny fitsapan'ny hafa rehetra izany vaikan'ny FIS izany miohatra amin'ny vondrona hafa rehetra. Tsy nijanona hatreo ny fiangarana fa tsy mbola nahay nitondra tena ho mendrika izany hoe filohan'ny Malagasy manontolo izany ny sasany fa na samy nisy aza ny lavo dia izay mahery fo heveriny ho miaro azy ihany no nomeny voninahitra, toy ny fanaporofoana fa tena efa misara-bazana tokoa ny samy Malagasy ka ny ankolafy heveriny ho azy ihany no novangiana...
Farany, raha heverin'ny sasany ho fandresena ho azy ilay fifanarahana fitrandrahana vy goavana any amin'ny faritra Soalala dia mety ho tsy ampoiziny ny tohin'io resaka io. Tsy te-hilaza zavatra betsaka aho fa na dia ny hery mpanohana azy aza hihataka aminy noho io fifanarahana iray io. Koa manao fahadisoana ny mpitarika avy amin'ny hery mpanohitra rehetra raha mijanona fotsiny amin'izay fa tsy maintsy tohizana io tolona io.
Tsy dia hanao be resaka loatra fa mba mamoaka izay sary teny amin'ny famoaham-paty teny Andohalo tamin'ny alatsinan'ny pentekosta 24 mey 2010 fotsiny. Mirary fiononana ho an'ny fianakaviana. Ilazana fotsiny izay tsy mbola nahare fa misy fotoam-pivavahana ho an'ny tanindrazana eny amin'ny FJKM Amparibe Famonjena ny talata 25 mey 2010 ho avy izao manomboka ami'ny roa folakandro.
Nahavoriana olona ihany teny
efa eny amin'ny arabe moa izao fotoana izao
samy nifanety na ny olona na ny fiara
voaisanareo ve ny vona fito?
Maro tamin'ireo mpitandrina ireo no nibata azy
Itarafanao ny hamaroan'ny olona fotsiny
na eto
na eto
Ny trano biriky no niandrasana azy
Mba misy tia miakanjo miaramila koa izy izany
Tao anatin'ny vavaka
Tahaka ny fantatro ilay zalahy ity!
Fa naninona ny olona no ningonongonona rehefa ny mpitandrina Ramino Paul Abraham no nasaina nanao teny fampaherezana?
Mpanao politika maka sisiny ve?
Fa tsy misy sary miverina ve izy izany ry Jentilisa a?
Efa hoe i Fetison Rakoto Andrianirina io
Ny Pr Zafy Albert indray raha izao
Hanainga ireo fiara maromaro hamonjy fandevenana
Misy anaran-tshinoa izay ilay ao anaty fiara io sady mpanao politika koa izy
Misy ireo tsy afaka mandevina
Dia manotrona manaraka ny lalana
Nomena laharana ireo fiara hizotra any Ambohitrombihavana Handevina ny Pst Rivo. Noho ny asa aman-draharaha moa na dia andro tsy fiasana aza dia tsy afaka namonjy fandevenana ny tena.
Tontolo andro nisiana fifampitifirana teo amin'ny samy mpitam-basy tokoa ny andron'ny 20 mey 2010 teto Antananarivo. Nanapa-kevitra avy hatrany ny handrava ilay fidinana an-dalambe voatery nampidirina tanaty toby ny avy amin'ny mpitana ny fahefana. Andro atoandro ihany ny fanafihana. Satria tsy nahazo ny toerana notadiavina ny HMF dia anilan'ny toby no nanatanterahana izany. Raha ny fijeriko azy dia tokony ho nangina fotsiny ny tao amin'ny HMF rehefa nahatsapa avy hatrany ny olona fa any Andrainarivo ilay toerana hihaonana. Nefa efa izay angamba no nifanarahana. Heveriko fa tsara ampanombohana ihany ilay tetika fa nisy zavatra banga tao aoriandriana tao.
Hitako fa tsy nivonona ho amina tolona fifampiarovana mahery vaika ny mpandala ny ara-dalàna nanaraka ny HMF. Tsy tokony ho navela hiasa irery ireo mpitandro ny filaminana niaro ny mpitolona fa nampiana tosika avy taty ivelany. Mitoetra hatrany ilay tsy fananana rindran-damina tokony ho nanaovana izany. Raha izay manko no nitranga dia tsy maintsy nijery ny taoriany ny Emmoreg sy ny fis. Saingy efa efa fotoana lasa avokoa izany rehetra izany ankehitriny. Angamba ny tiana haseho tao anatin'iny hetsika andro iray iny dia ny hampisehoana eo imason'izao tontolo izao fa tena misy tokoa ny olona vonona ny hiaro ny tigetrany sy ny safidy politikany. Rehefa vita ny fotoam-pivavahana tao an-toby dia tokony ho nisintaka amin'izay ny olo-tsotra mba hahafahan'ny zandary niatrika izay mety hanafika azy. Soa ihany fa nahay namoaka ny sivily aloha ry zareo
Fa niasa mafy dia mafy ihany koa ny fanelezana tsaho sy lainga entina hanakiviana ny mpifanandrina amin'ny tena. Ady fiady avokoa ireny rehetra ireny hahazoana ny fandresena. Amin'izao fotoana izao manko tsy fantatra izany tena marina fa samy tsy misy manaiky ho resy. Tsy maintsy miandry ny andro mazava indray vao mety hahita sy hahare ny tohiny ny rehetra. Ahoana marina ny zavamisy? Fa dia nahavariana ahy tokoa ny mandre fa dia tapitra fiandohan'ny takariva ny fifampitifirana. samy tsy manana infra-rouge ve dia nitsahatra sa natsahatra ny fifampitifirana dia niala ny ankolafin-kery (ity vao tena ankolafin-kery mitam-piadiana) sa dia nitohy ny alina tokoa ny fifampitifirana? Sa efa vita tokoa ny ady tamin'iny indray mitoraka iny? Iray tamin'ny tsy sasatra ny nandainga ny mpitondra teny sady toa nitarika ireo te-handrava ny hetsika teny Andrainarivo. Nodradradradraina hatrany fa hitolo-batana ny mpitarika ireo hiaro ny mpanao fihetsiketsehana saingy tsy nisy hatramin'ny farany izany sady niteny tao amin'ny onjam-peo mihitsy izy, dia mody nolazaina hoe matahotra ny ainy. Izay no antony nahatonga ny mpanara-baovao tsy nino loatra hoe resy ny FIGN.
Dia hanakory indray ny andron'ny zoma? tsy hisy na inona na inona intsony sa toeran-kafa indray no ipoiran'ny fikomiana miaramila? Valin'ny alakamisy ny zoma. Raha tsy misy na inona na inona mitranga intsony dia izay no izy araka ny fiteny fa raha misy tohiny ny raharaha dia baraingo tanteraka amin'izay ny raharaham-pirenena.
Jentilisa, 21 mey 2010, Antananarivo 01:26
Fanamarihana: mety hamoahako vaovao farany eto mandritra ny andro tontolo raha misy izany ankoatra ny ao amin'ny twitter.
24 ora taty aoriana dia nalaza amin'izay ny zava-nitranga. Endrika fikomiana no fijeriko ataon'ny Toby zandarin'ny FIGN izay miantso ny vahoaka hankeny amin'ny Mausolée ny alakamisy 20 mey 2010 manomboka amin'ny valo ora maraina. Asa izay ho fandehan'ny raharaha mandra-pahatongan'izany fotoana fanombohana izany fa dia nisy zava-nitranga tokoa izany tamin'ity herinandro ity. Soa ihany fa nanoratra ny tena omaly.
Etsy ankilan'izany dia niantso ny olony ho eny amin'ny FJKM Ambohimanandray Ambohimanarina ny HMF. Ity toe-javatra tahaka ny tsy nampoizina ity ve no zava-miafina tao ambadik'ilay fahasahiana nananan-dry zareo? Tsy mpahandro hahalala loatra ny ati-vilany aho. Ny nahavariana ahy dia efa tsinjoko ihany fa tsy maintsy hiainga eny Ambohimanarina ity hetsika lazaina fa tsy ampoizina ity ary noheveriko ho ilay kianja malaladalaka ihany ananan'ny FJKM ao amin'ity Firaisana na Boriborintany ity ihany no hampiasaina nefa rehefa nanao fanambarana ny tao amin'ny FIGN dia mety hisy fiodinan'ny tantara tsy fantatra ihany ao. Tena misitery tanteraka noho izany ity teti-panorona politika iray ity.
Misy zava-mahavariana ihany eto. Tena miasa ny stratejia aloha, dia mampiasa olona maro antsoina hoe mpitolona ihany koa mba hanaovana ny hetsika ho tahaka ny endri-bahoaka. Na ny tamin'ny herintaona na ity mety hitranga ity dia misimisy itovizana ihany. Ny fahasamihafany? Efa saiky levona ny hetsika sivily (heveriko hoe nahery setra noho ny fandrobana nisy isaky ny vita ny fihaonana) no nandimby ny tolona ireo mpanao fanamiana sy mitam-basy. Eto kosa dia andro iray ny hanombohan'ny hetsika avy amin'ny HMF amin'ny andro andavanandro miainga avy eny Andrefan'Antananarivo sy ny fiantsoan'ny toby zandarin'ny FIGN mitoby eny Fort Duchesne izay miorina eny atsinanan'Antananarivo renivohitra. Raha jerena amin'izay dia heveriko fa samy tsy hijanona eo amin'ny toeram-pamoriana ireo fiantsoana olona amin'ity andron'ny 13+7 mey 2010 ity.
Toy ny hetsika misy hery mitam-basy manohana indray izany ity mety hitranga ity. Mahalasa an'eritreritra raha todihina izay nitranga tany Thailand. Nanao hetsika politika ny Menalamba, tamin'ny voalohany dia hetsika milamina no nataondry zareo. Avy eo nihamafy ny tolona ka nanjary nanao sakana (Barricade 1848?) ry zareo. Voatery nifanehatra tamin'ny fitaovam-piadiana mahery vaikan'ny miaramila ka rava ihany na dia teo aza ny fitozoana. Tsy nanana vondro-tafika nanohana ka dia nitolo-batana ny maro tamin'ny mpitarika. Inona no tsikaritra? Nampiasa basy nitifirana sy fiara mifono vy mihitsy ny tafika handravana ilay tolona politika. Tsy naheno fanamelohana avy amin'ny firenen-kafa loatra anefa aho ka nampisy adihevitra. Hevitro manokana, satria nampiasa izay fitaovana teo ampela-tanany ny fitondrana hampandriana ny tany dia tsy niteny loatra ny firenen-kafa. Raha nisy anefa ny nanongam-panjakana tamin-kery tany dia mety ho nisy izay fanamelohana izany nefa hitsaha-ketrika raha vao nambara sy notontosaina ny fifidianana. Izay hatreto no tsy nahazoan'ny fitondrana nijoro teto herintaona mahery izay fankatoavana iraisam-pirenena mihitsy...
Fa aiza no tiako hahatongavana? Satria misy hery mitam-basy anankiroa mety hifanehitra ao dia tsy maintsy misy ny iray hihemotra. Izay aloha no nisy teto Madagasikara. Mety tsy hiditra an-tsehatra mivantana hanala izay mpanao fihetsiketsehana noho izany izay irahina handrava ny fihetsiketsehana. Efa nampitandrina ny tsy hihemotra manko ny eny amin'ny FIGN na dia mety ho tonga hatramin'ny sanatriavina aza... Saingy vinavina daholo ihany izany fa fampiomanana ny rehetra fotsiny ny soratro.
Fanamarihana resaka hafa mihitsy: Asa ianareo izay nahita ity lahatsoratra ato ity fa misy zavatra tsy mazava ihany ao. Nahoana no lazaina ho tamin'ny 27 avrily no nivoaka ary amin'ny 26 mey ny farany fandraisana anjara nefa dia ny 19 mey vao hitako izy io? Ary ny mahavariana dia 19 mey ihany koa vao misy namela hafatra? Moa ve tsy efa fantatra mialoha izay tian-dry zareo halefa hijery lalao any Afrika Atsimo? Am-bava homana am-po mieritreritra. Variana be aho fa tsy mahita ny fametrahan-kevitra. Raha toa moa tsy hitanareo intsony ilay lahatsoratra ao amin'ny rohy dia mety ho efa noesoriny izay na nafindrany toerana.
Miarahaba indray ny mpamaky. Elaela tsy nanoratra. Saiky hanao tatitry ny dia fa toa tsy mety tontosa ka aleo hilaza vaovao fohifohy misy eto an-toerana. Manomana hetsika ny HMF ny alarobia sy ny alakamisy. Ny alarobia 19 mey (tsaroanareo ve ny 1929? sa tsy fantatrareo? izany no filaharambe voalohany teto Antananarivo nitakiana ny fahaleovantena tamin'ny andron'ny fanjanahantany) dia natokana ho an'ny Mpiandry, tsy nolazaina ny toerana hanatontosana azy fa hetsika handroahana ny devoly sy Satana hiala eo amin'ny fitondrana no fahazoako ny ambangovangon'ny resaka nataon'izy ireo! Ny alakamisy kosa dia ho an'ny daholobe amin'izay ka ny ora manomboka amin'ny 11 ora atoandro fa tsy mbola nolazaina ihany koa ny toerana. Izany hoe matoa tsy nolazaina dia noho ny stratejia, ary manaraka izany raha toerana fandehanan'ny daholobe dia tsy nangatahana alalana any amin'izay tokony hanaovana izany.
Fa ny tena nahavaka ny mpihaino ny Radio iray dia ny fahasahiana niteny nananan'ireo mpitondra fivavahana niresaka ny andron'ny alatsinainy. Tena na dia mpandala ny ara-dalàna aza ny tena dia natahotra sy nanahy indray. Tena sahy izany ry zareo a! Ny tadidiko dia nolazain'izy ireo fa tsy araka an'Andriamanitra ny fitondrana eto amin'izao fotoana izao, ary niampy izany ka nolazainy fa (misy olona zanak'i) satana no mitady hibodo fahefana ka ny asa manomboka izao dia ny hanala ny devoly sy satana tsy hitondra an'i Madagasikara intsony. Satana satria mpamono olona sy rain'ny lainga ary tsy mety misy marina izay ambarany ka ny nisintonany izany filazana izany dia izay hita ao amin'ny Jaona 8:44 ho an'izay mahay mijery baiboly. Dia miandry aho hoe hisy ve ny fisamborana ireo niteny izany?
Vao tsy ela no nisy mpitondra amin'izao fotoana izao nilaza fa handray ny andraikiny fa tsy azo atao intsony ny mivorivory hanohitra... Dia nisy ny fisamborana ilay mpanao politika iray nampangaina ho naniratsira ny "filoham-panjakana", fa mbola nihajabe ny an'ilay nosamborina raha nampitahainy tamin'izay notenenin'ireo mpitarika ny HMF tamin'io alin'ny alatsinainy io. Dia hoy aho hoe hisy fisamborana ve ny talata na ny alarobia na ny alakamisy? Ny talata aloha tsy nandrenesana nainona na inona fa ny andron'ny alarobia isika mety hahita ny tohiny. Toy ny fihatsiana hoe sambory ary izahay manko ny votoatin-dresaka tamin'io fotoana io nefa toa tsy mbola hita aloha izay fihetsika avy amin'ny manana ny herim-pamoretana. Fa raha tsy misy ny fisamborana dia mety hijery ny tohiny ve izy ireo? Koa raha mahazo olona any amin'ny toerana mbola tsy notononina hatreto amin'izay dia hanao akory? Sa sao efa misy mahafantatra kosa fa misy hery mizara any ambadika any ka manahy ny ho tohin'ny fikasana fisamborana ny sasany? Fanontaniana avokoa izany rehetra izany fa dia ho hita ny tohiny.
Raha miteny isika hoe Maputo, Addis Abeba, Pretoria dia manaraka ho azy ny Santiago (Tsy niady rima loatra ny toerana raha Johannesburg no nivoriana teo!). Tsy ny mouvances anefa no handeha amin'izany renivohitry ny Firenena Chiliana any Amerika atsimo izany fa ny olo-pirenena tia mitati-baovao anareo. Telo mianaka izahay ny malagasy ho any amin'izany toerana izany miainga avy eto an-tanindrazana fa misy koa ny Malagasy miainga avy any ampitan-dranomasina (Etazonia).
Hotontosaina ny 6 - 7 mey 2010 izany Vovonana karakarain'ny Global Voices izany ary tohizana avy hatrany amin'ny fivoriana anatin'ny mpitantana, mpanoratra, mpanitsy lahatsoratra ary mpandika lahatsoratra ho amin'ny fitenim-pirenena vitsivitsy an'i Global Voices ka anatin'izany ny teny malagasy. (Ny 8 - 9 mey 2010 no hanatontosana izany ao amin'ny Tranombokin'i Santiago).
Efa rentsika fa nisy horohorontany tany amin'io firenena iray io. Tsy nampihemotra na nanovana ny toeram-pivoriana iny toe-javatra iray iny fa lasa fijerena ihany koa aza ny fanorenana indray an'i Chili aza. Mazava loatra fa miompana amin'ny ho avin'ny Media Citoyen (fampitam-baovaon'olo-tsotra) sy ny fandraisany anjara mbamin'ny lanjany eo amin'ny sehatra iray ny resaka any. Manaraka izany, mifampitohy aminy dia efa hitantsika angamba ny fiovan-tavan'ny Global Voices amin'ny teny malagasy (Sy ny teny anglisy izay hadika teny koa mazava loatra) ... Endrika iray ho amin'ny fivoarana ihany koa ireny, ka irìna hiroborobo io sehatra teny malagasy io rehefa tonga avy any izahay sy rehefa maka aina vetivety kely monja.
Mazava loatra fa miserana kely ao Paris Charles de Gaulle ny tena ny tapakandron'ny alatsinainy 03 mey 2010 ( fa tsy mihevitra ny hivoaka ny seranana) sy ny tapakandron'ny talata 11 mey 2010 izahay. Asa raha tara loatra ny fanontaniako hoe mba manao ahoana moa ny fiantraikan'ny bolongana (mbamin'ny valantserasera isan-karazany) sy ny zavatra notantarainy taminareo, raha raisina ho ohatra ny zava-misy eto Madagasikara nandritra izay roa taona mahery izay. Raha toa tsy tafavoakanao eto ny hevitrao dia azonao atao ihany koa ny manoratra aty aminay amin'ny alalan'ny Imailaka izay azonao karohina ato.
Hiala kely ny rivotry Gasikara izany ny tena ka hody tsy hahalala ny zava-misy eto mandritra ny andro vitsivitsy fa ho mpanaraka tsotra ihany koa mandritra ny fotoana vitsy izay hanatrehana izany vovonana na fivoriana an-tampony izany.
Na dia mbola anaty krizy aza isika amin'izao fotoana izao ny tany kosa dia miodikodina hatrany tsy mahalala izany. Mihamanatona ny fiadiana ny ho tompondaka erantany amin'ny baolina fandaka (teny iray tiako satria mitondra kitra ho an'ny Malagasy hatrany ny fitenenana azy io ho baolina kitra). Ny mahavariana ity tononkira iray hatolotra ny mpamaky ity dia mba tahaka ireny hoe mifandraika amin'ny zavamisy eto Madagasikara ihany ny zavatra lazain'ity hira mitondra ny lohateny hoe Wavin' flag an'i K'naan ity. Adikako mantamanta ho teny malagasy eto ny sasany amin'ilay tononkira haminavinantsika ny mety ho heviny:
Ary dia mitolona isika, miady hifampihinana
ary mieritreritra hoe rahoviana ho ho afaka
Ary dia naharitra niandry isika, ho amin'ity andro ity
Ary tsy ho ela intsony ka hiteny isika hoe
Rehefa miha-antitra aho dia hihamatanjaka
Ho antsoiny hoe fahafahana aho, tahaka ny saina mihofahofa
Ary dia hiverin(a) izany, hiverin(a) izany, hiverin(a) izany
Rehefa miha-antitra aho dia hihamatanjaka
Ho antsoiny hoe fahafahana aho, tahaka ny saina mihofahofa
Ary dia hiverin(a) izany, hiverin(a) izany, hiverin(a) izany
Ady maro tokoa, isa maro manasaraka (manatantavana),
manome fampanantenana ho anay, mandao anay hahantra, (na halahelo)
henoko ireo niteny hoe, ny fitiavana no lalana
ny fitiavana no vahaolana, izany no nolazainy
Nefa jereo ity ataony anay, nanaovany anay ho mpino
Niady ny adiny izahay, dia nandiso fanantenana anay ry zareo avy eo,
(Dia) Miezaka ny hifehy anay, fa tsy ho voatazony izahay,
Fa mbola mandroso tahaka ny Barea mpiady
Saingy mitolona isika, miady mifampihinana...
Ary dia hihira ity ny rehetra.
Dia lasa ny saiko manao hoe iza re no ho afaka ny handrindra ilay hira ho amin'ny teny malagasy kanto e?
Volana nanamarika manokana ny atao hoe fanonganam-panjakana na tsy fanonganam-panjakana ity volana avrily 2010 ity. Ahafahana mitaratra ny any ambadiky ny sehatra tsy hitan'ny besinimaro ireny zavatra hita maso na atao ho talaky maso ireny. Fitadiavana ny antony ao ambadik'ireny karazam-pihetsiketsehana ireny noho izany no ataoko eto fa tsy hianina fotsiny amin'ny hoe sarimihetsika io na sarintsariny io. Tsy ho sodokan'ny aseho ivelany aho fa mampitodika ny rehetra kosa ny fiantraikan'ilay toe-javatra sy izay tohiiny nanaraka ilay toe-javatra aroso eo anoloana.
Mety ho tsy voamarikareo tsara angamba ilay nosoratako tamin'ny faran'ity herinandro ity ihany tao amin'ny lahatsoratra mitondra ny lohateny hoe "Mpitarika mpamadika" teny amin'ny faramparany manao hoe :"Na dia maro aza ny zavatra tiako hosoratana toy ilay "tsy fanonganam-panjakana" dia hatreo ihany aloha ny soratana", dia saiky hanoratra aho tamin'izany fotoana izany hoe misy hatrany ireo minia manely tsaho na mamorom-baovao tsy azo hamarinina afa-tsy ireo izay mety ho nandray anjara taminy heno eny anelakela-trano eny. Noheveriko ho tsy dia maika loatra ilay hevitra nitambolona tato anatiko tato ka nahatonga ahy nampandefitra ny lahatsoratra mikasika izany. Ity sarintsarina fanonganam-panjakana nitranga tamin'ny alahady 18 avrily ity indray no nahatery ahy hambosaka izany ho anareo mpamaky hajaina.
Ny mpanara-baovao rehetra dia mety hahatadidy fa ny andron'ny zoma 2 avrily no nisy fiambenana mafy dia mafy ny Lapan'Ambohitsorohitra. Nanao fampisehoan-kery tamin'ny alalan'ny fandrantirantiana fitaovam-piadiana mahery vaika ny mpiambina ny lapa miaraka amin'ny vondron'ny FIS (Force d'Intervention Spéciale) nandritra io alina io ary nanery izay nanana fiarakodia rehetra hanala ny fananany teny amin'ny faritra Antaninarenina. Ny maro dia nihevitra fa tsy nahomby ilay fanonganam-panjakana tamin'io andro io. Izaho kosa resy lahatra fa tena nahomby tokoa ilay fanonganam-panjakana. Tsy hita mivandravandra nandritra iny faran'ny herinandro iny ilay fanonganana fa ny tohiny nandritra ny herinandro fiasana no tsikaritra fa niova ny mpitondra tenin'ny prezidansa.
Hevitra am-pitaka no natao tamin'io alina io: naseho tamin'i DJ fa tsy mitantanana na inona na inona intsony izy fa misy mikatsaka ny ainy. Voatery niafina na tsy nisehoseho vahoaka ingahy DJ nandritra ny andro maromaro. Efa voalazako any amin'ny lahatsoratra hoe hilaza izay tsy voalaza any an-kafa moa ny amin'io tsy nahitana nandritra ny fotoana maharitra ny PHAT. Nanomboka tamin'io fotoana io dia ny praiministra no lasa nitondra teny tamina filankevitry ny Minisitra fa tsy ny Sekretera Jeneralin'ny Prezidansa. Misy zavatra hafahafa ao izany! azoko heverina avy hatrany fa efa ny praiminisitra no mitantana ny baolina fa saribakoly mody arantiranty fotsiny ny PHAT. Azoko heverina miaraka amin'izany ihany koa fa nahatsinjo io fiovam-pitantanana any ambadika io ny Minisitry ny Foloalindahy tamin'izany fotoana ka mety ho nanoman-javatra na samy nanana tetika izy roalahy ireo saingy ny an'ny Praiminisitra no tonga taloha.
Tonga ny fotoana dia namoaka ny didy fandraisan'ny praiminisitra ny fitantanana ny minisiteran'ny foloalindahy ny filankevitry ny Minisitra. Ny tenan'ilay handray fitantanana no nanambara izany tamin'ny mpanao gazety, izany hoe ampahibemaso... Somary mahavariana io fa heveriko ihany koa io hoe fanonganam-panjakana hafa satria manambara na manendry ny tenany izy. Ny filazan'ny mpanolo-tsainan'ny praiminisitra, izany hoe azo heverina ho tsaho koa ity filazana ity satria tsy nivoaka ampahibemaso, no nahenoana fa nofandrihana ho any Mantasoa ingahy praiministra ary efa voaomana ny "fampamindram-pitantanana" rehetra no nisy nanao tsilia-tsofina taminy tsy hankanesana any fa "vita" izy raha mankany. Nisy namadika izany tamin'ireo mpikarakara ary azo vinaniana ihany taty aoriana hoe iza ilay nampandamoka ny raharaha. Ny tohin'io resaka Mantasoa - izay mbola azo apetraka ho tsaho satria tian'ny mpanaraka ny praiminisitra hatao toho-tsofina amin'izay akamany - io, sy ilay hoe "fifanarahana Vohipiraisana" hita an-gazety, no nahatonga ny fanapahan-kevitra maika hanalana amin'ny toerany ny minisitry ny foloalindahy.
Herinandro faharoa, fanonganam-panjakana faharoa
Tonga indray ny faran'ny herinandro faharoa amin'ny volana aprily, andro sabotsy, nasaina nody avokoa izay rehetra niala voly tany amin'ny efitrano fisakafoanana sy ny toerana fialam-boly amin'ny alina teny Antaninarenina, Ambohijatovo, Analakely, Ambodifilao, Soarano, Tsaralalana... Mafy indray ny fiambenana ny Lapan'Ambohitsorohitra. Fantatsika fa tsy nanaiky hiala vetivety teo amin'ny toerany ny minisitry ny foloalindahy. Nisaraka tanteraka ihany koa ny mpitarika mirahalahy tao amin'ny FIS ka norarana tsy hahazo mankeny an-dapa intsony ny Lt-Cl Charles. Noahiahiana hamono ny PHAT manko ranamana...di anoalzainy fa hotsapainy ny herintsain'ny mpiambina ny Lapam-panjakana. Vokany: raha saiky hitafa tamin'ny mpanao gazety voafantina ny PHAT dia voatery nanemotra izany ho amin'ny fotoana hafa indray. Tsy mbola tafavoaka tamin'ny fahanginany noho izany ingahikely. Hatreto mbola tsy miova ny tena mpitantana ny firenena any ambadiky ny sehatra any. Niezaka izy ny hampijoro ny maha-PHAT lohan'ny firenena azy saingy nandamoka aloha izany, toy ny tsy afa-mihetsika hatrany izy noho izany.
Tao anatin'ny herinandro fotoam-piasana andavanandro ranamana vao afa-nitafa tamin'ny mpanao gazety hilaza indray ny hisian'ny fifampidihana eo amin'ny ankolafy. Tafavoakany ilay fitenenana saingy ho tanterany ve izany? Ao anatin'ny fotoana fiandrasana ny andro voatondro hihaonana indrindra isika amin'izao fotoana izao. Mazava loatra raha be no niteny hoe fanavotana farany ho azy io hampiverenana azy ho tena 'Filoha' tokoa fa tsy sarintsariny intsony. Be sahady anefa ny toe-javatra efa mintranga mandra-pahatonga izany fotoana izany ka ny tanjon'ireny toe-javatra ireny dia ny tsy handehanany any amin'izany fihaonana izany mihitsy. Mazava loatra manko fa hiharihary avokoa ny halatra nataon'ny sasany dia tadiavina ny fomba rehetra hanakanana ny famahana ny krizy mihatra amin'ny firenena. Tsy raharahiany izay hizoran'ny firenena fa ny mitavana ny harem-pirenena na ny haren'ny hafa no mahafinaritra azy.
Indro isika fa naheno hoe nisy nanapoaka grenady ny tobin-dasantsy teny Tsiazotafo, dia injao ihany koa fa vao niampita ny faran'ny herinandro fahatelo amin'ny volana isika izao dia heno indray ny 'fanonganam-panjakana fahatelo' nandamoka tao anatin'ny volana. Tiana nasongadina indray fa ny Lapan'ny Praiminisitra no saiky hotafihana voalohany, dia toy ny nanaraka mivantana sy nahalala ny zavamisy haingana dia haingana ny televiziona roa akaiky ny mpitondra amin'izao fotoana izao. Hita an-dahatsary ny fiavin'ny olona hosamborina... satria tsy nisy nampita tamin'izy ireo hoe "nandamoka" ny hetsika natao. Ny tena vonona amin-javatra sarotra tahaka itony dia manendry olona hanara-maso izay olona hanao ny "asa" fa tsy ho mora sambontsamborina vetivety izany. Mariho tsara fa raha niezaka ny mba hiseho vahoaka ingahikely dia mody iharan'ny fanonganana ny ao amin'ny Primatiora miaraka amin'ny lazaina fa saika hanafihana ny Lapan'Iavoloha sy Ambohitsorohitra ary ny any an-tranon'ny PHAT araka ny nolazaina. Fijeriko dia mibaribary fa te-hisongadina mihoatra noho ny PHAT eo imasom-bahoaka ny Praiminisitra fa tsy hionona intsony ho mpitantana manontolo ny firenena any antakonana any. Mbola hiandry ny faran'ny herinandro fahaefatra ve hampibaribary izany? Ka amin'io faran'ny herinandro io anie no voatondro hanaovana ny fihaonana e!
Noho izany, tsy hoe fanakanana azy tsy handeha ihany no tanjona amin'ireo toe-javatra avelany ho hitantsika fa efa misy tosika mihitsy any ho any hanova amin'ny fomba hafa kokoa ny fitantanana ny firenena. Ho tahaka ny ahoana ilay famindram-pahefana (fa tsy fanonganam-panjakana amin'ny alalan'ny basy aman-tafondro)? Tsy voatery ho araka ny antenain'ny ankolafy telo loatra anefa izay hitranga eo. Politika fanorona hafa indray no atrehintsika sady tsy voatery hiankina velively amin'ilay mety ho fihaonana izany tetika hitakitako rehetra izany. Na izany na tsy izany dia hiarahantsika mijery ny tohin'ny raharaha...
jentilisa, 19 avrily 2010 amin'ny 01:00 maraina ora Antananarivo
Fony nanana ny lazany ny mpitondra fivavahana iray fony tanora sady nanana ny lazany teo amin'ny sehatra politika ihany koa dia nitantara fa efa niova ny fomba fanenjehana na famotehana ny fiangonana. Tsy kianina mivantana na enjehina avy any ivelany intsony ny fiangonana fa atao izay hahatongavana ho lohany ka rehefa tonga eo amin'ny toerana tadiavina dia tarihina hivily lalana tsikelikely amin'izay ny fiangonana, ho very hasina ka tsy hisy dikany intsony izy ary dia ho rava ho azy avy eo satria tsy raharahian'ny besinimaro intsony. Toa tsapako izany toe-javatra izany eo amin'ny tolona ataon'ny legalista hatramin'ny herintaona ka mandraka ity androany.
Teo ny niady ho loha sy solontenan'ny legalista ka rehefa hitany fa voakisaka tsikelikely izy dia naleony niditra ho minisitra fa any no misy ny tombontsoa kokoa. Teo ny mody tsy hitahita mihitsy fa rehefa voatendry dia misehoseho indray, rehefa tsy tanteraka ny fifanarahana dia iny koa no milentika. Teo ny tsy mety tafiditra anaty lisitra mihitsy fony nisy ireny fifanarahana ireny ka toy ny nigafy ny tolona avy eo. Teo ny mpitarika te-hampiditra ny olona ao anaty gidragidra mandrakariva nefa potika tanteraka ny legalista raha vaomiditra amin'izay herisetra izay. Eo ny olona nampidirina ho mpitarika nefa toa manao izay hahapotika ny tolona hatrany no kendren'izy ireo. Tsy te-hitanisa intsony aho fa tena mahaletra ny mieritreritra ny toe-javatra satria toa maro amin'ireo mpitarika ireo no efa mamadika ny tolona amin'izao fotoana izao.
Tranga niseho farany tamin'ity herinandro ity no itarihako ny sainao mpamaky. Iny fa nosokafana ny faritry ny Blueprint Behoririka ambadiky ny Magro Behoririka hanohizana indray ny tolona anaty fefy mba tsy hiharan'ny famoretana ny mpitolona mpandala ny filaminana sy tsy tia ny korontana. Vao andro voalohany nanaovana ny fihaonana dia hipoka sahady ny kianja, mazava ho azy fa kelikely kokoa noho ny teny Ankorondrano. Fahombiazana sahady izany, inona ny nataon'ny mpitarika? Nambara avy hatrany fa hotontosaina eny amin'ny kianjan'Ambohijatovo ny fotoana amin'ny sabotsy ho avy izao. Gaga ny tena! inona no mampipendipendina hankanesana any amin'io toerana io sa sosotra ireo mpitarika fa mbola maro hatrany ireo vahoaka vonon-kitolona? Tao amiko tao dia tsy mpitarika intsony izany fa mpamadika. Tena tsy manana stratejia hafa ankoatra ny fanakiviana olona hianoka baomba mandatsa-dranomaso ve? Sao dia tetika efa lany daty kosa izany e?
Nandeha ny fotoana, nanambara ny televiziona iray fa tsy mbola nanao fangatahana haka ny kianjan'Ambohijatovo amin'ny Asabotsy izany ireo mpitarika ireo. Na dia ninia ny hangina tsy hilaza ny hevitro aza aho dia niboraka ho azy ny fahatezerako. Tena famotehana ny tolona mihitsy izao, mpandala ny ara-dalàna ve ianao dia toa tarihinao any amin'ny tsy fanarahan-dalàna ny olona? Nisy avy hatrany ny namaly ahy fa fanosoram-potaka fotsiny izany fa raha tsy mpitarika adala koa tsy hahalala izay tokony ataony. Asabotsy mifankahita ary hahita azy tsara! hoy aho. Zoma: nalefa teny amin'ny tiko Tanjombato ny tolona: tsy nasiaka loatra aho satria mba misy koa ny olona akaiky iny toerana iny haneho ny heviny.
Zoma alina: nisy zavatra nipoaka ny teny amin'ny toby mpitsinjara solika ana orinasa frantsay. Iza no mahazo tombotsoa amin'ny fanapoahana tobin-dasantsy tahaka izany ary iza no ahiahiana avy hatrany? Na dia manambara endrika grenady aza ireo nanatri-maso tamin'io toe-draharaha dia misy ny manam-pahefana kinga amin'ny filazana fa baomba namboarina indray io... izany hoe te-hanameloka ny legalista ankolaka izy. Fepetra raisina voalohany: tsy maintsy masiaka amin'izay mety ho fidinana an-dalambe ataon'ny legalista. Mazava loatra fa nahomby tamin'izay nokendreny ho tohin'ny tantara izay nandefa io grenady tamin'ny tobin-dasantsy io. Vinavinako izany saingy tsy maintsy araka ny fizotran'ny raharaha tsinona.
Tonga ny Asabotsy, tsy nanambara ampahibemaso ny fanovana ny zavatra tian-katao ny mpitarika legalista, gazety iray nivoaka io andro io no mba nahitako fa tsy hihetsika eo Behoririka indray ny tolona ho fitandroana ny ain'ny olona. Tsy nilazana na inona na inona ny tany amin'ny fampitam-baovao fanarahan'ny mpandala ny ara-dalàna. Inona no dikan'izany? Na dia be aza ireo nanam-pikasana ny hivory io andron'ny Asabotsy io dia efa voky baomba manempotra izy ireo ka tsy hitonantonana eny Ambohijatovo izany. Vokany: Vitsy tsy araka ny nanampoizana azy ny isan'ny olona tonga teny Behoririka. Na ireo mpandeha amin'ny tolona azy dia naleony nanao zavatra hafa. Izay ve no tanjona tao amin'ireo mpitarika efa mpamadika eo imasoko ireo? Dia manahy sahady aho fa dia haveriny indray io fahadisoana niniana io fa amin'ny Asabotsy ho avy izao vao ho eny Ambohijatovo amin'izay. Dia ireo lazaina ho tanora tsy haiko hoe avy aiza ireo tsy mankasitraka ilay tsy fidinana an-dalambe... Hery tsy mitovy ve dia mbola hanao inona ihany sa voakarama hanakorontana rehefa misy ilay tahaka izay?
Miala tsiny aho raha manakiana ampahibemaso ny mpitarika ny tolona legalista satria be loatra ny fahadisoana ataon'izy ireo ary iniana ireny fahadisoana ireny amiko. Amiko dia misy ireo tsy menatry ny handainga rehefa mikabary amin'izy ireo: Lazaina fa efa vonona ao Ambohitsorohitra ny lalampanorenana vaovao mametraka an'i Madagasikara ho Departemanta Frantsay... tena fanimbazimbana ny tolona ataon'ny legalista ho fampielezana tsaho ny filazana tahaka izany. Ajanony ny fanaovana tsahotsaho fa itondray porofo mazava ny olona, mahatonga ireo hafa hieritreritra hoe mba vendrana koa ireo legalista ireto manaiky fahanana abobo tahaka izany. Fandrangitana ny olona mba hanao inona moa ny fanambarana zavatra tahaka izany? Rehefa tolona mandala ny filaminana no atao dia tohizo amin'izany fa aza manaiky hobaikobaikoan'ny sasany hivoaka ny vala mandrakariva. Na dia maro aza ny zavatra tiako hosoratana toy ilay "tsy fanonganam-panjakana" dia hatreo ihany aloha ny soratana.
Aoka handinika ny tsirairay fa dia misy mihitsy ny manao zinona ny tolon'ny legalista ary avy ao anatiny mihitsy sady lohandohany ireo mamily ny tolon'ny mpandala ny ara-dalàna ho lasa tsinontsinona sy tsy mikendry afa-tsy ny hahatezitra ireo mafana fo mbola tsy kivy hatramin'izao na dia efa herintaona mahery aza izay ny nanaovana ny tolona. Deraina kosa aloha ireo olona ireo amin'ny fikirizany.
PS: efa mivoaka an-tserasera izao ny gazety Tia Tanindrazana mpivoaka eto Madagasikara koa dia tsiditsidiho ihany na dia tsy ahitana ireo sariitatra tena manintona ny besinimaro eto an-toerana aza.
Na dia eto an-tserasera mandrakariva aza ny tena dia mihavitsy ihany ny soratra vitan'ny tena. Tsy haiko loatra hoe mihalefy ve ny fitiavan-kanoratra sa variana mitazana indray. Eto indray angaha ny fotoana hanamarihana izay tsy voalaza any an-kafa any nefa heveriko fa tsara fantarin'ny Malagasy manerantany ihany. Mety ho efa nisy ny nilaza saingy tsy nandalo ny masoko loatra nefa aleo soratana mba ho vavolombelon'ny tantara ihany.
Niova loko ny fitoeram-pako
Satria moa loko maodelin'ny fitondrana nanongam-panjakana ankehitriny ny lokon'ny dabam-pako fahita mahazatra teto Antananarivo sady natao ho loko maodelin'ny tolona nataony tamin'ny taona 2009 rahateo dia novana ho lokon'ny gazetin'ny mpitondra teo aloha sady somary mandravaka ny lokon'ny gazety tia tanindrazana ankehitriny indray ny lokon'ireny toeram-pako ireny. Saiky misy itovizana amin'ny lokon'ny fiarakaretsak'Antananarivo moa izany loko izany fa ny an'ny fiarakaresaka nasiana "'crême" fotsiny.
Heverina fa hanova zavatra sy fisainana angaha izany fanovana ny lokon'ny fitoeram-pako sy fanariam-pako izany satria efa nisy rahateo ny nanadrohadro io loko nosoloina io hitovy laharana amin'ny fako. Tsy reko nisy nilaza loatra io fa anjaran'ny eto an-toerana ny manamarika azy avy eo. Tsy manana fakantsary intsony moa ny tena ka dia ny mitantara am-bava no mba vita.
Ny lokon'ny TGV no nandravaka ny HMF
Raha halavaina kokoa dia ny lokon'ny mpitondra ankehitriny no nenti-nandravaka ny kianjan'Alarobia nanatontosana ny fotoam-pivavahana notarihan'ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana. Ny sary no maneho fa tsy sahy miteny ny maro fandrao manko mahatafintohina ny hafa izay tsy nahatsikaritra izany. Natao mibaribary tamin'ny kianja ny loko laoranjy sy ny loko manga antitra an'ny TGV araka ny efa nolazaiko teo aloha ankoatra ny loko fotsy efa fahita mahazatra amin'ny hetsiky ny mpitondra fivavahana.
Somary gaga ihany manko ny tena raha nandre fa ny Kaominina Antananarivo renivohitra mihitsy no nanolo-tena hikarakara ny sehatra fitenenan'ny Mpitarika sy ny mpitoriteny... hay hametraka ilay loko no nahamaika, tena miankina amin'ny loko ve ny fitondrana ankehitriny?
Tsy hita nanjavonana ny PHAT
Hatramin'ny Asabotsy niaingany ho any amin'ny toerana tsy fantatro dia tsy hita ampahibemaso loatra ny PHAT. Ny fiara fotsiny no mody mirimorimo toy ireny hanjakazaka ireny fa ilay olona ao anatiny arovana tsy hita akory. Somary nahavariana ihany koa manko raha lazaina ho filankevitry ny Minisitra no praiminisitra no nitarika azy. Tsy dia fahita loatra na izaho no tsy nahatsikaritra. Ny filankevitry ny governemanta manko no tarihan'ny praiminisitra fa tsy izany filankevitry ny Minisitra izany, saingy ao anatin'ny tsy ankiteniteny avokoa moa izany. Mampanontany tena ihany manko raha fanendrena ny Praiminisitra ho minisitry ny foloalindahy no atao ao anatin'ny filankevitra tsy nahitana izay misy ny PHAT.
Tapaka ny aingam-panahy fa tapaka ny jiro ka ireo aloha no atolotra fa amin'ny manaraka indray. Nosoratako halina fa izao vao tafavoaka.
Elaela no tsy nanoratra ny tena. Niniana ihany rehefa nodinihana na dia mety ho nisy aza ny fahakamoana. Ankatoky ny herintaona nandrombaham-pahefana indrindra izany fotoana nanoratana farany izany. Sorena ny tena tamin'izany fotoana izany, noho ny filazan'ny mpitarika hoe hofaranana ny tolona, ary dia karazan'ny nofaranan-dry zareo tokoa tamin'io tsingerintaon' io fandrombaham-pahefana io. Efa miharihary izao fa tsy maintsy hisedra baomba manempotra raha vao miditra an-dalambe izany fa dia natao ihany. Raha mitarika ireo olona ry zareo leoko ihany fa dia tsy hitahita satria matahotra ny hosamborina angamba. Olona iray ihany no mahasahisahy vinany... dia ilay tsy tian-dry zareo hosamborina satria tsy misy dikany na dia mba mpitarika ao amin'ny mpandala ny ara-dalàna ihany aza. Fa hisy aloha ny fihomehezana raha hisy ihany ny fisamborana azy...
Tsy manana paika atokona intsony ve ireo mpitarika ny mpandala ny ara-dalàna? Eo amin'ny lafiny toe-tsaina rehefa ny zavatra no niorina herintaona dia karazan'ny tafajoro tsara izy na misy aza ny manelingelina. Fahadisoana ny tsy mba hihainoan-dry zareo mihitsy ny tolo-kevitry ny olo-tsotra hoe ataovy isan-kerinadro io tolona io fa lavitr'ezaka ny tolona mitandro ny filaminana fa dia nosisihana notontosaina isan'andro ihany, tsiniako ao anatin'izany ihany koa ny filoha Ravalomanana iray amin'ny nandrisika izany tolona isan'andro izany ka nahatonga ny tsikera hoe tena tsy mahalala ny zava-misy aty an-toerana marina fa an-tsesintany.
Tsingerina tsy nankalazaina
Eo ankilan'izay, na dia feno herintaona nitondrana aza ry zalahy dia tsy afa-nankalaza azy tamim-pilaminana sy firavoravoana kosa. Ny hany nitatatata dia ny radiom-pirenena sy ny teleizionam-panjakana, nefa propagandy famerimberenana mandrakariva ny hoe nametra-pialana fa tsy naongana no hany niverimberina tanaty fifanazavana. Tsy nandrenesana akony kosa (na tsy nandrenesako no marina kokoa) ny nataon-dry zareo tany an-takonana any, ho fiarahana tamin'ny mpanohana azy ireo. Ninia nidina an-dalambe ihany koa tsinona ireo mpikatroka tamin'ny tolon'ny ara-dalàna na dia fantany izao aza fa "tsy hahomby" ny zavatra ataony... izany hoe ho ravan'ny mpitandro ny filaminana ny hetsika. Ny zavatra iray tena niavaka nandritra ny herinandro nisian'izay fidinana an-dalambe tsy nisy mpitarika izay dia ny tsy nisian'ny tora-bato na herisetra mihitsy avy amin'ny mpandala ny ara-dalàna.
Mila fanazavana kely ity: nisy ny filazana fa nisy polisy nodarohan'ny mpanao fihetsiketsehana, gazety iray no nanitrikitrika satria nahita imaso mivantana, gazety Taratra io, fa nanao lozam-pifamoivoizana tamin'ny scooter nentiny io polisy naratra mafy nolazaina fa nodarohan'ny mpanao fihetsiketsehana io. Na dia nilaza aza ny gazety hafa hoe novonoina io, ary nanaovan'ny fitondrana fampielezan-kevitra izany, dia tsy nivena tamin'izay nolazainy kosa ny tao amin'ny gazety Taratra. Toa tsy mba nisy nanamarika io toe-javatra iray io. Faharoa, raha nisy fisamborana olona tamin'ny andro voalohany noho ny fananganana barazy nataon'izy ireo. Rehefa natao ny famotorana dia "mpitsikilon'i Alain Ramaroson" no navaliny ireo mpanao famotorana, araka ny tatitra nataon'ny gazety ihany. Taorian'izay dia tsy nolazaina intsony ny tohin'ny fanadihadiana... Navotsotra daholo angamba ry zalahy? Io no tsy itsaharako mandrakariva ilazako fa misy olona misovoka mandrakariva any anatin'ny mpitolona any. Ny fisamborana hafa tamin'ny andro hafa nalaza moa dia momba an'i Solohery Hilaire mivady sady miaraka amin'ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana no mpikatroka ao amin'ny MFM ihany koa (kasikety roa).
Dia tonga ny 29 marsa 2010
Noheverina ho rava tanteraka ny tolon'ny mpandala ny ara-dalàna rehefa nosesefana baomba manempotra isan'andro isaky ny mivorivory an-dalambe. Noheverina fa hangina tsy hiloa-bava, sady tsy hanelingelina intsony ny asan'ny mpanongam-panjakana, ireo nampanginina sy nampitahorina isan'andro. Kanjo mbola nijoro hatrany ireo reny nifamotoana teny Ambohijatovo. Efa fantatra ihany ny fanao amin'ny fotoana tahaka itony nefa dia amin'izay indrindra no anehoana ho hitan'ny rehetra ny nokobonin'ny sasany nandritra ny fotoana nampanginana azy tamin'ny famoretana izany. Nampisongadina azy rahateo ny fitafiana fotsy sy ny voninkazo nanamarika mandrakariva ny hetsika an-dalambe fanaony. Tsy azo nampanginina kosa ry zareo teto sady ho sarotra ny hampangina azy teto Ambohijatovo.
Rehefa nihirahira teo ireo vehivavy mpandala ny ara-dalàna dia avy kosa ry mpiambina maimai-poana ny kianjan'ny 13 mey sy Analakely ary Antaninarenina ho takalon'ny fahazoan'izy ireo matory eny amin'ny toerana azon'izy ireo atoriana nanatona sy nifanasa vava tamin'ireo vehivavy efa naka ny toerany teo andrefana somary atsimon'ny kianjan'Ambohijatovo. Mandeha ny fifampikasokasohana sy ny filana ady. Ny tanjona tao anatin'izany paika izany moa dia ny hikisahan'ny vehivavy mpandala ny ara-dalàna ka ry zareo mpiambina ny kianja 13 mey, tsy dia misolo akanjo loatra, ihany no hanotrona izay misy eo amin'ny kianjan'Ambohijatovo, na ny marina kokoa eo amin'ny tsangambato. Tsy zakan'ny tovolahy mpandala ny ara-dalàna ny karazana fanositosehana ny reniny sy ny anabaviny ka dia nidaroka amin'izay ry zalahy. Fo ranomafana io! Misy ny fahadisoana saingy fiarovan-tena ihany koa io no sady fakana vahana amin'ny toerana ijoroana. Tafampita nanakaiky kokoa ny fiandrasana fiara fitateram-bahoaka ny mpandala ny ara-dalàna. Nikisaka nankeny atsinanan'ny mpivaro-boky Ambohijatovo kosa ireo mafana fo tamin'ny mpanohana ny TGV.
Fantatra tsara fa tsy ho afaka hanao na inona na inona eo Ambohijatovo mihitsy ny mpitandro ny filaminana raha mbola misy lanonana tsy natomboka teo. Sady tsy ho afaka ny hisambotra izy no tsy ho afaka handefa baomba manempotra raha tsy tiana hivadika zavatra hafa ny raharaha. Noho izany, ny misoroka izay mety ho fihoaram-pefy ihany no sisa atao. Raha toy izany hatrany no ataon'ny mpitandro ny filaminana rehefa misy ny hetsika an-dalambe dia mahazo voninahitra izy, saingy eto moa lanonana no atrehina ka izay vao fantany ny tokony hatao, fa rehefa tsy hisy ny lanonana fa misy ny fidinana an-dalambe dia ravana amin'ny baomba avy hatrany... na tsy nisy mihitsy aza ny filazana ny firenena ho latsaka an-katerena, hanaovana fanapahan-kevitra tahaka izany.
Samy nanana ny toerany araka ny firehan-keviny noho izany ny olona teo Ambohijatovo tamin'ity andro ity. Ny mpanohana ny TGV saiky ny ilany somary atsinanan'ny tsangambato no misy zy ireo. Ny ilany andrefana kosa an'ny mpandala ny ara-dalàna. Misy fifanakaikezana ratsy dia ratsy ihany eo amin'ny roa tonta na izany aza!
Tsy maintsy nisy ny fandaminana niova
Noho ny horakoraka nataon'ny mpandala ny ara-dalàna, sy ny fifandrangitana nifanaovany tamin'ny kolonely Baomba dia sahirana tokoa ny mpandamina sy ny mpitandro ny filaminana. Teto ny Kolonely baomba izany no tsy afa-nisambotra ny mpanakorontana, rehefa tafiditra ao anaty fanakorontanana ny fitabatabam-panoherana tsy manaiky ireo lazaina ho ofisialy ho mpitondra; fa voasazy ireo aminy. Raha tokony hatrety amin'ny ilany andrefana no nidiran'ny PHAT tamin'ny karipetra mena dia voatery natodika tany avaratra somary atsinanana misy ireo mafana fo amin'ny TGV kosa izany. Heverin'ny mpandala ny ara-dalàna ho fandresena ho azy sahady izany ka nampisy horaka teo amin-dry zareo. Nahatafiditra baolina izy ireo izany.
Manaraka izany, lasa natao karazana fefy faharoa manampy ny mpitandro ny filaminana ireo fiaran'ny manampahefana isan-karazany ka nanaratsy endrika ny lanonana sy ny toerana. Natao tsara ambina ireo manampahefana, ary nihataka lavitra ny ilany andrefana izy ireo fandrao tratran'ny tora-bato. Io tora-bato io tsy voatery ho avy amin'ny olona eritreretinao fa saintsaino ihany fitantarana nataoko ery ambony rehefa tratra ireo nanakan-dalana teny Anosy ny andron'ny 16 marsa 2010. Tsy voatery ho natahotra avokoa ireo manam-pahefana fa misy koa ny nandranitra, tahaka an'Atoa Organes minisitry ny filaminana anatiny izay vantany vao niala ny fiarany dia nisosososo teny amin'ny mpandala ny ara-dalàna no nanao ny marika V. Fireharehana ihany koa ny azy eto.
Vetivety monja dia vita ny fotoana rehetra, folo minitra raha ela indrindra. Noho ny hafanam-po dia saiky voahoraka hatramin'ny hiram-pirenena, saingy tonga saina ihany angaha ny mpandala ny ara-dalàna ka somary nangina teo. Ny ankoatra izay kosa dia tsy nijanona intsony ny horaka sy ny kiakiaka nampikorontana tanteraka ny lanonana.
Fahafaham-baraka ve?
Tsy maintsy izay no ambetin-teny raha nahita ny toe-javatra. Ireo mpomba ny TGV raha nahita ny hafanampon'ny ara-dalàna dia nifampilaza hoe izay no nanakaramana azy ireo. Ny mpandala ny ara-dalàna kosa raha nahita ny fahasahisahian'ny TGV (tokoa ve raha ireo mpangataka manaraka anao eran'ny tsena avokoa izy ireo?) nihantsy ady tamin'ny vehivavy legalista dia nihevitra ireo mpangataka ireo ho nokaramaina ihany koa. Misy tamin'ireo nahita ny fahasahian'ny legalista no nilaza fa vao vita ny lanonana dia ho avy amin'izay ny fandraofana ireo sahisahy maty ireo. Misy ny tena lotika mihitsy ny fo. Zava-misy sy hitako teny an-toerana ireo. Noho izany, maromaro ihany koa ireo niala raha vao vita fanoloram-bonikazon'ny ofisialy sao izay vao tena raikitra amin'izay ny gidragidra. Mazava loatra fa nofaranana tamin'ny baomba manempotra indray ity lanonana ity fa tsy teny Ambohijatovo fa efa teny anoloan'ny lapan'ny tanàna. Mbola voninahitra ho an'ny mpandala ny ara-dalàna ihany izany nandarohana baomba azy ireo izany satria ry zareo ihany no nikendrena.
Soa ihany fa nisy iny fiara nitondra fanamafisam-peo iny nanala ny olona teo Ambohijatovo mba nisorohana izay mety mbola ho fifandonana tsy nampoizina. Tsy vao izao tsy akory ny nisiana lanonana voaelingelina tahaka izao fa efa nisy koa ny fotoam-panokafana ny antenimieram-pirenena nandritra ny taompolo 1990 no niharan'izany horakoraka izany. Tanjona ny handrenesan'ny any ivelan'Antananarivo rehetra any, manerana an'i Madagasikara, fa mbola mahatafita hafatra hatrany ny mpandala ny ara-dalàna na dia efa nogiazana aza ny feony. Rehefa namory mpanao gazety ry zareo hanamelohana ny zava-misy dia tratra teo amin'ny maharary azy ihany izany ireto tsy mety laitran'ny fanasaziana avy any ivelany ireto.
Ilay resaka voninkazo nopotehina, ahoana ny amin'io?
Satria manko samy mihevitra ny andaniny fa tena tsy tia tanindrazana mihitsy ny ankilany, dia tahaka izany ihany koa ny sain'ny ankilany mihevitra ny andaniny. Izay rehetra ataon'ny iray dia toherin'ny iray hafa, tonga hatramin'ny fanazimbazimbana aza. Dia ireo voninkazo ireo no amantarana fa tena efa mihalalina tanteraka ny hantsana eo amin'ny andaniny sy ny ankilany. Noho ny tsy fanekena hiara-mitantana ny firenena mandra-pisian'ny fifidianana hahalalana izay voafidim-bahoaka tokoa dia tsy maintsy ny fifandrafesana no manjaka. Raha tsy nomena toerana na aiza na aiza mihitsy ny fanehoan-kevitra dia tsy maintsy imasom-bahoaka sy hitan'izao tontolo izao no ivoahan'ny tsy fetezan-javatra misy eto madagasikara. Tena fihoaram-pefy tokoa ny nataon'ny sasany tamin'ny famotehana voninkazo fahatsiarovana izay mora malazo sy mora simba ihany koa saingy endriky ny fahapotehan'ny fihavanana eo amin'ny samy Malagasy iny. Endriky ny fahapotehan'ny soatoavina Malagasy mora potika sy malazo ihany koa rehefa tsy nokolokoloina.
Tsy vahaolana velively ny fifampiangana sy fifanilihana andraikitra tamin'iny toe-java-nitranga teny Ambohijatovo iny fa samy tompon'andraikitra avokoa ny Malagasy rehetra na ny mpiandany safobemantsina rehetra, na ireo milaza ny tenany na amin'iza na iza indrindra fa ireo izay mihalangalana milaza ho tsy miditra amin'ny raharaha politika.
Resaka an-tserasera no hanombohantsika ny raharaha sady anton'ny lohateny. Misy bolongana miresaka zavamisy eto Madagasikara tafiditra famaranana amin'ny fifaninanana bolongana tsara indrindra manerantany. Fifaninanana bolongana amin'ny teny frantsay indray ity sady amin'ny sehatra manerantany mihitsy. Raha nahazo loka izy tamin'ny BOMBS (Best Of Malagasy Blogs) koa rariny araka ny hevitro raha tohanana izy amin'ity amin'ny the BOBs ity, fifaninanana karakarain'ny Deutsche Welle ity, sady efa tsy mpitsara ny tena eto dia afa-manohana tsara. Efa tsikaritro matetika fa rehefa miara-mivondrona ny Malagasy amin'ny fifaninanana mila ny safidin'ny mpamaky na ny mpijery izay dia mahazo ny amboara hatrany na voalohany hatrany, koa eto indray ve isika no handraraka ilo mby an-doha? Aza miraharaha izay isan-jato hitanao fa ny safidinao ihany no tadiavina, ny erikerika mahatondra-drano koa alao hery ry zareo.
Ahoana no atao hifidianantsika rehetra? Mankanesa ato: jereo ny tafita famaranana amin'ny bolongana miteny frantsay. Rehefa izany dia tsindrio ny Reflexiums eo ankavanana, izay vao manindry ny VOTER pour ce blog isika. Dia aparitaho amin'ny namana rehetra fantatrao mba ho re laza manerantany indray i Madagasikara sy ny tolony. Na dia te-hiresaka zavatra hafa aza aho dia hatreo aloha no ataoko dia mba aparitaho ihany koa ny rohy sy ny fampianarana ny olona rehetra hifidy. Mahaiza mifidy e! raha toa moa te-hahalala izay soratan'i Achille52 isika na @sameganegie dia vakio eto ary raha hifandrisika amin'ity lalao ity isika dia ato indray.
Tsy ny tsy mety izay ataon'ireo efa fandrentsika miteronterona eny amin'ny toerana avo no tiako tantaraina vetivety fa ireo eny amin'ny fototra kosa indray, izany hoe eny amin'ny fokontany sady eto an-drenivohitra mihitsy. Manjaka dia manjaka moa ny halatra tariby Jirama sy izay an'ny telma ka vaventiventy ankoatra izay mety ho halatra sy vakitrano isan-karazany any. Nisy aza moa fotoana fa nandrenesana poa-basy hatrany taty 67ha isan'alina ka nahatonga ny baiko hipetraka fa tsy maintsy mikatona ny Bar manomboka amin'ny sivy ora alina. Eo amin'ny halatra tariby moa efa nisy ny may teny ampangalarana tariby teny Soavina Atsimondrano teny. Dia avy ny sasany ka nanararaotra amin'ny lafiny fitiavana te-hahazo vola maika isam-bolana angaha.
Izaho dia miaina amin'ny fokontany iray amin'ny cité des 67ha. Ao anatin'ny fokontany iray dia misy quartiers maromaro na secteurs moa no filaza azy fahiny. Raha misy ny chef fokontany dia misy ihany koa ny chef quartier izay efa nofidiana taona maromaro lasa izay. Raha nisolo ny filohan'ny fokontany, tsy nosoloina kosa ny filohan'ny quartier. Taloha tany, rehefa be tamin'ny toerana fanariam-pako no nesorina fa navangongo tamina fanariam-pako somary lehibebe kokoa ny fako, dia nisy ny fifanarahana fa misy olona hanangona ny fako isan-tokantrano. Roanjato ariary ny fifanarahana voalohany fa efa dimanjato ariary izy amin'izao fotoana izao. Mitondra ny fako amin'ny boroety moa ireo olona azo atao hoe karamain'ny fokontany ireo. Dia misy ihany koa ny vola alaina hanadiovana ny tatatra isaky ny voalohan'ny taona, tsy dia lafo loatra ihany koa iny satria isan-taona ka tsy nampaninona ahy loatra fa ity tantaraiko manaraka ity no tsy aritro.
Indray mandeha, hono, tamin'ny faramparan'ny volana febroary 2010 iny... tena ataoko hono satria tsy nahare ny fisiany mihitsy aho... nisy fiantsoana fivoriana tampoka teto amin'ny quartier (singa ao anatin'ny fokontany fa tsy ny fokontany iray manontolo no lazaiko eto), tsy nisy na iray aza nanontaniako nahatadidy io fotoam-pivoriana io, eny fa na dia ireo nikarakara ilay fivoriana aza. Izao no natao: "Fivoriana izao dieny izao, ao amin'ny Tanimalalaka". Toerana efa fantatry ny rehetra izany fa ity no mahavariana. Tsy misy andraso andraso ilay fivoriana fa eo noho eo... tsy mifanaraka amin'ny hamehana anefa ny zavatra notapahina fa tetika hangalana na hitangosana vola ny tsirairay.
Resaka fandriampahalemana no anton'ny fivoriana. Nampanantsoin'ny tany ambonimboniny tany (atitany io) hoe ny filohan'ny quartier fa malaza dia malaza hoe izao halatra tariby Jirama eto 67ha izao ka nahazo fampitandremana ny fokontany, tokony hametraka na hanaitra ny olona hiambina isan'alina hoe. Izany hoe amin'ny atoandro miasa, amin'ny alina miambina, tsy misy ny fotoana atoriana ho an'ny lehilahy! Mazava loatra fa tsy misy ny hahavita izany ankoatra ny olona tanora na tsy misy atao loatra. Nilaza avy hatrany ny mpiteny fa efa misy tanora 26 vonona hanao izany fiambenana izany fa mba karakaraina kosa ry zareo; karazandrazany hoe karamaina izany. Natao avy hatrany ny tsanga-tanana raha manaiky ny handoa vola 3000ar isaky ny logement ny olona, ary dia zalahy vonona no nananga-tanana voalohany, miampy ny anabavy na sipan-dry zalahy, sy zaza tsy ampy taona maromaro teo, hoy ny afa-nanatrika. Raha nisy ny olona niteny fa tsy mety izany manapa-kevitra tampotampoka izany noho ny havitsian'ny olona tonga nefa idirana resa-bola dia kianina avy hatrany hoe ianao irery no tsy manaiky... izany hoe didin'ny tsy ampy taona sahady no iheverana azy nefa raharaha politika "visa A" no atao (polis=tanàna). Toy ny mpanoha-riana sy heverina ho fahavalom-bahoaka izany ireo izay mitady hiteny na hitsikera. Dia tapaka avy hatrany fa handoa 3000ar isam-bolana koa manomboka izao ny isaky ny logement.
Fa ity no mahatsikaiky : Efa fivoriana tampotampoka tsy nisy fampandrenesana mialoha izy ity, tsy nisy peta-drindrina tsy nisy megaphone ka kiririoka sy hoe mivory izao dieny izao no natao. Faharoa, tao anaty ora fiasan'ny mpiasa satria andavanandro no nanaovana ilay fivoriana, nokendrena mihitsy mba ho vitsy ny nanatrika fa ry zareo ihany no vavolombelona fa niarahan'ny besinimaro ny fanapahan-kevitra handoavana vola 3000ar isam-bolana. Fahatelo, ny fijerijerena ny taribin'ny Jirama ihany no asan-dry zalahy fa tsy misahana resaka halatra hafa izy... noho izany, tsy andraikitr'izy ireo raha misy ny vakitrano. Manaraka izany, tsy hisambotra ny mpangalatra izy ireo raha mahita fa ny mitsoka kiririoka ihany no ataony dia ny fokonolona no mandray adidy mifoha hisambotra ilay na ireo mpangalatra. Faramparany , angamba hatao mpiasa raikitra mihitsy izy ireo satria hoe handoavana fiantohana ihany koa ry zalahy. Ny tena nahasorena ny tena moa dia ry zalahy mieboebo amin'ny akanjo laoranjy avokoa, miseho ho tompontanàna irery, rehefa nitaky ny fandoa isam-bolana voalohany. Fanomezana asa ny TGV eto amin'ny tanàna izany izy ity nefa ny fokonolona iray manontolo no terena handoa ny karamany. Ahiako tsy hisy velively anefa ny tatitra ara-bola amin'izy ity.
Ny teto amin'ny quartier misy anay aza moa azoazo ihany izany tantaraiko izany ao anatin'izao tsy fanarahan-dalàna manjaka izao fa misy ny fokontany toy ny eny Andavamamba, misy olona mitaky vola 5000ar tampoka any an-tranonao satria tsy tonga nivory ianao. Ary natetitetika ilay fitakiana, ilay olona niresaka anefa tsy mahalala ny fisian'ilay fivoriana mihitsy na dia tsy niala teo amin'ny fokontany mihitsy aza noho ny hasembanana mahazo azy. Ny eto amin'ny misy ahy no fantatro koa asa re hanao ahoana ny any an-kafa any?
Jentilisa, alatsinainy 15 mars 2010 amin'ny 00:55 maraina
Nivaly sahady mialoha ny famalian'ny Kaominina andrenivohitra Antananarivo ny valinteny avy amin'ny Prefektioran'ny polisin' Antananarivo. Araka ny nolazain'ny iray amin'ny mpitarika ao amin'ny hetsiky ny mpitondra fivavahana dia tokony ho ny ao amin'ny fitantanana an'Antananarivo aloha no mamaly na tsia amin'ny hanekena ny fangatahan'ny Hetsiky ny mpitondra fivavahana ny kianjan'Ambohijatovo, nefa moa dia tsy vitan'ny hoe nisongona namaly ny hafa ny Prefe fa anao teny an'avona sy maneso ary nihantsy mihitsy aza.
Rehefa nanaraka ny votoatiny novakian'ny mpitandrina iray aho dia misy toy izao: "...ekena tokoa fa ilaina ny fibebahan'ny firenena ary mila vavaka ny firenena, saingy efa misy ny toerana natokana ho amin'izany dia any amin'ny isam-piangonana tsirairay avy, koa tsy ilaina ny fanaovana vavaka ankalamanjana; fa raha mangataka ny hanao akalamanjana ihany ary dia aleo akatona ny fiangonana fa eny ankalamanjana indray no atao ny fiangonana..." Dia tahatahaka izay no votoatin'ny valinteny nataon'ny Prefe araka ny fihaino azy tamin'ny radio fahazavana.
Mazava ny valintenin'ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana manoloana izany valinteny izany. Ampirisihana ny rehetra hiakanjo fotsy na hitondra famantarana fotsy ny tontolo andron'ny Alakamisy hiadiana amin'ny tsy fahamarinana fa hitady ny fahamarinana kosa. Hisy ny fotoam-pivavahana maraina manomboka amin'ny fito ora ao amin'ny FJKM Ambatomena izay eo ampitan'ny Consulat General de France io Alakamisy 11 marsa maraina io. Hotontosaina amin'ny Asabotsy 13 marsa fa tsy mbola misy fiovany ny fotoam-pivavahana eny Ambohijatovo... na dia efa mazava aza ny fanakanana avy amin'ny Prefektioran' Antananarivo. Efa ela, hoy ry zareo, ny nandeferana fa ny amin'ny Asabotsy 13 marsa kosa dia hotontosaina. Mazava manko ny fanakanana fa tsy ilaina mihitsy ilay fotoana ka tsy mila tanterahina. Samy hitana ny teniny ve ny roa tonta sa hisy ny hihemotra?
Marihiko fa mandeha dia mandeha mihitsy ny fifanentanana eo amin'ny samy olona hitondra izay mari-pamantarana fotsy izay na dia any amin'ny toerana heverina tsy ankasitrahan'ny mpivavaka loatra aza. Henoko tsara io ka tsy fantatro loatra na mifananihany ry zareo na tena matotra ny resaka satria olondehibe avokoa ireo miresaka ireo.
Andro iraisam-pirenena ho an'ny vehivavy tokoa ny andron'ny alatsinainy 8 marsa 2010. Tsaroana tokoa fa tsy nisy loatra ny fotoana nahafahana nankalaza azy ity tamin'ny herintaona noho ny toe-draharaha tao anatin'ny hafanana politika indrindra. Efa niseho tamin'ny fikomiany manko ny miaramilan'ny Capsat tamin'izany fotoana izany. Fa toe-javatra hafa kosa no niseho tamin'ity taona ity fa dia nomarihina manokana tokoa ilay andron'ny 8 marsa.
Samy nankalaza ny andron'ny vehivavy amin'izay heveriny ho mety ny vehivavy, samy nanomana mangina ihany koa noho izany ny mpandray anjara rehetra na avy aiza na avy aiza, na ny ankolafy avy aiza na avy aiza. Eto no ahatsapan'ny mpanoratra fa toa tafavoaka tao anatin'ny hafanan'ny tolona izy fa difotry ny asa fanaony isan'andro. Tsy nahamarika, na tsy naheno loatra ny mpanoratra fa mety ho variana fa hay nanomana fambolen-kazo indray ny vehivavy mpandala ny ara-dalàna tamin'io andro io. Ny hitany kosa dia ny fiomanana teo amin'ny kianjan'ny Malacam hatry ny andron'ny zoma.
Kianjan'ny Malacam
Teo amin'ny kianjan'ny Malacam no nanomanan'ny eo amin'ny fitondrana ny Andron'ny vehivavy. Ny zoma maraina dia efa nitsidika ny toerana ireo nampiandraiketina hikarakara ny toerana. Tamin'io andro io dia efa notaterina tsikelikely ny fitaovana sy ny fanaka rehetra ho amin'izany. Nanomboka teo ihany koa dia noravahana fefy gony fotsy mangatsakatsaka ny sisin'ny kianja rehetra sy ny manoloana ny fidirana (tsy mbola ilay vavahady fa fidirana amin'ilay tsena izay nofoanana aloha nanomboka io andro io) hizotra mankany amin'io kianja io. Nasiana jiro be mampahajambena maso mihitsy moa io malaza ho "couloir de la mort" io hany ka mazava dia mazava aoka izany ny lalan-tongotra eo raha mitsapatsapa lalana no mahazatra ny mpandalo eo.
Teo amin'ny fikarakarana dia nandalo teo avokoa na mpiasan'ny kaominina, na mpiandraikitra ny prezidansa FAT, na ny mpamonjy voina (trano may) hanadio ny toerana ary indrindra indrindra ny miaramila izay nisahana sahady ny fiambenana ilay toerana. Tsy nahazo nivarotra intsony ireo mpivarotra teo amin'ity tsenakely ity, nanomboka ny alahady indrindra indrindra. Tsy nisy intsony koa noho izany ny lalao baolina lavalava izay fahita amin'ity toerana ity rehefa faran'ny herinandro. Mazava ho azy raha mety ho liana hijery ny fety hitranga ao ny manodidina mahita ilay fihetsiketsehana rehetra teo am-piomanana.
Rehefa tonga ny andro lehibe dia vory ihany ny olona fa tsy tena betsaka, petsa dia petsa ny sisin'ny kianja, izany hoe izay tsy nisy bozaka ary namotaka aoka izany. Vao nisy orana indrindra manko ny folakandron'ny alahady ka tsy maina intsony izany rehefa tonga ny alatsinainy. Vory lanona avokoa ny solontenan'ny vehivavy avy any amin'ny faritra rehetra, samy nanomana ho amin'ny fanamiana hanaovana filaharana ao anatin'ny kianja ihany. Filaharana izany no tena nanamarika ny tontolo andro marainan'ny Malacam, ka teo ny avy any amin'ny isam-paritra, nisy ihany koa anefa ny solontenan'ny antoko politika nilahatra ary tsy diso anjara ny vady miaramila.
Mba mihira ihany ny mpanakanto fa toa tsy dia noraharahian'ny mpampita mivantana izany. Angamba ny tena tanjona dia ny hanasohasoana ireo vehivavy mpitondra sy ny vadin'ny mpitondra amin'izao fotoana izao. Tsy ny teny amin'ny sehatra loatra manko no narahina fa tany amin'izay nandehanan-dramatoa vadin'ny filohan'ny FAT. Nisy aza moa notapahina na naato ny hiran'ny mpanakanto fa ny tenina vehivavy manazava ny fahandroan-tsakafo amin'ny alalan'ny vilany-sahafabe maka ny tara-masoandro no natao. Ramatoa kosa tsy dia niteny na nampiresaka, na nihaino izay mety holazain'ny mpitana ny tranoheva fa dia miaraba sy miserana fotsiny, fomba fifanajana e!
Notapahina ny lalana
Ny tsy nampoizina tamin'ity teny amin'ny kianjan'ny Malacam ity dia ny fanapahana ny lalana manomboka eo amin'ny fivilian-dalana mankany amin'ny rond-point Antanimena manoloana an'i sekoly Sully teo aloha (toa tsy sekoly intsony izy io manko) ka ny fiara rehetra avy any Behoririka dia avily mankany amin'iny manoloana ny NIAG izany hoe ny manoloana iny Ultima media iny; mihodina amin'ny rond-point vao mivily mankany amin'ny lalana anoloan'ny falda na impimerie catholique, na mandeha mandalo amin'ilay manoloana ny CEG Antanimena sy ny sekoly Saint François Xavier iny.
Taoriana tokony ho atsasak'adiny taorian'ny nanapahana ny avy any Behoririka io dia notapahina koa ny lalana avy aty Antanimena ho any Soarano na Behoririka. Tsy maintsy nivily mizotra mankany amin'ny edisiona takariva taloha iny na ny manaraka azy ny fiara rehetra fa tsy mahazo manitsy amin'ny arabe mahazatra. Dia eo amin'ny fakana solika (Shell io raha tsy diso aho) indray vao mipoitra ny fiara rehetra. Tsy nisy nanampo loatra io fanapahan-dalana io ny ankamaroan'ny mpandeha fiara hany ka nitohana izaitsizy ny lalana. Raha nanomboka tamin'ny valo ora maraina izany fanapahan-dalana izany dia tsy naverina tamin'ny laoniny raha tsy tamin'ny 12 ora sy sasany tany ho any, izany hoe efa lasa antsasak'adiny ireo manampahefana rehetra.
Magro mankany Ambatomanga
Efa notsoriko fa na izaho izay manoratra aza dia tsy nahalala akory ity fiomanana iray hafa ity hany ka talanjoona raha nahita ny fahavorian'ny olona, indrindra fa ny vehivavy, tamin'ny alalan'ny sary hita an-tserasera ihany. Tonga tany am-piasana maraina no nanontanian'ny olona hoe angaha tsy nandeha nankany Ambatomanga vao gaga hoe hay ve nisy izany fambolen-kazo niarahan'ny vehivavy izany. Tsy kely ihany koa ny fiomanana tamin'ity satria fiara sy fiarabe ampolony maro no nitanjozotra namonjy ny toerana nokasaina hanaovana izany. Mazava ho azy fa tsy maintsy nofaina avokoa ireo fiara fitaterana rehetra ireo.
Zavatra iray voamarika dia ny fahavonon'ny olona nandeha, nisy aza moa ny fivarotana teto an-tanàna no nikatona fa nandeha tamin'io fambolen-kazo io ry zareo. Amin'ny andro "tsotra" izany hoe rehefa eo amin'ny magro anefa dia tsy mandeha eny loatra ry zareo. Midika izany fa misy hatrany ny olona no miandry toe-javatra fotsiny dia tsy ampoizina ny ho fihetsehan'ny olona. Na dia noheverina ho fiarahan'ny ankolafy telo aza moa ny fotoana dia nanjakazaka aoka izany ny ankolafy Ravalomanana. Misy anefa ireo vehivavy no tsy mazoto loatra amin'izany fiarahan'ankolafy telo izany ka nijanona tany an-tokatranony ihany. Mahery fo tokoa ny vehivavy!
Samy niomana fatratra tamin'ny fanamarihana ity andro ity izany ny ankamaroan'ny vehivavy teto Antananarivo, tao ny nanao filaharana tanaty kianja ho fanehoana ny mahafety ny andro; tao ihany koa ny nanokana azy ho andro hanasoavana ny tanindrazana sady adidy eo amin'ny firenena rahateo izany.
Sivana tampoka
Araka ny voamariky ny eto an-drenivohitra dia tapaka tampoka ny radio fahazavana nanomboka tamin'ny 11 ora atoandro teo, rehefa handeha iny ny vaovao tapatapany. Ny ao amin'ny serasera mpandray antso no nilaza fa noho ny resaka fahatapahan'ny herinaratra no nahatonga io fahatapahana io ka tsy ho voaverina amin'io andron'ny 8 marsa io ny fandaharana raha ny fijery azy. Rehefa tsy azo teo amin'ny fanapahana ny onjam-peo mivantana izany ny radio dia tany amin'ny herinaratra indray no namelezana azy. Dia nangina tokoany tontolo aloha.
Ny nahatalanjona ny maro ihany koa dia ny tsy nanipazan'ny MaTV hany mampita izay vaovaon'ny Ankolafy telo amin'izao fotoana na dia indraim-bava aza ny fambolen-kazo natao tany Ambatomanga iny. Manahy dia manahy aho fa mety ho toy izany ihany koa no hitranga amin'ny gazety an-tsoratra raha izay zava-misy tamin'ity herinandro ity izay no jerena. Tsy hisy na dia gazety iray aza ve hitatitra ny fambolen-kazo teny Ambatomanga, izany hoe hampiseho ny hamaroana na havitsian'ny olona nandeha? Betsaka ihany manko ireo nolazaina ho mpanao gazety, sady nahazo fiara manokana izy ireo, no nandeha fa ny eo amin'ny fitateram-baovao sisa no hojerena izay hataony. Satria manko mety ho herinandro mangotraka ity herinandro ity dia ezahina ny hampangina izay mety hahazo hery hanozongozona ny fitondrana hmpifanaritaka ny tolona. Tsy dia ho voan'izany loatra anefa ny mpitolona raha jerena izay nitranga ny alatsinainy izay. Miatrika ady mangatsiaka faran'izay mamifirify indray ny eto an-toerana fa asa aloha raha tsapan'ny maro izany na tsia?
Ps: fa maninona i Jentilisa no tsy miarahaba ny vehivavy? Ka ny fomba hitako amin'ny haino amanjery dia ny vehivavy ihany no tena miarahaba ny vehivavy koa! Jereo fa ny vadin'ny filoha no miarahaba ny vehivavy fa tsy ny filoha. Matoa ny lehilahy miarahaba ny vehivavy dia mitady oroka ny ankamaroany izay, fa mety hisy ihany ny "exception" an!
Na dia saiky tsy hiresaka momba ilay atrikasa antsoina hoe teny ifampierana izay hala-tahaka avy amin'ny loabary andasy izay tontosaina ny andron'ny alakamisy 4 sy ny zoma 5 marsa eny amin'ny Tranom-pivoriana iraisam-pirenena Ivato aza ny tena dia tsy tana fa mba hanoratra kely ihany. Zava-nahatsikaiky manko no tsipalotra ka aleo resahina kely!
Ho fanombohana ary dia tsaroana izay sariitatra vahiny tamina gazety vahiny izay, misy mpivady lehibe mijery fahitalavitra maneho endrika tsy faly. Nandeha ny fandaharana ho an'ny ankizy fa tsy miova ny endrik'izy ireo. Nandeha ny fampihomehezana fa vinitra hatrany izy mivady. Fa nandeha amin'izay ny vaovao politika fa nitsikanikany sy tapa-tsinay mihitsy izy mivady. Nihevitra ihany aho tamin'izaho namaky ilay sariitatra nojinery fahakely fa mba adala ihany ireto mpivady mikivanivany amin'ny resaka tokony ho matotra ireto. Nifindran'ny aretin'izy mivady anefa ny tena rehefa nanaraka ilay fandaharana mivantana tamin'ny fahitalavi-pirenena ny alin'ny alakamisy 4 marsa 2010. Fa nisy inona angaha nitranga?
Ny tolakandro aloha tany ampiasana, misy fahitalavitra azo jerena tsara mihitsy ny anay fa matetika no tsy mahafantoka loatra amin'izay mandeha eo noho ny asa atrehina, dia hita ihany fa hay mandeha mivantana amin'ny fahitalavitra ilay atrikasa. Tsy atao tompontrano mihono tokoa ny olona ka aleo hahita. Tsy nisy nety te-hijery azy avokoa ny tao am-piasana aloha, fantatra fa misy mifanohi-kevitra ny mpiara-miasa ka sao mahatohina angaha na hampisy disadisa. Ny alina tonga tato an-trano aho vao nanaraka, izahay manko e! na tsy mankasitraka tsotra izao io hetsika io aza da nanaraka mihitsy hijery izay fizotrany. Hay tena matiantoka ny tena tsy nanaraka azy hatramin'ny voalohany!
Aleo hofintimpintinina avy hatrany ireo tranga mampivadika aty izay hany mba hitan'ny tena (efa hirava ny lanonana amin'io). Voalohany na dia nolazaina aza fa "teny ifampierana" ny anaran'ilay atrikasa dia mbola niadiana hevitra indray ny anarany amin'ny teny frantsay. Tao ireo nanitrikitrika fa mahasolo ny "Conférence Nationale" avy hatrany io ataon-dry zareo io satria fahavorian'olona tsy misy tahaka io intsony, fahavoriana fikambanana sy antoko politika no tena tiany lazaina eo. Misy kosa ny mitsipaka izany tanteraka, dia lany kely teo ny andro. Lasa avy hatrany ny eritreritra hoe izany ve no niadiana hevitra tao nandritra ny tontolo andro?
Ifandrombahana moa ny fitenenana satria mba te-hiteny ifampierana avokoa angaha! Mananga-tanàna izay te-hiteny fa misy mandritra ny ora iray mananga-tanana foana vao mahazo ny fanamafisam-peo, fa misy ihany koa ny nananga-tanana hatrany fa tsy nahazo anjara fitenenana hatramin'ny farany... na tsy reraka aza ranamana nananga-tanana dia tsy nahazo rariny e! Asa hanao ahoana angaha ny hakiviany any am-podiana any? hita amin'ny fahitalavitra izany tantaraiko izany fa tsy hoe nanatrika tany ny tena an! Misy mifamely fantsy ankolaka mihitsy moa ireo mifandimby miteny fa dia anjarany moa izay. Nodradradradraina tamin'ny kabary fanokafana ihany anefa fa tsy misy hoe kely sy ngeza intsony ny antoko politika fa manan-jò (vato iray avy) rehefa hotontosaina ny fifidianana na fandrotsaham-bato.
Misy ihany koa ny hevitra "minisitra" iray izay namoaka karazana soso-kevitra ahiana ho lany hoe raha fidiana ny "Assemblée consituante" dia tsy asiana fitsapa-kevi-bahoaka na referendum intsony satria efa karazany mahasolo tena ny safidim-bahoaka ireo izay tafiditra ao amin'ny "Assemblée Constituante"... iny indray no hafa saingy mampanahy be ihany. Tsy haiko intsony aho na tokony hihomehy na tokony ho tezitra fa tsy nahita tahaka izany indray aho ho'aho. Hapetraka tsy misy fitsapa-kevi-bahoaka intsony ve ny lalam-panorenana? Faramparany moa efa be no lasa satria tsy manana fiara manokana hodiana, tsy ilazako hoe noho ny fahatezerana, dia nikabary nanao fanontaniana maro ny mpitarika iray ka valiana eny na tsia, ary tanatin'ny fanontaniana ny hoe : "ilaina indray ve ny manova ny governemanta?" dia tsia no nataon'ny sisa mpanatrika, mety ho avy amin'iny fanontaniana kabary novaliana am-bava iny izao no ahiako hamoahana ny fehinkevitry ny safidim-bahoaka.
Satria moa ny tena tsy nivonona ny hitadidy na handray an-tsoratra ny zava-nitranga dia noadinoina ny ankamaroan'ny zava-nisy faramparany mba tratra; na izany aza tena noana vetivety mihitsy aho noho ny fotoana naha-tapa-tsinay ahy fotoana lavalava ihany. Koa asa moa ny andron'ny Zoma na hanakory indray ny tohiny na hanakory fa tsara ihany ny mijery mivantana ny raharaha eny Ivato io tsy maka lagy fa vonona ny hihomehy, afa-tsy hoe tsy hampitaina mivantana intsony angaha ny fotoana na hoe maro no tsy hanaiky ho mpilalao mampihomehy ao anatin'ilay atrikasa. Dia aleo hihomehezana ilay politika e! fa na izany na tsy izany mba misy ihany koa ny hevitra matotra hoe raha hanangana "Assemblée Constituante" dia tsy ilaina intsony ny Fikaonandoham- pirenena izay tokony hihevitra momba ny Lalampanorenana ihany koa satria manjary mifanitsak'asa ny roa tonta.
jentilisa, 05 marsa 2010 amin'ny 00:07 maraina Antananarivo
Trangam-piaraha-monina eto Madagasikara amin'izao fotoana izao indray no ambara etoana. Malaza indray izao resaka bibiolona izao amin'ny faritra sasany. Roa ny toerana ankalazana azy ity fatratra dia eny Ankatso sy eny Andoharanofotsy. Fifanandrifian-javatra mampihomehy ihany rehefa dinihana.
Tamin'ny andron'ny Fanjanahantany dia nalaza dia nalaza izao mpaka ra na mpaka fo izao. Tsy niezaka ny nandiso izany sahoan-dresaka izany ny Mpanjanaka na dia mety ho henony aza io. Tsotra ny antony, mety ho ry zareo mihitsy no nihavian'ny sahoan-dresaka mba hampilamina sy hampipetraka tsara ny olona feheziny. Ny hamory ny olona tsy maintsy hipetraka an-tanàna lehibebe aza natao mba tsy hisy ny olona hitoka-monina... izany hoe tsy hisy ny olona sarotra arahi-maso... koa ny famehezana ara-psikolojika tahaka itony indray no avelavela fahatany? Inona moa ny vokany amin'ny olona? Tahotra! rehefa manjaka ny tahotra dia tsy hisy hivoaboaka any amin'ny maizina any... vita ho azy ny "tsy fahazoana mivoaka sy mivezivezy amin'ny alina". Koa tsy atao ho mahagaga raha niara-nanjavona tamin'ny fanjanahantany ny resaka mpaka ra sy maka fo avy eo. Ny lafitsaran'ilay zavatra dia nilamina tokoa amin'ny ankapbeny ny tanàna satria manana tahotra mbamin'izay mety ho mpangalatra tsinona.
Tsy naheno momba tsahotsahon-javatra tahaka izany loatra intsony aho taty aoriana afa-tsy nyhoe misy sarety mandehandeha izao amin'ny alina nefa tsy hita ilay sarety sy ny karazany. Fa nisy fotoana nanana ny lazany ny boky tantara an-tsary ka anisan'izany ny "Koditra". Ny tena nalaza indrindra tamin'ny boky "koditra" dia ny tantaran'ilay bibiolona nantsoina hoe "Bobel". Rehefa nanakaiky ny fandrodanana voalohany ny Amiraly, ka anisan'ny nanao andrimasom-pokonolona ny tena (sady tanora mavitrika ihany koa moa) dia nalaza fatratra ny resaka valamaty, ka tao indrindra ny filazana fa misy bibiolona ao amin'ny Lapan'Iavoloha ao. Ny hafatra ambadika dia hoe izay mahasahisahy manafika aty dia i Bobel no hitsena anareo sady mihinan-dra (vampire!) sy mihinan'olona mihitsy izy. Vokany : Angaha nisy nahasahy nanafika izany Iavoloha izany ankoatra ilay diaben'ny fahafahana natao ny 10 aogositra 1991 satria vahoaka be kosa ve! Rehefa niala tao Ratsiraka dia tsy hita niaraka taminy ihany koa i Bobel na nandositra mialoha fa tsy tiana nentina tany Andafy!
Nandritra ny fanonganana an-d Ravalomanana indray dia fantatra fa tsy misy bibiolona tao Iavoloha ary tsy misy bibiolona ihany koa ao Ambohitsorohitra dia sahy notafihina avy hatrany. Koa satria moa tsy nampiasa ny tetika fampiasan'ny mpitondra teo aloha mamoron-dainga hampatahotra ny lapa na ny toerana iray ny filoha Ravalomanana tamin'ny fotoana nitondrany dia nodradradradraina indray fa mivavaka amin'ny osy io rangahy io. Nojerena amin'izay fa feno sary sokitra ondrilahy sy osy vita tamin'ny biriky tanimanga tany antokotanin-dapa ary dia noadinoina tao an-dapa koa ny osikely volamena na ankoso-bolamena izay mety ho lafolafo ihany ny vidiny... efa ela tsy nipetrahana intsony anefa io lapa io tamin'izany fotoana izany. Saingy izao no tena izy: Tsy sahy notafihin ny lapa tamin'ny andron-d Ratsiraka satria nanana fitaovam-piadiana mankoana sy bala manokana ny vondro-tafika mpiaro ny filoha ary nisy aza ny nahasahy niteny fa raha nifanandrina ny samy miaramila dia ny miaramila hafa no lany bala mialoha ny miaramilan'ny mpiandry lapa. Sahy notafihina kosa ny lapa tamin'ny andron-d Ravalomanana satria tsy nanana vondro-tafika manokana ny mpiambinia ny filoha ary tsy ary fiadiana mihoatra noho ny hafa ny mpiambina ny filoha. Any amin'ny hafa kokoa noho izany ny hery.
Mandia ny taona 2010 indray isika dia indro fa nitsangana tamin'ny maty i Bobel. Toa mandehandeha ao Ankatso sy any Andoharanofotsy any ho any izy ity na izy ireo. Misotro ran'alika sy ran-saka ary ram-biby hafa izy ity ka tsy fantatra na ankafiziny na tsia ny ran'olombelona fa aleo mailo ihany. Vokany, tsy misy loatra ny mahasahy mandehandeha amin'ny alina any amin'ireo faritra ireo. Mifampiambina ihany koa ny mpianatra nefa tsy hahasahy hivoaka ny faritr amisy azy fandrao voampanga ho bibiolona eo. Dia tsy misy noho izany ny fivoriana mety hisy amin'ny alina hanomanana grevy any Ankatso. Dia mety hilamina ny tanàna ka handry fehizay ny mpitondra. Eny Andoharanofotsy indray moa misy miaramila somary madiditra eny, mpiambina ny mpikambana FAT iray malaza amin'izao fotoana izao, raha ny lazany amin'ny gazety no itarafana azy ka hisorohana izay mety ho fitsikilovana izay mitranga any dia nasiana porofo ny fahaveloman'i Bobel indray. Dia amin'izay fotoana izay ihany koa dia tsy hisy ny hahasahy hanafitafika eny.
Dia lasa ny saina mieritreritra izany rehetra izany: mpianatra eny amin'ny Anjerimanontolo ve dia mety hojonoin'i Bobel tahaka izany? Ka ny tena fatratra koa dia gazety ihany no teny minia manaparitaka azy ity, dia ny gazety noheverina ho mpitaiza sy hanazava amin'ny olona fa tsy natao hampitahotra ny mpinomino foana. Sady ny mahahenjana azy ity dia tsy mety ho hita maso mihitsy i Bobel fa ny "asany" ihany no manaporofo ny fisiany. Na izany na tsy izany ny Bobel efa hitako aloha dia manana tanana ho fitaovam-pamonoana tsy azo ivalozana antsoina amin'ny teny Rosiana hoe Kalachnikov ho an'izay nianatra teny Rosiana. Ary ny vavany tsy mitsahatra ny miteny lainga mandrakariva na dia mivovò mandrakariva amin'ny teny Alemana hoe :"Wow! Wow! wow!" aza ka raha gasiana dia mody asiana -ka na -tra na -na, rehefa nampitahaina ny fanatsaram-peo dia ny -ka no mety amin'ny indrindra ka saiky notononina hoe wowka. Tsy mety amin'ny teny malagasy moa ny w koa ny teny mety amin'ny indrindra dia hoe "Vahoaka".
Angano! angano! à rire à rire! tsy izaho no mpandainga fa ny gazety malagasy ihany no tena mankalaza hoe velona i Bobel ka mitandrema sao mifanena aminy.
Nisy ny namana nalahelo mihitsy fa lasa tsy niresaka baolina fandaka intsony ny tena, rehefa nisy ity krizy mbola haharitra an-taonany ity (miala tsiny aho raha mahatezitra anao fa moa tsy mizotra ho amin'izany moa isika izao?). Mpankafy io taranja iray io ny tena ary vitsy (raha tsy hoe izaho irery) ny malagasy mamaham-bolongana resaka baolina fandaka izany nialoha ny taona 2009. Tsorina kosa aloha fa tena tsy any mihitsy ny saina amin'izao fotoana izao, ary zavatra hafa mihitsy koa moa no laharam-pahamehana androany izay. Saingy mba hiserana kely aho amin'ity indray mitoraka ity.
Raha hilaza aho hoe hiserana kely dia aleo mitsotra dieny ety amboalohany fa tsy nijery baolina aho... na dia nisinisy ihany aza ny dokambarotra sy ny fanentanana, ary mety ho eo ihany koa ny fanantenana amin'ireo mpitia fanatanjahantena hoe raha niova ny mpitondra dia hiova ihany koa ny filalaon'ny ekipa malagasy ka handresy ho tafakatra dingana avoavo vao mety ho raraka. Ho diso fanantenana avy hatrany aloha raha izay no ao an-tsaina fa tokony hoe hanala azy amin'ny antonony (am-pahamendrehana) na hiala voly ao anatin'ity fiainana gidragidra ity. Betsabetsaka ny olona nanatrika ireo lalao famerenana dingana savaranonando eo amin'ny sehatra afrikana (izany hoe tsy dingana voalohany akory) teny amin'ny kianjan'i Mahamasina fa tsy anisany aloha ny mpanoratra. Fa matoa nanoratra dia noho ny savorovoro teny amin'ny kianjan'i Mahamasina nandritra ny lalao ny alahady 28 febroary 2010.
Ny resaka eto izany dia miainga avy amin'ny hita na nasehon'ny MaTV nandritra ny vaovaom-panatanjahantena. Nanantena fandresena ny mpijery kanjo ny vahiny indray no nahatafiditra ny baolina voalohany, 8 mn monja taorian'ny fanombohan'ny lalao tamin'ny alalan'ny daka anjoro izay lesoka lehibe ho an'ny Malagasy mandrakariva. Niakatra ny maripana teo amin'ny mpijery ka nampisy gidragidra madinidinika teo amin'ny mpijery vitsivitsy sy ny mpitandro ny filaminana teny amin'ny gradins. Rehefa resy moa amin'ny ankapobeny ny olona tsy mety miaiky fa misy tsy fahaizan'ny mpilalaony na hoe misy lesoka avy aminy fa ailiny amin'ny hafa mandrakariva ny fahadisoana. Dia hitan'ny mpijery tamin'ity mpitsara anjorony Sheisheloà (izany hoe avy amina firenena mpikambana aoamin'ny SADC raha tsy diso aho) izany rihitra izany. Io no nitoratorahan'ny mpijery tavoahangy ka nampiatoana ny lalao mihitsy aloha ka nidiran'ny mpilalao roa tonta tany amin'ny efitra fisoloana akanjo. Ny nampihomehy dia niala teo amin'ny "rihana" voalohany avokoa ny mpijery fa niakatra teny amin'ny "rihana" faharoa. Miala ilay toraka tavoahany io. Rehefa misy ny toraka tavoahangy tahaka ireny raha etsy Mahamasina dia misy amany izay ao anatiny.
Rehefa tonitony vetivety ny mpijery dia niverina teny ambony kianja indray ny ekipa roa tonta sy ny mpitsara. Vao nitsoka ny kiririoka fanombohana indray ny mpitsara dia velona indray ny toraka tavoahangy andiany faharoa. Manala ny fony eo ny mpijery raha ny fieritreretana izany satria resy daholo na hoe raraka daholo izany ny solontena anankiroan'ny Malagasy eo amin'ny sehatra Afrikana. Niato atsasak'adiny mihitsy indray aloha ny lalao vao novitaina hatramin'ny farany. Mazava loatra fa efa maro ny mpijery no nody teo anelanelan'izany fotoana izany. Nifarana tamin'ny isa iray noho ny telo izay faharesen'ny tompontany moa ny lalao. Koa aiza indray no tiako ahatongavana sy nahatonga ny lohateny?
Voalohany: tsy hoe eto amintsika ny lalao no atao ka hoe manana ny fiandrianam-pirenentsika isika sady masi-mandidy eto amin'ny tanintsika. Tsia, rehefa lalàna iraisam-pirenena dia lalàna iraisam-pirenena. Io lalàna iraisam-pirenena io no hajaina rehefa iraisam-pirenena ny lalao. Rehefa resy angaha na tsy mbola tonga amin'ny fetra aza ny lalao dia hoe ravao any io? Lalàna na fifanarahana mitoetra eo amin'ny mpifidy ny ny nofidiana ny fe-potoana voasoratra. Tsy hoe tsy tianao ny nataon'ny mpitondra dia avy koa ianao hoe ravao any io na hoe ataovy izay haharava io? Rehefa naharava ilay lalao tsy tamin'ny fotoana ianao dia efa manampoiza sazy mifandraika amin'izany. Tsy maintsy fantarina ianao nandrava lalao io ary samborina sy saziana rehefa avy eo.
Faharoa: satria manko atao litania mandrakariva amin'ny haino aman-jery ny hoe aleo voasazy, aleo voasazy toy izay hiverina amin'ny efa nifanarahana tsy an-tery, dia hain'ny mpijery tokoa ny mampihatra izany eo amin'ny sehatry ny fanatanjahantena, fa tsy eo amin'ny sehatry ny politika irery ihany. Fantatra izao fa mahavoasazy eo amin'ny sehatra iraisam-pirenena ny mandika lalàna ka manakorontana ny fizotry ny lalao dia mbola natao ihany izany ho fanalana ny fo feno fahatezerana. Tsy mampiova na inona na inona anefa izany natao izany fa mbola fanampiana ny fanorisorenana ny tena ihany... indrindra raha tsy mankasitraka ny gidragidra tahaka ireny izay nanatrika teny. Dia manampoiza ary ho voasazy fa aza ny hafa no endrikendrehana ho anton'izany sazy izany avy eo fa kitoatoa nataonao ihany no niaviany.
Farany: Eo amin'ny resaka sazy dia lasa lavitra avy hatrany ny saina. Hakatona ve izany ny kianjan'i Mahamasina? Sa ny ekipa no handoa onitra noho ny tsy mety nataon'ny mpijeriny? Dia niitatra ny eritreritra hoe sao dia nisy nanozona kosa tahaka ny ozona nataon'i Kristy tamin'ilay aviavin'i Betania maina vetivety teo hoe :"Rehefa akatonao amin'ny hetsiky mpitondra fivavahana io kianjan'i Mahamasina io dia aleo hikatona mihitsy (mandritra ny taona maro!)". Dia ho inona izany no hampiasana azy sisa? Fa aleo tsorina ny resaka: misy dia misy ny maniry ny hikatonan'ny kianjan'i Mahamasina tsy ho azo anaovana na inona na inona... sady tsy tokony hanaovana matso amin'ny 26 jona ihany noho ny didim-pitondrana izay navoaka... sa ho "exceptionnel" amin'io fotoana io? Izay tiany atao ihany io ka!!!
Eto ampanombohana aho dia mankasitraka indrindra ireo Malagasy any ampitan-dranomasina tsy sasatra mihitsy ny manadihady sy miady hevitra amin'ny zavamisy eto Madagasikara. Ianareo amin'ny ankapobeny no toy ny mpanetsika anay mpikatroka aty an-tanindrazana mety ho valaka indraindray mahita ny heverina ho tsy firaharahiana ataon'ny sarambamben'ny olona. Raha in-telo andro misesy izay Atoa Ravalomanana no niantso tamin'ny finday ho ren'ny mpandala ny ara-dalàna (ny satan'ny maputo sy ny tovana tany Addis Abeba) dia torohevitra ankolaka izany ilazana fa aty an-tanindrazana indray izao no tokony ho kianja ifaninanana sy ezahina fehezina ao anatin'ny herinandro vitsivitsy. Raha tarafina manko dia tahaka ireny hoe matoky tena ireny ny mpifehy ny fahefana amin'izao fotoana izao ary tahaka ireny hoe efa roso ity tsa mimpody intsony, dia resaka saikolojia no tena ambadika ary tsy tokony ho lavon'izany ny aty amin'ny mpandala ny ara-dalàna eto an-tanindrazana.
Tsikaritra
Eny amin'iny faritra Andavamamba iny manoloana indrindra ny fiangonana ara-pilazantsara dia misy irony takelaby be velarana fametrahana dokambarotra irony. Ny tonga dia misongadina amin'ity takelaby ity moa dia ny famantarana ny repoblika malagasy mivolombolamena ahitana ny sarina ravinala, sy lohan'omby. Dia voasoratra tsara fa hoe averina amin'ny vahoaka masi-mandidy ny fahefana... tsy tena tadidiko intsony ny tohiny fa mifanahatahaka amin'ny hoe amin'ny fanaovana fifidianana solombavambahoaka. Dia lasa ny saiko...Eken'ny mpitana ny fahefana ankehitriny ve raha misy olona na vondron'olona mametaka ny heviny amin'ireny takelaby fandoavam-bola ireny koa manao hoe Arosoy ary ny fifidianana filoham-pirenena hitsapana ny fitiavan'ny olona anao? Raha tena sahy izy dia izay idirana fa be no ho faly amin'ny ankolafy rehetra sy ny ivelan'ny ankolafy.
Hiantso hiresaka hoe?
Tena zavatra mahafinaritra indray izany hoe mandre teny avy amin'ny lohan'ny mpitana ny fahefana miantso indray hifampidinika indray, eny fa na dia tsy noraharahiana aza izay efa nifampidinihana sy nanaovana sonia mihitsy tamin'ny herintaona. Saingy aoka tsy hofitapitahana ka hoe ny hanatontosana ny fifidianana no hanaovana izany fifampidinihana izany, tena andrasana mihitsy anie ilay fifidianana fa mba iarahana manatontosa ny fanantanterahana azy e! Ny dikan'ny fiaraha-mitantana efa nifampizarana, ary tsy mbola nandramana akory dia lazaina sahady fa tsy nahomby, dia ny hahamarin-toerana izany fifidianana izany. Noho izany, efa vita avokoa ny dinika mankamin'izany fifidianana izany ka tsy ilàna fifampidinihana indray... ny fandrafetana ilay rafitra iraisana efa nifanarahana tany Maputo sy Addis Abeba izay hofaranana amin'ny karazam-pifidianana no efa vokatry ny dinika... fa ny fanatanterahana azy sisa... dia io mbola mampikatso ny zava-drehetra io izao.
Resaka radio eto amin'ny tanàna
Rehefa misy ny resaky ny radio anankiray milaza fa niteny izao hoe na niteny izaroa ny radio iray hafa izay mifanohitra firehana aminy indrindra indrindra dia vaovao diso tanteraka izay no lazainy fa nambaran'io radio mifanohitra firehana aminy io ary ao anatin'ny famafazan-dainga sy ny fiampangana lainga izy izay. Hahatsotra ny resaka, tsy ilaina manonona ny anaran'ny radio fahazavana ny radio antsiva sy ny radio viva, dia tahaka izany ihany koa tsy ilaina manonona ny anaran'ny radio viva na/sy ny radio antsiva ny radio fahazavana. Miala tsiny fa misy radiom-piangonana moa voatonona... ary fantatro tsara fa tsy milaza izay lazain'ny radio hafa mihitsy ny iray amin'ireo radio ireo nefa misy kosa ny tsy mitsahatra ny mamelively ny radio hafa. Fehiny: raha misy izany radio na televiziona iray miteny hoe izao no lazain'ny radio na tele izao na hoe izao no re tamin'ny resaka nifanaovan'ny mpanao gazetin'i ... tamin'ny mpanao politika ranona... nefa ireo teneniny ireo dia mifanohitra firehana aminy dia mahimahiana fa mety hisy lainga ao anatin'izay. Ny tena mampanahy aza, araka ny notakariko tao amin'ny paikady miaramila maoderina nadikako vao tsy ela tao amin'ny Global Voices Online teny malagasy, dia paika entina handrisihana ny olona hanao "valifaty" mialoha ka manosika azy hanao ny tsy mety toy ny fandrobana fananan'olona, famonoana na fandratrana olona ahafahana mangeja tanteraka ny olon-drehetra no ao ambadik'ireny famafazana lainga fampiadiana olona ireny.
Farany,
Asa raha tsikaritrareo fa toa kamokamo izay ihany ny tena manoratra etoana fa satria moa aty an-tanindrazana indray izao no sehatra dia aleo tairina ny rehetra, saingy tsy ho amina fanaovana herisetra eo amin'ny samy olona na oviana na oviana.
Jentilisa 26 febroary 2010 amin'ny 01:01 eto Antananarivo
Misy ny ohabolan-drazana manao hoe manalasala toa vozon'akoho, ariana toa hena, hohanina toa taolana. Toa izany no fijeriko ny hamaroan'ny olona (na ny havitsiany, araka ny fomba fijery) tonga teny Antsonjombe ny andron'ny Asabotsy 20 febroary 2010. Izao manko: Afaka miteny soa aman-tsara sady maneso ireo izay tsy mankasitraka ny hetsika manao hoe vitsy ny olona nanatrika tany. Afaka miteny soa amantsara ihany koa anefa ireo mpanaraka ny hetsika milaza hoe betsaka ireo olona tonga ireo. Tsy diso velively ny mpitarika raha nilaza hoe: "Raha tany amin'ny kianjan'Antsahamanitra isika dia tsy antonona ny kianja" sy ny hoe "Efa betsaka isika ireo fa mbola tsy ampy!"
Marihina fa ny mpanoratra dia niserana ihany noho ny asa aman-draharaha tsy azo bangana olona. Efa tsy niasa ihany manko ny tena ny alakamisy 18 febroary 2010 tontolo andro nanatontosa ilay androm-bavaka sy fibebahana, ary nanao ny fifadian-kanina ihany koa. Tamin'ity andro Asabotsy ity kosa dia ny mitataovovonana ihany no teny nanomboka tamin'ny 12:10 ka hatramin'ny 13:35,izany hoe nandingana sakafo atoandro, nefa ny tena fotoana dia amin'ny 14:00 vao manomboka. Ny fanafanana fotoana sy ny asam-pandroahana ny asan'ny maizina ihany noho izany no natrehina. Indrisy moa fa maro tamin'ny namana fantatra ihany koa no tsy afaka tamin'ity fotoana iray lehibe ity.
Teo am-pahatongavana niala tamin'ny fiara fitaterana aho dia gaga tamin'ny hamaroan'ireto fiara lehibe dimy an'ny mpitandro ny filaminana feno an-dry zalahy sy fiara tsy mataho-dalana iray ka izy rehetra ireo dia mirongo fitaovam-piadiana fitondra miady fa tsy fitandroana filaminana velively. Ny fiara lehibe roa aza moa dia kely foana tsy nibahanany ny vavahady fidirana mankao an-kianja izay tokana ihany moa. Ry zalahy koa mikarenjy etsy sy eroa miaraka amin'ny basy ka mahasadaikatra ny olona ny hifanena aminy. Nisy aza moa rehefa iny tonga teo iny ilay fiara fitaterana nitondra ahy no loa-pahatezerana mihitsy ny sasantsasany amin'ireo vehivavy tao anaty fiara nahita azy ireo. Tsy dia nahagaga loatra noho izany raha nadiodio izany hoe tsy nisy olo-tsotra loatra teo am-bavahady fidirana fa nihatakataka lavitra angaha. Ren'ny mpitondra fivavahana angaha izany toe-javatra izany, na nisy no niantso azy ireo tamin'ny finday manontany raha misy marina ny fotoana na tsia, ka nahatery azy ireo nizara programa ireo miaramila rehetra hitany teny ivelany ireo sy niangaviana ireo miaramila somary hihatakataka kokoa. Nanaiky izany ny mpitandro ny filaminana ka nanakisaka ireo kamiao tany ho any amin'ny 80 metatra andrefan'ny vavahady fidirana. Vita izany rehetra izany vao somary nisy olona nivezivezy teo am-bavahady.
Tahatahaka ny ahoana moa izany ireo karazan'olona tonga tamin'ity fotoam-pivavahana ankalamanjana ity? Raha atao indray mitopy maso ny nisongadina dia ireo efa zokiolona indrindra ny vehivavy no tena misongadina avy hatrany. Ireo no misy mpinamana angaha ka hitahita ho misy miarakaraka na manao andiany. Ny lehilahy efa zokiolona kosa matetika ny hita eny dia mandeha tsirairay no tena maro. Manaraka izany indray amin'ny hamaroana ireo somary fianakaviana kely ka olon-dehibe omban-janaka na zafikely, ary tena mbola zaza tokoa ireo manaraka ireo. Avy eo vao ny tanora matotra izany hoe ireo mananontanona na mihoatra ny 30 taona no maningatsingana teny ho eny ka miaraka amim-bady na main'olo-tiana fa tsy miaraka andiany toy ny mpinamana. Tsy tena tsipalotra kosa izany hoe tanora matotra mpinamana maromaro niaraka ho amin'ity fotoam-pivavahana ity izany.
Ny vitsy an'isa indrindra tadiavina mihitsy vao mety ahitana dia ny zatovo vatombatony feno taona hifidy na ankatoka ho amin'izany. Fahabangana lehibe ny tsy nahitana loatra ity sokajin'olona notononiko farany ity. Izany hoe azo heverina fa tsy vaindohan-draharaha ho azy ireo mihitsy ny karazan-javatra tahaka ny natao tamin'ny andron'ny Asabotsy ity. Isika Malagasy anefa dia firenena maro an'isa ny tanora ary mandrafitra ny ampahany betsaka mihitsy aza. Azo lazaina manko hoe fotoam- pivavahana kapomanta fotsiny no teny fa tsy nasiana na tsy nolazaina mihitsy kosa ny hisiana karazana rindran-kira evanjelika. Raha iretsy maro an'isa tonga iretsy dia mazava tsara fa tonga dia ny ventin-dresaka sy ny votoatin-draharaha no tena anton-diany fa tsy miraharaha loatra intsony izay endrin-javatra manintona. Tsy mahasarika ny zatovo loatra anefa ny toy izany araka ny fijeriko, ka tsy mahagaga loatra raha tsy hita tamin-javatra tahaka itony ireo zatovo 20 ka hatramin'ny 30 taona eo ho eo ireo.
Aiza ho aiza noho izany ny heveriko ho lesoka mila harenina ho amin'ny manaraka? Sarotra be ny miresaka azy ity satria mety azo sokajiana hoe ravindraviny hanintonana fihetseham-po na mampientanentana no tsy natao mihitsy; singaniko amin'izany ny hira ataon'olo-tsotra na ataon'ny antoko mpihira. Ny karazana foto- pisainana protestanta, ananan'ny ankamaroan'ny mpitondra fivavahana mandrafitra ity hetsika ity, dia manifika avy hatrany izay mety ho tsy dia ilaina loatra ho amin'ny fanamafisana na fijoroana amin'ny finoana ary matetika moa dia ireny antsipirian-javatra ireny no mahatriatra ny dia mandrakariva. Azoko heverina anefa fa azo ifampiresahana tsara ry zareo hijery manokana ny eo amin'ity lafiny hira ity hahatonga ny zatovo hahatapa-kevitra sy hazoto fa hanatrika sy handray anjara amin'ny hetsika amin'ny manaraka.
Faharoa manarakaraka izany dia tsy ampy mihitsy ny fanentanana, ary fantatry ny ao amin'ny hetsiky ny mpitondra fivavahana tsara izany. Ny radio fahazavana irery ihany no nanaovana fanentanana ho amin'ny fotoana tahaka itony, izany hoe mba manana ny lanjany ihany izany ilay radio na dia maro aza ny faritra tsy mahazo tsara azy io na dia eto an-drenivohitra izao aza, ka tsy atao mahagaga raha mismisy ihany ny tsy mahalala akory ny fisian'ity fotoam-pivavahana ity. Efa hitan-dry zareo mpitarika moa iny ka ho hita eo amin'ny manaraka. Mbola banga amin'ny fanentanana ihany koa ny fifanentanan'ny olona hanatrika ny fotoana. Izay tena resy lahatra sy mazoto ihany no tonga, saingy tsara halalinina kokoa angaha ny fahasahian'ny olona hitarika ny namana ho tonga amin'ny fotoana tahaka ireny... tsy hanery ny olona handeha na ho tezitra amin'izay tsy handeha fa handresy lahatra ho amin'ny fiaraha-mientana kosa.
Toro-hevitra ho an'ny mpitarika noho izany ny hakany tarika mpihira evanjelika mihitsy na handray an-tanana ny fanangonana sy fampivoriana ary fanentanana ireo tanora mety hananganana antoko mpihira "vonjimaika" ho an'ny hetsika fa heveriko ho lalana iray hahatonga fifanentanana eo amin'ny samy tanora io ka hameno tsikelikely ny banga sy hampiroborobo ny hetsika. Tsy maintsy manana mpitarika hisahana lafiny hira na zavakanto noho izany ny ao amin'ny hetsiky ny mpitondra fivavahana raha mbola ho lalandavitra ity hetsika ho amin'ny fampijoroana ny fahamarinana ity. Izay aloha no voasoratro etoana ho fanavazavana ho anareo mamadibadika te-hahafantatra ny fandehan'ny zavamisy aty Madagasikara fa raha ny tena manokana aloha dia ao anatin'ireo tsy afa-po loatra... sady tsy afa-nanatrika ny ventim-potoana rahateo moa. Hofaranako amin'ny fomba fiteny malagasy indray angaha izy ity tahaka ny nanombohako azy ka hanoratako hoe ataovy toy ny voankazo an'ala izay voasoratra izay, ny mamy atelemo ary ny mangidy kosa aloavy. Sa inona hoy ianareo no tokony hatao?
Nisy nametraka ny lohateny ho teny tarigetra, nisy kosa ny nanao azy ho tenim-panesoana. Olombelona va no hiankinana? Ny an'ny mpino dia Andriamanitra ihany no fiantehitra. Efa herintaona mahery izay no nanao sangodim-panina teto ny tontolom-bolongana Malagasy ary misy aza ireo mpiray tanindrazana no milaza fa leo sy boboky ny lohahevitra #madagascar mandeha any amin'ny valan-tserasera any. Misy ny namana no manambara fa toa fanasana atidoha no tena betsaka amin'io lohahevitra io, mibahan-toerana manko ny resaka politika. Samy manana ny vaindohan-draharahany ny tsirairay, ary mariky ny fahafahana izany, ka tsy tokony hisy ny hanome tsiny amin'izay safidy zon'ny tsirairay. Samy te-hampandroso an'ity Madagasikara ity ny tsirairay fa ny lasitra iaingana no tsy itovizan-kevitra amin'ny ankapobeny.
Efa ela aho no te-hamoaka lahatsoratra fa dia tahaka ny misy hatrany ny sakana sy ny sampona isan-karazany. Fikirizana sy fifantohana lehibe noho izany vao mahatafavoaka izany lahatsoratra iray izany. Hamoaka sy hamehy araka izay azoko atao ity nodinihako toa mifandraika amin'ny zava-misy eto Madagasikara ity aho satria tsy ady amin'ny alalan'ny hery sy ny saina no tena lehibe eto, araka ny fijeriko, fa ady ara-panahy indrindra indrindra. Izay no maharesy lahatra ahy fa lalam-paharesena ho antsika mpandala ny ara-dalàna izany lalana mampiasa hery sy tafika ary fitaovam-piadiana izany. Lasa mampiditra adihevitra sahady indray aho nefa tsy dia any loatra no foto-dahatsoratra. Indro ary ireo karazam-pahazavana azoko nandritra ny fifadian-kanina nataoko tamin'ny Asabotsy 30 janoary izay niraisana tamin'ireo nanatrika ny Hetsika Jesoa Kristy ho an'i Madagasikara nanerana an'i Madagasikara.
Ny fanazavan-kevitra apetrako dia miainga amin'izay hita ao amin'ny Filazantsaran'i Marka 9 : 14 - 29 izay azonao vakiana soa aman-tsara na tsy averiko etoana aza. Toy izao manaraka izao no tsipalotro :
1 _ Raha tonga Jesoa dia olona niady hevitra tamin'ny mpianany [mpanara-dia azy] no hitany fa tsy nisy resaka fihainoana na endrika fotoam-pivavahana na asam-panafahana [asam-panasitranana]. Fanaontsika mihitsy io indrindra amin'izao vanim- potoanan'ny fahalalahana izao, ary tsy misy antony mahadiso izany araka ny eritreritsika. Saingy izao, very andro fotsiny isika ary mandany fotoana izay mety ho sarobidy dia sarobidy amintsika. Mety hiainga ao anatin'izany adihevitra izany ny filazana hoe fandaniam-potoana fotsiny izany fivavahana izany fa tsy misy asany akory. Tsy hoe tsy nahavita nanasitrana ilay azom-panahy moana ny mpianatra dia tsy izy izay fivavahana nataony sy ny iraka nampanaovina azy fa ilay finoana no adino na ny eritreritr'izay tokony hanasitrana ihany koa no mety manao sahady any am-pony any hoe ho voavaha ve ity olana ity? Tsy nahagaga i Jesoa raha nanondro izay teo ho "taranaka tsy mino".
2 _ Toa tena aretina sarotra afaka [na olana saro-bahana] tokoa ity natrehina ary rehefa natao teo anoloan'i Jesoa ilay marary dia indro fa maneho ny heriny indray ilay krizy ary tena nanao izay hampitsikasikasina ilay olona sy hahatrotraka dia trotraka azy. Matetika ny olona no kivy ambony ihany raha vao miatrika ny hitany sy mahita ny herin'ilay olana atrehiny, manjera azy anaty afo sy manempotra azy any anaty rano hoe? Soa ihany fa tsy ny hijery ny hasarotan'ny olana na ny halehiben'ny aretina na ny herin'ny fanahy maloto no nahatongavan'i Jesoa teo amin'io fotoana io fa ny hanafaka ilay olona azom-pahoriana sy gejain'ny fanahy ratsy mamehy ilay olona ho moana tsy afa-miteny.
3 _ Ny zavatra rehetra dia hain'ny mino : Matetika ny mpino dia heverina ho olona badobado na vendrambendrana. Betsaka ihany koa ireo olona no mampifanohitra ny finoana sy ny fahalalàna na fahaizana. Mahay miaraka tsara ny finoana sy ny fahaizana na dia natao matetika aza izay hampifandrafy azy. Afaka mifampisedra tsara anefa ny roa tonta fa ny hafatra mipetraka eto dia hoe "hay avokoa ny zavatra rehetra..." eny fa na dia ny heverina ho tsy azo tanterahina araka ny takatry ny sain'olombelona amin'iny vanim-potoana iny aza (impossible). Tsy tokony hitarika ny olona hanaotao foana na handositra sy tsy hanaiky ny zavamisy izany fa hisedra amim-pitokiana ny zava-tsarotra hodiavina rehetra.
4 _ Niteny tamim-pahefana ny fanahy moana sy marenina ny Tompo, tsy ilay fantatry ny olona hoe "moana" ihany no nobaikoana fa nitenenany ihany koa ilay "marenina". Sakana eo amin'ny fifampitan-kafatra izany fahasembanana eo amin'ny fihainoana na fitenenana saingy tsy nahasakana ny Tompo tsy hiteny izany. Fahadalàna ve no nataony mbola hiteny na dia lazaina fa marenina aza ilay nitenenana? Misy ny fombam-pitenenana manao hoe tsy misy marenina tahaka ny minia tsy te-hihaino. Mampitodika amin'ny zava-misy atrehina izy ity. Impiry impiry no niantsoantsoana olona hanao izatsy na izaroa nefa toa zary fandrangitana sy manao izay hahatezitra no setriny. Mety hanao hoe tsy ampy fahefana angaha ny mpiantso ka izany no tsy iraharahian'izay itenenana? Na izany aza nanaraka ny baiko nolazain'i Jesoa ihany ilay fanahy ninia nanentsi-tadìny ka afaka tery ilay olona voageja teo.
5 _ Amin'ny fotoana na fihetsika tsy ampoizina indrindra no nisian'ny famonjena ilay olona. Noheverina fa toa hanohitra araka izay tratry ny heriny no nataon'ilay fanahy maloto hay tsipaky ny miala aina araka ny filazan'ny olona. Noheverina fa tsy ho afa-misaraka intsony ilay olona sy ilay fanahy, rehefa nialan'ilay fanahy ilay olona dia tsy nihetsika intsony ka nampihoraka ny mpanatrika hoe "Maty". Saingy noraisin'i Jesoa ny tanan'ilay olona ary dia nitsangana. Mety hisy ny hihevitra fa rehefa tsy mahahetsika intsony ny olona rehefa nampijaliana nandritra ny fotoana maharitra dia izay no izy. Tsia! mbola eo ny tanan'ny Tompo hampitsagana azy azy haneho azy amin'iny olona hoe mbola velona. Fa izao anefa no tsarovy : rehefa nanontanian'ny mpianatra mangingina ny Tompo dia hoy ny navaliny hoe tsy misy fanafana ankoatra ny Fivavahana sy ny fifadian-kanina rehefa amin'ny karazany toy izany.
Koa ho an'ny mpino te-hanala ny tsy fifampihainoana manjaka eto amin'ny firenena amin'izao fotoana izao. Indro fa natoro anao ny lalana ivoahana amin'izao krizy izao. Nisy ireo nanentana ny olona hanao androm-pibebahana sy vavaka fifadian-kanina mandritra ny tontolo andron'ny 18 febroary 2010 ho avy izao izay mifanandrify indrindra amin'ny fihaonana hamahana ny krizy manjaka eto Madagasikara. Mahavariana fa na dia andro hafa aza no nokasain'ny mpikarakara hanaovana io dinika io dia nanjary nitontona tamin'ny androm-panentanana hanaovana izany vavaka fifadian-kanina sy fibebahana izany. Izaho manokana, tsy tereko velively ianao hitovy hevitra amiko, dia mahita izany ho asan-tanan'Andriamanitra hohararaotintsika Malagasy hanatanteraka ny fihetsika mialoha ny hanaovana tenim-pahefana handroahana ny fanahy maloto ho any an-davaky ny helo, koa atokany ny fotoananao amin'io andro iray io. Tsy adihevitra intsony no hapetraka fa ilay lohateny hoe "Minoa fotsiny ihany" fa dia ho fandaniam-potoana tokoa raha hanao ihany ianao neefa tsy hino ilay valim-bavaka hamoahana ity Madagasikara malalantsika ity hiala amin'ny kizo.
Efa ela aho no te-hanoratra ho anareo saingy sampona mahazo ny fahakamoana hampita ny hevitra indraindray. Mbola ao anaty krizy koa angaha hany ka raha manana hevitra tsy iraisana amin'ny besinimaro loatra dia heverina ho mpamadika avy hatrany. Efa zatra ny nanoratra ny hevitro aho ka mitandro hatrany ny fahafahako miteny amin'ny alalan'ny bolongana angaha. Be ihany ny hevitro no toa notanterahina ihany am-bolana manaraka. Tojo firehana misedra na mifanohitra ny an'ny besinimaro indray ny tena ankehitriny... nefa tsy ataoko ho sakana velively raha hifanohitra izay mety ho hevitrareo ny soratako etoana.
Izay no ela fa dia atao toy ny donak'afon'Analakely izy ity ka avy hatrany dia any am-bovonana. Mpitandro ny fandriampahalemana araka izay fetran'ny azo atao aho, efa tsinjonareo amin'ny fomba fanoratro ihany. Tsy te-hahita olo-tsotra tra-boina toy izay nitranga tamin'ny 7 febroary 2009 intsony aho... ka hoe tsy raharahiana intsony ny ain'olona noho ny fitiavam-pahefana sy voninahitra ary seza, na an'iza izany na an'iza. Mazava loatra aho raha nankasitraka ny Loa-bary an-dasy notanterahina tetsy amin'ny Carlton Anosy tamin'ny fiandohan'ity volana ity. Fitadiavam-bahaolana hanerena ny ankolafy efatra hifampidinika hampandeha ny tetezamita hizorana amin'ny Repoblika tsy misy ra mandriaka intsony no atao, raha mbola azo atao ihany koa izany. Nahoana no andrandraina ny hiavian'ny tafika vahiny raha mba mety ho voavaha eto an-toerana ihany ny olana? Saingy maro loatra no tsy te-hahalala intsony izay fitadiavam-bahaolana avy amina Malagasy... ary lazaiko indrindra ny mpanao politika avy amin'ny ankolafy efatra mihitsy ka tsy niraharaha izay antso ho amina fifampidinihana izay.
Fijeriko dia te-hijoro ho toy ny "ray aman-dreny" te-ho ambonin'ny fironana misy tokoa Atoa Fetison Rakoto Andrinirina, raha nandray iny fanapahan-kevitra iny, ary mametraka fa mendrika azy tokoa ny nanendrena azy ho filoha mpiara-mitantana, izay nanasa na dia ireo mpifanandrina aminy ara-politika aza. Lalana nankany amin'ny tetezamita iraisana tokoa no nokasainy, saingy ny omby indray mandry moa tsy indray mifoha. Tsy nahay nanararaotra iny fotoana tokana nampananontanona ny fahitana vahaolana iny ny ankamaroan'ny mpanao politika malagasy fa nifampibaiko tsy hisy hahazo manatrika ny fotoana sy ny filazana fa tsy manaiky ny hanatontosana iny hoe ny lehibe no naverimberina. Tsy nisy nandre mivantana izany baiko izany ka manahirana ny mieritreritra azy. Atao ahoana moa fa dia izay izany no izy. Noho izaho mpandala ny tsy fampiasana herisetra dia tsara amiko ny fanapahan-kevitra toy ireny fa tsy manao toy ny rafotsibe very laona ka hiandry izay igadonany. Tsy vahaolana mihitsy ny tsy fandraisana andraikitra. Hatreo ihany aloha.
Tsy dia maro ny tononkalon'ny tolona ary mampieritreritra aza indraindray hoe tankina hatreo angaha ny aingam-panahin'ny mpanoratra Malagasy no tsy dia ahitana tononkalo na hira fitolomana ankoatra ny "Iny Lalana Iny" izao toe-draharaha misy eto Madagasikara izao? Koa hanentsenana ny banga dia hanolotra manokana ireo tononkalo notsimponiko teny ho eny aho:
NITSO-DRANO
Ny sainao nikotrika Ny tananao namotika Fananam-pirenena Sy harena sesehena
Ny vavanao nibaiko Ny tongotrao nijaiko handrava izay nijoro nojerena an-tanam-polo
Moa tsy handatsa havana Raha fitiavan-tanindrazana No hadika sotasota Moa tsy heloka sy ota
Mpandroba efa vonona Lazaina fa mpitolona Ka ny voina an-tsitra-po No natao mahery fo
Fa ianao dia ianao indrindra No nanainga tongotra namindra nitso-drano hoe: mandehana! Tanteraho ny fanimbana
Rakotobenja Léonard Efraïma
TSY IANAO
Tsy ianao no olona ory ry miaritra ny ngidiny Tsy ianao mihitsy akory no lazaina ho faraidiny Tsy ianao manao ny marina nefa indrisy fa sahirana Na ianao izay te hiarina fa tsy manana hamikirana.
Tsy ianao manjoni-dava f'efa reraky ny tolona, Na ianao mikombom-bava nony injay enjehin'olona. Tsy ianao izay matin-kitsaka nefa tsy afaka mamaly Tsy ianao mamitsapitsaka, matim-bono sy mijaly.
Fa ny farafahoriana dia ny manam-pahefana Izay mampiasa habibiana fa ambonin'ny lalàna, Satria senton'ny mpitolona no mozika fitsinjahany, Ary ranomason'olona nomba hiram-pivavahany.
Ireo no farafahoriana tsy mahita fiadanana. Ireo no ndeha hitomaniana f'efa maty am-pitsanganana. Maty fa tsy vazivazy, vatana mijoro sisa, Ka inoana fa tsy ho azy izany atao hoe paradisa.
Sedera Ravalison
AKON'ANTSAHAMANITRA
Toa tsinjoko misokatra ny lanitra, mitsiky indray ny ampitso Tsy ho resinao ny marina, Andriamanitra tsy ho diso Ny fahanginanay izay mino, tsy midika ho faharesena Fa izahay na tsy miteny, miaina tokim-pamonjena
Araho anie ity tantara, tena nisy sy niainana sanatria tsy anganongano Very ny asa fivelomana, fafy lainga, fandrahonana,maso be manganohano Tsy zonao ny miteny, na hoe hilaza hevitra, sa ianao te ho voasambotra ? Migadragadra fahatany, tsy afaka hiantso fahamarinana na koa mba hisarangotra
Miandrandra fahafahana sy tokim-piadanana isika malagasy, Ka somary very hevitra sy toa niraviravy tanana ary koa nangasihasy Fandrobana, fandravana,herisetra,mahatahotra ary tena tsy mitsitsy Ireo no rivotra nafafy izay nataon-dralilison, ry Sarla, ny FIS
Nangina koa ny fiangonana, F'angaha tsy misy fahavononana? Maromaro tsy hay tononina, no kivy ketraka sy tsy nahita fiononana, Ary tsoriko etoana fa toa tsy nanana hery akory hamonjena fiangonana, Toa resy ê, ka hany hery dia miandry eto ny fotoana izay higadonany
Ka hafaliana anie ny anay, nisentosento ravoravo fa toa misokatra ny lanitra Raha vao nahare sy nilazana, fa isan-kasabotsy dia hofenoina Antsahamanitra Hiaraka hanandra-bavaka, hiara-hihira fiderana, hiantso indray ilay Ray tsy To Hijery ireto malagasy, trotraky ny tsy rariny ka miandrandra Indra Fo
Izaho mino, isika mino fa ny tanan'Andriamanitra dia mamikitra tsy manadino Tan-Tsorony matanjaka, tsy hita maso, tsy mba raraka no nomeny antsika mino Ka na basy marovava, miaramila sy forongony, no miatrana hanandevo vonona hamono Andriamanitra no Niaro sy Niambina ny isan-tokony,tena tsapa tsy honohono
Ka andeha re ry Antananarivo, tsy resy ianao, fa mifohaza ary aza mety lao Raiso ny baibolinao, ahondreho ny lohanao, antsoy ny Tompo izao dia zao, Manokana ianao fotoana, isan'andro isan'ora, ka asandratonao ny Hanitra Ankasitrahan'ilay Tompo,mandra-piandry ny sabotsy ho feno indray Antsahamanitra%
Tranainy, Afrika 20 janvier 2010 à 09H16
'ZAHAY
'Zahay dia tsy maintsy mamaky bantsilana ireo izay tsy mety ka mila hotenenina. Tsy tantinay mantsy raha toa mitongilana Irony vilany kanefa tsy harenina.
'Zahay tsy hipetraka intsony ho mpitazana Ny olona adala efa manary lamba. Ho anay tena masina ny tanindrazana, Tsy ampitantanina olona jamba.
'Zahay tsy hijanona intsony ho mpijery Na hoe mpitehaka fotsiny ihany F'ilay Gasikara tsy foinay ho very, Tsy tianay hiverina ho zanatany.
'Zahay tsy hijanona intsony ho mpifatotra; Alanay ny tady nangeja ny lasy. Ny anay ny safidy, safidy efa matotra: "Tsy mila mpanjanaka ny Malagasy".
Dadan'i Zina
MBA HO IRAY...
Mba ho iray no tarigetra Sady vavaky ny mpino; Saingy ny tsy marin-toetra Dia mikimpy, manadino Sy maneso ireo mivonona Hampiray sy hampihavana; Nefa mbola sahy mitonona, Ho mpitory ny fitiavana.
Izany ve no hoe mpivavaka Tena mendrika hoekena? Sao mpamarina any an-davaka Sy mpambotry firenena?
Mitomany anao ny lanitra Ry minia mialangalana; Ianao izay miantso an'Andriamanitra Nefa dia mivily lalana. Mitomany anao satria Ny Mpaminany tena mendrika, Sahy mijoro, miara-dia Fa tsy mba miafinafin'endrika.
Sedera Ravalison
HANDRESY
Tsy maintsy misy zavatra mankarary fo ety an-tany ety Tsy maintsy misy ady mahavalaka ny loha sy tena mankahia
Ao ny velam-pandrika, ao ny sotasota hanakana ny dia Ao ny fivadihana sy ny velina kanota ataon'ireo tsy tia.
F'izao, izay mino sy matoky an'Ilay Kristy Handresy sy ho voasoratra amin'ny bokin' ny fiainana doria.
Rakotomalala Rivoniaina Rija
REHEFA...
Rehefa anaovana herisetra ny olona ry fiangonana, Na enjehina isan'andro sy iharam-pandrahonana; Aminay ny toy izany dia porofo iray mazava F'Andriamanitra mihitsy no efa notampenam-bava.
Rehefa aiditra am-ponja sady anaovana antsonjay Ny namana mpanao gazety manapotsitra ny vay; Aminay ny toy izany dia maneho sy manambara: Didy jadona no iainana eto Madagasikara
Rehefa ampiharina isan'andro ny karazana amboletra: Ka ny manam-pahefana lasa rain'ny herisetra; Aminay ny toy izany dia midika tsotr'izao F'ianao mitonona ho mpitondra no efa "tsisy kalitao"
Rehefa hita miharihary f'efa lo ny fitondrana, Fa ny olona tsy marina no arovan'ny lalàna; Aminay ny toy izany fitondrana tsy azo ekena: Mila arodana avy hatrany fa manimba firenena.
Sedera Ravalison (13 janoary 2010)
Marihina fa ireo rehetra ireo dia nalaina tao amin'ny gazety Tia Tanindrazana nivoaka nandritra ity volana janoary 2010 hivalona ity avokoa. Raha te-hametraka hevitra na hanohy ny aingam-panahin'ireo mpanoratra ireo ianao dia tsarovy ny mametraka izay soratanao amina vakiraoka (brouillon) aloha; avy eo dia ankotrihinao ny takelaka (actualiser) dia apetrakao amin'ny toerana fametrahana azy ny lahatsoratrao ary feboinao avokoa izay tokony fenoina dia mirary aho fa tsy ho tratran'ilay filazana hoe tsy mahazo alalana hametraka hevitra iny ianao.
Mety tsy hampino anareo ny zavatra lazaiko saingy rehefa namaky ity boky ity aho dia resy lahatra ihany fa nakana saina tamina roman (tantara noforonina malagasy) ihany ny zava-nitranga tamin'iny 26 janoary 2010 iny. Holazaiko anareo eo ihany ny antony fa hiresaka zavatra manodidina ity tantara nampahonena teto amin'ny firenena ity ihany isika.
Tsikaritra kely tamin'ny TVM
Nijery baolina ny tena ka teo amin'ny firavana ara-dalàna nisarahana ady sahala dia nandefa vaovao kely ny vaovao an-tsarin'ny TVM. Fanararaotra hamoahana ny vaovaon'ny fitondrana tokoa ny fotoana mahavory lanona ny mpankafy baolina fandaka sahala amin'izao sady samy ekipa goavana rahateo no nifanandrina. Mialoha izany, amin'ny maha-alatsinainy ny andro dia nampahatsiahy ny zava-nisy andro alatsinainy tahaka izao tamin'ny herintaona ny televiziona, sary hafa mbola tsy nivoaka firy tamin'ny haino aman-jery samihafa. Ny famakiana sy ny rodorodo efa hitantsika taty amin'ny aterineto ihany fa ity iray ity no mbola tsy nivoaka firy.
Tovolahy iray no nitondra karazana farango vy anankiroa, nahazo ny terrasse, sady misy kiririoka teny ambavany no namaky fitaratra tranobe vaovao tamin'ny farango roa nentiny. Heno tsara ny hatezeran'ny olona sy ny fandavana tsy hanaovana ilay fomba ratsy fa tsy noraharahiany izany. Ny tsy tao an-tsain'ilay tovolahy dia nisy badge mavomavo niambozonan-dranamana. Tsy nahatsikaritra io aho fa ilay teo akaikiko no nihoraka avy hatrany ka nanaitra ahy ihany koa ny fisiany. Anisan'ny mpiandraikitra ny tolona ve ranamana io raha niambozona badge teny an-tratrany? Na tsy mety miroso aza ny famotorana tsy maintsy lazaina izay tsikaritra izay ho singa hanaovana ny fanadihadiana rahatrizay.
Tsy sahin'ny ankilany mafana fo lazaina loatra
Misy ireo olona minia mampitadidy ny maha-alatsinainy nisian'ilay androm-pisaonana teto amin'ny firenena. Tsy à l'aise loatra indray anefa ny tena mafana fo tamin'ireny tolona nataony ireny rehefa hotsarovana ity andro iray ity. Minia tsy miresaka mihitsy ry zareo raha ny alatsinainy izay aloha no lazaina fa ny talata 26 janoary 2010 no tsy fantatra hanao ahoana amin'izay ny ho resaka. Angamba hieritreritra ny ho fialana bala amin'izay adihevitra mety hitranga ry zareo saingy rano raraka tsy azo raofina intsony ireny ka aleo samy hitsakotsako izay vitany.
Ny tena mahalasa vinany koa dia toa tadiavin'ny mpitarika ny tolona hamerenana ny ara-dalàna handalovana fotsiny ihany koa ity andro fahatsiaroavana iray ity. Tena tsy manana hevitra mihitsy ve ry zareo sa tena tsy azo idirana intsony mihitsy ny ery amin'ny Auditorium Ankorondrano no tsy mba misy mari-pahatsiarovana bitika hatao amin'ity andro iray ity herintaona katroka aty aoriana? Hamela mari-pahatsiarovana ihany angamba ny tena hanamarika fa tolon'olo-tsotra no tena iaingan'ny tamin'izao fotoana izao sady tsy mbola hita ireo milaza ho mpitari-tolona amin'izao fotoana izao tamin'izany fotoana izany. Sa horarana ve ny fidirana ny Magro Ankorondrano? Tsy nandrenensana fanomanana mihitsy aloha fa dia an'ny tsirairay ihany angamba no manao izay tsiaro mangina ataony.
Rotaka maty paika
Hiverina amin'ny lohateny amin'izay aho. Efa hanakaiky ny roa volana sahady izay no namakiako voalohany ity tantara noforonina malagasy ity. Faralahy Idealy Soa zanany no nanoratra azy tamin'ny taona 1978 ary natonta fanindroany tamin'ny 2005. "Rotaka maty paika" no lohatenin'ny boky ary navoakan'ny Edisiona Takariva. Mbola olon-kafa ihany koa no nanoro ahy ity boky ity ary nahavariana ny Fintina nataony tany amin'ny fonom-boky farany. Izao no voasoratra:
"Fa iza hono no fahavalo? Ny Sinoa angaha? Tsia tsy ny Sinoa akory ka... Ny Karana? Tsy ny Karana akory ka... Fa iza? Ny Vazaha fotsy hoditra?... Tsia, tsy ny Vazaha hono ka... Fa iza ary? Ny Malagasy hono. Ahoana?... Ny Malagasy hono no enjehina e!... Fa iza no manenjika? Ny Malagasy ihany hoe...! ... ... ... ...
Tsitapitapitr'izay dia nanomboka ny rotaka mahery setra nanodidina ny tanàna ... Nanomboka teo dia tsy fantatra intsony ny asan'ny mpanararaotra sy ny tena vokatry ny hatezeran'ny olona... Ny hita diananenika ny tanàna izany herisetra izany... Maro ny olona no namoy ny ainy. Maro koa ny naratra. Maro ny nandositra ..."
Hatreo ihany dia tsy maintsy ho taitra ny tena hoe fa ahoana tokoa ity boky ity? Fa ny fizarana fahatelo teo amin'ny fonomboky aloha no tsy mbola nisy nanatanteraka tamin'iny tolona 2009 iny : " Lehilahy efatra... nitambatra tamin'ny lehilahy iray... efa ho torana ... mangan'ny daka sy ny vely langilangy ... "Ilazao ireo naman'ialahy fa tsy matahotra anareo mihitsy izahay... Ialahy isany no manao an'ialahy isay ho iza? ... Raha tsy tapitra tamingana ianareo tsy avelanay!"
Mazava loatra fa raha oloa niaina ny zava-nisy teto amin'ny firenena tsy maintsy ho liana tamin'izay voasoratra tao anatiny, sambany indray i Jentilisa no hamaky boky tantara noforonina. Efa ela tokoa izay. Nahavariana ny fifanandrifian-javatra! Manana pejy 154 aloha ilay boky... Fohifohy ihany. Handeha hatsidika vetivety hatrany amin'ny farany ny tantara. Toy izao no voasoratra:
"Ny tetika farany tamin'ity tetika mandoza ity dia ny fandraisan'ny tanora anjara amin'ny fihetsiketsehana. Efa vonona avokoa ny fomba hanodikodinana ny fitakian'ny tanora ka hahatonga ny fihetsiketsehana nomaniny ho fifandonana amin'ny Tafika sy ny fitondrana isan-tsokajiny ary indrindra ny fifandemena amin'ny masoivohom-pirenena vahiny eto an-toerana. Amin'izay mantsy dia ho mora foana sy ho voamarina ny fandraisan'ny miaramila vahiny anjara amin'ny korontana : Ho fiarovana ireo terantany vahiny no lazaina nefa dia hanampy trotraka ny fisavorovoroana no ahatongavany eto amin'ny Nosy. Raha ny marina dia hametraka eo amin'ny toerany ilay saribakoly efa azony antoka fa hahazoany vahana indray any aoriana any no na antony." p.153
Mahavariana ny tantara! Dia fifanandrifian-javatra fotsiny ve ny tolona 2009 sy ity roman mitondra ny lohateny hoe "Rotaka maty paika" nosoratana tamin'ny 1978 ity ary i Andry no "heros" ao anatiny?
Ny ambangovangon'ny tantara
Teto Antananarivo sy tany Toamasina ary tany Mahajanga no niseho ny tantara. Nisy olona nanakarama ireo mpanendaka sy jiolahy monina eny ambany tanàna (tetezan'i Bekiraro sy Ilanivato) handeha hamaky toeram-pivarotana maro tany Toamasina dia avy eo indray hamono olona na foko tany Mahajanga. Ankoatra ny karama dia tombony ho azy ireo ny fahazoana ny zavatra norobaina ho entiny mody any an-tranony. Ireo jiolahy ireo no tena niasa mafy tamin'ny fanaovana rotaka tao amin'ilay tantara satria ireo no mpitarika hita maso tamin'ny fibaikoana ny andian'olona nentiny handroba na hamono olona. Mandeha fiara fitaterana sahala amin'ny olon-drehetra ry zalahy jiolahy ireo hamonjy ny toerana hanatontosana ny iraka. Kitapo am-bambena kely ihany no entiny amin'izany famitana ny iraka nataony izany.
Izay mahalala ny tantara nitranga teto Madagasikara dia hahatsiaro avy hatrany ny fandrobana ny toeram-piarotana tany amin'ny bloc commercial tany Toamasina tamin'ny 1973 izay namakiana sy nandoroana ihany koa ny toeram-pivatorana an'ny Merina. Raha mitodika tamin'ny famonoana tany Mahajanga indray dia ny fandripahana ny Komoriana tamin'ny 1977 avy hatrany no ao an-tsaina. Izany hoe ny mpanoratra eto dia avy tamin'ny zava-nisy teto teto Madagasikara ihany no namboariny ho lasa tantara noforonina; nefa ilay hevitra tao anatiny hanaovana ilay rotaka indray, raha ny fijeriko azy no nakan'ny sasany hevitra ka nanaovany ny tolona 2009 ka tsy afa-misaraka amin'izany ilay 26 janoary 2009 nandrobana sy nanimbana ny fananam-pirenena sy fananan'olo-tsotra izay an'ny Malagasy (sy an'ny Shinoa koa ny manaraka noho ny CITIC sy ny Supreme Center izay Malagasy ihany no mitana ny toera-mpivarotana maro tao anatiny) fa tsy voakitika kosa ny an'ny Karana sy ny Frantsay.
Tahaka izay sy tahaka izany ilay tantara novakiako roa volana latsaka izay koa asa raha tamin'ity tantara noforonina ity tokoa no nanaovan-dry zalahy ity 26 janoary 2009 ity na sendra izay fifanandrifian-javatra nahavariana ihany ny mpanoratra. Mba ahoana kosa ny hevitrao? Raha hametraka hevitra ianao dia ataovy vakiraoka aloha izay tian-kampitaina dia ankotriho (actualiser) ny takelaka dia apetraho amin'izay ilay hevitrao fa tokony hety izy avy eo.
Efa nisinisy ihany ny nitantara ny zava-nitranga ny alakamisy 21 janoary eto amin'ny tontolom-bolongana malagasy. Mety kosa angamba raha mitantara izay hitako aho. Efa fofona manempotra no niandry anay teo amin'ny fandraisana fiara fitaterana teo Anosy manoloana ny Carlton sy ny radiom-pirenena. Tsy navelan'ny miaramila nijanona teo loatra ny fiara fa tereny handeha avy hatrany ary norarany tsy hahazo mijanona miandry fiara fitaterana eo ny olona. Heveriko fa ny tena naharomotra an-dry zalahy ireo dia hita fa betsaka amin'ny mpitolona teo no mpanohana an-d Ravalomanana, nefa tsy zakan-dry zalahy mihitsy ny tahaka izay. Tsy niala teo moa izahay mazava loatra. Teny antenantenan-dalana izahay no niala noho ny fitohanan'ny fiara... izany hoe tsy nisy valy bontana avy amin'ny olo-tsotra velively ka namaliana ireo mpitana ny fitaovam-piadiana ireo ary tsy nisy tapikana vato nitorahana mihitsy tavela teny amin'ny arabe.
Eny amin'ny arret eny Anosy manoloana sy ampitan'ny cité Jardin dia feno olona mijoro ihany koa, fantatra ireo fa tsy handray fiara velively fa miandry zavatra na manantontosa ny anjara tolony. Misy kosa ireo mpitana fitaovam-piadiana no aviavy amin'ny olona eo ka mandroandroaka sy manao ramatahora, eny fa na dia ireo olona any anaty fiara aza. Ny tena mafana fo amin'ny famoretana olona moa dia ny zandary (misatro-mainty), misy ny olona mihataka (miampita ny arabe) ary misy ny tsy mihetsika mazava loatra fa mijanona eo ihany. Ny zaridaina dia tsy azo ipetrapetrahana fa an'ny mpitana fitaovam-piadiana irery. Lasa misy sary vaovao mipetraka rehefa mahita izany tranga rehetra izany: sahala amin'ny hoe tsy azo idiran'olo-tsotra intsony ny zaridaina rehetra manerana ny tanàna.
Manaraka izany indray dia hiresaka kely ny lohateny aho. Nivezivezy ihany koa moa ny tena nijery hatrany ny teny amin'ny manodidina teny. Hita fa nisy andian'olona nipetraka nanemitra ny fefy avaratra (ivelany) amin'ny zaridainan'Anosy. Marihina indray fa olon-dehibe retirety sy vehivavy avokoa ny ankamaroan'izy ireo. Maimbo rà indray ireo zandary efa niambina ilay fiantsoana manoloana ny Carlton ka niantso ny namany. Raikitra indray ny fandefasana baomba mandatsa-dranomaso ka voan'ilay bolongana iny tao anaty olona tao ny tovolahy iray. Naratra mihitsy moa izy io. Nahita izany ny ramatoa iray fa tonga dia nivavaka sy nandroaka devoly. Nampiempo ny mpitana fitaovam-piadiana angaha izany ka dia ny zanany avy hatrany no noraofin-dry zalahy. Nanaraka ho azy ramatoa... tsy nety nitsoaka moa izy ireo ka izay angaha no nanaovana ny fisamborana... Tsy nisy tora-bato tsy nisy fandrangitana velively tao anatin'izany fa olona nangina sy mipetraka no anaovan-dry zalahy fanamparan-kery. Sary voataratra ao anatin'izany: Miady amin'ny fanahy ratsy ny mpitolona ka tsy mba mamaly velively ny fihetsika ataon'ny mpitana ny fitaovam-piadiana... Ny fanahy ratsy no roahiny tsy hanjaka. Setrin'izany dia romodromotra aoka izany ireo mpitana fitaovam-piadiana te-hampiditra ny ady amin'ny nofo aman-dra... ary dia ny olo-tsotra tsy nanao ratsy na inona na inona azy no roadroahiny.
Maro an'isa amin'ireo mpitandro ny filaminana no mijoro fotsiny tsy manao na inona na inona fa iretsy vitsy an'isa iretsy no tsy fantatra intsony na entin'inona na entin'inona. Mpitana fitaovam-piadiana sivy kamiao miampy ireo avy amin'ny hery manokana mandeha amin'ny fiara tsy mataho-dalan-dratsy no tazana teny amin'ny manodidina teny. Mihinan-kanina fotsiny no ataony rehefa maraina fa manohana sahady ho fiomanany ny tolakandro angaha!
Tsy an-tsain'ny tena mpitolona velively ny hanao herisetra
Misy fanaovana dinika mavitrika amin'ny fanehoan-kevitra izay eto amin'ny aterineto fitsapako hatrany ny zavatra hitranga ny ampitso sy ny tetiky ny mpanakorontana. Ankehitriny dia velona indray ny fampirisihana ny hitora-bato na hitoraka flesy, handoro kodiarana, sy hevitra hafa ao amin'io fanaovana dinika io ho fampiomanana valifaty mandrakariva. Rehefa mahita hafatra sahala amin'ireny aho dia miahiahy avy hatrany fa ho avy hanao ny ataony indray ny mpanakorontana ny zoma 22 janoary 2010, hanao tetika handravana ny tolona ampilaminana izay tsy mamaly hery ny fampiasan-kery na dia na dia iharan'ny fanenjehana aza. Amin'izay fotoana izay ihany koa dia mba manana rariny ahay ny miaramila ny handrava ny hetsika fa tsy ry zareo indray no manakorontana sahala amin'izay nitranga ny alakamisy 21 janoary 2010.
Rehefa misy hatrany ny sakoroka dia misy ireo andian-jatovo mikendry ny hanararaotra mihazakazaka mafy nefa mitetika handrava tsena, sady any avy hatrany ny lalan'izy ireny. Ny tena mpitolona kosa miala tsimoramora ihany raha miala fa tsy mihazakazaka velively, sady ny ampahany betsaka amin'ireo mpitolona ireo dia aoka hotsorina fa tsy hahavita hihazakazaka noho ny fahanterany sy ny fahalemeny (ny antitra sy ny vehivavy no tena maro an'isa). Tsy misy mamaly tora-bato ny fandroahana ataon'ireo zandary ireo. Miaiky ny herimpon'izy ireo aho rehefa nahita azy ireny manerana an'Anosy, ary fantatra avy hatrany izy rehetra rehefa mandeha eny, eny fa na dia tsy mitondra sorabaventy sy tsy mihogahoga akory aza ry zareo(namana nahita tsara ny zava-nitranga sady manana bolongana rahateo no nahafantarako fa nihira ireo olona teo anoloan'ny Carlton, tranga izay efa novinavinaiko hisy mihitsy tamin'io andron'ny alakamisy io). Koa iangaviana ianareo miketrika herisetra hampitsahatra izany fikasanareo izany fa tsy vahaolana mihitsy izany indrindra manoloana ny hery tsy mitovy.
Fanamarihana kely
Dia efa vita tokoa angaha ny tolon'ny tanora na tsy mifanaraka amin'ny revin'ny tanora izy ity fa tsy dia hitahita loatra izy ireo. Tsy ampy fanentanana ve sa leo politika sahady? Tokony hisaina kosa anefa izy ireo hoe nahoana moa ireo olon-dehibe izay retirety sy manakaiky ny retirety ny ankamaroany no tsy laitra fa mandeha mitolona hatrany na dia efa fantany izao ny miandry azy? Sao dia lasa mahatsiaro ny endrika ratsy niainana nandritra ny fanjanahantany izy ireo ka miezaka ny hampiverina araka izay tratry ny heriny amin'ny famerenana indray ny fahaleovantena? Fanairana mandrakariva ireo izay mahatsapa ho manana andraikitra manoloana ny zavamisy eto amin'ny firenena no ataoko. Miandry toe-javatra hafa ny olona sa dia efa voafehy tanteraka ny reska fitsikilovana ka tsy misy intsony ny afaka mandray ny andraikitra tandrify azy?
Misy tohiny ny lohateny fa averiko tsara indray mandeha: "Ny fandrika natao tamin'ny tolona indray no mety hahatafavoaka azy!" Toa hafahafa ihany ilay lohateny saingy taratra avy amin'ny zavatra notantaraina tamiko ny 20 janoary 2010 no nahatonga ahy hametraka io lohateny io. Tolona ataon'ny ankolafy telo no lazaiko eto fa tsy ny an'ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana.
Fiantsoana ho eny an-dalambe
Nanomboka tamin'ny Asabotsy teo dia eny Anosy indray no hanatanterahan'ny ankolafy telo ny fihetsiketsehana izay ataony. Azo lazaina fa tsara fanombohana sady nahagaga indrindra io fotoana io satria tsy noravana tamin'ny alalan'ny baomba mandatsa-dranomaso io fivoriana an-dalambe io. Ny niantsoana ny olona moa dia ny hoe hametraka ny mpikambana ao amin'ny parlemanta etsy Anosy. Fomba nenti-niantso io fa efa nazavazava ihany fa eny no hamoriana ny olona rehefa tsy ho eny Ankorondrano anatin'ny kianjan'ny ara-dalàna intsony. Tsy hisy velively izany fametrahana mpikambana izany fa fiomanana ny fahatongavan'ny mpanelanelana avy any ivelany amin'ity herinandro ity no tanjona voalohany. Malalaka sady be toerana azo ivoriana eny ka azo atao tsara ny mifindrafindra.
Fisovohan'ny mpanakorontana
Hatramin'ny andron'ny Asabotsy io indrindra dia nanomboka ny nataony ihany koa ny mpanakorontana izay mazava loatra fa manaraka ny baiko hanapotehana amin'ny fomba rehetra ny tolona sy ny fanasoketana azy. Azo heverina ho olona tsy voafehy ihany koa izy ireo saingy ny zavatra efa hitako no tsy dia maharesy lahatra ahy ka milaza fa manana "atidoha" manakarama mihitsy izy ireo. Tsikaritra voalohany, hariva amin'ny enina hariva, izany hoe efa lasa adiny iray raha haingana indrindra ny mpitolona teny vao nanomboka ny fanendahana vahiny Eoropeana sy ny fitorahana fiara nataon-dry zalahy ireo. Efa taratara angaha ny baiko sy ny fanangonana an-dry zalahy ka izay vao nanaomboka ny "action" ry zalahy.
Ny andro manaraka kosa, ny alatsinainy io, dia efa tonga alohaloha sy nifangaroharo tamin'ny tena mpitolona amin'izay ry zalahy ka dia manana fotoana hanasoketana tsara ny mpitolona saingy mbola vitsy moa ka tsy voamarika loatra. Nahavariana tamin'io alatsinainy io fa na dia efa feno miaramila aza ny toerana nivoriana farany dia mbola afa-nanao ny fihetsiketsehana sy ny kabary teo ihany ny mpitarika rehefa tonga ny tolakandro. Nitombo avo roa heny noho ny Asabotsy ny hamaroan'ny mpitandro ny filaminana saingy tsy nahoan'ny olona izany. Nihanitsiry ny fanantenan'ny olona fa misy zavatra mitranga matoa tsy sahy nanapoka baomba mandatsa-dranomaso ihany ny mpitandro ny filaminana teo.
Ny andro fahatelo, mpitandro ny filaminana 15 kamiao be izao miampy ireo anaty fiara tsy mataho-dalana sy fiara avy amin'ny sampana manokana (FIS) no nanemitra ny toerana. Nihabetsaka ny olona nandrangitra azy ireo amin'ny fitaovam-piadiana eny ampelatanany indrindra fa ny mpampiasa lalana noho ny fibahambahanan-dry zareo na fiedinedin'izy ireo eny afovoan'arabe. Hay efa vonona avokoa ny ekipa sy ny teknikam-pandravana ny tolona. Tany amin'ny toerana nivorivorian'ny vehivavy no nandefasan-dry zalahy ny baomba mandatsa-dranomaso iray dia raikitra amin'izay ny famotehana ny fananana iombonana teny amin'ny manodidina ka ny nivandravandra voalohany indrindra dia ny fandravana ireo sezavato teo amin'ny zaridainan'i Mahamasina. Tetika efa vita omana ireny ary olona efa voaomana no nanao azy. Ny fahadisoana nataon'ny mpitolona dia ny tsy nandrara ireo olona ireo fa namela fotsiny amin'izao. Io sy ny toratora-bato natao no nahafahan'ny mpitandro ny filaminana nandrava amin'izay ny tolona. Ny tetika ambadik'izay dia ny tsy hampazoto intsony ireo izay mbola mpankeny Anosy-mahamasina. Manginy fotsiny moa ny fahitana fa tena niova mihitsy ireo karazan'olona mandrafitra ny ankamaroan'ny mpitolona fa tsy mitovitovy intsony tamin'izay teny amin'ny kiaanjan'ny ara-dalàna Ankorondrano.
By the river on Babylone
Noheverina amin'izay fa ho lao tsy hazoto intsony ny mpitolona ny andro fahaefatra, izany hoe olona vitsivitsy tsy manaiky lembenana nefa tsy ho afa-maneho ny heviny ankahalalahana intsony no sisa ho tazana eny amin'ny manodidina an'Anosy sy Mahamasina. Nahomby tamin'ny ampahany ihany izany tetika izany fa nisy olona nanana aingam-panahy tamin'ireo tsy nanaiky lembenana ireo. Lasa nihirahira indray ny olona ka ny hiram-pivavahana (Be indray no tsy hahazaka ny filazana izany) sy ny hiram-pitiavan-tanindrazana ary ny hiram-pampihavanana toy ny "Mifankativa ihany" no nanakoako tamin'iny toerana iny. Tsaroako ilay hira malaza nataon'ny tarika Boney M fahiny, izay notsilovina avy amin'ny Fitarainan'ny Jiosy natao sesintany tany Babylona voasoratra ao amin'ny baiboly (Jeremia), rehefa reko tamin'ny Radio Fahazavana ny akony. Tsy miteny ny hamaroan'ny olona mihitsy aho eto fa ny fahasahiana nataon'izy ireo kosa. Tsy voatery hoe niara- nivorivory nifanizina tamin'ny toerana iray ireo mpihira fa niparitaka teny rehetra teny. Tsy nisy intsony ny fihantsiana ny miaramila nefa tafala tanteraka ihany koa ny tahotra ireo mampideradera fitaovam-piadiana. Nitsimoka tsikelikely tokoa ilay hoe ny Hery tsy mahaleo ny fanahy. Lasa nihatakataka indray ireo mpitandro ny filaminana efa nanatomotra dia nanatomotra teo, tsy hitany izay tokony atao. Izany no tolona ampilaminana !
Raha nandinika izany rehetra izany aho dia tonga ho azy tamin'ny fieritreretana fa hifindra lasy manoloana ny Carlton amin'izay ny mpitolona "hampiseho" amin'ny vahiny ny heviny. Efa hain'ny olona ny mifindrafindra toerana ka tsy hananosarotra ho azy ireo ny hankeny. Hay moa ka nisy antso nataon'ny mpihaino ny Radio Fahazavana iray nanao izay fanentanana izay ihany koa. Be hoaho ny mitovitovy sainina ny olona ka azo inoana fa mahafantatra avy hatrany ny tokony hataony ny tsirairay. Dia samy hanara-baovao isika hahafantatra izay mitranga amin'ity tontolo andron'ny Alakamisy 21 janoary ity.
Fintim-baovao sy fanehoan-kevitra manoloana ny lohahevitra maro mafana amin'izao fotoana izao indray no ambarako aloha. Somary miainga amin'ny loharano nanoratako tamin'ny aterineto voalohany indrindra indray aho izao; saingy tsy fampitana izay voalazan'ny Karajia na Kidaona maraina intsony no hambarako fa ny hevitro sy ny fomba fijeriko amin'ny ankapobeny.
Vola baoritra hoe?
Olana diso toerana amiko ny fanasongadinana io zavatra iray io na dia mety hisy aza ny fahamarinany. Ny fitiavan-tanindrazana no mametrka mba tsy hamotehana ny toe-karena malagasy efa mareforefo amin'izao fotoana izao. Mariky ny Fiandrianam-pirenena Malagasy ny vola malagasy ka tsy tsara ny manasoketa azy na dia hoe misy aza ny fanapariahana amin'ny alalan'ny banky, sampan-draharaha mikirakira vola ireo vola lazaina ho "sandoka tena izy".
Fitakiana fanondrotan-karama
Mifanindran-dalana amin'ny etsy ambony ihany. Tsy mety ihany koa ny fitakiana fanondrotan-karana izay misy manao amin'izao fotoana izao. Firenena nalatsaka tanaty krizy ve dia mbola itadiavana fanondrotan-karana ihany? Fahadisoan-kevitra ao amin'ny mpitaky azy angaha ny fiheverana fa tsy miova mihitsy io sandam-bola io no mahatonga azy ireo hanao ity fitakiana diso andro ity araka ny fijeriko. Ny fitakiana sahala amin'itonymihitsy no mahatonga ny famoronana vola izay maromiahiahy amin'izao fotoana izao. Vitan'ny mifehy ny fahefana amin'izao ny mampisondrotra ny karana fa tsy miantoka ny sandany kosa izy avy eo. Samia mieritreritra! mila fanapahan-kevitra henjana ny sahala amin'itony.
Fidiran'ny SADC eto Madagasikara?
Soso-kevitra nataona filoha Afrikana iray io fa tsy fanapahan-kevitra tsy akory. Ny haino aman-jery manana ny tombotsoany amin'izany hevitra lazaiko hoe taingina izany no tena mivoy azy fatratra. Tsy tsara velively io hevitra io satria manjary mampiray indray ny tafika efa miroanahana amin'izao fotoana izao raha jerena. Nosy ny Firenena ka manana foto-pisainana hafahafa kokoa noho ireo firenena manana sisintany mivantana amina firenen-kafa. Izay firenena mandefa voalohany amin'ny fomba ofisialy eo no lasa hotoherin'ny tafika tafavondrona. Tsy vahaolana noho izany amin'izao fotoana izao izany mandefa tafika eto Madagasikara izany. Aleo ny eto ihany no hahatsapa tena fa tsy mila vonovonoina fahatany ny olona.
Monja Roindefo
Tahaka ny hoe ho avy hanatevin-daharana ny Ankolafy Madagasikara ny Praiminisitry ny FAT teo aloha. Tsara dia tsara anefa ny mihaino tsara izay nolazaina. Andrasana ny hahatongavany, Hoy i Manandafy. Tsy midika velively izany fa efa tafiditra anaty hetsika ihany koa ranamana, fa fanantenana sy firariana ny an'ilay niteny azy. Nahavory olona izy tany Toliary ka noarahabainy tamin'izany i Monja Roindefo. Hatreo ny tena azo antoka fa ny ankoatra izay dia fanombanana diso fipetraka avokoa.
Fandisoam-baovao
Tena misy dia misy tokoa amin'ny mpanao gazety no tena kinga dia kinga tokoa amin'ny fandisoam-baovao. Tsy voatery hoe diso ny zavatra ambarany fa ny fomba filazany azy no mety haharoboka ny olona hieritreritra zavatra diso sy mifanohitra tanteraka tamin'izay nambara marina. Tao amin'ny TVM ny alahady halina, raha nanambara ny mikasika ny fotoam-pivavahana notontosaina tao Antsahamanitra ry zareo dia nambarany fa nandritra ny toriteny dia niompana amin'ny hoe: "Miposaka ny fanantenana vaovao" ny ventin-kevitra lehibe. Misy teny toa io tokoa nataon'ny mpitoriteny saingy tsy araka izay nitateran'ny mpanao gazety azy velively. Raha io fotsiny no henoina na vakiana dia sahala amin'ny manao ankolaka ny mpitoriteny hoe ny FAT no fanantenana vaovao.
Tahaka izao manaraka izao ny foto-kevitra fampidirana nataon'ny mpitoriteny ho tahiry ho an'ny taranaka izay tena nambara tokoa raha sanatria very ny tahirim-peo: "Hitory ny Lalàm-panafahana vaovao na fampanantenana vaovao satria kivy sy ketraka ary miraviravy tanana ny vahoakan'Andriamanitra." Ny asa hatao dia ny hanambara ny hafatry ny Tompo, raha nanana andraikitra telo i Jesoa dia ny maha-Mpanjaka Azy, ny maha-Mpisoronabe Azy ary ny maha-Mpaminany Azy. Jesoa tenany no efa nilaza fa raha misy mino Azy dia ny asa ataoKo (Jesoa) no ataony koa, noho izany manao ny asa maha-mpaminany azy ny fiangonana. Tsy tokony hihoatra amin'izay ambara izay tandrify ho an'izay kivy sy very fanantenana ny teny rehefa manambara izay nolazain'Andriamanitra. Rehefa tsy miteny ny fiangonana dia feo hafa tsy avy amin'Andriamanitra no ho tonga any an-tsofin'ny olona.
Hatreo ihany aloha fa dia afaka mametraka ny VETO ny mpamaky. Na dia noadinoina aza ny maha-andron'i Martin Luther King ity daty eto ambany ity any Etazonia indrindra indrindra.
Andro vitsivitsy tsy nanoratana sahala amin'ny hoe efa be dia be sahady ny zava-nitranga. Izay tsy dia misy mpilaza loatra angaha no andeha tantaraina, mba hifameno amin'ny voasoratry ny hafa ka hahalalana bebe kokoa ny zava-misy eto Antananarivo amin'izao fotoana izao. Efa nandalo ny andiany faharoa tamin'ny hetsiky ny mpitondra fivavahana, tamin'ny Asabotsy lasa teo. Hita ho hetsika tsy niomanan'ny mpifehy ny fahefana amin'izao fotoana izao izy io matoa somary maherihery ny teny ataon'ny tsy manakasitraka ity hetsika ity sady mpanohana ny fehefana misy rahateo. Ny nahavariana moa dia ny setriny nataon'ny sasany tamin'ny alalan'ny famelabelaran-kevitra. Sady mitonona ho avy amin'ny faritany enina, no mitonona ho avy eny amin'ny Anjerimanontolo, nefa dia mitonona ho avy eny Ambany tanàna; izay hoe tiany ho voafoaka avokoa rehefa tanora rehetra. Dia mametraka fampitandremana ry zareo... izany hoe famaizana tsy amin'ny alalan'ny fisamborana ataon'ny manam-pahefana no tiany atao fa amin'ny alalan'ny fandefasana jiolahimboto hisotasota, hanendaka na hamono mihitsy aza. Te-hametraka izy fa tsy misy izay tsy vitan'ny hery ary ny tiany ampihorohoroana dia ny fanahy.
Eto aho dia mahatsiaro tampoka ny nahatafatsangana ny FFKM. Tsy nijoro ho fampiombonana ny fiangonana ihany io Fiombonana io ka hoe resa-pivavahana ihany no ifampidinihana ao fa mety hisandrahaka amin'ny lafim-piainana maro; ka tsy ambaka amin'izany ny Sehatra Fanaraha-maso ny fiainam-pirenena. Asa aloha na politika no resahina amin'izany sehatra izany na inona fa ny fantatro kosa dia karazana tsindrilentam-pahefana izy io tsy hanjakazakan'ny mpitondra tamin'izany fotoana izany (1980) izay tsy nanaiky ny hisian'ny antoko ivelan'ny foto-kevitra revolisionera na ivelan'ny Mandatehezana Miaro ny Tolompiavotana na FNDR (Front National de la Revolition fa tsy ilay Front National Frantsay tsy akory) . Aza atao mahagaga sady ho fampahatsiahiana izay efa nandalo vanim-potoana izany raha saiky nanana anarana fanampiny avokoa ny Antoko politika nijoro tamin'izany fotoana izany hanekena ny fisiany eo anatrehan'ny fanjakana ankoatra ny antoko Arema izay efa mitonona ny amin'ny maha-revolisionera azy ihany sy ny Monima nilaza azy ho Ka Mioviombio (tsy mivilivily). Ny MFM lasa niampy MFT tsy tadidiko intsony ny fanalavana azy na Mpitolona ho amin'ny fampanjakana ny Tolompiavotana (fa tsy Tetezamita velively kos aloha!) na inona. Ny AKFM nisy tohiny hoe KDRSM tsy ahiko intsony ihany koa ny tohiny fa angamba (angamba hoy aho mamerina fa iangaviana izay mahatadidy hametraka azy) Komity Demokratin'ny Revolisiona Sosialista Malagasy), ny VITM-KMTA na Vonjy iray tsy mivaky - Komity manohana ny Tolompiavotana. Noho ny nahasahian'ny FFKM nilaza ny fahasahiranana manjò ny olona sy ny faneriterena isan-karazany dia tsy nekena ara-panjakana, araka ny fitadidiako azy io Fiombonana ity saingy nandroso ihany. Noho ny Hery nananan'ny FFKM sahady dia tsy levon'ny Filoha nitondra tamin'izany fotoana izany ny fijoroany ka nahatonga azy tia hanasongadina ireo fiangonana na fikambanam-piavahana niorina taty aoriana. Nisy aza moa ny fifanarahana vitany tamin'ny Mpitarika ny Revolisiona Lybiana hanitarana ny ambaindain'ny finoana Islamo teto Madagasikara saingy nitsaha-kevitra io fa efa tafaomana tamin'izany ny fiangonana.
Nanomboka tamin'ny taona 1972 no nijoro ho mpanelanelana mandrakariva teo amin'ny sehatry ny fiainam-pirenena ny mpitondra fiangonana sy ny mpitondra fivavahana, ary nantsoina hatrany hametraka ny dinidinika sy tapatapak'ahitra rehefa misy olana eto amin'ny Firenena. Nijoro ho aron'ny malemy eo anatrehan'ny matanjaka sy mpihoa-pahefana, nohenointeny satria mahasahy milaza izay tsy sahin'ny olo-tsotra lazaina, noho ny tahotra ho tratran'ny antsojay amin'ny filazana azy ho mpanoha-riana, nefa tsy nitady seza velively ankoatra ireo efa fantatra ho mpanao politika mazava loatra. Tsy mahagaga raha nanankinana ny fitarihana Fihaonambem-pirenena sy ny fikaonandoham-pirenena tamin'ny 1990-1992. Dia toy izany ihany koa tamin'ny taona 2009, izay notarihan'ny mpitondra fiangonana efa-dahy tao amin'ny FFKM manokana, ary na dia ny Fiaraha-monina iraisam-pirenena aza dia nanankina izany. Nisy mizàna nitongilana be anefa tao anatiny ary hita fa lalana iray nandravana ny Fiombonana no nataon'ny sasany. Tsy ny Fiombonana ihany anefa no nokendrena fa tiana nopotehina tao ihany koa ny Fahefana sy Hery ara-panahy nananany hahasahy hiatrika sy hanambara amin'ny fahefana ara-politika ny tsy mety nefa mitranga eto amin'ny firenena. Tao ho ao no nitranga indray ny ezaka na hetsika hamerenan-kasina ny mpitondra fivavahana hijoro ho mpanelanelana indray eto amin'ny firenena, ka mba tsy voatery ho ny vahiny any ivelany no handamina ny tsy fetezan-javatra misy eto Madagasikara na hiampita Riaka vao hahavaha olana. Koa heloka ho an'ireo mpitondra fivavahana ireo ve raha miezaka hamerina ny hasiny izay izy ireo?
Eto dia tsy azo adinoina ny fahalasanan'ny Kardinaly Armand Gaetan Razafindratandra, izay mpitari-dalana tamin'ny fananganana indrindra ny FFKM, sy saiky hanatontosa ny dingana famerenan-kasina ny mpitondra fivavahana izany amin'ny faha-23 janoary 2010 ho avy izao, izany hoe ao anatin'ny Herinandro Fiaraha-mivavaka manomboka ny 18 janoary isan-taona io, saingy hafa moa ny zava-misy ankehitriny tamin'izao nahalasanany izao. Mino dia mino aho fa io Herinandro Fiaraha-mivavaka fanao isan-taona io no "action" tian'ny Hetsiky ny Mpitondra Fivavahana hahatongavana mba hanjaka ao ny vavaka ho an'ny firenena, saingy tombatombana ihany ny ahy izay... Ny iray faharoa eritreretiko moa dia tsy mitombina loatra satria tsy fanaon'ny FJKM loatra indrindra indrindra ny "excommuniation" (tsy haiko na mety io fanoratana io na tsia!) haneren'ny fiangonana tsirairay ny mpitondra tsy mendrika hanaiky ny fahadisoany; nefa dia mahagaga fa nosoratako ihany. Eto dia mahavariana hoe nanaraka ny Kardinaly ve ny asany? Mitondra teny fiaraha-miory amin'ny EKAR hatrany ny tena amin'izao nahalasanany izao. Lehilahy voky andro ihany izy koa mbola hohalahelovina fatratra indray ve?
Dia miitatra hatrany ny fanoratana ka dia mitohy ny fanazavana. Ny Tsikera mahazo ny mpitondra fivavahana moa dia ny famerimberenana mandrakariva hoe miditra amin'ny resaka politika (fanjakan'ny tany) nefa ny asany dia ny manambara ny fanjakan'ny lanitra. Anjaran'izay mitsikera ny mamaly raha tafiditra amin'ny resaka politika ny fampanjakana ny halatra (toy ny fitrandrahana bolabola na andramena), tafiditra anatin'ny politika ve izany ny famotehana ny asan'ny sarambambem-bahoaka, tafiditra anatin'ny politikany sa tsia ny fandanindaniam-poana amin'ny fifaninanana mividy fiara raitra sy manao fety hihinanan-kanina mandrakariva? Tsy hay intsony na dia lasa lavitra loatra sain'ny Minisitry ny Fifandraisan-davitra sy teknolojia vaovao avy amin'ny FAT raha teny hoe "miara-miombon'antoka" no tokony nolazainy fa "Miara-miombon'heloka" no voateniny voalohany vao nahitsiny. Ny Mpamaky Baiboly dia tokony hahalala fa ny mpaminany ao dia matetika ny fihetsiky ny mpitondra hatrany no tsikerainy voalohany, vao manaraka koa ny fihetsiky ny sarambambem-bahoaka. Koa raha mitanisa ny tsy mety ataon'ny maro izy ka tafiditra ao sy lohalaharana amin'izany ny ataon'ny mpifehy ny fahefana dia manao ny asa maha-mpaminany araka izay fahita ao amin'ny Baiboly indrindra koa ireo mpitondra fivavahana ireo.
Fa ny mahavariana ny mpitsikera ny fitenitenenan'ny mpitondra fivavahana ny tsy mety ataon'ny rehetra, ka ao ihany koa ny ataon'ny mpitondra isan-tokony, eo amin'ny seha-piaraha-monina sy ny fiainam-pirenena tsy hanafangaro ny fivavahana amin'ny politika dia ny tsy fahitan'izy ireo ny fanafangaroan'ny mpifehy ny fahefana ara-politika ny fampidirana anaty kabary politika ny tenim-pivavahana sy anarana ivavahana. Moa ve tsy betsaka ireo mpitondra politika no maka andinin-tsoratra avy amin'ny bokim-pivavahana na manonona anarana ivavahan'ny olona? Vao tsy efa no nanao kabary misy izany ny filohan'ny FAT ary dia nanao kabary nifandraika ami'nizany ihany koa ny Praiminisitra FAT notendrena farany teo. Koa izy io moa resaka tapak'ahitra sy andribe amin'ny maso koa tsy azoko izay anton'ny tsikera ifampidiran'ny politika sy ny fivavahana. Miandry fanazavana avy amin'ny maro angaha ny tena hampahazva kokoa ity resaka ity.
Farany, misy ahiana mafy angaha ny mpitondra na te-hampiseho ny tanjany ka fiara 4x4 telo sy kamiao telo samy hipoka mpitandro ny filaminana sy mitana fitaovam-piadiana no atao mitomandavana mivezivezy manerana an'Antananarivo tao ho ao izay. Nisy moa ny nihevitra fa ny anton'ny fisavana ny tranon'ny filoha Ravalomanana dia ny fanahiana fandrao manao fanahy iniana tonga eto Madagasikara handevina ny Kardinaly ity filoha nitondra an'i Madagasikara ity ka alefa aloha ny ramatahora hikosehana tsikelieky ihany koa ny lazany.
Ny hery tsy mahaleo ny fanahy, hoy ny fiteny malagasy iray izay. Mbola ekeko izany ary tiako hanjaka hatrany. Fifandanjan-kery no nisy teto tamin'ny herintaona - Raha misy tokoa liana amin'ny jery todika dia misy lahatsoratra telo mifampitohy mampahatsiahy antsika izay nitranga teto Madagasikara nandritra ny taona 2009 ao amin'ny Global Voices teny Malagasy. Ny fizarana voalohany janoary ka hatramin'ny Aprily dia nosoratan'i Lova Rakotomalala, ny fizarana faharoa manomboka ny volana mey ka hatramin'ny volana novambra sy ny fizarana fahatelo mitantara ny volana desambra kosa dia samy nosoratan'i Mialy Andriamananjara avokoa. Marihina fa lahatsoratra amin'ny teny anglisy ho hitan'ny Besinimaro ireo fa nezahina araka izay tratra kosa ny nandika azy ho amin'ny fitenindrazana. Tsara ihany koa ny mametraka azy ho tahiry - Aza atao mahagaga raha hita avokoa rehefa mety ho karazana hadalana rehetra. Tondroiko amin'izany avokoa isika rehetra, ary iniako tsy misy anavahana. Nankinina tamin'ny hery avokoa manko ny zava-drehetra fa natao ambin-javatra ny fanahy. Tsy mahagaga raha tsy mandeha amin'izay laoniny aloha ny fiainana eto Madagasikara.
Nisy ny fihetsika niniana natao hamandrihana ny mpitondra dia nahavoa tokoa ny fandrika. Nakatona ny fahitalavitra VIVA, nitaky ny hamohana azy ny tompony sady Ben'ny tanànan'ny renivohitra tamin'izany fotoana izany fa avonavom-bava no setriny : "Tsapao aloha ny herinareo vao mitsapa ny ahy!" Nihevitra izy tsinona fa any aminy ny hery ka tsy misy afaka mifampitana aminy. Fihetsika tsy voahevitra niteraka fahatezerana tamin'ny maro, eny fa na dia tamin'ny mpanohana azy aza. Nampiakatra ny hafanam-pon'ireo manohitra azy izany ka nentina nahavoriana olona teny amin'ny kianjan'Ambohijatovo. Nahazo hery ireo ka tafiditra tsy nisy fisakanana ny kianjan'ny 13 mey satria maro ihany ireo mpanaraka azy tsinona. Hery lehibe ho azy ireo izany ary karazana fandresena sahady.
Voatery niverina haingana teto an-tanindrazana ny filoha izay tokony ho nanatrika ny fivorian'ny mpikambana tao amin'ny SADC. Nomanina ny mpanohana azy tamin'ny faritra manodidina ny renivohitra hanao fitsenana makotroka ho azy, hanehoana fa maro mpanaraka ihany koa izy. Maro tokoa ny nanofahofa azy teny an-dalana ary tsy latsa-danja tamin'ny hamaroan'ny olona vao nirotsaka teny amin'ny kianjan'ny 13 mey ny omalin'iny. Raha ny isan'ny olona fotsiny no nolazaina ho hery dia tsy misy ny afa-mitono-tena ho manana ny maro an'isa. Saingy nisy teny an-tsefantsefan'ireo olona nitsena ny filoha ireo no tsy nahazaka sahady ny fanehoan-kevitry ny hafa manana ny safidiny... Nanana fomba fisaina nisetrasetra izy ireo ary nihantsy ady tamin'ny vahoaka milamina mihitsy. Te-hifampitsapa hery tamin'ny mpanohana ny filoha sahady izy ireo ka nanao izay nibahanana ny lalana tetsy amin'ny CENAM Andavamamba. Notorahiny ireo tsy nitovy hevitra taminy ary nopotehiny ny tetezana fiampitàn'ny olona maomaorina. Efa nanana toe-tsaina haneho ny heriny amin'ny alalan'ny sandry sy izay azony natao ho fitaovam-piadiana izy ireo.
Ny ampitson'iny, faratampony tamin'ny fahamaroan'ny olona indrindra ny famorian'olona nataon'ny Ben'ny tanàna. Nikatona noho ny fanapahan-kevitry ny ambonimbony ao aminy ny sekoly katolika rehetra teto an-drenivohitra. Nampiseho ny heriny amin'izay ry zareo, tsy nanana endrika na fihetsika nampatahotra mihitsy ny mpitandro ny filaminana hatreny Anosy, na teny Anosipatrana hatreny Ankorondrano sy Tanjombato. Nitoratora-bato ny miaramila ny mpitolona fa tsy namaly, tsy nahazo baiko tsinona, "nandositra" tao amin'ny Radiom-pirenena ry zareo. Niditra an-tsehatra tao ihany ny Be sandry ary dia namotika sy nandrava ary nangalatra ny fitaovana tao, mbola nisy andia-miaramila tamina kamiao tao fa efa nirehitra ny trano roa tonta (RNM sy TVM) vao niala teo ireo miaramila nahazo iraka hiambina. An'ny mpitolona tanteraka ny hery teo ka dia noravaravainy avokoa ny fananan'ny filoha rehetra. Herim-pandravana izany. Efa nisy moa ny mpitondra amin'izao fotoana izao nahateny fa lehilahy (ny filoha) raha tsy lasa adala amin'izay hanjò azy... Kanjo mbola tsy lasa adala ihany ilay filoha tamin'izany fotoana.
Niova tanteraka ny toe-draharaha ny ampitson'iny, nihevitra ny mpitolona fa tsy ho zakan'ny filoha ny nihatra taminy ka hametra-pialana izy vokatr'izay saingy diso ny kajikajy nataony. Teo ihany koa dia nihamaro ireo olona diso fanantenana tamin'ny nataon'ilay mpitari-tolona ka nanomboka nihemotra tsy hanaraka azy intsony. Nivalaketraka indray ny mpanohitra fa tsy hita izay hanohizana ny tolona. Nomena fotoana handosirana ny mpitarika saingy tsy nanao izany fa niditra tamin'ny dingana manaraka hanohizany ny tolona. Nivadibadika teny ny hoe hakana minisitera nefa tsy mbola voatendry ny ho amin'izany toerana izany. Ny Sabotsy 31 janoary 2009 nanaraka ilay alatsinainy matroka dia nisy andiana komandô nandrava ny sehatra teny an-kianjan'ny 13 mey fa tsy nikitika olona kosa. Manao ramatahora fotsiny ireny, hoy ny mpanao gazety nanentana sy avo vava, satria "tsy hitifitra mihitsy" (hay fantany izany?)... hoy ny voasoratro ho tahiry tamin'izany fotoana izany. Niverina tany amin'ny filoha indray ny hery saingy tsy tafaverina tanteraka izany. Dia nisy ny 7 febroary avy eo lasa nametraka fa voafehin'ny filoha tamin'ny ankapobeny ny hery. Mbola fandrika ihany koa anefa iny fotoana iray iny.
Na inona na inona nataon'ny mpanohitra tsy tena nahombiazana izany, ary dia nanomboka ny fandravana ny hetsika teny amin'ny kianjan'ny 13 mey. Tsy azo nandehanana mihitsy ny toerana. Mafy ny asan'ny mpitandro ny filaminana ka nahahendratrendratra azy ireo izany. Andro Sabotsy, andro farany noheverin'ny filoha sy ny mpanara-dia azy ho faran'ny fanakanana ny hetsika teny amin'ny kianjan'ny 13 mey no nivadika amin'izay ny miaramila tamina toby iray. Nioko tsy hanaraka ny baiko intsony izy ireo, sady efa voafehiny rahateo ny fitehirizam-pitaovam-piadiana. Nivadika tsikelikely indray ny nahazo hery nanomboka hatreo ka nahazoan'ny Ben'ny tanàna ny fahefana hitondra ny firenena. Hery no nahazoana ny fahefana. Na dia niezaka ny nitolona am-pilaminana aza ny mpandala ny ara-dalàna sy ny mpanohana ny filoha Ravalomanana dia toy ny tsy nahombiazana mihitsy, satria sady tsy any aminy ny hery no be mpitsikilo sy mpandrava tolona amin'ny fivoahana ny kianja tsy voaaro ao anatiny. Tsy misy olona tena manana tara-pahefana ihany koa ao anatin'ny mpitolona fa mitady hiankin-doha amin'ny hafa hitari-dalana azy ireo ny hetsika. Amin'ireny fotoana ireny hatrany anefa no voa mafy mandrakariva ny mpanohana ny filoha Ravalomanana.
Nandritra izany fotoana izany dia natao kilalao ny fanahy. Natomboka tamin'ny fotoam-pivavahana tao amin'ny kianja mitafon'i Mahamasina ny tolona ny alahady 11 janoary 2009. Samy nahafantatra ny rehetra nanatrika fa tsy ilay fotoam-pivavahana no tena zava-dehibe fa ny handrefesana kosa ny hamaroan'izay mety hanaraka ny tolona hatao. Niasa mafy ny sampana fampahalalam-baovaon'ny fitondrana frantsay tamin'ny fanaovana tatitra ny hetsika. Natao fitaovana politika hatrany ny fivavahana. Nandritra ny hetsika volomboasary dia noterena hifandamina sahady ny ankolafy mpifanandrina nefa ny iray mitaky ny hialan'ny filoha amin'ny toerany aloha vao hiditra amin'ny fifampidinihana, ny ankilany kosa tsy mieritreritra ny hiala mihitsy. Notondroina ho mpanelanelana avy hatrany ny mpitondra fiangonana efa-dahy tao amin'ny FFKM izay notarihin'ny Arseveka OMAR indrindra tamin'iny taona iny. Hay moa tamin'ny mpanelanelana voatondro sy ny mpifampidinika efa nisy nanana tanjona hafa dia hafa ihany koa. Tonga ny 17 marsa 2009 fa nisy nanainga vozon'akanjo tamina mpitondra fiangonana no sady anisan'ny mpanelanelana ny miaramila. Tsy nampihetsi-bolomaso ny solontenan'ny Katolika izay tompon-trano anefa izany fihetsika tsy voahevitra izany. Nanomboka hatreo no karazany rava ny FFKM, ary nohosihosena ny hasin'ny mpitondra fivavahana. Nangina ny mpitondra fivavahana saingy tsy nahazaka ny fahanginana intsony volana vitsivitsy taty aoriana.
Na dia maro aza ny olona no mitsikera ny fanapahan-kevitry ny mpitondra fivavahana tsy hiditra amin'ny resaka politika dia tsy izany kosa no sainin'izy ireo. Mifototra amin'ny fahamarinana ny hetsika ataony. Izay no lazainy, nefa heveriko fa ny tanjona hafa tiany apetraka dia ny hamerenana indray ny hasin'ny mpitondra fivavahana eo amin'ny sehatry ny firenena. Mahafantatra tsara izy ireo fa tandindonin-dozan'ny ady an-trano, tahaka ny fitiavana hampifandrafiana ny samy mpivarotra amin'izao fotoana izao, ny firenena ka tsy afa-mijery fotsiny ny loza hanjo ny fireneny. Te-hijoro hitandro ny fandriampahalemana sy ny fihavanana izy ireo ka andraikitra lehibe miandry azy ireo ny fanakanana ny fampiasan-kery tsy hahavaha vetivety ny olana fa hampitombo ny ratram-po sy fifamonoana fotsiny. Tsy nampoizin'ny mpitondra ity fijoroana vaovao ity ka notadiaviny ny hisotasotana ny fiangonana ahitana ny tena maro an'isa amin'ireo mpitondra fivavahana ireo. Tsy atao mahagaga raha natao izay handrarana ny vaovao tao amin'ny radio FJKM, ary amin'izao fotoana izao ny fampidirana amponja ny tale sy ny mpanao gazety iray amin'ity radio FJKM ity ihany. Te-hampiditra amin'ny fifandanjan-kery tsy mitovy ny mpitondra firenena amin'izao fotoana izao... saingy tsy toy ny tolon'ny misalasala eo amin'ny fifikirana amin'ny tsy fampiasan-kery tazonin'ny tena mavitrika ao amin'ny kianjan'ny ara-dalàna sy ny te-hiditra amin'ny fampiasan-kery tsy ananana akory fa dia misetrasetra (na migafy ny tolona) fotsiny no ataony.
Izaho manokana dia tsy mankasitraka mihitsy ny idiran'ny sarambamben'ny olona amin'ny herisetra sy ny fampiasana fitaovam-piadiana saingy efa very toky ny amin'izay ho tohin'ny tolona. Mpiroaroa saina loatra manko ny mpitarika ary eo dia eo ihany koa ireo mpandrava avy ao anatin'ny tolona ka tsy mahagaga raha tsy mahita teti-panorona mahomby hanohizana ny tolona izy ireo. Efa nametraka aho fa efa vita kosa angamba izay ny anjaran'ny olo-tsotra fa anjaran'ny hafa mahatsapa ny andraikiny sy ny fananany hery voafehiny tsara manoloana ny fampiasan-kery no manohy azy. Velom-panantenana tampoka aho raha nahare fa mijoro ary milaza ny tsy hihemotra intsony amin'ny tolona sivika ataony ny mpitondra fivavahana. Manana tara-pahefana izy ireo, sarotra ny idiran'ny mpitsikilo (misy ao amin'ny magro) amin'ny fifandaminana anatiny, ary tsy azo tsinontsinoavina ny fifampifehezana eo aminy ka tsy mahagaga raha velona indray ny Herimpanahy vaovao handrava ny fanahin'ny hery mpitondra fandravana. Koa aza gaga raha ho amina toeran-kafa indray no ho toera-mahazatran'ireo tsy nitsahatra nitolona teny amin'ny kianjan'ny ara-dalàna nandritra iny taona nivalona iny. Tsikaritra ho tsy mitsahatra ny mamotika ny fahazotoan'ny olona manko ny maro amin'ny mpitarika eny. Teny tsy misorona ny ahy. Efa manana fironana hanaraka kokoa ireo mpitondra fivavahana ireto ny tena... noho ny fandresen-dahatra ato amiko hoe raha mbola afaka mifampitana amin'ny hery hatrany ny fanahy dia te-hino kokoa ny fahamarinan'ny ohabolana malagasy izay tsy hotononiko intsony aho.
Tontosa iny ny fetin'ny faran'ny taona fanaon'ny daholobe fa ny asaramanitry ny mpitondra fanjakana sy ny fikambanana kosa mbola ao anatiny tsara mandritra ity volana janoary ity. Ny teto Antananarivo manokana dia niavaka tokoa izany fety izany. Tsy niavaka ho reharehan'ny renivohitr'i Madagasikara fa ho henatra ho azy kosa.
Asaramaimbo
Tsorina fa tsy Asaramanitra no niainana fa Asaramaimbo ara-bakinteny. Tsy nahate-hivoaka velively ny faran'ny taona fa mampihidy an-trano. Mpandalo ny afovoan-tananan'Antananarivo ny tena matoa mahasahy miteny izany. Mantsina tanteraka ny lalana andehananao miainga hatreny ambanin'ny zaridainan'Antaninarenina, Ambatomena, Tsaralalàna, Analakely (efa tsy ilay anoloan'ny lazaina ho metro intsony no ambarako eto fa Analakely amin'ny ankapobeny), Soarano... asa tsy fantatro intsony hoe hatraiza fa ireo ny afovoan-tanàna lazaiko aloha. Ny tena maharikoriko dia ny toerana somary mihataka ampolony metatra ny toeram-pidiovana no tena mantsina sy ifendrahan'ny loton'olombelona. Tsy ilay hoe tsy miditra any izahay fa eto ambaravarana ihany ity dia alefanay (miala tsiny indrindra raha mikaly ianao mamaky ny teny) fa hoe tsy todinay iny folo metatra iny fa mavesatra loatra ny rano entinay moa izahay rahateo kamo.
Raha tarafina dia avandravandrany fa tsy manana toeram-pidiovana izy any amin'ny tanàna misy azy any ka ampitoviana amin'ny any amin'ny niavian'ny tena ihany ny hanaovana an'Antananarivo afovoan-tanàna tokony ho fitaratra tsara ho an'ny Malagasy eo imason'ny vahiny. Tsy hoe fihatsarambelatsihy izany fa na aiza na aiza tokony hisy hatrany ny toerana tokony ho reharehan'ny mponina ka mendrika izany indrindra ny afovoan-tanàna izay aetrin'ireto tsy tamàna an-tranony ka mampiely ny malotony manerana ny tanàna ireto. Mba azonao vinaniana ve izany hoe anoloana sy anilan'ny Honey, Blanche Neige, Gastro Pizza no tena anaovan'ireto tsy mifaditrovana ireto ny hadalany? Tsy ho afa-miteny velively anefa ny tompon'ireo toeram-pisakafoanana sy fankafizana karazan-tsakafo izany raha tsy te-hahazo ny angaredon'ny "vahoaka madinika". Dia hoy ianao hoe aiza izany no hitsangatsangana? Aleo ny manana fiarakodia handehanana no hamaly fa tsy mahita valinteny loatra ankoatra ny toeram-pivavahana na an-tokatrano izahay sarangan'ny antonony ihany.
Fa eto ampanoratana aho dia mahatsiahy ny vanim-potoanan'ny talohan'ny fanjanahantany izay novakiako tamin'ny boky tantara fahakely. Tamin'ny faramparan'ny taonjato faha-19 tokoa anie dia tena Antananarivo iray manontolo mihitsy no mantsina satria eny amin'izay mahaporitra ihany no hanalana ny mavesatra. Efa nanomboka nisaritaka manko ny fanjakana tamn'izany fotoana izany ary efa nanomboka tsy voafehy intsony ny olona tamin'ny ankapobeny. Tsoriko fa raha namaky izany soratra izany aho tamin'ny voalohany dia kiriko sy tezitra satria nihevitra aho fa fanaratsiana ny Malagasy ihany ity nosoratana Malagasy ity saingy niaiky ihany aho fa tena nisy izay tranga izay rehefa mijery ny ankehitriny aho. Izany hoe nihemotra 120 taona be izao ny Malagasy eto Antananarivo raha ny fahadiovana sy ny fikajiana toerana no heverina. Ny tena mampiaiky ahy moa dia ny fefy manamorona ny Lapan'ny tanàna an-dalam-panamboarana aza ve dia anaovana maloto toy izany? Tena maharikoriko. Soa aloha fa efa nitsahatsahatra kely izany ezaka fandotoana sy fanamaimboana an'Antananarivo izany saingy tsy midika izany hoe nifarana hatreo ny amin'izany.
Ny Genesisy (Jenezy) nahatonga ny loto sy ny fofona ary ny korontana ankehitriny
Tamin'ny andron-dRazanamasy Guy Willy no nandrenesako sy nahitako voalohany indrindra izany fandaminana ny tanànan'Antananarivo izany. Raha miresaka tanànan'Antananarivo anefa tamin'izany fotoana izany dia Analakely ihany no tena fantatry ny Besinimaro. Analakely izay nikorontana tanteraka isan-joma indrindra indrindra satria lasa toeram-pivarotana avokoa hatreny andohan'Analakely mandra-pahatonga ety amin'ny Garan'ny Soarano. Lazan'ny tanàna tamin'izany fotoana izany ny tsena saingy efa nahatsapa ny maro fa tsy lasa intsony ity savoritaka afovoan-tanàna ity. Samy nanana ny fampielezan-keviny ny antoko saingy izy aloha no nolanian'ny Besinimaro ka nanapahany hevitra fa foanana hatreo ny tsenan'Analakely. Nafindra tamin'ny toeran-kafa manodidina avokoa mpivarotra rehetra tamin'izany fotoana izany, ary nifanarahana tamin'ny Japoney fa tsy haverina eny intsony ny tsena. Ny volan'ny Japoney manko no nampiasaina hanatsarana ity toerana an'Antananarivo ity. Finaritra ery ny tena nijery ny hakanton'ny tanàna ka nanao hoe hay ve azo atao tahaka izao ity tanàna ity? Dia nokarakarain'ny Le Buffet du Jardin ihany koa ny zaridainan'Antaninarenina rehefa vitany ny fifanarahana tamin'ny Kaominina tamin'izany fotoana izany. Dia nireharehana mihitsy fa efa mitovy amin'ny zaridainan'ny Andafy amin'izay ity zaridaina ratsy endrika talohaloha ity.
Nifanindran-dalana tamin'izany ihany koa ny firoboroboan'ny orinasa afaka haba ka maro tamin'ireo mpivarotra no nihevitra fa ny any no hahazoam-bola kokoa. Vokany, nihavitsy sy nihafoana tsikelikely ny mpivarotra amoron-dalana ka nanamora ny asam-panamboarana ny tanàna izany. Tonga ny Ben'ny tanàna manaraka, nitohy hatrany ny fanadiovana sy ny fanatsarana na teo aza ny fifanandrinana mangina teo amin'ny fitondrana foibe sy ny mpitantana ny tanàna. Nisy ny hetsika teto amin'ny firenena saingy hita fa efa tafiditra tao anatin'ny mpitolona tsara izany fikajiana ny tanàna izany. Nahazo horakora-panoherana izany mbola mahasahisahy mivalandrano amin'ny rindrina izany ary ny ankizy mihitsy ny hanaraby anao. Mahatsiaro menatra ny olon-dehibe zatra ny lalan-dririnina amin'ny fanaony nandritra ny gaboraraka fahatanorany. Tamin'ny 2001 izany dia nanjaka kokoa teto Antananarivo ny mpikajy ny fahadiovana sy ny filaminana.
Nasiaka dia nasiaka tamin'ny fitandroana ny fahadiovana ny mpitantana ny tanàna nanomboka hatreo ka nanjary nifanenjika matetika ny mpivarotra amoron-dalana izay tsy nahazo avara-patana mihitsy nandritra ny fitondran'ny filoha teo aloha sy ny mpiasan'ny Kaominina isan'nadro fa ny hariva kosa dia misy ihany ny fiverenan'ny mpivarotra mameno ny amoron-dalana. Tena voatandro tokoa manko nandritra izany fotoana izany ny hoe an'ny mpandeha an-tongotra ny amoron-dalana fa tsy an'ny mpivarotra. Niova tokoa ny endriky ny tanàna fandalovako satria feno zaridaina izay nandalovana (izay indrisy potika avokoa amin'izao fotoana izao). Nisy ihany anefa ny sarangan'olona tsy faly ka nihevitra fa nanjaka ny jadona (satria tsy afa-nanao izay tiany natao ny olona!). Nivoaka izany fahatezerana izany nandritra ny fifidianana Ben'ny tanàna tamin'ny desambra 2007. Na dia nilefitra nandritra ny fampielezan-kevitra aza ny mpitantana notendrena vonjimaika tamin'ny toerany, namela ny mpivarotra amoron-dalana hibodo indray ny amoron-dalana indrindra fa nanaraka iny Isotry izay fandehanako niasa tamin'izany fotoana izany iny, tsy nampiova ny safidin'ny mpifidy izay efa nahazo fampanantenana hahazo mivarotra malalaka ireny toerana ireny "noho ny fahasahiranam-bahoaka" raha voafidy izay nampanantena. Resy tanteraka ny antokon'ny mpitondra, niova tsikelikely ihany koa ny toerana nahafinaritra rehetra vao haingana teo.
Teo aloha manko, tsy nisy nahasahy nanitsaka na dia ny bozaka amin'ny zaridaina aza, ankoatra ny fotoana vetivety hakana sary angaha, hany ka maitso mahafinaritra hatrany ny zaridaina nanerana ny tanàna. nanomboka teo kosa dia tsy nisy intsony ny nampitandrina tsy hanitsaka ny bozaka na ny zaridaina. Ny hita aza dia noezahin'ny mpitantana ny tanàna vaovao ny hanimbana ny zaridaina rehetra tamin'ny alalan'ny famaritana azy ireny hananganana tranoheva indrindra nandritra ny desambra 2008, tamin'ny nanesorana sy nitrongisana ny zaridaina nisolo toerana ny Lapan'ny tanànan'Antananarivo efa may tamin'ny 1972 fa hoe haorina indray ny Lapan'ny tanàna. Napetraka tsikelikely tamin'ny mponina fa tsy misy dikany ireny zaridaina ireny fa ravoravo natentina tsy mahavaha olana akory ny "fahasahiranan'ny mponina". Voavoly tao an-tsain'ny mponina tamin'ny ankapobeny nanomboka hatreo fa mahazo manao izay tiany atao amin'izay izy...
Tonga ny tolona laoranjy 2009. Notokanana ny kianjan'ny demokrasia hamoriana olona. Tiana haseho fa maro mpanaraka ny mpitolona. Niezaka ny nanangona ny azy ihany koa ny filoha tamin'izany fotoana izany tamin'ny alalan'ilay sarim-pitsenana tamin'ny 25 janoary 2009. Tsy nahazaka ny nahita ireto olona notaterina tany amin'ny manodidina an'Antananarivo ny mpomba ny TGV ka ho famaliana bontana izany dia nopotehina ilay tetezana fiampitan'ny olona tetsy amin'ny CENAM 67ha vita nahafinaritra sy naha-te-hijorojoro aza. Io no fanimbana fananana iombonana voalohany natao ankarihary... Ary dia nitohy izany ny alatsinainy 26 janoary 2009 izay tsy dia tiako hotantaraina aloha. Tafapetraka tanteraka indray ny toe-tsaina tsy miraharaha ny endrik'Antananarivo izay nilaozana 15 taona nialoha io fotoana io. Noho ny fifanarahana dia lasa mpiambina ny kianjan'ny 13 mey ireo tsy nanao na inona na inona fa mpanaraka sy mpangatangataka amin'ny vazaha sy manao rami mandritra ny andro (izay no mahakatry rami azy ireny)... efa manana ny anarana ahafantaran'ny maro azy aza izy ireny fa tsy averiko eto izany. Koa rehefa mpiambina ny kianjan'ny 13 izy ireny, indrindra rehefa nitolona ny mpomba an-dRavalomanana dia matoritory sy milalao eny amin'ny zaridaina izay norarana tsy itsahina taona vitsivitsy nialoha io fotoana io. Dia manao izay tiany atao eny... Ka nifanaraka taminyianao koa! dia tonga amin'izao fenitra izao isika. Mitantara aho fa azonao tsikeraina izay nosoratako. Izaho koa mahafantatra tsara hoe iza no tena rangory nahatonga indray izao gaboraraka manimba ny tanànako izao.
Sarontava ny famitana Lapan'ny tanàna
Tadiavina ho atao rehareha amin'izao fotoana izao ny fanamboarana sy ny fahavitan'ny Lapan'ny tanànan'Antananarivo. Nahoana kosa moa no tsy lazaina hoe tsara izany zavatra vita izany saingy tamin'ny fomba manao ahoana moa?
Voalohany, nandritra ny fampielezan-kevitra desambra 2007 dia tsy naheno mihitsy aho hoe hamboarina ny Lapan'ny tanàna satria mety horaisin'ny olona ho fampanantenana poak'aty avy hatrany izany. Vantany vao lany izy no nanambara izany fampanantenana izany. Nanokatra ny kaonty fandrotsaham-bola izy hirodorodoan'izay mety ho malala-tanana. naverina nofefena indray ny manodidina ny Lapan'ny tanàna. Tsapako avy hatrany tamin'izany fotoana izany fa tsy ny hanaboatra ny Lapa loatra no tena nahamaika fa misy zavatra hafahafa ketrehina eo. Ny nampihomehy irery ahy dia toa nisinda ilay ahiahiko rehefa naroso 20 metatra ny fefy nanaronana ny toerana. maika nanarona fotsiny ry zareo sy nitrongy tanteraka ny zaridaina tao fa toa mbola tsy vonona akory ny vola. Hay tokoa moa ka efa tetika vita paika tokoa ilay hoe hanangana ny Lapan'ny tanàna fa... efa fantatsika ny tohiny no tena nokendrena.
Rehefa tontosa izay nokendrena ka vita ny fanonganam-panjakana vao notadiavina indray ny hamitana ny Lapa. Ilay vola nangonina tsy hita nanjavonana fa dia nilaza handrotsaka vola 1 miliara ariary hamitana azy ny CUA raha 5 miliara ariary kosa ny avy amin'ny fitondrana foibe. Raha ny tokony ho izy anefa dia tsy tokony hahazo hanokana vola ho amin'ny famitana ny Lapan'ny tanàna izany ny mpitondra foibe satria tsy voasoratra tao anatin'ny tetibola izany. Ny Rovan'ny Manjakamiadana aza tsy azo nanaovan'ny fitondra foibe toy izany fa tsy maintsy avy amin'ny vola nomen'ny tsara sitrapo rehetra sy ny malala-tanana no namitana ny andiany voalohany izay vita amin'izao fotoana izao fa tsy misy tokotaniny kosa ny andiany faharoa. Hitantsika moa fa manao izay tiany atao ny mifehy ny tanàna amin'izao fotoana izao, ka izay no nahafahana mamita io Lapa io, fa raha tsy izany dia nivandravandra fa ilay tontosa tamin'ny janoary hatramin'ny marsa 2009 ihany no tena nilàny io toerana io. Na izany na tsy izany, tsy tahaka izay tena tamin'ny endriny voalohany io fanamboarana natao io fa kely kokoa sy manify kokoa ny aty ambadika. Izany hoe tsy misy miraharaha ny amin'izany fa ny endriky ny Rovan'i Manjakamiadana ihany no tena tadidin'ny rehetra tsara ka tsy maintsy tafaverina amin'ny endriny teo aloha ny endrika hitan'ny Besinimaro imaso. Na izany na tsy izany tsy misy tsara tahaka ny vita e!
Tena zavatra hafa mihitsy no nokendreko hosoratana [ny resaka tolon'ny ankolafy telo sy ny hetsiky ny mpitondra fivavahana] fa dia lasa fanazavana hafa mihitsy no voavelabelatra. Raha te-hametraka hevitra ianao dia omany anaty brouillon aloha [notepad na Bloc-Notes] izay soratanao, dia rehefa vita izany no actualiser-nao ity takelaka ity, dia apetakao eo amin'ny hevitra ilay voasoratrao dia fenoina ny anarana, averina soratana eo anila ny marika hitanao dia alefaso amin'izay ny lahatsoratra.
Tsy mampino ny zavatra henoko, ka aleo apetraka eo amin'ny sehatry ny tsahotsaho, saingy ilay karazana tsaho sahala amin'itony ilay tena ahiako ho tanteraka rehefa heno ihany. Efa nanoratra ihany aho tamin'ny herintaona fa ny tsahotsaho tsy mampino fa toa fanaratsiana no iheverana azy no tontosa tokoa avy eo ka mitampim-bava fotsiny ireo naheno mialoha ka nilaza hoe resaka adala izany. Iza moa no nieritreritra hoe takiana IBS ny FJKM amin'izao fotoana izao? Mbola io irery aloha ny fiangonana mbola nilaza fa takiana io hetra natokana ho an'ny orinasa na tranombarotra io hatramin'izao... izay heverina ho antsojay manokana aloha hatramin'izao. Fa hay... raha amin'ity resaka henoko, mbola apetraka ho tsaho ity saingy aleo soratana sao tanterahin-dry zalahy tokoa, ity dia vao fanombohan-draharaha fotsiny io manjò ny FJKM io fa ho avy koa ny anjaran'ny hafa.
Re ary fa nanome (baiko tamina Minisitra hamoaka) naoty ingahy milaza ho filohan'ny FAT hitaky hetra amin'ny Masoivoho vahiny, sampan- draharaha iraisam-pirenena na/sy miankina amin'ny Firenena Mikambana, fikambanana vahiny tsy miankina manao asa soa fa hotakiana hetra koa ireto farany ireto. Raha manoratra aho dia mahafantatra tsara fa tahaka ny resaka adala izany, saingy efa nametraka tsara aho fa misy zava-kendrena ao matoa mivoaka ny zavatra sahala amin'itony. Izany hoe eto dia fomba mihaja handroahana ny vahiny rehetra ankoatra ny Frantsay no tanjona ary iny lalana iny no mizotra tokoa ho amin'ny fanjanahana indray an'i Madagasikara. Voararan'ny lalàna iraisam-pirenena na ny fifanarahana iraisam- pirenena ny famoahan-javatra tahaka izany, na ireo mpiasa nahita io naoty io aza dia nilaza izany hoe, saingy tsy noraharahiany izany fa tiany hotanterahina. Sahy milaza aho, fa raha vao nahare io siosion-dresaka io, dia nanao hoe tena sahiny ny mandray fanapahan-kevitra tahaka izany.
Tsy vao voalohany teo amin'ny tantaran'i Madagasikara manko no nisy toe-javatra sahala amin'izany fa efa nisy tokoa io tamin'ny taona 1975 tany ho any raha mody narangaranga ny antsoina hoe fitiavan-tanindrazana sady natao izay hamaritana fa ny fitiavan-tanindrazana dia midika hoe fankahalana ny vahiny rehetra sy ny fandroahana azy hiala an'i Madagasikara. Efa hitantsika amin'izao fotoana izao fa mandrangaranga ny antsoina hoe fiandrianam-pirenena ny FAT ary tsy sarotra ny hino fa vitany indray izany. Nanana ny lazany manko izany hopitalin'i Manambaro izany amin'iny faritra antsimon'ny nosy iny. Maro ny olona no nizotra nankany hotsaboina noho ny hatsaran'ny fitsaboana tany izay maimai-poana araka ny fahalalako azy. Ny Amerikana no nikarakara ny hopitaly na dia eo ambanin'ny anaran'ny FLM (Fiangonana Loterana malagasy) aza no nitantanana azy. Nanapa-kevitra ny filoha Ratsiraka tamin'izany fotoana izany, izay heverina fa noho ny soso-kevitry ny Past. Andriamanjato Richard Mahitsison izay mpanohana mavitrika ny TGV amin'izao fotoana izao, fa hakana hetra avokoa ny fanafody ampidirina rehetra eto Madagasikara na dia maimai-poana aza no hanomezana azy amin'ny marary. Ny Hopitalin'i Manambaro no tena kendrena tamin'io fanapahan-kevitra io, mba tsy hahavitany na inona na inona. Nahombiazana ilay tetika satria tsy tamana intsony ireo mpitsabo Amerikana fa lasa nody. Dia tetika tahaka izany indray no averina eto amin'izao fotoana izao hahalao monina ireo vahiny rehetra eto Madagasikara afa-tsy ilay efa nolazaiko ery ambony ka tsy mila averina intsony angamba.
Mbola mila hazavaina indray ve? Izany hoe raha toa mahatonga vary eto Madagasikara ny PAM (Programme Alimentaire Mondial) ohatra ka mitatitra ny fanampiany any amin'ny faritra atsimon'ny nosy dia andoavan'ny PAM habany ireo vary tongany hatao fanampiana ireo. Inona no antony hanaovany izany? Mety hihevitra avy hatrany isika fa noho ny tsy fahampian'ny vola ao amin'ny kitapom-bolam-panjakana no hanaovana izany. Tsy voatery ho izay anefa no tena tetika ao ambadika na mody ampisainina amin'ny Besinimaro fa misoroka izay mety ho zavatra ampidirin'ny masoivoho vahiny na fikambanana iraisam-pirenena eto izy. Raha sanatria manko mby amin'ny fanavotana ny firenena tsy ho lasa zanatany indray ny Malagasy dia tsy manana lalana ampidirana izay fomba hanakanana ny hanjanahana an'i Madagasikara afa-tsy amin'ny alalan'ireo masoivoho efa misy eto Madagasikara. Efa tsinjon'ny sasany izay lalana izay, ka dia ny fomba hialan'ireo Masiovoho sy fikambanana iraisam-pirenena ireo no tetika atao amin'izao fotoana izao. Mariho hatrany fa eo amin'ny resaka stratejia amin'izao fotoana izao no tena ilaina fa tsy resaka fanoherana bontolo na amin'ny fo intsony. Anjaran'izay tokony hanana fanapahan-kevitra hentitra hanavotana an'i Madagasikara ny mieritreritra fa nanao ny anjara tandrifiko aho aloha izay androany.
Endrey! Nahatratra ny taona vaovao, hono, isika rey olona a! taona vaovao hifampirariana soa eo amin'ny fianakaviana sy ny havana aman-tsakaiza ary ny mpiara-belona rehetra. Fomba fanao ve ka dia arahina? Mba andro manokana kosa e! Impiry hifampirary soa amin'ny hafa kosa ary moa? Dia inona ilay soa ifampirariana ary? Samy manana ny tiany io. Ny tena miverimberina moa amin'ny fotoana tahaka itony dia ny prospérité, santé, bonheur (fanahy iniako ny manao azy ho teny frantsay satria teny hainareo tsara izany ary azoko matetika rahateo)... Sahiran-kevitra mandrakariva aho rehefa mahazo hafatra toy ireo, nefa tsy efa tsara kosa ve ireo firariantsoa ireo? Ka samy manana izay tiany mihitsy io.
Sahirana aho, amin'ny maha-Malagasy ahy amin'izao fotoana izao, raha prospère satria hoy ihany ny teny malagasy hoe ny hazo avo halan-drivotra, dia velona ny fialonana miainga amin'ny hoe matoa manankohariana dia noho ny halatra sy ny fitsetsefana mbamin'ny fanambakana ary ny kolikoly izay nataony... Tsy mahagaga raha maro ny Malagasy any ambany ravinahitra any na dia manambola betsaka aza no tsy misehoseho loatra amin'izany, fandrao voatondro ho mpirehareha amin'izany toerana izany ihany koa. Amin'izao fotoana izao aza moa ny kely ananana mbola lazain-dry zalahy hoe aleo indray mba ho anay fa efa ela itony no anareo!
Sahirana aho, raha ilazana hoe santé satria toa manambara ahy ho tsy salama lalandava izany ka toy ny hoe farofy, nefa ny fahasalamana no voalohan-karena; ary efa tsy andrianina intsony ny marary fa ny aza tratrany ihany (aleo farafaharatsiny tendany? koa raha kenda amin'izany?). Ny fiarahabana Andriana teto Imerina no hoe Tsarava... Tsy haiko intsony na niainga avy amin'ny teny hoe "Tsara va?", nefa mety ho firariana sahady mba ho tsara avy hatrany fa hosahirankevitra eo raha mandre hoe tsy dia salama... lanjalanjaina lalandava eny tokoa ve fa tsy mba mandeha tongotra loatra tsy ho farofy ihany e? Sa tsy mahazo manoratra tahaka izany moa aho?
Sahirana aho rehefa irariana ny bonheur satria toa petrakevitra tsy mety ho takatra (fa vano indray sa tararaka? tsy maninona ataovy vorompotsy hiara-dia, na vorondreo tsy mifanary, fa raha voromanga dia mahalala havana!), toa mametraka ahy avy hatrany ho dans le malheur... Tsy fahatsapana velively anefa izany bonheur izany ka entina ifaliana fa mitombina tsara ny hoe mijaly aho nefa sambatra. Aza tadiavina ela loatra ny hevitr'izany sao mahalasa adala anao eo... Fa torolalana kely ho anao fotsiny ilay filazana hoe: "Sambatra ny noana sy mangetaheta ny fahamarinana fa izy no hovokisana". Noana sy mangetaheta va ka ho sambatra? Minoa fotsiny ihany! Koa nahoana aho no mbola irariana bonheur nefa efa ao anatin'ilay bonheur? Dans le sens que ce bonheur me dirige vers le bonheur! Azafady! Salama tsara aho ka! mety mbola tsy ho takatrao fotsiny ny heviny!
Dia aza atao mahagaga anao nandefasako firariantsoa raha soratra manao hoe: "Ho aminareo (mandrakariva) anie ny fahasoavan'ny Tompo!" no vakianao. Satria samy manana ny Tompony io. Ao ny manana azy ho YHWH, na Jesoa, na Allah, na Bouddah, na Krishna, na Mammon... eny mety ho Moi na izaho ihany koa, tsy adino Ra-jeanne... tsia Razana no tokony ho fanoratra azy. Koa raha manonona anao hoe Tompo aho tsy ny Tompoko tsy akory no irariako hanasoa anao fa ny Tomponao ihany, mety ho miresaka tompo roa samihafa isika nefa mety miresaka tompo iray ihany koa. Fa tsy ny taona vaovao mihitsy kosa aloha no hitondra soa sy fanambinana ho anao na izany aza! Manahirana mihitsy ange ry zalahy ity teny malagasy ity nefa dia izany no malaza amin'ny olona... Toa tsianjery maimbo fotsiny.
Dia izay no ela fa dia inona loatra no nahatonga ny lohateny? Mijery ny zavamisy eto Madagasikara amin'izao fotoana izao manko ny tena ka dia mahatsiaro ilay hiran'i Mahaleo mitondra ny lohateny hoe Bemolanga iny. Toa hira taombaovao izy iny raha jerena amin'ny tonony. Dia indro averina kely ho antsika rehetra ny sombiny:
Ny taona ity miherina, Asa izay mba entin'iny Ahiako mbola hiverina toy ny tamin'ny taona lasa ny zavatra raiketin'iny
Fa ny fanantenana Efa mihena, mitsilopy Fa tsy misy fihatsarana Na mba hisy fiovana f'efa zary nofinofy
... ... ... ...
Rahoviana no hitranga Asa angamba atsy ho atsy No ho tonga i Bemolanga Dia isika tsy ho lany vatsy
Mahavariana fa be tokoa ny mieritreritra ankehitriny fa ahiana ho toy ny tamin'ny taona 2009 lasa ihany no haverina horaiketin'ity taona vaovao 2010 ity. Na dia mitantara ny trangam-piainana tanatin'ny revolisiona sosialista tsy azo niresahana politika na nitsikerana fitondrana aza izany fotoana izany, itony hira Bemolanga fampanantenana natao tamin'ny olona itony no hiram-panoherana nasehon'ny olona ny tsy fahafaliany ka nohirain'ny tanora isan-tamboho. Mandraka ankehitriny, toy ny hiram-paminaniana indray fa toa hitohy amin'ny 2010 ny tolona natomboka tamin'ny 2009. Ankehitriny, rehefa hotrandrahina tokoa i Bemolanga hay ny orinasa vahiny ihany no hitavana azy fa tsy manambola hitrandrahana ny hareny i Madagasikara. Tahaka ny hoe naniry loza ho an'i Madagasikara ihany isika hitrandraka an'i Tsimiroro sy i Bemolanga fa ny angovo dia imatimatesan'ny firenena ambonin'ny tany, ary izay firenena trandrahin'ny vahiny ny angovo ao aminy toa miady an-trano avokoa... Ka ampiadiany izay manaiky miady tsy hanelingelina ny fitrandrahany azy, fa sombintsombiny ihany ny vola omeny ny mpitondra ho fanapena-maso ity farany. Koa tsy an-dalan'ny ho any koa ve izany isika? Indrisy manko...
Manahy aho fa tsy hisy hiova Ny omaly tsy hiova volo (Aiza kosa? tsy maintsy hoe ihany orange ve?) Toy ny fanaka eny an-dRova Tsisy nanombinana fa efa may avokoa (na efa zary bobongolo)
Nankalazaina fatratra indray fa fampiatoana ny adiady sy ny fifandirana eo amin'ny sehatra politika indrindra indrindra ity herinandro farany misy ny fetin'ny faran'ny taona ity. Tetikady avokoa anefa izany rehetra izany entina hametrahana milamina izay rehetra tiana apetraka ary ao anatin'izany ny hetsiketsika rehetra ataon'ny mpitondra FAT amin'izao fotoana izao. Koa izay angaha no nidiran'ny mpitondra fivavahana eo amin'ny sehatry ny fiainam-pirenena indray. Maro no tsy mankasitraka izany saingy ny marina eo amin'ny fiainan'ny Malagasy dia miankina mandrakariva amin'ny zava-misy hatrany.
Seraseran'ny tanora: tetika fandambolamboana
Nisy fihaonana nolazaina fa ara-koltoraly, miompana ho an'ny tanora, notontosaina tetsy amin'ny Lapan'ny kolontsaina sy ny fanatanjahantena tamin'ny farany sy fiandohan'ny herinandro teo. Raha ny fijeriko dia fomba iray handambolamboana ny tanora sy handrefesana ny fitiavan'ny tanora ny mpitondra ankehitriny io fihaonana ara-koltoraly io. Azo lazaina tsy misy hambahamba fa nandamoka ity hetsika ity amin'ny ankapobeny. Voalohany amin'izany, tsy feno ny tranoheva natsangana teny amin'ity toerana ity. Faharoa, vitsy tsy araka ny noheverina ireo tanora niroboka teny. Nalalaka ny toerana, nalalaka ihany koa ny lalana nifamezivezen'ny olona. Ny loko manga sy laoranjy amin'ny afisy kosa aloha dia efa fambara amin'ny zavatra tian-ko tarafina amin'ity hetsika ity. Dia nanao tsoa-kevitra ny zaatra hitako aho aloha.
Raha nolazaina ho niompana ho an'ny tanora ny hetsika, ireo tranoheva kosa dia ny sampandraharahan'ny minisitera sy ny fikambanana tanora tokana, dia an'ny zanaky ny zandary avy etsy amin'ny cité-ny etsy Ivato seranana ihany no hita teny. Tsy nahitana fikambanana tanora tsy miankina hafa sy fikamban'ny tanora miankina amin'ny fiangonana kosa teny. Mivandravandra avy hatrany ny fahabangana toa mitaratra fa novonjivonjena ny fanaovana ity hetsika ity. Rezimanta-na zandary iray Kamiao ihany koa no nisahana ny filaminana teny, ary sahiko no milaza fa mitovy amin'ny isan'ireo olon-tsotra nitsidika ny toerana ny isan-dry zalahy ireo... azo itarafana ihany koa ny filaminana eto Antananarivo tamin'ny andron'ny alatsinainy maraina nitsidihako azy ity. Gaga aho hoe inona koa no antony mahabetsaka zandary ato anatin'ity fihaonana ity? Mbola tsy naheno izay nitranga teny Ampahibe aho tamin'io fotoana io.
Ilay fikomiana sandoka tetsy Ampahibe
Miala tsiny aho raha tonga dia mitsara ilay zava-nitranga tetsy amin'ny Régiment d'Appui et de Soutien ny maraimben'ny alatsinainy ho fikomiana sandoka avy hatrany. Nandalo teny aho, tanaty fiarakaretsaka, ny alahady hariva ary gaga raha nahatsikaritra fa tsy nahita na dia vata-miaramila iray aza niambina ny vavahadin'ireo toby rehetra teny sy ny vavahadin'ny biraon'ny minisiteran'ny Fiarovana. Mpijerijery hatrany ny zavamisy ny tena, noho izany, efa niahiahy zavatra hafahafa sahady aho raha nanana io tsikaritra io. Amin'ny fotoanan'ny hotakotaka indray ve vao tsy misy miambina ny toby? Na misy fandrika mivelatra eo na efa misy fifanarahana miafina eo amin'ny samy miaramila indrindra fa eo amin'ny lohandohan'ireto miaramila ireto. Efa nisy fanomezantoky eo amin'ny fifanarahana hatao sahady angamba hoe ataovy amin'izay ny iraka nampanaovina anareo fa navelanay malalaka ny toerana hanaovanareo azy!
Tsy tena gaga loatra aho ny maraina raha nandre fa nisy fikomiana nataona vatamiaramila notarihina manamboninahitra lefitra tamin'ny toby iray tetsy Ampahibe ity. Vao maika moa tsy gaga mihitsy aho raha nandre fa voafehy vetivety ihany ilay fikomiana sady nanaiky hosamborina mora foana ilay mpitarika ity fikomiana sandoka ity. Dia efa fandre sy mahazatra ihany koa raha malaza avy hatrany fa nahitana volabe teny an-toerana ary nanaiky avy hatrany ireo mpandray anjara fa nandray vola tamin'ny fanaovana ity fikomiana ity. Dia nisy koa ny solombavam-bahoaka notondroina no nanome ny vola hanaovana ilay hetsika. Hita avy hatrany fa fihetsiketsehana fotsiny no betsaka ary misy ny fandrihana. Raha misy olona manakarama amin'ny fanaovan-javatra toy itony tsy hisehoseho ho hitan'ny mpanatanteraka rehetra izy fa olona iray ihany raha be dia ny olona manelanelana azy sy ny lehiben'ny mpikomy no isehoany. Na iza na iza manao zavatra toy itony dia izany no fitandremana bitika indrindra tokony atao. Izay no ahafaha-milaza fa tetika handotoana olona sy hamandrihana andia-miaramila tsy manaiky hofehezin'ny mpitondra ao amin'ny FAT no nanaovana ity hetsika hafahafa ity. Taty aoriana moa dia nisy vohikala nilaza fa hay iray amin'ny niandry kendritohina ny minisitry ny fiarovana ny Amiraly Mamy Ranaivoniarivo tamin'ny volana marsa 2009 ity lehiben'ny mpikomy teny Ampahibe ity.
Mifanindran-dalana manamafy ny tetikady miaramila ihany koa ny famoriana nataon'i Vital tetsy amin'ny Tranom-Pivoriana Iraisam-pirenena Ivato ho an'ny mpitandro ny filaminana rehetra. Ity famoriana ity no miampanga tena ireo atidoha nikotrika ity fikomiana sandoka ity. Niantso indrindra indrindra ireo lehibe isan-tsokajiny eo amin'ny tafika sy ny zandary ary ny polisy manko ny lehilahy tamin'ity fotoana ity. Teo amin'izay no nambara fa iray tsy mivaky ny tafika sy ny mpitandro ny filaminana. Mihevitra manko ry zareo amin'io fotoana io fa tonga soa aman-tsara eo amin'ny tanjona notratrariny ny paika napetrak'izy ireo. Ilay fikomiana voafehy dia enti-maneho na amin'ny miaramila na amin'ny sivily fa tsy azo hozongozonina intsony ny rafitra efa napetraka amin'izao fotoana izao. Fampitandremana mialoha ireo izay manam-pikasana fa efa tsy mandeha ilalana intsony izany fanonganam-panjakana na fiokoana ankoatra ny efa vitany izany. Eo ihany koa ny fametrahana fifampiahiahiana eo amin'ny samy mpitandro ny filaminana fandrao misy ny mihevitra ny hanohintohina ny fahefan'izy ireo izany. Tsy dia sarotra vinaniana intsony noho izany izay mety ho nandehanan'ny Komandy voalohan'ny zandarimaria ny jeneraly Razafindrakoto Bruno Wilfrid teny amin'ny Tobin'ny Hery Vonjy Taitra Ivato rehefa tsy hitan'izy ireo tao amin'ny Tranom-Pivoriana Iraisam-pirenena ny Komandà Roger Luc. Diplaomasia ara-miaramila izany na dia mody lazaina aza fa tsy manao sy tsy mahay diplaomasia izany ny tafika. Hatreto izany dia azo ambara fa voafehy eo ambany fahefana tokana ny tafika iray manontolo.
Hetsiky ny mpitondra fivavahana
Nandritra ny andron'ny alatsinainy maraina ihany koa dia nisy fotoam-pivavahana lehibe nokarakaraina mpitandrina roa no niakatra telo, nahatratra sivy ary lasa ampolony vitsivitsy avy eo teo amin'ny kianjan'Antsahamanitra, 200 metatra eo ho eo miala ny Lapam-panjakana Ambohitsorohitra. Tsy azo lavina velively fa ny mpitandrina FJKM no maro an'isa amin'izy ireo na dia misy ihany koa aza ireo avy amin'ny fiangonana hafa. Antony maro no mahatonga izany fa izay tadidiko etoana ihany no ho voambara mazava loatra. Voalohany amin'izany, eo amin'ny lafiny ara-tantara : Ny Protestanta amin'ny ankapobeny dia tsy manaiky hofehezina na hoziogain'olona iray na vitsivitsy na oviana na oviana. Tsy anavahana na iza na iza io, indrindra fa avy amina mpitondra politika (ary tafiditra amin'izany tsy ekeny hanazioga azy izany ihany koa ny filoha Ravalomanana, ialana tsinyamin'ny mpanaraka satria izay no zava-misy). Mitady matetika ny fifandanjana izy ireo, koa tsy atao mahagaga loatra raha misy ny fiangonana (protestanta) no misedra olana noho izay fisainam-pahafahana tandroviny izay.
Faharoa : Tsy vitsy mihitsy ihany koa ny mpitondra fivavahana ao aminy no tsy manaiky ny isian'ny fifangaroana na fifampidirana eo amin'ny politika sy ny fiangonana, izany hoe diso ny filazana safobemantsina avy hatrany hoe Ravalomanana = FJKM satria nomena fahafahana ny olona tsirairay hanaraka ny safidy politika tiany arahina ary tsy manan-jò hanery ny mpivavaka ao aminy hanaraka ny safidy politikany ny mpitandrina. Tsy manaiky ny fiangonana raha idirana politika hitantana ny firenena ny anarany nefa tsy hain'ny fiangonana leferina mihitsy ihany koa ny fitsabahan'ny politika amin'ny resa-piangonana. Ohatra tsy misy mpahalala loatra amin'izany, tamin'ny Repoblika voalohany dia nisy ny fanerena nataon'ny fitondrana ny tsy maintsy hametrahana saina ao am-piangonana. Natahotra na nanoa izany baikon'ny fitondrana izany avokoa ny fiangonana rehetra ankoatra ireo izay nanorina ny FJKM. Nanao fandrahonana ny fitondrana fa hakatona avokoa izay fiangonana tsy manaikyny hametrahan sainam-pirenena ao am-piangonana fa tsy nampihontsona ny FJKM, "Akatony ary!" no valinteny nataony. Tsapan'ny mpitondra fanjakana fa tsy azo nahodi-doha ny protestanta reforme ka dia tsy nampihariny indray ny fandrahonana hanakatona ny fiangonana FJKM rehetra.
Koa nahoana ary ireto mpitondra fivavahana ireto no toa minia miditra an-tsehatra amin'ny resaka politika? Valiny: Niditra any amin'izay tsy tokony idirany ao amin'ny fiangonana ny mpitondra fanjakana mpanao politika ka niseho amin'ny maha-protestanta azy ny FJKM indrindra indrindra. Ohatra: efa nomena alalana hanitatra ny fiangonana ny FJKM Antanimena atsinanana (tsy miankina izy ity teo alohaloha teo) no norarana indray tsy hanao izany; efa natomboka anefa ny fandravana hanaovana ny fanitarana; inona no tena tadiavin'ny mpitondra fanjakana? Nitakian'ny fanjakana hetra ihany koa ny foibe FJKM ary tafiditra ao anatin'izany (araka ny gazety Tia Tanindrazana nivoaka 30 desambra 2009) ka ao anatin'izany ny IBS (Impots sur les bénéfices de la Société) taona 2006, 2007 ary 2008... izany hoe napetraky ny mpitondra fanjakana ho raharaham-barotra misy tombom-barotra izany ny raharaham-piangonana. Mafy loatra angaha ny fitadiavam-bola no tonga amin'izany izy ity. Efa saiky noadinoina ny saika hanaovana barofo ny fitaovam-panorenana ny sekoly FJKM tamina tanàna lehibe vitsivitsy teto Madagasikara.
Manaraka izany, nandritra ny vavaka fifonana no netina nanambarana fa mangatsiaka tanteraka amin'izao fotoana izao ny fifandraisana eo anivon'ny FFKM, fomba enti-milaza izany fa anarana sisa izany FFKM izany fa nopotehina avy ao anatiny nandritra ny telovolana voalohan'ny taona 2009 ihany io sehatra nanana ny anjara toerany teo amin'ny fiainam-pirenena io, nefa tsy nitady toerana eo amin'ny fitondrana amin'ny maha-FFKM azy fa mpandamina sy mampihavana ary mpanelanelana mandrakariva rehefa tojo krizy ny firenena. Mahatsapa ho manana andraikitra hijoro ho mpandamina, tahaka ny nataon'ny FFKM nandritra ny andro nampalaza azy ireto mpitondra fivavahana ireto. Tsy mitady seza izy ireo saingy mitady kosa ny vahaolana ho an'ny firenena mba tsy idirana amin'ny ady an-trano sy ny fanaovana herisetra ary ny tsindry hazolena isan-karazany eo amin'ny fiaraha-monina.
Ity eto ity kosa dia hevitro manokana, miditra na mikasa ny hiditra eo amin'ny fitantanana ny firenena ny tafika izay mitazona ny fitaovam-piadiana eto amin'ny firenena. Sarotra ny hifehy na hanaramaso ny olona mitazona ny fitaovam-piadiana tsy hanakana ny fahafahan'ny tsirairay. Ho fisorohana izay mety ho fihoaram-pefy sy fikorisana mankany amin'ny tsy refesi-mandidy izay dia mety indrindra ny idiran'ny sehatra ara-panahy ho tsindry lentam-pahefana (hisian'ny fitovian-danja eo amin'ny mizana) amin'izao fiainam-pirenena latsaka lalina anaty krizy novolena izao. Azoko heverina fa singa tsy ampoizin'ny mpitondra fanjakana ny fijoroan'ireto mpitondra fivavahana ireto. Raha efa tadiavin-dry zareo amin'ny fomba rehetra manko ny hanagiazana ireo mpitari-tolona ao amin'ny ankolafy telo, ka anatin'ny teti-panorona ilay fikomiana sandoka tetsy Ampahibe, dia sarotra ihany satria hiteraka rikoriko ho an'ny sarambambem-bahoaka raha ireto mpitondra fivavahana ireto no hampangaina ho manao baomba ny mikasa ny hikomy ara-miaramila. Raha sanatria ka tsy afa-mikofoka intsony ny mpitaky ny ara-dalàna dia efa vonona sahady ireo sahy hifanandrina am-panahy ny fitondrana ankehitriny. Ao amin'ireto mpitondra fivavahana ireto aza no misy ny charisme tsy ampy teo amin'ny mpitari-tolon'ny ara-dalàna. Ny maha-hafa ireto indray kosa dia mifankafantatra avokoa ny ankamaroan'ny mpitondra fivavahana ka sarotra ihany ny hisian'ny mpitsikilo avy amin'ny fanjakana. Mety hisy ihany anefa izany mpitsikilo hanao tatitra ny fivoriana natao hanomanana ny hetsika izany fa mety ho mora fantatra.
Ilay fotoam-pivavahana teo Antsahamanitra
Ninia aho nanasaraka ny fotoam-pivavahana sy ny antony nanaovan'ny mpikarakara ity hetsika ity. Fanamarihana voalohany: tsy tao anaty fotoam-pivavahana velively no nanaovana ny fanambarana izay efa navoakako manontolo tsy nanampiana tsy nanalana teto ihany. Efa vita tanteraka ny tso-drano sy ny Amin'ny anaran'ny Ray sy ny Zanaka ary ny Fanahy Masina vao nolazaina ny fanambarana. Diso ihany koa ny vaovao iniana aely fa tsy nivonona hiandry izany fanambarana izany velively ireo nanatrika ity fotoam-pivavahana ity. Tena niandry zavatra tamin'ireto mpitondra fivavahana ireto mihitsy ireo nanatrika tao ary porofon'izany ny tehaka sy ny horaka sesilany nisy nandritra ny nanaovana izany fanambarana izany. Ambarako sahady ary fa amin'ny Asabotsy 2 janoary amin'ny 2 sy sasany tolakandro ny fotoana manaraka hihaonan'ny olom-pirenena rehetra amin'ireto mpitondra fivavahana ireto eny Antsahamanitra ihany.
Betsaka ihany ny olona tonga teny amin'ny maha-andavanandro maraina ny fotoana tamin'ny alatsinainy teo satria fenony tsara ny antsasak' Antsahamanitra. Vao miditra ianao dia ny sora-baventy manao hoe "Dia nahonena Azy ny fijeriny ireo, satria nampahantraina ireo ka nafoy toy ny ondry tsy misy mpiandry" Matio 9:36 no sora-baventy hitanao eo amin'ny sehatra. Ny tena maro an'isa amin'ireo olona nanatrika teo dia olona efa lehibe heverina ho efa retirety amin'ny asany avokoa, izaho kosa moa mba tsy niasa aho io alatsinainy maraina io ka nanararaotra nankeny, indrisy moa fa tsy ho afaka hanatrika ilay amin'ny Asabotsy aho noho ny asa ihany, nefa azo inoana sahady fa ho maro noho ny tamin'ny alatsinainy no ho avy amin'ny Asabotsy io.
Ireo teny novakiana tamin'io andro io dia hita ao amin'ny bokin'i Estera 4: 14 - 17 miaty ny resak'ilay Estera anisan'ny vadin'i Ahasoerosy (Xeres) nanjaka hatrany Etiopia ka hatrany India tamin'ny dadatoany antsoina hoe Mordekay fa misy ny tetika handringanana ny jiosy manerana ny fanjakana ka nahatonga an'i Estera hilaza hoe: " Mandehana Ary, vorio ny Jiosy rehetra izay hita ato Sosana, Ary mifadia hanina noho ny amiko, ka aza mihinana na misotro hateloana na andro na alina; Ary izaho sy ny ankizivaviko hifady toy izany koa, Ary amin’izany no hidirako ao amin’ny mpanjaka, na dia tsy araka ny lalàna aza; koa raha sanatria maty aho dia izay izany no izy." izany hoe eo amin'ny fanapahan-kevitra lehibe izay hatao dia ny mivavaka no atao voalohany indrindra.
Ny vakinteny faharoa kosa dia izay hita ao amin'ny Matio 26: 36 - 46 milaza ny fitarihana nataon'i Jesoa tao Getsemane, fantany tsara fa hiatrika zava-dehibe eo amin'ny fiainany ihay koa izy ka nitokana nivavaka manao hoe: " Raiko ô, raha azo atao, dia aoka hesorina amiko ity kapoaka ity; nefa aoka tsy ny sitrapoko anie no hatao, fa ny Anao." Tao anaty fahoriana sy alahelo indrindra no nanaovany izany vavaka izany. Na ny vakinteny voalohany na ny vakinteny faharoa dia samy manambara ny anjara toeran'ny vavaka manoloana ny fanaphan-kevitr alehibe izay hatao ary mihatra aman'aina mihitsy izany. Ny mpamaky baiboly dia mahafantatra fa nivoaka nandresy fa tsy maty i Estera sy ny Jiosy tao amin'ny vakinteny voalohany nefa maty ihany i Jesoa na dia namerimberina ny vavaka nataony aza amin'ity vakinteny faharoa ity.
Ny vakinteny fahatelo kosa dia izay hita ao amin'ny Asan'ny Apostoly 4: 23 - 31 ahitana ny vavaka mahery nataon'ny Apostoly sy ny mpianatra fa sahy tokoa izy ireo ny hijoro vavolombelona nitory ny tenin'Andriamanitra na dia norarana tamin'izany aza ary na dia nandrahona sy nampitahotra avokoa na ny jiosy na ny jentilisa na ny mpitondra. Ny fandrahonana natao tamin'ny mpitarika no niitaran'ny fitoriana hotanterahin'ny rehetra tamim-pahasahiana. Ny toriteny kosa moa dia niainga avy tamin'ilay andinin-tSoratra Masina efa malaza ao amin'ny bokin'i Estera 8:6 manao hoe: "Ataoko ahoana no fijery ny loza hanjo ny fireneko.
Raha fehezina ny toriteny dia toy izao: "Sahia mandray andraikitra". 1. Ny hetsika voalohany tokony atao dia ny tsy mihetsika... fa mivavaka.2. Rehefa hihetsika kosa amin'izay dia tsy ny tapany fotsiny no mihetsika fa ny vatatena manontolo no mihetsika.3. Manana tanjona mazava hotratrarina ho fijoroana vavolombelona. Ny hetsika tsy misy tanjona mazava manko dia ho ezaka verimaina ihany.4.Fahavononana hisedra ny mafy, hoy ilay mpitoriteny iray antsoina hoe Saddhu Seddhar Sung hoe tsy misy ny La Couronne raha tsy misy aloha ny La Croix.5. Tsy voatery ho andraikitra lehibe no andraikitra omena antsika fa eo amin'ny toerana misy anao no iantsoan'Andriamanitra anao ho vavolombelona. Io dia araka ny tenin'ilay mpitondra fivavahana mainty hoditra Amerikana malaza iray antsoina hoe Martin Luther King hoe: "Na mpamafa lalana aza ianao, ataovy ho toy ny tsapan'ny anjely mety handalo eo fa olon'Andriamanitra no namafa ny lalana teo". Tsy misy olona noho izany ka hamaivanina ny anjara toerany.
Farany : resaka hafa mihitsy Araraoty fa ity faran'ny taona ity ihany koa no hanoloranao ny Best of Malagasy blogs ankafizinao. Na efa nisy nifidy aza dia apetaho ihany satria mikaonty ho anaty fisafidianana ny fahamaroan'ny bolongana na blaogy iray. Dia samy tratran'ny farany izany ary hiatrika Tolona vaovao indray anie e!
"Ary nony nahita ny vahoaka i Jesoa, dia nahonena Azy ny fijeriny ireo, satria nampahantraina ireo ka nafoy toy ny ondry tsy misy mpiandry". (Matio 9:36)
"Efa hitako tokoa ny fahorian'ny oloko,...ary efa reko ny fitarainany,...eny, fantatro ny alahelony" (Eksodosy 3:7)
Hita sy re ary fantatr'Andriamanitra ny fahorian'ny vahoaka Malagasy, ka tsy sahinay Mpitondra fivavahana ny hanampi-maso tsy hijery izany. Efa mby an-koditra ny fahantrana ho an'ny maro an'isa. Tsy mila ho porofoina na tadiavina ny anton'izany fa miharihary tahaka ny tafika andrefan-tanàna dia ny krizy lavareny izay hita ho iniana ampitarazohana. Manjaka hatraiza hatraiza ny tsy fahamarinana ary tsy afenina intsony ny fanaovana izany fa atao an-karihary. Azo tanisaina ny fisehon'izany, toy ny lainga sy ny fitaka iniana afafy eny amin'ny fampahalalam-baovao, ny kolikoly, ny fizarana vola etsy sy eroa, ny fampihorohoroana ny vahoaka, ny fisamborana ny olona tsy mitovy hevitra amin'ny tena, ny fampidirana am-ponja noho ny antony politika sy ny maro hafa tsy voatanisa.
Mikiakiaka sy mitaraina miantso vonjy ny vahoaka nefa toa tsy misy mpihaino. Tsy afaka mangina ary tsy hangina manoloana izany izahay Mpitondra fivavahana, amin'ny maha-Raiamandreny sy Mpitondra ny Tenin'Andriamanitra ho an'ny mpiara-belona. Izany no ijoroanay ankehitriny mba hiteny amin'ny fahitsiana sy ny fo madio, mampandefitra izay mety ho fironana amin'ny maha-olombelona.
Koa manoloana izao zava-misy eto amin'ny firenena izao, dia ambaranay am-pahamarinana sy am-pahasahiana ireto:
1. "Fa atolory ny tenanao ho an'Andriamanitra, toy ny efa maty nefa velona, ary ny momba ny tenanareo ho fiadian'ny fahamarinana ho an'Andriamanitra" (Romana 6:13b)
Ny fahalalahana sy fahafahana miteny ary maneho hevitra dia zo fototra sady arovan'ny lalàna nomariky ny fahafahana syny fahamarinana eto amin'ny firenena, koa ambaranay fa ny famefena izany na fanararaotana izany hanimbana ny fihavanana dia fanitsakitsahana sy fahamarinana tsotra izao. Noho izany dia:
Takinay tsy misy hatak'andro ary tsy misy fepetra ny hamelana ny Radio Fahazavana hanao vaovao (Journal palé) sy hamerenana ny fandaharana Ampenjiky ary ny hampitoviana ny fitondrana ireo Radio na Televiziona rehetra, raha misy ny fihoaram-pefy. Ny fisian'ny hevitra marolafy dia fanoitra hampandroso ny firenena.
Takianay ho mariky ny fahafahana sy ny fahamarinana ny hampiasana ny Televiziona sy ny Radiom-panjakana ho an'ny rehetra, milaza ny vaovao rehetra sy marina, tsy mitanila, ho modely amin'ny fanajana ny mpiray tanindrazana sy ny fifanakalozan-kevitra na iza na iza no mitondra ny firenena.
2. Hoy ny Soratra Masina: "Aleo fahendrena toy izay hery" (Mpitoriteny 6: 16a)
Am-pitiavana no iantsoany izay manana fahefana hoe : Atsaharo ny fitondrana ny firenena amin'ny hery fa tena tsy mahasoa ny firenena mihitsy izao! Aoka tsy hatao fomba fiasa sy foto-pisainana hitondrana ny vahoaka ny fampihorohoroana sy fampiasana fitaovam-piadiana hampanekena azy, ny fisamborana sy fanagadrana, izay tsy ahitam-bokatra ankoatry ny lonilony sy fifankahalana. Ny fitondrana miorina amin'ny herisetra dia miafara amin'ny herisetra. Ny tena fahendrena dia mifanakalo hevitra sy mifampihaino ary tsy atakalo tombontsoan'olom-bitsy izany. Io ihany no lalana tokana ivoahana amin'ny krizy sy ny fahasahiranana rehetra.
Noho izany dia hamafisinay etoana ny antso avo efa nataonay ho an'ny:
Miaramila, mba tsy hiandanianareo na amin'iza na amin'iza amin'izao fisarahan-kevitra eto amin'ny firenena izao, ny tsy handraisanareo anjara amin'izay fiehtsika mety hampahory ny vahaoaka, amin'ny maha-olon'Andriamanitra anareo. Ampahatsiahivinay fa nomena fahefana hiaro ny vahoaka sy ny fananany hianareo fa tsy sanatria handika ny didin'Andriamanitra hoe "Aza mamono olona". Averinay indray izany antso izany satria hita tato ho ato fa miditra amin'izany fampiasan-kery izany indray ny firenena ary manana anjara toerana lehibe amin'izany ianareo.
Ny mpitsara mba hanao ny asanareo am-pahamarinana, amin'ny maha-kristiana ny maro aminareo, ka ho aron'ny osa sy ny malemy tokoa. Takianay ny hampitsaharana avy hatrany ny fifanenjehana sy ny fifankahalana, ny valifaty, ka mety hanaovana ny fitsarana ho fitaovana hanatanterahana izany.
Ny vahoaka mba tsy hirona amin'ny fampiasan-kery ka hihevitra izany ho hany vahaolana mety hahomby. Antsoina ny rehetra hahay hifandamina sy hifamela heloka ka tsy hanaiky ampiadiana amin'ny mpiray tanindrazana, handresy ny fironana sy ny fitadiavam-bola fa hanandratra avo ny fihavanana amin'ny maha-malagasy sy maha-Kristiana antsika.
Ny mpanao politika hiverina hifampidinika fa tsy hitondra ny vahoaka any amin'ny lojikan'ny ady an-trano toy izao, sanatria! Ambaranay fa ny fiziriziriana tsy hitady izay hanalana ny firenena amin'izao fahasahiranana manjo azy izao dia efa fanimbana ankitsirano ny firenena. Anterinay ny fahavononanay: hivavaka, hampahery sy hiasa, ho Raiamandreny sy elanelam-panahy ho amin'izany fifampidinihana izany, raha ilaina.
Izao no hafatry ny Tenin'Andriamanitra ho antsika: "Satria izay misy fialonana sy fifampiandaniana dia misy fikorontanana mbamin'ny asa ratsy isan-karazany. Fa ny fahendrena avy any ambony dia voalohany indrindra madio, ary koa tia fihavanana, mandefitra, mora ifampiraharahana, be famindrampo sady mahavokatra asa soa, tsy miangatra, tsy mihatsaravelatsihy. Izay mampanjaka fihavanana dia mamafy am-pihavanana, ary dia ny rariny no vokatra azony" Jakoba 3:17-18 (Diem)
Farany:
Amin'ny maha-Mpitondra fivavahana anay dia takianay amin'ny herinay rehetra ny hampitsaharana tsy misy hatak'andro ny antsonjay rehetra atao amin'ny fiangonana, toy ny fandrahonana sy fakana ny fananany, fandrarana ny Radio-ny (Fahazavana) tsy hilaza vaovao, ny fandrahonana sy nikasihan-tanana Raiamandrenim-piangonana. Toherinay! lavinay noho ny amin'ny Tompo izany fomba tsy mendrika sy tsy manaja ny fahamarinana izany ary hiantsoanay ny vahoaka Kristiana rehetra hijoro am-pahamarinana, hanohitra izany.
Mijaly loatra ny vahoaka ka tsy maintsy mitady lalana hivoahana amin'izao fahasahiranana izao isika. Asa maro no efa votsotra ka olona maro no tsy an'asa sy mbola ho very asa, iainana ny fifandrafiana sy fankahalana, ny tahotra sy tebiteby,misy anefa ireo tsapa ho mitombo harena vetivety, tsy maty manota. Raha mbola ikirizana izao fomba ratsy izao ary iniana tsy karohina ny vahaolana dia vonona izahay Mpitondra fivavahana hirotsaka amin'ny lalina koa amin'ny fandraisana andraikitra, ho an'ny vahoaka sy ny firenena. Am-panetre-tena lehibe sy am-pahasahiana noho ny fahatokiana ny herin'Andriamanitra no ijoroanay hatramin'ny farany, raha ilain'ny Fiangonana sy ny firenena izany.
Dia hoy izahay Mpitondra fivavahana, hoe :
"Tsy hangina Aho noho ny amin'i Ziona, ary tsy hitsaha-miteny Aho noho ny amin'i Jerosalema, Mandra-piposaky ny fahamarinany tahaka ny famirapiratry ny mazava" (isaia 62:1)
"RAHA MANGINA IREO DIANY VATO NO HIANTSOANTSO" (Lioka 19:40)
Nandalo izany fetin'ny Noely na Krismasy izany, hono, isika! Dia nifampiarahaba, hono, ny mpifankalala amin'izao andro iray toa zato izao. Mifampirary soa, hono, mba hanana na hahazo ny fiadanana izay rehetra andefasana ny hafatra. Eo amin'ny samy kristiana te-hampiaina ny ventin-kevitra dia miorina amin'ny hoe hitondra fiadanana ho an'ny tsirairay ilay fahatongavan'ny Tompo. Saingy izao ho'aho ny olana : samy manana ny famaritany ny antsoiny hoe fiadanana ny tsirairay; samy manana izay heveriny ho fiadanany ny isam-batan'olona.
Ao ny mieritreritra fa raha mianoka ao anatin'ny harena izaitratra izy dia izay no antsoina hoe fiadanana. Ao ny misaina fa izy no manankarena indrindra vao atao hoe miadana izy. Ny marary lazohin'ny aretina ny fahasalamany ihany no katsahiny dia mety hahatratra ny fenitry ny antsoina hoe fiadanana izy. Ny mpifatotra rehetra kosa, raha tafavoaka ny fonja izy dia efa fiadanana izay aminy. Ny mpitady vady rehefa mahazo ny tandrifiny vodin-tsobikiny (sa soabika moa no filaza azy?) dia mahazo ny hoe: "He mba sambatra loatra lahy!" Ny mpivaron-drongony, ny mpivarotra toaka gasy, ny mpivarotra paraky gasy sy ireo mpivarotra tsy ara-dalàna rehetra rehefa afa-miasa malalaka amin'ny asa ataony tsy misy mpanelingelina izy, na mandalo eo aza ny mpitandro ny filaminana, toy ny any Ambositra ohatra, dia efa anjara fiadanana ho azy izay. Eo ihany koa ny hoe mba milaoka vorontsiloza amin'ity andro iray ity dia efa karazam-piadanana ihany koa izany.
Etsy ankilan'izany, tsy voatery ho faniriana ho an'ny tena ihany no mety hahazoana ny fiadanana fa amin'ny alalan'ny fifanampiana sy ny fifampitsinjovana ihany koa. Ny ray aman-dreny rehefa mahazo ny kilalao tadiaviny ny zanany sady faly amin'izany, sady mba mitovy amin'ny zanaky ny rehetra rahateo amin'izay lafiny izay dia efa mety hiteraka fiadanana aminy iny izay. Eo amin'ny lafiny fivavahana ohatra, noho ny Soratra manao hoe manao fiantrana isan-joma (ho an'ny Silamo ohatra araka ny fiheverako fotsiny fa tsy fantatro kosa aloha izay tena votoatin'ny lalànany sy ny fombany ka ialako tsiny dieny mialoha) dia manome ny mahantra izy mba hananany ilay fiadanana; ny kristiana indray raha mahatsapa ny hasoan'ny Soratra manao hoe mahasambatra kokoa ny manome noho ny mandray dia rafitra manantanteraka saingy moa ve ny fanaovana izany no mahasambatra sa izay mahatsiaro sambatra no tsara manao izany mba hananany fahasambarana bebe kokoa? Efa mba manana ny valiny ihany aho fa aleo izay efa nandia izay dingana izay ihany no hahatsapa azy.
Fehiny: tsy ho filozofika be loatra intsony aho fa rehefa mahazo izay irìny iny olona iny dia izay no lazainy fa fiadanany saingy toa mihelina ihany manko izany fiadanana heveriny izany, noho izy miankina kokoa amin'ny fihetseham-po, fa sarotra ny haharetany ho toy ny toetra. Sa izay no mahatonga ilay faniriana hanao hoe : Hitondra fiadanana anie ity andro ity na ny fahatongavan'ny mpamonjy? Sa noho izy mihelina vetivety tokoa no ilazana azy hoe ho krismasim-piadanana no hiainan'ny tsirairay amin'ity andro ity? Koa raha izany ihany no izy, inona ary no manavaka azy amin'ny antsoina hoe revy?
Ka nifaly ve ianareo?
Rehefa mifampirary soa sy mifanatsafa ny olona ka mandeha ny fanontaniana hoe : Ka manao ahoana ny fety? dia mitovitovy hatrany ny valiny, indrindra ho an'ny Malagasy, ka manao hoe manao izay mety eo e! Ny kely ananana no ahiratra. Ny zaza sy ny ankizy no mpamaly hoe mahafinaritra be mihitsy; fa toa voambolana tsy mipololotra loatra amin'ny samy olon-dehibe indray ny toy izany. Ny fifaliana anatin'ny fihaonana noho ny tsy fifankahitana ela eo amin'ny mpianakavy ve moa tsy hisy kosa? Saingy ny fanahiana ny ampitson'ny Malagasy kosa dia manaloka mampatahotra loatra.
Mihamaro dia mihamaro fatratra manko eo amin'ny manodidina ahy, indrindra ho an'ny ankamaroan'ny tanora latsaky ny 40 taona, ny resy lahatra fa tsy ho vita am-pilaminana intsony ity raharaha politika ity. Ny fitakiana ezahina atao am-pilaminana rehetra dia isedrana herisetra, fanagadrana ary famoretana hatrany. Tsoriko kosa aloha fa tena tsy nankasitrahako velively ny nitarihana ny olona hidina an-dalambe indray nefa tsy misy tetika mazava hampahomby izay atao. Heveriko ho tetika hampandamoka ny tadiavin'ny mpitolona eo amin'ny kianjan'ny ara-dalàna ny hitarihana azy ireny horatraina sy hogadraina ato anatin'ity fety ity hanomezana fahasahiranana ny fianakaviana. Ampangaiko ho ao anatin'ny tetika famonoana ny tolona mandrakariva ireo mpampirisika ny olona ho amin'izany fidinana an-dalambe tsy misy fiarovana ny olona mpanaraka azy akory. Misy aza moa ny mpitari-tolona etsy amin'ny ara-dalàna hatramin'izao no ahiahiako mampivily lalana matetika ny tolona imatimatesan'ireo mpandray anjara mavitrika mankeny satria avy aminy matetika ny kabary fampirisihana "hidirana amin'ny dingana sarotra kokoa".
Na ahoana na ahoana ihany koa dia tsy mbola nahitako tombony mihitsy aloha ny fiarahan'ny ankolafy Ravalomanana mitolona miaraka amin'i ankolafy hafa. Rehefa todihina ny tantara dia amin'ny vanim-potoana ilazana ho firaisan'ireo ankolafy ireo hatrany matetika no misedra ratra sy fanenjehana ny mpandala ny ara-dalàna. Ny lesoka lehibe indrindra dia ny fifandaminana. Eo hatrany no fanararaotran'ny olon-kafa miditra hatrao anatiny manao gafigafy hanasoketana ny tolona. Fotoana fanararaotran'ny mpanendaka sy ny voakarama hanapotika ny tolona ihany koa ireny hanaovany ny asa malotony. Lesoka lehibe dia lehibe noho izany ny tsy fisian'ny fifandaminana matotra sy ny fahatahorana mifampiavaka ao anatin'ny fidinana an-dalambe. Ny tena zava-doza tamin'ny tany Tsimbazaza tamin'ity herinandro ity dia tsy nisy mihitsy ny lalam-pandosirana raha misy ny tsy azo anoharana nefa efa fantatr'izay nankeny fa ilay tsy azo anoharana no hitranga kokoa.
Eo ihany koa ny fampidirana ho ao anatina fiaraha-mientana iray ny olona noenjehina sy nanenjika noho ny resaka politika (sy foko na fiaviana) tany amin'ny fotoana efa lasa tany. Na ahoana na ahoana dia miteraka fifampiahiahiana izay manalemy tanteraka ny tolona atao ity toe-javatra iray ity. Famotehana ara-toe-tsaina ny tolona ihany koa ny fahaverezan'ny fifampitokisana eo amin'ny mpiara-mitolona. Heveriko, noho izany, fa tonga amin'ny fenitra farany ny tolona am-pilaminana noezahina notandrovina nandritra izay sivy volana izay; nahavita ny adidiny ireo tsy nitandro hasasarana nizotra nankeny Ankorondrano isan'andro ka ao anatin'izany ny raiko izay sambany indray nanao toy izany taorian'ny 1972. Ny zatra mankeny Ankorondrano resy lahatra hatrany amin'ny fanaovana ny tolona tsy misy herisetra, tafasara-kevitra ny amin'izany kosa ireo izay tsy afa-mankeny intsony ka manao hoe aleo ataon'ny miaramila sy izay vonona ny ambiny ka rehefa tsy hanao ny miaramila dia samia mizaka ny fiantraikany avokoa. Ny mpahalala tantara dia lasa miaina mivantana izay fantany tamin'ny raharaha teto Madagasikara tamin'ny 1947 raha mahita izany toe-javatra izany. Indrisy, toa andalam-panatanterahina ihany ilay tetika ampiadiana ny samy Malagasy izay sarotra inoan'ny be sy ny maro hatramin'izao.
Hitako fa na mbola hisy na tsy hisy intsony ny tolona ataon'ny mbola mazoto hankeny Ankorondrano dia efa mihatra ny loza manamban'ny fipoahana ara-tsosialy ary ho zava-doza kokoa eo amin'izay tsy niomana ny finiavana hikimpy manoloana ity loza manambana ity. Hazavaiko kokoa ny resaka : tsy hoe misy ny tetika hampiadiana ny samy Malagasy fa ny toe-draharaha mihitsy no efa vonona indray amin'ny mety hisian'ny fandrobana mampihoron-koditra kokoa noho izay nitranga tamin'ny voalohan'ny taona 2009. Tsy hianona eo amin'izany fandrobana izany anefa ny resaka fa hiitatra amin'ny valifaty amin'izay ary eo no tena zava-doza. Ho an'izay manakarama mpanakorontana hiarovany ny tombotsoany moa dia mety hivadika aminy ihany ny tetika malotony. Nahamarika ihany koa aho tao am-piangonana fa toa tsy mba nolazaina tao ny hafatry ny krismasy iarahan'ny Ray Aman-Dreny lehibe ao amin'ny FFKM sa tsy nisy intsony izany? Dia tsy heno ve izany ilay fanombohan'ny hafatra Pastoraly mpanao hoe :"Ho aminareo anie ny Fiadanan'ny...Tompo"? Sa efa tsinjon'izy ireo hoe aleo tsy miteny izany fiadanana izany nefa tsy hisy akory izany?
Oadray! fa inona ity nahazo? Fa tsy ianao ihany ve no niteny fa manana andraikitra lehibe amin'ny toerana misy an'i Madagasikara ankehitriny ny miaramila ka inona indray no idikidirana any? Valiny: Fa inona indray moa no isintonako ny masonareo hamaky ny lahatsoratro raha tsy mba miavaka kely ny filazako azy? mazava loatra fa tsy hiditra ho miaramila velively aho fa hira nipololotra am-bavako tampoka tamiko izy io ary entina hilaza aminao fa resaka miaramila indray no resaka atao eto. Marina aloha mazava loatra fa toa resadresahina amina bolongana sy vohikala malagasy maromaro ity lohahevitra miaramila ity amin'izao fotoana izao, indrindra taorian'ireny fanambarana nataona manamboninahitra vitsivitsy ireny indray. Dia tsy aritro fa hiresaka ny momba azy ity indray aho, na dia saropady aza ny fanaovana izany.
Efa nanao fanompoam-pirenena fa ivelan'ny tafika
Voalohany, anisan'ny tanora afaka baccalauréat (oadray leaza! hay moa tsy nogasiana ity anarana diplaoma ity fa dia vitan'ny hoe baka fotsiny? nefa ilay baka anie ka toa sampan-kazo kely e!) nanao fanompoana ivelan'ny tafika farany indrindra ny tenako (1990). Na dia mbola tao anatin'ny nanana safidy ny hanohy ny fianarana any amin'ny anjerimanontolo avy hatrany aza aho, noho ny mbola fahakelezan-taona tamin'izany fotoana izany, dia nisafidy hiditra SN satria iray amin'ny asa tiako natao mihitsy ny ho zandary fahakely (fa tsy nankafiziko mihitsy ny ho miaramila). Mazava loatra fa efa nikitika izany hoe basy aho, ary tany amin'ny tifitra aza dia bala iray (lasa tsinahy! izay no mahasaropady ny kalachnikov!) ihany no very tsy tafiditra tanaty lasibatra tamin'ny bala valo nomena (hausse 100). Ny bala telo tamin'ireo aza dia tafiditra tanatin'ny boribory afovoany indrindra avokoa.
Etsy andaniny, azo marihina avy amin'io fa maro tamin'ny tanora nandranto fianarana somary mba avoavo taty aoriana no tsy nanao fanompoana miaramila fa mety ho vitan'ny fitsarana miaramila fotsiny dia nangataka fanemorana fanompoana avy eo raha afaka tamin'izany. Dia heveriko fa tsy niaina loatra izany fiainana miaramila izany ny tanora nandrato fianarana, araka ny fijeriko, afa-tsy ireo izay nanana fironana hanao io raharaha io. Dia tsy mahalala ny revy sy ny fihafiana tanatin'izany ihany koa. Ireo tambanivohitra sy ireo nijanona tamin'ny fianarany tany antenantenany ambany any ary ireo sarangan'ny mpitrongy no tsy manana antony hialana amin'ny raharaha ka dia tafiditra soa amantsara amin'io raharaha io. Mahamafy toto kokoa an-dry zareo izany hiatrika zava-tsarotra. Izay ny mety mahatonga ny ankamaroan'ny olona fa fanadontoana (fa tsy fandotoana velively no tiako ambara) saina fotsiny ny fanaovana ireny miaramila ireny... satria tsy natao hisaina loatra fa natao hanoa baiko kosa. Fitsaratsarana ivelany kosa izany amiko. Fomba fijery mety ho diso no nambarako hatreo ary azon'ny hafa tsikeraina.
Tetikady miaramila
Fa ireny teny fampidirana lavabe ireny no resahina te-hiditra amin'ny tetikady miaramila tsinjoko amin'izao fotoana izao aho. Raha miresaka politika tokony hanana izay tetikady izay mba tsy handaniana hery sy fotoana amin'ny tsy antony ary hita rahateo fa tsy azo hamaivanina velively ity resaka tetikady ity (na tetipanorona raha tiana hadio kokoa ny fitenenana azy) amin'ny toe-java-misy amin'izao fotoana izao. Rehefa tsy manana izany ihany koa dia tsy hisy fanantenana hivoahana ho amin'ny fandresena velively. Misy vitsivitsy somary milahadahatra izy ireo ka anjaranao ny manampy na manitsy na maka tsoa-kevitra amin'izay ambarako araka ny lafin-kevitra misy anao.
Tetikady voalohany ny nanambatambazana ny mpitandro ny filaminana tamin'ny fanondrotana ny karamany (50%) sy ny fahazoany tambin-karama (15%n'ny karama) nolazaina fa hampiharina nanomboka ity volana desambra ity. Zavatra iray nahavariana ahy tao ho ao dia ilay tambin-karama 15%n'ny karama hatrany no naverimberina fa tsy nolazaina mihitsy kosa ilay karama nakarina 50%. Izaho ve no diso fihaino sa ny mpilaza no diso fanonona fa niniana tsy noresahina mihitsy io fisondrotana io amin'izao fotoana izao? Efa taitaitra ihany na dia izany aza mpiasam-panjakana hafa amin'izao fiangarana izao. Raha nisy tao amin'ny tafika indray tafaresaka amin'ny tena dia nanitrikitrika ranamana fa resabe fotsiny izany fanondrotana sy tambin-karama izany fa an'ny sasany angamba hoy ny tenany. Hatramin'izao anefa aho dia tsy mety mino izany fandavany fa tsy mihatra izany fanondrotana izany. Nivoatra dia nivoatra ny toe-draharaha ka tsy fantatra intsony na ho lany andro na ho diso adiresy ny zavatra soratana aloha.
Efa voasoratro ihany moa ny momba io tetikady voalohany io, tokony ho nahomby sy tsara kendry ilay tetikady saingy nivandravandra kosa. Efa maro angamba no mahita fa noho ny fananan'izy ireo basy aman-tafondro no antony ikarakarana azy ireo manokana. Ao anatin'izany aloha ny aroriakan'ny fihoaram-pefy mety hataon'ny olona tsy voafehy ka noho ny nandraisan'ny mpitandro ny filaminana saosy ambonimbony dia kendrena ny hanao ny asany araka ny tadiavina izy ireo. Ao ambadik'izay ihany koa anefa dia misy tahotra ny tafika mihitsy ao anatiny ao. Fantany tsara fa rehefa voafehiny tsara ny mpitandro ny filaminana dia mandry fehizay ny tanàna sy ny seza. Fantany ihany koa fa raha tsy milamina ny tafika dia mihozongozona ihany koa ny sezany na dia tsy mihetsika aza ny vahoaka tsotra. Vao niainana tamin'ity taona ity izany ka tsy ho adino vetivety. Fanangolena mivantana no natao, hany ka nitroatra ny sasany raha mbola nisy ihany manamboninahitra nihoam-pefy nanao fanambarana.
Ny fanaitairana isan-karazany
Efa nosoratako fa manana kinendry ny mpitondra raha nanangoly ny miaramila. Nisy ary ireo nilazana hamita iraka fa toa mihaodihaody ny fahavalo. Ny olana amin'izy ity, ny fahavalon'ny mpitondra no nihaodihaody na saiky hiditra ao amin'ny seranam-piaramanidin'i Morondava sa seranan'i Nosy Be, sa ny fahavalon'i Madagasikara? Efa lasa zava-dratsy koa moa ilay ambara ho fahavalom-pirenena fa rehefa tsy mitovy hevitra amin'ny mpitana fitaovam-piadiana dia tafiditra ho fahavalo izay. Tetika fanomanan-tsaina fotsiny anefa ireo fanaitairana ireo noho ny fikasana hametraka miaramila tao amin'ny governemanta. Ireo "zandry" no tena iantefan'ny fanomanan-tsaina haneken'izy ireo ny hidiran'ny miaramila anaty governemanta na dia efa nifanarahana aza fa tsy tokony idirana intsony ny amin'izany politika izany. Ambarako indray fa mbola fomba fijery ihany koa io.
Tetsy andanin'izay ihany koa dia nanome fitaovana tamin'ny BANI (Base AeroNavale Ivato) ny Frantsay noho ny fiaraha-miasa, tamin'ity herinandro ity. Ny tiana aseho dia hoe tsara ny fifandraisana eo amin'ny roa tonta. Ilay tsy mijery afa-tsy tetikady ao ambadika kosa dia mijery azy ho fanambatambazana mba tsy hikofokofoka amin'ny tsy antony raha sanatria misy ny sanatria. Toby akaikin'ny seranam-piaramanidina iraisam-pirenena io ka aleo karakaraina. Heveriko ho nahafantampantatra zavatra ny Frantsay raha nanao io fihetsika io sy ny asam-pitsikilovana matanjaka ary izay no hambarako manaraka eo.
Raha hita ho tafiditra tsara tanatin'ny vovon'ny fanambatambazana ary ny "zandry" dia indreo indray mbola nisy "zoky" tsy afa-po ihany dia tsy nahatam-bava fa nilaza ny heviny izay misy idirana politika ihany koa. Ireo manamboninahitra nanao fanambarana tamin'ny 15 desambra tao amin'ny Carlton no tondroiko eto. Efa nisy ny vitsivitsy teo aloha nanao fanambarana tsy niera no voasazy koa nahoana moa no mbola misy an'itony indray nivoaka hanao fanambarana? Dia mitady sazy fotsiny ve izy ireo sa dia manana tetikady ao ambadika ao? Manamboninahitra ambony ireo ka tsy hanaotao foana. Ny zavatra kendreny no manjavozavo amin'ny sarambambem-bahoaka. Ny singa iray manavaka azy ireo dia izao: Ireo manamboninahitra ambony vao nahazo ny galonan'ny Jeneraly dia andiany faha-11 tao amin'ny Akademia miaramila Antsirabe ny ankamaroany. Ireto nanao fanambarana mbola nijanona ho Kolonely ireto kosa anefa, araka ny nambaran'izy ireo dia andiany faha-8 sy faha-9 ary faha-10, izany hoe talohan'ireo vao nahazo ny galonan'ny Jeneraly. Filazana ankolaka izany fa tsy nandeha amin'ny tokony ho ambaratongany ny fampakarana grady.
Resaka fialonana, sa resaka fironana politika sa resaka fiampangana ankolaka ny tsy rariny ao amin'ny tafika ary ve no tena tanjon'ireo manamboninahitra nanao fanambarana tsy niera ireo? Ny fiheveran'ny olona dia fanambarana mikendry ny hisian'ny fikomiana no natao, na fanasaritahana tsotra izao ny fiainana andavanandron'ny mponina amin'izao ankatoky ny fety izao. Dia nihevitra ny olona fa raha hiditra amin'ny lojikan'ny fanasaziana azy ireo ny mpifehy ny tafika dia ahiana hisy ny fikomiana ataona vondro-tafika. Ity vaovao ity aloha dia nifanakaiky tamin'ilay fanomezana fitaovana ny BANI ka mampihevitra fa tian-kangina ity vondro-tafika ity, ary dia niaraha-nahita moa fa iray monja no nanao fanambarana avy amin'ny tafika an-dranomasina sy an'habakabaka. Dia nieritreritra ny tena fa raha manamboninahitra zato monja no miara-manao fanambarana (fa tsy voatery hikomy hifehy toby) na tsy mitondra basy dia afaka mangovitra tsara ny mpitondra sivily sy ny mpitondra miaramila. Saingy tsy any ny kinendrin'izy ireo araka ny fahitako azy.
Ny ambadiky ny fanambarana 15 desambra Carlton
Voafafa noho ny antony tsy fantatro loatra ny lavabe efa voasoratro teto ka dia ezahina averina araka izay tadidy sisa na dia mety hiova indray aza ny voasoratra. Efa mahafantatra ny sazy mety hihatra amin'izy ireo ireto nanao fanambarana tsy niera ireto nefa dia nahoana loatra no mbola minia miditra amin'izany fidiran-tsazy izany ihany? Nandray vola tany ho any tokoa ve raha jerena ny toerana nanaovana ny fanambarana? Sa ilazana ampahibemaso fa na inona na inona lazaina dia misy fivakisana tokoa ny tafika? Ny olona dia miandry zava-tsarotra hafahafa kokoa mety hitranga indray ato ho ato. Misy ny fanahiana fa raha voasazy ireto olona ireto dia hisy ny hafa hitroatra tsy hanaiky intsony ka dia hisy ny toby hitsangana iarahan'ireo tsy hanaiky lembenana intsony. Tsy hahombiazana tamin'ilay fandambolamboana ny tafika noho izany ny mpitondra. Manantena zavatra be loatra izany raha izay no andrasana, na dia antoka hitondrana ankolafy tokana ny tetezamita aza ny tafika. Mety tsy hisy idiran'ny politika ny resaka ary tsy te-hiditra amin'izany mihitsy.
Mety ho lasa ihany ny saina mahita ilay fanambarana fampodiana ny ankolafy telo sy fitakiana hanohizana ny fifampidinihana eo amin'ny samy mpanao politika mba hisian'ny vahaolana haingana sy maharitra ary eken'ny rehetra. Io votoaty io dia mamaritra tsara hoe avelao ho an'ny mpanao politika ny politika fa tsy misy tokony itsabahana na hanendrena miaramila manamboninahitra ao anatin'izany. Napetrany mazava tsara fa manaja ny soatoavina miaramila ry zareo manao ilay fanambarana, izany hoe tsy fidirana amin'ny resaka politika sy tsy fidiran'ny resaka politika eo amin'ny sehatra ara-miaramila. Mihamanakaiky ny marina isika rehefa mahita ilay fiantsoana ny foloalindahy hitandro ny tsy fombàna amin'ny atsy na ny aroa. Ny zava-nisy tao anatin'ny volana maromaro manko izay dia nodradradradraina hatrany fa tsy handray fahefana ny miaramila, nefa ankehitriny milaza ho vonona ho amin'izany indray ny sasany. Mety ho eo no tena kinendrin'ny fanambarana.
Tao ho ao dia nalaza tokoa ny fifampiresahina tamina manamboninahitra ambony amin'ny fitadiavana izay ho praiminisitra hasolo izay efa vita fifanarahana. Izay nantsoina toa mandà, ary izay vonona Merina indray. Efa nolazain'izy ireo tamin'ny fotoanan'ny fitadiavam-pifanarahana ireny fa tsy mety raha sady Merina ny filoham-pirenena (filohan'ny tetezamita eto) ka mbola ho Merina indray ny Praiminisitra. Lalampanorenana tsy voasoratra moa io ka manahirana ny miresaka ilay izy... Firenena ve no resahina dia mbola resaka foko no sehatra iresahana azy? Tao anatin'izany ketriketrika hametraka praiminisitra miaramila ,milaza fanekena ho amina ankolafy iray izay no nipoiran'ireto manamboninahitra nanao fanambarana tampoka ireto. Vokany: hatramin'izao aloha tsy mbola voatendry izay ho praimnisitra izay kendrena ho miaramila. Raha tokony ho filoha Miaramila no tsara mitantana ny fitondrana rehefa tsy hifanaraka tsy manaiky izany kosa ingahikely fa tsy maintsy azy ihany ny laharam-boinahitra voalohany. Raha izay fanakanana ny fanendrena praiminisitra miaramila izay ihany no notadiavin'ireo manambonihitra ireo dia nahombiazana izy ireo na dia nandraisana sazy aza izany. Ny ankoatra izay kosa dia sarotra aloha ny hahatanteraka azy ny fijeriko azy hatreto mandra-pisian'ny fivoarana manaraka.
Torohevitra hafa tsara ampitaina amin'ny mpitolona rehetra
Torohevitra ho an'ny mpandala ny ara-dalàna no apetrako aloha, koa hadalany raha tsy mba mihevitra kely amin'izay tokony hatao izy farafaharatsiny rehefa tsy handray ny hevitro ihany. Fero ho isaky ny Asabotsy sy Alarobia ny fotoam-pivoriana eny amin'ny kianjan'ny ara-dalàna fa manasatra ny mpitolona foana. Rehefa misy ny fitokonana faobe ataon'ny mpiasa isan-tsokajiny vao tokony ampitomboina isan'andro ilay tolona. Lasa tsy misy hajany intsony manko ilay hetsika raha reraka ny mpitolona. Ny vavaka atao ihany koa dia tsy tokony hisy fanaratsiana olona fahatany na ankahalainao aza iny olona iny, satria tokony ho ao an-tsainao raha tena mpivavaka tokoa ianao fa tsy henoin'Andriamanitra velively ny vavaka misy fanambaniana olona. Ho tahaka ny vavak'ilay Fariseo (Farisianina hoy ny Katolika Romana) miseho ho masina izany raha miolotra amin'ny vavaky ny mpamory hetra (na Poblikana) niompana tamin'ny fanetre-tenany kosa ny vavaka nataony.
Eo amin'ny fihetsehana an-dalambe kosa indray, raha manam-pikasana ny hidina an-dalambe na hivoaka amina faritra misy fefy ny ankolafy telo amin'ny fihetsehana kasaina hatao dia tsy mazoto loatra ny amin'io aho. Fikasana hanosoram-potaka hatrany ankolafy iray manko ny fotoana tahaka izany ary tokony ho leson'izany ny tamin'ny 11 septambra 2009 teo. Aleo samy manao ny azy ihany rehefa tsy misy sehatra voafefy ho fiarovana amin'ny fihoaram-pefy. Tsarovy fa ho fanararaotan'ny mpangaro-paosy sy ny mpanendaka hatrany ny fidinana an-dalambe ka tsy mahasoroka mialoha izay mety hitranga. Tsy maintsy hisy ny fanendahana an-dalambe hataon'ireo ankolafy manokana ireo raha mbola misy ny fikirizana hanao izany nefa tsy maka fepetra hanohitra mivantana an-dry zalahy mpanendaka ireo. Odian'ny manampahefana tsy fantatra ny ataon'ireny olona ireny fa ianao mpitarika hatrany no hiangonan'ny rihitra avy eo.
Farany : Aza manantena hiresaka izay noresahin'ny sasany sy nankalazaina fatratra mialoha ny valandresaka avy amina mpanao gazety roa loatra aho fa inona moa no idirako lalina hiresahina ny amin'izay tsy ankatoaviko akory? Tsy mankatò azy aho, noho izany tsy nanaraka mivantana izay nolazainy aho ary tsy miraharaha izay fanapahan-keviny ankoatra ny fiandrasana ny teny hoe "Miala aho" fa izy ve andrasanao hiteny izany? Manonofy angaha?
Fanamarihana voalohany, dia arahabaina izany ny miaramila fa nisondrotra indray ny karaman'izy ireo tamin'ity volana desambra ity. Mbola anaty krizy ihany ny firenena fa tsy mahalala izany ianareo. Efa nampanantenaina anareo manko, hono, nyhampakarana avo dia avo ny karamanareo koa dia tontosa izy ankehitriny. Hita tokoa fa nandray anjara mavitrika tamin'ny tolona ianareo ka dia azonareo ny valin- kasasaranareo. Heveriko fa manantena ny mpitondra nanondrotra ny karamanareo fa fantatrareo avy hatrany ny andraikitra ankinina aminareo amin'izao toe-java-misy eto Madagasikara izao.
Matoa anefa nankinina aminareo izany andraikitra izany dia mety ho tsy moramora velively ilay izy fa mety iangonan'ny fialonan'ny hafa rehetra tsy nahazo fanondrotan-karamana ianareo. Manahy aza aho fa hitombo bebe kokoa ny fankahalana anareo saingy inona moa no iraharahianareo izany? Impiry impiry no mahazo tambin-karama midangana, izao indray fanondrotan- karama mihitsy! Ny tsy azoko tsara dia hoe 50% hoe ny fisondrotana? Toa tsy mampino kosa izany, afa-tsy hoe nidina dia nidina angaha ny sandam-bola malagasy... nefa azo tanterahina soa amantsara kosa raha ho anareo irery ihany ny fanondrotana ny karama ka.
Ankehitriny, tena antoka tsara tokoa ianareo tsy hahafaha-manozongozona ny fitondrana tokony arovanareo. Araraoty tsara fa tsy misy fitondrana toa ity amin'izao fotoana izao ity ka hitsinjo anareo. Izaho kosa, lasan'eritreritra fa mizotra amin'iny lalana iny izay nodiavin'i Alzeria tamin'ny fotoan'androny ny fiainana politika eto Madagasikara. Potehina tanteraka ny endri-panoherana rehetra, lazaina ho mpampihorohoro izy ireny, mpanakan-dalana. Tsy mandehandeha foana tsy akory ireny aferana basim-borona tratra teny Ivato sy ireo hafa saiky halefa aty kanjo hita IHANY tany Paris ireny. Niniana notratrarina ve ireny fitaovam-piadiana ireny sa tratra tsinahy? Nahavariana moa tao amin'ny Tvplus fa sary tahiry ka mampiseho basy Kalakhnikov no naverimberina fa tsy ireo basim-borona tratra tanaty baoritra (mba matanjaka mahazaka be mihitsy kosa ireo baoritra ireo an!). Toa karazana paika Saikolojia ireny, te-hanambarana fa nisy nikotrika fanonganam-panjakana indray teto e!
Fa angaha vitan'izany ihany. Miverina indray ny lazan'izao tsahotsaho rehetra izao fa METY hisy amin'izay ny mpikarama an'adin-d Ravalomanana (famerimberin'i Randy-do-it hoe Ravolomanana). Dia ambenana avokoa ny karazana sisintany rehetra na an-dranomasina na an'habakabaka. Efa nanendrikendrehana io filoha teo aloha io moa izany hoe fakana mpikarama an'ady vahiny izany. Oadray nisy tokoa ka! tsy tadidinao angaha ireny mpiambina azy taloha fony vao nirotsaka hofidiana ho filoham-pirenena voalohany ireny izy? Sa moa tsy mpikarama an'ady intsony ry Jean Marc Koumba ireny? Fa ilay izy fotsiny no adino no nilaza azy tamin'ireny fotoana ireny e!
Etsy ankilan'izany koa, ny fidradradradrana fa misy ny manakarama ny ambany tanàna indray handroba sy hamotika ary handoro tahaka ilay indray alatsinainy tamin'ny fiandohan'ny taona iny. Dia hampangaina ny sasany ho tena mpandroba fa mody milaza tena ho zanaka hendry mankahala fandrobana. Samborina avokoa izay miseho ho basivava rehetra. Dia tsy hisy intsony ny herim-panoherana, na dia hery tsy manana fitaovam-piadiana aza izany. Tsy ny famongorana ny mpanohitra velively anefa no lalana ahafaha-mampandroso an'i Madagasikara fa ahafahana mitoetra maharitra eo amin'ny fitondrana izany, eny fa na dia amin'ny alalan'ny fandrahonana sy ny fampihorohoroana aza no itondrana ny firenena, rehefa milamina tsy misy mikofoka dia izay no tadiaviny.
Fa iza aminareo no mbola hieritreritra fa hisy fifidianana izany eto Madagasikara ao anatin'ny dimy taona raha ny fitohizan'izao toe-javatra izao no jerena e? Tsy maintsy ao anaty firenena milamina anie no hanaovana ny fifidianana. Noho izany, izay kandidà tsy miteraka korontana ny firenena, indrindra indrindra tsy manohintohina ny tombotosan'ny miaramila, ihany no afa-mirotsaka. Fa na izany aza mbola misy olona mety ho andrasana ho ampy 40 taona eto vao mety hisy izany fifidianana ho filoham-pirenena izany (izay ilay hoe afaka dimy taona).
Fa antony iray mampitarazoka ity toe-draharaha ity ihany koa ny fihazohazoan'ny vondrona iraisam-pirenena tsy mety hanasazy ny tsirairay amin'ireo mpanongam-panjakana fa mbola variana mandrahona fotsiny. Ny an'ny olona jereo fa tonga dia tsy navelany hiditra teo Madagasikara fotsiny izay manelingelina azy dia vita kabary, sahirana avokoa ny nitady vahaolana tsy hanjerana ny sazy amin'i Madagasikara hanapahana ny AGOA miaraka amin'ny Amerikana. Faly ery ny mpanohana azy mitehaka amin'izao fahasahiana ananan'ny mpitarika azy izao. Araka ny nambarako moa dia ilaina fantarina tsara ny tanjona kendreny ahafahana manohitra tsara ny fikasany. Ny tiako marihina aloha izao dia ny tsy tokony ivoahany mankalaza ny fetin'ny faran'ny taona any amin'ny Reny Malala nefa andro mandalo fotsiny izany fa tsy manakana ny hanohizany iny lalana iny, izay feno hazofijaliana.
Farany: Lasa maharikoriko aoka izany ho'aho ny miresaka politika eto Madagasikara ary tsy maha-te-hanoratra intsony, satria raha mbola tsy mihetsika avokoa ny antokon'olona iharan'ny tsy rariny sy ny tsindry hazolena rehetra tsy misy na inona na inona azo atao hanoherana basy mihitsy eto. Efa tsy mila fifampiresahina intsony ireo olona ireo, nefa na dia maharikoriko tahaka izany aza ilay miresaka politika dia mbola lerako ihany. Fa na eo aza izany, Happy Birthday to You Mr President Ravalomanana!
Ankamantatra mampihomehy ihany aloha hanombohana indray ity resaka mahafinaritra ity. Ahoana ny fomba hampidirana olona efatra ao anaty videoconference? Valiny: Mialoha ny hanaovan'ny olona telo conférence dia manao video aloha ny iray. Ka ny fiteny mahazatra ny olona eto Dago dia hoe cinema cinema fa ny fantatry ny sarambambem-bahoaka aloha dia video no mora kokoa ny mijery aminy na dia mahatsemboka mampanara- pofona aoka izany aza ao anatiny. Olona tsy mba misaika na mandro manko matetika no tena mijery video eto amin'ny tanàna koa. Fa ny video tamin'ity indray mitoraka ity tsy naseho ny fiara sy ny diam-bala fa resahina am-bava fotsiny. Mba ahoana tokoa ary izany? Niandry ihany ny tena fa he-e-eh niandry vasoka. Misy ihany ireo nanamarika fa nandeha izany ny video resaka baomba sy fanafihana isaky ny handeha amin'izany tanàna antsoina hoe Maputo dia nivadika kely indray ho tifitra tsy henon'ny olona tany amin'ny toerana nolazaina ho nisian'ny trangan-javatra indray no tantaraina.
Fa ny mahavariana amin'ny fomba fitantarana dia ny teo anilan'ny saofera no nokendrena fa tsy ny olona tamin'ny fiara. Izany hoe, hevitro ity, tsy nisy fikendrena an'Ilaikely akory ny tifitra na dia atao hoe nisy aza io trangan-javatra io. Raha ny filoha Ravalomanana dia azo heverina tsara mihitsy ho mipetraka amin'ny seza aloha raha ao anaty fiara fa tsy mbola nahita an'Ilaikely hipetraka amin'ny seza aloha loatra aho. Mazava loatra fa nitovy tanteraka ny hevitro sy ny hevitry ny filoha Ratsiraka. Ny manahirana dia efa nahateny ny azy mialoha ny hamoahako ny hevitro tamin'ny bolongana ny filoha Ratsiraka dia manjary heviny iny, mialoha ny hevitro. Azoko heverina ihany ao anatin'izany fa mba manana fahatakarana tetipanorona tahana ny miaramila manana grady amiraly ihany hay izaho ity. Izany hoe heveriko fa paikan'izy samy ao anatin'ny ankolafy ihany io kitifitifitra na kibaombabaomba io. Aiza ka dia tonga ihany koa ny tsaho fa nisy nitifitra ihany koa ny fiaran'ingahy Jeneraly Sivily tsy menatra ny mametraka saina eo akaikiny rehefa raisim-peo sy alain'ny mpanao gazety sary izy sahala amin'ireny hoe izy indray no filoham-pirenena.
Moov : mbola mitohy ny olana
Dia hilaza aminareo ny zavatra voamariko amin'ity fiseraserana amin'ny alalan'ny moov mandoa sara mialoha ity indray aho. Saiky nisy ny fiovana kely nefa dia niverina indray ny fihisatry ny fifandraisana ny Zoma io. Ankevitry ny mandany 20 minitra hatrany aho nefa tsy mahasokatra takelaka toy ny voasakoany ao anatin'ny 10 minitra taloha. Nojereko amin'izay ny adiresy IP fa raha miovaova ny IP-n'ny mpampiasa aterineto (mpanjifa na client hoy isika) dia tsy miova fa ny laharana 192.168.1.1 hatrany kosa ny adiresy IP-n'ny server manolotra tolotra ho an'ny mpampiasa moov fandoa sara mialoha. Tsy fantatro aloha hoe mahazaka mpanjifa firy io server mety ho tokana ho an'ny manerana an'i Madagasikara io, sady tsy havanana loatra amin'ny reska sahala amin'itony aho fa mba mampahafantatra ny zavatra hitako fotsiny. Aleo ny manampahaizana no hamaly na hanazava amiko fa mba mila fanazavana mihitsy aho.
Ity fehezankevitra manaraka ity dia nasisika rehefa tsy tafiditra an-tserasera aho halina na dia niaretan-tory aza izany. Mikaonty tsara ny faharetam- potoana laniko manko aho. Teo amin'ny fikaontiana ary raha mbola tokony hanana fahefakadiny aho izany hoe eo amin'ny ora efatra latsaka fahefany indrindra no laniko ary handefa ity lahatsoratra ity aho no tapaka antenantenany ny fiseraserana an'aterineto. Miezaka aho ny hiditra fa tsy tafiditra intsony. Azo heverina izany fa ankevitry ny lany izany ny fahana izay tokony mbola hananako fahefak'adiny. Ny solosainako anefa tsy mety intsony raha ilay [email protected] no kasaina hampidirana fahana. Nisy fotoana tany amin'ny cybercafé aho no nampiditra ny fahana, ary mbola nety izany tamin'izany fa izao kosa tsy nety intsony. Nanana olana aho izany ka nitady vahaolana vonjimaika. Mihevitra aho ny hamory izay manana olana rehetra amin'ny moov mba hifandray hidinika ny atao momba ny olana mahazo antsika, aelezo fa aleo mivondrona ny hery, na tena tsy tiako aza dia soratako ihany ny laharam-pindaiko azo iantsoana ahy : 261 33 11 292 52. Raha sanatria moa ka tsy voaraiko ny antsonao dia andefaso sms ihany.[Nisy nanendaka aho ka lasa any ny findaiko sy ny fakantsariko? Tsy afaka antsoina aho izany aloha.]
Fa inona no ambaran'ny lohateny?
Dia izay aho vao mitodika amin'ity natao lohateny, raha mandany fotoana kely isika (io manko no ao anatin'ny perikopa vakiana ao amin'ny fikambanan'ny mpiaramamaky ny baiboly eto Madagasikara amin'izao fotoana izao dia lasa lavitra kely ny saiko. Toa mampahatsiahy ny zavamisy eto Madagasikara amin'izao fotoana izao indrindra manko ilay ao amin'ny bokin'i Isaia mpaminany toko faha-28 raisina eo amin'ny andininy faha-14 ka hatramin'ny andininy faha-18, azo tohizana hatramin'ny andininy faha-22 fa dia afoheziko kokoa ilay izy. Mazava loatra fa misy amboariko kely ny filazako azy, nefa tsy hanimba velively ny hevitra raiketin'ny perikopa aho. Raha hamaky ny tena voalaza ao amin'ny baiboly ianareo dia tsy misy tsotra ankoatra ny mandray baiboly sy ny mamaky azy. Tsy maninona raha melohinareo ho manolana ny tenin'Andriamanitra aho fa ny anton'izany dia mba hifandraika amin'ny zavamisy eto Madagasikara ny resaka ho azon'izay tsy zatra mamaky baiboly rehetra ny tiako ampitaina:
Koa mihainoa ny tenin' YHWH ianareo ry mpivanitika mpitondra ity firenena eto Antananarivo ity. Fa niteny ianareo hoe efa nahavita fifanarahana tamin'ny FAT, ary efa nifanaiky tamin'ny lavaka (fianjerana) Ka hanao hoe na hisy aza ny sakoroka, dia tsy tonga aty aminay izany Fa ampinga maharo anay ny lainga, ary fika fialanay bala ny mamorona videô [fa tsy ampiana hoe conférence]
Fa dia izao no lazain'ny Tompo YHWH Hametraka vato ao Ziona aho, vato vita fisedrana, vato tsara, azo atao vato fototra (fehizoro) satria vato tsara orina Ka izay mifikitra aminy dia tsy ho voahozongozina.
Ny rariny no hataoko tady fanenjanana ary ny fahamarinana ho tsindry lentam-pahefana (ny sary hitako eto dia tahaka ny fitenintsika hoe flesy) Ho faohin'ny [balan'ny] havandra ny lainga nataonareo hiarovan-tena ary ho lasan'ny riaka ny fika fiafenana. Hofoanana ny fifanekenareo tamin'ny FAT Tsy hateza ny fifanarahanareo tamin'ny lavaka fianjerana fa ho potika ianareo rehefa hifofofofo fiavy ny sakoroka [hatreo ihany aloha]
Araka ny efa nolazaiko dia azonareo tohizana hatramin'ny andininy faha-22 io natsahatro tamin'ny andininy faha-18 io fa sao dia lazaina ho masiaka loatra aho raha manohy ny filazana azy. Azo fehezina amin'ny fomba fiteny malagasy manao hoe: "manao azy ho tratry ny aloka, kanjo tratry ny alok'akoho" io teny nomen'i Isaia mpaminany tamin'ny mpitondra firenena tsy miraharaha izay hatahoran'ny olona.
Raha sakoroka eo amin'ny mpivarotra sy ny polisin'ny kaominina tamin'ny ankapobeny no niheveran'ny maro tsy nahita ny zava-nitranga ny raharaha 2 desambra 2009 dia fifanenjanana teo amin'ny samy mpivarotra no nanamarika ny zavatra hitako teny Ambodifilao, Soarano, Behoririka.
Tsy nahita ny fanombohan'ny raharaha aho satria tsipalotra tamin'ny radio fahazavana nandritra ny fandaharana isa-maraina Vavolombelona no nahenoako hoe nisy sakoroka teny Soarano teny. Mpanara-baovao ny tena no sady tia mitatitra izay hita koa dia niolomay nankeny. Aleo manko mitantara toy izay itantarana sanatria toa tompon-trano mihono.
Tamin'ny 10:18 ny tena no tonga teny ka nanapika ny sary voalohany. Ireo fiara lehibe toa milahatra handray hazakaza-piarakodia nefa feno olona manatrika azy ireo no nahafantarako avy hatrany fa misy barazy eo anelanelan'ireo mpifanatrika ireo. Ny tena tsara andraisana sary dia teo amin'ny barazy mihitsy [miendrika arofanina] saingy mailo ihany aho ka naleo naka sary somary lavidavitra kely. Aza mihevitra fa vitsy kely ireo manakana ireo dia afaka ny ho fetsifetsy ny mpitondra fiara! Eo ny liana fotsiny nefa eo ihany koa ny anatin'ny tolona fa maka sisiny.
Nisy fiara fitaterana iray avy taty amin'ny ilan'ny tsenan'ny Pochard saiky hitsoriaka tamin'iny lalana iny saingy sioka be manadala sy horaka no nitsena azy. Niahanahana tampoka ny mpamily ny fiara ka naleony niolomay niverina tany amin'ny lalana nihaviany ihany. Na izany aza dia toa nisy famindram-po ihany nataon-dry zalahy tamin'ireo mpanamory soavalivy (môtô sy skotera) satria kodiaran-droa ireny fa tsy kodiarana efatra. Hita fa manakaiky ny toerana misy azy avokoa ny mpivarotra amoron-dalana hitako fa tsy namelatra ny entany amidiny kosa.
Mba nalalaka kosa ny lalana ho an'ny mpandeha an-tongotra fa sady tsy nisy ny mpivarotra amoron-dalana no tsy nisy koa ny fiara mpanelingelina. Raha izao moa no atao hoe androm-pirenena tsy ampiasana fitaovana mamoaka gaza karbonika?
tamin'ny 10:21. Nifampitadiavan'ny tompon'ny fiara rehetra amin'izay ny lalan-kiverenana fa toa tsy azo ifandaminana mihitsy ry zalahy nibahan-dalana tao. Tsy maintsy nizotra tany amin'ny lalana tsy azo aleha ny fiara rehetra nefa tsy misy bedy amin'izany. Iza kosa moa no hijanona handany andro eo? Hita ho karazan'ny voafandrika avokoa ny fiara nandeha afovoan-tanàna rehetra sady toa tsy maharaka ny fandehan'ny raharaha avokoa izy rehetra.
Tamin'ny 10:24. Mbola vitsy ihany no hitanao mitondra sora-baventy manao hoe "Miala ny jadona dia tsy refesimandidy". Sorabaventy natao maimaika ary nosoratana tamin'ny stylo fa tsy tamin'ny loko velively. Toy ny hoe nitroatra no fahita ireto olona ireto fa tsy hoe niomana ela. Ny reko tampoka teny antsefantsefany teny dia hoe aza misaraka amin'ny besinimaro loatra fa sao dia misy tsy ampoizina tampoka eo. Izany hoe nisy tahotra ihany tamin'ireto mpitolona ireto raha heveriny fa tafahataka amin'ny namany izy ireo.
Tamin'ny 10:26. Raha mbola feno fiara ity lalana ity dimy minitra lasa izay dia efa vitsy dia vitsy sisa ny fiara tazako tetoana ary fiara mijanona avokoa fa tsy fiara mandeha. Raha mahita fiara miloko volomboasary ny tapany ary fotsy ny tapany ianao dia tsarovy fa fiara mpivarotra hanimasaka ireny. Tsy nomena alalana hivarotra eny manko ry zareo raha tsy manao izay loko izay. Tokony ho fantatrao avy hatrany hoe iza moa no tompon'andraikitra nanao izay fanapahana izay.
Tsy hoe ny mpivarotra amoron-dalana rehetra dia nitokona tsy nivarotra ka nibahana ny lalana avokoa fa nisy dia nisy ny mpivarotra amoron-dalana tsy nanaiky hiara-dalana amin'izy ireo. Ny didin'ny be sandry sy ny maro an'isa anefa no nihatra ka dia lasan-dry zalahy ny entan'ilay mpiarotra amoron-dalana nitangoroanana teto anoloan'ny mpivaro-panafody teto. Nitabataba ilay lehilahy lasan'ny sasany ny entany hoe tsy mpitolona ianareo fa mpangalatra. Naverimberiny hatrany izany teniny izany. Nohorakorahan'ny hafa kosa izy tamin'izany teniny izany. Izany hoe tamin'ity fotoana ity dia mbola nandeha ihany ny "fifandresen-dahatra".
Marihina fa efa eo ampitan'ny Lisea Rabearielo io toe-javamisy io. Nandeha dia nandeha ny sioka sy ny kiririoka, mazava loatra fa tsy vanona ny fianaran'ny ankizy mpianatra saingy tsy navela hivoaka kosa izy ireo. Nandritra izany fotoana rehetra izany dia tsy nahita tamingana polisy sy ireo tovolahy karamain'ny kaominina handrava ny tsenan'ny mpivarotra amorondalana mihitsy aho. Efa nanakatom-baravarana kosa ny avokoa mpivarotra manana toera-pivarotana ara-dalàna rehetra. Heverina fa na fahamailoana no nahatonga izany na nisy nanery ny hanidy azy ireo mihitsy. Vao mahita fivialian-dalana amin'ny tsy lalan'ny mpitolona anefa ianao dia hahita mpivarotra misokatra ihany.
Tamin'ny 10:39. Nandroso nankeny Soarano ihany ireo mpilahatra, nanaraka azy ireo avy taty aoriana aho. Io fa mananontanona eo anoloan'ny Building... efa lasan'olon-kafa na dia mbola ny anarany ihany aza no ahafantaran'ny besinimaro azy ireo mpitondra sorabaventy. Hankaiza ny lalan'izy ireo? Iny fa hizotra hiditra ao amin'ny tsenan'ny Pochard. Nihevitra avy hatrany aho fa diso paika izy ireo. Tombontsoa mifanipaka ihany manko ny an'ny roa tonta ka tsy tokony hifanelingelina loatra. Efa manana fikambanana azy manokana manko ny mpivarotra ao anatin'ny tsenan'ny Pochard no efa anaty fefy rahateo ny fivarotan'izy ireo. Misy avy hatrany koa ny nihevitra fa tetika ampiadiana ny samy olona mihitsy no kinendry ao anatin'izao paika iray izao. Tsapako avy hatrany fa hisy sakoroka ihany koa eto.
Inona tokoa. Raha nihorakoraka tahaka ireny hoe ho tafiditra tao anaty tsena ireny ireo mpitolona dia nisyaloha ny fifanosehana teo ambavahady. Niala tany amin'izay ny fifampitorahana tapabiriky, vato, sezabory, seau sns... hazakazaka arahin-tosika ny an'ny mpanafika satria tsy nampoizin-dry zareo iny valibontana ay tamin'ny mpivarotry ny tsenan'ny Pochard iny. Nampaneno ny anjomarany avokoa ny fiara mbola nizotra tsimoramora tamin'iny lalana Ampanjaka Toera iny [anoloan'ny tsenan'ny Pochard mankeny anoloan'ny garan'i Soarano]. Teto izany dia olona samy olona mihitsy no nifampitoraka. Nadio vetivety ny teo amin'ny boulevard iray manontolo. Soa ihany fa tsy dia maro loatra ny zavatra azo nifampitorahana teto.
Nihemotra ny mpanafika. Nametraka fiarovan-tena vinaninany ny notafihina. Asa izay nanaraka ny vaovaon'ny TVM raha nahatsikaritra ny fifampitorahana miandahy miambavy nataon'ny andaniny sy ny ankilany fa tsy nisy fanazavana kosa aloha nataon'ny mpitantara. Izay teny Soarano no mahalala fa samy mpivarotra ireo nifampitoraka ireo.
Efa nivonona hamono lalana toy ny eto anilan'ny Magro Behoririka teto anefa ny CUA ho an'ireo mpivarotra amoron-dalana, efa vonona ny fefy saingy tsy nisy nankeny ihany ny mpivarotra amoron-dalana avy eo. Hatreo no hitako ka azoko tantaraina. Tamin'io fotoana io dia mbola tsy nisy Emmo-reg mihitsy teo amin'ny kianjan'ny 13 mey. Ny fitantaran'ny hafa moa no nilaza fa nandefasana baomba mandatsa-dranomaso ireo mpivarotra nitokona ireo raha nikasa hankeny amin'ity toerana ity. Tena toerana saropady tokoa ilay kianjan'ny 13 mey e! io ihany no arovana fatratra.
#hevitra: Nanome fampitandremana mialoha ny fanapahan-kevitra henjana ho an'ireto mpivarotra amoron-dalana ireto ny tao amin'ny Kaominina ny talata. Ny an'ny mpivarotra amoron-dalana no tonga aloha ka ny kaominina indray no nahazo fampitandremana. Nokaramainao ireo hanotrona ny fitokonanao tamin'ny voalohan'ny taona ka dia nampianarinao hivondrona. Tafavondrona tokoa ry zareo izao ka manana hery na dia tsy ara-dalàna aza. Toa taratry ny zavamisy eto Madagasikara ny raharaha satria ny tsy ara-dalàna izao no manjaka. Tianao mbola hiampy anarivony hafa ve ny olona mety hahavita zavatra tsy ampoizina miaro ny hany fivelomany kely? Dia tena sahiny tokoa ve ny handrava ny fifanarahan'ny AGOA manana mpiasa aman'aliny eto Madagasikara? Tsy mankasitraka velively ny ataon'ny mpivarotra amoron-dalana aho saingy heveriko ho manamarika ny tantaran'i Madagasikara ihany ity hetsika iray ity ho fampisainana ny mpanao politika tia manome fampanantenana poak'aty. Saingy ny tsy mpanara-dalàna ihany ve no mahay mivondrona sy mahavita toy izao fa ny mpanara-dalàna sy ny mpandala ny ara-dalàna kosa mba manao ahoana?
Voalohany, tao anatin'ny herinandro latsaka teo ho eo dia hitako nihaniadana ny halakin'ny fiseraserana amin'ny aterineto fampiasako. Moov itony fandoa sara mialoha itony no fampiasako mandra-piandry izay mety hahafa-po ahy rehefa tena miasa ny Hosina (cable na fibre optique) ka mivoatra tokoa ny tontolon'ny serasera, izany hoe sady mihamora takatry ny besinimaro ny sarany no mihahaingana ny fahazoana soratra fototra (donnée). Mazava loatra fa vokajiko tsara sy raisiko naoty avokoa ny fandaniana ataoko hamantarako ny fotoana hampidirana fahana vaovao indray. Tsikaritra tsara noho izany, fa raha nahafapo ahy, izany hoe nahafahako nanangona fotsiny ny vaovao avy amin'ny vohikalam-baovao malagasy sy bolongana mpivoy hevitra mifandraika amin'ny zavamisy eto Madagasikara ny folo minitra teo alohaloha teo dia tsy ahavitako ny toy izany intsony amin'izao fotoana izao fa sady manafosafo ny 20 minitra no sarotra vao miseho endrika ny ankamaroan'ny vohikalam-baovao mety ho tsy ampiantranoan'ny server eto Madagasikara (sady amin'ny moov koa angaha).
Tsikaritro manokana fa miandry amina minitra avokoa vao miseho tsara ny vohikala mpanome vaovao malagasy iray. Misy aza any amin'ny fito minitra any vao tafavoaka ny takelaka fidirana iray. Ny tena tratran'ireo toe-javatra ireo dia ireo atao hoe manana fahaleovan-tenany ihany amin'ny famoaham-baovao satria tsy mandoka loatra ny eo amin'ny fitondrana izy ireo. Fa ny miavaka indrindra amin'ireo rehetra ireo dia ny vohikala iray niorina am-bolana izao mpanohana ny FAT (Actumada) fa toa tsy manisa segondra aza dia tafasokatra avy hatrany. Ny tahaka ny an'io farany io angamba no fisokatry ny takelaka any amin'ny tany mandroso any, hoy ny eritreritro. Fahoriana tanteraka kosa izany hijery ny vaovaon'ireo vohikalan'ny gazety iraisam-pirenena (tandrefana) miresaka Madagasikara fa ampolony minitra no isaina vao tafasokatra azo vakiana ny soratra fa ahato kosa (stopper) izy tsy hamoaka sary sy dokambarotra fa manjary sintoniny hatrany ny fakana soratra fototra (donnée). Ilay soratra fototra moa dia araka izay fahazoako azy no lazaiko ka ahitsio aho raha misy tsy mety ny filazako azy.
Manangona vaovao fotsiny no lazaiko eto satria mpanara-baovao ny tena no ilaiko ihany koa izany horaiketina tantara amin'ny fotoany dia efa manahirana aoka izany ny mahazo azy eto Madagasikara. Tsy misy fanakanana na sivana mivantana izany fa dia lasa mandany vola kokoa aho rehefa ela kokoa ny fotoana iseraserako. Na izany aza dia manahirana ihany ny ataon'ny Mpanome Tolotra Iseraserana (fr: FAI) manao izay tiany atao amin'ny fitadiavam-bola ranofotsiny fa toa tsy miraharaha loatra ireo mpampiasa aterineto efa zatra. Ny dokambarotra fotsiny no atao mipoapoaka fa ny fikarakarana ny mpampiasa ny tolotra tsy raharahiana akory. Angamba mila fikambanana mpiaro ny zon'ny mpampiasa aterineto, hiteny ny ataon'ireto orinasa Mpanome Tolotra Iseraserana ireto fa ry zareo indray no manelingelina ny zo hahalala vaovao.
Olana iray ahy manokana aloha, tsy fantatro manko na izaho irery no tratran'ity olana ity na ahoana fa mba manontany ny hevitr'ireo mpampiasa moov mandoa sara mialoha aho, fa misy tahirin-kevitra iray mba tiako alaina izay ao amin'ny lahatsoratr'i Achille 52 ao momba ny bolabola (bois de rose) fa tsy mety mahazo azy io mihitsy aho. Raha eo ho eo amin'ny 4.7 MB eo no lazaina fa vesatr'ilay tahirin-kevitra tiako sintonina dia eo amin'ny 1.2MB eo foana dia votsotra ny fitrohana ilay tahirin-kevitra, noho izay dia tsy mahasokatra ilay tahirin-kevitra mihitsy aho. Averiko indray fa mety ho olana ahy manokana ity noraisiko ohatra ity, nefa dia te-hanontany indrindra ny hevitry ny hafa mipetraka eto Madagasikara mampiasa Moov aho.
Mbola vao maka vaovao fotsiny no ambarako aminareo fa ny manome vaovao, indrindra fa ny mamoaka sary ihany koa dia mbola tantara hafa mihitsy. Tsy fantatro aloha ny any an-kafa any, fa tamin'ny mbola azoazo aza ny fiseraserana no namoahako ireny sariitatra maromaro ireny fa lazaiko anareo fa maherin'ny atsasakadiny (mba tsy ilazako hoe adiny iray latsaka fahefany) no namoaka azy ireny fotsiny. Izany matetika no mahatonga ny tena ho kamo hamoaka sary na dia mba mety hisy ihany aza ny azo avoaka. Dia hevero amin'izany ry mpamaky hajaina ny tolona ataonay te-hahalala vaovao sy te-hampahalala vaovao ihany koa. Saingy noho ny fitiavana manko no anaovana izany, avoaka ny marina sy ny zavamisy fa avoaka ihany koa ny hevitra.
Sao mba fitahiana ilay fikatsoana?
Aza mora tezitra fa saino tsara ny zavatra soratako aloha. Mety ho gaga ny maro nefa izay mihitsy no sainiko. Tsy mety mifanaraka mihitsy ny efa-tonta amin'ny fandrafetana ny governemanta sy ny andrim-panjakana hafa. Lasa indray ny saiko manao hoe sao dia izay aloha no mety sy tsara amin'izao fotoana izao? Misy manko ny mifikitra hitantana ny zava-drehetra saingy tsy mety tontosa na tsy mety eken'ny hafa hatrany amin'ny sehatra iraisam-pirenena izany. Dia velom-panantenana ny tena fa tsy very toky. Nahoana tokoa moa no terena hiasa ny mpankahala sy ny ankahalaina, ny nandroba sy ny voaroba, ny mpanangana sy ny mpandrava? Fa eto ihany koa no mifampitady ny hery sy ny diplaomasia.
Amin'izao fotoana izao dia tadiavina mafy ny hitantanan'ny sasany samirery ny firenena ary tsy tapaka ihany koa ny fanampiana sy ny fiaraha-miasa kadradradradraina mafy ho toy ny loza mihantona ho an'ny Malagasy izany fahatapahan'ny fanampiana sy ny tetibola iarahamiasa izany. Ataoko fa raha nahavita tena samirery ny tao amin'ny FAT tokony tsy nifampiraharaha tamin'ny ankolafy hafa na oviana na oviana. Toa izay no tiany aseho amin'izao fotoana izao nefa voatery nifanaraka tamin'ny hafa ihany tany Addis Abeba sy Maputo. Mbola manahy zavatra hafa mihitsy aho eto. Ny fanahiana mazava ho azy tsy voatery ho marina saingy tamin'ity taona ity moa dia zavatra nihoampampana noho ny fanahiana hatrany no nitranga, ka dia matahotra aho.
Manahy aho fa iniana atao ny mampitarazoka ny zavatra rehetra, indrindra fa ireny misy fiaraha-miasa fitrosana ireny, hanehoana fa tsy maintsy hikoropaka ihany ny firenena lehibe mihevitra ho mitana ny ankamaroan'ny vola tadiavina. Mifanenjana amin'ny Amerikana sy ny vondrona Eoropeana araka ny fanahiako ny fitondrana FAT amin'izao fotoana izao ka izay iray milefitra eto. Raha milefitra ny firenena voalazako ireo dia hibata fandresena lehibe ry zareo. Fa raha tsy mety milefitra kosa ny Amerikana sy ny Eoropeana, ka tapaka tarangana ny fanampiana, dia azony atao tsara amin'izay ny miala... nefa misy tetika goavana hatrany ao ambadik'izany. Miala izy tsy noho ny fitakian'ny olona fa miala izy rehefa potika tanteraka ny toe-karena ary maizina tanteraka ny ho avy, ka izay misolo azy io no tena iangonan'ny rihitra rehetra, izany hoe mizaka ny tsy fisiana rehetra... dia afaka hitabataba ihany koa ry zareo fa tsy mahavita na inona na inona ihany koa izay nihevi-tena hisolo azy ary mbola mieritreritra ny hibata fandresena ihany koa izy ao anatin'izany. Eo ihany koa anefa ny fiheverany fa eo ampelatanany ny hery ka tsy hisy ho afa-manao na inona na inona eo raha mbola izy koa no mitondra, no tsy hisy hafa afa-mitoondra ankoatrany eo.
Fehiny: aza heverina ho fahadalana mihitsy izay ataon'Ilaikely izao (tsy hanonona ny anarany manontolo mihitsy aho tsy hahabe fanononana ny anarany amin'ny aterineto) fa hevero fa misy fanomezatoky azony na paika henjana tsy noeritreretintsika noho ny fitabatabana mialoha ataontsika hatrany fa fahadalana sy hakelezan-doha na fifikirana amin'ny seza fotsiny no ataony amin'izao fotoana izao. Izany hoe eo hatrany ihany fomba fiteny an'ny mpanjanatany hoe "Il ne faut jamais sous-estimer l'adversaire" fa io hatrany no efa nahavoa hatramin'izay. Na iza na iza tsy mahafantatra marina izay tena ketrehiny amin'ny farany na tanjony farany ankoatra ny tenany fa raha fantatsika izany tokony ho hay ny mamaha ny olana. Matoa kosa toa tsy mety taitra amin'ny zavamisy izy amin'izao fotoana izao dia mbola hitany fa tsy fantatsika ny tena tiany ahatongavana. Mety ho fotoana fotsiny, na ora na andro no andrasany ka tsy tokony hampitoetoetra antsika foana. Mba hitanareo mikaro-bahaolana ve izy? Efa nanome sosokevitra hanohizana ny asan'ny minisitra voatendry teo aloha anie izy e! Koa samia mandinika tsara sao mbola diso paika hatrany isika amin'izao fotoana izao.
Tena mandeha ihany ny fotoana. Raha namadibadika ny tahiry aho dia toy ny efa an-taonany maro sahady no nampalaza izany biby foza orana izany. Hay moa ka vao tamin'ny taona 2008 iny no nampirongatra azy io! Izaho anefa nieritreritra iny tantara iny ho tantara efa ela dia ela. Tsy mba tahaka ny fahatsapako ny firimorimon'ny fotoana ka gaga ihany rehefa mieritreritra fa ankatoky ny faran'ny volana novambra 2009 sahady isika. Volana febroary 2008 no tena nampalaza ilay biby fozaorana teto Antananarivo, efa lasa hafa ny dikany amin'izao fotoana izao ary lasa miendrika ompa aza matetika. Henika azy i Betsimitatatra, potehiny tanteraka ny sisindrano, nolavahiny ny tany ka mety ho goana tsotra izao no itsahinao raha tsy mitandrina ianao. Dia namidy nanerana ny tsena ireo biby maramara, ary nananika hatramin'ny amin'ny trano fisakafoanana maro aza. Nanambara anefa ny fitondram-panjakana tamin'izany fotoana izany fa hofongorina tanteraka ity karazam-biby mpanimba voly sy mpihinanan zanatrondro ity. Ankehitriny, iza no mbola mieritreritra na mahatsikaritra ihany ny fisian'izany biby fozaorana izany? Efa nihena dia nihena angamba ny isany na irariana ho lany taranaka tanteraka na dia mbola tsy nandrenesako tamin'ny fomba ofisialy aza ny hoe fongana tanteraka ilay biby mandeha mihemotra (biby mi-tourne hoy ny fiteny andavanandro manafangaro ny teny malagasy amin'ny tenin'ny mpanjanatany taloha).
Dia nitodika tamin'ny tantaram-pirenena indray ny eritreritra. Herintaona latsaka taorian'ny nampirongatra ny biby fozaorana no nidina an-dalambe ny maro an'isa tamin'ny tanora teto Antananarivo. Nanana ny lazany ny faramparan'ny vola janoary sy iny volana febroary 2009 manontolo iny. Vokany, rava tanteraka ny seha-piharian'ny filoham-pirenena teo aloha, ary misimisy ihany koa no rava fihariana, potika fihariana, may ny tranom-panjakana ary niongana tamin'ny toerany hatramin'ny filoha Ravalomanana. Nanomboka tapaky ny volana martsa teo, tsy ara-dalàna intsony ny governemanta mijoro ary mbola tsy voatsangana hatramin'izao. Nirangorango ireo lazaina fa mpitondra, tsaroanareo ve ny ady ambava teo amin'ny Minisitry ny Toe-karena sy ny PDS Fianarantsoa rehefa ho lany ny vary nangalarina tao amin'ny seranan-tsambon'i Toamasina? Toa fanapotehina ihany no tena hay sanatria, ahatsiarovana ny fikikisan'ny fozaorana ny sisandrano na ny lalandrano falehan'ny olona etsy Betsimitatatra.
Fa hatramin'izao hafa dia hafa ny fomba fisainan'ny mpitondra izay nanonganm-panjakana. Rehefa migafy araka izay tratra ny heverina ho governemanta iraisana izy dia milaza avy eo fa tokony ho izay efa misy ihany no aleo manohy ny asa. Dia nobaikoana ny mpiasam-panjakana hitokona amin'ny fanohanana ny filoha sy hitazona ny minisitra izay notendreny teo aloha ihany. Dia nohetsehina indray ny miaramila hiditra an-tsehatra amin'ny fitenenana hanomezana vahana an'ilaikely. Izaho kosa rehefa nahita fa matoa nampitenenina hatramin'ny miaramila dia efa io no bala farany hanerena ny hafa hanaiky ny fitondrany tsy ifampizarany amin'ny hafa. Dia notairina amin'izay ny filankevitry ny Minisitra tsy nisy fakan-kevitra tamin'ny filoha mpiara-mitantana sy ny Praiminisitra. Efa fantatra izao fa tsy manara-dalàna fa mbola atao ihany. Manana tetika ambadika tsinona. Tsy raharahiana ny fiaraha-miasa amin'i Etazonia sy ny hafa na dia hamotehina asan'olona aza izany fa aleo miankin-doha tanteraka amin'i La Frantsa ny Malagasy. Rehefa ny toe-karena no potika nefa eo ampelatanany ny akora fototry ny harena... ho inona intsony moa ianao?
Fa izaho kosa toy ny te-hampitaha ny taona 2008 amin'ny taona 2009 ka mitodika amin'ny taona 2010 sahady na dia tsy mbola tafatsangana aza ny governemanta. Biby nirongatra tamin'ny febroary 2008 indrindra indrindra, toa tsy fantatra intsony ny fisiany fa efa toy ny tantara taloha elabe rehefa tonga ny volana novambra 2009. Koa raha hetsika nirongatra dia nirongatra tamin'ny febroary 2009 ka nahazo fitondrana tamin'ny marsa 2009... enga anie ho tsy fantatra intsony ny fisiany fa efa toy ny tantara taloha elabe rehefa tonga ny volana novambra 2010. Nofy ve sa revin-gadra? Izaho aloha, na tsy misy aza ny baiko dia miezaka ny manongotra ny herin'ny fandravana sy ny fandrobana araka izay vitako fa mety ho tanteraka ihany izany raha maro no manao toa ahy. Fa oviana moa ilay fifidianana? Fa mbola hisy ve izany fifidianana izany? sao dia ny ampolo taonany no isaina? Izaho kosa manankina ny zavatra rehetra amin'ilay Tsitoha fa heveriko fa lesona ho an'ny rehetra, indrindra ho an'izay nitady ny sitrany ahay izao toe-java-misy ankehitriny izao.
Tsorina aloha fa nantenain-kanirina ny tafika vao nampivandravandra. Eo am-piketrehana ny hanoratana atao hitam-bahoaka ny hafatro na fiangaviako amin'ny tafika aho no nitsahatra indray rehefa nahita tamin'ny gazety fa nisy fivoriana miafina nataon'ny manam-pahefana ambony ao amin'ny miaramila. Mahafantatra tsara aho fa ry zareo no tena manam-pahefana eto amin'ity tanàna ity fa tsy izay milaza ho mpitondra amin'izao fotoana izao. Nihevitra ihany aho fa manana fieritreretana afaka ny mamakafaka ny zavamisy amin'izao fotoana izao ireo ao amin'ny tafika ireo. Nihevitra aho fa tsapan'izy ireo ny fitarazohan'ny raharaha ka mba handray ny andraikiny amin'ny famahana araka izay haingana izao fiziriziriana misy izao. Nitsimbadika tanteraka anefa ny raharaha rehefa nanao ny fanambarany ny Lehiben'ny Etamazaoron'ny Tafika Malagasy ny alarobia 25 novambra 2009. Nanipy ny baolina tamin'ny mpiandraikitra ny fitandroana ny fiambenana ao amin'ny prezidansa sy ny primatiora ry zareo, izany hoe amin'ny Lt-Kln isany Lylison René de Roland sy Charles [Martel?] Randrianasoavina no nanankinana manontolo ny fanendrena izay ho mpiambina avy ao amin'ny tafika ny olom-panjakana Malagasy.
Misy hafetsena lalina dia lalina hanomezana vahana manokana an'i Andry ao anatin'izany rehetra izany, satria manahy ny mpiambina nalaina hiambina nefa tsy nahazo alalana avy amin'ireo olona efa nanana ny lazany tamin'ity taona 2009 ity fandrao voaroaka amin'ny asany ka ny hany fahendrena dia ny mody any an-toby miaraka amin'ny fitaovany. Manana ny fomba fijeriny ny miaramila fa dia mahavariana loatra raha karazandrazan'ny manampy olana hafa indray no ataon-dry zareo fa tsy mitady vahaolana hampanekena ny rehetra tamin'izay tapaka teo amin'ny mpanao politika nifandamina hiara-mitantana ity tetezamita ity. Mety ho eo ny fanahiana fandrao ho tonga amin'ny tena ihany ny sazy noho ny fanonagam-panjakana izay natao, sady ny hita tamin'ny sary rahateo dia tena ireo nandray anajara mivantana sy lohalaharana tamin'ny fanonganam-panjakana mihitsy no tazamaso nanao ny fanambarana. Efa nanao ny safidiny aloha izany ry zalahy ireto nametraka ny "fanendrena" hiambina ny olom-panjakana amin'ny "mazandoha" amin'ny tafika. Rariny tokoa raha tokana hatrany ny fibaikoana ao amin'ny tafika nefa ny fijeriko azy dia diso lalana tanteraka ry zalahy. Nanampy tosika tamin'ny fiziriziriana sy ny tsy fatahorana handrava ny asan'olona an'hetsiny miankina amin'ny AGOA izay Amerikana mba handraana tanteraka ny toe-karena malagasy hiankin-doha tanteraka amin'i La Frantsa, indrisy...!
Satria efa ny hany mahazo manao fanambarana amin'ny alalan'ny tafika malagasy no nanambara fa i Andry no filoha faratampon'ny tafika sy namindra ny fanendrena izay hiambina ny olona ao amin'ny andrim-panjakana rehetra amin'i Charles sy Lylison dia enga anie tsy hisy fanambarana hafa hivoaka tampoka avy amin'ny olona mety ho afaka manao ny fanambarany ihany koa sady manana ny fahefana hanao izany. Enga anie izany hampiravona ny olana rehetra misy amin'izao fotoana izao fa raha tsy izany kosa no hitranga dia tokony hizaka ny vokatr'ireny fanambarana nataony ireny ny tafika malagasy. Koa dia samia mizaka avokoa fa izahay efa am-bolana no mahatanty ny zavamisy ankehitriny matoa mahasahy milaza ny hevitray hatrany ary tsy menatra amin'izany sy amin'ny tantara, ary enga anie ho tsara kokoa noho ny taloha ny fankalazana ny krismasy sy ny taombaovao amin'ity taona ity. Farany: mahay mihitsy ny mpanao tetipanorona amin-dry zalahy ireo matoa nahatafita hafatra nialoha ny hisiana fanambarana fampitandremana ireo mpitantana ny ankolafy mifampiziriziry. Fa izahay kosa mbola mino ilay tarigetra manao hoe :"Ny hery tsy mahaleo ny fanahy!"
Marihina dieny mialoha fa raha miresaka ady an-trano aho eto dia tsy maniry ny hisian'izany mihitsy eto Madagasikara. Mitaratra kosa ny zavamisy eto Madagasikara sy manerana izao tontolo izao (izay firenena nisy fanonganam-panjakana) aho ka manahy dia manahy ny hisian'ny ady an-trano ambolen'ireo mahazo tombotsoa amin'izany.
Nampisaina lalina ahy hitodika tsara tany amin'ny 26 janoary 2009 (andron'ny fandrobana) indray ny toe-draharahan'i Ejipta sy Alzeria nandritra ny lalao baolina fandaka tamin'ny herinandro lasa iny. Nadikako ho amin'ny teny malagasy mihitsy moa ny lahatsoratra mitantara izay tsy ambaran'ny haino aman-jery mahazatra loatra tamin'iny raharaha tsy baolina fandaka intsony iny. Hitako tao anatin'izany fitantarana izany fa nentina manokana tamin'ny fiaramanidina maromaro ny jiolahimboto Alzeriana tsy mpijery baolina mahazatra, handrava tsena, hampihorohoro ny tanàna, hamono izay Ejipsiana hitany fa tombony ho azy ireo fotsiny ny manatrika ilay lalao izay nandresen-dry zareo ihany koa. Mariho tsara ilay hoe fiaramanidina an'ny miaramila no nitatitra ireo jiolahimboto ireo. Manahy aza aho fa miaramila ihany ireo nampihorohoro ireo matoa miaramila Sodaney 15000 aza tsy nahafehy an-dry zareo. Moa tsy azo sainina ho nisy tahaka izany koa ve teto Madagasikara tamin'ireny 26 sy 27 janoary 2009 ireny? Hita any amin'ny gazety (Taratra sy Tia Tanindrazana) indray fa mbola mitaky ny valin-kasasarany ny "miaramila amperinasa teo aloha" na "rezervista tanora" nametraka ny tetezamita amin'ny toerany. Nojereko tsara indray mandeha fa nisy kamiao tsy an'ny miaramila (noho ny lokony fotsy ary heveriko ho nitondra ireo fitaovam-piseraserana azo nentina tao) nivoaka ny RNM sy ny TVM tamin'iny andron'ny 26 janoary iny rehefa nanomboka may ireo tranom-panjakana roa ireo.
Manaraka izany, efa hitahitantsika eny ihany koa ny adin'ny "mpanjaka" eo amin'ny samy Antakarana amin'izao fotoana izao. Navoakan'ny gazety iray indray koa fa bokon'hozatra maro dia maro no notaterina tamin'ny kamiao ka nanafika ny zomba sy ireo tao anatiny. Ny olana amin'ity raharaha iray ity dia noho ny fomba fanomanana ny tsanga-tsaigny nokasain'ny iray hotontosaina amin'ity herinandro ity fa izay mahatsangana ny saina amin'ny fomba rehetra manko no hekena ho mpanjaka. Efa tsy dia nahazatra loatra angamba ilay fifanafihana nisy noho ny marimaritra iraisana nahazatra ny mpiray foko nefa toa ao anatin'ny "fanao" ilay hoe amin'ny fomba rehetra. Karazana kilalao ratsy ihany izy ity ary ny tena manahirana dia ny nitsabahan'ny fitondrana foibe tamin'ity raharaha iray ity. Mety ho resaka politika no antony ambadik'ity raharaha ity nefa mety hisy ihany koa ny lafiny vola mety mandehandeha ao anatiny (fampanofana tany sy ny tombontsoa mifandraika amin'izany). Mariho tsara indray fa mbola tafiditra mpikarama an'ady ihany koa ity raharaha iray ity.
Mampanahy ihany ny ataon'ny mpitia baolina lavalava sasantsasany satria tsy mahazaka resy mihitsy ry zareo hany ka manapaka hatrany ny fizotry ny lalao. Soa aloha fa tsy tonga hatrany amin'ny gidragidra tambambe tamin'ity indray mitoraka ity. Ny manahirana aminy dia ny lonilony ao amin'izy ireo rehefa resy ka mora entim-po. Mora tarihina amin-javatra tsy azo visavisaina manko ny olona tahaka ireny, nefa ny tena tsy mifanalavitra amin'izy ireo ihany koa ka sao mipitika aty aminay ary ny rà hoy ny fomba fitenenana izay. Fa enga anie ny hamisavisana ny ratsy no hihavian'ny soa. Ny tena mahakamo manko dia enjehina am-pitenenana hatrany aloha ny mpanohana ny ankolafy ho sakana hatrany amin'ny fampandehanan-draharaha misy amin'izao fotoana izao. Ilay resaka manko tsy ilay olona mpitarika intsony no enjehin'izy ireo na haratsian'izy ireo sy melohin'izy ireo fa ireo mpanaraka ihany koa. Eto aho no miteny fa tsy mitondra mankaiza mihitsy ny fifandrahonana ambava mety hitondra mankamin'ny fifamonoana eo amin'ny samy mpanaraka ny andaniny syny ankilany satria tsy mipaka velively any amin'izay naniraka ny faharatram-po mety ho teraka avy amin'izany.
Mivadika indray ny resaka eto, manahirana ahy ny mbola andrenesana ireo minisitra teo aloha, miresaka ny amin'ny asany izay efa tokonyho fampandehanan-draharaha tsotra sisa. Ny tena tsy ankasitrahako dia ny mbola hakan'ny mpanao gazety resaka amin'ny maha-minisitra azy ireny hatrany. Karazany fanakorontanan-draharaha sy fampisavorovoroana ny fiaraha-monina amiko ny fanaon'ny mpanao gazety manontany azy ireo amin'ny mahaminisitra azy ireo izay. Maninona moa raha mampitandrina ny manao gazety rehetra hoe ireo izay mitonona ho minisitra rehetra dia efa tsy tokony ho minisitra intsony ary tsy mba manaja tena manao taratasy fialana na filazana ampahibemaso fa fampandehanan- draharaha sisa no atao mandra-piavin'ny tokony ho governemanta iraisana. Karazana etika no apetraka amin'ny mpanao gazety tsy hanontany ireo olona ireo amin'ny maha-minisitra azy intsony. Heverina ho fanakorontanam-bahoaka ny mbola finiavana manontany azy ireo amin'ny raharaham-panjakana izay tsy tokony hanaovan'izy ireo filankevitra na fanapahan-kevitra ao anatin'ny minisitera intsony.
Mitaintaina avokoa ny mpanara-baovao politika miandry ny fivoahan'ny mpikambana ao amin'ny governemanta iraisan'ny rehetra. Samy nanana ny paikany ny tsirairay tamin'ny fandrombahana ny toerana tsirairay. Nisy toerana nahitako ny lisitra manko ary rehefa notopazako maso dia tsy kisangisangy ilay izy fa azo heverina tsara (na sanatria mety ho tsy marina aza!). Somary nahavariana ihany ny filazana mialoha nataon'ny ankolafy sasany fa tsy azo soloina intsony ny minisitry ny fampianarana ohatra satria tsy mety ny manolo minisitra antenantenam-pianarana izany. Fantatra ihany fa tao anatina taom-pianarana no nanaovany izay tiany natao teto amin'ny firenena. Misy tetika ambadika tao anatin'io fifikirana minisitera tsy fiandrianam- pirenena io. Heveriko avy hatrany fa tiana ampiasaina ny mpiasam-panjakana ao amin'ny fampianarana hanao fampielezan-kevitra sy hitatitra haingana ny voka-pifidianana ka avy amin'izay no mety hanamboamboarana ny voka-pifidianana. ny minisiteran'ny fampianarana tsinona no maro mpiasam-panjakana (mpiasam-bahoaka) indrindra sy mieli-patrana mahazo hatramin'ny fokontany rehetra manerana an'i Madagasikara.
Izay no nanoratako tao amin'ny famahanam-bolongana fohy (twitter user jentilisa) ny tsy tokony ampiarahana velively ho ana ankolafy tokana ireo minisitera roa samihafa ireo dia ny fampianarana sy ny atitany. Ao amin'ilay tombatombana moa dia tsy tafaraka aloha ilay izy. Ny tena marina no tsy fantatra na hanao ahoana na hanao ahoana. Ny minisiteran'ny fahasalamana kosa indray dia mbola an'ny ankolafy hafa tsy iretsy ankolafy manana ireo minisitera roa tian-kotondroina etsy ambony. Azo heverina ho mahenika ihany koa an'i Madagasikara iray manontolo io minisitera iray io, na dia ekena tokoa aza fa tsy tonga hatrany amin'ny fokotany rehetra. Azo lazaina fa samy manana hafetsena mihitsy ireo ankolafy tsirairay na izaho no lasa lavitra loatra ny fisainako amin'ny hoe fanomanana fifidianana ho hatao mandritra ny tetezamita ka ireo fitsinjarana minisitera ireo no natao dia mba hanomanan'ny ankolafy indrindra indrindra izany fifidianana izany na dia eo aza ny andraikitra sahaniny ho an'ny vahoaka. Efa nisy ihany moa ny fetsifetsy nanao filazana tamin'ny mpiasam-panjakana rehetra any amin'ny sampan- draharaham- panjakana any fa ny filohan'ny tetezamita irery ihany na ny fiadidian'ny tetezamite irery ihany no tokony hotoaviny sy handraisany baiko. Atsahatra eo aloha ny amin'iny satria atao hoe tombana ihany no misy hatreto fa omena anao etsy ambany ihany izany lisitra hitako izany.
Fa ahoana ny resaka miaramila?
Toe-draharaha nanamarika ity herinandro ity ny fanambarana samihafa nataona manamboninahitra miaramila vitsivitsy. Nisy ireo manamboninahitra no mitady hanindry fa misy ny manana zo tsy azo ifampizarazaran'ny filoham-pirenena. Mba nijery rakibolana teny vahiny (na dia teny ofisialy aza) ihany ny tena ka nahita fa toy ny hoe tombontsoa manokan'ny Mpanjaka (nahavariana ahy io teny io fa naninona no tsy ny filoha no noraisiny?) io resaka zo tsy azo ifampizarana amin'ny hafa io. Soa ihany fa nisy ny manamboinahitra hafa avy hatrany dia nahasahy nijoro nilaza fa tsy voatery araka izay heverin'iretsy voalohany no andikana izany zo tsy azo ifampizarana izany. Ireo voalohany izay notarihan'ny Lt-Kl Charles Randrianasoavina sy Lt-Kl Lylison de Roland moa tao amin'ny lapam-panjakana Ambohitsorohitra no nanao ny fanambarany. Ireo nanohitra azy dia ny Kmdà Roger Luc sy ny Kp Mbohoazy Lahinilainy izay fantatra fa avy ao amin'ny 1°RFI kosa tsy fantatro mazava ny toerana nanaovany fanambarana.
Zava-mahavariana ireo fanamabarana ireo. Iretsy voalohany mety hihevitra fa ry zareo sy ny tariny no mahery ka tsy hisy ny hahasahy hanohitra azy ireo. Karazana fanindriana ny hafa rehetra no nataony. Etsy ankilany ihany koa anefa dia mety ho hevitra farany nataon'izy ireo ny fanambarana nataony hanavotany ny olona arovany mba hanandanja kokoa eo amin'ny firenena fa tsy ho vasok'ilay hoe tsy maintsy nifampizara fahefana. Nisy tampoka ny miaramila namaly ny fanambaran'izy ireo, nahasahy naneho ny heviny, nefa tsy voatery hanambara ny heviny manohitra ireo nanao fanambarana tao amin'ny Lapam-panjakana ka hampiseho hoe mizara ny tafika. Teny tsy zakan'ny ao amin'ny miaramila rahateo izany hoe "mizara" izany. Ny roa tonta nanao fanambarana dia samy tsy naka alalana tamin'ny Lehiben'ny etamazaoron'ny tafika na ny minisitry ny Fiarovana. Raha ny tokony ho izy izany dia mendrika ny hosaziana avokoa ry zareo rehetra ireo. Efa nanambara ny Kaomandà Roger Luc fa efa naharay ny saziny saingy tsy ahoany loatra izany rehefa tsapany fa nanao ny adidiny izy ary tsy manenina tamin'izay nataony. Izaho manokana dia mendri-piderana ny nataony, na dia ny hahatonga saina ireo mpanao fanambarana tsy nahazoana alalana ihany aza no mety ho tanjony. Te-hamerina ny Tafika amin'ny sehatra tokony hisy azy izy fa tsy hitsabaka amin'izay tsy tokony ho tsabahiny. Olona firy re no mba mahasahy ny manao ny tahaka azy ireo? Mandika ny lalàna hiarovana ny rariny sady manaiky ny sazy mifandraika amin'ny fandikan-dalàna nataony. Misy manko ireo mandika lalàna nefa tsy te-hanaiky ny sazy tokony hampiharina aminy tamin'izay nataony. Endrika fanajana ny lalàna amin'ny fomba hafa.
Ireto ary ny lisitra nisy namoaka izay lazaiko hatrany fa mbola miandry fanamarinana ofisialy:
Eugène Mangalaza, Premier Ministre Ny Hasina Andriamanjato, VPM Economie Manandafy Rakotonirina, VPM Fonction Publique Manoro Régis, VPM Enseignement Sup. et Recherche José Andrianoelison, Ministre Finances et Budget Gal Noel Rakotonandrasana, Ministre Forces Armées Serge Zafimahova, Ministre Transports et météorologie Henri Roger Ranaivoson, Ministre Affaires Etrangères Josiane Robiarivony, Ministre Energie Julien Razafimanjato, Ministre Education Nationale Miandrisoa Marcel, Ministre Enseignement Tech. et Formation prof. Serge Radert, Ministre Commerce Gal Organès Rakotomihantarizaka, Ministre Sécurité intérieure Rafatrolaza Bary, Ministre Mines et Hydrocarbures Serge Ranaivo, Ministre Jeunesse et Loisirs Montfort Enselme, Ministre Pêche et Ressources Halieutiques Augustin Andriamanoro, Ministre Télécommunication, Postes et NTIC Manantsoa Victor, Ministre Tourisme et Artisanat Sophie Ratsiraka, Ministre Environnement et Forêt Rolland Ravatomanga, Ministre Agriculture et élevage Gal Claude Ravelomanana, Ministre Gendarmerie Ramisandrazana Rakotosoa, Ministre Justice Nirhy Lanto Andriamahazo, Ministre Eau Guy Rivo Randrianarisoa, Ministre Travaux publics Tabera Randriamanantsoa, Ministre Intérieur Rapelanoro Rabenja, Ministre Santé Azaly Ben Marofo, Ministre Sports Nathalie Rabe, Ministre Communication Randriamandranto Ihanta, Ministre Décentralisation Dr Joseph, Ministre Population et Affaires Sociales Julien Reboza, Ministre Aménagement du Territoire Tina Rasamimanana, Ministre Industrie José Vianey, Ministre Culture et Patrimoine
Raha raisina isaky ny ankolafy kosa dia tahaka izao:
Ankolafy Rajoelina Ny Hasina Andriamanjato, VPM Economie Julien Razafimanjato, Ministre Education Nationale Serge Ranaivo, Ministre Jeunesse et Loisirs Augustin Andriamanoro, Ministre Télécommunication, Postes et NTIC Gal Noel Rakotonandrasana, Ministre Forces Armées Gal Organès Rakotomihantarizaka, Ministre Sécurité intérieure Gal Claude Ravelomanana, Ministre Gendarmerie
Ankolafy Ravalomanana Manandafy Rakotonirina, VPM Fonction Publique Henri Roger Ranaivoson, Ministre Affaires Etrangères Rafatrolaza Bary, Ministre Mines et Hydrocarbures Rolland Ravatomanga, Ministre Agriculture et élevage Guy Rivo Randrianarisoa, Ministre Travaux publics Rapelanoro Rabenja, Ministre Santé Randriamandranto Ihanta, Ministre Décentralisation
Ankolafy Zafy Manoro Régis, VPM Enseignement Sup. et Recherche Serge Zafimahova, Ministre Transports et météorologie Miandrisoa Marcel, Ministre Enseignement Tech. et Formation prof. Serge Radert, Ministre Commerce Manantsoa Victor, Ministre Tourisme et Artisanat Tabera Randriamanantsoa, Ministre Intérieur Dr Joseph, Ministre Population et Affaires Sociales José Vianey, Ministre Culture et Patrimoine
Ankolafy Ratsiraka José Andrianoelison, Ministre Finances et Budget Josiane Robiarivony, Ministre Energie Montfort Enselme, Ministre Pêche et Ressources Halieutiques Sophie Ratsiraka, Ministre Environnement et Forêt Ramisandrazana Rakotosoa, Ministre Justice Azaly Ben Marofo, Ministre Sports Tina Rasamimanana, Ministre Industrie
Ankolafy hafa Nirhy Lanto Andriamahazo, Ministre Eau Nathalie Rabe, Ministre Communication Julien Reboza, Ministre Aménagement du Territoire
Ireto sary anaraka ireto dia nofantenakoavy amin'ny gazety Tia Tanindrazana avokoa hanehoana amintsika fa azo ihomehezana tsara mihitsy ny raharaha politika misy eto Madagasikara. Sary diso fito no misy azy fa izaho kosa manao azy ho kisarisary na sariitatra politika. Raha maharabaovao ianao dia hitokelaka tokoa. Mety hisy anefa ny tsy hahazaka koa ialana tsiny mialoha.
marihiko hatrany fa an'ny gazety Tia Tanindrazana ireo fa mba nataoko hampihomehy anao mpamaky. Tsy leo politika velively izahay fa tozoinay hatrany izany.
Taranja iray mba mahafinaritra ahy ny Saikolojia (psychology) na dia tsy hitako aza indraindray izay atsimo sy avaratra aminy. Misy ihany anefa ny kaokany tafajanona tamin'izay boky maro sy seminera natrehina izay.Ny fifandraisana amin'ny olona moa no tena nifantohana haminavinana ihany koa ny toe-tsain'izay miresaka amin'ny tena. Tsy very anjara mihitsy ity Saikolojia ity amin'izao fotoanan'ny krizy izao. Toe-javatra mety ho bitika na tsy tsikaritsika akory no tiako isarihana ny sain'ny mpamaky eto amin'ity hoe mianatra mijoro ity.
Ifandroritana fatratra ny minisitera amin'izao fotoana izao indrindra fa ireo lazaina fa minisiteran'ny fiandrianam-pirenena. Misy ireo voazara fa ny tena ifampisintonana, ankoatra ireo minisitera heverina ho mpampidi-bola, dia ny minisiteran'ny fitsarana sy ny minisiteran'ny atitany. Ny minisiteran'ny fiarovana, ny filaminana anatiny moa dia noheverina tsy hokitihina mihitsy izay efa eo; araka ilay nolazaiko hoe ry zareo mpitandro ny filaminana ao ihany no manapa-kevitra amin'ny raharahan-dry zareo fa tsy hanaiky izay tolo-kevitra na fanendrena avy amin'ny sivily mihitsy ry zareo. Mbola tolona hafa no hatrehina amin'izy ireo ary ho lavitr'ezaka sy tsy mora velively.
Manaiky atao fitaovana fa tsy mahatsapa ny fahefany
Iadiana fatratra ny minisiteran'ny fitsarana, satria araka ny efa hitantsika dia fitaovana entina manakana ny mpifanandrina amin'ny tena tsy hirotsaka amin'ny fifidianana izy, indrindra araka ny hita amin'izao fotoana izao. Izay no nahatonga ny fifanarahan'ny ankolafy Ravalomanana sy ny ankolafy Rajoelina hoe ifanarahan'ny roa tonta sy tsy avy amin-dry zareo (ary tsy mitongilana fahatany) no tsara mitantana io minisitera iray io. Mazava tsara aloha izany, hatreto, fa mbola mihevitena ho mpiasam-panjakana hatao fitaovana ny ankamaroan'ny mpitsara fa tsy manana eritreritra hoe fahefana afaka ny hahaleo tena tsy hobaikoan'ny fahefana hafa. Olana iray manimba io fitsarana io ihany koa ny fanjakazakan'ny kolikoly ao amin'io "fitaovam-panjakana mpanatanteraka" io. Nahavalaketraka ny olona toa anay ny nahita ny hamaivan'ny onitra ampandoavina ireo nanao fanondranana ny harena sarobidin'i Madagasikara (bolabola na bois de rose ho antsika efa mihorirana ho frantsay) izay kely noho ny tokony ho sara aloan-dry zareo. Ny filazana ny "fanafahana noho ny fisalasalana" moa dia toy ny fampirisihana ny hafa hangalatra mihitsy satria "efa ho lany ihany ny paiso an-kady".
Olana iray hafa ihany koa ireto lazaina ho mpahay lalàna eto amin'ny firenena sy mpampianatra amin'izay mihitsy nefa dia tsy menatra ny manao dika vilana, na manaiky ny fandikana vilana ataon'ny hafa te-hampanjaka ny heviny fotsiny. Tetika fanamarinan-tena sy fihatsaram-belatsihy no tena imasoana fa tsy ao mihitsy ilay fahasahiana mijoro milaza ny tsy mety, noho ny tahotra basy sa sao miantraika amin'ny vady aman-janaka ny fijoroana amin'ny marina? Sa matahotra no holazaina hoe mpanao didy jadona raha milaza tsy amin-tahotra izay tokony ho izy?
Misy lazaina ho fandeferana nefa tsy fahaizana mijoro
Iadiana ihany koa ny minisiteran'ny atitany, satria ity minisitera ity no kitro ifaharan'ny fifidianan-ko avy rehetra. Mbola ny ankolafy Ravalomanana sy ny ankolafy Rajoelina ihany no nifandramatra tamin'ity minisitera iray ity. Nifanekena avy eo fa ny ankolafy Zafy no handray ny fitantanana io minisitera iray io. Izaho manokana dia nieritreritra fa tena fanapahan-kevitra mety tokoa ny nanolorana ity minisitera ity ho an'ny ankolafy Zafy Albert. Mba samy afaka mieritreritra avokoa ny roa tonta niady fo tamin'ity minisitera ity fa misy kazaram-pahamarinana tokony ho voatandro ihany ilay safidy, raha mahasahy sedra ny safidim-bahoaka tokoa ireo milaza fa manana ny maro an'isa eto amin'ny firenena.
Kanjo, rehefa tonga teto an-toerana indray dia mbola niady hahazo ity minisitera ity indray ny ankolafy Rajoelina. Miampanga tena ho tsy matoky ny hamaroan'ny hifidy azy izy araka ny fijeriko raha nitady handrapaka indray ity minisitera ity ankoatra ny vola mety ho katsahiny ao anatin'ny fanomanana ny fifidianana. Mikendry izy fa be fandeferana ny ankolafy Zafy Albert, ka niady varotra tany ry zareo. Mihevitra ihany koa ny mpanongam-panjakana fa lasa ny ankolafy Zafy Albert sy ny ankolafy Rajoelina no hifampiady varotra amin'ity minisitera ity ka tsy ao an-tsaina intsony fa manara-maso tsara izay fandehan'io minisitera io ny ankolafy Ravalomanana. Fahadisoana fa tsy fandeferana no nataon'ny ankolafy Zafy Albert raha nanaiky hamela ity minisitera ity hotantanin'ny mpanongam-panjakana. Eo no miditra ny lohateny satria tsy nahay nijoro ny ankolafy Zafy Albert. Lasa toy ny vatobe taingenam-borona ka rehefa tsy miteny dia angereny (tokony ho teny madio itony teny itony fa tsy teny maloto velively saingy noho ny fitaizana tandrefana moa...!)
Koa tena fampianarana ny rehetra hahay hijoro mihitsy ny nataon'ny ankolafy Ravalomanana raha nanambara fa misy ny minisitera efa voatendry tany Addis-Abbeba tsy mila iverenana intsony, na iadiana varotra indray. Tsy azo ekena velively ny fikasana na ny handraisan'ny ankolafy Rajoelina ny minisiteran'ny atitany. Tsy ny manana zo handefitra tsy handray ity minisitera ity velively ny ankolafy Zafy Albert fa tena adidiny tanteraka io. Tsy azony atao ny manilika azy amin'ny ankolafy hafa (indrindra fa ny ankolafy Ratsiraka) ity minisitera ity. Ny ankolafy Ravalomanana sy ny ankolafy Rajoelina manko no nifandrombaka ity minisitera ity ka ny itantanan'ny ankolafy Zafy Albert azy no antoka tsara indrindra amin'izao fotoana izao.
Hisy ve ny komity mahaleo tena?
Mety hisy ny hilaza hoe ka efa komity mahaleo tena anie no hitantana ny fifidianana. Izaho manokana mieritreritra fa mbola lavitry ny afo ny kitay amin'io komity mahaleo tena io. Heveriko fa ny fiaraha-monim-pirenena no tokony ho lohan'izany komity mahaleo tena izany saingy ilay fiaraha- monim- pirenena eto amintsika efa misy fironana mampieritreritra be ihany sady amin'ny ankapobeny dia avy amina fiangonana matanjaka iray no fiavian'ny ankamaroan'izy ireo. Nanana laza ratsy ho nandray anjara tamin'ny fanonganam- panjakana teo anefa ny lohandohan'io fiangonana io sy ny olobe tao aminy ka mbola mety hiteraka ahiahy hafa indray. Manana adidy mavesatra izy ireo noho izany hampiverina indray ny fifandraisana mody lazaiko hoe marefo dia marefo na dia efa tapaka tarangana mihitsy aza amin'izao fotoana izao.
Fehiny: Be loatra ny fanasana atidoha amin'ny tokony handeferana nefa tsy ampiharina ny fifandeferana (azonareo tsara ve ny tiako lazaina? ny rehetra ny mifandefitra fa tsy ny sasany no hoterena handefitra) ka lasa noadinoina fa misy ny zo tsy maintsy tandrovina satria adidy mampijoro ny fifandanjana sy fimirana lenta izany. Tsy mila manaratsy olona velively amin'izay fianarana mijoro izany (na maneho ny maha-izy ny tena izany) ary tsy mila manambany ny hafa ihany koa. Ireo mpanaratsy sy mpanambany olona dia manao fitaratra ny tenany ihany ka mody manilika ny kilemany amin'ny hafa.
Mbola tsy mitsahatra tsy akory ny momba ity président sy coprésident ity. Mpanara-baovao ny tena ary mba manana hevitra ny amin'ireny kisangisangy mivoaka ireny ihany koa. Nahatsipalotra ny sariitatra (caricature ho antsika zatra kokoa ny teny frantsay) nivoaka tamin'ny gazety l'express de Madagascar nivoaka io talata 10 novembra 2009 io. Ny mpilaza moa dia niteny fa fanarabiana ny mpanohana sy ny mpanaraka ny firehana Ravalomanana indray izao no angadin'i Elisé Ranarivelo. Tsy maninona io fa samy manana ny heviny. Misy koa ny gazety tena mahay manao sariitatra fa mahatamana indrindra ny an'ny gazety Tia Tanindrazana. Mahafaninana tokoa ary mahay mihoatra noho ny gazety Hehy tamin'ny fotoan'andro nampalaza azy. Fa hiverina tamin'ny sariitatra lazaiko indray aho.
Tao amin'izany sariitatra izany na tsy misy endrika na tavan'olona asehony aza dia ahitana fiara mpanao fifaninanana iray. Tsy F1 io mazava loatra fa irony fiara mpandeha amin'ny lalantsarotra sy lalantany irony. Misy olona iray mibaiko hatrany ao hanadio na hanisaka ny fitaratra, hamafa ny seza, hikopakopaka...dia mba niteny ilay miaraka aminy saingy valin'eso no azony hoe "Izay anie no ananako Copilote e!", dia ompa, hono, sisa no nataon'ny iray. Dia nihomehy aho fa nihomehy tamin'ny lafiny ilany, nihomehy ny "tsy fahaizan'ilay mpanao sariitatra". Izaho koa aloha tsy dia maharaka io fifaninanana fiara io saingy mba manana fomba fihevitra manaraka lôjika kely ihany.
Voalohany, raha tena amin'ireny fiara mifaninana ka misy pilote sy copilote ireny dia voatsinjara tsara ny anjara asan'izy ireo. Ny Pilote no mitana ny fanamoriana, tena ekeko tokoa. Fa anjaran'ny copilote no mitazona ny famantaranandro ijerena ny ora sy ny faharetana, mitazona ny sarintany hilazany mialoha ny fiolahana hodiavina ary tsy maintsy manaraka izay lazainy ny pilote, izany hoe ny copilote no "mibaiko" ny pilote. Ny Copilote no miteny hoe ankavia kely, ankavanana be, ankavanana tanteraka sns... Izany hoe tena anjaran'ny copilote no tokony hampihatra raha eo amin'ny lafiny politika ny antsoina hoe amin'ny frantsay hoe: "Gouverner c'est prévoir" satria eo aminy ny sarintany ijereny ny lalana sy hanoroany ny pilote. Ny anjaran'ny pilote dia ny mijery tsara ny lalana sy ny mihaino tsara ny baiko omena azy. Noho izany, amiko mba mizesta ery ilay mpanao sariitatra nefa diso ny zotra ankapoben'ny tantara ataony. Fa na izany na tsy izany tsy fiarakodia tsy akory i Madagasikara fa firenena.
Hahazo vahana eto amintsika ve ny vondron'asa La sentinelle?
Vaovao fohy navoakan'ny vohikala Sobika ny andron'ny talata 10 novambra ihany koa no mbola nahitana hoe hiasa miaraka ny vondron'asa Sentinelle avy ao amin'ny nosy Maorisy sy ny fiadidiana ny tanànan'Antananarivo. Dia mitohy ny voalaza fa handray an-tanana ny famoahana ny gazetin'ny Kaominina io orinasa io. Mba tahaka ny ahoana moa no nahazoan'io orinasa io ny fandraisana an-tanana ny gazetin'ny Kaominina izany? Mba misy ve ny tolotr'asa ampahibemaso sa dia fifanarahana ambadika fotsiny no natao? Misy dia misy manko ny antony mahaserny ahy amin'ity zavatra iray loha ity, ankoatra ny maha-mponin'Antananarivo Renivohitra ahy. Fomba fiasa nentina nanenjehana ny filoha Ravalomanana ho manao kolikoly manko no atao ankehitriny rehefa tsy mazava tsara ny nahazoan'io orinasa io izany ampiandraiketana azy izany.
Tamin'ny volana oktobra 2009 teo dia namoaka gazetiboky tsy manan-daharana nampitondraina ny lohateny hoe "Regards sur une crise Madagascar" ny gazety l'express de Madagascar. Amin'ny ankapobeny dia fanatsatsoana an-dRavalomanana sy fanasohasoana an-dRajoelina ny votoatin-dresaka ao, na dia mody lazainy mialoha aza fa ny hevitra rehetra mivoaka ao dia an'ny mpanoratra tsirairay ihany. Sary moa no tena betsaka fa misy lafiny Saikolojia (Psychology) miasa dia miasa ao ambadiny. Dia aleo lazaina mialoha fa ny Caractère Ltée ao anatin'ny vondron'asa La Sentinelle no nanonta io gazetiboky io. Tsy maintsy tsara jerena kosa aloha ilay boky fa ny tao an-tsaina avy hatrany raha vao nahita ilay vaovao dia hoe fifanandrifian-javatra fotsiny ve ny namoahana ity gazetiboky nolazaiko io sy ny fandraisan'ilay mpanonta an-tanana ny famoahana ny gazetin'ny Kaominina Antananarivo Renivohitra? Mba lazao kosa ny tena antony fa mba betsaka ihany anie ny mpanonta boky eto amin'ny tanàna e! sa potika tamin'ilay 26 janoary 2009 iry daholo ireo orinasa nahavita zavatra tsara rehetra teto?
Tsikera momba ny gazetiboky "Regards sur une crise Madagascar"
Mba manankambara momba ity gazetiboky mipetraka ho tsangambaton'ny tantara ity sahady aho, na dia mbola tsy tapitra aza ny tetezamita ka mbola eo ampanangonam-baovao sy fandrafetana ny lahatsoratra izay mety ho mpanoratra tantara tsirairay. Sary no tena betsaka hoy aho nefa tena miasa ny saikolojia. Pejy fahadimy no misy sary sy fanazavana voalohany: Lohateny manao hoe "Arrêt sur images". Misy sary roa ampitahaina eo mazava ho azy. Ny sary voalohany, sarin'afisin'i TGV tamin'ny fifidianana asandratr'olona iray anivon'olona maromaro sady maro amin'izy ireo no manao ny marika V. Ny sary faharoa eo ambany kosa dia sarin'afisin-dRavalomanana tamin'ny fifidianana ihany amin'ny tany kosa sady efa naharovitana no ambanina vy may. Tsy ahitana olona mihitsy kosa. Hafatra ambara amin'izany: Manam-bahoaka i TGV ary lavo tanteraka sady tsy misy olona intsony manaraka ny filoha Ravalomanana. Fehiny: mivandravandra sahady nyfirehan'ny gazetiboky na dia mbola tsy tapitra akory aza ny tetezamita sady tsy mbola nisy ny fifidianana manaporofo izany.
Amin'ny ankapobeny ny gazetiboky dia tahaka ny maneho ny hamaroan'ny mpanaraka an'i TGV (izany hoe ny sary tamin'ny 24 janoary sy ny 26 janoary no faratampon'ny fahamaroan'ny olona indrindra) sy ny fahabangabangan'ny mpanaraka an-dRavalomanana nandritra ny tolona natao. Zavatra marina nosoratany dia ny filazana fa efa nihakely hery saiky levona tanteraka ny tolon'i TGV raha tsy teo ny miaramila mpioko. Avy eo moa lasa fiarovana ny miaramila nioko indray no natao lahasa avy eo.
Tsy aritra ihany koa ny ao amin'ny pejy 63 milaza ny nanomezan'ny filoha Ravalomanana ny fitaovan'ny MBS rehetra tsy tratran'ny fandrobana ho an'ny TVM sy ny RNM tamin'ny 5 febroary 2009. Nolazain'ny gazetiboky moa fa tsy nahafina ny ampihimamban-dRavalomanana teo amin'ny sehatry ny haino aman-jery izany fahalalaha-tanan'ny filoha Ravalomanana izany. Hoy kosa aho hoe: Raha nanome ny fitaovana ny filoha Ravalomanana dia mba hahenoana indray ny TVM sy ny RNM, tsy hampitaintaina ny any amin'ny faritra. Adidy ny azy mba hampandeha indray ny fanomezam-baovao. Tao anatin'ny paikan'ny fanonganam-panjakana manko ny "famotehana" ireo haino aman-jerim-panjakana ireo tsy hahafahan'ny filoha Ravalomanana miteny na aiza na aiza intsony. Tsy mahagaga raha tezitra ny mpanohitra satria nandeha indray ny RNM sy ny TVM nanomboka hatreo. Azo heverina manko fa nafenina tany ambadimbadika ihany (heveriko fa ny toby miaramilan'ny Capsat ihany) ireo fitaovana ireo, izay nananganana ilay TVM bis tamin'ny volana martsa 2009.
Fehiny, efa vonona amin'ny itantarantsika ny tantara ihany koa ve isika rehetra fa tsy ny hafa ihany no hitantara?
Eto ampiandrasana ny fivoahan'ny lisitry ny mpikambana eo amin'ny ambaratongam-pahefana isan-karazany isika amin'izao fotoana izao. Ao anatin'izany ny mpikambana ao amin'ny governemanta. Velona indray ny fifanadrohadroana sy ny fifanebahana eo amin'ny ankolafy samihafa. Ny fifanandrifian-javatra ihany koa dia nisy nipiraty tao anatin'ny ora vitsivitsy ny vohikala topmada nanomboka teo ho eo amin'ny 11 ora atoandro teo ny alatsinainy 09 novambra 2009 (ora Antananarivo) ka efa maty masoandro vao hitako niverina tamin'ny laoniny ilay vohikala. Raha navela kelikely ilay vohikala tamin'io fotoana io tonga dia nandevona ny nojerena rehetra vantany vao notapahina ny fiseraserana (conexion).
Tonga indray ny alina, Lasa nilòna indray ny fiseraserana rehetra. Nanjary nandany fotoana lava vao tafiditra amina vohikala iray. Angamba noho ny filazana ofisialy fa azo arahina mivantana amin'ny alalan'ny vavahadin-tserasera iray eto an-toerana ny vaovaon'ny rnm sy ny matv ka maro no indray nivoivoy no anton'io filonana fiseraserana io fa tsy zavatra hafa. Nisy mihitsy manko ny fotoana tsy nety tafiditra na taiza na taiza aho teo amin'ny fiseraserana io alin'ny alatsinainy hifoha talata io. Mitantara zava-misy vetivety fotsiny aho fa ho avy indray ny ventin-dresaka.
Raha ny mpiserasera manaraka politika ihany koa ataoko fa samy efa mahafantampantatra ny "Tovam-pifanarahan'ny satan'ny tetezamita malagasy" nosoniavina tany Addis-Abeba avokoa. Dia samy manao ny fandikana azy avokoa ny tsirairay, araka ny fireha-keviny, ilazana fa izy no tena nahazo tombony ka izy no nibata ny amboara tamin'ny fifanarahana. Ny Andininy voalohany, faharoa, fahatelo ary fahaefatra avokoa no androritana izany fandresen-dahatra ny tsirairay izany. Mahita aho fa niniana natao ny famadibadihana fomba filaza hoe and1:"... il est institué un Conseil présidentiel composé de deux postes de co-présidents de la Transition..." milaza fa naorina ny filan-kevitry ny filoham-pirenena izay misy <filoha mpiara-mitantana> ny tetezamita roa. Toy ny mampihomehy satria atao hoe filan-kevitry ny filoham-pirenena izy mirahalahy mianaka nefa antsoia hoe <miara-filoha>n'ny Tetezamita. Toy ny manao hoe mody antsoina hoe ianao no filoha fa izahay ihany koa dia <miara-filoha> aminao no iantsoana anay.
Eo amin'ny and.2 indray manamarika fa tsy miova fa araka izay voafaritry ny satan'ny tetezamita ihany ny andraikitry ny filoha fa nisy faingo nanaraka ny teny ka nitohy hoe:"...assisté par les deux co-présidents du Conseil présidentiel." izany hoe ampiana na atrehina na toroana na tarihin'ireo filoha mpiara-mitantan'ny Filan-kevitry ny filoham-pirenena. Ny ankolafy iray mety hiteny hoe assistant izany izy mirahalahy ireo izany hoe toy ny assistante de direction angamba no hiheverana azy ireo, ny ankolafy hafa indray mety hiteny hoe toy ny ray aman-dreny <izy mirahalahy miara-filoha> manatrika ny zavatra ataon-janany.
Ny andininy fahatelo dia lasa mamerina hatrany hoe: "Le Président de la Transition et les deux co-présidents de la Transition..." izany hoe noho ny hakamoana angaha dia tsy nosoratana hoe "Le Président de la Transition et les deux co-présidents du Conseil présidentiel" nefa amin'izao andron'ny solosaina izao dia azo atao tsara ny mandika sy mametaka (copier et coller) izay efa noasoratra teo amin'ny andininy faharoa saingy noho ny filiroliron'ny resaka lalàna dia mazava tsy misy hazavaina intsony angamba ny voasoratry ny Tovam-pifanarahana.
Ny andininy fahaefatra moa noho ny tsy dia fahaizako teny frantsay loatra angaha dia aleo ianareo ihany no hamaky azy amin'ny hoe: " Les actes du Président de la Transition, pris en Conseil des ministres, sont contresignés par les deux co-présidents de la Transition". Fa raha izay fiveriberenan-teny izay no heverina dia tsy tokony hanana alahelo loatra ny mpandala ny ara-dalàna. Raha misy ny mieritreritra hoe ka tsy tafala anie ilay mpanongam-panjakana dia hoy aho hoe manaovana tahaka ahy...tsy te-hahalala ilay mpanongam-panjakana aho fa manana filohan'ny tetezamita ihany koa izahay mandritra ity tetezamita ity. Tsy mieritreritra ilay mpanogam-panjakana ho filohako mihitsy aho ary afaka miteny soa aman-tsara amin'izay miresaka amiko sy miady hevitra amiko fa tsy filohako raha izay iny.
Averiko farany indray angamba fa ny tena tolona hafa, ankoatra ny famitana ity vanim-potoan'ny fihazohazoana ity, dia ireto miaramila mihevitra fa tsy hisy hahala azy amin'ny toerany ireto mihitsy fa ry zareo ihany no mifanendry fa ny mpitondra sivily dia manaiky fotsiny ihany. Anjaran'ny tsirairay ny mieritreritra satria efa masaka andohan'izy ireo fa tsy hanaiky hofehezin'ny fahefana sivily intsony ry zareo hatramin'ny nanafihany ny minisiteran'ny fiarovana tamin'ny volana martsa.
Amin'ny fiaraha-monin-tserasera tahaka itony bolongana itony dia misy ny fanao itadiavana lohahevitra iresahan'ny mpamaham-bolongana maro izay mety hisandrahaka manerantany avy hatrany. Eo amin'ny hevitra, araka ny fahalalako azy, na ijerena ny hevitr'olona ilay rojom-bolongana na entina indrindra indrindra hanairana ireo zary natoritory. Koa aza atao mahagaga raha mety tsy hahatohy loatra ilay Rojo aho, izaho ary ve mavitrika dia mavitrika no efa fantatry ny rehetra ny hevitro dia inona indray ny mbola ampiana. Noho ny eritreritra tsy mety dia hanao adidy kely ihany ny tena na dia kilalao aza no tena antony. Efa amin'ny rojom-bolongana fantatro dia devoara roa izao no mbola tsy vitako dia ny devoaran'i Rondro (Ikalamako) sy ny devoaran'i Solofo (Maudigascar). Ny devoaran'Ikalamako ary aloha no hovitaina araka izay tratra.
A) Tsy maintsy manoratra faniriana valo tiako ho tanteraka aho?
Hanoratra aho hoe soa ihany fa nosoratana ilay izy fa raha tsy izany dia mody narenina aho ka nanao hoe: "inona ny fanirian-dRavalo tiana ho tanteraka?" Ny olona aloha no miantso azy hoe "Modia! modia!" fa izy toa tsy taitra akory fa milaza fotsiny hoe tsy maintsy ho avy i Dada dia izay ihany. Dray dray dray dray! aza fady re fa diso adiresy izany resako izany nefa mba tiako lazaina ihany.
1) Mba tsy ho leo miresaka politika ny olona satria araka ny andosirana ny tsy iresahana azy no mahatonga ny politika ho lasa olana mandrakariva. Mitaky olona mandray andraikitra ny politika ka izay no amerana ny taona farany ambany amin'ny adidy sy firesahana politika. Amin'izay fotoana izay tsy hiandry na hitady Mesia intsony ny Malagasy. Mifandrindra amin'izany hatrany, mba ho ny saina no mifidy amin'ny fotoam-pifidianana fa tsy ny fo, dia tsy hanenina amin'ny safidy natao ny tsirairay.
2) Mba ho tia mamaky boky sy lahatsoratra amin'ny teny malagasy ny ankizy malagasy amin'izao fotoana izao, ary ho vitsy dia vitsy ny tsipelina diso rehefa manoratra izy ireo. Amin'izay fotoana izay, ho azo antoka fa manana ny ho aviny ny teny malagasy ary hahatsapa lalina ny mahamalagasy azy ny taranaka sady tsy hitsiriritra ny randrana manendrika ny hafa.
3) Mba hihamaro dia maro ihany koa ny bolongana amin'ny teny malagasy ho fampiroboroboana ity tenin-drazantsika ity. Tsy lavina velively ny teny vahiny sady ifandraisana amin'izao tontolo izao izany fa irìna ny iroboroboan'ny teny malagasy amin'itony aterineto itony.
4) Mba tena hihamora tokoa ny sara-pifandraisana eto Madagasikara fa tsy ny dokambarotra no terena handainga hanaitairana olona. Tsy handahatra ny sara lafo efa napetraky ny teo aloha ny hafa aoriana fa mba ho tsapan'ny mpampiasa itony fifandraisana itony fa mahazo tombony izy amin'ny fampiasana azy, ka tena hanjaka ny fifaninanana fa tsy tonga any amin'ny eritreritry ny olona hoe mifanaraka ambadika fotsiny ry zalahy.
5) Mba hanjaka ny fifampifehezana ary ho foana ny baranahiny, hilamina avokoa ny rehetra sy ny zava-drehetra. Mba hahatsapa ny hasarobidin' izany fifampifehezana sy filaminana izany ny Malagasy. Ratsy dia ratsy angamba ny handraisanareo ilay teny hoe fifampifehezana fa dia andeha hatao hoe hahay hifehy tena anie ka tsy hanaotao foana.
6) Mba tsy hohosihosena intsony ny safidy politika natao ary hiandry ny fifidianana izay te-hirotsaka hofidiana. Mifandrindra amin'izany, tsy ho fitakiana politika intsony no hidian an-dalambe fa fitakiana sosialy ary tsy hiofo politika avy eo. Halalaka ny fanehoan-kevitra saingy hofaizina kosa ny minia manely vaovao voaporofo fa tsy marina sy manakorontana olona fotsiny ary sazy henjana no ho an'izay mandranitra ady an-trano sy fifandirana eo amin'ny mpiray firenena.
7) Mba ho ampoka ny fifaliako eo amin'ny fiainana fa tsy fanalana azy fotsiny no iainana. Toy ny raraka be dia be manko ny fifaliako hatramin'ny fanongam-panjakana tamin'ny 17 martsa iny. Toy ny misaona mandrakariva izany ny tena ka tsy mahay mifaly anatina fampisehoana hira na zavatra hafa.
8) Tapitra sahady ve ilay faniriana valo? Fa naninona koa ary no natao valo fa tsy fito mba isa masina ahay? Tsss...
Message: fenorana, oadray fanorana hay moa no fiteny... mahatonga ahy hihevitra hoe twitter, friendfeed, SMS... Olona mifanalavitra no tena mifandefa hafatra fa raha olona mifanatritava kosa dia ny fomba fihetsika sy ny fomba fijery no hafatra ampitaina rehefa tsy tiana avoaka ambava ilay izy.
Blog: ahatsiarovako ny karazan-gazety amin'ny teny malagasy mivoaka isak'izay tiany ivoahana teto Madagasikara nandritra ny fanjanahantany. Izay nanana fahafahana hamoaka gazety dia namoaka avokoa, eny fa na dia maro aza no tsy naharitra loatra. Be koa tamin'izany fotoana izany no niovaova anarana ireo gazety malagasy ireo.
Croix: Iny Lalana iny misy Hazofijaliana saingy hotohizako ny lalako satria samy mizaka ny hazofijaliany ny tsirairay.
Scrap: Raha Carpe dia haiko fa trondro azo atao laoka fa io aloha tsoriko fa tsy haiko mihitsy.
Création: Ilay tontolo nosimban'ny olombelona ka sarotra ny iverenany amin'ny toetrany voalohany indrindra. Fa na tsy misy LA io fa tsy LE dia izay no tiako lazaina. Fa tena nahafinaritra ahy aloha ny fakandrivotra fony mpianatra e! Nanempotra be manko, hono, taloha ny tao ampianarana noho ny fanaovana tsianjery masiso ny zavatra nianarana fa tsy mahazo mamoron-desona ny mpianatra dia nomena Recréation ny ankizy hilalaovana ka tsy haiko intsony na mamorona no dikany na milalao sy miriaria.(Hors-sujet! ZERO!)
Bonheur: Fa tsy misy resaka fivavahana ve aloha no tanjon'ity Rojo atao ity? Tsy misy reharehako afa-tsy ianao Jesosy ô! Anao ny dera Anao ny laza sy voninahitra!... Sambatra aho Jesoa ô! Manana Anao izay Tompon'ny Aina! Sambatra aho Jesoa ô! Ampy ahy ny fitiavanao!... Hira fanao eny amin'ny Magro Ankorondrano manko izy io e!
Enfant: izy no tena akaiky ny Bonheur rehefa tsy manao ny adalany ny olondehibe
Vie: Vy vato Sakelika ve? Misy ny mandalo dia misy ny miserana fa ny maharitra mandrakizay no tadiavin'ny mpivavaka sy ny mikatsaka ny fahasambarana.
Passion: Tsy azoko ho'aho hoe naninona ilay téléfilm na télénovela breziliana tokony hitondra ny lohateny hoe "Au coeur de Peché" no natao hoe "Au coeur de Passion" e? Sa fahotana ben'i Kristy ilay fotoana nangirifiriany nialoha ny hahafatesany iny sa fahafinaretany ilay izy nampijalijaliana azy araka ny fitantaran'ny "La Passion du Christ" iny?
Oadray! tsy misy teny hafa azo analana azy intsony kay!
D) Inona no ambarako amin'ilay nikitika an-tserasera ahy?
Rondro (Ikalamako) dia vehivavy. Any Italia any no ipetrahany. Mody hoe tsy mahay resaka kajimirindra izy fa toa bebe ihany ny zavabitany. Inona koa no tianao ho fantatra ny aminy? Tsy aleo ve tonga dia miresaka aminy?
Dia izay aloha ny amin'ny devoaran'Ikalamako fa hiditra amin'ny devoaran'i Solofo indray aho.
Ny devoara atao eto indray dia milaza ny lahatsoratra telo navoaka voalohany indrindra. Ka ny ahy raha ny fitadidiako toa voatahiry hatramin'ny lahatsoratra tsy am-bolongana saingy natao ho an'ny Besinimaro tao amin'ny vondrona serasera tao amin'ny Yahoogroupe tao koa. Tamin'ny 11 janoary 2005 io lahatsoratra io no navoaka ary nataoko hoe maresaka ny lohateniny, ka aza atao mahagaga anao raha lasa anaram-bolongana amin'izao fotoana izao ilay hoe Maharesaka. Gazety manko no nakana ny anarna tamin'izany fotoana izany. Nandrakitra an-tsoratra ny adihevitra mpitranga isa-maraina tamin'ny radio don Bosco sy ny radio tana aho tamin'izany fotoana izany satria ny fahatsapako tamin'izany fotoana izany dia izay lazain'ny gazety no noheverin'ny tany Andafy ho hany marina. Niezaka aho noho izany ny hahafantaran'ny Malagasy any ampielazana bebe kokoa ny zavanisy teto Madagasikara. Toy izany hatrany no nataoko nandritra ny roa volana... hitako fa miverimberina moa ny adihevitra ka tsy dia nazoto intsony aho ny hampita ny hevitry ny olona. Nanomboka nangetaheta hamoaka ny hevitro samirery amin'izay aho nanomboka teo.
Herintaona mahery taty aoriana kosa aho vao nanoratra tamim-bolongana. Nanao tsy ankiteniteny ihany aho satria noezahiko ny tsy hifandraisan'ny serasera yahoogroupes sy ny nosoratako voalohany tamin'ny 24 febroary 2006 izay niresaka lohahevitra sarotsarotra ihany momba ny fivavahana sy ny fifanoheran-kevitra mety hiteraka olana ao aminy. Nalaza indrindra manko tamin'io fotoana io ireo saritatra heverina ho naniratsira an'i Muhammad nivoaka an-tserasera. Niteraka fidinana an-dalambe ireo saritatra ireo ka namoahako ny hevitro manao hoe "Lasa fihomehezan'ny tsy mpino ny mpino"tamin'iny toe-draharaha iny. Mbola resaka ankapobe iny fa ny ampitso dia ilay resaka fandraisana anjaran'i Mathieu Razanakolona handray anjara amin'ny lalao ôlaimpika fanao ririnina no nosoratako sy notohanako ny hilalaovany sy hitondrany ny faneva malagasy satria bebe ihany ny gazety no nanakiana io fandraisany anjara io. Mahatadidy isika fa ny hahenoana ny anaran'i Madagasikara eo amin'ny sehatra iraisam-pirenena no tena tanjon'ilay zalahy nipetraka tany Canada io tamin'izany fotoana izany. Tany amin'ny blogspot efa voafafa avokoa izany nosoratako izany.
Dia hoy aho hoe tsy efa ampy kosa ve izay nosoratako izay? Fa lasa namadibadika ny tahirintsoratro aho ka nahita fa hay vao voafidy ho Ben'ny tanàna Atoa Andry Rajoelina tamin'ny 2007 dia efa nisinisy sahady ny nanosika azy hanala ny filoha marc Ravalomanana ka efa nampitandremako hoe tsy tokony haneritery ity mpitantana vaovao ity mihitsy ny fitondrana mba ho voninahitra ny handraisana ny Fivoriambe Afrikana 2009 sy ny an'ny miteny frantsay 2010. Miala tsiny kosa aho raha tsy hametraka olona hanohy ny rojo satria mpitsara ny tena ka andrao lazain'ny hafa fa te-hanasongadina olona aho nanonona an'izatsy na izaroa. Mbola mitohy hatrany hatramin'ny 29 novambra 2009 manko ilay Best Of Malagasy Blogs koa na hitanao aza fa efa nisy nifidy izay tiana hofidiana dia mbola azonao fidiana indray mandeha koa iny hahamaro ny hisafidy azy. Aza adinoina io fa ny toy ireny koa mandrisika anay mazoto mamaham-bolongna itony hanao ny tsaratsara kokoa. Marihina hatrany fa tsy mandray anajara intsony i Jentilisa fa efa Mpitsara amin'ny famaranana kosa.
Noraiketina tamin'ny fotoana farany ihany fa dia iaraha-mitantana araka ny filaza azy tokoa ny tetezamita amin'izao fotoana izao raha ny ho fivoakan'ny tovana amin'ny fifanarahan'ny Maputo voalohany no tarafina. Rehefa nodinihina dia ny lalan'ny fandriampahalemana no noraisina, izany hoe nidifiana lavitra ny mety hisisan'ny gidragidra eto amin'ny tanàna. Raha nandre ny momba azy ity voalohany indrindra aho dia kivy tanteraka satria ny mpampita vaovaon'ny mpanohana ny mpanongam-panjakana no nihazakazaka nahavoaka voalohany ny resaka, nefa dia manana ny fomba fialzany izy... tena talentany tokoa ny nampita ny vaovao.
Nitamberina ao an-tsaina ny foto-kevitra tsy hanekena na oviana na oviana ny mpanongam-panjakana hitantana na dia ny tetezamita fotsiny ihany aza. Ny Malagasy anefa amin'ny ankapobeny dia mpijery ny zavamisy (réaliste), ary manana ilay fomba fitenenana manao hoe: "ny heloka ibabohana mody rariny, ary ny rariny itompoana mody heloka." Raha azavaina amin'ny fiteny ankehitriny izany dia manao hoe ny heloka rehefa ekenao fa nataonao tokoa ary nanenina tamin'izany ianao, dia mamindra fo aminao ny olona (olon'ny fo manko ny malagasy) ka lasa miandany aminao... miezaka ny olona ny hanampy anao hiarina amin'izay fotoana izay. Misolo vava anao amin'izay nanaovana hadisoana ihany koa ny olona mba hieritreretan'ilay nanaovana hadisoana tsara amin'ny sazy hampiharina anao.
Ny rariny, tsy tiana hozogozonina kosa na ihenjanana eo amin'ny Malagasy araka ny nolazaiko ihany, dia manjary ataon'ny olona ho helokao indray... eo ny olana, tsy nijery ny mahaolona mety diso ianao araka ny fijeriny fa manao ilay akaikin'ny fiteny hoe ny tendrom-po tsy mba namana. Mpandala ny fihavanana ny Malagasy, araka ny fiteny manao hoe aleo very tsikalakalam-bola (fahefana raha ny eto) toy izay very tsikalakalam- pihavanana (miala amin'ny ady an-trano eto), dia milefitra amin'ny sazy tokony ampiharina ka manao hoe: rano raraka tsy azo raofina iny ka ny manaraka no tsy atao intsony. Tsy dia manampahaizana loatra ny momba ny teny malagasy, itarafana ny toe-tsaina malagasy amin'ny ankapobeny, aho fa izay araka ny fahazoako azy ihany no ampitaiko etoana sady itarafana ny zavamisy ankehitriny. Fa inona ity nahazo ahy toa tahaka ireny mahay mikabary ireny?
Etsy ankilan'izay foto-kevitra iray tokony ho rariny izay, tsy fola-mandefitra fa maka toerana, ny mpanongam-panjakana no manana ny hery sy ny fitaovam-piadiana. Tsy mba tahaka ny mpanongam-panjakana hafa any amin'ny kaontinanta hafa loatra ny mpanongam-panjakana teto Madagasikara fa afaka nivezivezy tany amin'izay toerana rehetra tiany aleha. Ny hafa manko voasazy tsy mahazo mandeha any amin'ny firenena maro any avaratra indrindra indrindra. Ny teto amintsika indray efa samy tongany na Etazonia na Eoropa ka manome vahana ilay ahiahy fa ilay firenena nanjanaka ny Malagasy teo aloha ihany no mitady hangeja azy indray amin'izao fotoana izao...hiarovany ny tombotsoany fotsiny. Ny Ngeza (firenena io) anefa tsy mifampihinana loatra fa mifanaja. Koa na inona na inona mety ho hatezerana nihalohalo tao anaty tao, ny saina mandinika kosa mahatsapa fa tsy misy lalan-kafa afa-tsy izay fantatra ankehitriny amin'ny fiaraha-mitondra isian'ny filoha telo no vahaolana tsara indrindra.
Mihomehy ihany ny tena, mieritreritra ity firenena malalantsika ity, tahaka ny dia tena hafa mihitsy anie ry Rainisoazanatasy (tsaroanareo ve ny fomba fiteny tamin'ny gazety Lakroan'i Madagasikara fahiny?) mianakavy. Avy nandalovany tamin'ity taona ity izany Praiminisitra telo (na efatra), izay manjary lasa idirana ny filoha anankitelo. Nisy izany Praiminisitra Monja Roindefo izany, izay miandry ny trano ao mahazoarivo ao, nefa efa notendrena sahady izany Praiminisitra Mangalaza, nanjary nialokaloka tany Frantsa vetivety aloha, ary dia natao Praiminisitra vonjy tavan'andro Rtoa Manorohanta Cécile. Ankehitriny, tanteraka ny nofinofin'i Andry Nirina Rajoelina sy Lafrantsa antsoina hoe filohan'ny tetezamita iraisana, saingy iraisana amin'olona antsoina hoe Rakoto Fetisoa Andrianirina (Misy Nirina roa mitondra eto Madagasikara!) sy Emmanuel Rakotovahiny ilay fiantso. Tiana ankalazaina ery izany hidradradradrana fandresena angaha, nefa sonia telo no tsy maintsy andrasana amina fanapahan-kevitra somary lehibebe. Enga anie mba tsy ho mpiray tsikombakomba amin'ny ratsy izay voatendry fa hifanaramaso kosa ka tsy hisy ny hanao tandrevaka na hanao gaboraraka ny fitantanana ity firenena ity. Rediredy ihany noho izany ny ilazana ny iray ho président fa ny hafa kosa ho antsoina hoe co-président. Tsy havanana amin'ny teny frantsay ny tena, saingy ny sary ahantona eny amin'ny biraom-panjakana kosa angamba no tsy mety fa dia an'ny Président ihany e!
Faly ihany ny tena, rehefa nisaina kely, satria tsy nisy ny resy ary tsy nisy koa ny nandresy tamin'ny fifanarahana vita. Ataoko fa samy nahazo ny anjarany avy ihany ny ankolafy tsirairay. Ny olana hany sisa hitako dia ny momba ny miaramila. Misy manko ny mihevitra amin'ireo mpitondra miaramila fa ry zareo ihany no mandidy amin'izay mipetraka ho minisitra sy ho lehiben'ny etamazaoro. Anjaran'ny tsirairay ny mamakafaka sy ny mieritreritra ny tokony atao amin-dry zalahy ireo. Samy afaka ny hitabataba fa nandresy, nefa samy hahatsapa fa misy fifampiandrasana hatrany eo. Io fifanarahana io aloha no vahaolana tsara indrindra amin'izao fotoana izao fa ny ampitso no hamaritra tsara izay tena hendry sy eken'ny maro ny fihetsika nataony nandritra ny fihaonana. Ny mpino an'Andrimanitra moa dia tokony hisaotra Azy indrindra fa manomboka miaha ihany ny olana mianjady amin'i Madagasikara ary indrindra indrindra...na dia mihevi-tena ho mpitondra aza ny sasany dia misy olona roa manara-maso ny zavatra ataony nefa tsy tokony azony ataony na inona na inona. Hotohizana ny lalana!
Lahatsoratra masiaka dia masiaka izy ity ka izay mora tohina aleo tsy mamaky aloha! Tsy misy resaka diplaomasia ka handambolambo resaka fa toy ny donak'afon'Analakely ity ka avy hatrany dia any am-bovonana; hady vomangan'Ikirijavola ka ny voamasony no potsirina. Raha milaza fa leo politika moa ianao ka mahazaka tenenina dia ho anao indrindra ny resaka, fa efa mampiomana anareo indray aho fa hasiaka ity lahatsoratra ity.
Sombin-tantaran'ny fahakely
Efa nosoratako eo amin'ny momba ahy fa tia ary tsy leo miresaka politika aho. Izany hoe, azo heverina fa ao anatin'ny sokajin'olona eto Madagasikara tena vitsy dia vitsy an'isa indrindra. Manahy aza aho hoe mba misy 1% ve izany tsy leo miresaka politika toa ahy izany? Fony mbola kely aho dia tia namaky boky sy gazety, Gazety Imongo Vaovao sy Maresaka no tena famaky fa ny gazety Atrika moa toa fotoana vetivety ihany no nivoahany raha tsy diso aho. Tamin'ny fahasivy na fahafolon'ny taonako aho no nahita boky sekoly alahady tantara antsary (nivoaka tamin'ny 1968 ary nivoaka tsikelikely) voatahirin'ny dadabeko (avy amin'ny reniko). Vitako vaky avokoa hatrany amin'ny Genesisy ka hatreo amin'ny sarin'ny labozia fiton'ny Apokalipsy nandritra ny vakansy.
Herintaona taorian'izay indray no nahitako ny gazety Hehy (1967-1975) nipirina tao amin'ny dadabeko (avy amin'ny raiko) sy ny gazety Fanasina (gazetin'ny protestanta tamin'izany fotoana izany). Notiavina ny namaky hatsikana nefa anisan'ny tena namolivoly tao amiko tao ny fizotran'ny 1972 sy ny 1975 heveriko ho voantantaran'ny gazety Hehy hatramin'ny antsipiriany. Nanomboka teo no nanomboka nanintona ahy ny fizotran'ny tantaran'i Madagasikara, ary nitsiry tsikelikely ny fitiavana nanaraka resaka politika. Raha tsikaritrareo mpamaky dia gazety sy gazetiboky amin'ny teny malagasy avokoa no efa nankafiziko sahady tamin'izany fotoana izany. Koa aza ataonao mahagaga intsony raha mikiry ny hanoratra amin'ny teny malagasy aho.
Efa nampiainana politika sahady
Tadidiko ny nanaovana ahy an-tsangory nandeha nankeny amin'ny Catalane (Toby Ratsimandrava amin'izao fotoana). Maromaro ny olona nifanao fotoana tamin'ny raiko tamin'izany, ary maro dia maro ihany koa ny olona nitanjozotra ho any amin'ny alehanay. Tsy dia nahafantatra tsara ny anton-dia aho fa tamin'ny fotoana namakiako ny tahirin'ny gazety hehy voalazako etsy ambony no nanaovako tsoa-kevitra fa "hijery" ny Kolonely Ratsimandrava nisy namono no nandehanana tany.
Tadidiko hatrany na dia mbola kely aza aho fa nisy nanoratra ENY vaventy dia vaventy teo anoloan'ny tranonay, 1975 io taona io. Naparitaky ny fiaramanidina (tsy tsaroako intsony na voromby na angidimby)ny taratasy na baoritra miendrika ovale misy ny sarin-dRatsiraka sy ny soratra hoe Eny maro dia maro tokoa [efa nahay namaky teny ve aho sa ny fahatsiarovan'ny jery matanjaka ato amiko no hahatadidiavako izany?]. Dia izay ihany koa ny fifidianana na fandrotsaham-bato tadidiko voalohany indrindra (CEG 67ha) fa tsy fantatro tsara hoe fitsapan-kevi-bahoaka io. Mbola tsy ampy dimy taona akory aho tamin'izany fotoana izany.
Tadidiko naverimberin'ny MFM sy nataon'ny ankizy litania ny hoe: "Tsy maintsy mandresy ny tolona, na hinan'ny T..ny aza ny olona". Nalaza teo amin'ny misy anay ny MFM satria betsaka mpianatra amin'ny anjerimanontolo nipetraka nanodidina ny nipetrahanay. Tahaka ny teny nandeha ho azy izany taminay na dia somary nampihhisitrisitra ny ray aman-dreny ihany aza.
Tadidiko natao litania tamin'ny taona 1978 taona iraisam-pirenena ho an'ny ankizy raha ny fahatsiarovako azy ny kabary niverimberina manao hoe "Ankizy ankehitrio tompon'ny taona 2000". Toa kabary natao hampitony ny ray aman-dreny mahatsapa fa mihasarotra ny fiainana io fombam-pitenenana io. Tsy mbola tadidiko nisy naneho fimenomenonana ampahibemaso tamin'ny olona tamin'izany fotoana izany.
Tadidiko ny taona 1979 fa nisy zavatra nanahirana ny raiko, sy nilofosany fa tsy fantatro mazava aloha tamin'izany fotoana izany noho ny maha mbola kely ny tena angaha. Nitondra trakitra hatrany izy, hay moa nanao fitokonana ny mpiasam-panjakana saingy resy tamin'izany fitokonana nataony izany. Hatramin'izao dia tsy fantatro tsara ny tena notakian'ny mpiasam-panjakana fa ny tadidiko dia Antaimbarinandriana no tena nifanaovana fotoana.
Nandeha indray ny taona 1982 na ny nifanakaiky tamin'izany, toa nandehanako hatrany ny fivoriana politika natao tao amin'ny kianjan'ny COUM 67ha. Asa! noho ny COUM toeran'ny Anjerimanontolo ve fa tsy nahatsikaritra mpitandro filaminana aho teny amin'ny manodidina teny. Ny Monima notarihin'It. Monja Jaona no karazana "mpanohitra" tamin'izany fotoana izany... Ny teo 67ha ihany no naleha fa tsy nahafantatra izay nitranga taty Analakely, toa hoe nisian'ny fifandonana tamin'ny mpitandro ny filaminana aho. Ny marina kokoa, sarotra ny manao fihetsiketsehana teo Analakely satria mbola nanjaka ny TTS sy ny fandrobàna nataony sady teo amin'ny Toby Pochard eo akaiky eo no misy azy. Rehefa nisy ny rotaka, na dia ny faharesena tamin'ny baolina kitra teo Mahamasina aza dia misy hatrany ny olona manao rodorodo mandroba teny Analakely ka ny VETMAD hatrany no lasibatra voalohany. Nampalhelo mihitsy io orinasa io tamin'izany fotoana izany. Mba an'iza ary izy io no nankahalaina tahaka izany?
Tamin'ny taona 1989 dia tokony ho ny volana desambra no natao ny fifidianana ho filoham-pirenena. Nikabary anefa ny filoha Ratsiraka tamin'ny fiandohan'ny taona fa haroso amin'ny 12 martsa ilay fifidianana. Tsapako ho feno alahelo aho satria andro sisa no isaina aorian'io 12 martsa io dia feno 18 taona aho, izany hoe afaka mifidy amin'izay. Nafana dia nafana ny resaka politika teo aminay samy mpianatra, na mpiara-mipetraka. Ny nahazendana ahy raha ny fivoahan'ny adihevitra dia tokony ho ny mpanohitra no nivoaka nandresy. Saingy nizarazara moa ny mpanohitra fa samy teo i Monja Jaona, Manandafy, Marojama Razanabahiny. Hita amin'ny resaka ihany fa samy nifidy izay mitovitovy fiaviana aminy ny tsirairay. Ny avy eto afovoantany nirona kokoa tamin'i Manandafy. Ny tany Anindrana kosa nitodika kokoa tamin'i Marojama. Teo ihany ny nisafidy an'i Monja Jaona. Efa nanambara ny hanaovana ankivy ny fifidianana ihany ny MFM noho ny ahiahiny amin'ny fizotran'ny fifidianana saingy tsy eken'ny sain'ny mpifidy izany ka nilefitra ihany ilay antoko tamin'ny farany.
Ny ampitson'ny androm-pifidianana, nangina hafahafa ny tao ampianarana. Ankona tamin'ny fahagagana fa mbola maro mpifidy ihany ny Arema angamba. Lasa fampaherezana ny mpianatra sy fampiononana no nataon'ny mpampianatra kajy anay tamin'izay fotoana izay. Tsapan'ilay mpampianatra angamba ny fahadisoam-panantenanay mpianatra. Isaky ny fakan-drivotra dia mivoaka ny vavahady hatrany izahay ary misioka izay fiara manakaiky ny faritry ny sekoly, na izay rehetra azo siahina. Nivadika ho fitoraham-bato izany indray maka.
Nihananakaiky ny andron'ny 13 mey 1989 ka feno mpitandro ny filaminana nandehandeha ny tanàna indrindra fa ny nanakaiky ny sekoly. Nisy mihitsy aza ny miaramila no napetraka tao amin'ny efitra iray ao amin'ny sekoly. Nampiakatra ny tambavin'ny mpianatra izany tamin'ny fakandrivotra ka nahatonga ny tabataba. Namanenoina haingana ny lakolosy fidirana saingy tsy nisy niraharaha izany. Velona ny fitorahana ny efitra nisy ireo miaramila. Tonga ny mpanampy an-dry zareo! tamina kamiao maromaro. Nirohotra nakeny ambavahady ny mpianatra. Ny zatovolahy mitoraka moa ny zatovovavy maka vato tamin'ny sobika fanangoana fako isan'efitra tao amin'ny lalamby (LMA Ampefiloha ny sekoly nianarana) mandalo ambadiky ny sekoly. Tsy maintsy hoe vaky nandositra ny miaramila satria mpianatra rehetra no niara-nirohotra. Tsy anjerimanontolo ny Lisea saingy tsy neken'ny mpianatra ny hanitsakitsahan'ny miaramila ny faritry ny sekoly. Tsy nisy ny mpampianatra na mpandraharahan'ny sekoly sahy nibedy ny mpinatra tamin'io fotoana io.
Saika tao amin'ny LMA no niaingan'ny fitokonan'ny mpianatra tamin'io fotoana io, ka nahamailo ny fitondrana. Ny LMA irery manko no nandroaka ny miaramila hiala ny faritry ny sekoly noho ny fananana ireo vaton'ny lalamby lasa karazana bala. Nalefa hiala sasatra mialoha sy andro maromaro ny mpianatra rehetra tao amin'ny LMA manokana raha nitohy kosa ny fianaran'ny sekolim-panjakana hafa. Tamin'izany fotoana izany manko dia efa saiky hivadika politika ilay lonilonin'ny mpianatra. Kamo kosa aloha ny mbola handeha hivory tamin'izany fotoana izany nefa mba nahazo vakansy aza. Maty momoka ny tolona tamin'io fotoana io. Rava koa ny GVTD rehefa nandalo teo Madagasikara ny Papa
Rehefa nahazo nifidy indray
Dia nisy koa ny tolona 1991. Nikatso tanteraka ny machine administrative saingy tsy nahala ny filoha izany. Nisara-kevitra ny MFM sy ny Hery Velona hafa. Tadidiko tsara fa voatery nitondra ny sezany ho eny ambony sehatra it. Germain Rakotonirainy teo amin'ny kianajn'ny 13 mey. Taty aoriana moa dia lasa nikisaka tao amin'ny Lisea Rabearivelo ry zareo ka nanagana ny Hery Velona Rabearivelona na Herivelon'i Madagasikara. Ny hafa kosa nametraka ny anarany ho Hery Velona Rasalama satria fanaovana toeram-pivoriana isan-tsapana ny Kolejy Rasalama etsy Ampandrana. Nandalo ny 10 aogositra 1991 fa mbola tsy nahaongotra an-dRatsiraka ihany izany. Ny lazany fotsiny no niharatsy. Tsy maintsy nifanekena ny fifanarahan'ny Panorama nivoaka tamin'ny 31 oktobra 1991. Niaraha-nitantana ny tetezamita.
Tamin'ity fotoana ity (1992-1993) vao tena nampiasa ny safidy ny tena. Na mpandeha teny amin'ny kianjan'ny 13 mey aza ny tena dia tsy nifidy an'i Zafy Albert tamin'ny fiodinana voalohany. Olon-kafa no nofidiana satria izay ny safidiko. Tamin'ny fiodinana faharoa vao nandrotsa-bato ho azy aho. Mety ho antony iray nanaovako izany safidy izany ny nitadiavako ny hilaminana ka hanekena ny fifanarahana. Nankatò ilay fifanarahana aho raha nitsipaka izany kosa ny mpitolona nandeha isan'andro teny amin'ny kianjan'ny 13 mey. Tsy teto an-toerana ny Pr Zafy Albert (praiminisitra an-dalambe) tamin'ireny fotoana ireny ka ny fandavany ampahibemaso ny fifanarahana (nefa toa tsy hita akory izay fanovana natao tamin'ny fifanarahan'ny Panorama efa vita sonia) no nahatonga ny safidin'ny Besinimaro ho kandidàn'ny Hery Velona (Rasalama).
Tonga ny taona 1996, naongan'ny Antenimieram-pirenena tamin'ny asany ny filoha Zafy Albert. Nandeha indray ny fifidianana. Olonkafa no nofidiako fa tsy Zafy Albert na Didier Ratsiraka. Izany hoe hisafidy amin'ny olona samy efa nitondra indray ny vahoaka malagasy. Nilaza ho leo sy tsy hiraharaha ity fifidianana ity indray ny ankamaroan'ny tanora. Nankalazaina fatratra eran'ny vazamontotra manko fa hifidy amin'ny pesta sy kolerà ve? Izay fanaratsiana ny zavatra politika izay no fahadisoana goavana, sady nokendrena rahateo moa ny hahavitsivitsy kokoa ny mpifidy e! Izaho kosa tsy nandairan'ny fanaratsiana befahatany ny politika fa nandrotsaka ny vatoko tamin'ny Pr Zafy Albert ihany. Naneho ny safidiko aho ary tsy nanenina tamin'izany. Tadidy tsara kosa fa nihanihena ny vaton-dratsiraka rehefa nihatonga tsikelikely ny avy any Ambanivohitra. Tsy navela hiditra ny trano boriborin'ny minisiteran'ny atitany intsony ny solontena sy ny mpanara-maso avy amin'i Zafy Albert. Mazava loatra raha mipetraka ny ahiahy fa namboamboarina ny vato mba hendresen-dRatsiraka. Kely ny elanelambato ofisialy saingy be tamin'ny tanora kamo nifidy tamin'ny fiodinana faharoa no nanenina avy eo hoe tahaka izay ihany nifidy... izany hoe naleo hay nifidy Zafy Albert! Ny nenina moa tsy eo aloha hananatra fa...
Ankehitriny kosa manao ahoana?
Nodinganiko ny 1999, 2001, 2006 ary ny 2007. Velona indray ny fanaratsiana ny mpanao politika. Raikitra indray ny fanosora-potaka ny zavatra politika. Manao izay samy igadonan'izay hitranga indray ny maro an'isa. Dradraina indray fa mitady filaminana sy fitoniana ny vahoaka. Hita eny ho eny ny fametrahana ny olona ho anaran'aretina. Eo amin'ny fotoana heverina ho mahaketraka izay indrindra anefa no tena tokony ijoroana. Miala tsiny aminareo namana rehetra aho. Hametraka ny hevitro izay hanafintohina aho. Safidy politika ny ahy ka abaribariko. Izaho manokana tsy manaiky fotsiny ny hoe izay ifanarahan-dry zareo ao. Izaho tsy manaiky ny atao an-jorombala. Mametraka izay heveriko ho vahaolana haingana kokoa aho. Rehefa hitako tato [teny malagasy] ny zava-mitranga any Honduras dia velom-panantenana ihany koa aho.
Ny any Honduras raha mety haverina amin'ny toerana mahafilohan'ny firenena azy Atoa Zelaya izay vao naongana, ka iaraha-mitantana ny fitondrana, ary ao anatin'ny iray volana no hanatanterahina ny fifidianana ho filoham-pirenena, dia hoy aho hoe: rehefa tsy averina hitondra ary Ravalomanana dia tsy tokony hitondra ihany koa Rajoelina. Izay no fampitoviana lenta sady mifanaraka amin'ny lalàna iraisam-pirenena. Koa ny hany andrasako amin'ny fivoriana any Adis Abbeba noho izany dia na tsy mitondra Rajoelina na tsy vita ny fanaovan-tsonia dia aleo samy mahita eto isika ary samy hizaka ny vokany. Ny tadiaviko dia vitaina haingana ihany koa ny fifidianana fa tsy hialintaona izany ity raharaha ity. Amin'izay fotoana izay samy tsy maintsy mandray ny andraikiny avokoa ny rehetra na aleo ny mpanongam-panjakana no mitondra na tsy maintsy tontosaina ny fifidianana. Izay malemy loha ka mandefitra any Addis Abbeba aloha no ho resy e!
Raha misy ny tezitra dia zonao izany, raha manontany ianao hoe dia tianao hotohizana izany izao fahasahiranam-be efa mianjady amin'ny vahoaka sy ny firenena izao dia valiako boraingina hoe: Izay nanomboka izao fahasahiranana izao no aoka hamarana azy amin'ny fanapahan- keviny. Raha nitady fifanarahana ianao, tsapanao ny lanjany koa mahaiza mandefitra bebe kokoa noho izay efa noleferinao. Tena biby saina tsy antra fo mihitsy izaho ity an! Tadidiko tsara ny fitenina mpitari-tolona iray izay tamin'ny volana febroary 2009 nanao hoe: "Tsy misy ny fifanarahana raha tsy miala aloha i...". Dia maninona moa mba isian'ny fitoviana tsara raha mba manao koa aho hoe: "Tsy misy ny fifanarahana raha tsy miala aloha i..." Tsy mampaninona ahy na dia ompanao aza aho satria tsy misy loatra angamba ny mahasahy mamoaka hevitra tahaka izao fa ny ahy ny hevitro dia hoe: "tsy ekeko ny hanomezana lesona ratsy ho an'ny taranako ka ho lasa maodely ny fanonganam-panjakana, tsy ekeko ny nanosihosena ny zoko na dia nisy aza ny tsy nety nataon'ny nofidiako, tsy ekeko hitondra fotsiny izao ny mpanongam-panjakana satria tsy tiako hisy zo ambony sy zo ambany eto. Efa vonona aho ny hizaka ny safidiko fa ianao aloha no asa!"
Atao maresaka indray amin'izao fotoana izao ity karapanondro biometrika ity. Fampidirana letrezana ho an'ny vahoaka malagasy iray manontolo. Ny mahagaga dia amin'ny dinika (forum) izy io no itabatabana fatratra fa tsy dia nahitako famakafakana matotra, sy apetraka ho hitan'ny besinimaro amin'ny fotoana maharitra kosa amin'ny lahatsoratry ny vohikala na amin'ny bolongana fantatra. Tsy fantatro loatra aloha izay antony, fa raha izaho manokana dia tsy mahafehy azy mihitsy, fikarohana etsy sy eroa amin'ny aterineto ihany no hanaovana famintinana sy adika ho amin'ny teny malagasy.
Eto aho dia manamarika mazava fa tsy idirako loatra, na dia mety voaroritra ihany aza, ny amin'ny pasipaoro biometrika izay efa nidiran'i Madagasikara fa ny karapanondro biometrika eto no tiako hananganana ny adihevitra. Ny Pasipaoro biometrika moa misy resaka iraisam-pirenena iny fa ilay sehatra firenena tsy misy idiran'ny any ivelany loatra no tiako resahina. Ny lahatsoratra etoana izany dia te-hahalala (fa tsy hoe te-hampahalala) ny momba ity kara-panondro biometrika ity, tiako ho mismisy kokoa ny fampahafantarana azy bebe kokoa ary mangetaheta izany manokana ny tenako.
Natao noho ny raharaha 11 septambra 2001
Rehefa niserasera maharitraritra ary aho tao anatin'ny andro vitsivitsy , ka indraindray mifangaro eny ho eny ny resaka pasipaoro sy karapanondro samy biometrika, dia nahatsikaritra zava-bitsivitsy mbola tsy mahafa-po ahy hanekeko ny hanatanterahina ity kara-panondro biometrika ity. Ny fiandohan'ny fampiasana ity (pasipaoro) biometrika ity dia noho ny raharaha 11 septambra 2001, andro nanafihan'ny mpampihorohoro an'i Etazonia tamin'ny alalan'ny fanjerana voromby ny Manda Kambana (Twin Tower) Foiben'ny Raharahambarotra Manerantany (World Trade Center). Nametraka fepetra i Etazonia fa tsy maintsy biometrika avokoa ny pasipaoron'ny vahiny hitsidika any aminy. Nilefitra avokoa ny firenenkafa, notarihin'ny vondrona Eoropeana, ary dia indreo fa miditra tsikelikely amin'ny fanovana ny pasipaoro ho biometrika ny firenen-drehetra.
Ny antony nanaovana izany, araka ny voalaza dia isorohana ny fidirana sisintany an-tsokosoko, izany hoe sakanana araka izay tratra ny fifindra- monina tsy ara-dalàna. Ary ialàna amin'ny fanaovana hosoka ihany koa dia heverina fa tsara ny manamboatra zavatra tsy azo alain-tahaka koa dia nampidirina ny fampiasana puce électronique. Nampidirin'ny OACI (Organisation de l'Aviation Civile Interationale) ho fepetra vaovao ihany koa ny fampiasana ny pasipaoro biometrika. Tamin'ny voalohany dia ny biby fiompy no nanaovana fanandramana nametahana ireny puce électronique ireny (hanaraha-maso ny toerana misy ny biby fiompy raha sanatrika ka very na nisy nangalatra sy hamantarana ihany koa ny tompony araka ny fahazoako azy), ary efa nanaovan'ny filoha Ravalomanana fampanantenana ny hametahana puce életronique amin'ny omby eto Madagasikara, saingy tsy tanteraka moa izany fampanantenana izany.
Atao inona ny karapanondro biometrika?
Araka ny iaraha-mahita dia tsy nilaza na inona na inona momba ity karapanondro biometrika ity ankoatra ny hoe hikarakarana ny fanaovana azy ireo milaza tena ho mpitondra fanjakana amin'izao fotoana izao hanomanana ny fifidianana ho avy hangarahara tsara sy tsy misy hosoka. Taty aoriana moa dia hita amin'ny gazety nambaran'ny praiminisitra vonjy tavan'andro amin'izao fotoana izao fa misy karapanondro 30 000 "maniditsidina" mivezivezy eto Madagasikara ka izay no mahamaika ny hanovana ny karapanondro ho biometrika. Hatramin'izao aloha amiko dia hevitra taingina hanerena ny hikarakarana ny hanaovana izany karapanondro biometrika izany fotsiny io hevitra io.
Tsy sahy niteny aloha izy hoe hosoka ireo lazainy fa karapanondro 30 000 mandehandeha ireo. Fony fotoana nanovana ny karapanondro manko dia efa nolazaina ny karapanondro "vaovao" tamin'izany fotoana izany fa tsy mety hanaovana hosoka io karapanondro io. Koa hampiteraka ahiahy fanampiny ho anay mpanara-baovao hatry ny fahakely raha niteniteny foana teo hoe "hosoka" ireo karapanondro maniditsidina ireo. Ampahatsiahiviko anefa fa ny nikendrena hanaovana ny soratra tamin'ilay karapanondro "vaovao" efa tonta mila soloina ankehitriny dia soratra vita milina avokoa. Rehefa mifampijerirejy karapanondro amin'ny hafa, indrindra fa ireo izay any ambanivohitra anefa ianao dia ho gaga fa be dia be ny karapanondro nofenoina tamin'ny sora-tanana ihany. Tsy natao ho amin'izany ilay karapanondro saingy nekena ihany izany noho ny tsy fananan'ny kaominina milina fanoratana.
Hay tokoa, mbola misy ny kaominina tsy manana milina fanoratana? efa niova ve izany toe-javatra izany amin'izao fotoana izao? Koa raha "sanatria" mbola misy ny Kaominina tsy manana milina fanoratana, ary ahiako mbola betsaka ny kaominina tsy manana jiro (tsy miresaka rano madio aho eto), dia ahoana izany ny fomba hikarakaranao ny fakan'ny olona ny karapanondro biometrika? Araka ny reko, raha ny tokony ho izy, dia any amin'ny toerana onenan'ny olona (Kaominina) no tokony amoahana ilay karapanondro biometrika, izany hoe tokony hisy fitaovana hikarakarana ny karapanondron'olona any amin'ireo kaominina 1400 mahery misy eto Madagasikara. Kaominina mbola misy tsy manana milina fanoratana no mety hikirakira solosaina izany! Enga anie! Enga anie ka hisy ny malagasy hahay hikarakara izany raha ho tontosa ihany izy ity fa tsy voatery hanafatra vazaha (avy amin'ny SAGEM izany hoe Frantsay) hanonta ilay karapanondro.
Natao hitoerana maharitra eo amin'ny fitondrana sy fomba fakana vola
Araka ny efa natsidiko dia heveriny fa hanomanana fifidianana no hikarakarany ny hanovana ny karapanondro misy amin'izao fotoana izao. Resaka mandany jiro izany araka ny hevitro mba hitoerana maharitra eo amin'ny seza azo. Mba mijerijery ny tena fa izay mikarakara azy ity toa mba mila fotoana an-taonany ihany (telo taona ny salanisa), ny antsika ity tadiavina hatao maimaika fotsiny amin'izao. Ny any amin'ny firenen-dehibe misy adihevitra vao mety ho tonga amin'ny fampiharana azy mba ho mora kokoa ny handraisan'ny besinimaro azy. Rehefa mandeha manko ny adihevitra dia tsy maintsy nisy ny fanovana ny zavatra sasantsasany ifanekena amin'ny farany.
Ny antsika fanapahan-kevitra mandritra ny filankevitra dia vita kabary. Na ny fampahafantarana ny mombamomba azy sy ny tena tombotsoany ankoatra ny dradraina ho fifidianana madio dia tsy misy intsony. Tahaka ireny hoe mahay ny momba azy ity avy hatrany ny vahoaka malagasy iray manontolo. Tsy mbola miteny aho eto hoe hanaovana ny karatra fa ny fikarakarana na fiomanana ny hanaovana azy. Izay aloha hatreto no ahazoako teny hoe hakana 6 miliara ariary latsaka kely aty amin'ny voalohany io. Eto izany dia antony isintonam-bola amin'ny kitapom- bolam- panjakana izy amin'izao fotoana izao. Izany hoe vao ny dingana voalohany fotsiny io araka ny fijeriko fa tsy ny totalin'ny vola holaniana velively hamitana ny karapanondro biometrika ho an'ny olona rehetra.
Farany sahady fa efa lava be izay, hanomanana ny fifidianana ho avy ny hikarakarana ity karapanondro biometrika ity, araka ny lazain'ny mpitondra vonjy tavan'andro. Tsy mbola nilaza izy hatreto hoe tsy hampiasaina intsony ny kara-pifidianana fa vitan'ny karapanondro ny amin'izany. Efa nisy ihany fotoana tany aloha tany ny hitakiana ny hanaovana ny kara-panondro irery ho karatra ahafahana mifidy saingy nitohy hatrany ny fampiasana ny kara-pifidianana. Koa raha mbola hampiasa kara-pifidianana ihany amin'ny fifidianana ho avy nefa ny kara-panondro no soloina dia zavatra tsy misy itombenany mihitsy. Fehiny: hatramin'izao aloha dia fomba fakana vola amin'ny kitapom- bolam- panjakana ny mody ilazalazana na itenenana karapanondro biometrika eto Madagasikara. Zavatra hafa ihany koa rehefa mitady hiditra amin'ny fanatanterahana azy ry zareo, ho fitaovana hitoerana maharitra eo amin'ny fitondrana aloha, taorian'ny fanomezam-bola ny orinasa fantatra avy hatrany fa vahiny mety hisahana ny fanamboarana sy ny fitsinjarana azy.
Hatreto dia tsy mbola niditra mihitsy ny momba ny karapanondro biometrika aho na dia izany aza ny fkasana voalohany nanoratanaity lahatsoratra ity. Mety mbola hitohy noho izany ny filazalazana raha tsy hoe misy mpamaham-bolongana hafa mihitsy hanoka-tena ihany koa hiresaka ny momba ny karapanondro biometrika kasaina hatao eto Madagasikara sy ny tranga efa misy manerantany.
Miala tsiny indrindra amin'ny tompon'anaram-bolongana fa dia tsy nahita lohateny hafa ankoatra io koa aho amin'ity lahatsoratro manaraka ity. Araka ny fahalalako, dia ny bolongana manana ny anarana hoe "Amin'ny anaran'ny tolona" no fantatro fa bolongana niteny malagasy voalohany indrindra. Mety tsy ho izay no marina saingy, io aloha no hitako hatramin'izao. Efa nisy izany teo alohako fa tsy izaho tsy akory no namoaka bolongana tamin'ny teny malagasy voalohany.
Manaraka izany indray, efa ela aho no te-hanoratra fa toa maromaro ihany ny sampona. Mahatsiaro mahita fahabangana amin'izay vakian'ny mpanara-baovao anefa rehefa mamaky fotsiny izay soratan'ny hafa ka manao anakampo hoe tsy maintsy mamoka lahatsoratra iray aho rahampitso fara-fahatarany, saingy nihemotra hatrany izany. Fandrika lehibe eo anoloako noho izany ny tsy mamoaka vaovao na ny hevitro eto amin'ity sehatra misy ahy ity. Mba eto an-toerana ihany tsinona ny tena ka afa-manaraka tsara ny zava-misy.
Mba mahatsikaritra ve ianareo? Moa tsy amin'ny anaran'ny vahoaka [madinika] sy tsy hahavery foana ny tolona no nandrombahan'ny sasany ny fahefana? [tsy fahefana nomena tamin'ny nahim-pony iny fa noterena tamin'ny alalan'ny fitaovam-piadiana, tsy voatery ho ambanana fa ialana amin'ny ady an-trano sy ny fandripahana ataon'ny miaramila mpikomy]. Noho ireo dingana isankarazany natao - indrindra fa ny nanomboka ny 25 janoary 2009 nitohy ny ampitsony sy ny afak'ampitsony ary ny tapa-bolana latsaka taorian'izay - no tsy hanekena ny ialana mora eo amin'ny fitondrana. Io ilay lazaiko hoe "Amin'ny anaran'ny tolona" satria tsy noho ny safidim-bahoaka manerana an'i Madagasikara no nahazoana ny fahefana fa tamin'ny alalan'ny fanonganam-panjakana.
Raha namaky ny bolongan-dRabelazao [Amin'ny anaran'ny tolona] aho dia ny sarin'i El Che avy any Arzantina no hitako eo ankavanana eo. Tsy tany amin'ny toerana nihaviany anefa no tena nampalaza an'io mpitolona revolisionera io fa tany Kiobà. Rehefa Kiobà no resahina dia mitodika ho azy any amin'ingahy Fidel Castro koa ny eritreritra. Dia namaky sombin-tantaran'io firenena io ny tena ka nahatsikaritra fa nianjadian'ny fanonganam-panjakana nisesisesy ihany koa hay io firenena io nialoha ny an'i Fidel Castro. Dia olona 82 no notarihany voalohany hanangana hery mitam-piadiana nefa dia nahatarika olona maro hafa izy ka naharombaka ny tanànan'i Santa Clara, Kiobà [fa tsy ny Lapan' Ambohitsorohitra an!] tamin'ny faran'ny taona 1958. Ora 12 taorian'izay dia voatery nandositra i Batistà izay filohan'i Kiobà tamin'izany fotoana izany [sao dia mihevitra indray ianareo fa Ravalomanana no tiako lazaina amin'izany?]. Dia notapahina hatreo fa andron'ny Revolisiona Kiobana ihany koa ny 1 janoary 1959. Dia asa aloha ny eritreritry ny mpamaky fa manontany aho hoe fanonganam-panjakana ve no nataon'ny tarik'i Fidel sa tsia?
Nanapa-kevitra tamin'io fotoana io ny Fitsarana Tampony tany an-toerana fa ny Revolisiona no loharanon'ny Lalàna [fototry ny lalàna] ary ny mpitarika ny revolisiona no mandray ny fahefana. Tsy El Che [Che Guevarra] na ry Fidel mpitari-tolona revolisionera no lasa filoha avy hatrany fa izany Manuel Urrutia Lleó izany. Tsy mbola ireo mpitari-tolona ireo ihany koa no nandray ny toeran'ny praiminisitra fa izany José Miró Cardona izany. Inona no toerana noraisin'i Fidel Castro? Lehiben'ny tafika revolisionera na mitovitovy amin'ny CEMGAM eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Dia nieritreritra aho hoe fa iza tokoa moa no hahala ny CEMGAM sy ny Minisitry ny fiarovam-pirenena eto Madagasikara? Moa tsy efa nanambara ampahibemaso ve ny tao amin'ny Capsat rehefa azony ny minisiteran'ny Fiarovana Ampahibe fa tsy maintsy "ekeny aloha " vao mahazo mipetraka ho minisitry ny fiarovana sy CEMGAM? Moa ve tsy efa eritreritra fa tsisy hahala amin-dry zalahy ireo no mahatonga ny iray aminy niteny hoe tsy misy idiran'ny miaramila izany fifandirana politika misy eto Madagasikara izany fa mety ho tafapetrka eo mandrakizay ry zalahy raha tsy hoe mitady ny toerana ambonimbony kokoa avy eo? Nefa tsy misy ilàny izay toerana ambonimbony rehefa fantany fa eo ampelatanany ny fitaovam-piadiana eto Madagasikara, ka ny mandray ny fanampi-tambin-karama tamin'ny fiandohan'ny volana martsa 2009 sisa atao. Mipetraka tsara aloha eto fa "Amin'ny anaran'ny tolona" no nahazoana ny fahefana fa tsy amin'ny alalan'ny fifidianana.
Miverina kely amin'ny tantara indray aho, niala tampoka ilay praiminisitra José Miró Cardona rehefa niasa enina herinandro ka teo vao noraisin'i Fidel Castro io toerana io [13 febroary 1959]. Nisy ny filoha fa moa fantatry ny olona ivelan'i Kiobà amin'ny ankapobeny ve izany? Nandray ny toeran'ny praiminisitra i Fidel Castro [hatramin'ny joona 1976] nefa nahalatsa-danja azy niohatra tamin'ny filoha ve izany na tao an-toerana na taty ivelany? Raha ny eto Madagasikara aloha dia tsy mahay izany fa "Antsoy hoe Andriamatoa filoha aho manomboka izao" ihany no ady eo. Na dia sazian'ny lalàna iraisam-pirenena aza fa "tsy mahazo mitondra firenena izay nitarika na nanongam-panjakana tamin'ny alalan'ny hery" dia tsy henoina izany noho ny "Amin'ny anaran'ny tolona".
Mieritreritra aho, rehefa nahavita izay soratra izay, fa matoa isisihana hatrany ny hitadiavana ny toerana "Filoha" dia noho ny tahotra fa tsy manandanja miohatra amin'ny olon-kafa na dia mpiara-dia aminy aza izany olona izany. Na eo ihany koa ny fitiavan-kanafina izay tena naniraka tao ambadika tao. Raha tena mpitarika ny tolona ianao dia afaka mibaiko izay olona rehetra tendrenao amin'ny toerana iray fa tsy tokony hitokozihitra hoe tsy maintsy izaho no eto, ka miteraka ny ahiahin'ny olona manao hoe tsy maniraka tokoa ianao fa irahina.
Ankehitriny moa, toa efa ifampitadiavan'ny mpifanaritaka ao anatin'ny "Amin'ny anaran'ny tolona" izay ifandresena lahatra fa amin'ny anaran'ny lalàna amin'izay no itondrany ny firenena. Tahaka izany ny didim-pitsarana tao amin'ny Filakevim-panjakana manamarika fa ny filoha no manendry ny praiminisitra dia mihorakorak'hafaliana ny sasany fa efa filoha araka ny lalàna - tsy nandalo fifidianana - ny nisora-tena ho filoham-panjakana. Dia nisy izany filankevitry ny Minisitra izany manendry olona ho Praiminisitra vonjimaika ihany koa, tahaka ireny hoe efa nifanarahan'ny efa-tonta miandraikitra ny fanendrena io praiminisitra io. Misy zavatra hafahafa kononkononina ao!
Hitanareo koa moa fa misy ireo mampandresy lahatra fa tsy iadian-kevitra intsony ny mahafiloha an'Ilaikely nefa ny ankolafy iray nanamarika fa tsy misy filazana ao anaty fifanarahana efa voasonia fa izy no filoha. Dia eto isika miandry ny 3 ka hatramin'ny 5 novambra 2009. Ny mahavariana ahy fotsiny dia tahaka ny tsy misy mitaintaina ho'aho ny olona raha sanatria tsy tontosa amin'io fotoana io ny fampiharana ny fifanarahana, na ny ny 6 novambra aza no manapa-kevitra ny momba an'i Madagasikara ny vondrona Eoropeana. Sa efa azo antoka fa tsy ho tapaka intsony ny fanampiana [mbola iankinan'ny malagasy] avy amin'izy ireo?
Farany, fa efa lava izay. Faly ery ilay vohikala iray mpanohana ny FAT amin'izao fotoana izao milaza fa miara-milahatra sy anisan'ny mpitondra firenena folo goavana eto ambonin'ny tany Ilaikely dia lazaina fa miara-milahatra amin'i Barack Obama, Angela Merkel, Silvio Berlusconi, Ronald Reagan, Lula Da Silva, Arnold Schwarzenegger. Ny fomba filaza dia tahaka ny hoe tafiditra ho filoham-pirenena folo goavana manerantany Ilaikely no tadiavina asongadina hovakian'ny mpamaky, nefa ny filazan'ilay loharano dia mitantara ny lalana nodiavin'ireo olona folo tantarainy ireo. Vohikala frantsay koa moa no nahitana ilay izy ka mety ho ao anatin'ny paika fanambatambazana sy fampaherezana an'ilaikely sy ny mpanohana azy ireny hoe jereo fa malaza erantany sahady ny filohanay. Narangaranga ihany ilay takelaka na dia misy teny hoe "fanonganam-panjakana notarihiny' izay tsy zakany aza ao anatin'ny lahatsoratra. Fa ny tena mampihomehy ahy zavatra hafa tanteraka no tiako soratana nefa dia hafa tanteraka no voasoratra, saingy tsy nosoloiko intsony ilay lohateny hoe "Amin'ny anaran'ny tolona".
Nandia fifaninanana iraisam-pirenena taranja Basket vehivavy ny teto Madagasikara nandritra ny herinandro mahery. Fiadiana ny ho tompondakan'i Afrika io fifaninanana iraisam-pirenena io. Zoma 16 oktobra 2009 ihany aho no mba afaka nijery ary dia io no nanararaotana nanarahana izany lalao izany. Ampaefa-dalana no natrehina tamin'io fotoana io ka nifanandrina tamin'izany ny Malagasy sy ny Maliana. Fantatsika ny vokatra fa resy isika saingy azo lazaina fa tsy dia nahatezitra ny mpijery loatra amin'ny ankapobeny ny fampisehoana natrehinay. Nandritra ny fizaram-potoana fahaefatra, rehefa hita ho nihareraka ny mpilalao malagasy dia nisy tovolahy teo akaikikaiky teo nihorakoraka tampoka hoe: "Fandresena maimai-poana! omeo anay ! omeo anay!" Niherika sady nihomehy avokoa ny teo akaiky teo nandre io kivazivazy zary tenany nataon'ilay tovolahy io. Ny zavatra toy izany no mahatonga ny fotoana ho mahafinaritra ny manatrika azy na dia faharesena aza no natrehina. Tena mendri-piderana tokoa ny mpijery rehetra, noho ny fanohanana natao hatramin'ny farany, nandritra ny lalao nanaovan'ny Malagasy rehetra, na dia hita izao aza fa tsy haharaka ny mpifanandrina aminy intsony aza ny ekipa notohanany.
Ny mpiserasera any ivelan'i Madagasikara dia mety tsy hahatakatra loatra ny lanjan'io fomba fitenenana nipoitra tampoka io ka aleo hazavaina fohifohy araka izay azo atao. Amin'ny haino aman-jery dia misy dokambarotra momba ny angovo azo avy amin'ny herin'ny masoandro izay ka somary mandray toe-draharaha mifandraika amin'ny zava-misy eto Madagasikara io dokambarotra io. Ny fanombohany dia toy ireny amin'ny vaovao an-tsary ireny, ka artista mpanao hatsikana fanta-daza no mpanolotra na mpilaza vaovao milaza fa hisy fanadihadihana harahina. Rehefa mivoaka ary ny sary fanadihadiana dia olona manao fihetsiketsehana sy mitondra sora-baventy no hita ka ny horaka ataon'izy ireo dia manao hoe: "Hazavana maimai-poana! Omeo anay! Omeo anay!" Dia iny no nanaovan'ilay tovolahy fomba fiteny mirazotra ka nihorakorahany hoe "Fandresena maimai-poana! Omeo anay! Omeo anay!" Tahaka ny tamin'ny tantara an-dahatsary malok'ila nampalaza ny "Tenenina foana fa He-e-eh! Anarina foana fa he-e-eh!" izany ka nankalazaina teny amin'ny kianjan'ny 13 mey tamin'ity taona ity.
Na dia dokambarotra aza iny! na lalao aza no jerena ka eto Madagasikara no tanterahina izany! tsy hisy hazavana azo avy amin'ny angovo vidiana maimaipoana izany fa tsy maintsy mividy ilay fitaovana aloha; tsy misy tompontanàna ka iangarana hahatafakatra azy fotsiny amin'izao raha mbola misy ny mahay sy kinga ary fetsy noho ny tena ankoatra ny tombony ara-batana. Fahamendrehana no mikaonty ary misy dingana arahina io. Dingana tokony arahin'ny mpanao politika rehetra ny hotsarain'ny mpifidy fa tsy ny famerimberenana hoe vahoaka vahoaka no midika fa mitondra ny tenin'io vahoaka io ianao na solontenan'io vahoaka io. Koa aza ataonao hahagaga raha misy ny antokon'olona tsy manaiky anao ho lasa mpitondra maimai-poana raha tsy mandalo fifidianana mifanentana amin'izany aloha ianao. Koa aza ataonao mahagaga raha horakorahan'ny mpijery ianao na ny vadinao raha misy ny fihetsika hisehosehoanao ho toy ny solontenan'i Madagasikara! Mbola izay aloha no vidin'ny nandrombahanao ny fahefana teto Madagasikara fa ny sisa manaraka ihany, araka ny kabarin-dRainisalama.
Marihina fa intelo izany izy mivady te-ho lohan'ny tetezamita eto Madagasikara ireto no nisedra ny horakoraka sy ny siotsioka ary ny rabirabin'ny mpijery tao amin'ny Lapan'ny Kolontsaina sy ny fanatanjahantena nandritra ity fifaninanana "Afrobasket women 2009" ity. Ny voalohany nandritra ny fanokafana ka nikabarian'Ingahikely tao anatin'ny fotoana fohy. Fotoana fohy satria nahery dia nahery ny sioka sy ny horaka. Dia nitohy izany raha saiky hitoraka ny baolina tany anaty harato izy. Tsy natao mihitsy moa ny tsipy baolina tamin'ny farany fandrao tsy tafiditra ka vao maika hampihoraka ny mpijery sy hanaovana azy ho fanalan'andro nefa "mihevi-tena" ho mpitondra ny firenena ihany. Fifandraisan-tanana no natao dia iny no lasa.
Ny faharoa kosa dia nandritra ity Zoma natrehiko ity, ramatoa indray rehefa resy ny ekipa Malagasy, dia nandeha nanatona ny mpilalao malagasy izy. Sioka sy hora-pandavana re izany! Ataoko fa gaga mihitsy ny vahiny nanatrika teo ka mety ho nifangaro hoe ny ekipany ve no orahan'ireto mpijery ireto sa iza. Rehefa niverina handeha hivoaka ny Lapa moa i Madama kely dia uuuuuu lava dia lava no nataon'i Mahamasina azy. Marihina kosa fa tsy voatery ho 100% no nanao izany hetsika tsy fankasitrahana izany fa difotra tanteraka, nisy mpitehaka ihany koa teo akaikiko teo, miohatra tamin'ny ren'ny besinimaro.
Ary ny fahatelo dia tamin'ny nanoloran-drangahy ny amboara tamin'ny tompondaka. Mety mbola hifangaro amin'ny vahiny mety ho tsy mahalala ny toe-draharaha eto Madagasikara ihany ny horaka satria tsy hay hoe ny ekipa mpandresy ve no nanaovana ilay horaka sa iza? Ny nahatsikaiky dia vao nanazava mihitsy ny mpanentana teo amin'ny televiziona nasionaly hoe aza atao mahagaga anareo mpijery fahitalavitra raha tsy ny mpitondra ny firenena no manolotra ny medaily ho an'ny mpandresy satria anjaran'ny mpikarakara madiodio ny manao izany. Vita tsara ny fanazavana no nandeha ny filazana fa ny Filoha Avon'ny Tetezamita (FAT) no manolotra ny amboara. Dia hitan'ny havany eo amin'izay moa hoe fa inona no tena zavamisy eto Madagasikara, ary ahoana ny fahatsapan'ny vahiny sy ny mpijery avy any anindrana ireny fanehoan-kevitra mivantana avy eny Mahamasina ireny.
Izany koa dia ilazana aminao fa tsy maimai-poana ny fandaniam-potoana hanoratana aminao ny zavamisy sy ny eritreritra mifandraika amin'izany eto Madagasikara. Tsy hisy izany fandresena maimai-poana izany na dia tompom-baolina sy tompom-basy aza ianao. Endrika tolona no ataoko, satria misy dia misy tokoa ny vola lany na dia amin'ny fahana iseraserana amin'ny aterineto amoahana hevitra fotsiny aza. Anjara tolona nandresy lahatra ny tena io tsinona! Mba fampaherezana mety hisy fiantraikany amin'ny mpamoaka ny heviny sy mpitatitra ny hitany an-tserasera ihany noho izany ny karazam-pifaninanana fankaherezana tahaka ny BOMBS izay tsy ifaninanako fa idirako ho anisan'ny mpitsara kosa. Karakarain'ny Foko-Madagasikara ity fifaninanana ity.
Amin'izao fotoana anoratana izao dia misy sokajy enina ny anaovanao safidy handrisihanao ireo mpamaham-bolongana Malagasy na miresaka momba ny Malagasy na/sy Madagasikara ary anentanana anao isaky ny sokajy.
Ny Vita Gasy no isafidiananao ny bolongana miresaka ny andavanandrom-piainana sy izay fitantarana ny ezaky ny Malagasy amin'ny sehatra isan-karazany.
Ny Kolo Gasy no isafidiananao ny bolongana miompana amin'ny kolontsaina sy zava-kanto Malagasy na/sy eto Madagasikara
Ny Tanora Gasy (tsy misy tohiny hoe vonona hatreto) no isafidiananao bolongana miresaka indrindra indrindra ny tanora malagasy amin'ny ankapobeny sy ny tontolon'ny adolantsento an-tserasera.
Ny Teny Gasy isafidiananao ireo bolongana amin'ny teny Malagasy amin'ny ankamaroan'ny lahatsoratra avoakany,hampiroboroboana ny tenindrazantsika an-tserasera ary nahazoako ny loka rahateo tamin'ny fifaninanana voalohany (2007). Misimisy izy ireo fa ianao no misafidy aloha
Ary eo dia eo ny Mpivoy Gasy, natokana ho an'ireo bolongana mavitrika mety ho famakinao isan'andro amin'ny famoahany hevitra. Matoky aho fa tsy hitongilangilana fahatany akory ny mpitsara any amin'ny dingana famaranana any fa masontsivana maromaro no ampiharina itsarana ny bolongana tsirairay.
Koa dia manetana anao izahay handray anjara amin'ny fifantenana ireo bolongana miresaka Malagasy na/sy Madagasikara ary hifidy ihany koa ireo ankafizinao isan-taranja na isan-tsokajy. Hatramin'ny faha-29 novambra no anaovanao izao fifantenana izao ary efa nanomboka ny fotoam-pihazana.
Rehefa hanomana ny sain'ny olona dia amin'ny zavatra tsy tandrina no tena hanaovana azy ireny. Manana taletana amin'io ihany koa ny Malagasy. Ny zavatra tokony ho tsy tandrina no tena iaingan'izy ireny saingy rehefa tsikaritra dia mampisaina izay mahita.
Voalohany, loko manga sy mavo no tena manavaka ny lokon'Antananarivo. Namboarin'ny TGV ho loko laoranjy sy manga antitra kosa izany rehefa avy eo, ka na dia ny zava-bitan'ny teo alohany aza nolokoiny ireo loko roa ireo toy ny tsena, ny fijerem-baolin'i Mahamasina ary foto-drafitr'asa isan-karazany. Fa ity eto ity kosa dia loko manga sy mena arahin'ny fotsy eny an-tsefatsefany eny, loko frantsay sa loko amerikana? ny tsikaritro aloha dia misy toa sarina sainam-pirenena frantsay eo ambany ankavanan'ny sary famantarana an'Antananarivo. Kisendrasendra fotsiny io sa fanomanan-tsaina?
Dia taitra indray ny tena raha vao nisy fiovana kely monja ny sora-pamantarana ny gazety Tia Tanindrazana. Raha loko mena sy maitso no nandokoana ny anaran-gazety nahazatra ahy dia niova ho mena sy manga tampoka teo izany. Lasa ny saina mieritreritra hoe fa tsy ny nampitovitoviana ny loko tamin'ny faneva ve no nanaovana io anaran-gazety io ho loko mena sy maitso? sa lany ny ranomainty maitso? Sa mitsapa ry zareo raha misy mahatsikaritra ny fanovana ataony?
Saingy nampitsiry fanantenana kely ihany kosa ny loko nanaovana ny famantarana ny Best Of Malagasy Blogs tamin'ny loko maitso. Ny loko maitso tokoa no lokon'ny fanantenana. Maniry anao handray anjara hifidy ny bolongana [blaogy] malagasy tianao indrindra ho fampiroboroboana ny fifandraisana sy ny fampitan-kevitra an-tserasera malagasy aho. Marihina fa tsy mandray anjara intsony i Jentilisa satria efa izy no nandrombaka izany tamin'ny fifaninanana farany tamin'ny 2007, no efa ao anatin'ny mpitsara ihany koa izy amin'ity indray mitoraka ity. Ireo rehetra nanohy namoaka lahatsoratra na endrim-pamahanana bolongana hafa [sariitatra, saripika, lahatsary,...] tao anatin'ny enim-bolana farany no anaovanao ny safidinao. Efa nanomboka izany fifidianana izany, ary azoanao jerena ao ny andinindininy momba izany fifaninanana izany.
Fanamarihana 1: Mbola mitohy ihany ny fanoavana laingalainga amin'ny alalan'ny gazety. Efa herinandro izay no nanambara mivantana tamin'ny alalan'ny antso an-tarobia tamin'ny mpanohana azy ny filoha Ravalomanana fa tsy hanatrika ny fihaonana andaminana ny toe-draharaha eto Madagasikara ivelan'i Madagasikara sy Afrika. Efa nandre izany mivantana ny tena tamin'ny alatsinainy. Mahafantatra ny toetrany tsy mba mivadibadi-dela ny olona, nefa toa inian'ity gazety ity adinoina ny fanambarany, ka lazainy fa tamin'ny ora farany vao nisy ny fandavana. Indrisy manko fa ny gazety tahaka itony no eken'ny mpamaky teny kokoa fa tsy ny feo hafa miezaka manambara sy mampita ny zava-misy marina.
Fanamarihana 2: Anisan'ny manintona ny fifantohako ny vaovao mpitranga any amin'ny firenena nisiana fanonganam-panjakana na firenena enti-miaramila. Ity ohatra dia fijoroana vavolombelona nataona miaramila iray [teny malagasy] nandritra ny fandripaham-bahoaka nataon'ny miaramila tany Ginea tamin'ny 28 septambra lasa teo. Toa betsaka ihany, hoy ilay tsy mahay manisa ny fitoviana nisy tany sy teto. Ny hany niavahany dia lasa nandripaka olona ilay mpitondra nidehaka fa nahazo ny fahefana tsy nisy ra latsaka! Enga anie mba tsy hisy izany fandripahana olona izany eto Madagasikara.
Tontosan'i Monja Roindefo ihany ny fanambarany tamin'ny mpanao gazety ka nanehoany ny maha-mpilalao politika azy. Efa fantany tsara fa tsy hanasonia ny fifanarahana na ny fanambaran'ny GIC izany Atoa Marc Ravalomanana araka ny fanambarana nataon'ny filoha teo aloha, dia napetrany ho fepetra ihany koa iny ka nilazany hoe: "farafaharatsiny mba manao sonia iny fanambarana nivoaka tao amin'ny Carlton iny avokoa ny mpitarika ny ankolafy efatra" fa tsy ny telo ihany vao mety hanaiky ny fialany izy. Raha telo ihany manko dia mbola tsy mampiditra ny rehetra ihany izany araka ny filazany. Natsidiny indray mandeha ihany koa ny didy navoakan'ny Fitsarana avo momba ny Lalampanorenana mametraka azy ho "Praiminisitra ara-dalàna" ka hanesorana azy fotsiny amin'izao. "Samy andrim-panjakana izao ihany ve dia hifanongana eto?"
Fametrahana teti-panorona tsara ihany koa ny nilazany sahady fa hirotsaka hofidiana ho filoham-pirenena izy ary mitaky ny hanaovana izay fifidianana izany araka izay haingana indrindra. Nolazainy manko fa ny fifidianana ihany no vahaolana hamahana izao krizy mihatra amin'ny firenena izao. Tsy hoe lasa mpanohana an'i Monja Roindefo tampoka ny tena raha manoratra voalaza ireo fa mijery azy amin'ny lafiny teti-panorona hitazonana sy hahazoana indray ny fitondrana. Amin'ny lafiny iray manko, karazany mampanome vahana ny legalista ihany koa ny fihetsika ataony tsy manaiky hiala fotsiny amin'izao na dia eo aza ny fifanarahana raha mbola mihevitra izy fa manana hery na vondro-kery afaka miaro azy tsara (miaramila). Olana iray mila vahana na idifiana, noho izany, ny fihetsika ataon'i Monja Roindefo.
Tokony ho lesona ho an'ny legalista ihany koa ny fitakiana fifidianana araka izay haingana indrindra sy ny hitakiana ny hizarana ny toeran'ny Ben'ny faritra amin'ny ankolafy efatra, izany hoe samy manana dimy avy... fa ny ambiny (izay vitsy mponina indrindra) kosa dia tantanin'ny fiaraha-monim-pirenena. Kendrena mba hifanahantsahana ny isan'ny mpifidy sahanin'ny isaky ny ankolafy efatra hampifandanja ny efa-tonta dia mety hivandravandra eo ny mpangala-bato. Miainga avy amin'ireny fitsinjaram-paritra ireny manko ny hala-bato ka ilaina ny fanaraham-aso azy ireny. Hadisoana bevava noho izany raha avela hosahanin'izay minisitry ny atitany irery ihany ny fanendrena olona amin'ireny fitsinjaram- pahefana notendrena any amin'ny faritra ireny.
Atrehina ary vahana ny olana raha fantatra fa tsy manana hery miaramila afaka hiaro azy i Monja Roindefo. Miditra amin'ny ady mivantana izany. Tsy ho vitan'ny rahom-bava intsony ny raharaha fa dia mety hiasa sanatrian'izany basy aman-tafondro. Hita eo izay mahery amin'izay fotoana izay. Efa nalaza ihany anefa ny tsahotsaho fa noezahina hatry ny ela ny hampanaiky an'ingahy Monja Roindefo hiala amin'ny toerany saingy tsy nisy nahombiazana izany rehetra izany. Ankehitriny efa hita miharihary ny fibodoany ny toerana. Etsy ankilany indray, mety ho azo atao ihany ny midify ity olana iray ity fa mametraka vahaolana hafa, dia toy ilay nambaran'i Manandafy tamin'ny fotoana nanendrena azy hoe eny amin'ny Lapan'Andafiavaratra indray no arafitra tsara ho Lapan'ny Praiminisitra vonjimaika ka eny izy no handray ny masoivoho vahiny, na araka ilay nataon'i Andry Rajoelina tamin'ny 7 febroary 2009 manao hoe "An'ny vahoaka ny Lapan'Ambohitsorohitra koa atolotro ho toeram-piasan'ny praiminisitra" fa ny tenany kosa dia handefitra amin'ny Lapan'Iavoloha ihany. Dia amin'izay Lapa vaovao no hametrahana ny praiminisitra nifanarahana Atoa Mangalaza Eugene raha bodoin'i Monja ny Lapan'i Mahazoarivo.
Nahavariana ihany ny nitsenan'ny masoivoho vahiny vitsivitsy miasa eto Madagasikara ity Praiminisitra nifanarahana ity. Efa karazana fanerena ankolaka ataon'ny "iraisam-pirenena" hampanakery ny "fanambaran'ny GIC" mbola tsy voasonia io fihetsika io, ary maneho fahavononana amin'ny hanampiana azy sahady. Satria tsy manana hery miaramila aloha amin'izao fotoana izao Atoa Ravalomanana dia hodinganin'ny "iraisam-pirenena" tsy hanao sonia tokoa izy. Rehefa tena ho sarotra ny raharaha dia atao "sorona" hanasonia ny fifanarahana farany i Fetison Rakoto Andrianirina na olona hafa manaiky atao izany, raha mbola i Andry Rajoelina ihany no tafapetraka eo. Hanampy amin'ny fanomanana ny fifidianana sy amin'ny fanampiana ara-tsosialy hatrany ny firenen-dehibe tarihin'i Frantsa sy i Etazonia fa tsy hanaiky hitarazohan'ny krizy velively. "Sorona" izay manasonia ny fifanarahana satria heverin'ny mpitolona legalista ho "mpamadika" ihany koa iny, ary ho sarotra ny hijanonany eto Madagasikara. Tsy ho afaka ny hangataka ny hampiatoana ny AGOA velively manko ny ankolafy Ravalomanana, satria tsy maintsy ho fantatry ny besinimaro foana raha misy ny fihetsika toy izany hiheveran'ny olona fa mamono ny malagasy tsy hanana asa izy, ary sarotra dia sarotra ny hieritreritra ny fiantraikan'izany fahaverezan'asa 100 000 mivantana izany.
Praiminisitra tsy ho voabaikon'i Andry Rajoelina ihany koa io raha ny fanombanana azy satria tsy i Andry Rajoelina samirery akory no nanendry azy. Any amin'ny ankolafy nandroso azy no hakany hevitra kokoa amin'ny fitantanana ny firenena fa tsy ho any amin'ingahikely velively. Ho tahaka izany ihany koa ireo minisitra tendren'ny ankolafy hafa. Raha avy manko izay baiko amin'ireo minisitra, nefa tsy ankasitrahan'ilay minisitra ny toromarika, dia metyhivoaka ny ampitson'iny amin'ny gazety ihany izay baiko izay. Dia mety hitombina ny hoe ho filoha anarany fotsiny sisa izany hoe filohan'ny tetezamita izany.
Maputo sy Dakar
Efa ela aho no te-hanoratra ity ka dia nanery tena mihitsy androany hamita azy. Misy hatrany manko ny mamerimberina fa nisy nandika ny fifanarahan'ny Dakar tamin'ny taona 2002 ka vali-fingìka fingàka. Mazava tsara ny fifanarahan'i Dakar tamin'ny 18 avrily 2002 hoe: Noho ny didim-pitsarana laharana faha-4 navoakan'ny Fitsarana miady amin'ny fanjakana ao amin'ny Fitsarana Tampony dia averina indray ny fanisam-bato. Ny voasoratra eo amin'ny andininy voalohany dia mametraka mazava tsara hoe: "raha toa ka tsy misy ny mahazo ny ampaham-bato ahafahana mandresy amin'ny fiodinana voalohany" vao mandeha avokoa ny fifanarahana hafa rehetra [dans l'hypothèse où aucun candidat n'a obtenu la majorité requise pour être élu au premier tour de scrutin]. Tsy izay anefa no napetraky ny Fitsarana avo momba ny Lalampanorenana fa nandresy tamin'ny fiodinana voalohany, rava ho azy noho izany ny andininy manaraka rehetra.
Nilaza ny ankolafy Ratsiraka tamin'io fotoana io hoe "nisy ny fifanarahana am-bava nametraka hoe tsy misy atao mandresy amin'ny fiodinana voalohany". Hafahafa ihany izany voalaza izany fa misy manko ny teny malaza lazaina ho nataon'i Pilato izay manao hoe "Izay voasoratra dia voasoratra" sy ny fombam-pitenenana manao hoe "Ny teny mandalo, ny soratra mitoetra". Raha voarakitra moa ny teny dia tsara ihany ny mamoaka izany hanaporofoana fa "nandika ny fifanarahana ny ankolafy Ravalomanana" tamin'io fotoana io. Rehefa tsy izany kosa dia aza miteniteny foana intsony.
Ny toy ireny no nahamailo tsara ny mpifanandrina politika nandritra ny fifanarahan'ny Maputo voalohany, ka "nahavoafandrika" ihany koa an'i Andry Rajoelina nihevi-tena fa nekena ho filohan'ny tetezamita ny tenany. Amin'ity indray mitoraka ity moa dia mety hotontosaina tsy misy sonia ihany ny fifanarahana na eo ampandrasana isika mahita ny atiny.
Jiro tapaka tao amin'ny tranoben'ny Minisiteran'ny atitany tamin'ny desambra 2006
Ity tranga nandritra ny fifidianana ho filoham-pirenena tamin'ny 3 desambra 2006 ity ihany koa dia lazaina fa fomba nentin'ny fitondrana Ravalomanana nentina nangala-bato hampandreseny ny tenany. Efa nanoratra ny momba io aho tamin'ny andro nanoratako tao amin'ny "Politika fanorona" ka tsara indray angamba ny hamerenana izany etoana. Soa ihany aza fa nanaraka mivantana sy nanoratra ireny aho tamin'izany fotoana izany. Horaisiko manontolo mihitsy ny lahatsoratro tamin'izany fotoana izany:
06 desambra 2006
31 isaky ny BV indray sisa dia…
Toy izao indray ny vokatra azo androany alarobia 06 desambra 06 tamin’ny 12 ora atoandro teo: Isan’ny mpifidy voasoratra anarana : 5.012.419 Isan’ny birao fandatsaham-bato nahazoam-bokatra : 9149 Isan’ny birao fandatsaham-bato rehetra : 17.581 Isan’ny vato nanan-kery : 3.057.946 Toy izao kosa ny vokatra azon’ny tsirairay ao anatin’izany : Ravalomanana Marc 1.871.641 manome 61.22% Lahiniriko 227.799 na 7.45% Ratsirahonana 154.661 na 5.06% Ratsiraka 283.798 na 9.28% Razafimahaleo 233.920 na 7.65% Rakotoniaina 53.493 na 1.75% Andrianjohary 24.683 na 0.81% Rajakoba 13.585 na 0.44% Andriamanjato 114.101 na 3.73% Tsiranana 1.083 na 0.04% Razakarimanana 38 na 0% Monja Roindefo 8 na 0% Manandafy 7.158 na 0.23% Ravelomanantsoa 71.378 na 2.33% Hatreto indray dia safidin’olona 1.937.956 sisa no andrasana amin’ny birao fandatsaham-bato 8432. Nataoko 62%n’ny mpifidy no salan’isan’ny vato manankery. Lasa safidin’olona 1.201.533 eo ho eo indray no tena andrasana. Raha io isa farany io no atambatra amin’ny vato manankery etsy ambony dia manome 4.259.479. Ny atsasa-manilan’io isa io dia 2.129.740. Hitantsika ery ambony fa ny isa efa azon-dRavalomanana dia 1.871.641. Ny isa andrasan’ny filoha am-perin’asa izany sisa hahazoany ny atsasa-manila dia ny fifanalan’ireo isa roa farany ireo izay manome 258.100 eo ho eo ka andrasana amin’ireo birao 8.432. Ny isa voalohany zaraina amin’ny isa faharoa izany no manome ny isam-bato isaky ny biraom-pifidianana tadiavina hibatana ny fandresena, izany hoe 31. Nosoratan'i jentilisa
Azonareo veroka mazava tsara angamba ny safidiko tamin'ireny fotoana ireny, indrindra ho an'izay mpanara-baovao tao amin'ny "Politika Fanorona". Dia eto amin'izay no mila mandany fotoana kokoa ny rehetra. Ny lahatsoratro tamin'ity 7 desambra ity manko no nahitana toe-javatra mety ho nampiahiahy voalohany:
Hala-bato sa tsy fitandremana sa fanitsiana?
Somary nahavariana ny voka-pifidianana rehefa nampitahaina ny halina sy ny androany maraina. Dia izay ny nampanotany ny tenako hoe inona no tena zava-mitranga. Ny hafa moa raha nilazako dia namaly hoe mbola tsy ofisialy anie io fa ny fitsarana avo momba ny lalam-panorenana ihany no tena tompon’ny teny farany. Tsy hoteneniko dieny eto ilay “fahadisoana” fa ianareo ihany no asaiko mahita azy. Tsy manam-pikasana ny hanafina azy rahateo aho matoa milaza azy dieny eto am-piandohana. Tsy ofisialy tokoa moa ny vokatra azo na dia mamoaka azy aza ny minisiteran’ny ati-tany. Indreto ary ny vokatra omaly hariva sy ny androany maraina dia mazotoa mamaky azy aloha:
Ny isan’ny mpifidy nisoratra anarana omaly dia 5.316.321 omaly ary 5.939.449 androany Ny isan’ny vato nanankery dia 3.233.199 (62.10%) omaly ary 3.609.416 (60.77%) androany. Ny isan’ny vato manan-kery azo nandritra ny alina izany dia 376.217. Manomboka eto dia heveriko fa azonareo ny tiako soratana: ny vokatra voalohany dia ny azo omaly navoakan’ny minisitern’ny ati-tany tamin’ny enina ora hariva, ny vokatra faharoa kosa dia ny androany maraina tamin’ny enina latsaka 12 miniotra, ary ny fahatelo dia ny tombom-bato azo sy ny salan’isam-bato azo tamin’io tombom-bato io:
Ny fanampim-baovao moa dia efa mikonokonona ny andininy manaraka ny rehetra. May ny biraom-pokotanin’I Mahabibokely any Mahajanga omaly, toerana nandresen-dRavalomanana io. Nisy nilaza ihany koa fa nisy nandoro tahaka izany ihany koa ny tranon’Atoa Sajy Pierre ao Toliary, nisy rezervista voasambotra fa nizara trakta hanonganana an-dRavalo teo Anosy ary misy vondrona mpitsara mitaky ny hanafoanana ny fifidianana tamin’ny 3 desambra lasa teo.
Ny isan’ny birao fandatsaham-bato fantatra dia 14.439 (82.13%) Ny isan’ny mpifidy nisoratra anarana voaray androany alakamisy atoandro dia 6.264.857 ary ny androany hariva kosa dia 6.651.337 Ny isan’ny vato nanankery dia 3.817.583(62.17%) ny atoandro ary 3.973.742 (60.94%) ny hariva. Marc 2.177.267(57.03 %) ; 2.241.127(56.40%) ; 63.860(40.89%) Jean 371.684(9.74%) ; 401.077(10.09%) ; 29.393 (18.82%) Norbert 172.912(4.53%) ; 176.763(4.41%) ; 2.816 (1.81%) Iarovana 398.261(10.43%) ; 412.951(10.35%) ; 14.690(9.41%) Herizo 322.854(8.46%) ; 346.233(8.71%) ; 23.379(14.97%) Pety 66.425(1.74%) ; 69.169(1.74%) ; 2.744(1.75%) Jules 28.651( 0.75%); 29.901(%) ; 1.250(0.80%) Daniel 21.015(0.55%); 23.314(0.59%) ; 2.299(1.47%) Ny Hasina 151.583(3.97%); 160.259(4.03%) ; 8.676(5.55%) Philippe 1.038(0.03%); 1.060(0.03%) ; 22(0%) Ferdinand 46(0%) ; 46(%) Roindefo 8 (0%) ; 8(0%) Manandafy 11.494(0.30%); 12.609(%) ; 1.115(0.71%) Elia 94.345(2.47%) ; 99.225(%) ; 4.880(3.12%)
Ny tombon’isam-bato azo izany dia 156.159. Hatreto dia mahazo mikajy isika tsirairay fa efa nahazo ny fandresena vonjimaika ny filoha Ravalomanana saingy ny HCC moa no mpanapa-kevitra farany. Raha amin’ny fitombon’ny vato dia Lahiniriko no faharoa manaraka an-dRavalomanana ary Herizo Razafimahaelo kosa no fahatelo. Amin’ny filaharana ankapobeny kosa indray dia I Ratsiraka no faharoa ary Lahiniriko no fahatelo.
Voamarika avy amin’io isa io fa samy nahery ny kandida Lahiniriko sy Ratsiraka any amin’ny faritra nihaviany. Tsy mba to izany loatra kosa I Herizo Razafimahaleo, io no lesoka lehibe ho azy. Ny tombon-dRatsiraka dia noho izy any amin’ny faritra be mponina.
Safidin’olona 299.038 sisa no andrasana avy amin’ny birao 3.142. Raha raisina ho tsy mahazo vato intsony Ravalo dia 53.92% no efa azony. Raha raisina kosa ny taha 40.89 % eo ambony dia tonga 55.68% ny salan’isa azony. Efa azontsika angamba ny tiako lazaina.
Efa tsy namoaka vokatra vao maraina intsony ny rnm…na ny ati-tany no marina kokoa.
Ny 89.95%n’ny Birao fandatsaham-bato no efa azo tamin’ny vokatra navoakan’ny ati-tany tamin’ny 3 ora sy 13 minitra androany Zoma 8 desambra 2006 : Ny isan’ny mpifidy voasoratra anarana dia 6.914.875 Ny isan’ny vato nanankery dia 4.189.498 ( 61.78%) Ravalomanana Marc 2.325.199 ( 55.50%) Lahiniriko Jean 464.671 (11.61%) Ratsirahonana 183.000 (4.37%) Ratsiraka Iarovana Rolland 427.915 (10.21%) Razafimahaleo Herizo 368.839 (8.80%) Rakotoniaina Pety 71.058 (1.70%) Randrianjohary Jules 31.315 ( 0.15%) Rajakoba Daniel 25.738 (0.11%) Andriamanjato Ny Hasina 171.527 (%) Tsiranana Philippe Madiomanana 1.068 Razakarimanana Ferdinand 64 Monja Roindefo 8 Manandafy Rakotonirina 13.199 (0.32%) Elia Ravelomanantsoa 105.915 (2.53%)
Hita araka izao fa Atoa Lahiniriko indray no faharoa: na izany na tsy izany dia mazava kokoa fa manana ny heriny manerana ny nosy ity kandidà ity. Fantatra moa fa mitady ny fihodinana faharoa ry zareo. Ny mahavariana ahy dia tsy mitontona ny fanisana isaky ny kandida sy ny fitambaran’ireo isa amin’ny vato manan-kery! Nisy nodisoana ve ny famakian-teny?
Notapahiko hatreo aloha iny lahatsoratra iny fa dia hankeny amin'ny lahatsoratra nivoaka ny 11 desambra 2006 indray aho, dia indro indray ny nosoratako tamin'izany fotoana izany:
Misitery ve?
Nisy ihany ny olona lasa saina tamin’ny zava-nitranga tamin’ny Zoma lasa teo. Efa nambarako raha tsy diso aho fa nisy fikatonany ny biraon’ny minisiteran’ny ati-tany ny Zoma maraina teo. Nikatona tokony ho sivy ora izany hoy ny nilaza. Nisy ny fifanandrifian-javatra nahavariana tamin’io fotoana io.
Voalohany ny vato voangona nandritra ny alin’ny alakamisy mankamin’ny Zoma. Nahavariana fa tamin’io fotoana io dia tsy nikajy ihany koa aho. Nisy fihenany manko ny isan-jaton’ny vaton’ny filoha nefa mifanakaiky tamin’izany dia niakatra be ny isan-jaton’I Lahiniriko. Andeha soratako eto hampahazava kely antsika. Ny tombon’isan’ny mpifidy voasoratra anarana dia 650017 Ny isan’ny vato nanankery dia 215.756 ( 57.22%) Ravalomanana Marc______84.072 ( 38.97%) Lahiniriko Jean __________63.594 (29.47%) Ratsirahonana ____________6.237 (2.89%) Ratsiraka Iarovana Rolland 14.963 (6.93%) Razafimahaleo Herizo_____22.606 (10.48%) Rakotoniaina Pety_________1889 (0.87%) Randrianjohary Jules_______1414 ( 0.66%) Rajakoba Daniel___________2.424 (1.12%) Andriamanjato Ny Hasina___11.268 (5.22%) Tsiranana Philippe____________8 Razakarimanana Ferdinand_____0 Monja Roindefo______________0 Manandafy Rakotonirina _____590 (0.27%) Elia Ravelomanantsoa______6.690 (2.53%)
Jereo tsara ny isanjaton’ny filoha sy Lahiniriko fa tena tsy mifanalavitra loatra. Mety ho nahataitra ny minisiteran’ny ati-tany io zavatra iray io…
Etsy ankilany ihany koa dia efa be angamba ny nahita ilay naoty nataon’ny minisiteran’ny fampianarana nandidy ny sefo ZAP sy sefo CISCO ary ny DREN rehetra manerana ny nosy hanangona sy handefa any amin’ny minisitera ny vokatra any amin’ny kaominina ankodahoda rehetra any mialoha io andro Zoma io indrindra. Tsy ny PV akory no tadiavina fa ny fampitana ny vokatra ihany. Izany hoe raha marina io naoty io dia tokony ho efa nahafantatra ny vokatra ry Haja minisitry ny fampianarana sady talen’ny fampielezan-kevitra ary miandraikitra ilay orinasa malaza be fa miandraikitra ny fikirakirana ny voka-pifidianana (digit mg).
Dia lasa ny saina mieritreritra hoe niandry ny vokatra avy amin’ny Talen’ny fampielezakevitry ny filoha Ravalomanana ve ny ati-tany vao nanohy namoaka ny vokatra indray avy eo rehefa natoky fa ho azony fihodinana voalohany izy ity sa dia tena fifanandrifian-javatra fotsiny.
Ataoko fa efa hitan’ny rehetra ny vokatra farany. Nitombo 407.049 noho izay isa nomena tamin’ny voalohany ny isan’ny nisoratra anarana. Ny atsasa-manila izany dia lasa 4.434.877/2 = 2.217.439. Taiza ho aiza io isa io no nihoarana? Teo anelanelan’ny alakamisy atoandro sy ny alakamisy hariva no azo…eo anefa dia fotoana mbola tsy tena nahalalana marina hoe efa azo ve ny atsasa-manila sa tsia? Eritreritra tsy tana nefa ny ahiahy mamosavy hoy ny teny. Nosoratan'i jentilisa
Ary ny averiko farany etoana dia ny nosoratako tamin'ny 12 desambra 2006 nanoratako ny tsy fahazakan'ny mpifaninana ho resy tamin'ity fifidianana ho filoham-pirenena ity
Hazakazaka
Eto ampanombohana aloha dia miarahaba etoana ny filoham-pirenena ankehitriny nahatratra ny faha-57 taona nahaterahany androany. Tahaka ny maro amin’ny mpiantso ao amin’ny karajia ihany aho eto amin’izany fiarahabana izany. Manaraka izany, na dia efa tapitra aza ny fanisana ary efa nandresy tamin’ny isan-jato 54.80% aza ny filoha Ravalomanana dia manomboka miteny amin’izay ny kandida nifaninana taminy hafa. Voalohany tamin’izany ny filazan’Atoa Lahiniriko fa nampitomboana ny mpifidy teto Antananarivo ary nahena kosa ny mpifidy any amin’ny faritany. Narahin’ny kandida Ratsiraka moa ny lehilahy tamin’io fitarainana io. Mampahatsiahy ilay fanisana tamin’ny taona 1994 na 1995 tany ho any izay nahafantarana voalohany indrindra fa ny faritanin’Antananarivo no be mponina indrindra talohan’ny faritanin’ny Fianarantsoa.
Nialoha io fotoana io manko dia Fianarantsoa hatrany no be mponina indrindra. Taorian’ny raharaha 1947 no niandohan’izany fahabetsahan’ny mponina tao Fianarantsoa izany. Efa nentin’ny mpanjanatany Frantsay izy io nangalaram-bato tamin’izany fotoana izany (eny nangala-bato tokoa ry zareo taorian’ny raharaha 1947). Nitohy ny fanehoana ny isan’ny mpifidy ho Fianarantsoa no betsaka noho ny faritanin’Antananarivo nandritra ny Repoblika voalohany sy ny repoblika faharoa. Tao no tena nahazoan’ny teo amin’ny fitondrana vato be indrindra ihany koa afa-tsy izay nanjakan’ny MFM. Fa rehefa natao kosa ny fanisana tamin’ny fotoana nitondran’ny filoha Zafy Albert dia niharihary tamin’ny rehetra ny ahiahin’ny maro (nanodidina ahy indrindra indrindra).
Manaraka izany ny Kandida Lahiniriko moa nilaza fa tokony ho 13% ny vato azony araka ny fanisan-dry zareo azy ary 49.23% kosa ny an’ny filoha Ravalomanana. Izay ihany no fantatra fa tokony ho nasehony ny isan’ny mpifidy, ny isan’ny tonga nandatsa-bato ary ampitahaina avy eo ilay vokatra. Ny fitoriana moa dia tokony hipetraka any amin’ny HCC. Efa hita hatreo amin’ny distrika ny vokatra ary avy amin’ireny no hanaovana fampitahana ary hahitana izay kajikajy diso. Enga anie hanazava azy io bebe kokoa ry zareo. Io dia araka ny efa nosoratako taloha ihany. Rehefa tsy misy ny fampitam-baovao isan’andro amin’ny alalan’ny haino aman-jery ahafahan’ny olona manara-maso tsara ny fifidianana sy ny vokany dia sarotra ny hinoan’ny olona izay lazainao. Rehefa mipetraka hitan’ny be sy ny maro ny porofo mety hino anao ny maro an’isa. Raha tsy izany kosa dia heverin’ny maro ho mpanakorontana fotsiny ianao. Mahatonga ny olona hanampy ahiahy moa indrindra indrindra ny fiarahanao indray amin’ireo kandidan’ny 0% sy ingahy Razakavonison anisan’ny mpikarakara voalohany ilay nalaza ratsy tery amin’ny kianjan’Alarobia.
Etsy ankilany indray ny kandida Ratsiraka tao amin’ny RFI androany maraina nilaza fa nampitomboina taorian’ny fahatapahana tamin’ny Zoma lasa teo ny vato azon-dRavalomanana. Io fanampin’isa 407.049 efa voalazako io moa dia tsy mampiova loatra ny isam-bato azon’ny filoha loatra araka ny fijeriko azy. Andeha atao hoe tena tsy nahazo isa intsony izany ny filoha fa tena fanampin’isa tokoa ny 400.000 (350.000 aloha ny isa notenenin-dRatsiraka e! izay ary dia efa diso ny azy koa). Ny vokatra farany azon’ny filoha dia 2.430.489. Raha izaho no mampihena io ho 400.000 ( fa tsy 350.000) dia lasa 2.030.489 io izany. Io isa io anefa dia efa nihoarana tamin’ny vokatra alakamisy maraina satria 2.096.935 ny isa azony tamin’io fotoana io. Izay dia efa tsy mampitombina ny teniny saingy ny RFI moa dia efa mihazakazaka izaitsizy amin’ny resaka natao handany jiro hoy ny fitenenana izany.
Fa ny niteny fahatelo kosa ny mpanohana ny kandida Ratsirahonana. Nitaraina indray izy fa ny 80%n’ny tokony hifidy azy dia tsy tafiditra ao anaty lisitra. Dia resaky ny tsy mahatanty ny laharana misy azy koa angamba no tena marina. Efa saiky voasongon’ny kandida Ny Hasina Andriamanjato aza izy, nefa io kandida saiky nahatratra azy io dia tsy nandeha nanao ny fampielezan-keviny loatra. Ny hevitra naborany moa dia ny filazany fa ny mpikambana Avi aza efa mihoatra ny 300.000 ka dia gaga amin’io isa io izy. Mahavariana ilay teny! Aiza indray moa no tiany hahatongavana? Mihevitra amin’ny alalan’io isan’ny mpikambana io ve izy izany fa tokony ho izy ihany koa no faharoa fa tsy Lahiniriko na Ratsiraka? Ny Monima ihany koa dia nilaza Atoa Monja Roindefo fa 500.000 mahery ny mpikambana ao aminy. Fa lasa aiza avokoa ireo no 9 sisa hita? Marina kosa aloha fa tsy tafapetraka teny amin’ny biraom-pifidianana ny vatony nefa tsy mahazo manantena avy hatrany izy fa hahazo ny 500.000 isa. Samy manana ny safidiny ny tsirairay. Mino ihany koa ve izy fa raha hisy ny fihodinana faharoa ary ka mampifidy Lahiniriko na Ratsiraka ny Avi dia hanao izany tokoa ireo izany nifidy azy? Manao tsipaky ny miala aina angaha no azo heverina amin’ny fihetsiny mitsapa ny hevitry ny olona amin’ny alalan’ny depiote Liva Raharison ity.
Farany raha misy ny tratran’ny tsy fahatomombanan’ny lisitra sy ny karatra dia tafiditra avokoa ny rehetra ary hifandraindraika amin’io isan-jato io ihany.
Ny laharan’ny didy fisamborana ny Jeneraly fidy dia n° 21 315 RP/06 tamin’ny 19 novambra. (tamin'ny 13 desambra moa no tratra ny jeneraly Fidy)
Nosoratan'i jentilisa
Dia izay sy izay ny nosoratako etoana, lava dia lava ka mety ho namparary an-doha, nefa navelako hodinihinareo mianakavy. Marihiko indray fa raha te-hametraka hevitra ianareo dia soraty amin'ny vakiraoka aloha (brouillon) ny hevitrao. Rehefa hametraka ny hafatra mihitsy ianao vao ankotrihinao (actualiser-nao) aloha ny pejy hiovan'ny Authimage dia apetrakao ny hafatrao ary fenoina ny banga fa tokony hanaiky amin'izay izy. Aza fady ho an'izay tratran'io hoe tsy mahazo mametraka hevitra io raha elaela ianao mamaky teny na manoratra dia misy fe-potoana izay io dia lasa voasakana ny hafatra alefanao.
jentilisa, Antananarivo 11 oktobra 2009 amin'ny 2:06 maraina
Na dia mety ho fohy dia fohy aza ny resako eto dia ataoko fa ilaina ihany ny mampahafantatra ireto nandany ny alina nikarohako azy ireto. Mazava loatra fa nisy sombitsombin-tadidy matoa tahaka izao no endrika hitako ary mety hisy koa ny tsy fantatro fa isika no mifanampy sy mifanoro eto.
Legalista hatraiza moa ianao? Raha izaho manokana dia legalista aho eo amin'ny sehatry ny firenena aloha voalohany indrindra. Manaja sy mankatò izay heverina ho lalàna mipetraka eto amin'ny fireneko dia i Madagasikara aho. Eo amin'ny zoko dia nomena adidy aho hifidy izay olona hitondra ahy, na eo amin'ny tanànako, na eo amin'ny fireneko. Tsy nifidy ilay olona nitondra ny tanànako (Antananarivo) aho saingy vitsy an'isa tamin'ny fifidianana. Noho izany, manaiky ny tapaky ny maro an'isa aho. Eo amin'ny sehatry ny firenena indray, nifidy ny olona nofidiana ho filoham-pirenena aho, saingy nisy nisomptra am-pamitana ny asany izy. Tsy ekeko izay fanosihosena ny zoko, nataon'ny sasany izay ka dia nijoro aho nanohitra ny fanonganam-panjakana ary manohitra mandraka androany. Enga anie hanohy avokoa ianareo rehetra.
Fa ny tsy tsy misongadina loatra dia mbola legalista ihany aho indrindra fa eo amin'ny sehatra iraisam-pirenena. Manambara mazava eo amin'ny andininy fahaefatra ny satan'ny Vondrona Afrikana, laharana (p) fa Melohiny sy tsipahiny ny fiovam-pitondrana tsy mifanaraka amin'ny Lalampanorenana, ary dia mankasitraka sy mampanaja io voasoratra io aho. Ao amin'ny laharana (h) dia mananjò ny Firaisambe Afrikana ny hiditra an-tsehatra rehefa misy toe-draharaha tena manahirana. Marina fa tsy mbola tonga any amin'ny fifamonoana isika sady sanatriavina rahateo izany fa misy ihany koa ny (i) fahazoan'ny firenena mpikambana vitsivitsy ao anatiny mangataka ny fidiran'ny Firaisambe Afrikana an-tsehatra hamerenana amin'ny laoniny ny fandriampahalemana sy ny filaminana.
Misoritra ao amin'ny satan'ny Firaisambe Afrikana vita tany Lomé tamin'ny 11 jolay 2000 noho izany fa tsy ekena ny fanonganam-panjakana, na dia ny fiovana tsotra tsy mifanaraka amin'ny Lalampanorenana aza (nandika io koa noho izany ny filoha Ravalomanana). Nisy ny nanao fanamarihana fa anisan'ny fiovana lehibe tao amin'ny Satan'ny Firaisambe Afrikana (UA) io fahafahana miditra an-tsehatra io raha tsy azo natao kosa tamin'ny Lalampanorenan'ny OUA. Izay no nampiato an'i Madagasikara indroa miantoana (2002 sy 2009). Ny an'ny SADC moa dia tsy voakaroko intsony saingy heveriko fa efa ampy aloha iny.
Mariho fa tsy hitako, iaraho mitady hoe azafady indrindra, ao amin'ny Fifanarahan'ny Cotonou ifanarahan'ny Vondrona Eoropeana amin'ny Vondrona Afrika, Pasifika, Karaiba, loatra ny fanamelohana ny fiovam-pitondrana tsy mifanaraka amin'ny Lalampanorenana ao amin'ny firenena fa manohitra kosa ny fakana mersenera, fividianana fitaovam-piadiana mahery vaika ary miady amin'ny fampihorohoroana. Ny Fifanarahan'i Cotonou moa no dimbin'ny Fifanarahan'i Lomé nosoniavina tamin'ny febroary 1975 tsy nilaza na inona na inona amin'ny fepetra politika.
Ny fitiavan-tanindrazana tsy midika ho fankahalana vahiny
Misy ankehitriny ny milaza azy ireo ho Vondrona Mpiaro ny Fiandrianam-pirenena (VMF), manondro ny tenany ho tia tanindrazana, fa ny hafa nitady vahaolana niaraka tamin'ny vahiny kosa heveriny fa mpiankina amin'ny vahiny mitady hanjanaka an'i Madagasikara. Izay no tsy ankasitrahany velively ny fidiran'ny vahiny handamina ny raharahan'i Madagasikara, nefa ny firenena dia efa nanasonia manaiky ny voalazan'ny Satan'ny Vondrona Afrikana. Diso hevitra avokoa noho izany izay rehetra milaza fa tsy misy Vondrona afa-mitsabaka amin'ny tokantranon'ny firenena iray tandindonin'ny fikorotanana sy ny ady an-trano (tsy misy antony idirany kosa raha milamina tsara sy mandry fehizay ny firenena). Mpankahala vahiny izy amin'io fotoana io fa tsy tia tanindrazana velively.
Izaho kosa manaiky ny fanelanelanana ataon'ny vahiny, satria nantsoina izy ireo, na dia tsy mahafa-po velively aza ny vokatra avy tao noho ny hamehan'ny sasany. Izay nosoniavina dia toavina, noho izany raha lasa filohan'ny tetezamita i Andry Rajoelina, noho ny voasoratry ny Satan'ny tetezamita voasonia tao Maputo dia tsy tokony hanakana velively ny firotsahany hofidiana ho filoham-pirenena aho. Manandanja lehibe amiko, noho izany, raha tsy manasonia izay mpandala ny tsy fanekena ny hitondran'ny mpanongam-panjakana ny firenena. Ohatra ratsy ho an'ny hafa sy ho an'ny taranaka izany ka tsy tokony ho ekena. Misy ny zavatra azo ekena fa io fanonganam-panjakana io kosa, amiko, tsy tokony holeferina velively.
Ny Legalista no taranaky ny MDRM eo amin'ny fomba fitolomana
Misy ny zavatra tsara marihina eo amin'ny tantaran'i Madagasikara, mifandraika amin'ny tantaran'izao tontolo izao. Tsy hoe nosy isika dia tsy hijery afa-tsy ny eto, fa ilaina ihany koa ny mijery ny eo amin'ny sehatra iraisam-pirenena. Efa manamora izany koa ankehitriny ny aterineto. Ny MDRM raha nanao ny tolony araka ny lalàna dia nifototra tamin'ny fifarahana iraisam-pirenena. Tsy atao mahagaga noho izany raha narangarangan'ny dokotera Ravoahangy sy ny dokotera Raseta ny Satan'i Atlantika ahafahan'ny mponina manapa-kevitra ny amin'ny endri-pitondrana tiany izay mampirona be dia be ho amin'ny fahafahana manome fahaleovantena ny zanatany. Tsy izay velively anefa ny ao an-tsain'i Frantsa Afaka koa dia nanao fivoriana tao Brazzaville ry zareo mametraka fa akarina ho avo kokoa ny fampanajana ny zon'ny olon'ny zanatany.
Ny MDRM eo amin'ny olomboafidy noho izany dia mijery ny sehatra iraisam-pirenena fa tsy variana miondrika amin'ny raharahan-tokantranon'ny tena. Nisinisy ihany anefa ireo tsy nahatakatra izay fomba fijery toa milamina izay fa babon'ny filazana manao hoe tsy misy fahaleovantena azo raha tsy misy ra latsaka. Ny avy amin'ny fikambanana miafina tarihin'ny Jina sy ny Panama nisovoka tao amin'ny antoko MDRM no tena nandrisika io foto-kevitry ny ady io. Nisara-kevitra tsy mbola nisara-dalana ny mpiara-mitolona ka izay no niteraka ny 29 marsa 1947.
Fa inona no ilàna izany resaka rehetra izany? Misy manko ireo mihevitra fa raha tsy manaiky ny hanasonia ny notapahin'ny GIC ny filoha Ravalomanana noho i Andry Rajoelina notondroina ho filohan'ny tetezamita dia noho ny fankahalana manokana sy ny tantara hoe efa niaraka hoe ny zanakavavin'ny filoha sy ingahy kely ity. Tsy any velively ny resaka fa adidy amin'ny fampanajana ny fifanarahana sy ny lalàna iraisam- pirenena no antony lehibe handavana ny mpitarika ny fanonganam-panjakana tsy hitantana ny firenena.
Misy fotoanany avokoa ny zava-drehetra. Teo aloha aho dia tsy nanaiky na oviana na oviana ny hirotsahan'ny mpomba an-d Ravalomanana Marc an-dalambe, tsy nekeko ny fitsenana teny Ivato sy ny fandehanana eo anoloan'ny Hotel Carlton ny andron'ny talata 6 oktobra 2009. Niezaka ny hanatratra ny fanombohan'ny hogahogan'ny Otrik'afo sy ny tariny aho tamin'io andron'ny talata io. Tsy hitako izany baomba mandatsa-dranomaso izany, tsy hitako izany sora-baventy manohitra an'i Andry Rajoelina izany. Ireny sora-baventy nanonona an'i Andry Rajoelina ireny no tsy zakan'ny mpitandro ny filaminana ka noraofiny ary tsy tratrako rehefa noheveriko.
Dia toa mbola nijanona teo an-toerana ihany ny roa tonta. Notsinjoviko aloha fa raha ny fijery azy teo dia ny mpitandro ny filaminana no maro an'isa kokoa noho ny mpanao fihetsiketsehana teo ampita. Tsy nampaninona an-dry zareo anefa ny hoe SADC OUT sy ny GIC OUT. Toa misy fifanarahana miafina efa vita tany ho any ka nahatonga ny filoha Ravalomanana nitroatra an-gazety mandrakariva mitsipaka izany fanapahan-kevitra toa efa voaomana mialoha izany.
Toy ny efa ivelan'ny sehatra i Monja Roindefo aloha amin'izao fotoana izao. Miasa mafy ny hery sasany hahafilohan'ny tetezamita an'i Andry Rajoelina amin'izay. Nisinisy ihany anefa amin'ny mpanohana azy teo no nanam-pahatezerana taminy ihany. Heveriko noho izany, fa raha tsy zakan'ny mpitandro ny filaminana ka noraofiny ny sora-baventy manohitra an'i Andry Rajoelina dia nisy baiko tany ambadika tany hanaisotra ireny sora-baventy ireny. Izay no fanararaotra ary tokony ho ny andron'ny alarobia 07 oktobra 2009 no hanaovana ity hetsika ity! Sorabaventy mitsipaka an'i Andry Rajoelina, manohitra ilay zalahy io tsy ho filohan'ny tetezamita na oviana na oviana. Raha tsy nisambotra mpanao fihetsiketsehana ny mpitandro ny filaminana ny talata fa nanaparitaka fotsiny dia tsy tokony hisambotra ihany koa ry zareo ny andron'ny alarobia. Tohero ny mpanimba zavatra fa tsara ho hitan'ny vahiny amin'izay ny tsy fankasitrahana izany lehilahy antsoina hoe Andry Nirina Rajoelina izany.
Izay ihany no takiantsika fa tsy hitaky zavatra hafa aloha isika. Izay no soso-kevitro, manaraka ny vanim-potoana, koa anjaran'ny tsirairay no mieritreritra. Misy ihany ny olana: iza no mpitarika sahy hosamborina, ka tsy mandositra miala mihitsy fa toa tsy mba nosamborina i Rajaonah Andrianjaka filohan'ny Otrikafo? Olana faharoa: tsy manana haino aman-jery ahafahana manentana io fihetsiketsehana an-dalambe eny Anosy io isika. Haino aman-jery manentana vetivety ny olona ho tonga eny Anosy tsy hanaiky an'i Andry ihany no ilaina amin'izao fotoana izao, fa tsy miresaka GIC na SADC. Now is the Time!
Fanamarihana: Ny zava-dehibe eto dia ny hamoahana ny hevitsika na dia hiharihary aza fa horavana ny hetsika atao. Na ferana ho ora iray ihany ny fotoana. Ora mahafaka ny rehetra no kendrena ary tafita amin'ny rehetra ny hafatra!
jentilisa, 6 oktobra 2009, amin'ny 23:00 ora Antananarivo
Fanamarihana voalohany: Ny hoe OMAR dia fanafohezana ny anarany manontolo manao hoe Odon Marie Arsène Razanakolona. Ity sombin-gazety asehoko anareo ity dia tao amin'ny gazety Taratra tamin'ny talata 29 septambra lasa teo. Nanaitra ahy io lahatsoratra io satria hafa mihitsy ny fandraisako azy ary heveriko ho sopapa nomen'ny mpanao gazety ny mpamaky azy ny hafatra ampitainy.
Amiko tsy famahana krizy no tena nihaonan'ny roa tonta ny alatsinainy fa fitadiavan-kevitra amin'izay hanohizan-dry zareo ny tolona. Tsy miasa hamaha ny olana velively ny Mgr OMAR fa mametraka kosa ny teti-panorony. Vakio ary fa herintaona katroka nialoha ny fanonganam- panjakana, izany hoe ny 17 marsa 2008, dia nandray ny mpanao politika nankahala an-dRavalomanana tao amin'ny birao fiasany tao amin'ny Katediraly ny Mgr OMAR. Tsy nisy nipika ny resaka nifanaovana. Nitohy indray izany fandraisana ny mpanao politika izany ny 23 septambra 2008.
Lasa lavitra avy hatrany ny saina mieritreritra fa nanomana ny fanonganam-panjakana ry zareo nandritra ireo fotoana ireo. Ny eritreritra nolasa fa tsy midika avy hatrany hoe izany tokoa no izy an! Efa vita tsara sy voaomana ny tetika rehetra. Noho izany, azo heverina fa naniraka ny lefiny hankeny Andoharanofotsy (tranon'i Alain Ramaroson) tokoa ny Mgr OMAR tamin'ny voalohan'ny taona 2009, raha nahatsiaro ianareo fa tonga saina tampoka izy sao tratra ny tetika dia mody nandà ny nanirahany ny lefiny. Manome hafatra ho an'ny mpino katolika ihany koa anefa iny toe-javatra iny hoe miomàna hitolona fa nahazo tso-drano avy amiko ireto mpitolona ireto. Asa ahoana ny hevitrareo?
jentilisa 02 oktobra 2009 amin'ny 17:55
PS: Nisy malagasy avy teto Madagasikara nanatrika ny fivoriamben'ny Firenena Mikambana faha-64 tany New York farany teo, tsy voatosi-boho-tanana fa nanaraka ihany koa ny fivoriamben'ny G20 na Goavana20. Araho ato ny sary sy ny lahatsary tamin'izay hitany raha mahaliana anao.
Maro zavatra tian-ko tenenina aho fa misy ny laharam-pahamehana angamba dia ny sabotsy 3 oktobra sy ny tohiny aloha no tiako tsinjovina. Miala tsiny dieny mialoha aho fa hasiaka, ary matoa manao izany aho dia fitiavako tsy hahamaty momoka ny tolona no antony. Ny mpanaraka ity bolongana ity dia mety hahatsiaro tsara fa efa nisy lahatsoratra nosoratako mitondra ny lohateny hoe : "Madagasikara: Hetsika lehibe amin'ny Asabotsy 3 oktobra 2009". Tery aho nanoratra tamin'iny fotoana iny satria toa adinodino ny famondronana na famoriana ny legalista etsy Ankorondrano. Ninia aho nanoratra mialoha tamin'io fotoana io hoe ao Ankorondrano Magro ihany no fotoana ifanomezan'ny rehetra. Ny toeran-kafa rehetra raha amin'izao fotoana izao, amin'ny fijeriko manokana, dia fandrika ho an'ny legalista hatrany... na dia misy aza izay lazaina fa fanomezan-dalana. Olona tsy mitana ny teniny sy tsy manome hasina ny soniam-pifanarahana norangotiny ve no hitokisanao?
Ianareo angamba ataoko fa efa nahatsikaritra avokoa fa tsy ankasitrahako mihitsy ny fivoahana an'i magro, ary tsy voatery ho tsy fitokisako ny ankolafy roa hafa, fa ny legalista hatrany aloha no voaenjika sy mahazo baomba mandatsa-dranomaso isak'izay mandeha toeran-kafa. Voalohany, raha niezaka ny hametraka teti-panorona tsikelikely teto aho tamin'ny alakamisy 10 septambra 2009 tamin'ny alalan'ny lahatsoratra mitondra ny lohateny hoe : "Inona aloha no atao raha hampandroso ny tolona?" ,dia tratran'ny hazakazaka arahin-tosika tamin'ny alalan'ny fahatongavan'ny solontenan'ny ankolafy Zafy Albert tao amin'ny Magro. Vokany, faly ny olona fa handeha ho any Ambohijatovo indray. Nandika avy hatrany ny efa nosoratako tao hoe: "Nampitandrina aho ny tsy idirana na oviana na oviana amin'izay mety hitarika herisetra, na ny fanaovana herisetra satria fantatra ny tsy fahatomombanan'ny fifandaminana ao amin'ny tolona hamerenana ny ara-dalàna" ny zavatra natao. Moa tsy izay indrindra ve no nitranga tamin'ny zoma 11 septambra 2009 sy ny asabotsy 12 septambra 2009? "Tenenina foana fa he-e-eh!"
Nandritra ny herinandro dia nilalao ara-kiafina sy fanenjika tamin'ny mpitandro ny filaminana, nanome vahana ny mpanakorontana teny Analakely fotsiny, ireny mpanakorontana ireny anie ny hanao barazy hakana vola no mahamay azy fa tsy mahalala izay tolonao any izy e! Nandeha teny ny andro, teo dia tsy fantatra loatra, varimbariana ve ny mpitolona sa leon'ny baomba mandatsa-dranomaso, fa tena adino mihitsy ny fivoriana fifanentanan'ny mpiara-mitolona. Nitendry vatamarobokotra (clavier) indray ny tena handefa ny hafatra mitondra ny lohateny hoe: "tsy henatra akory ny maka bahana" tamin'ny 18 septambra 2009 satria nilaina ny fanetre-tena hiverina indray eny Ankorondrano Auditorium. Nandritra io fotoana io tokoa, nifanentana ny olona ary nandefa antso tamin'ny radio mba hisian'ny hetsika eny Ankorondrano indray. Nohenoina ny antson'ny maro ary dia notanterahina indray izany ny alakamisy 24 septambra 2009.
Tonga tokoa ny fotoana, mbola tsy maro tahaka ny taloha ny olona tonga teo, tsapa ho ningaingaina fatratra anefa ny andro ary dia ny hain'andro izany no tena mianjady amin'ny mpitolona. Mbola tsy vory tsara akory ny mpitolona rehetra dia raikitra avy hatrany indray ny filazana tamin'io fotoana io fa nanao taratasy fangatahana ny kianjaben'i Mahamasina ny ankolafy telo tonta (fomba filaza fa toa ny ankolafy Zafy Albert sy ankolafy Ravalomanana ihany no hitan'ny olona) ary ekena izany ho amin'ny asabotsy 26 septambra 2009. Inona sahady ary ity, hoy aho anankampo, ary dia niteny tamin'ny olona akaiky ahy aho hoe jereo tsara raha hisy izany Mahamasina izany fa ny miaramila sy ny zandary indray no te-hitoratoraka baomba mandatsa-dranomaso aminao, mba tsy ilazako hoe atosiky ny mpitarika indray isika mba hitomany sy ho leon'izany mitolona amin'ny alalan'ny fivoriana eny Ankorondrano izany. Tsorina etoana fa tamin'io andron'ny alakamisy io dia nihorakora-pandavana ny legalista tonga tao Ankorondrano fa ireo mpitarika tao no nanitrikitrika fa efa am-pelatanana mihitsy ny taratasy. Tsy teto an-toerana ny tena tamin'io fotoan'ny asabotsy manaraka io saingy iarahan'ny rehetra mahalala ny tohiny. Dia voafandrika indray ny legalista ka hoy aho nisento hoe: "Tenenina foana fa he-e-eh!"
Amin'izao fotoana izao indray, taitaitran'ny hevitry ny sasany hoe hitsena ny solontenan'ny SADC amin'ny alalan'ny horakora-panoheran'ny dinôzôro politika vitsivitsy milaza ny tenany ho "Herin'ny fanovana" eny amin'ny lalana andalovan'ireo vahiny ireo hatreny Ivato izao indray ny "sasantsasany" amin'ny legalista, sy ny mpitarika azy, dia tsy te-hanaiky lembenana fa mihevitra hitondra sora-baventy hitaky ny fampiharana ny satan'ny tetezamita nosoniavina tany Maputo ihany koa. Asangodingodin'ny haino aman-jery amin'ny Asabotsy na alatsinainy na talata ireo mpanelanelana ireo no ho avy dia efa saritaka ho an'izay mihevitra ny handeha any indray izany. Dia mbola tsy hinoan'ny legalista teny indray ve aho raha hilaza fa mbola fandrika mivelatra ho azy, hivoaka ny kianjan'ny ara-dalàna eny Ankorondrano, indray izao mody fanentanana hitsena ny ahiny eny Ivato izao? Voalohany: raha samy ho tonga eny ny roa tonta dia tsy maintsy hisy ny fifandrangitana ary hisy ny tsy hahatanty, na mody misy mandefa tora-bato tampoka avy any dia fifanjevoana tanteraka no no tohiny, tsy hanelanelana velively ny mpitandro ny filaminana fa hanampy ny TGV. Noho izany: raha mba manana fahendrena tsy hampifandrafy ny samy Malagasy ihany koa ny milaza ny tenany fa mpitondra eto Madagasikara dia manana adidy handrara ny rehetra tsy hanao fihetsiketsehana amina toerana iray (Ivato seranana) amin'io fotoana io.
Raha mitady ny hisian'ny ady an-trano eto Madagasikara indray moa ry zareo dia tokony hanao fanentanana makotroka amin'ny fitsenam- panoherana ny SADC izay tiany atao. Dia tahaka izany ihany koa no lazaiko amin'ny legalista rehetra na mpitarika na olo-tsotra: raha tianareo ny hisian'ny ady an-trano nefa ianareo tsy manana fitaovam-piadiana mba hiarovan-tena mifanentàna hitsena eny Ivato seranana ihany koa, fa tsy mijanona eo amin'ny Magro Ankorondrano, mba hanaovan'ny sasany tambabe sady lavidavitra ihany ny toerana. Ny ahy moa ny mba faniriako ao anatin'izany rehetra izany dia ny tsy hitenenako fanintelony (Jamais deux sans trois moa?) hoe: "Tenenina foana fa he-e-eh!"
jentilisa, Antananarivo 02 oktobra 2009 amin'ny 01: 22 maraina
Tany ampita andrefan'ny manodidina an'Alaotra iny ny tena, noho ny raharaham-pianakaviana, nanomboka ny zoma 25 septambra ka hatramin'ny alatsinainy 28 septambra koa aza tsiny indrindra raha heverinao ho elaela aho no tsy namaham-bolongana. Toa hafa ihany no nahazoana ny fandehan'ny raharaha tao amin'ny Firenena Mikambana (Misy lahatsoratra Global Voices teny anglisy nadikako ho teny malagasy rahateo ato) nandritra ny tontolon'ny Alakamisy sy ny Zoma tany lavitra tany.
Nanontany vaovao tamin'ny olona taty Antananarivo ny tena ny alin'ny Sabotsy, nanontany ny fandehan'ny raharaha, ary dia nitombina ny ahiahiko fa tsy hisy fivoriana vanona izany ao Mahamasina ao, fa mbola fandrika navelatra ihany iny. Natatatatako ho fanodikodinana ny sain'ny olona tsy hieritreritra izay hivory ao Ankorondrano Magro ireny toe-javatra ireny, sady izany rahateo no eritreritry ny nanatrika magro tamin'ny alakamisy nilaza ny tsy tokony ivoahana ny toerana intsony nihorakora-panoherana izany handeha toeran-kafa izany ny andro Sabotsy (Efa fisarahan-kevitra aloha izany!). Azo heverina ho nanaiky tsy sazoka fotsiny ny mpanatrika rehefa nanizingizina ny mpitarika fa efa ampelatanana ny taratasy fanekena hanaovana ilay fivoriana.
Nitantara ihany koa ilay olona nanontaniana fa henjana tokoa izao tenin'ny solontenan'i Kôngô tao amin'ny Firenena Mikambana izao nilaza ny solontena malagasy ho "sans qualité". Noheveriko fa tamin'ny alakamisy ihany no nisy tantara, hay hafa mihitsy ny tantaran'ny andro zoma ka tsy azoko ny resaka raha tsy tonga teto Antananarivo mihitsy aho. Ho tahaka ny ahoana re izany ny fahazoan'ny sarambambe Malagasy any ambanivohitra rehetra any raha izaho izay mpanaraka tsy tapaka ny vaovao aza no niala kely fotsiny dia very tanteraka?
Izay no ela fa hitodika any amin'ny lohatenin'ny lahatsoratra aho. Tohin'ilay fanentanana nataoko tamin'ny herinandroihany izy ity. Fomba iray hanehoana ampahibemaso sy an-dalambe ary any amin'ny birao sy ny toerana rehetra misy ahy ny fanoherako ny fanonganam-panjakana misy eto Madagasikara. Namakafaka hatrany izay tokony hatao ny tena hany ka nahita ity hevitra manaraka ity. Nanomboka ny talata 29-09-2009 aho dia mitondra pin's kely hatrany mipetaka amin'ny ankavian'ny akanjoko. Tsy maninona ilay pin's na maneho inona na maneho inona fa ny ao an'eritreritro raha mitondra io amin'ny toerana rehetra aho dia "manambara sy maneho amin'ny rehetra aho fa manohitra ny fanonganam- panjakana misy eto Madagasikara ary manohitra ihany koa ny herisetra amin'ny lafiny rehetra". Hevitro ahy manokana izay, koa raha resy lahatra ianao dia manaova toa ahy ihany koa. Rehefa pin's na insigne tsy voatery miresaka politika io fa mety no pin's an'ny orinasanao aza no atao amin'ny ankavian'ny akanjonao dia entinao maneho amin'ny manodidina anao io fa manohitra ny fanonganam-panjakana ianao ary miray fo amin'ireo izay mitolona isan'andro saingy mamita ny adidinao eo amin'ny fiainana an-davanandro.
Raha mbola mahamenatra anao kosa ny fanaovana io dia tsy hitako intsony izay azo atao ho anao fa aleo mitsotra hoe efa mety amiko ny toe-draharaha amin'izao fotoana izao. Rehefa tsy manana pin's na insigne (toy ireny apetaka any ampiangonana ataon'ny sampana fitadiavam-bola ireny) dia ataovy bokotra tsotra izao zairina eo. Ampitampitao amin'ny namana sy ny mpitarika mihitsy aza izao hevitro izao fa tsy mahafantatra aloha aho hoe voarara an-dalambe ny fanaovana pin's e! Araho maso aho ary bedeso raha toa hitanao fa tsy mitondra pin's rehefa mifanena aminao.
jentilisa, 30 septambra 2009
P-S: 30 septambra 1895 : nitsangana ny saina fotsy teo Manjakamiadana. Resy ny tafika malagasy... koa hanangana ny saina fotsy ve ianao sa menatra ve ianao raha tsy mahasahy maneho ampahibemaso amin'ny fomba bitika dia bitika ny tsy fankasitrahanao ny fanonganam-panjakana?
Ela ny ela fa mipoitra tsikelikely ihany ny marina. Toa tsy misy miresaka loatra ho'aho ity hotantaraiko manaraka ity eto an-tserasera nefa dia gazety malagasy no nahitako azy fa ny gazety taratra laharana 1693 nivoaka tamin'ny 23 septambra 2009 ihany no ampelatanana. Namoaka io gazety io ao amin'ny pejy faharoa fa "Mandrahona ny hilahatra eo Ambohitsorohitra" ny rezervista tanora, nitolona tamin'ny andron'ny TGV. hidina an-dalambe izy ireo hitondra sora-baventy satria tsy tanteraka ny fampanantenana natao tamin'izy ireo, toy ny hanomezana asa ho azy ireo tahaka ny hoe fampidirana azy ho miaramila ary hotsinjovina manokana ny rezervista nanohana ny tolona.
Lasa ny saiko, fotoana taiza ho aiza tokoa nandritra ny tolona moa izy ireo izany no nandray anjara tamin'izany tolona izany? Ary inona avy no anjara andraikiny nandritra ny tolona nataony. Asa raha mba tsikaritrareo fa miampanga tena ry zareo ireto no sady miampanga ny TGV ihany koa. Sao dia misy mieritreritra fampitahana amin'ny zana-dambo 2002 ary aloha ka aleo avahana tsara.
Tamin'ny 2002, rehefa tsy nety niditra an-tsehatra loatra ny tena miaramila dia nisy ny fiantsoana olona ampahibemaso sy tamin'ny alalan'ny haino aman-jery ho an'izay hanao raharahana miaramila. Tao Ambohitsorohitra ireo olona ireo no nantsoina ka nofanina avy eo hampandry tany. Mazava tsara fa ampahibemaso no niantsoana ireo olona ireo. Noho izy ireo notarihin'ny Jeneraly Razafindralambo, tamin'izany fotoana izany no nahazoan'izy ireo ny anarana hoe Zana-dambo. Ny iraka nampanaovina ireo Zana-dambo ireo dia ny hanafaka ny tanàna na faritany manodidina tsy ho eo am-pelatanan'ny filoha Ratsiraka intsony. Nianatsimo ny iraka voalohany indrindra, dia nianavaratra andrefana ary niafara tany atsinanan'i Madagasikara.
Tamin'ity taona 2009 ity kosa aho tsy nandre na oviana na oviana fa mandray rezervista ny TGV, handray fiadiana na fitaovam-piadiana. Noho izany tsy mahalala ny andraikitr'izy ireo sy ny iraka ampanaovina azy ireo. Marihina indray mandeha fa nolazaina hoe Tanora ireo rezervista ireo. Mahatadidy tsara kosa indray anefa aho fa tena manana paik'ady ara-miaramila sy tena Vonona tokoa ny tariky ny TGV nandritra ireny tolona tamim-bato nataony rehetra, toy ny nanafihany ny 1RM1 tamin'ny 16 febroary 2009 sy ny 4 marsa 2009 nandravana ny fihetsiketsehana teo amin'ny kianjan'ny 13 mey. Tsy adinoina ny andro nanafahana ny mpianatry ny Lisea frantsay Ambatobe tratra takalon'aina tsy fidiny tao amin'ny sekoly nianarany. Tena ady no nataon'izy ireo tamin'izany fotoana izany fa tsy nisy basy hita avy amin-dry zareo kosa. Kanjo hay nisy fampanantenana ny hampanaovana azy ireo ho miaramila raikitra, na asa hafa ho azy ireo raha mandray anjara mavitrika amin'ny ibaikoana azy izy ireo.
Nahatadidy tsara kosa anefa aho, fony vao nahazo ny fahefana i Andry Rajoelina fa vao jerena ireo "miaramila" miandry ny lalana andalovany handehanany mody dia tsikaritra ho tsy tena miaramila mihitsy izy ireo, na dia mitana basy aza, ary tsy vitsy no efa antitra na lava volo nefa tsy manamboninahitra (inay anie nalaiko sary izy ireny). Ny tao an-tsaiko avy hatrany raha vao nahita azy ireo aho dia hoe :"miaramilan-dRamaroson (Alain) angaha ireny?" Manao fanamiana sy mitana basy soa amantsara ry zalahy ireo tamin'izany fotoana izany.
Koa raha tsy nisy ny fiantsoana ampahibemaso ny rezervista sy fanomezana fitaovam-piadiana mahery vaika azy ireo, moa diso ve aho raha milaza mazava hoe mersenera ireo mandrahona ho eny Ambohitsorohitra amin'ny Zoma 25 septambra 2009 ireto fa tsy izany lazain'ny gazety hoe rezerista izany? Fanarontsaronana ny marina tsy hivandravandra loatra ka hanafintohina ny maro ny mody iantsoana azy hoe rezervista.
jentilisa, 23 septambra 2009 amin'ny 23:10
PS: raha misy ny hametraka hevitra: soraty amin'ny vakiraoka (na blocnote na notepad na...) aloha ny hevitra tianao apetraka. Rehefa vita izany vao ankotrihinao ny takelaka (actualiser) dia fenoinao ny banga rehetra eo amin'ny fametrahan-kevitra. Ataoko fa tsy ho very ny hevitrao amin'izay fotoana izay.
Antsoina ny Malagasy rehetra mpanara-dalàna sy mandà hatramin'ny farany ny fanonganam-panjakana eto Madagasikara sy manerantany hanomana ny fanehoan-keviny talaky masoandro amin'ny Sabotsy 3 oktobra 2009 ho avy izao indrindra indrindra. Ny fihaonana dia hanomboka amin'ny 11 ora atoandro ary hofaranana amin'ny 2 ora folakandro raha ela indrindra na mety ho fotoan-gasy aza ny fanombohan'ny fotoana. Entina amin'izany fotoana izany ny sainam-pirenena malagasy. Fotoam-pivavahana ho an'ny firenena no hanombohana ny fotoana, tsy atao betsaka ny kabary fa ny fanentanana isan-karazany no tena andravahana ny fotoana.
Ho an'ny eto Madagasikara manokana dia entanina avokoa ny isan-tanàna. Ny eto Antananarivo sy ny manodidina ary ireo izay manam-pahafahana ho tonga aty Antananarivo hanao ny fihaonana ao amin'ny Magro, na kianjan'ny ara-dalàna Ankorondrano. Entano ny namana sy ny tapaka rehetra fantatrao ho tonga amin'io fotoan-dehibe io satria iankinan'ny fiainam-pirenena mandrakariva ny fahatongavanao. Tsy hihoatra ny vala isika fa hanamafy kosa ny hampiharana satan'ny tetezamita notontosaina tany Maputo. Asehontsika fa tsy vondrona na antoko be tsy andraofana tsara hakana hevitra fa ny vahoaka malagasy iray manontolo.
Miala tsiny aho raha manao io lohateny sy io lahatsoratra io. Tsy fikambanana na ny hetsika mpanohana ny ara-dalàna na ny antoko ao aminy no miantso io hetsika io fa izaho izay manoratra. Ao anatin'ny teti-panorona isika koa dia manetsika vato aho hiasan'ny rehetra ao anatin'izao toe-draharaha politika eto Madagasikara izao ka na tokony ho soso-kevitra aza izy io dia lasa fanerena mihitsy. Amin'io fotoana lazaiko io no fotoana heveriko fa mety hisehoan'ny mpitarika rehetra izay voatery miafina miseho eo anatrehan'ny olona, ary tsy tokony hatahotra ny hosamborina indrindra indrindra. Raharinaivo Randrianatoandro irery ihany no nandray ny andraikiny (nifafa ny kihony) tamin'izay nataony na dia ny mpitarika legalista rehetra aza no voafandrika tamin'ny 11 septambra 2009 lasa teo. Anaovana ramatahora ny hosamborina hatrany ve dia nilefitra tokoa? Olana eo amin'ny ankolafy Ravalomanana ny tsy fananana olona sahy miatrika nefa tsy manao herisetra na mampirona ho amin'ny herisetra. Hitako ihany ny mpitarika sasantsasany tamin'iny 11 septambra 2009 iny, teo anoloan'ny kianjan'ny 13 mey teo, be hevitra amin'ny hoe "tokony hanao tahaka izao na tahaka itsy" ireo andian-jatovo teo anoloan'ny Hotel Glacier, nefa tsy olonao akory ireo ary efa feno mpitsikilo mpampirisika manodidina anao. Ny tena mpitarika dia eo alohan'ny rehetra, mahafehy ny miara-dia aminy ary mahasahy manohitra sy misambotra ihany koa ireo mpitoratoraka sy mpanakorontana fa tsy manao tazandavitra fotsiny. Ataovy ho ohatra indray eto i Malcom X.
Eo ankilany ihany koa ny fandambolamboana avy amin'ny ankolafy hafa tsy hanao fihetsiketsehana intsony mandra-pahatongan'ny 6 oktobra hiheverana ny momba an'i Madagasikara hotontosaina eto Antananarivo, hanaporofoana eo amin'ny vahiny mandalo amin'io fotoana io fa efa manaiky ny FAT, na nilefitra eo anatrehan'ny FAT avokoa ny vahoaka rehetra. Mbola hanaiky hofitahina fanindroany amin'ny fitaritan'ny hafa indray ve? Sa rehefa tsy manohy ny hetsika ampahibemaso intsony mandra-pahatongan'io 6 oktobra io dia deraina hoe "hendry"? Fa rehefa tsy hanao na inona na inona kosa aloha amin'io fotoana io dia efa filavoana lefona ankitsirano tsotra izao izany. Tsy aleo ve isika miala nenina amin'ny fanaovana fihetsiketsehana amim-pilaminana mba hisorohana ny fihetsika famoizam-po izay mety hitranga amin'ny olona?
Mandra-pahatongan'izany fotoana izany kosa indray dia entanina ny be sy ny maro hifehy tapa-damba manga tanora ( lokondanitra atoandro), na hisalotra akanjo manga rehefa miantsena, handeha hianatra, handeha hiasa, hitsangantsangana na ho aiza na ho aiza ho mari-mpifankafantarana sy ho fanehoana fa manohitra ny jadona sy ny fanaovana herisetra isika. Raisiko etoana ny soso-kevitr'i Pov amin'ny hanaovana izay mari-pamantarana izay. Raha misy ny manana soso-kevitra tsara amin'ity zavatra iray ity dia raisina an-tanandroa izany. Manomboka ny alatsinainy 28 septambra kosa indray no anaovana ity mari-pamantarana ity. Ilazao ihany koa ny namana sy ny sakaiza rehetra. Soso-kevitra avokoa izay rehetra nosoratako izay fa anjaran'ny tsirairay indray no mieritreritra sy mifampidinika.
Lalao malagasy mampiasa saina ny fanorona, satria mampiasa saina dia misy tetika ao anatiny mba handresena ny mpifanandrina amin'ny tena ao anatin'ny lalao. Nanoratra ny teny hoe diabolika indray aho rehefa tsy hitako izay ilazana azy amin'ny teny malagasy fohy na voambolana malagasy tokana. Amin'ny lalaontsaina Japoney sudoku, izay lalaontsaina mahafinaritra ahy indrindra amin'izao fotoana izao na dia tsy manam-potoana loatra ialana voly aza aho, dia misy dingana efatra : Misy ny lalao ho an'izay vao mianatra (mora), misy ny ho an'ny eo ho eo ihany (antonony), misy ny ho an'ny efa mahay (sarotra) ary misy ny antsoina hoe diabolika (feno fandrika). Ny lalao diabolika izany dia lalao tena sarotra dia sarotra tokoa, mody maneho endrika mora izany ilay izy kanjo tena feno fampisafidianana ka raha kamokamo maika hahavita dia eo ianao no raisina. Tahaka izany indrindra ny paipaika misy eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Miasa dia miasa ny teti-panorona diabolika hampandresena ny mitondra ankehitriny.
Diabolika satria rehefa mitodika eny amin'ny mpanohana ny FAT ny legalista dia ny "fozaorana" no tena eritreretiny bebe kokoa fa tsy ny mpibaiko ao ambadik'izy ireny. Toa minia mijery volonkoditra sy saranga, lazaina ho ambany na ivelan'ny seha-pihariana tsy mandoa ny hetra sy ny haba rehetra amin'ny fitondrana fa jamba kosa tsy mieritreritra fa misy ireo mpanankarena na olona tsongoinolombolo eo amin'ny fiaraha-monina mitango hatrany ny harem-pirenena.
Diabolika rehefa ny olona rehetra heverinao ho manana ny lanjany sy ny anjara toerany teto amin'ny firenena no mamerimberina mandrakariva fa tsy hita loatra ny heloky ny boaikely, na avelao aloha hitondra izay efa eo ahitana izay vitany, nefa ny lalana alehany aza mivarina mankany amin'ny hatsana fa tsy vitan'ny hoe misisika mankao amin'ny kizo. Olona nipetraka tsy tamin'ny alalan'ny safidim-bahoaka ve no avela hitondra, ary hita mivandravandra izao fa lasa manjaka dia manjaka tokoa ny andian-jiolahy?
Diabolika rehefa misy mampilalao ny fivondronan'ny "telo tonta" nitondra teo aloha ny mety tsy ho ao anatiny akory. Ohatra nivandravandra tamin'izany ny "hetsika lehibe" nodradradradraina ho tamin'ny 19 septambra 2009. Rehefa nitambatra ny telo tonta dia lasa ny ankolafy Zafy Albert avokoa no filoha isam-paritra. Ny maro amin'ny mpitarika legalista kosa anefa dia voatery niafina noho ny "raharaha 11 sy 12 septambra". Mampanontany tena ihany hoe tena mivondrona tokoa ve ny telo tonta na dia vonjimaika fotsiny aza? Tsy mahita olona manana ny antsoina hoe "charisme" rahateo aho ao amin'ny ankolafy legalista izay tena toavin'ny mpitolona. Efa nivelatra rahateo ny fandrika amin'izay hisian'ny andian-jatovo teo amin'ny vavahadin'ny magro hitoratoraka fiara mandalo raha nanao fivoriana tao Ankorondrano teo ny legalista.
Diabolika raha mbola misy ny minia fa tsy misy vondron'olona mahay stratejia goavana, mety karamaina na navondrona firenena goavana iray, ao ambadik'izao teti-panorona diabolika izao. Tsy manao na inona na inona fa mitazana kosa anefa ny firenena goavana hafa eo ankilan'izany. Na inona na inona filaza, tena midona any amin'ny sarambambe hatrany ilay hoe "lasa any New York i Andry Rajoelina". Misy fifandraisana diplaomatika goavana dia goavana miasa ao ambadika ao matoa tonga amin'izao sehatra izao ihany ry zareo. Aiza ho aiza kosa ny fivondronan'ny olona stratejy ankilany hilalao izao fanorona diabolika izao? Toa ny mandeha singatsingany no tena betsaka, nefa ny akanga maro tsy vakin'amboa!
Diabolika satria tsy maintsy ampiasaina ny faharetana "endurance", tsy maintsy ikipiana ny fahasahiranana ara-bola mihatra amin'ny isam-pianakaviana izay mahakivy ny maro tsy hanoratra loatra intsony amin'izao fotoana izao, raha tiana ny handresy na farafaharatsiny hifandanja amin-dry zareo eo amin'ity fanorona politika, mora mankaleo ny malagasy ity. Diabolika izay eritreritra milaza ho leo politika izay satria ho entin'ny olona amin'izay tiany anaovany anao foana ianao raha izay no ataonao. Mbola ho aiza, hoy i Kaina? Anjaran'ny tsirairay no manohy na mamakafaka.
Efa tokony ho tamin'ny alatsinainy 14 septambra 2009 no efa niverina teny amin'ny kianjan'ny ara-dalàna avy hatrany ny mpanohana an-dRavalomanana rehefa hita fa sarotra ny idirana an'Ambohijatovo sy ny kianjan'ny 13 mey. Ninia aho ny nangina tamin'ny resaka tolona rehefa nolazaina avy hatrany fa hananika an'Ambohijatovo hiaraka amin'ny mpitarika sasantsasany ao amin'ny ankolafy Zafy Albert ny mpitarika ny tolona mahazatra eny amin'ny kianjan'Ankorondrano.
Hitantsika fa tsy fantatra be ihany izay tena marina amin'ny hoe "hiaraka hankeny Ambohijatovo ny telo tonta" tamin'iny andron'ny zoma 11 septambra iny. Natokitoky olona befahantany ny mpitarika ary dia noheveriko fa voafandrika raha tsy nisy ny teti-panorona mazava. Nametraka ny tenako ho mpitati-baovao tsotra aho ary niniako natao ho lohateny mibedy ankolaka ny mpitolona hamerenana ny ara-dalàna ny lohateny hoe "izao izany no atao hoe manao action?" Efa tsapako ihany manko fa fandrika natao tamin'ny legalista ihany ilay fanaitairana ho eny Ambohijatovo nefa ny fanomanana stratejika hiatrika ny zava-drehetra ho amin'izany fidinana an-dalambe izany tsy mbola vonona akory. Efa teo ampanoratana tskelikely ireny mihitsy aho no nisy ireny toe-javatra tamin'ny faran'ny herinandro ireny, mbola tsy tena fotoanany tamin'iny araka ny fijeriko. Mba misy fotoanany avokoa manko ny tetika rehetra.
Na misy aza ny esoeson'ny sasany, ny mampiavaka ny tolona ankehitriny dia ny fitandroana hatrany ny soatoavin'ny baiboly. Tsy hain'ny mpanao politika ny manetry tena fa hain'ny mpandala ny ara-dalàna izany raha ny tokony ho izy. Noho izany, ny fiverenana mankeny amin'ny kianjan'ny ara-dalàna tsy fihemorana velively fa fakana bahana handrosoany amin'ny tolona araka ny tokony ho izy. Deraina manokana Atoa Fetison Rakoto Andrianirina tamin'ny nandraisany fanapahan-kevitra hametraka iny fanarambaran'ny ankolafy Marc Ravalomanana iny. Mbola tsy mipetraka tsara ny fiangaviako mba ho amin'ny 12 ora sy sasany farafahatarany no hanombohan'ny fotoana saingy efa zava-dehibe amiko ny fitodiana eo amin'ny kianja fanoherana ny herisetra amin'ny lafiny rehetra.
Ny fanohizana ny tolona rehetra dia tsy maintsy miankina be dia be amin'ny fifampiarovan'ny mpitolona sy ny fahasahiana mitory ny mpanakorontana hampadio ny tolona. Toa lesoka ihany manko ny fiatahana fotsiny ireny olona ireny fa tsy ny mahasahy manandrina azy ireny, koa tsy mahagaga raha raisin'ny sasany bambaray ny mpitolona sy ny mpanakorontana. Nahita ny toe-javatra nitranga tamin'ny faran'ny herinandro ireny aho ka mba mahita ihany ny fandehan'ny raharaha tamin'ireny fotoana ireny.
Vaovao an-kelika
Tsy miteny hoe vaovao an-tselika aho fa vaovao ankelika no soratako ary dia raiso tsara araka izany ny tiako soratana. Nisy ny nampita ity vaovao ity ka ampitaiko etoana fandrao mba misy ihany ny ilàna azy. Vaovao fampitandremana ilay izy, ka mampita fotsiny aho eto na dia somary avadiko amin'ny fomba fanoratro aza ilay izy indraindray hanakonana ny mpanome ny vaovao:
Tsy nahomby aloha ny famelomana ny adim-poko teto Madagasikara ary dia tetika hafa indray no naroson'ny Frantsay. Akorontany amin'ny fomba hafa indray ny firenena amin'ny fanasamatsamahana ny firenena tahaka ny any Afghanistan (Sy Somalia araka ny filazan'ny "Filohan'ny tetezamita vaovao" Monja Roindefo). Ny anton'izany dia ny hitavanana manontolo tsy amin'ahiahy ny harenan'ny firenena. Ny tetika hanaovana azy kosa dia ny hampiroboroboana ny fanaovana heloka bevava, toy ny miaramila mitam-piadiana mahasahy mitifitra sy mamono avy hatrany. Ny fitaovam- piadiana ampiasaina dia izay efa naondran'ny Mafiosi Okrainiana eto Madagasikara. Nisy aza fitaovam-piadiana vita Isiraeliana mahatody lavitra sady mahatingina tsara izay kendrena (Laser) novidian'ny Frantsay, ka rehefa narahan'ny Mossad (sampam-pitsikilovana Isiraeliana) ny toerana nandehanany dia teto Madagasikara no niafarany fa tsy fantatra kosa ny antoko-tafika hampiasa azy ireo. Ary farany (sady fototry ny hafatra) nampitandrina ny mpanome ny vaovao an-kelika taty amiko fa misy koa ny tetika hitifirana ireo mpitarika ny fampanajana ny fifanarahana tany Maputo (ny ankolafy telo). Ny tena nahasosotra ny Frantsay moa dia ny fitoriana napetraky ny ankolafy Ravalomanana tany amin'ny Firenena Mikambana momba ireo nosy manodidina an'i Madagasikara izay bodoiny hatramin'izao fotoana izao. Hatreo ny mesazy.
Farany, ampahatsiahivo ahy ny fivondronam-ben'ny mpanendaka etsy Ambodifilao fa tena maro dia maro tokoa ry zareo. Mbola misy dia haleha indray ny tena. Manontany ihany aloha aho hoe: "Tsy maintsy handehanana ve ny hidina eny an-dalambe ny sabotsy 19 septambra 2009 raha tsy ampy ny fiomanana.
Ary ny namany sady ny praiminisitrany ihany no nanongana azy, no tohin'ny lohateny izay omeko anareo. Fomba fijery ny toe-java-misy amin'izao fotoana izao ity nosoratako ity. Izay mpamaky ny bolongako dia mety ho nahatadidy ny nosoratako tamin'ny faran'ny volana janoary 2009 nanao lohateny manontany hoe: "TGV sy EMMO NAT: Tontosa ve ny fanonganam-panjakana?" Tontosa tokoa ilay fanonganam-panjakana roa volana latsaka taty aoriana. Ankehitriny kosa aho tsy hametraka intsony ilay lohateny manontany fa tsoa-kevitra avy amin'izay taratra ankehitriny no nampisongadina ny lohateny avy eo.
Voalohany, raha nanao fanambarana i Andry Rajoelina ny amin'ny hananganan'ny "Praiminisitra" Monja Roindefo ny governemantan'ny fampihavanam-pirenena, dia tsy naheno na oviana na oviana aho tamin'io fotoana io fa hotendreny ho "Praiminisitra" aloha i Monja Roindefo. Tao an-tsaiko avy hatrany ny toy ny nataon'ny filoha Ravalomanana tamin'ny 17 mars 2009 izay niadian-kevitra tamin'ny hoe fialana na tsy fialana iny fanambarany iny, ny hita fotsiny aloha amin'izao fotoana izao dia efa tsy filoham-pirenena intsony i Marc Ravalomanana. Dia mifanahatahaka amin'izay indrindra ny fanambaran'i Andry Rajoelina tamin'ny takarivan'ny 28 aogositra 2009. Mahazo miverina mihaino ny fanambarana nataony isika rehetra hanamarina na handiso izany filazako izany. Namerimberina fotsiny izy hoe "Praiminisitra Monja Roindefo" fa tsy naheno aho hoe "hotendreko ho praiminisitra indray".
Faharoa, rehefa nisy indray ny fanambarana ireo ho ao anatin'ny "governemantany" dia nisy "fihoaram-pefy" nataon'ny "Praminisitra" Monja Roindefo: ny fanendreny ny filoha lefitry ny tetezamita sy ny filohan'ny filankevitry ny tetezamita. Ny ankamaroan'ny olona dia nihevitra fa fahadisoana eo amin'ny fombafombam-pandaharana eo amin'ny fitondrana iny nataon'ny "Praiminisitra" Monja Roindefo iny. Izaho kosa dia nahatsapa fa matoa ninia nanao ireo fanambarana ireo i Monja Roindefo dia efa nihevitra sahady izy tany anatiny tany fa efa izy izao no "ambonin'ny filoha lefitry ny tetezamita". Tsy mandehandeha foana ireny fihetsika isan-karazany ireny.
Fahatelo, rehefa nanao fanasana fanintelony indray ny Pr Zafy Albert tamin'ny 10 septambra 2009 dia nanaiky ny hihaonan'ny efa-tonta i Andry Rajoelina, ary izy Andry Rajoelina mihitsy no nametraka ny fotoana sy ny toerana hoe ny alahady 13 septambra 2009 amin'ny folo ora maraina eo amin'ny Lapan'ny fitaratra Anosikely. Tsy nanaiky io fihaonana io anefa ny "Praiminisitra" Monja Roindefo ka nanambara fa tsy hanatrika io fihaonana io ry zareo. Ny siosio an-tserasera no namakiana fa nalefa tany Nosy Be i Andry Rajoelina "hiala sasatra" fa ny tena antony dia ny hanakanana azy tsy hanatrika ilay fotoana. Taratasy no nampandrenesana indray ny tsy hahatongavany. Tsy fantatra izay faneriterena nahazo azy ka nanaovany indray taratasy tsy fahafahana manatrika ny fotoana teny Anosikely. Azo Ambara manomboka hatreo fa mandray an-tanana mivantana ny raharaham-pirenena ny "Praiminisitra" Monja Roindefo.
Miandry isika hoe rahoviana no hiteny i Andry Rajoelina ary inona no hoteneniny. Ny zava-misy ankehitriny, toy ny fitsenan'ny CEMGAM ny Jeneraly Rasolomahandry sy ny fifampiandrasan'ny RFI sy ny FIS dia fanomanan-tsaina ny mpanohana ny ankolafy Andry Rajoelina sy ny mpanohana azy avokoa fa "hiova" ny fitantanana ny firenena. Ka ahoana ary hoy ianao, tsy efa niongana ve i Andry Rajoelina?
Mifangaroharo be ihany ny hevitra mikasika ity tranga tamin'ny alatsinainy 14 septambra ity. Indreo ny sary, anjarantsika ny maminavina. Ahoana no nahamay ity fiara vaovao ity? Misy ny milaza fa fanafihan-jatovo no nisy ka nandoro ny fiara rehefa nanaparitaka ny olona nivorivory ny mpitandro ny filaminana. Ireo izay nanatri-maso rehetra niresaka tamiko kosa, sy niresaka tamin'ny mpanao gazetin'ny matv dia nanitrikitrika fa avy amin'ny baomba mpandatsa-dranomason'ny miaramila no niteraka ny afo.
Ny zavatra hita aloha dia nijanona tampoka ny fanaparitahana ny olona. Nilaza ny fisian'ny fiara may ny TVM saingy tsy nilaza izay nanao azy sy ny antony nahamay ny fiara. Nanohy nifandrangitra ireo ankolafy saingy tsy niditra tamin'ny fikasihan-tanana. Ny nahagaga ihany koa dia ireo polisy tsy nanao fanamiana maro nihaodihaody sy niara-dalana. Hamaly faty tamin'ny fanafihan'ny FIS natao azy sa inona no tena dikany?
tsy hanao be resaka aho fa ireo ny lahatsary sy ny sary hilaza azy aloha. Be mihitsy ny tiana holazaina fa hizara fotsiny aloha.
fidinana avy eny Ambohijatovo nataon'ny sasany io
mitohy hatrany
Mbola mitohy ny famoahana ny sary an!
ny sary roa farany dia maneho ireo miaramila nandrava barazy tetsy anoloan'Antanimena magro io
ary
mety hataoko tsikelikely eo ihany angamba ny fitantarana an-tsoratra izay niainana fa mbola tery dia tery ny fotoana. Marihina fa ireo sary sy lahatsary rehetra ireo dia an'i Jentilisa Madiorano avokoa.
Dia asa aloha na mifanandrify amin'ny kivazivazy mampihomehy nosoratan'ny namana Dotmg atsy ambadika atsy izy ity fa dia toy ny manome tolotra jôgôlens maimai-poana ho an'izay liana i Jentilisa ho fandraisany anjara amin'ny tolona efa nandraisany anjara tamin'ity taona ity. Koa raha maimai-poana ilay izy, tsy fantatra kosa ny kalitaony fa anjaranareo no mitsara azy.
Nampitandrina aho ny tsy idirana na oviana na oviana amin'izay mety hitarika herisetra, na ny fanaovana herisetra satria fantatra ny tsy fahatomombanan'ny fifandaminana ao amin'ny tolona hamerenana ny ara-dalàna. Efa nisy ihany ny fifampiahiahiana ka nampikatso ihany ny fandrosoan'ny tolona. Efa saiky niitatra tany amin'ny faritra ny hetsika nialoha indrindra ny fifanarahan'i Maputo voalohany fa tapaka tampoka rehefa nifanarahana ny tsy hanaovana ny hetsiky intsony. Fotoana amin'izay angamba izao hanoroan-dalana ny manam-panahy ao amin'ny tolona hamerenana ny ara-dalàna (izay efa lasa ny fampanajana ny Satan'ny Maputo indray amin'izao fotoana izao).
Dingana voalohany no lazaiko etoana, raha mahatadidy tsara ny mpitolona rehetra indrindra izay zatra ny fanombohany teny Ambohijatovo tamin'ny faran'ny volana marsa dia amin'ny atoandro fotoana firavan'ny mpiasa sy iandrasana indray ny fidirana folakandro no nampafana ny fotoana teny. Nazoto nankeny ny mpiasa manodidina iny toeram-piasana iny ka tsy nahagaga raha vetivety monja dia nangoro-potsy ny toerana. Tsy mahagaga loatra raha nanomboka hidina teny amin'ny kianjan'ny 13 mey ny mpitolona tamin'ny roa ora latsaka fahefany teo ho eo. Ankehitriny inona no mitranga? Raha mankeny Ankorondrano amin'izao fotoana izao, ny ora aloha indrindra hitako teny hanaovana ny hiram-pirenena sy ny hiram-pitolomana dia amin'ny iray ora sy sasany folakandro, izany hoe efa andalana hiditra hiasa indray ny mpiasa... indrindra fa ny mpiasa tsy miankina amin'ny fanjakana. Inona no vokatr'izany? Mialoha ny hieritreretana hankanesana eny dia efa mieritreritra izay mbola handeha hiasa hoe mba hahita zavatra sy hahara-baovao eny ve aho sa hiveri-maina lasa mody alohan'ny fanombohana ofisialy?
Inona izany ny tiako ambara? Miangavy re atombohy amin'ny 12 ora sy sasany farafahatarany ny fotoana, izany hoe ny fihirana ny Tanindrazanay Malala sy ny Madagasikara Tanindrazanay, fa tsy maintsy ho henon'ny mpiasa izany ary hihazakazaka hankeny indray ny maromaro kokoa dia ho hitanareo indray ny zavatra hafa azo atao. Miangavy mba ho ora roa raha lava indrindra no faharetan'ny fotoana ka tsy hifandrombahana ny fitenenana mba te-ho hitan'ny maro fa mahalala izay mpankeny hatrany izay mpankeny. Raha tontosa io fanombohan'ny fotoana amin'ny atoandro io fa tsy folakandro intsony dia hisy ihany ny fifampitarihan'ny samy mpiara-miasa vao mety hahomby ny dingana manaraka. Aleo tsorina aminareo fa ny hany sisa hankanesako eny Ankorondrano amin'izao fotoana izao dia efa angatahana andro tsy iasana ao am-piasana mihitsy ary tsorina fa ny mankeny no manasatra kokoa noho ny miasa... izany hoe tena tolona no atao e!
Izay kely dia kely izay nefa mety hampiova zavatra maro dia maro eo amin'ny fandroson'ny tolona no atolotro ho an'ny mpitarika sy izay manana fifandraisana amin'ny mpitarika eny amin'ny kianjan'ny ara-dalàna. Lazaiko fa be dia be ny fitarainana amin'ny fahataran'ny fotoana io nefa mba te-handray anjara ihany ry zareo. Ny tolona tsy hoe mifarana amin'ny fankanesana eny amin'ny Magro fa eny aza no fanaovana ny dingana voalohany. Asa! mbola tsy mety ve izany soso-kevitra kely dia kely izay?
Tsy misy maharesy ny TGV sy ny mpanohana azy ao amin'ny ankolafy Rajoelina eo raha gidragidra no tadiavina ary voafandrika ny hafa raha miditra amin'izany. Tsy misangisangy velively aho raha manoratra izany. Toa iniana adinoina indray ireo andro nanjombona nandritra ny tolona hamerenana ny ara-dalàna hatramin'izay. Raha nanantena ny fahamaroan'olona be indrindra ny tao amin'ny Magro Ankorondrano Antananarivo tamin'ny 26 jona 2009 dia ny nifanohitra tamin'izany no nitranga. Inona no antony? nanao izay hisian'ny fikorontanana eo amin'ny mpitolona ny FAT tamin'ny nisamborana mpitarika vitsivitsy ary dia nahomby tokoa tamin'izany tetika izany. Koa inona indray no mbola ijabahana amin'izany?
Izaho manokana dia miaro hatramin'ny farany ny fandalàna ny tsy fanaovana herisetra ary manohitra tanteraka ny fandranitana ho amin'ny herisetra. Tetika efa vita lamina ny tamin'ny 26 jona 2009 araka ny efa notantaraiko tao amin'ny lahatsoratra mitondra ny lohateny hoe "Ny tetika famonoana ny tolon'ny ara-dalàna -fizarana faharoa-" nivoaka tamin'ny 5 jolay 2009 lasa teo. Raha fehezina dia hoe mitady izay hisian'ny gidraka hatrany ireo mpanakorontana ahafahana mamono ny tolona. Afenina ao ambadiky ny antsoina hoe "Action" hatrany io fitadiavana gidraka io nefa efa voaomana hatrany paika atao hahavery anjavony ny fenitra rehefa mandeha amin'izay lalana izay. Izaho manokana dia mahamarika andian'olona hatrany isaky ny misedra zava-tsarotra ny mpitolona ao saingy nangina hatrany fandrao lazaina ho miampanga befahatany (ankoatra izay efa nasehoko sary).
Ankehitriny indray dia misovoka any anatin'ny mpanatrika any indray ireo mpampirisika ny "Action" izay herisetra no tena kendreny. Tsarovy fa tsy niomana amin'izany herisetra izany ny maro amin'ny mpitolona, ary hihemotra indray ny tsy tia gidragidra raha miditra amin'izay sehatra izay ny ao amin'ny Magro. Hatramin'izao aloha dia isaorana ny mpitarika tsy nanaiky befahatany ny sosokevitr'ireo olona mahay miresaka ireo nefa tsy ho tonga akory fa matahotra ny ipitihan'ny rà raha sanatria misy tokoa ny tahaka izany. Efa kolontsaina nanabeazana ny mpitolona amin'ny alalan'ny fivavahana hatrany ny fandavana herisetra, noho izany teti-pandravana haingana ny tolona ny fiheverana hanao action, eny fa na dia ny fivoahana ny vavahadin'ny Magro fotsiny ihany aza. Tompon'andraikitra amin'ny rà latsaka sy ny ratra izay miditra amin'izany amin'izao fotoana ary avelao handeha hanao ny azy any ireo mihevitra hitarika ho amin'izany.
Hampitodika ny maro amin'ny zava-nisy tao anatin'ny folo andro izay tsy dia voaresaka loatra aho nefa midika zavatra lehibe amin'izay mety hitranga atsy ho atsy. Tamin'ny faran'ny volana aogositra dia nisy gidragidra mahatsiravina tao amin'ny kianja Malacam Antanimena filalaovana baolina lavalava. Nisy manko ekipa sy mpilalao tsy nahatanty resy ka nitarika ady tao. Tamin'io andro io ihany teny Anosipatrana, nisy saofera fiarakaretsaka voadaroka satria voaendrikendrika ho nitondra baomba... rehefa resaka baomba dia fantatra hoe ankolafy inona no tena notaitairina tamin'izany hisian'ny fankahalana tanteraka tao aminy. Dia tamin'ny faran'ny herinandro teo indray nisy angaredona tany Moramanga nandritra ny fiadiana ho tompondakan'i Madagasikara eo amin'ny baolina fandaka. Tsy nahatanty resy tsinona ny tompontany ka nanao ankamely, tsy nahazaka intsony ny vahiny dia namaly kanjo dia nivadika ho ady saritaka izany.
Tsotra ny anton'ireo gidragidra isan-karazany ireo, voalohany ny lonilony mipetraka any amin'ny olona any ka eo no anehoany ny sorisoriny. Manomboka amin'ny fandrisihana aloha izy ireo hampibolisatra ny raharaha, ka raha sanatria mibolisatra tokoa dia na mitsoaka avy hatrany na midaroka kely koa aloha dia mandositra avy eo sady mihomehy na mitsiky ihany avy eo... manala azy... manala ny sorisory tsinona! Efa misy rahateo ny mpampirisika saingy tsy hiditra ao akory rehefa avy eo fa faly mahita fikorontanana fotsiny. Tadidiko tsara ny nataon'ny haino aman-jery tamin'ny 28 marsa 2009, fa ny vali-bontana nataon'ny avy eny Ambohijatovo ihany no nasongadiny fa ny nataon'ireo niandohan'ny toraka tsy hitanao akory. Efa ao anaty teti-panorona ihany koa izany fomba fampitam-baovao izany hiampangana ny mpanara-dalàna ho nitarika ny gidragidra. Olona efa nokaramaina ho amin'izany gidragidra izany, sy efa zatra ady tahaka ny nitranga tamin'ny 16 febroary 2009 tamin'ny nanafihana ny toby miaramila 1RM1 Analakely ve no ifaninananao sady efa zatra hetsika mifandraika amin'ny herisetra ao anatin'ny fiainana andavanandro? Ny anao anefa raha vao misy miaramila sahisahy anao dia ny mitomany migogogogo sy mandohalika eo anatrehany no mba vitanao.
Raha misy anefa ny lonilony, tsy any amin'ny fidarohana na famonoana ny olona tsy mitovy hevitra avy aminao velively no vahaolana fa fanampin'olana aza izany. Fa aiza moa amin'izao fotoana izao no ironan'ny maro an'isa kokoa no hitady herisetra, izay antony lehibe indrindra nampihena ny tolon'ny 13 mey tamin'ny tolon'ny laoranjy indray ho harahinao? Averiko indray, tsy haharesy ny ankolafy Andry Rajoelina velively ianareo raha gidragidra no tadiavinareo sady tsy voatery ho ireo metyhifanandrina aminao velively no tompon'andraikitra voalohany amin'ny toe-java-misy ankehitriny. Ninia aho namoaka ity lahatsoratra ity mialoha ny ivoahan'ny FAT faharoa izay mety hiteraka fahasorenana sy fahatezerana hafa eo amin'ny mpamaky. Fa dia saino tsara ho'aho izay tokony hatao fa aza entin'ny fo fotsiny. Enimbolana ve vita ihany ka dia...
jentilisa, talata 8 septembra 2009 mialoha kely ny 11:00 atoandro
Raha nijery indray ireo lahatsary teo aloha aho dia nampitaha ny fahavitrihan'ny olona tany amin'ny faraparan'ny volana marsa 2009 mbola teny Ambohijatovo sy ny amin'izao fotoana fotoana anoratana volana septambra izao. Hita avy amin'izany fa tsy nihena mihitsy ny fahamaroan'ny olona nanatrika izany tolona mamerenana ny ara-dalàna izany. Efa ambolana anefa no lasa. Raha nosainina indray ny an'ny TGV dia nihena am-pitoerana toa fen'antitra ny azy ireo nandritra ny roa volana nitolomany, izay tsy nahomby raha tsy niditra an-tsehatra tamin'ny fanonganam-panjakana ny andia-miaramila.
Tamin'ny 2 septambra 2009 teo aza moa ny azy ireo rehefa nantsoina ho ao amin'ny lapan'Ambohitsorohitra izy ireo dia nisy ilay filazan'i Constant Raveloson hoe notambatambazana tamin'ny limonady grenadine sy bonbon anglais. Izaho kosa nahita ireo lovia fanary feno nanerana ny ahitra sy ny mbola ifandrombahan'ny sasany izay latsaka teny amin'ny bozaka... mandrangorango fatratra ireny. Ny tsikaritra amin'ny an'ny roa tonta ve? Ny teny Ambohitsorohitra feno fakofako ny toerana nialana rehetra. Tsy fantatra intsony na nisy toeram-panariam-pako vonjimaika teny na dia efa fahazaran-dratsy ny azy ireo. Ny eny Ankorondrano kosa mahamenatra dia mahamenatra izany hanary fako eny rehetra eny izany. Tsarovy ihany koa fa ny eny Ankorondrano tsy hoe izay toerana sisintsisiny miafina rehetra dia lemana avokoa rehefa poritra fa misy ny toerana voatokana ho amin'izany ary manaja izany ny mpitolona rehetra eny. Tena samy manana ny azy e!
Dia ireo aloha ny sary tamin'ny alakamisy 3 septambra fandrao lazainao fa maao lazamasaka fotsiny ny mpanoratra. Mbola mianatra ny fanaovana azy ity moa ny tena ka ialana tsiny indrindra ny mety ho tsy fahatombombanan'ny sary omena anao.
Eto amin'ny kihon-dalan'ny tantaram-pirenena malagasy indray isika ankehitriny. Miandry avokoa izay avoaky ny anio sy ny ampitso isika. Maro no tsy te-hieritreritra afa-tsy ny hoe fiarahan'ny ankolafy efatra fantatra ankehitriny no fomba tsotra indrindra hamahana ny olana mamatotra amin'izao fotoana izao. Izaho kosa mahita fa ny foloalindahy malagasy irery ihany no mahavaha ity olana amin'izao fotoana izao raha mahita ny toe-java-misy ho olana ry zareo. Toa noadinoina tanteraka manko ny fifanarahan'i Maputo voalohany, ary misy dia misy ny fifandroritan-kevitra momba ny miaramila ao anatin'io dina io. Efa nampahatsiahiviko tany amin'ny bolongana hafa tany ihany (fijery io) tamin'ny fotoana nivoahan'io dina voalohany io fa angamba tsara ihany ny nametrahana ny tafika ho ankolafy manokana nanasonia ny fifanarahana.
Na inona na inona fomba filaza dia ny tafika no nanongana an-dRavalomanana saingy ny hafetseny, raha izay no filaza azy, dia ny nametrahany sivily ho mpitantana voalohan'ny fitondrana norombahiny. Eo imason'ny olo-tsotra dia ireo sivily mitantana amin'izao fotoana izao ireo no tena mifehy ny firenena, saingy ny fanambarana isan-karazany navoakan'ny vondrona mitam-piadiana eto Madagasikara no maneho fa ry zareo foloalindahy no tena mibaiko amin'izao fotoana izao.
Ny voalohany, fony vao nivoaka ny Dinan'i Maputo, tsy nankasitrahany ny fanaratsarahana ny tafika amin'ny fanendrena tokony ataon'ny ankolafy efatra ao anatin'ny komity misahana ny tafika. Ny hevitra avy amin'izany manko dia hoe tsy tokony hibaiko ny miaramila velively ny sivily. Ny noadinoiny dia mpiasam-panjakana mitam-piadiana ry zareo fa tsy mpanjaka hovelomin'ny mpandoa hetra eto amin'ny firenena. Hevitra anatin'ny olona, indrindra fa ny tantsaha, ny hoe ry zareo no fanjakana satria ry zareo no solontenam-panjakana hita mivantana, ary mahafinaritra azy ireo ery ny mandre ny fiantson'ny olona azy ireo ho "sefo". Tsy mahagaga noho izany raha mandeha ho azy ao an-tsainy ny fitiavana haka kely avy amin'ny asany izay efa anakaramana azy ihany. Ny zandary moa no tena ivantanan'ny resaka amin'ny ankapobeny amin'io sehatra io.
Ny fanambarana farany indray dia ilay hita ombieny ombieny nataon'ny Ombimanga nivoaka avy tamin'ny Akademia Miaramila Antsirabe. Fanambarana midi-droa saingy ny adihevitra natao no manamarika fa, raha amin'izao fotoana izao, dia tsy maintsy tsy tontosa ny iray amin'iray amin'ny zavatra lazainy. Voalohany, fampitandremana ny mpanao politika tsy hanonona ny foloalindahy ka mety hisaraka fisaraham-bazana. Mampahatsiahy tampoka ny iray amin'ny teny folo manao hoe: "Aza manonontonona foana ny anaran'YHWH Andriamanitrao, fa tsy ataon'YHWH ho afa-maina amin'izany tsy akory ianao!" Ndry! toa lasa andriamanitra tampoka ry tonaka sa te-ho andriamanitra? Fanambarana mampivoitra ny maha-tsy refesi-mandidy, tsy azo kitikitihina. Tsara ny fampiraisana ny tafika amin'ny ankapobeny fa moa ve tokony hotazonina hatrany izany fampiraisana izany raha misy ny lò ao anatiny ary tafiditra any amin'ny fitarihana ny tafika aza ny sasany? Hatraiza ny andraikitra rehefa misy ny miseho ho "sefo"?
Dia mifampitohy amin'izany sy mamaly ny ahiahy indrindra ny tohin'ny fanambarana nataon'ny Ombimanga. Manery ny tompon'andraikitra ambony anivon'ny tafika tsy hiandany na amin'iza na iza ho amin'ny fivoahana amin'izao krizy politika izao. Tsorina fa tsara izany filazana manaraka izany saingy misy ilay indrokely. Fanambarana nisesisesy nivoaka anivon'ny tafika ihany ny filazana handraisana fepetra raha vao sarahina tsy ho eo amin'ny fitantanana i Andry Nirina Rajoelina sy i Monja Roindefo Zafitsimivalo. Mba rere ihany fa niandry izay vokatry ny fifanarahana tany Maputo II ry zareo ka raha vao tafasaraka ireo olona ireo dia nisy Directoire Militaire tampoka teto amin'ny tanàna, saingy tsy nisy moa ny vokatra dia foana ho azy ny fikasana. Tsy mazava be ihany aloha hatramin'izao ny lazaina fa fandraisana fepetra rehefa tsy misy ny vahaolana ataon'ny ankolafy. Fijeriko anefa dia ny saribakoliny ihany ny iray amin'ireo ankolafy resahina. Tsy misy na inona na inona azo atao amin'ny saribakoly fa ny mpanetsiketsika azy no tokony itodihana.
Fehiny: tsy ny ankolafy efatra fantatra no hahavaha io olana io fa arakaraky ny ataon'ny Miaramila irery ihany. Amiko, tsy ny ankolafy Andry Rajoelina loatra no tokony ifampiraharahana fa ny miaramila mivantana, izany hoe ireo mpitarika sy mpitondra azy ireo amin'izao fotoana izao. Moa tsy tsaroanareo ve tamin'ny nanonganana ny Jeneraly Mamy, minisitry ny foloalindahy farany tamin'ny andron'ny filoha Ravalomanana, ny filazana nataon'ny tao amin'ny Capsat fa tsy maintsy misy fankatoavana avy amin'izy ireo vao tafapetraka no minisitra ny minisitry ny foloalindahy? Aoka tsy ho hadinoina ny tantara. Hita fa miandry anjara hanina goavana amin'ny tetibola ry zareo, tahaka ny tamin'ny Repoblika faharoa ihany. Noho izany, na ifampiraharahana ry zareo na heverina ny momba sy ny hanaovana azy ireo. Hevitro izay!
Tsahotsaho fotsiny eto amin'ny aterineto no nandrenesako fa misy izany fanangonan'olona hanatrika ny fotoanan'ny TGV izany ao Mahamasina amin'ny alarobia 02 septambra 2009, dia hoy aho hoe raikitra amin'io fotoana io indrindra izany ny fanehoana ny safidim-bahoaka fa i Andry Rajoelina no ho filoha hitantana ny tetezamita iraisana ka tsy misy miala amin'ny toerany ny efa tafapetaka rehetra. Dia mihoraka am-pifaliana milaza izany fandresena goavana izany ny mpanohana azy. Efa nanomboka tamin'ny fitsenana ny PHAT teny Ivato saingy voahelingelin'ny zava-nitranga tamin'ny mpitarika ny delegasionan'ny mpanohana an'i Marc Ravalomanana moa io fitsenana tokony ho nakotroka io. Ary dia amin'io 02 septambra 2009 io no sady faradoboka iantsoana ny mpanohana azy haneho ny safidiny ho hivoaka ho mpandresy ay hatrany ry zareo rehefa mirava ao amin'ny kianjaben'i Mahamasina.
Na ahoana na ahoana, na tsy endrika demaokratika mihitsy aza ny fampitahana ny isan'ny olona hanatrika fivoriana ankalamanjana na eny amin'ny kianjabe, hijerena ny maro an'isa, dia tery ihany izay manana foto-kevitra hijoro amin'ireo ankolafiny "mandray anjara amin'ny fifidianana". Tsy maintsy hisy ny fanangonan'olona avy any amin'ny faritra hanabe isa ny mpiara-dia amin'ny tena. Efa nanao izany indroa miantoana ihany ny mpanohana an'i dada tamin'ny alarobia 11 febroary sy asabotsy 14 febroary saingy tsy nanakana azy velively tsy ho voaongan'ny miaramilan'ny Capsat izany. Ny Miaramila izay mbola mitana ny VETO aloha amin'ny safidim-bahoaka eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Fa na eo aza izany VETO ananany izany, tsy manakana ny hafa haneho ny safidiny loatra io.
Tsy misy fanentanana ity hoe mahaiza mifidy, tsy misy fandrotsaham-bato fa dia aseho amin'ny fandehanana any amin'ny fihaonana eny ankalamanjana ny safidy. Izay no tian'ny sasany hanaovana ny endri-pifidianana amin'izao fotoana koa dia aleo aseho azy ny fanehoana ny safidy e! milahatra eny amin'ny biraom-pifidianana vita ihany koa maninona raha mijoro maharitra eny amin'ny hain'andro moa, na raha mety dia mipetrapetraka? Izay tsy mandeha mamonjy eny moa dia efa manaiky izay rehetra mitranga eo no dikan'izany, sady hitako sarotra tarihina hankeny amin'ny kianjan'ny Magro rahateo ny mpandala ny ara-dalàna ka ho afaka manararaotra maneho ny hamaroany ny mpanohana ny FAT amin'izao fotoana izao.
Izaho moa na dia manohana an'i Monja Roindefo ho filohan'ny tetezamita dia eny amin'ny Magro ny fanehoako azy raha manam-potoana aho. Hay tokoa moa tsy manana anjara loatra amin'ity fanehoana ny safidim-bhoaka amin'ny alarobia ho avy io ny mpiasa amin'ny ankapobeny? Eee! raha mba hataon'ny FAT andro tsy iasana moa io andro io noho ny maha-andro fanehoana ny safidim-bahoaka azy! tsaroako ao an-tsaina indray irony famindrana ny androm-pifidianana ho andro alarobia tamin'ireny fanombohan'ny Repoblika fahatelo ireny! Tsiaro sisa izany ankehitriny fa io ataon'ny ankehitriny amin'ny fomba ankolaka io.
Amin'ny maha-mpandala ny ara-dalàna ahy teo amin'ny tolona ka mahafantampantatra avy hatrany ny antony nanoloran'ny ankolafy Ravalomanana an'i Monja Roindefo ho filohan'ny tetezamita iraisana dia tohanako feno io tolotra io. Koa mandrisika indrindra ny praiminisitry ny FAT aho, izay tsy mitovy firehana aminy, handresy lahatra ny mpiara-mitolona aminy fa lalana tokana ahafahany mirotsaka hofidiana ho filoham-pirenena ho avy io, sady efa ampy taona tsara izy ny hirotsaka, tsy mila fanamboarana ny lalam-panorenana izany. Manentana ny fikambanana samihafa hanohana io tolotra hanaovana an'i Monja Roindefo ho filohan'ny tetezamita iraisana io.
Ho antsika namana rehetra mpandala ny ara-dalàna tia maneho hevitra an-tserasera ihany koa. Saino kely ny tanjona ao anatin'io fanohanana ataoko io fa aza sendaotra be ihany. Fanavotana ho antsika io sady misy rahateo fomba fitenenana manao hoe: "Rava ny firenena miady an-trano". Aelezo izao fomba fanohanana izao fa ho hitantsika ihany ny tohiny. Mbola mila fanazavana indray ve ianareo? Ento amin'ny saina ho'aho ity politika ity fa aza entina amin'ny fo.
Vaovao farany: nanemitra ny seranam-piaramanidina Ivato indray ny miaramila miisa 20 eo ho eo, "mitsena" ny delegasiona avy any Maputo, indrindra fa Atoa Manandafy. Loharanam-baovao dia ny Radio Nasionaly Malagasy. Araho ny Twitter.
Fanamarihana voalohany, tsy azo vakian'olona mora tohina. Fanamarihana faharoa: Aza avilivily ny eritreritra rehefa mamaky ny teny fa manahirana. Fanamarihana fahatelo: natokana ho an'ny tia miresaka politika amin'ny saina irery ihany, noho izany miangavy izay manao politika amin'ny fo hitsahatra amin'ny famakiana ny vakinteny ka isaorana amin'ny famakiana azy hatreto.
Mahagaga sy fa mahavariana fa na dia liana amin'ny fahazoana vaovao avy any Maputo aza ny tena tsy mba mitaintaina akory fa mandray azy amin'ny alalan'ny kivazivazy zary tenany. Nahoana angaha? Rehefa nikatso ny fifampidinihana dia ity kivazivazy ratsy tsy firesaka am-pianakaviana ity no tao an-tsaiko koa miala tsiny miala fondro indrindra ho an'ny rehetra raha maro ianareo no ho tohina. Mifandraika amin'ny toe-java-misy amin'ny fotoana anoratana manko izy ity.
Niady izay ho sefo, hono, ireto singa samihafa tao amin'ity firenena iray antsoina hoe Olombelona. Raha miresaka hoe sefo aho eto dia tsy manivaiva na iza na iza fa resaka mba atao kosa ny antsika. Dia niteny, noho, ny iray antsoina hoe Ifu hoe: "izaho no sefo fa raha tsy velona aho tsy misy velona ianareo rehetra." Namaly izany kosa i Shain fa tokony izy no sefo satria izy no mipetraka amin'ny toerana avo indrindra ary avy aminy avokoa no iavihan'ny hevitra rehetra enti-mampandroso ny firenena. Nandresy lahatra kosa i Tan fa tokony ho izy no sefo satria izy no tena miasa indrindra. Tsy nampoizin'ny rehetra avy any kosa fa nibetroka dia nibetroka i Ralava Bodo hoe: "Mangìna daholo ianareo fa tsy maintsy izaho no sefo na tianareo na tsy tianareo." Anarana nomen'ny ray aman-dreniny azy io fa na lahy aza izy dia anaram-bavy no nomeny azy satria naniry vavy manko ny ray aman-dreniny tamin'ny bevohoka azy.
Nikakakaka daholo ny rehetra nandre izany trerona izany ka nanao hoe: "Dia ialahy ve letsy no hatao sefo? Mba mangina letsy fa tsy misy ilàna an'ialahy eo a!" Hay! rehefa izany ary dia hitokona tsy hanao na inona na inona aho dia ho hitantsika eo izay tena sefo amintsika rehetra. Dia nitokona tokoa ny anao lahy ka ny asa rehetra tokony ho nataony dia nangoniny teo amin'ny latabany fotsiny nefa tsy navelany hivoaka ny biraony ny asa rehetra. Tena nikatso tokoa ny raharaha. Nitohana avokoa ny asa aman-draharaha rehetra. Nanomboka narary ny toe-karena fa tsy noraharahiany mihitsy. Tsy misy na inona na inona mivoaka sy mandeha eto rehefa tsy izaho no sefo, hoy ihany Ralava Bodo. Nivoajamala tanteraka ny firenena Olombelona fa tsy mankaiza amin-dRalava Bodo izany.
Hitan'ny singa hafa rehetra ary fa tena tsy ho lasa izy ity ary tsy mifanaraka amin'ny sain'ny hafa ny fomba fieritreritr'i Bodo (misy koa ny manome anara-maneso azy hoe Koly ihany koa) dia nifanaraka ihany ny hafa rehetra hoe aleo omena an'ileiry ny fanononana hoe sefo fa tena manao izay tiany atao mihitsy ileiry sady tsy mitady afa-tsy ny antsoina hoe sefo izy. [nampiana: izany, hono, no nahatonga ny fiteny hoe "Manao Bodo Ngerona", noho ny fieron'i Bodo nitady ny fahefana antsoina hoe "sefo".]Mamerina indray aho hoe tsy ny sefo rehetra na ny antsoina hoe sefo rehetra dia tahaka izany fa mba tranga maningana fotsiny ity an-dRalava Bodo na antsoina hoe Koly ity. Farany, iangaviana izay hametraka hevitra rehetra tsy hisy hanompa na hiteny ratsy indrindra aza fady indrindra.
Angano, angano, à rire à rire, tsy izaho no namorona fa dia ny henoko faha-tanora no tantaraiko aminareo ihany koa. Fa dia maniry ny hivahan'ny olana izay tontosaina any Maputo ihany koa ny tena fa tsy maniry velively ny hisian'ny ady fifamonoana eto amin'ny firenena.
jentilisa, 27 aogositra amin'ny 10: 16
PS: Nikatso tanteraka ny fidirana aterineto tamin'izaho niditra fa dia kiry ihany koa ny ahy hivoahan'ny lahatsoratro.
Raha ny tena marina valin'ny hevitra iray any amin'ny vondrona mailaka serasera ity soratako etoana ity saingy navoakako bolongana no hitako metimety kokoa. Tsara ihany koa manko raha olona eto an-toerana no mamaly ny resaka fa rehefa Malagasy any ivelany matetika mahazo tsiny lazaina ho be petra-kevitra hatrany. Miaina eto Antananarivo aho, noho izany tsy very loatra amin'ny andavanandro politika eto Madagasikara.
Ny niandohan'ny adihevitra moa dia ny ao amin'ny andininy faha-36 (Charte de la Transition) manao hoe:
Titre VII – Du suivi international Article 36 La communauté internationale, témoin et garante des engagements pris dans le cadre de la Charte de la Transition, est appelée à appuyer le processus de transition, y compris l’organisation des élections.
Araka ny dika nataon'Atoa Andriamihaja Solonavalona ihany sy ny heviny avy eo dia hoe:
"Ny Fianakaviambe Iraisam-pirenena izany no mpanara-maso sy miantoka ny fampiharana ireo asa sy antsipiriany mikasika ny fananganana ny Tetezamita (mariho tsara : ny Tetezamita voalaza eto dia ny Tetezamitan’i Maputo fa tsy ny Tetezamitan’ny Malagasy, ilay Tetezamita nateraky ny 17 Marsa 2009 sy ny Tolom-bahoaka 13 May : eto dia misy fifanjevoana sahady ary ny Fianakaviambe Iraisam-pirenena no mamaritra ny Tetezamita hodinihina dia ny an-dry zareo).
Eo amin’ny lafin’ny lalàna, rehefa miantoka dia tompon-kevitra sy tompon’andraikitra amin’ny raharaha atao : raha tsorina dia ny Fianakaviambe Iraisam-pirenena no mifehy ny fitantanana eto Madagasikara fa tsy ny Fanjakana malagasy sy ireo rafitra ao aminy intsony. Ny Fianakaviambe Iraisam-pirenena izany dia manao lalàna eo ambonin’ny lalàna tapahin’ny Firenena malagasy, izy no mibaiko, mifehy, mitantana ary mihevitra ho tsy misy Fanjakana mijoro eto (Tsy misy filazana mihitsy na indray mandeha aza, tsy misy fanononana ny teny hoe : Fanjakana malagasy na Fahefana Avon’ny Tetezamita na Governemanta malagasy ao amin’ireo antontan-kevitra rehetra notapahina tany Maputo ! Mahagaga izany).
Tsorina ny resaka fa tsy ahodikodina : miverina amin’ny fomba feno hafetsena ny fanjanahan-tany, toy ny miverina ho « Protectorat » i Madagasikara, toy ny tamin’ny taona 1895 – 96 : very tanteraka ny maha firenena mahaleotena ny Firenena malagasy, very ny fiandrianam- pirenena. Porofon’izany, amin’ny andininy hafa ato amin’ny Fifanarahana dia voalaza fa hametraka masoivoho maharitra monina eto Antananarivo ny Fianakaviambe Iraisam-pirenena."
Izay no nosoratany tao amin'ny vondro-tserasera iray. Amin'izao fotoana izao manko dia te-hitsipaka mafy ny fifanarahana tany Maputo ny ankolafy sasantsasany manohana an'i Andry Rajoelina indrindra fa heveriny ho fanohintohinana ny fiandrianam-pirenena malagasy io andininy 36 io ka anadinoany ny manaraka manao hoe:
Article 37 En cas de non-respect par l’une ou l’autre des mouvances signataires des engagements souscrits au terme de la présente Charte, l’assistance de l’Equipe Conjointe de Médiation pour Madagascar sera sollicitée.
Koa satria moa te-haneho ny mariky ny fiandrianam-pirenena izy dia apetrany mazava tsara ny tsy tokony iverenan'i Andry Rajoelina intsony any Maputo, hanatontosa ny fikaonandoham-pirenena, ary hijoro amin'ny maha-mahaleo tena azy, hoy manko izy :"Ny fijoroan’ny Firenena Malagasy amin’ny maha firenena mahaleotena azy, manana ny fiandrianam- pireneny no takiana amintsika, Fanjakana efa mijoro io ary efa ekena ny fisiany eto Madagasikara".
Hamaly tsikelikely araka izay takatry ny lohako aho ary hiezaka ny tsy hanaratsy olona velively:
Voalohany: Faly tena faly ny tenako nahita ilay filazana nataon'ilay mpanoratra izay mpanohana mafana fo ny TGV hoe :"Tsy misy filazana mihitsy na indray mandeha aza, tsy misy fanononana ny teny hoe : "Fanjakana malagasy na Fahefana Avon’ny Tetezamita na Governemanta malagasy ao amin’ireo antontan-kevitra rehetra notapahina tany Maputo ! Mahagaga izany". Izy tenany dia mahalala tsara fa tsy manaiky ny ifandraisan'ny lazainy ho Fanjakana Malagasy mijoro amin'izao fotoana noho ny fanonganam-panjakana nataona miaramila mitam-piadiana indrindra indrindra ny tamin'ny 17 mars 2009 tao amin'ny Episcopat amin'ny firenena vahiny hafa ny mpanelanelana Afrikana. Tsy misy ary tsy hisy ny fanohanana rehefa mikiry handeha irery na mitady hifehy samirery ny familiana ny tetezamita izay mandalo izy. Koa raha mihevitra ho mahavita ny fanantanterahana ny tetezamita tokoa izy dia "Tohizo ny lalana", diso aho: Ataovy izay tianareo atao fa aza atao kosa izay hahatezitra ny olona ka hifotitra aminareo sy ny kiribiby ataonareo.
Faharoa: Mazava loatra fa heverina ho tsy misy antony avokoa ny zavatra rehetra efa natao sy kasaina hatao toy ny fihaonambem-pirenena (2 - 3 Avrily 2009), fikaonandoham-paritra (30 Mey - 3 jona 2009), ny Fifanarahan'ny Panorama ( 1 Aogositra 2009, Sa moa ireny dina voasonia tany Maputo ireny ka lasitra avy tao amin'ny dinik'i Panorama io avokoa ny 80%? Ny mahavariana manko dia mbola nolazaina tao amin'ny RNM hatrany tamin'ny vaovao atoandron'ny 22 aogositra 2009 fa io fifanarahan'ny Panorama io no fakan-kevitry ny GIC amin'ny fanelanelanana izay ataony). Efa nandaniam-bola sy fidiram-bola ho an'ny mpikarakara azy manko ny fivorivoriana tahaka ireny ka tsy mahagaga raha manangam-bovona ny voatendry hikarakara ny fikaonandoham-pirenena izay efa tokony hanomboka ity herinandro ity. Nibaiko mihitsy aza hanemorana ny Maputo II fa hampandrosoana kosa ny fikaonandoham-pirenena. Izay ve ilay fiandrianam-pirennea very sa aiza ho aiza ilay izy?
Fahatelo: Malagasy samy Malagasy no nifanaraka tany Maputo fa tsy ny Malagasy no nifanaraka tamin'ny Afrikana. Vavombelona manasonia sy manara-maso ny ffanarahana ny solontena mpanelanelana iraisam-pirenena, noho izany tsy misy itovizany tamin'ny soniam-pifanarahana nifanaovan'ny Mpanjaka "nisolo tena an'i" Madagasikara andaniny tamin'ny solontenan'ny fanjakana frantsay na tamin'ny ady "Hova-Frantsay" voalohany na tamin'ny fananiham-bohitra nataon'ny Frantsay ka nitifirany tafondro an'i Manjakamiadana ankilany velively ny fifanarahan'ny samy Malagasy. Olondehibe nifanaiky ireo nanasonia ireo fa tsy nisy nambanana basy tsy akory nandritra ny fifanaovan-tsonia, afa-tsy raha hoe mahatsapa ny Ankolafy Rajoelina fa mbola tsy ampy taona hanasonia iny Dinan'ny Tetezamita iny ny solontenany. Tsarovy tsara anefa fa ny solontenany indrindra no nametraka ny "Charte de Valeur" milaza fa tokony hajaina ny nifanekena. Koa hanangana ankolafy fahadimy ary ve ry zareo?
Fahaefatra : Ny andininy faha 42 amin'ity Dinan'ny tetezamita ity dia mametraka mazava tsara fa (Article 42 La présente Charte de la Transition constitue la loi constitutionnelle de la Transition) ity fifanarahana voasonia ity no maka ny toeran'ny Lalampanorenana Tetezamita, koa raha mitady hiala amin'ity fifanarahana ity ireo olona ao amin'ny ankolafy sasany dia mbola mametraka ny tenany hatrany ho "mpanitsakitsaka ny Lalampanorenana" ary mametraka ny hafa izay manaiky sy te-hampihatra ny Dinan'ny Tetezamita ho "mpandala ny ara-dalàna". Dia lasa manontany aho hoe tsy manaiky hofehezin-dalàna mihitsy ve ry zareo fa heveriny ho jadona ny fampiharan-dalàna tsy mifanaraka amin'ny sitrapony?
Fahadimy : Mihevitra ny hoe any aminy ve ny hery mitam-piadiana ry zareo dia nikasa ny tsy hiraharaha izay voasoratra ao amin'ity Lalampanorenana vaovao ity? Kanjo rehefa tratran'ny hoe ny mpanelanelana iraisam-pirenena no manara-maso sy miantoka ny fampiharana izay voasoratra, fa tsy ny miaramila na ny fiarahamonim-pirenena izay mampiahiahy tanteraka ny filazany ho tsy mirona atsy na aroa, dia lazaina fa mitsabaka na manjanaka ireo natao vavolombelona manasoania ny fifanarahan'ny samy Malagasy ireo, fa tsy fifanarahan'ny Malagasy amin'ny vahiny velively? Mazava loatra fa tsy misy "Fianakaviambe Iraisam-pirenena manao lalàna eo ambonin’ny lalàna tapahin’ny Firenena malagasy,mibaiko, mifehy ary mitantana" izany aloha hatreto. Ny anjara asa nankinina aminy no tanterahiny tahaka ny tokony hanatanterahan'ny rehetra ny anjara adidiny sy ny anjara andraikiny fa tsy mitady fialana bala atsy sy aroa.
Fahaenina: Tsy tokony ho olana mihitsy raha :"hametraka masoivoho maharitra monina eto Antananarivo ny Fianakaviambe Iraisam-pirenena". Efa nomena asa izy ary nanasonia izany avokoa ny ankolafy efatra sa tsy azo ataon'ny firenena vahiny intsony ny mametraka masoivoho eto Madagasikara? Aza averina any amin'ny andron-dRanavalona Reniny ny tantara fa tsy midika velively hoe lasa zanatany Madagasikara i Frantsa raha manana Masoivoho any Paris isika Malagasy. Sa tsy tokony hanaraka ny lalàna iraisam-pirenena isika fa "manana ny fiandrianam-pirenentsika"? Aza mamarika an-kady ny firenena tahaka izany lahy fa mba manan-taranaka ihany.
Izao aloha no takatry ny saiko teo noho eo. Adihevitra no natao ary fotoanany izao hitsakotsakoana tsara ny zavamisy fa sao dia manao tendro-po tsy mba namana ny sasany ka lasa manaonao foana. Efa nopotehina tao anatin'ny volana vitsivitsy ny toe-karena ka fomba tahaka ny ahoana re no ahafahana tsy miankin-doha vetivety?
Efa elalela tokoa no tsy namaham-bolongana araka ny tokony ho izy. Tsy lany resaka velively fa tsy te-hampisy fifandirana amin'ny fitadiavam- bahaolana hikatsahana ny tombotsoa ambonin'ny firenena. Nisy lahatsoratra eo andalam-pamitana saingy tsy notohizana na navoaka fa miandry ny tohin'ny toe-draharaha. Mihetsiketsika fatratra ny ankolafy Andry Rajoelina mba hitazonany ny seza efa azony amin'izao fotoana izao. Sady te-hitazona ny filohan'ny tetezamita no te-hitana ihany koa ny praiminisitra, sarotra dia sarotra anefa izany tinady izany raha mbola hifanaraka ihany koa. Tsy lazaina intsony ny hoe matoa nitady ny fifanarahana ka nanasonia ny Maputo I dia nitady ahaolana araka izay azo atao hampandeha ny tetezamita, tsy maintsy mitelina ny fitakian'ny fiarahamonina iraisam-pirenena. Raha nihevi-tena fa hahatantana samirery ny tetezamita manko tsy niditra velively tamin'izay fifanarahana na inona izany na inona. Rehefa tafiditra anefa dia sarotra ny miala satria vavolombelona manara-maso ny iraisam-pirenena.
Fa naninona ary no nanaiky hifanaraka e?
Tsy te-hanoratra lava aho fa hampitodika ny saina amin'ny sehatra iraisam-pirenena fa tsy ho variana mijery ny foitran'ny tena eto Madagasikara fotsiny. Nanana ny lazany tamin'ny fotoan'androny fa izay mpitondra any amin'ny tany an-dalam-pandrosoana nahazo fahefana dia miezaka hatrany hanatevina ny fiarovana ny sezany. Vokatr'izany, lasa any amin'ny fividianana fitaovam-piadiana hatrany ny ampahany betsaka amin'ny tetibola ary dia tavela hatrany ny fampandrosoana sy ny fotodrafitr'asam-pampandrosoana. Ohatra amin'izany, teto Madagasikara nandritra ny tolona tamin'ny 1991 ireny, mbola nikafiry ny nijanona tao amin'ny lapan'Iavoloha ny filoha Ratsiraka tamin'izay fotoana izay. NIsy ny resaka an-jorony teo amin'ny samy olona. Nisy nanontany ity manamboninahitra iray hoe maninona raha tafihina ao ilay rangahy io? novaliany fa angamba roa ora ihany raha be ny fifampitifirana dia ho lany bala ny miaramila mpanafika. Nahoana? Tany Iavoloha avokoa ny ankamaroan'ny fitehirizana ny bala sy ny fitaovam-piadiana fa ambiny kely ihany ny any amin'ny toby hafa. Izany hoe ny misahana ny fiarovana ny filoham-pirenena no tena ary fitaovana sy voaomana amin'ny zavatra rehetra.
Tsikaritry ny firenena mba te-hanampy ihany izany toe-javatra izany ka notadiaviny ny fomba hampihenana ny fandaniana amin'ny fiarovana sy ny fitaovam-piadiana ka ny teo amin'ny fomba fanomezana fanampiana no nametrahany fepetra. Mba handefasana ny tetibola any amin'ny fampandrosoana dia tsy eken'izy ireo raha ny fanomezana ataon'izy ireo no hividianana fitaovam-piadiana. Ho takalon'izay kosa, satria eo ihany ny ahiahy amin'ny hisian'ny fanonganam-panjakana, dia mifanaraka ny firenena maro fa tsy omena fanampiana mihitsy izay firenena itrangana fiovana mpitondra tsy amin'ny alalan'ny fifidianana malalaka sy tsy misy hosoka, indrindra indrindra fa ny tamin'ny alalan'ny fanonganam-panjakana mitam-piadiana.
Tsy mahagaga raha tsikaritry ny ankolafy Rajoelina fa tsy misy fanohanana ny fitondran'izy ireo mihitsy avy amin'ny sehatra iraisam-pirenena na hilaza fahazato faharivo eo aza izy fa izay no safidin'ny vahoaka malagasy rehefa tsy tamin'ny alalan'ny fifidianana malalaka sy tsy misy hosoka no nahazoanao ny fahefana. Mazava loatra ihany koa fa ny any amin'ny fikarakarana ny fifidianana ihany no hanampian-dry zareo ny fitondrana tetezamita iraisan'ny rehetra (mba fifanarahana ankolafy lehibe eto amin'ny firenena), ary tsy tokony hisy resaka fampandrosoana na fitokanana zavabita izany mandritra ny tetezamita fa tokony hiompana amin'ny fanomanana ny fifidianana ihany izany.
Noho izany raha mihevitra ny hahavita samirery ny famitana ny tetezamita ny ankolafy Rajoelina dia tsy mila manaja ny fifanarahan'i Maputo ary tsy mila mankany akory aza, fa raha mihevitra fa tsy mety ity raharaha ity raha tsy iaraha-mitondra sy ialàna amin'ny fifoteran'ny hatezeram-bahoaka ny ankolafy Rajoelina dia tsy maintsy mandefitra dia mandefitra na mihevi-tena ho manana hery sy ny fitaovam-piadiana aza.
Resaka hafa madinika: Milaza ho mampanao fifaninanana hiofana ho manamboninahitra tsy nanana asa afa-tsy ny nanongam-panjakana indray ny Akademia Miaramila ao Antsirabe, rehefa hitan'ny filoha Ravalomanana tamin'ny androny fa toa vava mihinana fotsiny no ilàna an-dry zalahy ireto sady efa tsy tsiambaratelo intsony ny fahalalàna fa ny zanaka manamboninahitra ambony ihany no voalohan-daharana tafiditra ao. Antony iray nahatezitra ny miaramila koa iny fanapahan-kevitry ny filoha tsy hampiditra miaramila manamboninahitra iny intsony. Mbola ampiana isa indray ve ireto kolonely efa an-jatony fanadiam-bola fotsiny ho an'ny firenena ireto? Tena maika ny hampiditra ny havany hitavan-karama mihitsy ry zalahy mpanogam-panjakana hitazonany ny hery sy ny fiadiana hiarovany ny sezany sy ny tombotsoany tsy azo tsikeraina e!
Niforona ary mihetsika ny hery iray antsoina hoe herin'ny fanovana eto Madagasikara. Ny antony nananganana ity hery ity dia hanampy sy handrisika ankolaka raha azo atao ny hery miaramila handray ny andraikiny manoloana izao filazana ny mety hiverenan-dRavalomanana eto Madagasikara izao. Marina fa tsy voatery hoe izao dieny izao izany fodiana izany saingy tsy eken'ny sainy velively na dia ny mieritreritra izany aza. Ilaina dia ilaina ny fampihavanam-pirenena, saingy raha ny filoha teo aloha Ravalomanana kosa tena tsy zakany!
Misy tokoa ny vondron'olona, maniry dia maniry, ary nisy aza ny efa nahaloa-bava tsy nahy, ny idiran'ny miaramila an-tsehatra hanakanana an'izany fiverenan-dRavalomanana izany. Tena olana goavana manko ilay rangahy io: tsy vitan'ny hoe nanaporofo izy fa mahavita zavatra hay ity Malagasy ity rehefa hampandroso ny fireneny tokoa fa niezaka ihany koa izy ny hametraka izany antsoina hoe fifampifehezana... diso aho: jadona eto Madagasikara. Tsy mahazaka fehezina... tsia, jadona no tiako lazaina... manko ny olona amin'ny ankapobeny fa mahafinaritra ny maso ery ny mahita ireo mpivarotra amoron-dalana mirotsaka tsikelikely anaty lalana, sy ny itakian'ny hafa ny hamerenena indray ny tsena eny Analakely, sitrany ahay mivandravandra sy mihanaka hatrany Analakely ny savoritaka eny Behoririka sy Ambodifilao... Tsy izay no tiako lazaina fa mba tsy mivilivily ny mpividy fa manaraka ny arabe dia mahita izay hovidiana.
Ny olana hafa ihany koa amin'izay mety hiverenan-dRavalomanana eto Madagasikara ka mety hirotsahany hofidiana indray, dia ny fanahiana fandrao ekeny eo ny fangatahan'ny mpanohana azy hanafoanana izany miaramila izany. Tena tsy ekeny mihitsy izany satria ahoana indray moa ny fomba hanonganana raha sanatria tafaverina eo amin'ny fitondrana izy raha foanana ny miaramila? Efa hita ihany manko fa be mpanaraka ihany ity filoha teo aloha ity ary mety ho lany mihitsy aza ka aleo sakanana tsy hiditra eto Madagasikara mihitsy.
Eo ampieritreretana izany aho dia niitatra ny saiko ka lasa nirediredy : Tokony hirotsaka an-dalambe indray ny mpitolona tamin'ireny telovolana voalohany ireny hanaporofoana amin'ireo milaza ny tenan'izy ireo ho mpanaraka ny ara-dalàna fa mbola ry zareo hatrany no mitana ny maro an'isa ka mahasolo tena ny vahoaka. Fantatra anefa fa tsy homen'ireo mpanohana ny ara-dalàna ireo mihitsy ny kianjan'ny Magro hanaovana fihetsiketsehana ka dia eny amin'ny kianjan'Ambohijatovo na eny amin'ny kianjan'ny 13 mey mihitsy no hanaovana izany fihetsiketsehana izany. Antsoina indray ny eny ambany tanàna hiara-dia amin'ny herin'ny fanovana tarihin'ny pasitora retirety Andriamanjato Richard ka ny tambin'ny fandraisana anjara dia araka ilay nahazatra hatrany rehefa mirava kelikely ny fivoriana. Eo ihany koa ny fanangonan-tsonia hitsipahana ity fifanarahana tany Maputo ity. Raha hita fa mitady ho tsikaritra fa vitsy sisa ny mpanaraka sivily dia hetsehina indray ny hery miaramila izay nahavita asa be voninahitra ho an'ny tanindrazana tamin'ny nanavotana an'i Madagasikara hiala teo ambany ziogan'ny fampandrosoana an'i Madagasikara...tsia, jadona... sady ny ohabolana malagasy rahateo efa nilaza fa izay basy no be, izany hoe izay manambasy no porofo fa maro an'isa eto Madagasikara. Mino aho fa tsy misy diso hevitro tao anatin'izay eritreritra sendra nandalo izay.
Nanao fanambarana ny filoha Ravalomanana tamin'ny sasak'alin'ny 08/08/09 hifoha 09/08/09 nialoha ny fanaovan-tsonian'ny satan'ny tetezamita iraisana. Toy izao manaraka izao izany fanambarana nataony tany Maputo, Mozambika izany:
Ry Malagasy mpiray tanindrazana, ny voaloha-teniko dia fisaorana an'Andriamanitra, noho ny fitahany ka nahatongavantsika amin'izao tanjona fampihavanam-pirenena izao. Nandalo fotoan-tsarotra tokoa mantsy ny tanindrazantsika hatramin'ny voalohan'ny volana fevrie taona 2009 ka hatramin'izao. Voatohina mafy ny fihariam-panjakana sy ny firaisam-pirenena satria nisy ny fandrombaham-pahefana. Mitontongana ny fiharian-karena ary miharatsy ny fifampitokisan'ny Malagasy, sy ny soatoavina malagasy... Koa hamerenana haingana ny fandriampahalemana sy ny filaminana ary hanarenana ny toe-karena dia heveriko fa tonga ny fotoana andraisan'ny mpitarika politika rehetra andraikitra eo anatrehan'ny tantara ary hametraka amin'ny toerana maha-izy azy ny tombontsoam-pirenena sarobidy loatra ary manan-kasina ny tanindrazantsika ka dia natao takalon'aina ny vahoaka malagasy(...) Ambarako fa tsy izaho velively no sakana amin'ny ahitantsika lalan-kivoahana amin'izao krizy mitranga amin'ny firenentsika izao.
Amin'ny maha-filohan'ny Repoblikan'i Madagasikara ny tenako, mpitandro ny firaisam-pirenena, dia manambara amin-kitsim-po aho fa vonona hampangina ny hambom-po maha-olombelona, hikatsaka vaha-olana iraisana amin'izao krizy mitranga amin'ny firenentsika izao; ary matokisa ahy ry vahaoaka malagasy fa fitandrovana ny tombotsoa ambonin'ny firenena dia heveriko fa fahendrena ny tsy handraisako anjara ny rafi-pitantanana ny tetezamita iraisana nefa kosa ny movansa Marc Ravalomanana, mandala ny ara-dalàna dia mandray anjara mavitrika amin'izany. Hiverina an-tanindrazana tokoa aho araka ny efa nambarako hatramin'izay, ka matokia ahy ianareo, aza matahotra, minoa fotsiny ihany.
Manao antso avo amin'ny mpitondra politika rehetra aho hametraka ny tombotsoam-pirenena ambonin'ny zavatra rehetra. Mangataka antsika rehetra aho hitandro hatrany ny fihavanana sy ny firaisan-kina. Andeha isika hanokatra pejy vaovao ho an'ny firenentsika ary hifantoka amin'ny hoavy. Midera tanteraka ny herimpo mariky ny fitiavantanindrazana nasehonareo rehetra aho tamin'ny fiarovana ny Lalampanorenana sy ny ara-dalàna.
Misaotra ny vahoaka malagasy aho, indrindra ireo mpanohana ahy, ireo rehetra nametraka tamiko ny fitokisany ary nitondra ihany koa ny anjara biriky amin'ny fikatsahana vahaolana iraisana sy filaminana amin'izao krizy ivoahantsika izao. Miantso ny tsiairay aho, izay tandrify, mba hanao araka izay azo atao amin'izao tetezamita iraisan'ny Malagasy rehetra izao hananganantsika an'i Madagasikara vaovao. Matoky isika fa horaiketin'ny tantara izao fitiavan-tanindrazana nasehontsika rehetra izao. Isaorako manokana ny Malagasy nametraka izay rehetra vitantsika...miasa miaraka isika.
Isaorako ireo Fianakaviam-be iraisam-pirenena, ireo mpiara-miombon'antoka amintsika, indrindra indrindra ny fikambanana SADC, ny Vondrona Afrikana, ny OIF, ny firenena mikambana ary ireo iraka manokana tamin'ny fandraisana anjara mavitrika hitadiavana vaha-olana maharitra hiverenan'i Madagasikara ankehitriny ho ao anatin'ny Fianakaviam-be iraisam-pirenena tokoa i Madagasikara fa tsy maintsy atao izay hanampiana azy. Manolotra fisaorana manokana ny andriamatoa sy filoha Joachim Chichano sy ireo mpiara-miasa aminy tamin'ny ezaka rehetra natao nahatanteraka amin'izao fiaraha-miasa (miaraka) izao. Mankasitraka manokana ny filoha sy ny governemanta ary ny vahoaka Mozambikana aho izay nandray sy nampiatrano ny fivorian'ny mpitarika efa-tontan'i madagasikara ary nahazoam-bokatra izany...
Misaotra ihany koa ireo mpitarika politika telo mirahalahy aho miaraka amin'ny delegasionany avy niainga avy any Madagasikara ho tonga eto Mozambika. Horaiketin'ny tantara ny ezaka sy ny fitiavana nasehontsika, fitadiavana vahaolana maharitra amin'izao fahasahiranana mahazo ny firenentsika izao, hampanjaka ny fihavanampirenena sy ny fananganana firenena vanona isika... mba hahazoantsika an'i Madagasikara vaovao.
Eto am-pamaranana ary, dia mirary soa anareo rehetra aho, indrindra ianareo izay hitondra ny tetezamita mba hahavita an-tsakany sy andavany ny andraikitra rehetra iantsorohanareo. Homba antsika mandrakariva anie Andriamanitra.
Raha efa nalaza sahady fa hiverina ary hody ny filoha Ravalomanana nandritra ny fihaonana teny amin'ny kianjan'ny ara-dalàna dia tsy nanamarina izany kosa ny solontenan'ny fironana Ravalomanana any Maputo nandritra ny vaovao hariva tao amin'ny radio fahazavana. Hanakory moa izao ny fahadisoam-panantenan'ny mpanohana an-dRavalomanana amin'ny andro manaraka? Naninona kosa no fitahina ny olona? Indreto ny sarin'ny fifalian'ny mpitolona tamin'ny asabotsy 08/08/2009.
Fangaron-dahatsoratra vitsivitsy indray no alefa manaraka eto. Atao ahoana moa fa izay no mahazatra ny tena na dia efa mirona kokoa amin'ny famahanam-bolongana fohy (twitter, friendfeed) aza ny tena, sady manararaotra mandrisika anao hatrany hiditra amin'ireo tontolo vao haingana ireo, dia misy ihany ny ilàna lahatsoratra lavalava tahaka izay ataoko manaraka eto. Mazava loatra fa tsikaritra sy fomba fijeriko manokana no soratana eto fa tsy midika hoe hetahetam-bahoaka na hevitry ny vahoaka izay lazaiko. Mora manko ny mandainga saingy manimba fifampitokisana izany, sady sarotra dia sarotra ny hamerina ny fifampitokisana very.
Ny soratana voalohany ary dia izay lazain'ny lohateny aloha. Raha nandehandeha naka sary aho tamin'ny alakamisy 30 jolay 2009 nisy ilay raharaha fakantsary iny dia nihazo an'Analakely araka ny efa novakianareo. Raha nivezivezy tsimoramora ireo fiaran'ny FIS dia hitako misoritra amin'ny tavan'ireo mpijorojoro sy manan-draharaha ivelan'ny sehatra mpandoa hetra ny tahotra sy ny fahavinirana. Hafa dia hafa mihitsy ny fomba fijerin'izy ireo ny fiara mandehandeha. Ny resaka re ho an'izay sahy miteny ihany koa moa dia tena miandry kendri-tohina mihitsy hamelezana ny mpitandro ny filaminana ny olona. Ataoko fa efa fantatry ny sampam-pitsikilovan'ireny mpitandro filaminana ireny mihitsy ny hatezeran'ny olona sasany ireny nefa iniany mbola tsindriana hatramin'izao na dia miandry fotoana hiborahany aza ry zareo. Dia aza lazaina intsony fa tsy nampoizina ny zava-nitranga raha misy fipoahana "hatezeram-bahoaka" tampoka rehefa tonga izay fotoana izay. Dia aza gaga intsony rehefa sahy miatrika amin'ny mpitandro ny filaminana amin'izay ny olona indray andro any... ary tsy olona voakarama ireo.
Tsikaritra tany Alaotra
Tany amin'ny toerana vitsivitsy tany amin'ny faritra Alaotra iny aho tamin'ny herinandro fahaefatry ny volana jolay iny. Alaotra ilay lazaina ho sompitry ny vary, faritra mamokatra iankinan'ny toe-karena malagasy ihany koa. Tsara ny lalana any amin'ny ankapobeny ankoatra an'i Moramanga mankany Vohidiala izay azo iafiana ihany. Tsara dia tsara hoe iny lalana iny, na dia lalantany aza, teo aloha teo noho ny fikojakojana ny lalana fa vao haingana (am-bolana) izy no niharatsy toa io.
Raha mivezivezy any amin'iny faritra iny ianao dia ho gaga fa misimisy ihany ny olona no miakanjo t-shirt Ravalomanana nefa zara ianao raha mahita olona misalotra, na manao sarondoha na manao fehintanana loko laoranjy, ary tena mitady mihitsy ianao amin'io fotoana io sady amin'ny ankapobeny dia ny jiolahimboto ihany no ahitanao misy loko laoranjy amin'ny fitafiany any. Notsoahiko avy amin'io tsikaritra io fa eto Antananarivo sy ny manodidina no lamaody ny loko laoranjy fa tsy any Alaotra kosa.
Raha niresaka tamin'olona aho, tsy mahafantatra izay safidy politikako akory ry zareo fa dia misy ny sahy miteny avy hatrany fa na tsy hita mitolona aza izy (no tsy hita miakanjo Ravalomanana koa) dia aleony lavitra Ravalomanana no mitondra satria hita mipaka hatrany amin'ny misy azy ireo izay karazan'ny tany lavitra andriana ny nataony fa ireto mitondra ankehitriny kosa heveriny fa mangalatra no tena tanjony, araka ny fijerin'ny ankamaroan'izy ireo. Na izany na tsy izany, tsy nahita fivezivezena miaramila na zandary loatra aho tany ankoatra ny teo Vohidiala misy ny Silo.
Nisy zava-bitan'ny fitondrana teo aloha efa nihazakazahan'ny minisitry ny fitaterana ao amin'ny FAT Atoa Ranjatoelina Rolland notokanana tamin'ny 3 jolay eo ampidirana ho ao Ambatodrazaka dia ny fiatsonan'ny fiara zotra nasonaly izany. Mahafinaritra jerena avy hatrany ny toerana ary fantatry ny olona rahateo ny nanangana azy. Na izany aza, rehefa nojerena topimaso fotsiny dia tsy hitako izay misy ny toeram-pivoahana. Izaho aloha dia manitrikitrika fa raha te-hampiroborobo izany fizahan-tany eto Madagasikara izany dia ny momba ny fidiovana io hatrany no tena takiako manokana ny fikarakarana azy. Io manko no tena mahavoretra na mahadio ny tanàna araka ny fijeriko.
Serasera: Ariary zato ny iray minitra
Tany aho sady tsy nahita tele, tsy naheno radio, tsy namaky gazety, tsy nahalala solosaina ankoatra ilay fandalovana kely tao Ambatondrazaka, izany hoe tsy nahara-baovao toy ny teto Antananarivo; nefa rehefa tonga teto Antananarivo aho dia toy ireny nahara-baovao sahala amin'inona ireny raha vao nanokatra ny aterineto indray mandeha. Midika izany fa tsy misy fiovany loatra ny zavamisy eto Antananarivo. Ireo manana finday anefa dia manontany vaovao amin'ny olo-pantany tsindraindray eny ihany ary toy ny maharaka ihany izy ireo. Tsy miraharaha izay lazain'ny RNM sy ny TVM ny olona fa heveriny ho mandany angovo fotsiny ny fanarahana ireny. Misimisy ihany na izany aza ny manaraka RDB izay azo any an-toerana.
Fony izaho niezaka nijerijery tanàna tao Ambatondrazaka (nandritra ny iray andro) tao dia nijery izay ahafahana mijery aterineto ihany koa aho mazava loatra. Iray ihany no hitako tao (fa toa roa ry zareo no cyber ao fa tsy hitako ilay iray sady vahiny sambany ao nahita ny tanàna rahateo ny tena). Ninia mihitsy aho niditra tao hijery ny halakin-tserasera. Nanontany ny sanda aho dia gaga nandre hoe ariary zato ny iray minitra ary Arivo ariary ny sara farany ambany aloa. Mazava loatra fa tsy misy idiran'ny sarambambem-bahoaka amin'ny aterineto aloha raha amin'ity faritra ity. Nijery ary aho fa solosaina iray no maha-cyber ilay toerana. Mba 3G+ no ampiasainy fa lazaiko anareo: 15 minitra ny fotoana lany izany hoe 3000Ar ny sandan'izany nefa dia ilay soratra ao amin'ny twitter-ko iny ihany no mba vitany; tsy nahasokatra mailaka na dia iray aza aho no tsy nahasokatra vohikala hafa mihitsy. Mihevitra aho fa mbola fijaliana sy tena rendrarendra ho an'izay manana fahafaha-miserasera any aloha izany aterineto izany raha ny nanjo ahy no heverina.
Raha izaho no mpaminany?
Indray alina dia nanonofy aho tany amin'iny faritra Alaotra iny ihany. Tsy azoko loatra na nofy aloha io na fahitana ary tsy haiko izay ho fahamarinany any aoriana any fa dia ampitaiko ihany sao dia marina ilay izy ary tsy raharahako na dia diso aza satria nofy anie e! Voalohany ary dia nanonofy nijery tele aho ary nanaraka vaovao an-tsary. Tsy mbola fahitako ilay lehilahy nanolotra ny vaovao an-tsary. Nojereko ny logo ary dia gaga aho fa mbs ilay tele. Tapaka iny nofy iny fa nitohy avy hatrany tamin'ity manaraka ity.
Nijery karazana kilalaon-tsaina aho ary niezaka namaha olana. Hitako tsikelikely ny valiny tamin'ny teny frantsay saingy tsy vitako hatramin'ny farany tsara fa tahatahaka izao no hitako: Le Père Pedro (Opeka?) va être mis en vacance (ou va être révoqué?). Zavatra tsy eken'ny fisainana fotsiny izao izany valin-dalao izany saingy soratako ihany aloha. Omena safidy ve ity relijiozy katolika ity sa tena izay no izy? Azo heverina ho nisy toe-javatra henjana dia henjana nitranga aloha raha izany no "sanatria" tanteraka. Tapaka indray iny ary niditra tamin'ny nofy fahatelo avy hatrany indray.
Nijery praograman'hazakaza-tsoavaly PMU indray aho ary gaga fa nisy hazakazaka iray (mialoha ny farany) dia "écurie" iray avokoa no mpifaninana nefa maro dia maro ny soavaly nandray anjara. Araka ny fandikako ilay nofy dia hoe samy ao amin'ny hetsika TGV na ao amin'ny FAT amin'izao fotoana izao avokoa ny mpifaninana. Efa manakaiky ny 20 ny mpandray anjara nefa tsy azoko tsara fa toa tsy noraharahian'ny mpilalao (mpiloka) loatra ity hazakazaka ity fa ny hazakazaka farany no tena narahin'ny mpiloka na dia atsasa-manilan'ny mpandray anjara teo aloha aza ny mpandray anjara tamin'ity hazakazaka farany ity (toa zara raha nahatratra folo?). Ny nampiavaka ity hazakazaka ity dia ny nahatafiditra ilay jokey antsoina hoe Rahuit voalohany tamin'ny hazakazaka. Ireo tao amin'ny "écurie" voalaza teo aloha moa dia tany amin'ny faramparany no tena nifaninana. Nofy izany ry zareo ka nofy sady ririnina rahateo ny andro.
Ny kabinetran'i Madama
Hiverina eto Antananarivo indray aho. Andro fahatelo androany alatsinainy 3 aogositra 2009 nivoahan'ny fanambarana avy amin'ny "Cabinet de la Premiere Dame, Présidence de la Haute Autorité de la Transition, Ambohitsirohitra" (Sirohitra amin'ny ahoana moa?). Fanambarana fa misy ny olona mampiasa ny anaran-dRamatoa Mialy Rajoelina amin'ny asa fanararaotana sy fisandohana. Amin'io asa fanararaotana io moa dia fanodikodinana entana ilaina andavanandro no tena mahatafiditra ilay anarany araka ny voasoratra. Tsy tafiditra velively amin'io resaka io izy araka ny fanambarana. Ilay fisiana kabinetra moa dia efa nahavariana ahy satria sambany no nahitako fa manana kabinetra i Madama saingy ao anatin'ny fampandehanan-draharaha angaha ny amin'izay.
Ny fisiana fanambarana aloha dia manamarika avy hatrany fa malaza dia malaza ny fisian'ilay raharaha ary mety hanamaloka ny anarany rahateo. Ny tena malaza anefa dia tsy izy loatra no miditra amin'ilay raharaha fivarotana zavatra ilaina andavanandro fa tahatahaka izao manaraka izao: Ny rahalahin'i Andry (cousin) no mandraharaha, ny zaobaviny no mpanome ny "ordre de route" ary ny Capsat kosa no miambina ny entana mandrapahatonga any amin'ny mpamongady. Marihiko fa mitatitra ny tsaho malaza aho fa tsy milaza velively aho hoe marina izany. Tamin'ny voalohany dia nalaza ilay afera ary nisy ihany ny mpamongady no niditra, fa nivadika tampoka hoe ny miaramila indray mandeha dia maro indray no nisalasala. Fa ahoana moa? Tsy maintsy aloa mialoha manko ny vola vao alefa ny entana. Tsy naterin'ny miaramila tany amin'ny nandoa ny vola hoe indray mandeha ny entana fa nentin-dry zalahy nody dia ry zalahy ihany no nivarotra azy avy eo. Tsy sahy nitaraina sy nametraka fitoriana ilay mpivarotra hoe satria afera maizina rahateo no nidirana. Na izany na tsy izany dia malaza dia malaza, eo amin'ny tsaho tsy voatery ho marina nefa tsy voatery ho diso ihany koa, ho manao aferan-dafarinina tahaka izao ihany koa ny praiminisitra tetezamita ary ny tena malaza indrindra dia izany nanaterana lafarinina be dia be tao amin'izany mpanao mofo iray ao amin'ny manodidina an'i Mahamasina ao. Saingy araka ny averimberiko eto hatrany hoe tsahotsaho izany fa anjaran'ny mpanao famotorana no manadihady.
Laza adina BEPC
Nanana ny lazany tokoa ilay laza adina malagasy tamin'ny BEPC farany teo iny. Nandeha nankany ambanivohitra manko aho ny Zoma faran'ny volana jolay teo iny ary nandeha fiara fitaterana izay saiky tambanivohitra avokoa no mpandeha aminy. Nihevitra ary ity namana tandrenivohitra iray fa tambanivohitra no iresahina noho izany mora ny mandresy lahatra azy ireo. Tsy maninona mihitsy iny, hoy izy, fa zavatra azo atao tsara. Ny mety ho olana kely fotsny dia tsy tokony ho tany amin'ny taranja malagasy no nnovana azy fa tany amin'ny tantara. Tamin'izahay nanala BEPC tamin'ny 1978 aza resaka boky mena no nanadinana anay. Nisy nitsatsaingoka avy hatrany, efa misy telo taona izany fa ny an'ny tetezamita anie ka telo volana e! Azo antoka ve ny valinteny amin'izany? Nanome toky ranamana fa efa fantatry ny mpanadina ny fomba fitsarana iny laza adina manontany ny fampandrosoana vitan'ny fitondrana tetezamita iny.
Nifandrimbonan'ny niara-nipetraka taminy amin'izay ranamana. Ny ahy aloha raha izaho no anontaniana dia fandrobana sy fanonganana an-dRavalomanana no hitako voalohany. Nanampy ny sasany : sady hita fa be fialonana fotsiny ry zareo no tena marina. Nangina tsy nanohy ny resaka intsony moa izy rehefa hitany fa tsy nisy nitovy hevitra aminy loatra ny iray fiarakodia. Nitsahatra tsimoramora ny resaka dia nitohy tsimoramora ihany koa ny dia...
Zavatra maro no saiky hosoratana saingy misy ny lasa karazana vaindohan-draharaha kely! Tsy maintsy mitantara na dia fohy ihany ny nahazo ahy ny andron'ny alakamisy 30 jolay ihany manko aho. Rehefa nilaza haka fepetra ingahy Richard raha nahavita filaharambe tampoka ny mpandala ny ara-dalàna dia fantatro avy hatrany fa hisy zavatra hitranga indray eto amin'ny tanàna. Tsy fetsy ny mpandala ny ara-dalàna tamin'ity indray mitoraka ity. Rehefa fantatra fa maro ny miaramila sy zandary niambina an'Anosy sy Analakely dia tokony ho ilay hatrety amin'ny lalambaovao 67ha indray no niaingana, araka ny hevitro; mbola lesoka lehibe eo amin'ny mpitolona mandrakariva ny serasera haingana. Noho ny raharaha hafa tsy maintsy natao dia tsy afa-namonjy na nijery ny teny Anosy aho. Mandalo an'Analakely ny tena ka nanararaotra naka sary izay azo nalaina teny. Hitako tsara fa karazana ramatahora ihany ny ataon'ireo fiaran'ny FIS miloko mainty fa ilay fiara Toyota fotsy tsy misy laharam-piara iny no mamely tampoka. Izay mihitsy angamba no paikan-dry zalahy ireto. Ny fijeriko azy dia ao anatin'io fiara fotsy tsy misy laharana io mihitsy aza no iaingan'ny baiko ho an-dry zalahy. Noho ny tena tsy manana fitaovam-pifamoivoizana afa-tsy tongotra dia tsy naharaka tsara ny fandehan-javatra teo Antanimena aho (rond-point). Ry zalahy tao anatin'ny Toyota mihitsy anefa no nandraoka, sanatria toa alika romotra, rehefa nahita ny afisy Ravalomanana Marc nentin'olona (renim-pinakaviana) teo. Izy efa rovidrovitra no hitako teny an-tanan'ilay miaramila io ireo afisy. Akaiky loatra aho ka tsy mbola namoaka ny fakantsary. Namonjy teo amin'ny fiantsonan'ny fiara fitaterana aho vao naka sary. Tratra aoriana fa vao natsipin'ilay miaramila tao aorian'ny fiara indrindra ireo afisy nopotipotehiny fa voapika ilay fakantsary. Niteny ahy ilay rangahy teo anilako fa mbola misy olona enjehin-dry zalahy any amin'ny lalana mankany amin'ny CCESCA any. Nihazakazaka aho haka sary izany hetsika izany, voapika tsinahy indray ilay sary sady takon'ilay miaramila izay zavatra nitranga tao aloha tao. Tsy voafehiko tampoka ny fahamailoana fanaoko. Hay hitan'ily iray manao fanamiana manga ny fakantsariko. Tonga dia nanatona ahy izy no niteny ahy niaraka tamin'ny ompa: " Inona ny sary nalain'ialahy?" (miaraka amin'ny ompa io fa tsy soratana), "ao jerena! alefaso any aloha!" Tsy nampiseho azy izay sary nalaiko aho fa ny fakantsary vonona haka sary fotsiny no nasehoko azy. Tsy nesoriko teny an-tanako mihitsy ny fakantsary na dia navelako hikitikitika hikaroka izay sary nopihako izy. Tsy hainy ny nijery ilay fakantsary (tsy nesoriko tamin'ny tanako mihitsy sady vonona mihitsy aho ny hiaro ny fananako tamin'io fotoana io) dia navelany no sady niteny ahy izy hoe "tadidiko ialahy". Maro ny olona teo no nahita io tranga io. Lasa aho nankeny amin'ilay fiantsonan'ny fiara indray sady nofafako ny fakantsariko satria tsembo-tanana be ilay miaramilan'ny FIS be kitikitika ny fakantsariko teo. Nifampijery indray izahay. Iny ranamana fa niantso ny namany sady nanondro ahy. Ny olona teo kosa nisy niteny hoe midira anaty bus sady tao an-tsaiko indrindra izay. Dia niditra aho. Hatreo ihany ny fitantarana fa manjary lava resaka indray. Mivoaka tsikelikely eo ny sombintsary tsy hitan-dry zalahy ny nalehany raha tsaratsara ny fifandraisana (efa kely dia kely koa anefa ny fahana ananako) jentilisa, alakamisy 30 jolay 2009 amin'ny 23:09
Na dia nieritreritra ny tsy hanoratra intsony aza aho araka ny nolazaiko taminareo ao amin'ny twitter sy friendfeed mandra-pahatongako avy any amin'ny toerana vitsivitsy eto Madagasikara hotsidihako amin'izao vakansy ataoko izao dia tsy laitra ny aretin'ny fitiavan-kanoratra sy ny hevitra mibosesika fa dia nopihana indray ny solosaina dia notendrena ny vatamarobokotra.
Tsy nieritreritra izay hihaino radio sy hijery televiziona ny tena fa dia ny antso mifandimby ataon'ny any amin'ny faritany no nahenoako ny fisian'izany baomba nipoaka namely ny manamboatra azy teny Ambohibao izany sy izany fanafihana ny foiben'ny Viva Ambodivona izany. Nandeha tamin'ny TVM, hono, izany vaovao izany ka ny Kolonely mitovy anarana amin'i "dada" indray no nilaza ireo vaovao ireo tamin'ny mpanao gazety. Mbola fanontaniana ato amiko aloha ny hoe nantsoin'ireo mpanao fanadihadiana teny an-toerana nitrangan'izany fipoahana baomba izany ve ny mpanao gazety hanamarina ny fisian-javatra sa efa any amin'ny toby vao nampiantso ry zalahy? Raha Ambohibao dia Ambohibao taiza ho aiza tokoa aloha? Teny an-tsena ve? Akaikin'ny Ambasady Senegaly ve? Sao dia tao amin'ny CNME na FIS kosa? Mba hitan'ny rehetra ihany manko ilay fiaran'ny FIS tsy mitsahatra ny mihaodihaody (fihantsiana mihitsy fa izany hoe tsy ihogahoga azy mihitsy manko ny olona) mandalo mandrakariva ny anoloan'ny vavahadin'ny Auditorium nandritra ny fotoana ny sabotsy iny. Nitady gidraka ry zalahy saingy tsy nahomby (fa iza moa ny gazety hilaza izany?).
Efa somary nahavaka ahy ihany koa ny filazan'ny tao amin'ny FAT tao tamin'iny herinandro iny na talohan'izay tsy tsaroako tsara intsony fa hisy hetsika lehibe hataon'ny miaramila atsy ho atsy(!). Sao dia izay kosa ary ilay zavatra noketrehiny? ahiahy ny ahy aloha fa tsy voatery ho marina. Dia nisy miaramila sahisahy tsy manana fiarovan-tena izany, hono, nidezamôrsa ny baomba teny amin'ny toby nahitana izany. O lehiretsy e! baomba tsy hipoaka kosa ve no dezamôrsena hipoaka moa? Ahiahy ihany ny ahy fa tsy voatery ho marina. Fa ny tena mahavariana amin'ity tantara ity dia amin'ny andro iantsoana ny ankolafy politika eto Madagasikara hifandamina any amin'ny foiben'ny Firaisambe Afrikana no nisian'ity tranga izay ny TVM no namoaka azy voalohany. Maninona moa raha tsorina fotsiny hoe tsy hanatrika velively izany fifandaminana any Addis-Abeba izany izahay dia vita kabary? Dia eto aho vao tonga saina nahita iny Jeep miaramila nandehandeha nivezivezy androany teny Analakely nizesta nanambana basy toy ireny misy fahavalo ireny eo anoloany.
Fa ny tena nampihomehy ahy dia ireo mpanapoaka baomba nibaradaka avy hatrany fa mpivory eny amin'ny Magro raha vao nohadihadiana. "Cinéma! Cinéma!" izay avy hatrany no hambaran'ny mpanoratra amin' izany rehetra izany. Ny fanazavana ataon'ingahy ao amin'ny zandary mihamalaza amin'izao fotoana izao, sady mitovy anarana amin'i "dada" rahateo izy araka ny itenenanany no mahamaizina ny zavatra ambarany. Nisy rangahy nahitana planina ny manodidina ny Viva sy ny Injet izany koa, taiza io rangahy nahitana planina io? Tany Ambohibao ve? raha tany manko dia tena milaza fahavendranana mihitsy ho an'ny roa tonta. Vendrana ny manao ny "fampihorohoroana" satria tsy fanao mihitsy izany mitondra "porofo" izany na inona na inona antony rehefa hanao zavatra tahaka itony. Vendrana ny "mpanadihady" satria dia tsy noraisiny ho zava-dehibe hanaovana fanairana avy hatrany ny fahitana "porofo" sahala amin'izany. Fa tahaka ny kisendrasedra ihany koa ho'aho e! Toa any Maorisy indrindra ny PHAT sy ny vady aman-janany no misy izao toe-javatra izao? Ahatsiarovako indray ny filoha Ratsiraka mivoaka any andafy izay dia misy zava-mitranga eto Madagasikara.
Fehiny: tsy aleo ve tonga dia miteny hoe horavanay amin'izay ianareo ao amin'ny Magro fa tsy mety mihena mihitsy ny isan'ny olona ao ka manahirana be ihany. Tsy aleo ve miteny hoe hosamborinay amin'izay ny mpitarika ary hogidrahanay izay mbola mitady hafana fo hankany amin'ny Magro manomboka alatsinainy 20 jolay 2009. Noho izany: fantatry ny mpitolona fa hanao ramatahora indray ny mpanongam-panjakana koa dia manantena aho fa ho tonga maro ny mpitolona io alatsinainy io. Mety ho efa hahare indray fa hoe nosamborina hoe ranona sy ranona saingy tsy mila mikorapaka amin'izany. Aleo ho an'ny samy miaramila ny fifanandrinana amin'ny fitaovam-piadiana fa ny sivily fitakiana am-pilaminana tahaka ny mahazatra no tsara ataony. Handeha haka vakansy ihany ve izaho ity sa hahemotra indray ny dia e?
Anniversaire Thiera ny sabotsy dia io ny cadeau azony
Efa andro maromaro aho no te-hamoaka ity lahasoratra iray ity ka enga anie mba ho vita soa aman-tsara amin'izay. Mivoatra haingana dia haingana ny tontolon-tserasera nefa isika Malagasy amin'ny ankapobeny, ary tafiditra amin'izany ihany koa ny tenako izay manoratra, dia malaina mandrakariva ny handray zava-baovao. Izaho ohatra, noho ny fahateren'ny fotoana nefa te-hamoaka vaovao mandrakariva, dia voatery mihitsy vao niditra tamin'izany Twitter izany, saingy nahita fa indraindray toa tsy ampy hanoratana feno io tahala iray io no niditra ihany koa tamin'ny Friendfeed. Somary hitantara kely aho hanao jery todika nahatonga ahy higadona ihany koa any amin'ho ny famahanam-bolongana fohy (microblogging).
Efa mahalala angamba ny maro amin'ny mpamaky eto fa mpandika ho amin'ny teny malagasy ny lahatsoratra ao amin'ny Global Voices aho. Mazava loatra fa tsy maintsy ho mpamaky io vohikala iraisam-pirenena iray io aho. Efa mpandika teny tao aho no nalaza ny hitsanganan'izany facebook izany. Tsy dia taitra loatra tamin'izy io aho tany am-boalohany. Noraisiko ho natokana ho an'ireo nandalina tany amin'ny sekoly ambony any amin'ny firenena tandrefana io tambajotran'ny mpiserasera io. Volana vitsivitsy lasa izay tamin'ity taona ity aho vao niditra tao, satria nisinisy ihany ny rohy no nankany amin'ny Facebook nefa izaho izay mpandika aza tsy tafiditra any akory. Tahaka ny nampihomehy valaka ahy ihany io toe-javatra iray io. Dia tafiditra tao amin'ny facebook ny namana jentilisa. Tamin'ny ankapobeny dia ireo namana an-tserasera ihany no namana voalohany tao amin'ny facebook. Mba nitady mpiara-mianatra taloha tadidy anarana ihany aho tao fa tsy nahita mihitsy hatramin'izao na dia iray aza. Angamba noho ny tena avy any amin'ny sekolin'ny zanabahoaka no tsy dia nahitako loatra ireo notadiavina.
Tafiditra tao amin'ny facebook ary aho. Ny tena nanahirana ny saiko sy nampisalasala ahy ela dia ilay fitadiavany ny tenimiafina miditra amin'ny mailaka yahoo fampiasako. Efa tapa-kevitra ny hiditra manko aho indray mandeha no niato tampoka rehetra tratran'io fitadiavana tenimiafin'imailaka io. Ny resaka sovoka (piraty) no nahiako indrindra. Tapa-kevitra ihany rehefa ela ny ela fa aleo hitranga any izay hitranga fa hiditra aho sady tsy mbola nahare vaovao loatra hoe nisy tratran'ny sovoka tamin'ny fidirana io sehatra io. Kanjo tokoa moa dia tsy naninona loatra ny tena aloha hatramin'izao. Ny tanjon'ireo nanao ny tolotra facebook na ireo mpanome ny tolotra ho an'ny tambajotran'ny mpiserasera (réseau social) amin'ny ankapobeny dia ny lisitr'ireo mpifanerasera aminao amin'ny mailaka ihany no iaingany ka raha tsy misy dia mampandefa fanasana avy aminao ho an'ny namanao izy. Avy eo indray ianao mitady ireo izay tadidinao anarana dia mba nisy vitsivitsy aloha ny namako ao. Tao aloha no nahitako fa efa niha-niseho sary amin'izay ny Malagasy mpiserasera raha mbola maro ny natahotra tamin'ny nampalaza indrindra ny serasera.org. Hatramin'izao aloha ny fandraisako ny facebook dia miompana be dia be amin'ny fifandraisana mahaolona na dia misy aza ireo vondrona isankarazany azonao idirana.
Nitendritendry ny vatamarobokotra (clavier) indray ny tena hanoratra vaovao fohy tao amin'io sehatra io. Nahatsapa tena avy hatrany anefa fa tsy tokony ho ao no amoahana ireo vaovao fohy ireo fa sehatra hafa no sahaza izany, nefa tsy amin'ny bolongana mahazatra ihany koa. Ny mahazatra ny mpiserasera malagasy raha vao mahita ka mampita ny vaovao hitany dia any amin'ny dinika (forum) hatrany. Tsy dia mahomby loatra anefa ny famoaham-baovao any amin'ny dinika satria : Voalohany vetivety dia mety hanjavona ny vaovao avoakanao no sady ny famoahan-kevitra sy ny faniratsiràna no tena manjaka any. Faharoa be ny mpamoaka vaovao any nefa tsy fantatra ny olona mamoaka ny vaovao, noho izany, sarotra ny mino izay ambarany. Sarotra ny fampitam-baovao raha vao tsy misy ny fifampitokisana ka izany no ilàna ny mahalala ilay na ireo mpamoaka vaovao. Mazava loatra fa ny vaovao no misongadina kokoa fa tsy ilay famoahan-kevitra loatra. Niditra tamin'ny Twitter indray i jentilisa amoahany izay hitany sy reny.
Rehefa niditra tao amin'ny Twitter dia nampitadiavany namana tamin'ny alalan'ny imailaka indray. Tsy nampatahotra ahy intsony ny amin'iny. Tao aho dia nahatsikaritra fa afa-mandray roa ity Twitter ity. Sady mametraka ny fifandraisana amin'ny mahaolona izy no famahanam-bolongana saingy famahanam-bolongana fohy ihany. Mitovitovy halavana amin'ny SMS amin'ny finday ihany ny halavan-tsoratra azonao alefa indray mandeha satria 140 ihany ny isan'ny tarehintsoratra zakany ary tafiditra amin'izany ny banga (espace). Ny tombony dia vetivety dia miely ny vaovao na resaka lazainao satria azon'ireo miray tambajotra manaraka ny soratanao (followers) avy hatrany ny hafatra alefanao. Tsy sahirana mivezivezy etsy sy eroa ihany koa ianao mikaro-baovao farany fa misoratra anarana amin'ny Twitter indray mandeha dia tena "aterineto" aminao avokoa izay lazain'ireo arahinao.
Mbola misy ihany koa ny kilema hafa ananan'ny Twitter. Ankoatra ny fisian'ny fandefasana hafatra manokana tsy hitan'ny ankoatra ny andefasana dia mety tsy ho azon'ny hafa mbola tsy misoratra anarana tamin'ny Twitter izay voasoratra nefa firesahana amin'ny hafa ao anaty tambajotra ny votoatindresaka. Tsy mifampitohy avy hatrany toy ny any amin'ny dinika (forum) ihany koa ny resaka fa toy ny mandefa SMS manokana hitan'ny besinimaro ianao. Voaarin'ny Friendfeed io lesoka io ka dia izay ihany koa no nahatonga ahy hiditra amin'ny Friendfeed.
Ao amin'ny Friendfeed dia afaka ampifanohizana amin'izay niandohan-dresaka ny famoahan-kevitra, fa mila misoratra anarana miditra amin'ny Friendfeed ianao raha te-hamoaka ihany koa ny hevitrao. Famahanam-bolongana fohy ihany koa ny Friendfeed saingy afa-manoratra lavalava kokoa ianao. Tsy azo atao lava loatra anefa fa sao tapaka, tohizana eo ambany eo amin'ny famoahan-kevitra indray izay soratanao avy eo. Afa-manohy ny resaka manampy anao ihany koa ny hafa. Izany hoe afa-manoratra lava ihany ianao amin'ny alalan'ny famoahan-kevitra tsikelikely araka ny fotoana anananao fa tsy voatery ho vita ilay lahatsoratra lavabe (toy ny amin'izao bolongako izao) vao avoakanao ilay lahatsoratra. Ny tombony hafa amin'ny Friendfeed ihany koa dia ny fisian'ny hoe like sy ny share. Tsy voatery mamerina manoratra ianao fa manindry ny iray amin'ireo fotsiny dia toy ny efa mizara bolongana fohy sahady ianao. Mampiely haingana ny vaovao ny fanaovana izany fihetsika mizara na milaza ny fitiavanao ny lahatsoratra na rohy izany.
Manana ny kilemany ihany koa anefa ny Friendfeed : Tsy dia natao loatra ho ana mpampiasa solosaina ifandimbiasana izy. Raha miditra amina solosaina iray aho ohatra ka miditra Friendfeed eo ka hivoaka Friendfeed avy eo dia tsy mety tafala (logout). Raha misy olon-kafa indray hiditra Friendfeed eo dia ho gaga fa ny Home-ko izay teo alohany no hahatafiditra azy avy hatrany ka ho toy ny afa-manoratra amin'ny anarako izy, eny fa na dia efa novonoina aza io solosaina io ka velomina indray dia izay no mitranga. Efa nisy nanoro ihany anefa aho ny karazan'ny hamafana izay nidirako tamin'ny Friendfeed ka mba tsy hidiran'izay taoriako amin'ny Home-ko dia izao manaraka izao no ataoko:
Any Ampiasana moa dia Internet Explorer no miasa any. Tany no nisy olana ananako fa tsy ny aty an-trano loatra. Ao amin'ny Internet Explorer niseraseranao tamin'ny Friendfeed ary dia mifantina ny Outils ery ambony ery aho. Misy fàfana kely mivoaka eo rehefa manindry ny Outils aho dia tsindriako ao indray ny Option Internet. Raha efa izay dia tsindriako indray ny Supprimer les fichiers ao amin'ny Fàfana Général. Misy fafana mivoaka indray avy eo eo manontany raha hofafana tokoa ny Temporary Internet Files fa manao OK ianao. Avy eo dia misintaka amin'ny Friendfeed tsy mety mikatona mody mijery zavatra hafa ianao. Azonao atao avy eo ny manamarina raha tena efa niala avy tao anatin'ny Friendfeed misy ny Home-nao ianao amin'ny fiverenana miditra Friendfeed indray (tsy mampiasa ny bokotra précédent). Ny ato an-trano indray moa dia Firefox no ampiasaiko, nefa mbola tsy nanandrana ny hamafa (izany hoe hivoaka Friendfeed) aho satria tsy misy loatra ny mifandimby solosaina amiko. Fa raha mitovitovy ny famafana hivoahana amin'ny Friendfeed dia miditra Tools ianao, dia misafidy ny Clear Private Data dia misafidy izay tianao hofafana ianao fa heveriko ho ny Cache no tokony hofafana aloha (na ny Authenticated Sessions fa tena tsy haiko aloha!). Tsy miantoka ny mety ho fahasimbana aho fa andramo ihany aloha.
Izay no ela fa ny fanamarihako farany, raha ny fanaoko teo aloha dia ny manasa anao hiditra amin'ny Twitter-ko no ataoko nefa ny tokony ho izy dia ny ao amin'ny Twitter no fanasana ny olona hamaky ny bolongana ary fanaon'ny mpamaham-bolongana fohy izany. Ny anjara toeran'ny bolongana sisa hatreto aloha dia ny fizarana ny vaovao lava na ny hevitra mila fotoana lavalava na eritreritra tsy tana. Misy ary moa ny namana iray milaza fa tsy misy ilàna ny mamaham-bolongana rehefa tsy ho hitan'ny olona iny, saingy ny eo ny tambajotra iraisan'ny mpiserasera hampiely ny fivoahany haingana dia haingana. Manory hevitra anao ary aho hiditra Twitter (siokamboronkely) na/sy Friendfeed (fahan'ny namana) dia hanaraka ireo mahaliana anao amin'izay namanao sy arahin'ny mpamaham-bolongana arahinao na ireo manaraka ny mpamaham-bolongana arahinao rahateo fa tsy tokony hanenina velively ianao fa ho afak'andro aza. Azo atao ihany koa anie ny hoe manangana tambajotra miteny malagasy ihany koa isika ao raha tianao e! sady ny mpanoratra rahateo efa manoratra amin'ny teny malagasy rahateo. Tsy terena ianao na dia izany aza!
Mihetsiketsika mafy ny mpitandro ny filaminana malagasy amin'ny ankapobeny amin'ny fanenjehana ny "mpampihorohoro", ary mikofoka mafy miaraka amin'izany ny Kolonely Ravalomanana Richard amin'ny famoaham-baovao avy amin'ny zandarimariam-pirenena. Malaza manerana ny gazety malagasy indray ny alarobia 8 jolay 2009 fa "nandefa vola 25 000€ na Ar675 000 000" hoe ny mpikambana (iray?) avy amin'ny GTT Paris hanamboarana baomba vita tanana eto Madagasikara". Miha-henjana izany raharaha izany, hoy aho anankampo. Dia aleo mampitandrina ny mpiray tanindrazana any ampielezana mandefa vola ho an'ny Malagasy eto an-toerana mba atsahatra aloha ny fanampiana fandrao lazain-dry zalahy fa volan'ny fampihorohoroana ihany koa izany... izay vao vita hatreo koa ny amin'nyWestern Union sy ny Moneygram fa tsy maintsy ho tratran'ny fanadihadiana isan'andro ry zareo ao izany fa mety ho volan'ny mpampihorohoro malagasy avokoa ireny. Fantatra ihany anefa ny firenena iavian'ny mpampihorohoro malaza manerantany nefa tian'ny mpanongampanjakana fatratra ho namana.
Miomana fatratra amin'ny mety iavian'ny mpanani-bohitra ihany koa ny tafikamalagasy amin'izao fotoana izao. Mampahatsiahy indray ny fiainan'ny miaramila nandritra ny repoblika faharoa miomana fatratra amin'ny mety ho fanafihan'ny Afrikana Tatsimo tamin'izany fotoana izany. Miverina indray io tranga io amin'izao fotoana izao, fa raha Fotsy mpanavakava-bolo-koditra no mpitondra io firenena io tamin'ny repoblika faharoa dia Mainty tompontany kosa no mitondra azy amin'izao fotoana izao. Mbola Afrika Atsimo ihany manko no firenena lehibe toy ny hazondamosin'ny SADC ahiana hananika an'i Madagasikara amin'izao fotoana izao. Variana amin'ny mpanani-bohitra mety ho avy anefa ny tafika malagasy ka tsy mahita ny mpanani-bohitra efa mamaka ao anatiny amin'izao fotoana izao.
Sary iray nanintona ny masoko tao amin'ny gazety l'hebdo de Madagascar tamin'ny 26 jona 2009 mitondra ny laharana 228, takelaka fanampiny pejy fahadimy, ireo sari-miaramila ao amin'ny efitra iray lehibe ao amin'ny Capsat Soanierana. Nanisa ireo miaramila teo anoloan'ny solosaina maromaro (mampahatsiahy ny 24 hour-n'i Jack Bauer) aho. Raha 16 mirahalahy no hitako dia mivandravandra fa raha vitsy indrindra dia 5 amin'ireo dia vazaha fotsy avokoa. Ny roa amin'ireo ihanykoa mbola ahiako ihany koa saingy tsy hita tsara moa ka ny vitsy indrindra ihany no lazaiko. Mazava loatra fa mpanofana ao amin'ny Capsat ireo miaramila hita miharihary fa vazaha ireo, ary ny fantatra fa manana fifandraisana ara-tafika akaiky amintsika aloha dia ny Frantsay ihany. Mazava loatra fa tsy misy miafina amin'ny tafika frantsay ny resaka rehetra momba ny tafika malagasy. indraindray aho te-hino ihany fa efa hatramin'ny niatombohan'ny fitondran-dRavalomanana no novolavolain'ireto mpampiofana Frantsay ireto ny sain'ny miaramila malagasy ka nahavitany nanongana ny filoha faratampon'ny foloalindahy. Tsotra ny nanaovany azy : Tsy tokony eo ambany fitantanana sivily izany ny miaramila.
Nambara ombieny ombieny ho fahadisoan-dRavalomanana Marc ny nametrahana ny minisiteran'ny fiarovam-pirenena ho eo ambany fiadidiana vehivavy (sivily?) ka hoe nahatezitra ny tafika amin'ny ankapobeny. Nolazaina ihany koa fa tsy mahalala ny fomban'ny raharahan'ny tafika ny filoha Ravalomanana (sivily) ka mampietry ny voninahitry ny miaramila. Izany no antony iray nananganana ny Komity Miaramila misahana ny Fiarovam-pirenena, izay araka ny fahalalako, tsy mandray baiko na avy amin'iza na avy amin'iza, fa manana ny fanapahan-kevitra farany manoloana izay mety ho fanafihan'ny vahiny. Tsy mahagaga amin'izao fotoana izao raha aderadera amin'ny haino aman-jery fa manao sarin'ady hiatrehana ny mpanani-bohitra ny manamboninahitra ambony ao amin'ity komity ity, ary mafana fo amin'izany ny ao amin'ny zandarimaria FIGN izay toby voalohany ihany koa nikomy tao amin'ny zandarimaria manokana. Ilay resaka fametrahana baomba iniana ankalazaina ihany koa etsy andanin'izany, amiko, dia fanairana ny tafika hiomana amin'ny ady, izany hoe efa ampidirina tsikelikely amin'ny lojikan'ny ady ny miaramila sy ny zandary amin'izao fotoana izao. Toy ny tongotra mby an-dakana aza io, tsy miverin-dalana intsony, ka ahiako fa rehefa tsy ho avy ny mpanani-bohitra noeritreretina dia hitodika hamely (efa namely eo amin'ny sehatry ny fitsarana) mivantana ireo mpitolona ho amin'ny ara-dalàna efa heveriny ao an-tsainy ho fahavalony ihany koa.
Fa toa, na iniana adinoina anefa ny "fahavalo" efa mamaka ao anaty izay hoe efa eto an-tanindrazana amin'izao fotoana izao, dia ireo namolavola tsikelikely ny sain'ireto miaramila ireto ary nahapetraka tsara fa namana sy mpiara-miasa mahafa-po ny tafika frantsay fa tsy tonga velively hanani-bohitra. Namana satria nanome voromby sy angidimby ho an'ny tafika malagasy ka, angaha tsy hitanao ireny nandritra ny matso tamin'ny 26 jona 2009 ireny? Fa iniana ampanginina ho'aho ny resaka sisintany izay ifanolanan'i Madagasikara sy Lafrantsa hatramin'ny ela. Misy nosy vitsivitsy takian'ny malagasy amin'ny frantsay haverina amin'ny tanindrazantsika dia ry Juan de Nova sy ry Europa izany. Tsy mihaino ny Frantsay fa hametraka fitrandrahana solika an-dranomasina amin'ny fari-dranomasiny (manodidina an'i Juan de Nova) ary efa manitsaka ny fari-dranomasin'ny Malagasy madio mangarangarana mihitsy aza... nefa tsy misy fifanarahana. Fa moa ve tsy hiaro ny sisintanin'i Madagasikara no antom-pisian'ny tafika? Koa nahoana no minia mikimpy amin'ity raharaha iray ity? Hangalatra ny solik'i Madagasikara anie izany i Frantsa e!
Izao manko no manana tombontsoa betsaka indrindra ny miaramila ka tsy fantany akory na hamaivaniny ny lanja ara-toe-karena ny zava-mitranga any amin'ny fari-dranomasintsika. Saingy ny iavian'ny ady rehetra anie rehefa tena dinihina tena mifototra amin'ny toe-karena fa fomba itantanana azy fotsiny ny politika. Efa nahazo fanampiana tamin'ny tafika frantsay ny tafika malagasy ka inona moa no antony iadiana, hoy angamba ny fanontaniana, fa manahy aho hoe matoa tsy mihetsi-bolomaso amin'izany ny Komitin'ny Miaramila dia sao sanatria sanatria miray tsikombakomba? aza misy anie izany! Na ataoko hoe tsy mila hevitra avy amina sivily aza ny tafika dia nilaza ny hevitro ihany aho. Izaho Soldat auxiliaire de 2eme classe nandritra ny fanompoam-pirenena ivelan'ny tafika kosa ve no hibaiko manamboninahitra ambony?
Ity lahatsoratra ity dia tohin'ny lahatsoratra nosoratako tamin'ny herinandro mitondra ny lohateny hoe : "Ny ako sy ny hevitra momba ny fankalazana ny 26 jona 2009 - fizarana voalohany-". Novaina kely ny lohateny iavahana tamin'ny teo aloha mazava loatra. Tamin'ny voalohany isika dia tsy nahita loatra ny tany amin'ny tolon'ny mpandàla ny ara-dalàna. Ato no amenoantsika azy. Hiezaka ny hanafohy azy noho ny tsy fahampian'ny fotoana.
Tsy hitako io taratasy io raha tsy efa nody aho
Fotoana nandrasana hatry ny ela tokoa ity fetim-pirenena ity hanaovana fety miavaka sy tiana ho tadidin'ny tantara. Tsy tontosa anefa izany araka ny fomba fijeriko satria tsy maintsy eo ihany koa ny mitady mandrakariva ny hanohintohina na hamotika ny tolona mihitsy aza. Misy asa avy ao anatin'ny tolona sy ivelany io fitadiavam-pandravana ny tolona io. Tsarovy fa tsy maintsy hitady izay handravana ny tolona ihany koa ny mpanongam-panjakana. Ny tena tsy zakany dia ny fidradradradrana mandrakariva fa amin'io andro io no iverenan'i dada. Efa hatramin'ny voalohany nandrenesako izay no nahalalako fa sarotra izany fahatongavany eto an-tanindrazany izany noho ny toe-java-misy.
Rehefa manahy ny mety ho trangan-javatra dia aleo mailo hatrany.
Ny harivan'ny 25 jona 2009 dia niomana ho amin'ny fandefasana afomanga etsy amin'ny farihin'ny Marais Masay ny mpanohana ny ara-dalàna, na ny marina kokoa dia izay no nolazain'ny mpitarika. Ny sarambambem-bahoaka no mamonjy io toerana malalaka dia malalaka io fa ny mpitari-tolona sy mpitarika fikambanana rehetra kosa mamonjy ny fivoriana manokana eny amin'ny Bel'Air Ampandrana araka ny fiantsoana natao ny omalin'io. Toerana efa fantatry ry zareo io na dia tsy lazaina ampahibemaso intsony aza. Teny Ampandrana no nakana an-keriny ny depiote Meme (Yves Aimé Rakotoarisoa) sy ireo niaraka taminy. Nisy ny nampandre ny namana mpitari-tolona avy hatrany raha vao nisy io tranga io ka niafenan'ny hafa. Nifanindran-dalana tamin'izany fakana an-keriny ny depiote Meme izany ihany koa ny nandrobàna ny fiara mpitondra ny fanamafisam-peo nahazo ny anaram-bositra hoe "Force One number Two". Ireo no fiandohan'ny teti-pandravana ny tolona nandritra ny fetim-pirenena. Miandry fihetsika tsy voahevitra avy amin'ny mpitolona ho amin'ny ara-dalàna ny mpanongam-panjakana eto ary efa tsara petrapetraka mihitsy ny teti-panorona. Tezitra dia tezitra tokoa ireo mpandala ny ara-dalàna raha nahalala ny fisamborana sy ny fandrobàna fiara, tsy nety niala teo amoron'ny ranon'i Masay ry zareo raha tsy efa alimbe. Dia raikitra ny fifampiantsoana fa "hanao action" ny ampitso vao maraina ka hifamotoana eo ambavahady amin'ny valo ora maraina. Io no vovo nandrasan'ny mpanongam-pajakana satria raha vao misy ny fitenenana hoe "action" dia toa fanimbana sy fandravana avy hatrany no ao an-tsaina. Tsy misy akory manko ny filazana mazava hoe inona ilay "action" atao, hanaotao foana izany na miandry izay fihetsika ataon'ny iray amin'ny tangoron'olona dia raikitra izao. Tsy voatery ho mpitolona anefa no hanomboka izany fihetsika izany fa olona efa nahazo toromarika na voabaiko, ary mety ho ao anatin'ny singa mpandrava ny tolona mihitsy aza. Tranga iray, mety ho tsy voamariky ny maro tamin'io famerimberenana ny "hanao action" io dia ny fihemoran'ny olona nihevitra ny hanao karazana fety teny amin'ny kianja malalaky ny Auditorium. Raha fianakaviana, ombam-bady aman-janaka no tokony ho tonga teny dia lasa ny tanora sy ny lehibe tena sahy sisa no nandeha noho ny fiahiana ny madinika, ny tsy tia gidragidra sy manahy indray sao hisy zavatra hanjo azy kosa naleony nijanona an-trano. Mihena be dia be avy hatrany ny isan'ny olona tokony ho tonga teny an-toerana tamin'io fotoana io. Nahazo isa 1 izany ny mpanongam-panjakana rehefa tsy vahoaka maro be araka izay nandrasana no tonga. Nahatsapa izany ve ny mpitolona?
Nampiverina ilalana olona vitsivitsy ihany koa ny tonga dia nibahanan'ny mpitandro ny filaminana ny vavahadin'ny Auditorium. Handrangitra ankolaka ny olona hiditra amin'ny herisetra sy ny fanaovana fihetsika tsy voahevitra ihany koa io. Tora-bato ahafahana miditra an-tsehatra handrava tanteraka ny tolona no tena nandrasany saingy nisy ny andian'olona avy hatrany dia nanatona azy ireo ka niresaka tamin'izy ireo. Namaly moa ny mpitandro ny filaminana fa tsy mikasa na oviana na oviana ny hitifitra azy ireo rehefa tsy misy izay antony anaovany izany. Tadiavin-dry zareo ny hidiran'ny olona am-pilaminana ny kianja malalaky ny Auditorium fa tsy hanelingelina kosa ny fifamoivoizana. Ny horakoraka tsy ifandrenesana nataon'ny olona teny ampita sy lafiny atsimo somary mihamaro no nampihemotra ireo mpitandro ny filaminana ireo haka ny toerana ery amin'ny siniben-tsolika ery amin'ny 250m avaratra ery.
Eto amin'izay ny tranga iray nampisalasala ny maro ihany koa. Misy amin'izay ny andian-jatovo nibahabahana ny vavahadin'ny Auditorium na/sy ny arabe mifanolotra aminy mazava loatra. Raha jerena ivelany dia ny fiarakodia no sakanan-dry zalahy tsy handalo amin'ny lalambahoaka (rehefa tsy nifanarahana tokony tsy hatao e!) nefa ny fidiran'ny olona any amin'ny kianja izay mifefy mihitsy no tsapako sakanan-dry zalahy ireto. Voatery nanakatona ny vavahady mandrakariva ireo efa tao anatin'ny kianja iavahana sy tsy iraisana amin'ireo eo ivelany raisina avy hatrany ho mpanakorontana ireo. Mety ho nisy ireo tena tezitra tamin'ireo zatovo ireo, saingy nahamarika kosa aho fa olona tsy te-hiditra velively ao an-kianja ry zareo fa nitady mandrakariva ny handehanan'ny olona hirohotra any amin'ny toerana tsy fantatra, izany hoe tsy hita nanjavonana ry zalahy raha misy ny olona voatarika hihataka ny kianja fivoriana. Mazava loatra fa lasa maro ireo olona no tsy sahy niditra tao an-kianja fa niandriandry hatrany eny ivelany ahafahany mitsoka haingana raha misy ny sanatria. Teo aho no nahatsikaritra fa misy tovovavy niezaka mandrakariva ny handresy lahatra ny tovolahy mbola tsy niditra ny kianja, fa ny nahafaly ahy dia maro tamin'ireo tovolahy nohatonin'izy ireo no nandà avy hatrany fa raha tsy baiko ery amin'ny sehatra mihitsy dia tsy hanao izany "action" izany. Lasa nanara-maso azy ireo mihitsy aho ka hitako fa tsy niditra ny kianja mihitsy izy ireo fa nisy tovolahy naka tamin'ny scooters. Hafa avy hatrany ny hevitro fa nokaramaina handrangitra mihitsy ry zareo.
Tonga fanindroany indray ny zandary! efa nakaton'ny mpitolona ny vavahady iavahana amin'ireo any ivelany. NIverina tsimoramora ihany ry zareo avy eo!
Tsy mbola nisy velively ny fanapoahana baomba mandatsa-dranomaso hatreto.
Ny nanampy trotraka nahatonga ny fisavoritahana sy firoanahan'ny mpitolona tamin'io andro io ihany koa dia simba ny iray amin'ny "gropy" famelomana ny fanamafisam-peo hany ka megaphone mampalahelo no niezahana hanentanana ny olona saingy tsy nahasehaka ny hamaroana mihitsy izany. Efa tamin'ny roa folakandro mihitsy vao voaarina ny fahasimbana ka teo vao nanomboka ny fomban'ny tolona rehetra. Niezaka hatrany aho ny hiandry hatramin'ny farany saingy milòna loatra ry zareo ny fotoana an! adiny iray sy sasany re raha be indrindra dia ampy fa manjary mankalao ny olona e! sa izany ihany koa no tadiavinareo, hamonoanareo tsikelikely ity tolona hamerenana ny ara-dalàna ity?
Hahavita inona moa iny Megaphone iny?
Fomba iray nentina nitazonana ny olona tsy hivoaka any ivelany ihany koa ny nijoron-dRazily niaraka tamin'ny baiboly sy ny saina (mbola nalainy ny baiboly avy eo!)
Nandritra izany fotoana izany, nanao ny nataony amin'izay ry zalahy teo ivelany, nitoraka ny fiaraben'ny Kaominina ry zalahy! Hitako tsara ilay nitoraka, ary vatokely (natao hampitahorana sa tsy tena sahy?) no nalefany. Mety ho niandry ny hafa sahisahy kokoa izy ireo nefa... Ny tena naharangitra an-dry zalahy dia ireo miaramila Frantsay, nanao fanamiana Frantsay roa lahy nandeha fiara nandalo teo. Fandranitana ihany koa ve?
Nandritra ny hiram-pirenena. Nanangan-tsaina izay nitondra izany!
Nahofahofa izany avy eo! Rehefa nandeha araka ny mahazatra ny fandaharam-potoana dia nihataka tsikelikely ireo "mpanakorontana" teo am-bavahady. Tsapako fa nihanilamina sy tsy hendratrendratra intsony ny olona ka lasa aho namonjy fodiana amin'izay. Gaga aho rehefa avy eo nandre fa noravan'ny mpitandro ny filaminana ry zareo rehefa tokony ho tamin'ny dimy ora folakandro teo ho eo. Tsorika fa tsy azoko mihitsy ny nahatonga izany fihetsiky ny mpitandro ny filaminana izany. Rehefa tonga moa ny alatsinainy dia tafavoaka indray ny depiote Yves Aimé (Meme) ka nolazaina taminy fa afa-mivoaka izy satria tsy misy ny vesatra ahafahana mitazona azy. Resaka baomba manko no nilazana fa antony voalohany nisamborana azy. Izay no naharesy lahatra ahy tanteraka fa nisy tetika maty paika handravana ny tolona tao saingy nahombiazana kosa ry zareo tamin'ny fampiverenana ny olona tsy hiditra tao an-kianja, ireo tena sahy nefa tsy mila gidragidra sisa no nahasahy nitsofoka lalina. Tadidio fa misy vaovao tselatra hatrany ao amin'ny twitter-ko. Nandritra ny hiram-pitolomana kosa ity sary ity! tsikaritrareo ihany angamba ny totohondrin'iny olona sady mihira.
Efa nandalo sahady ny andro fahatsiarovana ny nitsingerenan'ny namerenana tamin'i Madagasikara ny fahaleovantenany. Tsorina fa tsy dia nisy loatra ny fiantraikan'izany tamiko, na dia sambany aza, taorian'ny 10 taona mahery be niasako ao amin'ny orinasa iasako ankehitriny no mba tsy niasanay io andro fety io. Ny hany tombony dia mba afaka nanaraka tsara ny zavamisy araka izay tratran'ny heriko aho, nefa dia lasa tsy nisakafo atoandro tao an-trano indray saingy misy dia misy ny antony.
Ny andro fiomanana
Mieritreritra ny hanao fety makotroka ny mpanongam-panjakana mifehy ny firenena amin'izao fotoana izao, sady talentany mihitsy io taranja iray io, ka nanapatapaka lalana vitsivitsy azo heverina fa afovoan-tanàna nanomboka ny tolakandron'ny zoma 25 jona 2009. Tratran'izany fahatapahana izany ohatra ny arabe midadasika manoloana ny fiaro Ampefiloha sy ny arabe etsy Soarano hihazo ny Gara iny. Mazava loatra fa lasa any ambadika (andrefana) ny Carlton ny lalana rehefa hihazo an'i Mahamasina sy avy any Mahamasina ary lasa lalana ifanenana ny arabe manoloana ny biraon'ny Boriborintany voalohany Ambodifilao Soarano. Raha tsentsina tanteraka noho ny tranga tahaka izao io lalan'ny fiara manoloana ny Boriborintany voalohany io ny alarobia 24 jona 2009 tolakandro noho ny fifamezivezen'ny fiara sy fahafenoan'ny mpivarotra amoron-dalana dia zara raha nisy fiara teo ny ampitso. Fay daholo angamba ny mpitondra fiara rehetra ka naleo najanona an-trano io fitaovam-pitaterana io. Nahagaga mihitsy fa lasa toy ny tolakandron'ny andro tsy fiasana ny afovoan-tanàna tetsy Analakely, Tsaralalàna ary Soarano tamin'io fotoana io. Tsy misy fiara mifamezivezy firy fa ny mpandeha an-tongotra no hany manjaka ary mahazo mandeha afovoan'arabe tsy misy ahiahy aza. Mba mihena izany setroka mpandoto tontolo iainana.
Ny lalana fotsiny anefa no nobahanana, fa araka ny fijeriko manokana dia tsy nahazo olona betsaka akory ilay fampisehoana atao eo anoloan'ny gara. Zara raha nahafeno ny fitobian'ny fiara manatrika ny tsangambaton'ny fahalalahan-gazety ireo manatrika dia izay. Efa fambara ho an'ny mpikarakara izay tranga izay. Azo heverina ihany anefa fa tsy te-hifangaroharo amina olona mampiahiahy izay mety ho liana hijery. Iza moa no tsy mahalala fa na dia tamin'ireny tolona nataon-dry zalahy tamin'ny voalohan'ny taona teo amin'ny kianjan'ny 13 mey ireny aza dia tsy menatra mihitsy ireo mpangaro-paosy manao ny asany tanaty olona? Toa ry zalahy indray manko no nameno ny lohalaharana sy tao anaty vahoaka somary mba mifanety ao. Tsy maintsy mihatakataka somary manao tazan-davitra noho izany izay mbola te-hijery fampisehoana maimai-poana.
Nilatsaka ihany ny aizina, efa tsindrian-daona sahady ireo izay te-hijery afomanga hihazo an'Anosy toerana mahazatra ho amin'izany karazana fampisehoana izany. Betsaka ihany koa anefa mieritreritra ny hivezivezy handeha amin-toeran-kafa fa matahotra ihany fandrao misy baomba mipoaka any anaty vahoaka any. Misy anefa ny fanao hita fa mivandravandra ny fahapotehany rehefa mandeha mivezivezy teny afovoan-tanàna ianao amin'ity alina mialoha ny fetim-pirenena ity. Tsy nahita ankizy nampilaharina amin'ny arendrina taratasy intsony aho. Nahatsikaritra ihany koa ny maro fa ifampitadiavana mihitsy ny arendrina taratasy tamin'ity indray mitoraka ity. Izaho manokana dia tsy nahatsipalotra mpivarotra azy io mihitsy fa dia ny olom-pantatra ihany no mifanoro amin'izay ahitana ny mpivarotra azy. Ireny piapiaka shinoa tsy dia tiako ireny no betsaka nefa tsy dia mbola maharesy lahatra ahy aloha izy ireny. Ny arendrina manko mila ilay afo mihitsy fa tsy hoe hazavana fotsiny ihany. Ahoana moa izany?
Fa inona ny lanjan'ny arendrina? [arendrina] Tamin'ny andro fahagasy dia nandritra ny voalohan'ny taona (andro fandroana ihany koa no nilazana azy) no nitondrana ny arendrina manerana ny tanàna na nivezivezena. Ny afo amin'ny arendrina tamin'izany fotoana izany no endriky ny fandroahana ny fanahy ratsy mialoha ny idirana ny taombaovao indray. Fotoan-dehibe indrindra teto anivontany ny fandroana satria mankany an-tanindrazany hihaona amin'ny havana mpiray fiaviana avokoa ireo mila ravinahitra rehetra. Nisy ny fotoana manara-bolana ny andro ankalazana ny andro fandroana io, tamin'ny fotoana nanjakan'i Ranavalona fahatelo kosa dia naraikitra ho 22 novambra fitsingerenan'ny andro nahaterahany io andro fandroana io. Rehefa zanatany frantsay isika dia nafindra ho 14 jolay, fetim-pirenena frantsay, io andro fandroana io. Mazava loatra fa lasa fanao ny fitondrana arendrina rehefa tonga ny fetim-pirenena frantsay, ary nandritra ny fanjahanantany no nihafoana tsikelikely ny lazan'ny fandroana, ka lasa zavatra mifandraika amin'ny fivavahan-drazana sisa no ankalazana ny Alahamadibe na ny Taombaovao malagasy izay tsy ifanarahan'ny mpandala azy intsony ankehitriny ny andro ankalazana azy.
Tamin'ny fiandohan'ny niverenan'ny fahaleovantena malagasy dia mbola ilay arendrina fahagasy izay nentina tamin'ny alalan'ny hazo izay misy bozaka na vorodamba lemana jabora arehitra eny amin'ny lohany no nampiasaina fa noho ny loto navelany ny ampitso dia nosoloin'ny arendrina taratasy (antsoina hoe fanala) tsikelikely ny toerany. Tsy dia niteraka olana loatra ho an'ny fiaraha-monina ny nivadihan'io arendrina io ho fanala, satria hitan'ny rehetra fa tsy misy ny loto aterany nefa mahafinaritra ihany koa ny mijery azy ireny maro dia maro sy amin'ny loko isan-karazany. Ataoko fa maro dia maro amintsika no mbola mankafy ireny fanala ireny. Ao anaty taratasy nokalian'ny mpanao asa-tanana no mandrakotra ny labozia misy afo mirehitra, entina mody an-trano dieny mbola misy afo fa ny olona misaona no tsy mitondra afo mody. Noho izay endrika sy hevitra izay no tsy itiavako loatra ny piapiaka shinoa satria hazavana fotsiny no entin'iny fa tsy taratra mihitsy ilay afo fandroahana fanahy ratsy, marina fa angovo no mamelona ny jiron'ireny piapiaka shinoa ireny fa ilay afo hita maso no ilaina. Mazava loatra fa matahotra ny tsy hahalafo ny mpanao asa-tanana matoa tsy niraika loatra tamin'ny fanamboarana fanala na arendrina taratasy. Tamin'izahay mbola kely ihany koa dia nahafinaritra anay ny nanao jiro kapoaka, izahay ihany no nanamboatra azy ka nisy aza ny fotoana ny ankizilahy no mitondra jiro kapoaka toy ireny mitondra môtô an'eritreritra ireny fa ny ankizivavy kosa no mitondra arendrina.
Fa inona no nandrava ny tarazon'ny fitondrana arendrina?
Tsy dia mandehandeha fotsiny amin'izao io faharavan'ny tarazo iray manavaka ny fetin'ny fahaleovantena io eto Antananarivo. Voalohany amin'izany aloha ny faharavana ateraky ny fiainana an-tanan-dehibe. Afaka miara-monina tsy mifandray ny mpifanolo-bodi-rindrina ka ny fifanenana an-dalana ihany sisa no ifankafantarana hoe itsy mipetraka eto akaikinay. Tsy misy intsony noho izany ny fihavanana mafy sy akaiky hany ka tsy hita loatra ny fiaraha-manatontosa zavatra iray tahaka ny miara-mandahatra ny ankizy iray tanàna. Fahabangana iray ihany koa ny tsy fisiana mpitarika na olona manantalenta amin'ny fitarihana (leadership), na olona manetry tena mamolavola fandaharam-potoana ho an'ny fokontany ohatra. Tsy nisy ihany koa na tsy naheno aho na tsy nahita fiomanana ho amin'ny fankalazana ity fetim-pirenena ity isam-pokontany. Tena samy maka ho azy ny olona... tafiditra tsara ao amin'ny fiainana an-tanandehibe samy maka ho azy ny mpiara-monina.
Faharoa manaraka izany ny fahasamihafan-kevitra miteraka fiatakatahana. Na ahoana na ahoana, monina aty amin'ny faritra ahitana ny foko rehetra manerana an'i Madagasikara ny tena dia soritra ihany ny fisarahambazana eo amin'ny mpiara-monina. Lasa manampy ny fahasamihafana foko na fiaviana sy fivavahana ny tsy fitoviam-pijery eo amin'ny sehatra politika. Tsy vitan'ny hoe zary miara-monina sisa izany ny iray fokontany fa misy fifampiandaniana miafina ihany koa ary sakana lehibe ho amin'ny fiaraha-manao zavatra izany toe-javatra izany. Mampibaribary ny mahalatsaka an-katerena ny fiaraha-monina mihitsy ity fety indray mitoraka ity ka tsy tokony odiana fanina velively.
Fahatelo manaraka izany indray ny fanjakan'ny toe-tsaina kamo sy tsy vonona hikaroka fa ny handray na hividy vonona fotsiny. Ao anatin'ny fiainana an-tanandehibe ihany dia ny fifanakalozambarotra no tena manjaka. Noho ny fieritreretana mandrakariva ao anaty ao fa "sarotra ny fiainana" nefa tsy te-hisahirana dia izay hita fa mora ihany no vidiana. Tsy mahagaga raha amin'ny amin'ny piapiaka shinoa kokoa no ironan'ny maro. Tsikaritro ihany anefa fa tsy ny ankizy rehetra no mitondra arendrina na piapiaka fa toa solontena ihany no mitondra azy. Tsy resaka solontena velively anefa no anaovana azy ity fa ny rehetra mihitsy no tokony hitondra. Rehefa miteny hoe ny rehetra aho dia ny lehibe ihany koa tafiditra ao anatin'izany. Noho ny tsy fahalalana ny heviny intsony angamba dia lasa ny ankizy sisa no ampitondrana arendrina na fanala. Fantaro fa misy dia misy ihany koa ny mahafinaritra ny maso tadiavina amin'itony fitondrana arendrina itony ka izay no ikarohana izay hahamaro ny mitondra azy fa tsy ny hahavitsy azy velively. Io fahakamoana io ihany koa no nandrava tsikelikely ny tarazon'ny fitondran'ny olondehibe indrindra indrindra ny arendrina. Toe-tsaina manimba ve ny fieritreretana hoe efa lehibe aho ka tsy tokony hitondra arendrina intsony, na hibaikobaiko sisa? Indrisy!
Ary ny hitako farany fa nandrava ny tarazon'ny fitondrana arendrina ihany koa dia ny fahamehana hijery afomanga rehefa amin'ny alina. Tsy ilay miara-mirona mitondra arendrina mandray anjara amin'ny fanomezana fahafinaretana intsony no mahamaika ny olona fa ny hijery fahafinaretana ataon'ny mpitondra na mpitantana. Mampidi-doza eo amin'ny tarazo izay fomba fironan'ny saina izay, ary azo itarafana ihany koa fa tsy te-handray fanapahan-kevitra na handray andrakitra ny olona fa ny hafa no andrasany, nefa be fialonana mandrava efa rehefa misondrotra ny hafa avy eo. Mihevitra aho fa ny mahatonga izany fironana izany ny fandefasana mialoha loatra ny afomanga. Lasa tsy miraika loatra ny hanao arendrina ny olona rehefa manakaiky loatra ny fotoana fandefasana afomanga fa ny hijery no mahadondona. Sosokevitro noho izany ny tokony hanemorana araka izay azo atao ny fandefasana ity afomanga ity. Maninona moa raha amin'ny sivy ora alina any mihitsy vao alefa? izany hoe mba efa tapi-mihinana ny olona amin'izany fotoana izany, mba misy ihany koa ny fotoana andehandehanana itondrana ny arendrina. Aoka kosa tsy ho fialana bala ny filazana fa ny fandrosoana no tsy tokony hanaovana arendrina intsony.
Mandritra ny alina fiomanana
Hiverina amin'ny fitantarana indray aho taorian'izay fanazavana lavalava izay. Tsy toy ny teo aloha ny mpijery afomanga tetsy Anosy tamin'ity indray mitoraka ity. Tena vitsy tsy araka ny nanampoizana azy ihany koa ny mpijery afomanga. Nalalaka ry zareo ny arabe manodidina a! azon'ny fiara nifamezivezena mihitsy raha navela handeha ny fiara. Gaga mbamin'ny avy any amin'ny toeran-kafa manararaotra hijery ny afomangan'ny renivohitra. Ry zareo aza dia loa-bava niteny hoe vitsy olona. Ny Afomanga ve moa tsy hahafinaritra mandrakariva? Fa vantany vao tapitra hoy ry zareo (izahay aloha tsy niaraka tamin'izy ireo fa tsy niraharaha izay afomanga izahay tato an-trano... na ny nijery tany amin'ny terrasse aza tsy natao) ilay afomanga dia toy ny olona mahana izany avokoa izy rehetra nanao dia maika nody. Nanjary nampatahotra tampoka ny nody, tahotra inona? karazan'olona mampatahotra ve? Sa lasa mampanahy ny fodiana fa tsy hisy ny hiara-dalana mandrapahatonga any amin'ny fonenana?
Raha tsy nahafahana nihetsika mihitsy ny arabe hodiana rehefa nisy ny afomanga tany aloha tany dia gaga izahay fa vetivety ry zareo dia efa tonga taty an-tano sahady nefa dia an-tongotra no nataon-dry zareo. Mety ho lesoka lehibe tamin'ity indray mitoraka ity, ankoatra ny tsipoapoaka hafakely ny tsy nahafahan'ny fiara nivezivezy loatra nandritra ny atoandro, tsy noho ny fitohanana fa noho ny fanapahan-kevitry ny mpitantana ny tanàna tia manao...barazy nefa tsy mahazaka akory ny barazy ataon'ny hafa. Mazava loatra fa tsy hisy hitondra fiara lavitra azy tsy misy miambina amin'ny alina ireo zatra nijery afomanga nipetraka eny ambony fiara fahiny. Eo ihany koa ny fifampiahiahiana. Fa ny tena mahonena dia ny teo Analakely. Tsy mahalala ny zavatra tsara sy nokolokoloina intsony ny olona mpankeny, tsy mahagaga raha maty hitsaka ny bozaka mba nisy endriny ihany. Ny fofona manodidina ny Lapan'ny tanàna mbola eo ampanamboarana moa dia mampahatsiahy ilay CUA antsoina hoe Commune Urinoire d'Antananarivo fa tsy Commune Urbaine d'Antananarivo. Tena tsy ampy isa mihitsy moa ny trano fidiovana? Eo ambadiky ny Lapan'ny tanàna io indrindra manko dia misy efitrano laalava fidiovana fa ilay mandoa vola mihitsy angamba aloha no tsy tian'ireto mpirevy amin'ny alina ireto. Izany anie, na aiza na aiza no misy ireto mpirevy ireto dia manjono an-tanety avokoa ny lehilahy e! (mivalandrano no tiako lazaina anareo sao tsy azonareo: mbola an-dalana hody aho nandritra ny afomanga ary izany no nahitako ny fanaon'ireo mpirevy ireo. Sarotra aloha ny tsy hiteny fa ireo HEVERINA ho sarangan'ny madinika no tena maro an'isa amin'ny olona mpivezivezy ary manahy aza aho fa tahaka ny anaovany ny any aminy tsy misy toeram-pidiovana manokana no anaovany ny tanàna rehetra 'sady efa mihevitra ny tenany ho tompon'ny tanàna ihany koa ry zareo. Raha ny resaka ankalamanjana aloha dia ry zareo tanteraka no tompon'ny fety.
Efa lava loatra tsy araka izay niheverako azy sahady ny lahatsoratra ka aleo asiana fizarany fa andro manaraka ny andron'ny Zoma! na izany aza dia efa vonona ny fandefasako vaovao tapatapany ao amin'ny twitter. Ary efa misy andian-tsary rahateo navoakako ao amin'ny tahirintsary jona09.
Mahoraka dia mahoraka ankehitriny ny fanentanana hananga-tsaina, na sehatra fiainana andavanandro na eto an-tserasera. Amin'ny sehatra andavanandro dia hita tokoa fa mihamaro ny mananga-tsaina nefa misy dia misy ny midrikina toa anay tsy mety hananga-tsaina, ary ampiako hoe arantiranty an-trano. Tsy hoe tsy miraharaha ny fiandrianam-pirenena mihitsy izahay raha tsy mananga-tsaina ary tsy mampaninona anay na dia rabirabiana aza izahay hoe tsy misy saina. Tsoriko fa misy dia misy ny antony tsy hananganay saina ary raha jerena ny dokambarotra an-gazety dia mibaribary amiko ny tian'ity fitondrana ity asongadina fa raha eo ihany ilay teny hoe fahaleovantena dia ny fetin'ny foloalindahy no tena asongadiny.
Voalohany aloha, efa mahazatra ny hevitra hoe "tsy manaiky ny fijoroan'ity fanjakana ity izahay" no tsy hananganana saina sy ny hoe "miverina ho zanatany indray" ka inona no antony hananganana saina (amin'ny trano). Fa misy dia misy ihany koa ny fahitako fa tsy manaiky ny maha-anay anay ihany koa ity fitondrana ity. Raha miteny aho hoe izahay dia ny lehilahy tsy foloalindahy izany. Jereo ny dokambarotra: rehefa tsy foloalindahy sy ry zareo dia tsy lehilahy! Sarin-jaza amam-behivavy ihany no tena asongadina (hita hatraty amin'ny serasera fa ny vehivavy no tena tsy manaiky izany tsy mananga-tsaina izany ary fantatry ry zareo izany, misy anabavy iray izay aza moa tena masiaka dia masiaka tamiko mihitsy nefa aho tsy nanery azy velively na hanisy teny sompirana hanaisotra ny saina efa natsangany (an-trano).
Raha atsangana amin'ny trano ihany koa ny saina, dia rehareha sy fijoroana amin'ny mahamalagasy izany. Marina dia marina tokoa izany! mirehareha amin'ny sainy ihany koa ny Palestiniana saingy tsy midika velively izany fa mahaleotena ara-politika i Palestina. Afaka mirehareha ihany koa isika fa manana sainam-pirenena. Ny sainam-pirenena no fanehoana hita maso ny fiandrianam-pirenena (symbole) fa inona kosa no tena manamarika izany fiandrianam-pirenena izany? Koa aza tsiny indrindra raha tsy mananga-tsaina aho fa tsy hitako izany fiandrianam-pirenena izany rehefa dinihina fa ny tombotsoa frantsay no tena nandray anjara mavitrika tamin'ny fanonganam-panjakana, ary mba manana ny tombotsoany amin'izany ihany koa ny Amerikana. Ny manahirana manko, ny Lalampanorenana na ny Dinampirenena no mametraka fa ny lokon'ny saina dia fotsy mena maitso, koa nahoana no faly ianao manangana io saina io nefa ny Lalampanorenana mamaritra ny lokon'io saina ahantonao? Manao zavatra tsy ampiheverana fa entin'ny fahazarana fotsiny anie izany ianao e! Mariho mazava tsara fa azo ovaina ny lokon'io saina io raha izany no tondroin'ny Lalampanorenana.
Aoka ihany koa holazaina fa tsy mety mihitsy ity filazana hoe maitso fotsy mena ity ny fanonona ny lokon'ny sainam-pirenena malagasy. Tsy saina Italiana akory izy io fa ny loko manaraka ny taho no tononina aloha (iny tsinona no ankavia amin'ny sary ary rehefa mamaky soratra isika dia avy any ankavia no miankavanana, dia toy izany ihany koa no tokony hamakiana ny sary), izany no tokony hanononana ny loko voalohany ho fotsy; dia avy eo ambony ihany koa no tononina vao midina ambany tahaka ny mamaky lahatsoratra ihany ka izay no anononana ny mena alohan'ny maitso. Noho ny fahazarana tsy manisy fisainana no mahatonga ny teniteny foana hoe maitso fotsy mena. Eo ihany koa ny mety ho fahazaran'ny teo aloha manonona ny manga fotsy mena fony mbola nozanahina mivantana i Madagasikara. Dia zatra ho azy ny hoe maitso fotsy mena avy eo nefa tsy mifanaraka amin'ny fomba famaky ny saina mihitsy io mahazatra ny maro io. Tokony hisy lanjany ihany koa izay lazaiko io. Dia lasa fahazarana tsy ahalalana izay tena antony ihany koa ilay mananga-tsaina an-trano.
Etsy ankilan'izany, tsy maintsy lazaina fa tsy hoe mijanona hatreo ny resaka. Mitondra ny sainam-pirenena kosa izahay eny amin'ny fihetsiketsehana izay ataonay. Mitondra ny anjara birikinay izahay amin'ny fanehoanay ny fankalazana ny fetin'ny fahaleovantena. An-tanana no anangananay ny sainam-pirenena satria mbola mila averina izany fiandrianam-pirenena izany. Hevitro manokana, matoa mananga-tsaina amin'ny tranony ny olona dia mirehareha amin'ny toerana misy an'i Madagasikara amin'izao fotoana izao izy! sanatria mananganagam-poana tsy amin'ny antony ny mariky ny fiandrianam-pirenena (ny saina) nefa ny fototra mamaritra izany fiandrianam-pirenena izany nahantona amin'izao fotoana izao. Raha entina an-tanana kosa ny sainam-pirenena dia mbola mandeha mikaroka na mamerina izany fiandrianam-pirenena izany izay mitondra na mankasitraka izany fitondrana ny sainam-pirenena an-tanana izany.
Hita tsara fa naato avokoa ny andrim-panjakana voasoratry ny ny Lalampanorenana rehetra, eo aloha ny Prezidansa, dia eo ihany koa ny antenimiera roa tonta, dia efa norenesintsika ihany koa fa nosoloina ny mpikambana ao amin'ny Fitsarana Avo momba ny Lalampanorenana... asa mifanaraka amin'ny inona ao amin'ny Lalampanorenana ihany koa no nanaovana izany fanovana izany. Voahosihosy tanteraka ny Lalapanorenana mandrafitra ny fiandrianam-pirenen'i Madagasikara. Tsy misy fanajana ilay Lalampanorenana intsony ka moa tsy karazana fanesoesoana ny fananganana ny saina fotsy mena maitso nefa ny lalàna fototra mametraka izany lokontsaina izany tsy hajaina? Izay no ilazako indray hoe entinay an-tanana indray ny saina rehefa manao fihetsiketsehana izahay entinay hamerenana ny fiandrianam-pirenena no anton'izany. Tolona ny anay ary izay ny fomba fijerinay.
Mamarana izany dia indreo koa misy sary vitsivitsy maneho ny fandravana natao tamin'ity taona ity ka maharesy lahatra anay fa haverina ny fiandrianam-pirenena amin'ny fitondranay ny sainam-pirenena an-tanana fa tsy ajoro an-trano izay fanekena ny esoeso ataon-dry zalahy tsy manaja ny Lalapanorenana akory. Sary eo Behoririka io naseho io ary toerana iray no niverimberenana nalaina sary.
Mbola tany am-pividianana ny carte SD ho amin'ny fakantsary vao novidiana aho ka tsy nahatratra sary ny fandrovitan-tsihy nataon'ny miaramila tamin'ny Sabotsy 21 jona lasa teo. Misy ihany anefa ny sary nampiseho fa nandalo teo amin'ny Magro Auditorium Ankorondrano ry zareo tamin'io andro io ary mbola teo ampiantsoana ny lehibeny tany ambadika tany ny mpitarika azy ireto nijery ny tombatomban'ny mpitolona tao angaha!
Misy foana ny mihevitra fa vitsy ny mpitolona ao rehefa mijery hatrety ivelany, nefa tsy ao an'eritreriny velively ny hadadasiky ny toerana misy ireto mpitolona ireto. Efa misy tsindrimandry ihany ny maro fa hisy zavatra mitranga amin'ity herinandro ity ary izay no nahamay ahy hividy fakantsary vaovao hanolo ny simba teo aloha.
Betsaka tamin'ny mpitolona tao Ankorondrano no tsy nahalala akory fa nisy ireo miaramila sy zandary ireo saiky handrava ny tolona tao amin'ny magro mihitsy. Noravan'izy ireo tsy nananany antra ny fiomanana hilahatra saiky hataon'ny tanora teo amin'ny rond-point Antanimena, nisy ny voatifitra ka naratra, ilay tapa-tanana moa dia nilaza fa teo amin'ny telo metatra niala taminy ilay miaramila iray no nitifitra azy tamin'ny bala fingotra ka nahatapaka ny tanany. Nisy ihany koa mazava ho azy ny baomba mandatsa-dranomaso.
Nihoam-pahefana ireto miaramila ireto ka izay nitangorongorona rehetra dia norarafany tamin'ny baomba mandatsa-dranomaso avokoa. Tsy nahagaga raha nolerany ihany koa ireo olona nivorivory teo anoloan'ny biraom-pokontanin'Ankorondrano. Olona mampanao didipoitra ny zanany anefa ireo olona ireo, ka tahaka ny ahoana moa ny mahazo ireo zaza hatao hasoavana? Niala bala ry zalahy rehefa nahatsapa ny tsy nety nataony, na izay mihitsy ny tena paikany, ka io zavatra nataony io no antony saika handravany ny teo amin'ny magro. Na dia noravany aza anefa ireo tanora teny Antanimena ka maro tamin'ireo tanora ireo no tsy tody intsony teny amin'ny Magro dia aseho anareo ihany ireo sisa teny Ankorondrano saingy tsy sahin'ny miaramila tampoka ny nandrava azy. Marihina fa andro faharoa saiky handravana ny tolona io andron'ny sabotsy io fa ny zoma ry zareo no efa saiky handrava, saingy noho ny fifamoivoizana nihitsoka dia tsy sahy ry zareo sao mihitsoka ihany koa ny fiara mitondra azy ireo. Maro tamin'ny vatan-dehilahy tao amin'ny magro rahateo no efa vonona dia vonona raha nanao tsy tsy mety teo ireo miaramila ireo.
Ny manahirana dia misy ny fanapahan-dalana eo anoloan'ny gara noho ny fety nefa toa tsy nahasarika olona araka ny nanampoizana azy loatra ilay fety nandritra ny roa andro aloha izay. Asa hanao ahoana tokoa ny tohin'ireo rehetra ireo amin'ity herinandro ity.
Araka ny tsikaritrareo mpamaky eto amin'ny Maharesaka...VETO dia niala ny lahatsoratra farany napetrako mitondra ny lohateny hoe: "Nahoana no tsy hananga-tsaina?". Tsara aloha ny manamarika fa tsy ny mpanoratra velively no nanala iny lahatsoratra farany, izay indro haveriko aminareo manontolo indray, iny fa fanafihana piratazy (sovoka an-tserasera no filazako azy manokana ataoko soso-kevitra rahateo) nahazo ny namana serasera saiky izy iray manontolo ka tratrany ihany koa ny blaogy.com iantranoako. Raha sanatria moa avy ny tsy fahatafavoahan'ny jentilisa.blaogy.com dia velomina indray ny jentilisa.blogspot.com izay efa nisy ahy ihany teo aloha.
Efa andro maromaro lasa izay no nisy nampita vaovao taty amiko fa misy vondron'olona (na firenena) manana tombotsoa manokana amin'izao mpanongam-panjakana ankehitriny izao, manakarama manam-pahaizana manokana amin'ny fisomparana vohikala avy any Shina roa tonta, Rosia ary Okraina hisompatra sy hamotika hatramin'ny farany mihitsy ny vohikala malagasy rehetra, na miteny vahiny na miteny malagasy, mamofopofona tsy dia fankasitrahana loatra ny FAT (Fahefana Avon'ny Tetezamita). Volabe tokoa no hanakaramana ireo manampahaizana manokana amin'ny fisomparana an-tserasera ireo (Hackers). Matanjaka loatra manko aty an-tserasera ireo mpanohitra ny FAT ireo ka lalana iray hitan-dry zareo hanitsiana ny lesoka ny gafy tsy misangy.
Tamin'ny nandraisako io hafatra io, izay nomeny ahy manokana mihitsy noho ny fitiavany mamaky ny bolongako ary tiany raha mba izaho no namoaka azy voalohany araka ny fahazoako azy, ka ankasitrahako azy indrindra io fihetsika io dia lasan'eritreritra avy hatrany aho nefa nisalasala ny amin'ny hamoaka azy eo no ho eo. Takina tanteraka tsy misy lahatsoratra mivoaka intsony ny Topmada, nisy fotoana nisy olana teknika tao amin'ny mydago saingy tafaveriny tsikelikely ihany ny very rehetra dia indro koa fa very tampoka ihany koa izay oasoratra faramparany teto anivon'ny namana serasera ka tafiditra amin'izany ny blaogy.com. Fifanandrifian-javatra ve sa porofon'ny tetika maty paika? Ireo aloha no tena fandehanako ary manaitra ahy avy hatrany raha ao misy zava-mitranga kely.
Momba ny Topmada manokana
Mampisalasala ahy ihany ny amin'ny Topmada izay tsy namoaka lahatsoratra vaovao intsony. Heveriko manko fa mety ho antony hafa fa tsy fisomparana no nahazo azy ankoatra ny hoe hitan-dry zalahy angaha ny tenimiafina novainy ka tsy tafidita intsony ny tompony nefa sarotra ho ahy manokana ny amin'izay lafin-javatra izay. Hevitro manokana dia nijanona avy hatrany ny mpandrindra raha vao nihaniroborobo ny fankahalana Frantsay nefa ny tenany aza Frantsay. Mety ho nanafintohina ho azy ihany ny fironan'ny toe-draharaha ka niatoany tsy hamoaka na inona na inona intsony. Tombatombana ihany anefa izany fa tsy fantatra izay tena zaamisy marina ary aharihariko ny filazana fa tombana ihany ny momba ny Topmada io.
Mampieritreritra ilay fetin'ny foloalindahy
Miverimberina amin'ny fahitalavitra vitsivitsy ny dokambarotra momba ny fetimpirenena sy ny fanentanana ny tokony hananganan-tsaina ho mariky ny fiandrianam-pirenena ary mifanindran-dalana amin'izany ny fetin'ny foloalindahy malagasy izay ankalazaina ny andron'ny 26 jona ihany koa. Fa nisarika ny saina ny nandre ny fanentanana natao ho toy ny fomba fiteny filalao amin'ny sarimihetsika nefa natao amin'ny teny frantsay. Angamba hitan-dry zareo tsy mahasarika loatra ilay teny malagasy rehefa nohenoiny ka dia ny tamin'ny teny frantsay (na notsoahina tamin'ny sarimihetsika vahiny mihitsy aza) no nentina nanaovana ny dokambarotra. Ry teny malagasy ô! fa inona ity atao anao?
Tsy maintsy mba taitra ihany ny tena amin'izany satria tiana nasongadina ny anjara toeran'ny tafika malagasy saingy ny teny frantsay no hitako nisongadina kokoa. Ny tena mandreraka manko dia ny fandrenesana vaovao maro samihafa, toy ny filazana fa vao nosoniavina mangingina ny fifanarahana teo amin'ny tafika malagasy sy ny tafika frantsay. Resaka fifamatorana akaiky kokoa eo amin'ny roa tonta no tena nifotoran'izany fifanarahana izany hisian'ny fifanampiana indrindra ny eo amin'ny fitaovana sy ny fiofanana bebe kokoa ho an'ny tafika malagasy ary ny takalon'izay kosa dia ny tafika frantsay irery ihany no miara-miasa amin'ny tafika malagasy. (Ô ry jentilisa a! sao dia ialahy miresaka tafika be loatra ity no isomparan'ny sasany an'ialahy e? Rehefa voasompatra leitsy dia miova lasy sady ataoko ity tehiriziko ny lahatsoratra tsy ho very e!).
Fa lasa aiza ny iray volan'ny teny malagasy?
Antony iray nanakanana ny mpandala ny ara-dalàna tsy hiditra eny amin'ny kianjan'Ambohijatovo ny filazana fa iray volan'ny ankizy izao ka tsy tokony helingelenina. Fihatsarambelatsihy ihany izany amiko saingy azy moa ny hery ankehitriny ka izay tiany io. Ny toa tsy mba misy milaza mihitsy dia ny fanginan'ny iray volan'ny teny malagasy tanteraka. Tena tsy henoko loatra izay antony fa raha ny fahatsapana amin'izao fotsiny dia ketraka ny mpandala ny teny Malagasy ny hanasongadina ao anatin'ny iray volana ny teny lalainy. Eo ihany koa ny fifalian'ny maro rehefa nolazain'ny minisitry ny FAT ny fiverenana ny teny ampianarana ho amin'ny teny frantsay ka akôry atao babak fa herim-bery maina ny mbola hampiroborobo azy. Saingy na eo aza izany hagagana izany tsy kivy tsy akory ny eto ka hilaza fa tsy hanoratra amin'ny teny malagasy intsony.
Ankasitrahana na dia izany aza ny ezaka nataon'ny fikambanana maro samihafa ny amin'ny fampiroboroboana ny teny malagasy mitondra ny kolontsaina malagasy nandritra izay taona maro izay na dia niato aza ny fanaovana azy tamin'ity taona ity. Amiko manokana dia toy ny vao maika nampibaribary ny famotehana ilay mari-piandrianana malagasy be mpankahala ny tsy mba nitakiana ny fankalazana ny iray volan'ny teny malagasy io, ary mampiharihary ihany koa ny fivakisan'ny fiarahamonin'ny mpandala ny teny malagasy noho ny firehana politika misy amin'izy ireo tsirairay avy. Tsy tsapanao avy amin'izany ve fa tena ambavaloza ny fiaraha-monina malagasy? Indro averiko eto indray ny lahatsoratra voafafa noho ny fisomparana, ary matokia fa raha sanatria voasompatra indray ity dia mbola azo apetaka indray noho ny fitehirizako ny lahatsoratra rehetra.
jentilisa, asabotsy 20 jona amin'ny 00:13 alina
Nahoana no tsy hananga-tsaina?
Niteraka adi-hevitra ihany ity fanentanana tsy hanangana ny sainam-pirenena ho amin'ny fankalazana ny 26 jona ahatsiarovana fahaleovantenan'i Madagasikara ity. Amin'ny ankapobeny manko, faneva manavaka ny firenena iraisan'ny Malagasy rehetra tsy tokony idiran'ny politika velively io fa na iza na iza mitondra, raha mbola io no ambaran'ny Lalampanorenana malagasy fa sainan'ny Malagasy dia io hatrany no atsangana ahafantarana fa an'ny Malagasy i Madagasikara raha ny tokony ho izy.
Tamin'ity taona ity anefa, rehefa nisy iny fanonganam-panjakana nandritra ny telovolana voalohany 2009 iny dia mandeha ny fanentanana fa tsy hananga-tsaina mihitsy ny mpandala ny ara-dalàna raha tsy miverina i dada. Lasa ny saina noho izany mieritreritra hoe mivadika politika indray ve noho izany ny fananganan-tsaina ka raha tsy tonga iny olona iny dia ny fanevam-pirenena no sanatria anehoana fahatezerana ho hitan'ny ambanilanitra? Hatramin'izay 7*7 = 49 taona nananana ny saina izay tsy nisy fanentanana tahaka izany koa nahoana tamin'ity taona ity no nisy indray izany?
Tamin'ny voalohany dia tsy nankasitrahako mihitsy ity fanentanana tsy hananga-tsaina amin'ny trano ity, saingy rehefa nijerijery teny rehetra teny aho dia hitako ny zavatra tadiavin'ireo mpanentana. Fantatra ihany manko fa tsy ireo mpandeha eny Ankorondrano ihany tsy akory no nanohitra iny fanonganam-panjakana, heverina fa fiverenana amin'ny fanjanahantany indray, iny noho ny fandraisana anjaran'i Lafrantsa tao anatiny sy ny nitadiavany tamin'ny fomba rehetra hanalana ny filoha Ravalomanana hatramin'ny fiandohan'ny taona 2002. Tsy voatery ho mpankasitraka ny filoha Ravalomanana ihany koa izay rehetra manohitra ny fanonganam-panjakana fa mba manana ny fireha-keviny ihany koa izy.
Teo amin'ny fijerena ny fanohanana sy ny fanoherana ataon'ny tsirairay teo amin'ny lafiny politika dia ny fihetsiketsehana an-dalambe ihany no refy amarana ny hamaroana na havitsian'ny mpanohana ny tsirairay. Miharihary anefa fa tsy izy ireo ihany no mankasitraka na manohitra fa tsy naneho ny heviny kosa ireo izay mbola manan-javatra atao hamelomany tena ka tsy afaka mandeha amin'ireny fihetsiketsehana ireny velively. Eo ihany koa ny tahotra sakoroka izay mety handratra na hahafaty ny tena. Izaho manokana ohatra dia miserana isaky ny Asabotsy atoandro mialoha ny hamonjena asa eny amin'ny Auditorium no ataoko hanehoako ny fanoherana ny fanonganam-panjakana nisy teto Madagasikara. Hevero amin'izany ny fifandimbiasan'olona mandeha amin'ny hetsika sahala amin'ireny.
Hetsika an-trano, aseho amin'ny mpiara-monina noho izany ilay tsy fananganan-tsaina amin'ny trano mandra-pihavin'i dada. Ny manodidina anay akaiky ohatra dia efa niharihary ny fanohanany ny TGV sy ny tsi-fiovan-keviny, mazava loatra raha saiky mijoro isan-trano ny sainam-pirenena malagasy. Rehefa jerena anefa amin'izao fotoana izao ny manodidina somary velabelarina kokoa dia hita ihany koa fa maromaro ihany ny trano tsy mananga-tsaina, fa tsy fantatra raha hanangana ihany rehefa kelikely. Izahay kosa efa nivonona ny tsy hananga-tsaina mihitsy raha mbola tsy tonga i dada, soa ihany fa miray hevitra amin'ny ankapobeny ny ato an-trano amin'io lafiny iray io, na dia fantatra fa sarotra aza izany fahatongavany izany tsy misy gidragidra. Tsy afeninay rahateo ny tsy fankasitrahanay ny fanonganam-panjakana.
Moa ve tsy fanompoana olona iray izany miandry olona iray izany vao mananga-tsaina? Tsarovy fa tsy hoe olona ihany Ravalomanana fa filoham-pirenena voafidy ihany koa; izy no solontenan'ny firenena ara-dalàna rehefa misy ny fivoahana mankany ivelany. Efa nolazaina teo ihany koa fa tsy niafina mihitsy ny fandraisana anjaran'i Lafrantsa tamin'ilay fanonganam-panjakana, izy anefa no nanjanaka an'i Madagasikara koa dia noraisina avy hatrany fa fanjanahana indray no nataony tamin'ny fametrahana olona zary lasa saribakoly azony lalaovina sy baikobaikoana hitantana ny firenena. Izay no antony tsy ilàna mananga-tsaina amin'ny trano izany : satria zanatany i Madagasikara!
Na izany na tsy izany, tsy mitaratra velively ny safidin'ny tsirairay ny fananganana na tsia io sainam-pirenena io. Raha mitsangana eo amin'ny trano iray manko ny saina tsy midika izany fa mpanohana ny FAT avokoa ny olona afaka mifidy ao amin'io trano io, etsy ankilan'izany ihany koa sarotra ny ilazana fa raha tsy mitsangana amin'ny trano iray ny sainam-pirenena dia manohitra ny fanonganam-panjakana avokoa ny olona afa-mifidy ao. Misy ihany koa ny faritra, toa an'i Manjakaray ohatra, voatery mananga-tsaina avokoa ny rehetra noho ny tahotra fandrao hotafihin-dry zalahy raha mandà hanao izany; faritra mafana manko ireny ka aleo mitandrina ihany.
Fangalarana fantsom-pampielezam-peo
Vaovao iray toa tsy mba misy milaza, tsy azoko mihitsy, tsy misy ve ny mahatsikaritra? Efa andro maromaro manko izay dia taitra ny tena fa mazava dia mazava ny feo eo amin'ny FM100.80, ary ny teo aza no mafy faneno indrindra miohatra amin'ny fampielezam-peo hafa. Eo manko no andraisana ny feon'ny radio mada (radio tsy miankina) teto Antananarivo, izay radio nandray anjara mavitrika nandritra ny roa voalohany taorian'ny fanonganam-panjakana nisy teto madagasikara. Nohenoiko ka lasa ny radiom-panjakana fantatra amin'ny hoe radio nasionaly malagasy indray no feo eo. Navadibadiko teo akaikikaiky rehetra teo ny maridrefy ka akory ny hagagako fa maridrefy lava dia lava no nalainy. Inona no dikan'izany? Mihevitra ve izy ireo fa tsy ho tafaverina amin'ny toerany intsony ny radio mada sa anisan'ny fomba hanakanana amin'ny endriny rehetra ny hiverenan'ity radio ity izany fihetsika izany? Ny tena mahavariana dia tsy mbola nandre ny fitenenana io fangalarana maridrefy io velively aho ka soratako aloha!
Ahemotra ny fanondrotana ny karaman'ny miaramila sy ny zandary!
Araka ny loharanom-baovaoko dia nahemotra ho amin'ny volana jolay indray fa tsy ho ity mialoha ny fankalazana ny fetim-pirenena sady fetin'ny foloalindahy ity indray ny fanondrotana ny karama sy ny tambin-karaman'ny miaramila sy ny zandary; tsy misy resaka mihitsy kosa indray moa ny an'ny polisim-pirenena mikasika ity fanondrotan-karama sy tambin-karama ity.
Nampanantenain'ny PHAT fa hasondrotra manko io karama io saingy tsy tanteraka moa izany ny amin'ity volana jona ity. Nihevitra ihany aho fa ny hampazoto ny mpanao fanamiana tsy hifampitsitsy amin'ny mpanao fihetsiketsehana hamerenana ny ara-dalàna no anton'iny fampanantenana iny ary efa nandrasanay tokoa na ho tafasondrotra na tsia ilay karama ary dia izay aloha no reko amin'izao fotoana izao. Hiteraka fahatezerana amin'ireo mpanao fanamiana sy mpitam-piadiana ireo ve izany toe-javatra izany sa hiaritra kely aloha ry zalahy?
Eto isika dia hitodika kely indray hifanazava resaka, ny miaramila sy ny zandary ihany no nampanantenaina fisondrotana tamin'ny telo toko mahamasa-nahandro fa tsy tafiditra ny polisy. Inona no antony? Itarainan'ireo roa voalohany fa nomen'ny filoha Ravalomanana tombondahiny manokana ny polisy tamin'ny fanondrotana ny karaman'izy ireo ho Ar200 000 nefa tsy nisy resaka ny an'ny miaramila sy ny zandary koa mitaky ry zareo mba hifanahantsahana amin'ny an'ny polisy ihany koa ny raisin'izy ireo. Raha jerena amin'izao tokoa dia toa rariny ny fitakiana saingy fijery mitongilana izany fomba fijery izany ary mikimpy eo anoloan'ny zavamisy. Inona izany zavamisy izany?
Hatramin'ny ela dia iantohana trano ipetrahana sy fitafiana iasana ny ao amin'ny miaramila sy ny zandary. Tsy mandoa hofantrano noho izany ireo vondrona roa ireo. Tsy mba manana izany tombotsoa izany velively anefa ny polisy fa mitady ny trano ipetrahany sy manofa, ary ny fanamiana anaovany ireny dia ry zareo ihany no miantoka azy. Fantatrareo tsara anefa hoe tahaka ny ahoana izany hofantrano an-tanan-dehibe izany dia azo vinaniana ihany koa ny fahavoazana lehibe mahazo ny polisim-pirenena. Noho izany dia fampitovitoviana lenta ny telo tonta ihany ilay fampankarana toa nidangana tampoka azon'ny polisy nandritra ny fitondran-dRavalomanana nefa dia niteraka fialonana teo amin'ny miaramila sy ny zandary. Fanazavazavana tsotsotra ihany io fa anjarantsika no mamakafaka.
Efa nahita tamin'ny gazety mpanohana ny FAT ihany koa isika fa misy ny fampanantenana ny hanondrotana ny karaman'ny mpiasam-panjakana rehetra amin'iny volana jolay iny. Fampanantenana poak'aty ve? raha tontosa manko izany ahiana ny nisian'ny fanaovana "planche à billets" nefa dia hampihena be dia be ny sandan'ny vola malagasy indray izany ka tsy ho amin'ny tombotsoan'ny mpiasa velively. Azo tontosaina avokoa manko ny zavatra rehetra fa ny fiantraikany rehefa avy eo ihany no tena manandanja fa tsy ilay fihetsika velively.
Fa inona ity resaka fivavahana tampoka ity? Tsy voatery ho fivavahana fotsiny fa misy resaka tanindrazana ihany koa ao anatiny. Na Egypta na Babylona dia samy anarana firenena, ary firenena lehibe sy nanana ny lazany tamin'ny androny. Mbola tsy firenena Isiraely no efa nanana ny lazany i Egypta. Nitondra ho babo ny mpanjaka, ny lehibe amin'ny firenena ary ny manam-pahaizana tao amin'Isiraely kosa i Babylona rehefa resiny ny firenen'Isiraely.
Olona iray no namidy ho andevo tany Egypta kanjo lasa praiminisitra iny olona iray namidy ho andevo iny taona maromaro taoriana; ka nampanantsoiny ny fiankavian-drainy (Jakoba na Isiraely) iray manontolo hitoetra akaikiny kokoa ary nomena faritra malalaka iray antsoina hoe Goshena. Ny voalohany namidy ho andevo tamin'io fianakaviana io ihany no tonga tany tsy tamin'ny sitrapony fa ny 70 ambiny kosa nonina tany noho ny nahim-pony sy ny fandosirana kere tany amin'ny faritra nihaviany. Ela ny ela, an-jatony taona taty aoriana, niova ny mpitondra tany amin'io firenena io. Hitan'ilay mpanjaka fa nitombo ireo mponina tao Goshena ka feno azy nanerana ny firenena, natahotra ny herin'ireo mponina tao ingahy Farao na ilay mpanjaka egyptiana. Manahy izy, na izay no paika entiny hamotehina ireo olona ireo, fa raha miray amin'ny tafika vahiny ireo dia ho resy tosika ny fanjakany. Inona no nataony? Naveriny ho amin'ny fanandevozana indray ireo olona tonga tamin'ny nahimpony tao amin'ity firenena ity. Atao hoe fanandevozana satria noterena hanao ny asa mety ho tsy ankasitrahany. Omena ny asa mafy indrindra ihany koa. Atao tsy mahatsiaro afa-tsy ny asa mba hahareraka azy dia hihena ny taranany, kanjo izay vao maika nampitombo ny zanak'Isiraely bebe kokoa. Nalefa indray ny tetika hamerana ny isan-jaza, ka raha vavy no teraka dia velomina fa raha lahy kosa dia vonoina... amin'izay levona ny anaran-dray. Nefa dia mbola nisy ihany mpampivelona nanao tsara ny asany ka namelona ny lahy hatrany. Hatraiza ny halalin'ny fankahalàna? Soa fa niasa hatrany ny fitiavana, jiro kely mitsilopilopy anatin'ny aizi-kitroka manarona ny firenena. Nandevozina an-tanin'olona ireo.
Ankehitriny, ho'aho, nanararaotra ny krizy manerantany sy teto amin'ny firenena manokana ny maro amin'ny orinasa maro ka manao izay hangejana ny mpiasa tsy hiompana afa-tsy amin'ny asa ny atao rehetra. Tena misy ny orinasa tsy afa-manoatra ka tsy maintsy manala ny mpiasa ao aminy fa misy dia misy ho'aho ireo orinasa no manala mpiasa Malagasy mba hampidirana mpiasa Frantsay eto amin'ny firenena misy ahy. Ny karama anefa tsy mitovy velively ka tsy maintsy mpiasa Malagasy maromaro no asolo vazaha iray. Misy idiran'ny krizy ve izany? Sao dia saina manga, fotsy, mena amin'izay no atsangana amin'ny fetim-pirenena fa tsy fotsy, mena, maitso ry zareo? Dia ahemotra 18 andro monja ihany koa ny fankalazana ilay fetim-pirenentsika? Angaha izay ihany! Mba hitsinjovana tsy handroahana ny maro an'isa sy tsy hanakatonana ny orinasa dia miara-mihafy ny rehetra (izany hoe ny mpiasa ankoatra ny tale isan-karazany) ka mifandimby miato amin'ny asany sady tsy miasa no tsy mandray vola araka ny andro tsy iasana. Dia mikaonty ao anatiny ihany koa ny alahady... Oadray, fa angaha lasa karama isan'andro ilay isam-bolana teo? Ary raha ao anatin'ny andro iasanao ianao no marary tampoka na misy voina na sampona hafa dia mitady olona hisolo anao ianao, ka ianareo no mifanaraka amin'ny karamany, izany hoe ianao no manome karama io olona io fa raha tsy izany dia voaroaka ianao satria nandao ny asanao. Orinasa frantsay izany! iza avy moa ireo miteny hoe aleo ihany zanatany Frantsay? Santionany ary io e! Indrisy fa andevozina eto amin'ny fireneny.
Fa inona indray no idiran'i Babylona amin'ity resaka ity? Fa inona no nampiavaka ity firenena ity? Nobaboiny ny maro tamin'ny zanak'Isiraely. Nampiasainy ho amin'ny tombotsoany. Tian'ilay fanjakana nandresy raha mba adinon'ireo babo avokoa ny mombamomba azy tany amin'ny tany nihaviany tany, nisy ny notambatambazana ka nomena hanina avy tamin'ny anjaran'ny mpanjaka. Nomena anarana Babyloniana ka iny anarana iny no ampiasaina fa tsy ilay anarana ihaviana intsony. Nokolokoloiny tamin'ny kolontsainy sy ny fombafombany hany ka tsy mahagaga loatra raha nisy ny famelana ireo olona hiverina an-tanindrazany amin'izay no betsaka ireo nisafidy ny hijanona any ihany. Efa zatra tsinona, nahazo tambitamby sady tsy dia nisy loatra ny famoretana ary tsy nisy loatra ihany koa ny fitarainana avy tamin'ny maro nandritra ny fahababoana ka inona no mahory? Dia inona no mahatonga ny sasany mbola nody ihany? Ny ao amin'ny baiboly nanao hoe mba hanangana indray ilay tempoly ao Jerosalema izay any Jodia. Toy ny manao hoe mba hanangana indray ny firenen'i Jodia (na Isiraely). Ny tempoly no maha-Isiraely an'Isiraely tamin'izany fotoana izany koa na eo aza ny mety ho fiadanana nianohona aleo ihany manangana izay manavaka ny tena sy mampamirapiratra ny tena.
Fa iza ianareo no tsy mbola nampitsiriritin'ny firenena matanjaka ny zavatra tsara any aminy ka toy ny anehoany hoe any aminy no misy ny antsoina hoe fiadanana? Iza ianareo no hahasahy tsy hanome anarana tandrefana mihitsy ny zanakareo? Fa iza ianareo no mbola handany fotoana hilazalaza sy hanazatra ny zanakareo izay manavaka ny fahendrena malagasy ankoatra ny fanovozany ny fahalalana tandrefana sy ny fahalalam-pomba tandrefana indrindra indrindra any an-tsekoly na foiben-kolontsaina? Iza ianareo no tsy mahatsiaro ho kevoka raha mba mizaka ny zom-pirenena matanjaka iray? Dia nahoana no mbola mahatsiaro fa Malagasy ihany? Fa raha mahatsiaro fa Malagasy ihany dia tokony hifanampy amin'ilay fananganana ny rava rehetra, tahaka izany ny fiandrianam-pirenena, tafiditra ihany koa ny kolontsaina manara-penitra eo amin'ny lafiny fampandrosoana, izany hoe fanajana ny maha-olona sy ny tontolo iainana. Izaho ry zareo amin'ireo tranga roa ireo dia mahatsiaro ny tenako ho any Egypta kokoa ka aza tsiniana raha herinandro aty aoriana indray vao manoratra. Mandany fotoana manokana mihitsy.
Fa manantena inona amin'ny Amerikana isika?
Indraindray misy lafiny mahatsikaiky ihany ny tolona hamerenana ny ara-dalàna eto Madagasikara. Toa tadiavina ahindrahindra koa ny Amerikana enti-manohitra ny ataon'ny Frantsay mova tsy niverina tamin'ny androny 1947 indray? Fa ny tolona 29 marsa tokoa naompan'ny sasany tamin'ny fiandrandrana ny mety hihavian'ny tafika amerikana, izay tsy mahalala na inona na inona amin'izany, kanjo hay ny miaramila frantsay sasany ihany no manao fanamiana amerikana ka nony injay faly mahita iny ny olona dia aripany na baboiny tampoka. Izaho koa dia tsy sasatra ny mamerimberina fa tsy nankasitrahan'ny Amerikana loatra ny fifanarahan'ny Malagasy sy ny Koreana tamin'ny resaka fambolena katsaka satria simba ny varotra katsaka amerikana amin'izany. Rehefa Malagasy dia Malagasy fa tsy mitsiriritra ho Egypta na Babylona (Babylona Frantsay na Babylona Amerikana).
Fa naninona indray no niala tao amin'ny Magro?
Efa mba nisy ihany ny karazana fifanarahana fa tsy mila mifampitambitamby amin'izay toerana anaovana omeko tsy omeko dia taitra tampoka ny tena raha nahita tamn'ny gazety fa hankeny Ambohijatovo indray ny mpandàla ny ara-dalàna. Efa nomarihiko mazava tsara fa kely noho ny eny amin'ny magro Ankorondrano ny eny Ambohijatovo ka tsy hitako loatra izay mbola hakana ny toerana kelikely kokoa indray. Etsy ankilany indray anefa, vao nisy nanadrohadro ankolaka ihany tamin'izay niresaka tamiko fa olona vitsy no ao Ankorondrano ka ireny ho ahitany fa diso hevitra izy niteny izany. Mbola latsaky ny roatokon'ny tamin'ny sabotsy 6 jona 2009 (manakaiky ny atsasany aza) anefa ireny olona nizotra nankeny Ambohijatovo ireny. Koa aza atao mahagaga raha tsy atonona ny toeram-pivoriana teny.
Fa nisy zava-mahagaga ahy ihany iny tamin'ny alakamisy iny ka tsara ny mitantara azy. Niserana teny Ankorondrano aho tamin'ny atoandro ka nahita ny hamaroan'ny olona tao... akoban'andro anefa io ka tsy maro noho ny tamin'ny Sabotsy mazava loatra. Niserana teny amin'ny zaridainan'Analakely manoloana ny gara iny aho avy eo hitarataratra ny zavamisy eny. Efa hita tamin'ny gazety Madagascar-Laza manko fa hankeny Ambohijatovo indray ny tolona. Hitako fa feno vato miparitadritaka eny ambony bozaky ny zaridaina. Ratsy avy hatrany ny saiko fa ho entina itorahana olona ireo vato ireo satria betsabetsaka ihany koa ry zalahy tsisy atao no matoritory sy milalao eny ambony bozaka toa miandry zavatra. Amin'ny iray ora sy folo minitra atoandro izany... Nisento aho rehefa nandre fa tsy nisy na inona na inona loatra nitranga teny an-dalana. Ataoko fa nisy herimbavaka tao.
Mba fantatrareo moa? Andro fahatelo misesy amin'ny fivavahana fibebahana ny Sabotsy 13 jona 2009 io ka nampahatsiahy ny tenin'i Mosesy tamin'i Farao hoe : Alefaso ny olona hanao andro firavoravoana ho ahy any an'efitra, lalan-kateloana (telo andro) ny toerana hanaovanay izany andro firavoravoana izany... Niniana nampitoviana ve ka ny andro manaraka ilay telo andro naompana amin'ny fivavahana manontolo no hihavian'ny "fahafahana"? Ny fantatra aloha amin'izao fotoana izao dia resy lahatra tanteraka ny miaramila amin'izao fotoana izao fa tsy maintsy ho avy ilay niteny fa ho avy na dia sarotra dia sarotra aza ny mino izany. Eny, tarataratro fa hiakatra ambonimbony kokoa indray ny dingana amin'ny herinandro ho avy iny.
Na iza na iza mpitolona amin'izao fotoana izao dia samy nahatsapa avokoa fa ny tolona tao amin'ny Sabotsy 6 jona 2009 indray no nahavory olona indrindra tamin'ity tolona hamerenana ny ara-dalàna ity. Azo heverina fa montsana avokoa ny habetsahana rehetra teo aloha. Ahoana no ahafahana milaza izany? Hipoka tanteraka ny kianja malalaka manoloana ny trano may manoloana an'i Magro sy Auditorium izay be velarana ihany fa tsy mba kelikely izany. Nandany andro mihitsy aho nandrefy tamin'ny alalan'ny google earth.
Ny kianjan'Ambohijatovo nanaovana ny fivoriana ohatra dia mirefy 70 metatra ny halavany miala avy eo amin'ny tohatohatra fipetrahana mandrapahatonga eo amin'ny sehatra fikabariana na fihirana; 55 metatra ny sakany avy eny ambony manatrika indrindra ny fiantsonan'ny fiara mankany Alasora sy Ambohimanambola; saingy mahatratra ny 75 metatra kosa izany sakany izany amin'ny tandrifin'ny sehatra nolazaiko teo aloha ihany. Rehefa feno anefa io kianja io tamin'ny nahabetsaka ny mpitolona mandala ny ara-dalàna dia hatrany amin'ny 135 metatra any ho any ny halavan'ny kianja feno olona.
Raha raisina indray ny kianjan'ny 13 mey izay tsy nahafahan'ny mpandàla ny ara-dalàna nijanonana fa nandalovana ihany tamin'ny voalohany fa ny velaran'ny kianja nisy olona tamin'ny tolon'ny TGV no raisina dia 70 metatra ny halavan'ny kianja miainga avy eo amin'ny amin'ny nisy olona ary 63 metatra kosa ny sakany mandrefy miala avy eo amin'ny 18°54'18.57'' atsimo sy 47°31'22.87" atsinanana mankeny amin'ny 18°54'19.54" atsimo sy 47°31'20.93" atsinanana , fa 68 metatra izany raha raisina miaraka amin'ny ambany arcades izay misy olona tokoa. Nefa matetika dia nalalaka mandrakariva ny arabe hatreo amin'ny 18°54'19.30"atsimo 47°31'21.59" Atsinanana mandrapahatonga eny amin'ny 18°54'21.52"Atsimo, 47°31'23.73" Atsinanana izay mamakivaky io kianja io. Nesoriko ihany koa ny fiantsonan'ny fiara tena nanatrika indrindra ny lapan'ny tanàna satria izay mandalo eo dia mahalala fa voafefy io ka tsy ahafahan'ny sarambamben'ny olona mivory. Ny tena ivorian'ny olona tamin'izany fotoana izany anefa dia eo amin'ny 55m x 90m (rehefa vita ny asam-pandoroana ny rnm sy ny tvm ary ny orinasan-dRavalomanana isan-karazany) fa efa famindram-po lehibe kosa raha atao hoe 120m ny halavan'ny misy olona nefa dia azonao atao ihany koa ny mikajikajy azy avy eo.
Raha raisina kosa ny refidrefin'ny eny amin'ny kianjan'ny Magro sy Auditorium ivorian'ny mpandala ny ara-dalàna amin'izao fotoana izao ka miainga avy eo amin'ny zoron'ny fefy avaratra andrefana (18°53'05.29" atsimo, 47°31'22.17" atsinanana) mandra-pahatonga eny akaikin'ny zoron'ny fefy atsimo andrefana (18°53'09.45" atsimo, 47°31'22.51" atsinanana) dia mirefy 129 metatra, ny sakan'ny fefy avaratra dia 55 metatra satria misy fialofana izay ijoroana sy ipetrahan'olona ihany koa io fa tsy ilay 49 metatra araka ny refin-tokotany avaratra tsy akory. Ny halavirana avy eo am-bavahady mitoraka mahatratra ny fanorenan'ny Auditorium anefa dia 60 metatra. Marihiko fa ny toerana ivorian'ny olona ihany no refesiko etoana fa tsy ny faritry ny Magro sy ny Auditorium manontolo tsy akory. Raha ireo fandrefesana ireo no jerena dia azo atao tsara ny milaza fa mitovy ny haben'ny kianjan'ny Auditorium (manjary lazaina hoe kianjan'ny ara-dalàna) sy ny kianjan'ny 13 nahavorian'ny TGV ny olony nefa tamin'ny Sabotsy 6 jona teo dia efa olona mihizina tsy ahafahana mihetsika firy na dia ny ivelan'ny fefy sy ery ampitan'ny kianja misy ireo mpivaro-gazety sy mpivarotra madinidinika hafa ireo.
Noheverina hihalefy tsikelikely ity tolona ity rehefa mandeha ny andro sy ny volana saingy vao maika niroborobo tampoka teo (efa hanakaiky ny telovolana izay no lasa). Inona no mety ho anton'izany? Noho ny filazana ankolaka fa ho avy eto Madagasikara mialoha ny fetim-pirenena ve ny filoham-pirenena Marc Ravalomanana? Toa te-hilaza izany tsikelikely manko ny mpitarika eto an-toerana. Tsy misy velively anefa amin'ny tenin'ny filoham-pirenena soritra ahafantarana izay mety hiaviany alohan'ny fetim-pirenena izany. manahy aho eto fa ho kobaka ambava io fanentanana milaza andro fahatongavana io. Eo ihany koa ny fanetsiketsehana isam-paritra, rehefa andro Sabotsy indray manko izao dia lasa misy ny filaharam-be miainga any amin'ny faritra any ka mirona mankany Ankorondrano. Eo ihany koa ny fanetsiketsehana ny olona manodidina an'Antananarivo renivohitra. Faritra maromaro tokoa no ivezivezen'ny mpitari-tolona ka ny andron'ny alahady 7 jona 2009 manomboka ny folakandro fotsiny dia nolazaina fa ho eny Andrady Itaosy, Andranomena ary Andoharanofotsy ry zareo. Efa nandehanana ny teny Fenoarivo Atsimondrano (izay nitorahan'olo-tsy fantatra ny mpivarotra sady mpitolona mavitrika cocktail molotov ny tranony saingy soa ihany fa nalaky voavonjy izany) sy ny teny Ambohimangakely. Raha izao fitetezam-paritra izao tokoa aloha no jerena dia ny baiko tokana sisa no andrasana dia mety ho avy any amin'ny toerana iray avokoa amin'ny fotoana iray ny mpandala ny ara-dalàna rehetra any amin'ny faritra rehetra izay tratra antso saingy mbola eto ampanombohan'ny fitetezam-paritra isika aloha amin'izao fotoana anoratana izao.
Rehefa ny mpitandro ny filaminana sy ny tafika no maty hasina:
Etsy ankilan'izany dia mihapotika tsikelikely ny hajan'ny mpanao fanamiana rehetra (Miaramila, zandary ary polisy). Nisy ihany ny ezaka fampihavanana any amin'ny vondrona tsirairay any saingy tsy mahasitrana velively ny aretina izany rehefa iniana tsy jerena ny fototr'aretina. Voalohany, tsy eo amin'ny samy mpanao fanamiana no misy olana fa eo amin'ny mpanao fanamiana sy ny sivily mihitsy. Be loatra ny tsy rariny mianjady amin'ny sivily ataon'ny mpanao fanamiana isan-karazany. Eto moa isika dia ao anatin'ilay resaka hoe fandio iray siny tsy mahaleo ny fandoto iray tandroka, nefa araka ny fahatsapana dia toa lalin'aty dia lalin'aty tokoa ilay tandroka ka mahalany betsaka. Inian'ny manam-pahefana isan-karazany ny milaza fa noho ny fiparitahan'ny fitaovam-piadiana no tena mampirongatra indray ny fandrobana sy ny fanafihana isan-karazany Aely miaraka amin'izany koa fa sandoka ireny mpanafika manao fanafihana ireny.
Ny filazalazan'ny gazety (taratra sy gazetiko) nivoaka ny sabotsy 6 jona teo anefa dia nahafahana nanamarika fa tena mpitandro ny filaminana fa misandoka ho an'ny vondrona hafa ihany ireo manao asa ratsy ireo. Efa nanambara mihitsy koa moa ny filohan'ny vaomieran'ny fiarovana ao amin'ny FAT fa izy mihitsy no maniraka zandary sy miaramila manao fisavana, miaraka amin'ny taratasy avy any amin'ny fitsarana (tsy tena aseho akory ilay taratasy) izay efa nolavin'ny minisitry ny fitsarana moa. Ny olana amin'ity fisavana ampanirahan'ingahy Ramaroson Alain ny miaramilany ity anefa dia tsy vitan'ny fisavana no ataony fa raofiny avokoa ny entana bebe sanda any amin'izay savainy. Tsy manaiky ny hipetra-potsiny izy na dia nokianin'ny sefon'ny etamazaoro aza ny fanitsahana andraikitra ataony, satria araka ny nolazainy dia be dia be tokoa ny fitaovam-piadiana mbola tsy hita nanjavonana ka atao izay ahitana azy ireny, sady be loatra koa ny vola miparitaka (ny tiany raofina angamba no marina kokoa!) entina haminganana ny FAT.
Tsy azo adinoina ihany koa anefa ny olana eo amin'ny samy mpanao fanamiana saingy ny fiaingan'ny olana no niniana disoina. Eto aloha aho dia manararaotra fa nisy tokoa ny fandrahonana hitokona nataona vondrona iray tao amin'ny polisy noho ny tsy fankasitran-dry zareo ny mpitondrany fa ny tohiny no tsy fantatra mazava. Vohikala iray sy mpamaham-bolongana iray manko no mba hitako nilaza io toe-javatra iray io hatramin'izao ka andrao lazain'ny sasany ho tsahotsaho foana izany. Hiverina amin'ny foto-dresaka amin'izay aho : ny tenin'ny Jeneraly Andrianafidisoa no nilaza fa ny raharaha 2002 no nisian'ny fivakisan'ny tafika voalohany ka tokony nilàna fampihavanana. Trangan'aretina hita maso no tamin'ny 2002 fa ny fiandohan'aretina dia tamin'ny fiokoan'ny GMP (faran'ny taona 1974) nitaky ny hisiana Jeneraly Tanindrana, ka nahatonga ny fampiakarana ny gradin'ny jeneraly hifototra amin'ny resa-poko fa tsy fahaizana intsony mba hisian'ny antsoina hoe fifandanjam-paritra rehefa nitondra ny filoha Ratsiraka. Nanomboka hatreo dia maro tamin'ny manamboninahitra ambony tokony hisalotra ny galonan'ny jerenaly no nihitsoka teo amin'ny gradin'ny kolonely, noho ny foko misy azy efa maromaro ihany no jeneraly).
Ataoko hoe tsy dia nampaninona loatra iny fa ny fanendrena ny lehibem-paritra isan-karazany mitana ny fibaikoana rehetra dia nifototra tanteraka tamin'ny resa-poko ihany koa. Tamin'iny Repoblika faharoa iny, ny ankamaroan'ny [mody ataoko hoe tsy izy rehetra] mpitana ny fibaikoana rehetra, na miaramila na zandary fa eo amin'ny polisy no tsy azoko antoka loatra, dia avy amin'ny foko Antesaka avokoa (fahotana ve ny manonona azy io mivantana?), avy eo dia miitatra ho ny foko avy ao atsimo atsinanana rehetra (Betsirebaka hoy ny fitenenana tsy dia mihaja loatra) ary fahatelo manaraka vao mety ho tafiditra hahazo ny fibaikoana ny foko Betsileo satria mifampiziva ry zareo. Mazava loatra fa misy ny vondron'olona mitam-piadiana misongadina satria vetivety dia miakatra grady rehefa mitana ny fibaikoana. Araka ny fijeriko dia mety ho hitan'ny filoha Ravalomanana io fisongadinana foko mitana ny fibaikoana mitam-piadiana avy amin'ny foko iray io ka tiany noravana, na nasiany fanitsiana. Hitanareo ihany anefa fa mahalotika fon'olona izany fanalàna fibaikoana izany, ary ny zava-doza taminy dia ry zareo mpanao fanamiana ireto ihany no mahazo alalana hitazona sy hampiasa ny fitaovam-piadiana eto Madagasikara.
Ny tiako asongadina eto dia ny fametrahana ny fibaikoana rehetra teo ambany fitantanana foko iray ka ny fanalana izany eo ampelatanany dia heveriny ho karazana filazana ady aminy. Ny voamarika hafa ihany koa dia mora tanterahina eto Madagasikara hay ny fandripahana olona hafa toy izay nitranga tany Rwanda na dia mety tsy hahatratra ny faratampony akory aza ny fifankahalana eo amin'ny samy olona. Izany hoe efa mihoatra ny 30 taona mahery izay no nametrahana "baomba milevina" teto Madagasikara teo amin'ny lafiny ara-tafika toy ny "baomba milevina" amin'ny vatsi-pianarana manjary lasa zo fa tsy tombondahiny ho an'ny mahay ho an'ny mpianatry ny Anjerimanontolo aty amin'ny firenena miteny ampahany na manontolo ny teny frantsay. Amin'izao fotoana izao ary: ahoana no hitsaboana io aretina efa nitaiza nihoatra ny 30 taona tao amin'ny zandary sy ny miaramila io? Efa maro amin'ny mpitàna fiadiana manko no manararaotra ny fampiasana ny fiadiana eny ampelatanany hanaovana asa-ratsy. Fanamarihana farany: raha miresaka foko aho teto tsy noheveriko hisiana fankahalana velively no anoratako azy fa ny tsikaritro no ampitaiko dia samy mitsakotsako isika rehetra amin'izay tokony hanaovana ny foloalindahintsika Malagasy. Ahitsio aho raha diso ka azavao tsara ny hevitrao!
Dify ny herinandro nanoratako farany, nitaintaina ny tapaka sy namana ary tsy latsak'izany ihany koa ny mpamaky eto amin'ity bolongana ity. Nisy ny nandefa mailaka, ary teo ihany koa ny niantso mihitsy. Lozako fa manahy noho ny amiko ny olona. Tsy lasa lavitra anefa aho fa eto Babylona ihany. Babylona sy ny asa tsy mitsahatra, tsy mahalala sabata (alahady manko e!), paska ary pentekositra fa mitovy daholo,manompo hatrany.
Gaga ny tato an-trano, fa oviana aho no tsy namonjy fiangonana amin'ny fety kristiana hatramin'ny naha-mpandray ahy ny fanasan'ny Tompo? Izaho koa gaga! Sambany! Reraka noho ny fanompoana ny vatana na dia mbola matanjaka aza ny saina! mamandrika ihany koa anie ny maheno hira sy toriteny amin'ny radio fahazavana e. Ilaozana matory maraina fotsiny dia alim-pody! Sao dia Jesosy no tonga alohan'i "dada"? hoy ny zandriko iray izay... Fa aiza tokoa i "dada" no tsy mbola tonga foana e? Tsy fantatro e! Any anatin'ilay sambo mitondra vary sy menaka avy any Arabia Saodita any angamba. Na ho tonga i "dada" na tsy ho tonga tsy manaiky ny hanjanahana an'i Madagasikara ara-toe-karena aho, tsy manaiky ny fanapotehana ny tanindrazako aho. Na hitolona samirery aza, hitolona amin'izay fantatro fa tandrify ahy.
Lavitr'ezaka rahateo ity tolona ity fa tsy fohy ezaka velively, izay angamba no tsy maha-tanora ahy intsony, efa tsy mahandry mitady gidraka ny tanora sasany satria "hendry" loatra ny tolona sy ny mpitolona. Efa misy ireo andian'olona mitady vahaolona ara-tafika fa tsy mety intsony ny ifampidinihana. Ilay fitsarana manameloka an'i "dada" tamin'ity herinandro ity ihany koa moa lasa mampihomehy ihany. Androany no atao ny fitsarana dia rahampitso io mivaly avy hatrany ary sazy amin'ny vola $ sy € ny onitra fa tsy amin'ny ariary. Fa hilatsa-bidy angaha lehiretsy ny ariary ka aleo atao amin'ny devizy avy hatrany ny lamandy? Hisy raharaha vanona intsony ve?
Noho ny fanompoana eto Babylona dia nieritreritra aho fa isaky ny sabata atoandro no mamonjy fihetsiketsehana etsy amin'ny Auditorium. Mbola hiditra amin'ny roa ora folakandro amin'io an! Nigadona teny aho tamin'ny sabata 30 mey 2009 tamin'ny 11 ora katroka. Nifanindran-dalana tamin'ireo nanao filaharambe namonjy an'Ankorondrano. Isaky ny boriborintany na isam-pokontany moa no ilaharan'ny olona. Miadana dia miadana ny famindran'izy ireo. Izaho kosa nanao dia maika nefa tsy misy olona hovonjena akory any! ny fandehan'ny raharaha mbola tsy manomboka no tena jereko, mijery ny vaovao manodidina sy ankoatra ny kabarin'ny mpitarika no atao.
Hitako ary iry tranoheva kely ialofan'ny olona nefa toa misy fametahana afisy ihany koa. Dia toy ny karazana "Hall d'information" kely tokoa izy io fa misy gazety azo vakiana ary misy mamoaka amin'ny taratasy lasa afisy ihany koa ny lahatsoratra nofantenana mikasika an'i Madagasikara sy ny tolona ataony ary ny raharaha manodidina azy mivoaka amin'ny aterineto. Hevitra mety ihany! hoy aho an'eritreritra, satria tsy mifandrindra mihitsy matetika ny tolona an-tserasera sy ny tolona ampahibemaso. Betsaka amin'ny mpitolona tsy mahita izay aty an-tserasera no tena tsy maharaka vaovao intsony noho ny tsy fisian'ny radio mada natokana ho fanentanana intsony. Ny radio fahazavana kosa tsy afaka hanao izany fanentanana izany fa ny mamoaka amin'ny ampahany somary betsaka amin'ny akon'ny tolona ihany no azony atao.
Ankoatra izany, mandeha ihany koa ny bizina kely madinika eny ho eny. Betsaka ireo mivarotra satroka lamba sy T-shirt. Ny T-shirt misy soratra DADA indray no lamaody ato am-pivoriana. Fa mandeha ihany koa ny gazety tsy dia fahitanao ivelan'ny kianja loatra intsony. Ankoatra ny "gazetin'ny gasy" dia nivoaka ihany koa ny "vaovaon'i Gasikara" (ny tamin'ny sabotsy no lazaiko io an! izay tsy voatantara loatra aty an-tserasera). Ny fijery azy dia mety ho fisarahan-kevitra tao amin'ny gazety voaloha ihany no nampivoaka ny gazety faharoa. Raha mivoaka amin'ny teny malagasy manontolo ihany ka ny gazety notononiko voalohany dia mitady hibahan-toerana kosa ny teny frantsay ao amin'ny gazety faharoa. Misy ihany koa ireo mivarotra boky kely feno tolonkalom-pitiavan-tanindrazana sy fanindrahindrana olona. Boky tsy mandalo sivana mazava ho azy ary tsy ho hita eny amin'ny fivarotam-boky nefa dia tena vita tsara tokoa.
Miresaka boky ihany isika dia hivadika taranja tanteraka. Hitanareo ihany fa mpandala ny teny malagasy ny tena etsy andaniny tia manana boky ihany koa etsy ankilany, indrindra fa ny boky tsy ho hitanao velively any amin'ny tranon-kolontsaina frantsay mampirohotra ny ray aman-dreny te-hahatafita ny zanany amin'ny fianarana toy ny "Alliance française" sy ny "Centre culturel français" (CCAC teo aloha). Nandalo teny Tsimbazaza ny tena io zoma 5 jona 2009 io ka nanararaotra nandalo tao amin'ny Akademia Malagasy hividy ilay boky rakibolana rakipahalalana vao navoakan'ity akademia malagasy ity. Efa re ihany manko fa hoe hivoaka amin'ity volana jona ity io boky mitentina 100 000Ar io. Tsy nahandry izay hivoahany eny amin'ny fivarotam-boky ny tena ka tsy tana rehefa teo am-bavahady fa hitsofoka hanontany ny vaovao hoe oviana izy io no hivoaka?
Gaga anefa aho rehefa nahita ny tranon'ny Akademia Malagasy! Hay ve nisy fanavaozana toy izao ity trano ity e! tena nahafinaritra ny nijery azy ary hita fa vao haingana tokoa ny fotoana nanavaozana azy! Tadidiko ihany ny endriny teo aloha nampahonena sy toa komavoka ery nefa toa mahamiramirana ery ny mahita azy ankehitriny. Hita hoe nisy fandalovan'i "dada" izy ity matoa niova nahafinaritra tahaka izao ny endriny. Mba firy tamin'ireo efa niserana teto no nahatsikaritra ity fanavaozana manontolo ny trano nataon'i "dada" ity? Niditra tao anatiny ny tena ka vao maika finaritra! Tadidiko ihany fa toa maizimaizina nampalahelo izay tato fahiny nefa dia tena mazava manjopiaka aoka izany ankehitriny! Tena azo ireharehana ilay toerana e! Hay ve mahavita trano tahaka izao ny Malagasy e! Noheveriko ho tsy mahay mampiasa ny haikanto (design) amin'ny sehatra tahaka itony mihitsy ny Malagasy fa avelany ho an'ny hafa ihany ny mikolokolo izany. Soa ihany fa nisy an'i "dada" nitondra ny firenena ka nahavitana "tahirim-bakoka" tahaka izao sady mbola tsy nopotehin'ny sasany na tsy tapaka antenantenany ny fanamboarana azy. (eny, tena manao izay hamparary fo mihitsy aho!)
Izay no ela fa tany ambony rihana no nandehanana hanontany ny vaovao. Ny varavarana nisokatra no nodondoniko, sady hitako niteronterona ihany ilay boky. Lasa ny resaka, mila manao komandy avokoa hay ny olona fa, araka ny resak'ilay ramatoa, tsy misy avoaka eny amin'ny fivarotam-boky izany. Aloa mialoha ihany koa ny vola fa amin'ny 25 jona amin'ny telo ora folakandro no ivoahany na hakana azy eny an-toerana. Nojerikereko ny tao anatin'ny boky ka tsy tiako ny nanaovan-dry zareo ny endri-tsoratra (police de caractere). Mbola toy ny endri-tsoratra taloha ireny ihany, tahaka ny endri-tsoratry ny rakibolana frantsay malagasy nosoratan'i François Rakotonaivo (Ambozontany) ihany amin'ny faritra rakibolana fa mba mahafinaritra kosa ny mijery ny endri-tsoratra amin'ny faritra rakipahalalana. Marihina ho antsika mety ho tsy mahazo tsara ny teny malagasy fa ny rakibolana no ilazana ny hoe 'dictionnaire' ary ny rakipahalalana kosa no anononana amin'ny teny malagasy ny hoe 'encyclopédie'. Nanafatra ihany aho na dia izany aza, satria fantatra ihany ny tsy dia faharisihan'ny olona hividy boky, indrindra fa ny tsy mifandraika amin'ny rafi-pampianarana ankehitriny izay miompana amin'ny teny frantsay, ary ahiana ny tsy ivoahan'ny teny hoe 'natonta fanindroany' intsony. Koa araraoty ry zareo sao dia tsara ihany ny manafatra fa tsy hiandry izay ivoahany eny amin'ny fivarotam-boky.
Rehefa vita moa ny rosia nandoavana ny vola dia saiky hanontany ny adiresy an-tserasera aho saingy ny prôselitisma nataon'ilay madama mandòka ny fanjakan'Andrimanitra araka ny fijerin'ny Vavolombelon'i Jehovah no lasa aloha ka dia naleoko tsy nanohy ny resaka intsony. Amin'ny manaraka indray angamba aho manontany raha mety hisy indray ny fandalovako any amin'ity toerana ity. Amin'ny manaraka indray aho manoratra!
Indro indray omena anareo ny antso nataon'ny filoha Marc Ravalomanana androany alakamisy 28 mey 2009 tao amin'ny radiô fahazavana.
Ry vahoaka malagasy tia tanindrazana izay mijoro sy mitaky ny ara-dalàna. Kely sisa dia olona afaka indray ny vahoaka malagasy. Midika izany fa ireo izay nisafidy nandika lalàna tamin'ny endrika maro dia hofaizina araka izany rehefa tafaverina ny ara-dalàna sy ny filaminana eto amin'ny tany sy ny fanjakana malagasy. Hotsaraina ihany koa ireo miaramila sy zandary ary polisy izay mbola manampy sy manohana an'i Andry Rajoelina sy ireo jiolahy namany amin'ny fandikan-dalàna rehetra ataony raha vao manapa-kevitra ny fianakaviambe iraisampirenena, tonga ny fotoana hamerenana ny fitondrana ara-dalàna sy ny filaminana ary ny fandriampahelamana eto amin'ny tanin'ny Repoblikan'i Madagasikara.
Miantso ireo miaramila, zandary, pôlisy rehetra tia sy filaminana sy fandriampahalemana aho ary manao ny asany amin'ny fiarovana ny aina sy ny fananan'ny vahoaka hametra-piadiana avy hatrany rehefa tonga ny fotoana asaina hanaovany an'izany. Iharan'ny sazy faran'izay henjana izay tsy manaiky an'izany.
Ireo olom-pirenena tsotra izay niharan'ny asan-jiolahy sy ny tsy rariny nataon'i Andry Rajoelina sy ireo jiolahy namany dia iangaviana tsy hanelingelina ny asan'ireo mpampandry tany. Manampy antsika izy ireo hamerina ny ara-dalàna koa avelao hanao ny asany ary omeo tanana raha misy ilàna izany. Miantso ireo olom-pirenena tsotra aho, izay niharan'ny asan-jiolahy sy ny tsy rariny nataon'i Andry Rajoelina sy ireo jiolahy namany. Aoka tsy hisolo ny asan'ny Fitsarana. Fantaro tsara ary tadiavo ireo nanao asan-jiolahy. Rehefa tafaverina ny ara-dalàna dia manaova fitoriana eny amin'ny manampahefana. Hosamborina izy ireo ary hotsaraina sy ho faizina araka ny lalàna.
Ry vahoaka malagasy tia tanindrazana mijoro, mitaky ny ara-dalàna : Ampaherezo ny tapaka sy ny namana, ny fianakaviana, ireo mpiara-mitolona amin'izao fitsapana mamaivay diavin'ny firenentsika izao. Sahia mijoro hatrany ao anatin'ny firaisankina. Hifandray aminareo tsy tapaka aho, hilazako aminareo ny fandroson'ny tolona ataontsika ho an'ity tanindrazana malalantsika ity. Mahereza, manàna finoana, momba antsika mandrakariva Andriamanitra.
Ravalomanana Marc, 28 mey 2009
Henjana dia henjana izao kabary izao. Tena fitsapana mahamay tokoa. Nisy ny fomba fitenanana iray manao hoe mora ny manomboka ady fa sarotra kosa ny mamarana azy. Dia tsy maintsy ho tonga amin'izany ady izany ve ity tanindrazana malalantsika ity? Samia ary mieritreritra!
Resaka roa samihafa no lazaina fa nataon'ny filoha Ravalomanana ny andron'ny alarobia 26 mey 2009. Ny voalohany dia nalefan'ny radio fahazavana ny maraina, mazava tsara ilay feo fa tena ny filoha Ravalomanana. Ny faharoa kosa dia ny resaka nandritra ny fihaonan'ny mpandala ny ara-dalàna teny amin'ny Auditorium Ankorondrano ny atoandro fa nampisalasala ahy tanteraka ilay feo. Tsy matoky io faharoa io aho saingy avoakoako ihany aloha :
Ny kabary ny maraina tao amin'ny radio fahazavana
Ry vahoaka malagasy tia tanindrazana ary mitaky sy miady ny famerenana ny ara-dalàna, miarahaba anareo aho.
Ankehitriny i Madagasikara dia tarihin'ireo antokon-jiolahy manana tetika maizina sy miafina, tarihan’i Andry Rajoelina ary tohanan’ny frantsay sy ny firongony. Ny tanjon’izy ireo dia hanjanaka indray an’i Madagasikara, ary ny hanandevozana ny Vahoaka malagasy. Ny tetika feno fitaka vaovao ataon'ny frantsay amin'izao fotoana izao mba ialana amin’io savorovoro naterany, dia ny fampiharana ny fifanarahana vaovao ataony amin’i Andry Rajoelina sy ireo jiolahy manohana azy. Ny zavatra kendren’izy ireo dia ny hisian’ny adim-poko eto amin'ny firenentsika.
Ny mpitondra an’i Madagasikara ankehitriny dia saribakolin’ny frantsay. Miasa miaraka akaiky amin’ny frantsay izy ireo, ka ampiasainy ny fomba rehetra. Tafiditra ao anatin’izany ny fampihorohoroana, ny fanenjehana, ny fanagadrana, ny famonoana ny vahoaka malagasy izay hita fa mijoro sy sahy mitaky ny ara-dalàna amin'ny ra-dalàna mba hahafahan’izy ireo mifikitra eo amin’ny fitondrana izay tarihiny. Mihevitra izy ireo fa izany fihetsika sy herisetra, fahefana izany no manome zo azy handika lalàna. Tsy izany velively anefa ny safidin’ny Vahoaka malagasy. Tsy tian’ny frantsay handroso mihitsy i Madagasikara. Izy ihany no tiany hahazo tombotsoa. Avelany hanapotika ny fotodrafitrasa sy hanimba ny fananan'ny olona ireo olona baikony sy karamainy ireo mba tsy hampandrosoana an’I Madagasikara tsy hampivoatra ny fari-piainan’ny Vahoaka malagasy. Ireo andian-jiolahy tarihan’I rajoelina dia tsy manam-pikasana hafa, afa-tsy ny hanapotika ny fandrosoan’ny toe-karena Malagasy amin’izay dia mahantra ny Vahoaka Malagasy.Hahatongavany amin’izany dia efa notafihany ireo fananam-panjakana sy ny fananan’olon-tsotra toy ny fangalana vola tao amin’ny Banky Foibe, tao amin'ny “Assurances”, izay fananan’ny firenena Malagasy.
Amin’izao fotoana izao dia miezaka i Andry Rajoelina, ampian’ny frantsay, handresy lahatra ny firenena miteny frantsay rehetra. Ny tanjon’izy ireo dia mba hahazony ny fankatoavana sy ny fanohanan’ny fianakaviambe iraisam-pirenena, amin’ny fandikan-dalàna izay ataony. Ry vahoaka malagasy tia tanindrazana, manana fahasahiana sy mijoro manohana ny ara-dalàna, hanao izay tratry ny heriko aho,ary hampiasa fahefako sy ny fahaizako handrodanana haingana io fanjakan’ny baroa tarihin’I Andry Rajoelina sy ny mpanara-dia azy io mba hamerenana indray ny ara-dalàna eto amin’ny tany sy ny Fanjakana. Hahatongavana amin’izany anefa dia tsy maintsy nitety ireo firenena maro, nanazava ary nangataka fanampiana. Nanaiky daholo ireo firenena ireo hanampy antsika. Ho hambarako aminareo atsy ho atsy ny mikasika izany. Koa ambarao amin’ny Malagasy mpiray tanindrazana amintsika izao resaka ataoko aminareo izao. Ary mahereza fa mahatsiaro anareo mandrakariva am-bavaka aho.
Momba antsika mandrakariva Andriamanitra!
Ny antso nandritra ny fihaonana teny amin'ny Auditorium
Ny antso nandritra ny fihaonana teny amin'ny Auditorium kosa dia ilay kabary mampisalasala, satria badalela izany ilay feo, kentsokentsona ary misy fiangolam-piteny tsy fantatro ho avy aminy velively. Enga anie mba ho fanafainganana oronam-peo no nahatonga ny fiovam-peo tsapako satria tahaka ny haingam-piteny loatra ilay olona no niteny nefa tsy tezitra (Tsoriko aloha fa feon'i Raharinaivo Andrianatoandro kokoa no fahenoako ity kabary ity fa tsy an-dRavalomanana velively), mampisalasala ihany koa ny fiatoam-piteniny, Misy ihany anefa ny marika toa ilazana fa izy no miteny. Indro ampitaiko ihany na dia izany aza:
Mahatsiaro aho ary mankasitraka mandrakariva ny fitiavana ao anatinareo ao, ny fandaminanareo rehetra... izay hihaonantsika tsy ho ela, minoa ahy ianareo fa tsy maintsy hotanterahintsika izany. Mahatoky aho, mahatoky aho fa mahalala ny tokony ataony ny vahoaka Malagasy ary ho saro-piaro amin'ny fitiavan-tanindrazana ka dia enga anie izao fihetsika ataontsika rehetra izao, izao fikarohana vahaolana izao mba ho tanteraka hatramin'ny farany ary tsy matahotra isika satria momba antsika Andriamanitra. Ny zavatra anakiray tokony homarihina sy ampahafantarina anareo dia izao: Tsy hamelantsika mihitsy raha tsy miverina amin'ny laoniny ny filaminana ary ny lalampanorenana tsy maintsy hajaina toy ny anakandriamaso ary indrindra indrindra ny tany tan-dalàna.
Ary Mampahahelo dia mampalahelo ny mahita ny fijalian'ny vahoaka malagasy ankehitriny; miafina, mandositra, tsy mba manana izany zo maha-olona azy izany. Tena mangirifiry ny fiainana ankehitriny ka hoy aho ry vahoaka malagasy : Samia manao araka izay azo atao mba hiarovana ny ara-dalàna. Ny zavatra tiako ampitaina farany : Aoka mba samby hitovy ny fomba fijerintsika ary hiara-hientana isika handresy an'izao hetsika sy fandrobana ataon'ny sasany izao, fandrobam-pahefana, ary indrindra indrindra ny fiadiavan'ny sasany hanasarahana iindray ny firenentsika, tsy manaiky an'izany mihitsy isika Malagasy, tsy manaiky an'izany isika.
Ny hafatra tiako apetraka aminareo ary dia samia, samia hoy aho aminareo manana ilay faharetana sy ilay finiavana manao zavatra. Satria izay ihany no ahafahantsika manatanteraka ireo ilay finoana ananantsika, indrindra indrindra ny fijoroantsika, ny fitiavana, izany entanin'ny fitiavana izany dia mahavita zavatra.
Izao hetsika ataonareo izao dia (...) amin'ny firenen-drehetra, ary miara-miasa amintsika ny firenen-drehetra dia mba manohana, ny firenena izay(?) toy ny firenena afrikana, ny eoropeana, ny aziatika manohana antsika avokoa, koa matokisa fa tsy maintsy hanampy antsika izy ireo. Holazaiko amainareo atsy ho atsy ny vokatr'izany fiaraha-miasa izany ka dia manantena isika, mino isika fa momba antsika Andriamanitra.
Mandrapihaona indray ary ry vahoaka Malagasy!
Hatreo ilay antso, rehefa mihaino aho dia tahaka ny mieritrritra fa misy tenin-dRaalomanana atsofotsofoka any anatiny any ka any amin'ny fehezanteny mampiahiahy mihitsy ny feony no toa misy fampirisihana ankolaka ny hoe tsy maninona ny mifampidinika toy ilay teny manao hoe "enga anie izao fihetsika ataontsika rehetra izao, izao fikarohana vahaolana izao mba ho tanteraka hatramin'ny farany ary tsy matahotra isika satria momba antsika Andriamanitra." Miharihary anefa fa ny tanjona tokan'ity fifampidinihana eny amin'ny Carlton amin'izao fotoana izao ity dia ny hampaneken'ny Firenena ivelany ny fitondran'ny mpanongam-panjakana. Izay no fahitako azy. Azo atao ihany koa ny maka ny antsipiriany toy ny hoe "miara-miasa" tsy fitenin-dRavalomanana fa miasa miaraka no fiteniny.
Amiko : Namadika ny tolona ny mpitarika ny mpandala ny ara-dalàna teto an-toerana.
Fa na izany na tsy izany dia tsy ekeko mihitsy ny dinika ataon-dry zalahy milaza ho misolo tena an-dRavalomanana amin'izao fotoana izao. Raha ny hitako tamin'ny fahitalavitra dia nolazainy fa resaka momba ny famotsora-keloka mihitsy no hfampidnihana. Ny mivoaka amin'ny vaovao anefa avy eo dia vita ny fizaran-tseza eo amin'ny efa-tonta nifampidinika. Hatreto dia tsy hita akory ny resaka fanafahana ireo mpitolona mpandala ny ara-dalàna nalaina an-keriny rehetra. Tsy tezitra tahaka ny talata 26 mey 2009 indray aho satria maika ny hifampizara seza no hitako ataon-dry zalahy rehetra tao. Raha izaho manokana dia tsy manaiky izay famadihana nataon'ny solontenan'ny mpandala ny ara-dalàna izao aho. Tsy maintsy lazaina isan'andro ve izy ireo fa tsy ilaina ny fifampidinihana amin'izao endriny izao? Ny hitako ihany koa dia maro amin'ny mpanaraka azy (izay nijery tvplus) no tezitra tamin'izay nilaza ho solontenan'ny fironana notohanany avy. Samy miteny avokoa moa ny rehetra fa tsy fitiavan-tanindrazana mihitsy no taratra tao fa fitiavan-tseza mibaribary! Efa mba nampitandrina ihany ny tena fa tsy noraharahiana!
Na izany aza mahavelombolo ny mahita fa mety hihetsika hanohitra ny fahatongavan'i Dada eto Madagasikara ny tarik'i Alain Ramaroson amin'ny Sabotsy ho avy izao. Mahaelombolo satria hampiakatra ny hafanampon'ny mpadala ny ara-dalàna samy haneho ny hamaroany fa enga anie tsy hihaona na ho tafahoana an-dalana kosa. Raha izaho, tsy mampaninona ny mifanena amin'izy ireo fa tsy tsy fahazakana ny hevitry ny hafa mankamin'ny fanaovana herisetra eo amin'ny samy sivily kosa no tsy laitra. Mahavelombolo satria ny mpikambana ao amin'ny HAT ihany koa izany no hanatontosa hetsika politika izay raràn'ny ao amin'ny FAT amin'izao fotoana izao. Efa fahitana fikoropahana eo amin-dryzareo ihany izany aloha amiko. Na izany aza, ny hatao amin'ireto mpitarika ny tolona namadika ireto no mety tsy hahitako tory amin'ity alina ity nefa efa miverina any Babylona tsy mahalala andro fialan-tsasatra indray ny tena amin'izao fotoana izao.
Dieny mbola Asabotsy alina izao, ary mbola misy ny alahady ahafahana mifampita hafatra tsara, dia ampitaina amin'ny rehetra ny hafatra napetraky ny filoha Ravalomanana, ka ampitaina tsara amin'ireo mpitari-tolona ho fantany tsara fandrao diso fihaino na tsy nandre tsara ny tenin'ny filoha Ravalomanana nanoloana ny mpanohana azy sy ireo mpandala ny ara-dalàna teny amin'ny Auditorium io sabotsy 23 mey io ry zareo. Nandaniako fotoana mihitsy ny namadika azy an-tsoratra ary mety misy ny fomba ahafahanareo mpamaky eto an-tserasera mihaino azy koa; dia tsakotsakoy tsara izay voambara fa aza ahodikodina intsony ny resaka.
Ny kabarin'ny filoha Ravalomanana
Ry vahoaka marobe tokoa, miarahaba anareo amin'ny foko manontolo mihitsy aho. Tsy ho ela intsony dia ho tonga eto Madagasikara aho fa aza matahotra ianareo. Ny zavatra anankiray tiako horesahina sy lazaina aminareo dia izao : iarahantsika mahita tsara ireo mampiady sy sy manankorontana ary mampivahavaha ny fifampatokisana, fa minoa ianareo ahy fa ny zavatra resahiko sy ny zavatra ataontsika tsy maintsy mipetraka amin'ny fifampatokisana tanteraka, noho izany rehefa misy mitady hampizarazara ny tolona ataontsika, aza manaiky izany ianareo fa izay teneniko anareo fa tena manohana sy miady hatramin'ny farany ary amin'ny fo manontolo, io ihany no marina.
Maika dia maika ny ezaka ataontsika sy ny tolona ataontsika ary ny fitakiantsika ny ara-dalàna dia Miantso anareo aho, ary milaza aminareo mba hiray hina tsara, ary ho hita ihany ny olona mivadika palitao... (tsy heno tsara fa lasa tombandresaka na teny manakainy ny anaty fononteny: ho hita ihany ireo olona nivadi-dela hatramin'izay)...Matokia ianareo ahy. Matoky ireo solombavambahoaka izay miaraka amintsika sy manao araka izay azo atao sy ireo mpitolona miaraka amintsika rehetra aho, matoky an'izy ireo aho.
Ny zavatra tiako horesahina ho henon'ireo vahoaka marobe ireo, ianareo milaza sy mandeha mankany amin'izay hoe négociation : Tsy mila mi-négocier amin'izany hoe tsy mifanaraka amin'ny zavatra takiana vahoaka. (Fa ny zavatra tokony hifanaraka dia hoe) ahoana no ahatongavana haingana miverina aty Madagasikara ahafahako mitarika sy mampandroso ny firenentsika, miaro ny vahoaka amin'izao fampihorohoroana izao. Tena maha-te-hidera sy mahavaky vava ny olona rehetra erantany ny fitiavan-tanindrazana asehonareo amin'izao fahatongavanareo isan'andro isan'andro izao. Tohizo, tohizo hoy aho aminareo, [tsy heno tsara eto: ireo firenen-drehetra] (...) izay manampy sy manohana antsika hatramin'ny farany mba hiverenan'ny ara-dalàna; ka aza manaiky hosaratsarahina na ravaravan'ny sasany fotsiny fa misy ny mihatsaravelatsihy, misy ny mivadibadika, ary misy dia misy tokoa ireo mila [ranondranony angamba ny saiky holazainy fa niova tampoka ny fitohizanteny] fitiavantena, ireo tia kely ka tsy hijery afa-tsy ny azy ihany.
Henoy tsara ny kabary nataoko ho ren-tany ren-danitra tamin'ny teny anglisy, teny frantsay ary teny malagasy fa mitaky ny hamerenana ny ara-dalàna ny vahoaka malagasy ary mitaky tsy misy hatak'andro ny hamoahana ireo mpiara-mitolona amintsika satria tsy ara-drariny ny hanagadrana azy. Ary mitaky indrindra indrindra ny fahafahana maneho hevitra na oviana na aiza na aiza ny toerana hanaovana izany. Ry vahoaka Malagasy, firenena manana ny maha-izy azy ny firenentsika, manana ny fiandrianany ary indrindra indrindra manana ny Lalampanorenany. Tsy maintsy ataontsika, antsoina izao tontolo izao hanampy antsika hiverenako eto Madagasikara. Minoa ianareo ahy fa tsy adala ireto vahoaka ireto (tapaky ny horaka:) Amin'izao iresahako mivantana amin'ny vahoaka izao, ho anareo mpanao hoe négociation ireo : tsy ilaina ny ifampiraharahana izay olona tsy hita izay nataony [Aza mankany fa miala maina any] fa aoka izay! lany andro fotsiny. Ahoana ny mbola hanekentsika ny hanohizana ny fifampiraharahana nefa ireo namantsika gadraina, ireo olona samborina, ary indrindra indrindra ny iverenako any mbola sakanan-dry zareo. Inona no tokony ifampiraharahana amin'ireo? Ho hitantsika vahoaka izay azo atao mba hihaonana indray fa minoa ianareo ry vahoaka, matokia ianareo fa tsy maintsy manao izay rehetra azoko atao aty miaraka amin'ny firenen-drehetra aho, ny SADC, ny African Union mba hahatonga antsika hihaona indray mba hametraka amin'ny toerana maha-izy azy an' i Madagasikara. Fa dia faly aho afaka milaza aminareo androany, faly aho afaka mitafa sy midinika aminareo, ary indrindra indrindra faly aho mahita anareo tonga marobe toy izao. Fitiavan-tanindrazana izao ary horaiketin'ny tantara rahatrizay. Koa dia minoa ianareo fa tsy mamela antsika ho irery Andriamanitra fa manampy antsika.
Koa dia mahereza, manàna faharetana fa ho avy i dada. (horaka tsy ifandrenesana tohizan'ny olona hoe : Any amin'i dada ny lakile). Ary amin'izao fotoana izao mbola milaza ihany aho, satria ireo mitarika sy milaza fa hoe manankevitra ny hisian'ny hivoaran'izao fahasahiranana ara-politika eto Madagasikara izao. Raha mbola tsy manampy amin'ny famerenana an'i Madagasikara [ho any amin'ny ara-dalàna angambany tokony ho tohiny] izy ireo dia ho lany andro fotsiny, satria ny anton'ny nahatonga ny olona hivory isan'andro isan'andro eto amin'ny Magro sy amin'ny toeran-kafa dia mitaky ny hiverenako, hamerenana ny ara-dalàna manaraka ny Lalampanorenana, ka ireo olona tsy momba an'izany dia tsy namantsika izany. Ka dia hoy aho aminareo hoe : Fantatra ary miseho ireo olona izay tia tena mitady seza fotsiny ary hita eny ihany koa ireo olona tsy matahotra ary tsy mieritreritra mihitsy ny ain'ny sasany, ny fijalian'ny hafa, fa dia mbola mpitahorina sy rahonana. Alaina ny fananany any an-tokantrano. Atao izay hampijaliana azy amin'ny alalan'ny vady aman-janany na amin'ny alalan'ny tenany. Takiantsika aloha ny amoahana ny praiminisitra miaraka amin'ireo parlemantera, Takiantsika ny ahafahana milaza an-kalalahana ny safidin'ny vahoaka. Takiantsika ny hiverenako haingana sy maika any Madagasikara. Minoa ry vahoaka Malgasy, minoa ahy ianareo fa tsy ho ela ho'aho isika manao izany, ary homba antsika mandrakariva Andriamanitra. Ka dia mametraka ny veloma, Mandra-pihaona indray fa mbola hiresaka aminareo aho amin'ny manaraka indray, fa manaova foana ny hetsika ataonareo ... Samia ho tahian'Andriamanitra.
Ny nanohizan'ny depiote Yves Aimé Rakotoarisoa (Mémé) azy
Notohizan'i Meme izay tapaka kabary noho ny antson'i filoha ny resaka ary nanao karazana famintinana sy manambara izay tokony hataon'ny delegasiona manaraka indray izy: Eny ary, Mazava izany ny tenenin'ny prezidà izay filoha mpitarika antsika teo fa raha tsy ny fiverenany, ny famoahana ireo namantsika izay nosamborina (dia) tsy misy dinika intsony fa miala an-databatra. Izahay koa dia efa ela no saiky haka izay fanapahan-kevitra hoe hiala ambony latabatra, ka dia izao : ny fifamotoana napetraka taminay talohan'ny nitenenko teo izay notenenin'ny prezidà ho mitohy ny fisamborana sy anona dia izay izany no tenin-dry zareo, ka ny angatahinay koa dia ry zareo nametraka ny hoe tsy azo atao ny mamoaka ivelan'ity efitrano ity ny dinika, ka izay no itenenako amintsika hoe miala eto dia tsy manao tatitra mihitsy fa dia hanatanteraka ny fitakian'ny vahoaka sy ny hafatry ny filoha Ravalomanana ka araka ny nambara teo dia efa izy tenany no niteny. Ny voalohany izany vao miditra ny efitrano dia efa tenenina ny hoe: Hampiverina an'i dada ve ianareo sa tsy hampiverina? Dia raha mandeha ny adihevitra ka tsy miroso mankany amin'ny tenin'ny filoha teo dia tsy mankeo an-databatra intsony izahay. Iray izay.
Faharoa, dia hoe ahoana ny amin'ireo namanay izay migadra? Satria ny teneninareo teo dia hoe ny aty ivelany no tsy samborina intsony sy tsy kitikitihina fa hoe ahoana ireo efa any? Dia avoaka koa izany ireny fa raha tsy izay, tanterahina araka ny teniny teo ihany satria teo dia nilaza ny prezidà Ravalomanana dia manao marche arriere koa izahay, miala eo ambony latabatra.
Eo anatrehan'izay anefa, araka ny hafatro tamin'ny voalohany... dia miatrika izay amim-pahamalinana isika ary miatrika izany koa amim-pahamendrehana. Tapitra hatreto ny teniny noraisiko.
Fanamarihana avy amiko mpamaham-bolongana
Efa nilaza ihany ny filoha hoe tsy misy ny dinika atao raha tsy efa tonga eto an-toerana ny tenany. Gaga ihany anefa ny tena raha nahita fa mbola nandehanana ihany ilay dinika efa noraràna tsy ho aleha. Namboamboarin'ny depiote Andrianatoandro Raharinaivo moa ny resaka ka nataony hoe: tsy dinika no ataonay fa "dinika savaranonando". Na inona na inona filaza azy efa misy teny hoe dinika ihany ao, ary efa fantatra ihany ny hafetsifetsen'ny sasany sasany ka andrao voafandrika any, araka izay efa nosoratako teto omaly ihany ka mamily ny resaka sahady vao eny ampanombohan-dresaka. Efa nambaran'ny filoha Marc Ravalomanana ny tsy tokony andehanana midinika tamin'ny zoma heriny (15 mey 2009) nefa dia hitantsika moa ny tohiny fa nisy naditra tao.
Ny antony mbola tsy ilàna ny dinika dia noho ireo olona mbola voasambotra noho ny antony politika mazava be. Raha mandeha ny dinika nefa ireny tazonina any dia toa tsy firaharahiana azy ireo izany. Misy amin'izy ireny manko ny tokony hisolo tena amin'izay dinika tokony atao nefa sakanana. Ankoatra izany, mbola misy koa ireo olona voatery miafina noho ny fandrahonan'ny miaramila azy ireo, nefa mety misy tokony hisolo tena ny mpanaja ny ara-dalàna amin'izay dinika tokony atao koa izany. Misy izany ireo tokony hisolo tena no alombona ankolaka ny vavany. Tsy mampitombina loatra ny fifampidinihana izany.
Notenenin'ny filoha mazava tsara tamin'ity sabotsy 23 mey ity, na dia somary takon'ny horaky ny olona aza ka izay no amerenako azy an-tsoratra, fa tsy mila mankany amin'ny fifampidinihina mihitsy ny solontena. Izany hoe tsy ilaina akory ny miditra ny efitrano hanaovana ny fifampidinihana ka mangataka fepetra na manontany ireo hafa ao amin'io efitrano io fa miandry am-pilaminana miaraka amin'ny mpanao fihetsiketsehana ny mpitari-tolona sy ny solontena rehetra tokony ho any. Koa miangavy re! ampitampitao any amin'ny rehetra any ny hafatry ny filoha, ry mpanohana ny ara-dalàna. Aoka tsy hanatrika izany fifampidinihana izany mihitsy ianareo fa maro ny tokony ho solontenantsika amin'izay mety ho dinika no mbola tsy tafiditra eto Madagasikara, mbola notazonina any am-ponja, ary mbola miafina noho ny fandrahonana isamborana azy. Nandray ny andraikitro aho tsy hanimba ny tolontsika mpandala ny ara-dalàna ka izay manana fifandraisana amin'ireo solontena amin'izao fotoana izao aoka hampita aminy izao hafatra izao ary hihaino tsara ny antson'ny filoha Ravalomanana.
Efa hita ihany koa fa nanome baiko ny solontenany ny filoha Ratsiraka tsy hanatrika intsony ny dinika tokony hitohy amin'ny alatsinainy ka ny antsika indray ve no mitady hadi-doha amin'izay resaka mety tsy ho vanona sahady... dinika mandany andro hoy ny filoha izay eo ambony eo?
Araka ny hitantsika any amin'ny forum any dia miala any koa ny karazana fanimbana ny tolona tsy hisy intsony. Velombelomina fatratra ny teny hoe "rehefa tsy avotsotra ny gadra" dia amboarina amin'ny fanaovana azy ny "Savonnérie tropicale". Tena famadihana ny tolona sy familiana lalana azy tanteraka izany fidirana amin'ny faimban-javatra izany. Fandrika mivelatra ataon'ireo tsy mataho-tody sy te-hamadika ny tolon'ny mpanaja ny ara-dalàna izany.
Aoka koa hodradradradraina eny amin'ny Auditorium Ankorondrano amin'ny alatsinainy 25 mey 2009 fa tsy mila manimba zavatra izany isika, koa raha misy, na iza na iza manao izany fanimban-javatra sy fandoroana trano izany, tsy avy amintsika ireny ka raha misy ny manao izany dia sambory fa tsy ny avy eto amin'ny Auditorium mihitsy no manao izany. Tetika fanimbana ny tolona izany. Io karazana herisetra io no nampihemotra ny maro tamin'ny mpankasitraka ny TGV izay nihemotra. Koa aza fady : Melohy avy hatrany ireo rehetra mitady hanao izany fikasana mamoafady izany. Tsy amin'ny fanaovan-dratsy velively no hamaliana ny mpanao ratsy fa mampietry anao ho mpanao ratsy izany. Tsy azo entina amin'ny fo velively ny tolona fa ireny fandoroana tamin'ny 26 janoary 2009 ireny dia tetika efa maty paika hatrany amin'ny miaramila, fampielezam-peo maro, mpamonjy voina (afo), izany hoe tamim-pisainana fa tsy noho ny fo rano mandroatra velively. Adala ianao raha resy lahatra amin'izany fandoroana izany.
Ny fanentanana mivily lalana tahaka izao indrindra no nahapotika ny MDRM tamin'ny 1947, ny olona hafa araka ny fiheviny no manangana ady tsy ampy fitaovam-piadiana hamelezana ny fahavalo (Jiny) dia ny mpikambana tsotra amin'ny MDRM tsy nanao na inona na inona no nogadraina sy novonoina ary nampangaina ho izatsy sy izary. Efa mihamanatona indray ve ny fandresena vao hanao hadalàna e!
Ho fanombohana dia indro ny kabarin'ny mpanao gazety Evariste nandritra ny fihetsiketsehana teny Ankorondrano ny zoma 22 mey 2009 : Miarahaba ny mpiara-mitolona teto amin'ny Magro. Efa elaela tsy nifandrenesana, 17 andro izay. Miarahaba daholo e! Mbola ao tsara daholo an? Voalohanteny dia mamerina ny fisaorana an'Andriamanitra Ray Tsitoha, izay mandahatra ny fandaharana rehetra nahatonga izao zavatra rehetra izao sy ny fahafahana, izay tsy azo adinoina mihitsy satria izay no tena anton'ny fahafahana. Faharoa manaraka izany, dia misaotra indrindra indrindra antsika mpiara-mitolona, izay araka ny tatitra, izay heno ihany ny akony na dia sarotsarotra aza ny fifandraisana. Avy amin'ny vavaka nataontsika iray manontolo no nahatonga ny fahafahanay tahaka izao. Fahatelo, dia misaotra ny fianakaviana tsy nitandro hasasarana tamin'ny fanampiana, fanateran-kanina nanomezana hery tany amin'ny toerana misy anay tany.
Fahaefatra dia tsy hay ihany koa ny tsy hisaotra ny namana mpanao gazety maro be izay nanohana hatramin'ny farany, ary henonay foana. Tsy mbola nisy fihetsehan'ny mpanao gazety tahaka izany araka ny fahatsiarovanay nanaovanay ity asa ity. Ka dia tohizo ry zalahy a! aza matahotra miteny ny marina izany, fa na dia tsy mahitsy ary ny filazana azy, misy fomba hafa azo hitenenana ny marina izany foana. Ary mahatonga ny asantsika ho kanto ny filazana ny marina somary misy ohabolana sy ny hainteny sy ny karazany izany fa aza kivy mihitsy e! Ny marina tsy maty izany, fa fisaka io saro-tadiavina.
Dia misaotra ireo izay nandefa anay tany amin'ny fonja ihany koa. Soa mba nisy mpanao gazety niaina tany hitantara ny zavamisy marina fa misaotra azy. Hisy ny fotoana ahafahana mitantara ny zavatra fa misy fotoanany daholo ny zavatra rehetra. Asaivo ampitaina amin'ny tompon'andraikitra fa izahay vonona hatramin'ny farany ny amin'ny fitenenana tahaka izao. Tsy mitsoaka amin'izany isika fa isika milaza ny marina hatrany. Dia ity misy anankiray satria any amin'ny toerana itazonana anay tsy mahazo miresaka politika any, fa izahay mianakavy dia ireo solombavambahoaka, sy ireo mpiambina ny HCC (sy ny karazany ireny) dia afaka miresaka tsara izahay. Rehefa miresaka izahay dia miresaka zavatra hafa fa ny politika tsy azo resahina. Dia miara-mihira izahay, miara-mitendritendry gitara, miara-manala azy araka izany. Fa mbola angatahina amintsika ny mivavaka ho azy ireo fa izay no tena zavadehibe indrindra. Dia mba nisy ihany anankiray nampita ny resaka fa ny hany tenenina fotsiny dia hoe mahereza daholo. Izay ihany no hafatra nampitaina avy amin'ireo namantsika ireo. Salama tsara daholo izy ireo na misy anankiroa aza somary mba voan'ny isery kely ihany fa dia mifanohana tanteraka izy ireo ny any amin'izany toerana izany fa aza matahotra isika, fa tohizana hatrany ny tolona o! Mahereza daholo.
Fampitandreman'i Alain Andriamiseza sy Zafilahy
Tao amin'ny kabary nifandimbiasana ihany koa no nitenenan'Atoa Alain Andriamiseza tamin'ny mpitondra tao amin'ny FAT hoe : "raha toa ka tsy mivoaka mandrapahatongan'ny alatsinainy ireo namantsika migadra dia tsy maintsy mandray andraikitra izahay,(horaka) tsy maintsy handray andraikitra izahay manomboka amin'ny Talata rehefa tsy misy ny resaka mikasika an'izy ireo any amin'izay fifampidinihana izay atao any. Mbola manam-potoana isika roa andro hieritreretan'ny ao amin'ny HAT amin'izay zavatra tokony azo atao. Mangataka aminareo aho fahazoan-dalana manao izany. Izahay ao amin'ny Alliance democratique dia mamerina fa mandrapahatongan'ny alatsinainy, tsy misy ny zavatra mikasika azy ireo dia tsy maintsy handray andraikitra izahay Alliance democratique".
Namerina ihany koa ny depiote Zafilahy ho fampitandremana ny mpiara-mitolona kosa indray fa: "Aoka isika ho malina, aoka isika hitandrina tompokolahy sy tompokovavy, fa efa kely sisa dia hahomby ity tolona ity. Fa inona moa no takiantsika eto, dia ny fiverenan'i dada, fa raha tsy mitaky an'izay (isika) efa lasa nifindra tany amin'ny TGV. Fa matoa mbola eto isika mianakavy dia mitaky ny fiverenan'i dada tompokolahy sy tompokovavy. Ary izao no zavamisy, matoa isika mitaky an'i dada hiverina aty dia noho ny fitiavatsika azy. Noho ny asa soa (fampandrosoana) vitany ho an'ny tanindrazana. Dikan'izay matoky an'i dada isika mianakavy." Dia nametraka moa izy fa raha matoky an'i dada dia tokony hatoky ny olona izay notendreny any amin'ny dinika "savaranonando", ary ireo solontena ireo indray no mitatitra isan-kariva ny resaka fifampidinihana any amin'i filoha Marc Ravalomanana.
Niantso tao amin'ny matv Rtoa Rinah Rakotomanga
Ny vaovao hafa ankoatra izay, niantso tao amin'ny matv Rtoa Rinah Rakotomanga nilaza fa tsy voaroaka tao amin'ny ambasadin'i Madagasikara any Paris araka izay hita ao amin'ny aterineto izany ny tenany fa tafiditra soa aman-tsara ao amin'ny ambasady. Ny antony tsy nisokafan'ny Ambasady, araka ny filazany, tamin'ny alarobia teo dia noho ny fanamboarana ny vavahadin'ny ambasady fa tsy nisy izany fitokonana nataon'ny mpiasan'ny ambasady izany. Nilaza moa izy fa ao amin'ny ambasady mihitsy no miantso, ary handeha hody izy izao, mbola misy, araka ny nolazainy ny fifampidinihana amin'ny Gtt (miisa 25 eo ho eo) ao amin'ny birao ao ambony ao... fa efa mandeha ihany koa ny fikarakarana ny états généraux amin'izao fotoana izao. Dia anjaranareo any Paris indray no mamaly na manitsy izany tenin-dRtoa Rinah Rakotomanga izany raha misy ny madilana tokony hotentenina.
Ary farany androany kosa indray, hiverina kely amin'ny tolona aho: Ity Zoma 22 mey ity araka ny fijeriko azy no betsaka indrindra ny olona nanatrika ny fihetsiketsehana teny amin'ny Auditorium (tsy miresaka ny eny Ambohijatovo aho) raha ny sary no jerena, (tsy tany aho amin'izany fotoana izany fa ny sabotsy no mieritreritra ny ho any). Ny nanaovana tampoka ny andro ho andro tsy iasana ka nanararaotan'izay niasa no mety ho anton'izany fahamaroan'olona io andron'ny zoma io. Rehefa tsy hiasa ihany, hoy angamba ny olona, dia aleo mba mandeha eny Ankorondrano. manaraka izany ihany koa dia tsyfantatrona fanapahan-kevitr'iza na ahoana fa betsaka tamin'ny fefy fanitso namefena ny Auditorium sy ny magro Ankorondrano no noesorina (na nisy nangalatra) mba hahitan'ny eo ivelany ny hamaroan'ny olona ao anaty fefy. Betsaka tamin'ireo tsy sahy mitsiritsirika tao anatiny tao no gaga avy eo nahita ny hamaroan'ny olona mivory ao rehefa niala amin'izay ny fefy fanitso nanakona taloha. Mety hanome hery ny olona tsy mpankeny Ankorondrano nefa mpankeny Ambohijatovo ny tahaka izany. (Tena gaga mihitsy aho rehefa miresaka aman'olona mpandala ny ara-dalàna fa misy mihitsy ireo tsy mpankeny Ambohijatovo nefa mpankeny Ankorondrano ary misy ihany koa ny mifamadika amin'izany... noho ny halavirantany ve no mahatonga izany?)
Fa naninona no nahazo an'Ambohijatovo tamin'ny zoma sy sabotsy heriny?
Dia eto koa aho no manararaotra ny hevitra niposaka tao anatiko tao, mieritreritra ny antony namelana vetivety ny mpanaraka ny ara-dalàna hivory teo Ambohijatovo tamin'ny faran'ny herinandro lasa iny. Heveriko fa nisy tetika manokana ny namelana vetivety ny mpanohana ny ara-dalàna hanitsaka an'Ambohijatovo, dia ny fampisehoana amin'ny rehetra fa efa navoaka tamin'ny toerana nitazonana azy ilay nantsoin'ny mpiserasera manerantany azy hoe Razily, izay ihany. Angamba fifanarahana teo amin'ny minisitry fiarovana sy ny diplaomaty nankaty Madagasikara hitaratra ny fivoaran'ny raharaha ny hampisehoana an-d Razily ampahibemaso eny Ambohijatovo ho hitan'ny rehetra.
Eto ihany koa na izany aza no ahitana taratra ny fifamatoran'ny mpiserasera manaraka ny toe-draharaha eto madagasikara sy ny mpitolona tsy mahita izany aterineto izany. Ny mpiserasera dia mahalala azy soa amantsara noho ny fanentanana ny hanafahana azy, ary nisy aza ny 'fanangonan-tsonia' ho amin'izany firaisankinam-pitakiana izany. Betsaka ihany anefa ireo nanatrika ny fihetsiketsehana tamin'ny fotoana nandraisany fitenenana voalohany no tsy mahalala azy akory fa gaga manontany hoe "iza io". Vao nahita ny sariny tamin'ny vohikala iray manko aho dia nanontany izay fantatro ho mpankeny hoe inona no nambarany, fa tsy nifantoka angaha ny olona satria tsy fantany ny valeran'ilay olona aty amin'ny serasera dia tsy mahatadidy izay nolazainy. Tsy maintsy nohazavaina ary hoe ilay lehilahy nibaby kitapo menamena nitondra saina iny dia tadidiny fotsiny fa nisy izany olona izany tokoa niteny teny ambony sehatra.
Dia toy izany ihany koa ny tao amin'ny fandaharan'ny Tvm "Tahala" tamin'ny alakamisy alina teo izay niadian'i Alain Andriamiseza sy Ramasy Adolphe hevitra saingy indrisy moa fa efa hifarana ny fandaharana vao nahita aho. Tsy nahita akory aza fa nandre ny adihevitra ka taitra aho, satria namadibadika fantsona teo ny mpijery fahitalavitra tato an-trano. Tsy misy na inona na inona azoko nampitaina io fandaharana io noho izany. Tonga tao an-tsaiko tampoka avy hatrany fa fihatsarambelatsihy ataon'ny Tetezamita ankehitriny fotsiny ny fandaharana ataony fakana naoty, satria manko mandalo eto ny solontena vahiny maro mitady fifandaminana sy manao ny fampihavanana, fa raha vao lasa ireo vahiny miserana ireo dia ahiana ho nofinofy indray izany mpanohitra tafiditra amin'ireny sehatra ireny. Ny mahavariana, nefa tsy mampaninona satria fanararaotra ny zaatra rehetra, dia toa manaiky hofandrihina amin'ny zavatra tahaka ireny ny mpitarika ny mpomba ny ara-dalàna. Izany hoe ilaina ny antoka an-taratasy raha azo atao, na fanambarana ampahibemaso fa omena sehatra hatrany ny mpanohitra, dia ren'ny besinimaro ny fanambarana na an-tanana ny taratasy fiantohana fa malalaka ny fitenenana vao miditra amin'ny sahala amin'ireny. Manjary revo amin'ny vonjy tavanandro sy ny miserana hatrany manko isika raha tsy mba mandray fepetra matotra araka ny eritreritro.
Nisy fiovana kely ny fandaharan'ny radio fahazavana eto Antananarivo. Iray amin'izany ny nanjary nametrahana vaovao tselatra isan'ora ao amin'ity radio ity amin'ny maraina sy ny atoandro. Ny fiovana faharoa : Voatery naroso atsasak'adiny mialoha hatrany ny antso sy filazana ary fampandrenesana ao amin'ity fampielezam-peo ity. Mihabetsaka tahaka izany ihany koa ny dokambarotra azony. Nahoana no nihabetsaka ireny karazana fampilazana ireny? Mieritreritreritra ny mpandefa ireny fampilazana ireny fa mihabetsaka ny mpihaino ity radio ity. Mazava loatra moa fa ny filazana avy amin'ny fiangonana no maro an'isa aloha! Ny hira ao anefa dia niverina ho hira evanjelika avokoa, ka na hiran'ny mpihira tsotra aza dia hiram-bavaka no mandeha... androm-pisaonana sa androm-pifohazana?
Eo ihany koa ny antony hafa fa ny radio fahazavana irery no fampielezam-peo mandefa ny ampahany betsaka ny vaovaon'ny hetsika ataon'ny mpanohana ny ara-dalàna eny amin'ny Auditorium Ankorondrano, sy mahasahy milaza ny vaovao ampitain'ny any ivelany ka mifanohitra amin'izay ambaran'ny mpitondra ao amin'ny FAT, ohatra amin'izany ny filazan'ny PHAT fa "tsy iadian-kevitra ny maha-mpitondra tetezamita ahy", teny mampidi-droa tahaka ny te-hilaza ry zareo hoe manaiky ny fijoroan'ny tetezamita ny tany Lybia, nefa afaka ilazana ihany koa hoe tsy nety niady hevitra amin'ny resaka tetezamita ny filoha Lybiana Kaddhafi. Fa avy eo moa dia nilaza izy fa manaiky ny fijoroany ny filohan'ny Firaisam-be Afrikana ka ho avy amin'izay ny manaraka. Manambara ny vaovaon'ny hetsika ihany ny radio hafa saingy miserana ihany izany, fa tsy misy kosa ny mahasahy milaza ny vaovao mifanohitra amin'izay ambaran'ny FAT ankoatra ny radio fahazavana araka ny nambarako teo. Ny gazety taratra ihany koa no hita mametraka fampisalasalana amin'izay ambaran'ny FAT ka mametraka mazava ny loharanom-baovaony avy any ivelany.
Ny momba an'i Evariste Ramanatsoavina
Eo amin'ny resaka fanaovan-gazety ihany isika dia hitafa kely ny momba an'Atoa Evariste Ramanantsoavina, mpanao gazetin'i Radio Mada izay nosamborina sy nogadraina isika. Ny alarobia 20 mey no nivoaka teo amin'ny fitsarana ambaratonga voalohany etsy Anosy ny didim-pitsarana mikasika ity mpanao gazety ity. Amin'ny fiampangana dimy nanenjehana azy dia afaka noho ny fisalasalana izy amin'ny fanenjehana efatra fa eo amin'ny fiampangana fa nanely vaovao tsy marina izy no voasazy handoa onitra Ar1.000.000. Tsy afa-po amin'io didim-pitsarana io moa ny mpisolovavan'Atoa Evariste Ramanantsoavina ka milaza hampakatra fitsarana ambony. Na izany na tsy izany dia nitondra teny fisaorana an'Andriamanitra nandahatra ny zavatra rehetra, Atoa Evariste, misaotra ny vady aman-janany sy nyfianakaviana niray hina, nisaotra ny vahoaka rehetra, ireo izay nitondra am-bavaka, ary indrindra indrindra ireo namana mpanao gazety izay henony ny akony ary tsy mbola nisy tahaka izany ny fahenoana azy ary maniry ny hitohizan'ny firaisan-kinan'ny mpanao gazety ny lehilahy.
Nanambara ihany koa Atoa Evariste Ramanantsoavina fa hiteny ary mbola hiteny foana, izay no asany ary izay no hamelomany vady aman-janaka : ny asa fanaovan-gazety, izay no asany ary tsy manana fidiram-bola ankoatra izay ary tsy maintsy hiteny foana. Ny fitantarana ny zavamisy ny zavatra rehetra (niainany) dia aleo mba hotantarain'ny mpanao gazety Evariste Ramanantsoavina, mba ho "exclusivité" ho azy satria mpanao gazety izy, afaka manoratra ny zavatra niainany rehetra. Tahatahaka izay ny antso nataony tao amin'ny radio fahazavana.
Resaka mana Tiko Toamasina terena hamokatra
Namaly tsy nanonona anarana ny fanendrikendrehana nataona radio hafa iray ihany koa ny radio fahazavana, na tsy nolazainy aza ny mpanao gazety avy amin'io radio io dia fantampantatry ny mpihaino ihany ny nihavian'ny feo fanendrikendrehana, hosoram-potaka ho manonontonona anarana mpanao gazety indray ny radio fahazavana. Endrikendrika izay tsy henoko mihitsy ihany koa satria tsy miala eo amin'io fantsona io ny fampielezam-peo henoiko. Resaka Mana Tiko no tena niatombohan'ny disadisa raha ny filazan'ny radio fahazavana azy. Nanao fanambarana manko ny vondrona tiko ka toy izao manaraka izao izany fanambarana izany:
Manoloana ny zava-misy ankehitriny miseho ao amin'ny orinasa ny mana tiko Toamasina izay mpamokatra lafarinina dia manao izao fanambarana izao ny tompon'andraikitra. Tsy misy ny fifanarahana tamin'ny tompon'andraikitra tato amin'ny tiko ny amin'ny fanodinana ny ozinina Mana, izay araka ny lalàna misy dia mbola fananan'ny orinasa tiko tanteraka. Noho izany dia tsy tompon'andraikitra ny ao amin'ny tiko ny amin'ny zavatra rehetra mety hitranga amin'ny fampihodinana an-keriny ny ozinina. Melohina tanteraka ny fandrobana sy ny fanimbana ny orinasa tiko mana, ka hoenjehinay araka ny lalàna velona ireo mpanome sy mpanatanteraka izany. Avy amin'nympitantana ny vondrona tiko. Androany alarobia 20 mey 2009.
Nanambara ihany koa ny ao amin'ny radio fahazavana fa fantatry ry zareo ny angom-baovao rehetra natao fa mitentina hatrany amin'ny Ar50 000 no amoahana sy ivarotana ny iray gony omena ny trésor. Rehefa tonga any amin'ny mpanjifa anefa izany dia amidin'ny FAT hatrany amin'ny Ar76 000 ny iray gony, izanyhoe tsy mitovy ny fanambarana atao. Fangalarana sy fakana vola mihoampampana izany satria mahatratra Ar26 000 isaky ny gony no alaina. Tsy azo atoka ihany koa anefa etsy andanin'izany ny kalitaon'ny vokatra mivoaka avy eo fa mety hiteraka olana ara-pahasalamana toy izay nitranga tamin'ny menaka tsy voadio ara-dalàna herinandro maromaro lasa izay ny vokatra mivoaka avy ao.
Ny vaovaon'ny tolona eny Ankorondrano
Hiditra amin'ny vaovaon'ny tolona indray isika. Voalohany amin'izany dia hanao fotoam-pivavahana lehibe any amin'ny Auditorium Ankorondrano ny mpanao fihetsiketsehana ny andron'ny alakamisy 21 mey 2009 fahatsiarovana ny andro niakarana, ny andron'ny Zoma 22 mey 2009 kosa dia manentana ny vehivavy mpandala ny ara-dalàna ny mpitarika ao amin'izy ireo hanokana ity andro ity ho andro fifadian-kanina ka ny olona raisina ho ohatra amin'izany dia i Estera vehivavy voasoratra ao amin'ny Testamenta Voalohany hiresaka amin'ny Emperora (Ahasoerosy).
Andro vitsivitsy izay dia manahirana ny firesak'i Satrobory miomana hirotsaka hofidiana ho Ben'ny tanànan'Antananarivo. Tamin'ny voalohany dia nataon'ny mpanatrika ho fihomehezana ankolaka ny firesak'ity mpitari-tolona iray ity, nefa raha mitohy elaela izay dia hampihena ny faharisihan'ny mpitolona ihany amin'ny farany. Tsy ho ela ihany koa ny fanesoesoan'ny mpiady hevitra amin'ny tena amin'io kabary mahatsikaiky ataony io ka aleo tenenina mora ihany ny namana. Tahaka izay mahasosotra ahy amin'ny fanandrata-tena matetika ataon'i Tonton Ambroise ihany koa, dia tsara raha samy mampangina izay nofinofy ririnina amin'izay fikasana hirotsaka amin'ny fotoam-pifidinana any anatiny any izay rehetra mitari-tolona fa manimba ny tolona ny filazalazana ny izaho ho izatsy na izaho ho izary. Endrika fanasaritahana sy familiviliana ny tolona avy hatrany manko ireny amiko. Eny, mety ho izay no antony mampazoto azy ireo hanao ny tolona nefa na dia izany aza!
Aorian'iny volana imaso tsy mba kilema iny dia ireto kosa ny vaovao hafa manaraka: Milaza ny solontenan'ny MFM Analamanga fa na mamela na tsy mamela ny mpitolona eo Ambohijatovo ny FAT dia izy hatrany no voa. Mamela izy dia hitan'ny izao tontolo izao ireo mpitaky ny hamerenana ny ara-dalàna sy mandà fanonganam-panjakana. Tsy mamela ny hankanesana eo Ambohijatovo izy dia asehony amin'izao tontolo izao fa tsy manaja ny demaokrasia akory ny olona milaza fa demaokraty. Fa ny kianjan'ny demaokrasia avy tsy hamelany ny olona haneho ny heviny. Manaraka izany, raha milaza ny FAT fa tsy miresaka politika fa fampandrosoana, tsy ny famerenana ny gasy ho voazanaka na hilahatra vary sy menaka no fampandrosoana.
Ny vaovao hafa dia mbola mitady hisisika ny amin'ny tsy hamelana ny filoha Ravalomanana hirotsaka hofidiana ho filoham-pirenena ihany ny solontenan'ny Firenena Mikambana eto Madagasikara. Efa nifanome toromarika ny amin'ny hialana amin'izany dinika izany moa ny mpiara-mitolona fa lasa namonjy kosa indray ny teny amin'ny HotelPanorama izay karakarain'ny fiaraha-monim-pirenena Malagasy, izany hoe fifanarahana eo amin'ny samy Malagasy. Mitady olona maro hifampidinika ao izy fa ny ao amin'ny HAT sy ny tariky ny filoha Ravalomanana ihany no mifampiresaka. Mbola nametraka ny fepetra famotsorana ireo nosamborina sy fiantohana ny fitandroana ny ain'ny filoha Ravalomanana ny mpanohana ny ara-dalàna hampizotra ny fifanarahana. Farany, mitady adihevitra mivantana ao amin'ny televizionam-panjakana samy mitondra ny atontan-taratasiny sy ny porofony ny roa tonta ny amin'ny maha-ara-dalàna ny fitondrana na ny amin'ny maha-fanonganam-panjakana azy. Anjaran'ny olona ny mandray izay tokony horaisiny sy mitsara. Dia aseho avokoa ny vaovao rehetra mitranga na aiza na aiza.
Tratran'ny karazana hakamoana antsoina hoe miraviravy tanana aho amin'izao fotoana anoratako izao. Mba betsaka ihany anefa ny karazana fampaherezana ataon'ny namana isan-karazany na amin'ny fiainana andavanandro na an-tserasera. Tsy dia tratran'izany loatra ihany koa aho amin'ny ankapobeny fa dia azony aloha amin'izao fotoana izao.
Anarany aho no miala sasatra (noterena fa tsy voasazy tsy akory) tsy hiasa mba hananako fotoana bebe kokoa amin'ny fampitam-baovao an-tserasera saingy tena reraka tokoa angaha noho izay efa vita izay. Rehefa miasa any amin'ny asako andavanandro manko aho dia miasa 7 andro amin'ny fito andro. Tsy mino izany amin'ny ankapobeny izay tsy mahalala ny asako. Tena misy fiantraikany amin'ny toe-pahasalamana tokoa ilay izy raha ny fahatsapako azy amin'izao fotoana izao. Tsy mba manana izany andro alahady na asabotsy na andro fety igalabonana iarahana amin'ny fianakaviana izany ny tena, nefa tsy mifanaraka amin'izany akory ny karama... sady tsy mananjo hanana tambin-karama noho ny maha-andro tsy fiasana ny tena. Lasa olon-dratsy ny tena satria "ny adidy tsy an'olon-dratsy".
Ankehitriny, araka ny efa voasoratra etsy ambony, terena hanapitra ny "zonay amin'ny andro tsy iasanay rehetra izahay". Na dia ity taona ity aza dia tsy maintsy alaina avokoa. Ny ao ambadik'izany araka ny fahatsapako dia na handroaka mpiasa ny orinasa na hikatona ny orinasa afaka fotoana vitsivitsy. Na ho inona filaza azy na ho inona, misy dikany lehibe izany manapitra ny congé hatramin'ny taona 2009 izay diavina izany. Akory moa atao fa toa ny tena irery no tezitra fa ny sisan'izay samy miaro ny rambony tsy ho tapaka avokoa, nefa na izaho aza ve tsy mba tratran'izany ihany koa? Ao anatiko ao anefa manao hoe "izay te-hanavotra ny ainy no mahavery azy, fa izay mamery ny ainy...noho ny amiko... no hanavotra azy".
Ny mahavariana amin'ity tantara ity dia misy itovitovizany amin'izay mitranga ao amin'ny Telma ihany ny toe-javatra mihatra aminay. Efa hita tamin'ny haino aman-jery ihany manko fa mandroaka mpiasa maro ny ao amin'ity orinasa ity, nefa tsikaritry ny mpiasa fa mampiditra mpiasa vazaha hatrany koa ilay orinasa. Dia toa tahaka izany ihany koa ny fijeriko izay ato aminay. Tsy azo ampitomboina anefa ny fandaniana... noho izany, mba ho afaka mankaiza moa ny mpiasa malagasy kely?
Efa raisiko ho andraikitra izao soratako izao, tsy fanao velively fa mandika lalàna sy fitsipika maro nefa mba fanairana izay mpiasa mitsidika izany aterineto izany. Samy manana ny olany ny orinasa maro amin'izao fotoana izao ka samy mamaha azy araka izay tandrifiny. Efa maro ny mpiasa (eto Madagasikara) no efa mandray tapa-karama... ny fandaniana ataon'ny tena anefa tsy mihena raha miakatra kosa ny vidim-piainana. Misy aza moa (tafiditra amin'ity ny rahalahiko iray tampo amiko iray) no tsy mandray karama intsony na dia ariary aza, nefa manambady aman-janaka. Mitotongana ny fiainana e! Be aza ny mbola tsy voasoratra fa ireo rehetra ireo angamba no anisan'ny tena mahakivy ahy tanteraka amin'izao fotoana izao. Tolona sy avotra ity! Farany: Marihina fa tsy mitady fanampiana avy aminareo akory aho fa raha hanampy ianareo tsy trondro omena ahy fa harato na fintana!
Tampoka tamin'ny olona ihany ny namindrana ny toerana ihetsiketsehana ho eny amin'ny kianjan'Ambohijatovo indray tamin'ity andron'ny zoma 15 mey 2009 ity. Vao tsy ela akory no nandavana tsy hamelana ny vahoaka mpandala ny ara-dalàna sy tia filaminana tsy handeha eny dia nahazo alalana tampoka indray ho amin'ity herinandro ity, ary misy ny manoratra any ho any hoe isaky ny Asabotsy no nahazoana izany alalana izany. Nefa hitantsika fa dia efa natomboka zoma izany fihetsiketsehana izany.
Azo tarafina fa vitsy ireo nanatrika teny Ambohijatovo tamin'ity andron'ny Zoma ity. Ny vitsy lazaiko eto dia lasa mifanahantsahana tamin'ny isan'ny olona tamin'ny Asabotsy 21 marsa 2009 nanaovan'ny mpandala ny ara-dalàna fihetsiketseha-mpanoherana voalohany indrindra (eo ho eo amin'ny 2500 ka hatramin'ny 3000 eo ho eo ny isan'ny tonga nanatrika teny). Ny maro tamin'ireo tonga teny Ambohijatovo moa dia vao ora vitsy monja no nahalalany fa nifindra teny indray ny tolona. Azo heverina ihany koa fa tsy maintsy nisy ny mbola nitonatonana teny Ankorondrano. Noho ny tsy fisian'ny fitaovam-piseraserana iray lehibe ho an'ny tolona no mahatonga izany tsy fahalalan'ny maro izany. Hita ihany ny fahabangana amin'ny tsy fananana haino aman-jery mpanentana toy ny tamin'ny fotoana nisian'ny Radio Mada. Teny indray miserana tamin'ny radio fahazavana sy indray miserana tamin'ny Matv no nahafantarana fa eny Ambohijatovo indray no fotoana ny Zoma sy ny Asabotsy. Koa raha varimbariana ny mpihaino sy ny mpanaraka tamin'ny fotoana nilazana io fotoana io dia tsy hahatandrina ilay filazna miserana naharitra 3 segondra monja.
Fa inona sy inona avy moa ny sombim-baovao nampitaina teny nialoha ny tena fotoana? Tamin'ny ankapobeny isaky ny misy ny filazana miserana teny an-tsehatra toy ireny dia tsy nino ny fahamarinany loatra aho ka izay no antony tsy hanoratako azy an-tserasera mihitsy. Hita ihany anefa fa saiky nitombina avokoa ireo vaovao an-tsefatsefany nampitaina. Efa lasa tsy nipoitra teny an-tsehatra intsony ohatra i Vola Dieudonné fa efa notadiavin'ny miaramila tany an-tranony ka rehefa tsy hitany tao dia ny zanany no noraofin-dry zalahy ho eny Ambohibao CNME. Nampitaina tamin'ny andron'ny 13 mey iny ihany koa ny fisamborana olona ahiahiana ho mitady hitarika fihetsiketsehana (TIM sy MFM) tany amin'iny faritra Amoron'i Mania iny (Ambositra). Ninia aho tsy nilaza izany, vaovao an-gazety Taratra i andron'ny Zoma io no nahitana amin'izay fa nisy tokoa ny fisamborana ary nalefan-dry zalahy aty Antananarivo ny fanadihadiana ireo olona ireo na dia manana Fitsarana Ambaratonga voalohany aza ny any Ambositra. Tsy nilaza ny fisian'ny vaovao ny gazety raha tsy noho io famindrana toerana ny olona nosamborina io.
Dia inona sy inona izany no nampitaina ny andron'ny Zoma? Ny faritra Alaotra Mangoro sy Betsiboka indray no nampita tamin'ity andro ity. Ny tany amin'ny faritr'i Betsiboka moa dia ny fitetezana mpanankarena ataona andia-miaramila miampanga izay tsidihany hatrany fa manafina vola amina gony hanohanana ny mpitolona eny Ambohijatovo na eny amin'ny Magro (Auditorium) Ankorondrano. Fomba entina misava trano hatrany io toe-javatra io na dia tsy misy aza ny fahazoan-dalana hisava ny trano ary fomba ihany koa hakana vola amin'ireo trano tsidihin-dry zalahy. Rehefa amin'ny fotoana tahaka itony moa dia tsy fantatra intsony izay mpanararaotra sy tena izy. Ny depiote tany amin'iny faritra iny no nitatitra izany vaovao izany.
Tany amin'ny faritra Alaotra Mangoro indray, efa fantatra ny nakana ny fiara vitsivitsy tao amin'ny orinasa mpanangom-bokatra Fanampy Rice. Notaterina indray fa tamin'ity andron'ny Zoma ity dia nisy miaramila nandeha tamin'ny fiara 4X4 efatra indray niverina nitodi-doha nankany amin'ity orinasa ity. Notoherin'ny zandary sy ny fokonolona ny fiavian'ireto miaramila ireto ka nampisy fifampitifirana tamin'ny miaramila sy ny zandary. Voatery nihemotra ny miaramila noho ny fifanandrinana. Ankevitry ny handoro ny orinasa ry zalahy ireto satria nitondra lasantsy tamina bidons maromaro araka ny tatitra. Ny depioten'Amparafaravola indray no nilaza ity sombim-baovao ity. Nanoratra ireo vaovao ireo aho satria nokabariana ampahibemaso ny filazana azy nefa tsy mamoaka ny vaovao milaza ny fihoaram-pahefana ataon'ny mpitandro ny filaminana intsony ny haino aman-jery ary ny gazety.
Inona ihany koa ny vaovaon'ny tolona? Araka ny hitantsika any amin'ny vohikala hafa any dia miezaka tokoa ny fiarahamonim-pirenena mampifanaraka ny hery politika misy eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Namoaka ny karatra mavo ry zareo izay manana ny lohateny manao hoe "Mifanaraha". Amiko manokana dia hevitra tsara io hetsika ataon-dry zareo hisian'ny fifanarahana io. Ny zavamisy anefa dia misy ny olona voasakana tsy hanatrika izay mety ho fampifanarahana ny rehetra izay ka itakian'ny mpandala ny ara-dalàna ny hamotsorana ireo nalaina an-keriny noho ny hevitra politika rehetra. Nifandrindra tamin'izany ihany koa antso nataon'ny filoha Ravalomanana avy any Afrika Atsimo. Mitsahatra ny fifanatonana sy ny fifanarahana rehetra mandra-pahatongany satria izy no hitarika ny delegasiona ho an'ny mpandala ny ara-dalàna miaraka amin'ny praiminisitra tendreny Atoa Manandafy Rakotonirina izay araka ny fahazoako azy dia efa afaka mifampiantso amin'ny mpiara-mitolona amin'izao fotoana izao. Anjaran'ny hery politika hafa rehetra noho izany ny mieritreritra izay avaly ny soso-kevitry ny mpandala ny ara-dalàna.
Tsy maintsy hiresaka ny filazana ny tsy hirotsahan'i Andry Rajoelina hofidiana ho filoham-pirenena ihany ny tena na dia tsy tiako loatra aza izany. Raha miresaka Frantsay aho eto dia ny mpitondra fanjakana sy izay "nanoro" hevitra (nanery ankolaka) an'ity PHAT ity no ambarako etoana. Fantatsika mazava tsara fa mitady mafy dia mafy ny fankatoavan'ny vondrona iraisam-pirenena ny mpanongam-panjakana amin'izao fotoana izao ary miara-miketrika aminy amin'izany fitadiavana fankatoavana izany ihany koa ny Frantsay. Hitany ny lalana ny andron'ny alarobia 13 mey 2009. Dia nanambara ary ny PHAT tamin'ny alarobia 13 mey fa tsy hirotsaka hofidiana izy amin'ny fifidianana ho avy raha tsy misy mirotsaka izay rehetra efa filoham-pirenena sy efa nanao ny asan'ny filoham-pirenena rehetra teo aloha. Tsara anie ry zareo izany hevitra izany e!
Dia efa miandry fotsiny aho izany fa hihazakazaka hankasitraka izany fanapahan-kevitra izany ny Frantsay, ary mety hanara-dia azy ihany koa ny Amerikana (sahiko ny milaza fa tsy nankasitraka velively ny nataon-dRavalomanana faramparany teo mihitsy ny Amerikana noho ny resaka Daewoo ohatra satria mpividy katsaka amin'ny Amerikana manko ny Koreana ka very mpanjifa izy, nisy tsy nety mihitsy koa ny nataon-dRavalomanana nanao izay nialan'ny Amerikana tamin'ny Kobama). Raha vao ireo roa ireo no manaiky ampahibemaso dia izay no izy: azon'ny fitondran'ny mpanongam-panjakana indray ny fandresena hafa. Mody tsy hiraharaha izay fiovan-kevitra hafa manaraka intsony ny vondrona iraisam-pirenena fa efa niara-niasa ary koa.
Jereo tsara fa nisy fepetra nipetraka teo, ny mazava dia ny filoha Ravalomanana no tena kendrena izay tsy hahafahany mirotsaka mihitsy. Matoa manko ataon'ny FAT izay hanaratsiana io rangahy nitondra ny firenena farany io dia fantany mazava fa mbola matanjaka dia matanjaka ny heriny raha misy fifidianana ho avy eo. Nialoha ity fanambarana nataon'ny PHAT ity manko dia efa nisy ihany ny sosokevitra natolotry ny sasany amin'izay tsy hirotsahan'ny efa filoha sy nanao ny asan'ny filoha rehetra intsony. Eto aho dia mahatsiaro ny tany Algérie: Nahery dia nahery ny FIS tamin'ny androny, nahatsiaro ho very tombotsoa ny Frantsay ka dia naleony niditra tamin'ny fanonganam-panjakana notarihina miaramila. Ankehitriny, na dia efa taona maro lasa aza no nisian'iny raharaha tany Algérie iny dia mbola ilay nitarika ny fanonganam-panjakana ihany no lany ho filoham-pirenena amin'izao fotoana izao. Izay ihany sisa no fantatry ny Frantsay ary izay ihany koa no mba fantatry ny iraisam-pirenena. Ny miaraka amin'ny TGV aloha no tombotsoany ka dia ataony mandrakariva izay haneken'ny iraisam-pirenena azy.
Etsy ankilan'izany toe-javatra izany anefa dia miverina amin'ny toe-draharaha mpitranga eto amin'ny firenena ihany ny zava-misy amin'izao fotoana izao. Tsy sanatria fitia te-hiresaka foko fa izay manko no ilalaovan'ny Frantsay azy ka aleo resahina araka izay ihany koa tsy handiso ny eritreritra. Tsiranana Tanindrana no filoham-pirenena malagasy voalohany ka "nanome" ny fahefana manontolo "vonjimaika" tamin'ny Jeneraly Ramanantsoa izay Merina noho ny raharaha 13 mey 1972 hanao karazana tetezamita. Rehefa nilamindamina ny toe-draharaha dia notakian'ny Filoha amin'izay ny fahefany saingy tsy nomen'ny Jeneraly intsony ilay izy. Nampanao fitsapa-kevi-bahoaka ny Jeneraly tamin'ny volana oktobra 1972 hitondra ao anatin'ny dimy taona ny tetezamita hanamboarana ny rafitra. Izany hoe tokony hitsahatra ny taona 1977 io tetezamita io raha ny fitsapa-kevi-bahoaka natao no itarafana azy.
Misy anefa ny manampahaizana tsy Merina tsy mankasitraka velively izany fitondran'ny Merina ny firenena izany, satria mbola masaka tany an-tsaina ny tsianjery fa fitadiavana hamerina ny Fanjakan'Andriana ihany no tena katsahin'ny Merina. Nisahotakotaka ny tanàna sasany amin'ny fampielezana fa Malgachisation = Merinisation satria manko io fanagasiana io no anisan'ny lohahevitra notakian'ny mpitolona tamin'ny 1972 saingy nydikany tamin'izany fotoana izany dia hoe atao mifanaraka amin'ny zavamisy eto Madagasikara ny fampianarana fa tsy ampifanarahana ny zavamisy any Frantsa. Ezahina ihany koa ny hanoloana tsikelikely ny Frantsay mitana ny toerana ambony ho Malagasy.
HItan'izay nanaraka ny tantara fa tena nihotakotaka ny firenena nandritra ny roa taona. Minisitra zanaka Padesm roa no tena niady fahefana mangina dia ny Kolonely Ratsimandrava sy ny capitaine de corvette niakatra ho capitaine de fregate Didier Ratsiraka. Hitan'ny Frantsay ny lalana. Eo anatrehan'ny olona roa Merina mainty ny iray ary tanindrana ny iray dia fantany mazava ny safidiny... atao amin'izay izay hampitsaharana ity "tetezamita" ity fa tsy avela hahatratra izany dimy taona nifanarahana ho dimy taona izany. Raikitra ny fikomiana nataon'ny FRS lasa GMP tao Antanimora ka anisan'ny notakian'izy ireo ny hanendrena Jeneraly Tanindrana fa toa Merina daholo ny Jeneraly hita hatramin'izay.
Mafy dia mafy tamin'ny Jeneraly Ramanantsoa angaha ny vesatra nahazo azy koa dia nisafidy izay handimby azy izy. Any amin'ny "tsy izy" ilay safidiny nefa dia noraisin'ny nomena azy ihany ny fahefana. Enina andro araka ny fantatra ihany no nandraisany ilay fahefana dia nisy namono ilay mpitondra. Ny sary hitako tamin'ny gazety hehy nivoaka tamin'izany fotoana izany no nampiaiky ahy fa tsara kendry avokoa ireo zandary mpiambina sy ny filoha notendrena ka sarotra ny hieritreritra fa bala lasalasa ho azy (tifitra variraraka) no nahavoa azy ireo. Nitsangana ny "directoire militaire" notarihin'ny Jeneraly Andriamahazo saingy noho ny fifanerena tao anatiny tao isian'ny fifidianana eo amin'izy samy izy izay tokony hitondra ny Firenena dia lasan-dRatsiraka ny fandresena tamin'ny 15 jona 1975. Natao ny fifidianana sady fitsapa-kevi-bahoaka tamin'ny 30 desambra 1975 ka lany ny eny sady mitondra Ratsiraka no ekena ny Lalampanorenana vaovao.
Dia ataoko fa haintsika ny tohin'ny tantara tamin'ny 1991 naha-praimisitra nitantana vonjimaika ny tetezamita an-d Razanamasy Guy Willy sy nahalany ho filoham-pirenena an'i Zafy Albert, sy ny naha-filoha vonjimaika an-dRatsirahonana sy niverenan-d Ratsiraka Didier indray teo amin'ny fitondrana. Toe-javatra naningana ny tamin'ny 2002 izay tonga dia nitohizan'ny fitondran-d Ravalomanana tsy nisy mpitondra tetezamita hafa saingy miverina indray ankehitriny ilay toe-javatra hitantanan'ilay Merina Andry Rajoelina ny tetezamita ka, raha jerena ny kajikajin'ny Frantsay dia hanolotra ny fitondrana an'i Madagasikara amin'ilay Tanindrana Pierrot Rajaonarivelo. Tsy hatao anefa ny fifidianana raha tsy efa azo antoka fa handresy izy amin'ny fifidianana, tsy voatery hoe izy tokoa no ho lanim-bahoaka, fa rehefa tafapetraka soa amantsara fotsiny ny rafitra hahalany azy amin'ny fifidianana. Noho izany, araka ny fijeriko, tsy ho voafetran'ny fotoana mihitsy ity tetezamita letrezana ity fa voarefin'ny hoe oviana no hanaiky tsara izay mpitondra ankasitrahan'ny Frantsay ny Malagasy?
Tena miala tsiny indrindra amin'izay mety ho tohina tamin'ny soratro aho, fa izay mahafantatra sy efa zatra ahy dia mahalala fa miezaka mandrakariva aho ny maka ny foto-pisainan'ny hafa hanoherako ihany koa ny heviny avy eo. Noho io fomba fijeriko zavamisy io ary, dia ho ketraka ve aho. Hanaiky izay terena hofidiako ve aho fa tsy mba manana ny safidiko araka izay tiako mihitsy? Angamba noho izay fahatsapana tao amiko fa toa nesorina tamiko ny fahafahako izay no mahatonga ahy hitolona hamerina ny ara-dalàna hatramin'izao fotoana izao.
Fa nanao ahoana tokoa aloha ny tolona? Mazava loatra fa tsy maintsy nanokana ny andron'ny alarobia 13 mey 2009 aho hankanesana indray eny amin'ny tokotany malalaky ny Auditorium Ankorondrano. Fanintelony nandehanako teny indray io andro io ary mahavariana fa na dia misy aza ny olona mety ho efa fahitako ihany dia mbola mahita endrika vaovao hatrany aho, ny antony ilazako izany manko dia rehefa mahita endrik'olona fantatro aho dia gaga ary mifanontany hoe hay ve ianao mankaty? efa impiry taty ianao? sy ny maro hafa!
Ny nanamarika ny andro androany dia ny fidirana indroa tamin'ny antso am-pinday ny filoha Ravalomanana, ny nidiran'ny mpiandry an-tsehatra sy nandritra ny fotoana somary lavalava kokoa noho ny mahazatra ny fotoam-pivavahana nandroaka ny aizina manarona ny tany sy ny aizim-pito manarona ny firenena, nandroaka ny asam-pamitahana, asam-pangalarana, asam-pandrobana ary ny asam-pamonoana ataon'i Satana ho any andavaky ny Helo. Karazana fanadiovana ara-panahy ny firenena ihany izany asa izany indrindra ilay izy atao mandritra ny andro hahatsiarovana ny tolona natao tamin'ny 13 mey 1972 (nampihomehy valaka ahy ihany ny nahita an'i Pierre Tsiranana eo anilan'i Alain Ramaroson mitondra voninkazo ho fahatsiarovana ny 13 mey 1972 teo anoloan'ny kianja mitondra tsy satry ilay daty manantantara.
Nanamarika ity fotoana ity ihany koa ny fahataran'ny fanombohan'ny fotoana loatra ka mahatonga ny firavana ho amin'ny 3 sy sasany vao migadona. Tsy tokony hatao mitarazoka lava be tahaka izany io fotoana io fa mba reraka ihany ny olona sady be ihany koa anie ny mamonjy fiasana rehefa avy eo... na dia hoe ny vehivavy aza no tena maro an'isa amin'ny mpitolona... Tsy maintsy mba nitady adi-hevitra ny amin'ny mbola mahatafiditra ny senatera Ravatomanga ho ao anatin'ny solontenan'ny mpanaraka ny ara-dalana ihany koa aho satria fantatra ihany fa anaran'olona mitondra ny anarana hoe Ravatomanga (filohan'ny vondrona Sodiat) manko no tompon'izany gazety "La Vérité" gazety tena mpanenjika an-dRavalomanana izany. Olona iray ihany ve ireo? Mpirahalahy ve ireo sa sendra mba anarana mitovy fotsiny? Tena miahiahy tanteraka ny tenako. Ny manahirana ahy ihany koa dia ny tsy firaharahiana velively izay mba zavatra nitadiavako fiaraha-miasa tamin-dry zareo tao amin'ny "Communication". Raha mba vitan-dry zareo ilay fifanampiana amin'ny any ivelany entina hampandresena ny tolona tsy nampaninona ahy ihany fa dia tahaka ny tsy raharahan-dry zareo izay mba karazana fiaraha-miasa kely dia kely notadiaviko ka mbola miteraka ahiahy fanampiny amin-dry zareo ireto ihany koa.
Vakio tsara ny lohateny fa tsy misy fahadisoana tsy akory ny voasoratro. Ambara ombieny ombieny manko fa ananan'ny fanjakana vola ny vondrona tiko. Nogiazana ny volan'ny tiko sy ny volan'ny filoha Ravalomanana any amin'ny banky. Natao ny fanadihadiana sy ny asamarika rehetra ary rehefa vita izany rehetra izany dia hita fa efa nihoatra lavitra noho izay nodradradradraina ho notakiana ny vola sy ny vokatra ary fitaovam-pamokarana efa nalaina an-keriny tamin'ny tiko. Vaka tamin'io raharaha io ny tale misahana ny hetra, ary sahirana ihany ny hampita io asamarika io amin'ny minisitry ny vola sy ny tetibola. Koa raha mahasahy ny mpanao gazety dia hadihadio ny amin'io raharaha io. Ny tena manko tsy mpanao gazety ka tsy afaka manadihady lalina. Efa nambaran'ny gazety isan-karazany ihany fa nodidian'ny fitsarana hovahana ny kaontin'ny vondron'orinasa tiko sy ny kaontin'ny filoha Ravalomanana. Navadiky ny milaza ny tenany ho mpitondra fanjakana amin'izao fotoana izao anefa izany didim-pitsarana ka avoaka isan'andro isan'andro amin'ny gazety fa ny fanjakana ihany no nangataka ny famahana ny kaonty, dia rehefa nivoaka iny didim-pitsarana iny dia averina indray ny fanagiazana ny kaonty fa hoe manana taratasy mitovy lenta amin'ny didim-pitsarana ny fanjakana. Mba mahalala menatra ihany ve? Midika izany fa manao bodongerona sisa no tena ataony ary mitohy mandrakariva ny sotasota.
--------------------
Amin'izao fotoana izao dia voizina mafy dia mafy ihany koa ny resaka Manjakamiadana sy Ambohimanga ary ny resaka masina mifandraika amin'ireo tranom-bakoka roa ireo. Ao amin'ny fampielezampeo sy ny fahitalavitra sahanin'ny fanjakana mivantana no amerimberenana sy hanaovana matoambaovao isa-maraina sy hariva ity raharaha ity. Amin'ny ankapobeny dia afangaro ihany ny resaka finoana sy ny maha-tranombakoka ireo toerana ireo. Entina ireo resaka ireo hampivonto fo ny mpihaino sy ny mpijery, nefa ny sarambambem-bahoaka ho'aho toa tsy mahalala akory na dia ny ambangovangon'ny tantaran'i Madagasikara aza? Tsy afaka mihambo ho mahalala ny tantaran'i Madagasikara aho saingy izay fantatro kosa tsy maintsy tantaraiko. ------------------- Haka ohatra iray aho, ny tia mamaky ny boky tantaran'i Madagasikara sy tia mamaky tantara an-tsary malagasy dia tokony hahalala ny fisian'ilay boky tantara an-tsarin'i Madagasikara mitondra ny lohateny hoe "Vato Ambany riana". Efa indroa natonta izy io, samy efa novidiako sy novakiako avokoa na ny voalohany na ny faharoa. Tsy hitako manko ny nalehan'ny boky voalohany novidiako ( henjana ihany koa anie isika Malagasy raha hangalatra boky e!) no nahatery ahy hividy ny boky faharoa. Tadidiko mazava tsara tao amin'io boky io ary ny fisiana famindrana masina (fa tsy famindrana razana aza fady indrindra). Tamin'ny voalohany dia ny Minisiteran'ny fanolokoloana sy ny zavakanto revolisionera no niantsoroka ny fikarakarana sy ny famoahana io bokin-tantara an-tsary io. Tsy mahagaga raha noezahina hatrany ny hampisaraka ny tantaran'ny firenena sy ny fiangonana na dia nisy aza ny fandraisana anjara mavitrika nosahanin'ny fiangonana teo anivon'ny firenena. Ao amin'ny takelaka faha-15 indrindra ao amin'ny boky "Vato ambany Riana" ary no misy teny fohy momba io resaka famindrana masina io. ------------------ Averina vetivety ny tantara, resy ny tafika malagasy rehefa nanangana ny saina fotsy ny teo Manjakamiadana tamin'ny 30 septambra 1895. Efa voatifitry ny Miaramila frantsay hatreny Ankatso manko ny zoro avaratra atsinanan'i Manjakamiadana ka ahiana ny hirodanan'ny trano. Efa ravan'ny daroka baomba ihany koa i Tsarafahatra toerana nisian'ny fampianarana tao androva tamin'ny andron-dRadama Rainy. Ho fitandroana ny toerana no nananganana saina fotsy. Eo anatrehan'ny toe-draharaha dia resy i Madagasikara. Tsy nanaiky izany kosa ny maro tamin'ny sarambambem-bahoaka indrindra fa ny tany ambanivohitra, teo no teraka ny Menalamba. Fantatry ny olona ihany fa nisy ary maro ny mpamadika matoa resy ny Malagasy. Ny olona noheverina ho nandray ny endrim-pandrosoana tandrefana no tena maro tamin'ireo mpamadika ireo. Tsy mahagaga raha izay nanaraka ny fivavahana kristiana rehetra dia noheverina ho mpamadika avokoa ka notadiavina ny hanilihana azy ireo. Nandritra izany fotoana izany ihany koa no tena nampiroborobo ny fitadiavana hamerenana ny hasin'ny Mpanjaka... nefa miaraka amin'ny tsy fankasitrahana ny praiminisitra nitondra maharitra loatra io. Nohindrahindraina manokana noho izany toe-javatra izany i Andrianampoinimerina. Niditra tamin'ny ady anaty akata araka ny filaza ny maro tamin'ny Malagasy. ------------------
Sahirana noho ny adim-panoherana nataon'ny Menalamba ny fitondrana frantsay ka nifantina olona notsongoin'olom-bolo roa teto amin'ny firenena izy ireo hotifirina teo Antaninarenina tamin'ny 15 oktobra 1896 ka i Rainandriamampandry 16 voninahitra sy ny andriana Ratsimamanga no notifirina ho faty. Nalahelo tokoa ny ankamaroan'ny olona noho ny zava-nisy. Hita fa mbola nanindrahindra ny Mpanjaka hatrany anefa ny mpitolona koa dia noraisin'i Gallieni mihitsy ny fanapahan-kevitra handefa an-tsesitany any ivelan'i Madagasikara an-dRamoma (Ranavalona III) tamin'ny 28 febroary 1897.
Mifandraika amin'izany, dia nodonina tamin'ny finoany koa ny mpitolona. Tanàna masina teo anatrehan'ny mpitolona manko Ambohimanga Rova (sady tadidio fa tsy azon'ny vahiny tsy malagasy idirana na oviana na oviana) satria ao ihany koa no misitrika ny masina rehetra. Inona no natao? Nafindra toerana tany Manjakamiadana avokoa ny masina tao Ambohimanga rehetra. Toerana efa tsara ambin'ny miaramila manko i Manjakamiadana ka tsy azon'ny Malagasy idikidiram-poana. Izany hoe tafasaraka "ara-batana" tamin'ny mpitolona Menalamba ny masina. Hafatr'Andrianampoinimerina fahavelony anefa fa any Ambohimanga ihany izy no asitrika fa tsy any Antananarivo velively, mba tsy hanadinoana ny tanàna nipoirana. Izany hoe Antananarivo no Renivohitra fa mijanona ho tanàna masina kosa i Ambohimanga ary tsy zava-poana ny nametrahana ny masina ao amin'ity tanàna notononina farany ity.
Taorian'ireo rehetra ireo, efa lefy tanteraka ny Menalamba ka nikoy i Madagasikara iray manontolo dia novaina ho toby fiofanana miaramila kely toy ny Semipi fantatsika ny rovan'i Manjakamiadana. Mazava loatra fa fitaizana miaramila Frantsay no natao tao. Nisisika ihany koa ny hevitra handrodanana tsikelikely ity toerana reharehan'Antananarivo sy Madagasikara ity. Ny paika nanaovana izany dia ny fambolena hazo manodidina ny lapa. Lava faka manko ireny ary mahagorobaka fototra, dia tsy maintsy ho avy ny fotoana hidona amin'ny fototr'i Manjakamiadana ireny faka ireny ka hanozongozona ny fanorenana sy handrava ny trano mihitsy aza. Tadidio ry mpamaky fa tsy nisy hazo niorina nanodidina io lapa io faha-mpanjaka fa ny mpanjanatany no namboly ny hazo teny handravana io rova io. Mitohy ho azy ny tantara eto!
Tonga ny fiandohan'ny repoblika fahatelo dia nisy ny nanome baiko ny hanalana ireo hazo nanakona an'i Manjakamiadana ireo. Gaga ny ankamaroan'ny olona. Raikitra teny ho eny fa misy fanimbazimbana ny hasina izao fanalana hazo izao. Nanazava ny tompon'andraikitra fa manimba ny trano ireo hazo ireo ka tsy maintsy esorina. Teo vao gaga ny maro, hay ve nisy trangan-javatra tahaka izany! Noheverina nilamina amin'izay ny raharaha fa avotra tamina loza nitatao taminy ny rova, saingy tsy fahalalana ny halalin'ny fankahalan'ny sasany izany fiheverana izany. Tonga ny daty manatantaran'ny 6 novambra 1995, nisy nandoro i Manjakamiadana!
Iniako Averina kely ny sombin'ny nosoratako tamin'ny 6 novambra 2006 izay mety ho tsy mbola hitanao :
"Lasa toby miaramila kely (mpianatra ho miaramila) ny lapan’i Manjakamiadana tamin’izany fotoana izany. Tamin’io fotoana io no nambolena ireo amontana izay lava faka ary mety maharava trano mihitsy nanodidina ny lapan’i Manjakamiadana. Fandrika napetraky ny frantsay handrodanana tsikelikely ny rovan’i Manjakamiadana ireo amontana nambolena ireo. Mariho tsara ny sary rehetra izay hitanao fa talohan’ny 1897 izay nanesorana an-dRanavalomanjaka fahatelo tsy hitondra ny firenena intsony fa nalefa sesintany izy dia tsy nisy hazo velively manodidina io rova io.Trano hazo (lapa manko e !) no teo amin’ny toeran’ireo hazo ireo fa noesorina mazava loatra ny hazo. Ny nanaisotra ireo lapa ireo indray tsy fantatro na efa talohan’ny fanjanahan-tany na tsia. Tamin’io toerana nisy ny hazo ireo manko no nisy ny lapan-dRasalimo vadin-dRadama avy tamin’ny Sakalava sy Rakotobe zanaky Rasalimo tamin-dRadama rainy.
Izay fandrika izay no hitan-dRazanamasy Guy Willy ka nanesorany ireo amontana ireo raha vao nitondra an’Antananarivo izy. Efa lasa endriky ny lapa manko ireo amontana ireo rehefa taty aoriana be taty. Izany hoe tamin’ny taona 1913 dia nampirehitra ny olona tamin’izany fotoana izany ny nambolena ireo hazo ireo fa noho ny tsy fahafaha-miteny dia nangina ny rehetra. Raha nanaisotra ny amontana ary ny Ben’ny tanàna tamin’ny taona 1993 tany ho any dia ho fitsinjovana tsy hikororohan’ny fakan’ny amontana ny rova intsony. Kanjo dia fantatsika rehetra fa may nodorana io lapa io tamin’ny 6 novambra 1995. Na misy endrika fanamelohana aza izao soratako izay dia mampita ny hitako fotsiny aho. Tsy mitsara avy hatrany aho hoe iza no nandoro ny rova fa izay saiky nandrava azy tamin’ny fomba tsikelikely no nolazaiko eto." Tapitra hatreto ilay sombin-dahatsoratra notsongaina.
Na dia nisy aza io fitantarana efa nataoko io; ny noadinoina kosa dia ny fitantarana ny zava-nitranga tamin'io fotoana io. Marihina moa fa may ny marainan'io andron'ny 6 novambra 1995 io ihany koa ny birao tao amin'ny Minisiteran'ny vola sy ny fitantanam-bola. Ny tsara hotadidiana ihany koa fa vao nampidirina tao amin'ny rovan'i Manjakamiadana indrindra ny tahiry sy antontan-kevitra avy tany amin'ny British Museum, ka nampirantiana vetiety tao amin'ny arisivan'ny FJKM teo Faravohitra. Vao nitsidika ny rova indrindra aho tamin'izany fotoana izany, hijery ireo vakoka vao avy any Londres ireo. Tsikaritro fa vao nolokoina vernis mihitsy (maimbo vernis) ny ati-trano manontolo. Ny somary nanaitra ahy tamin'io fotoana io saingy tsy dia noraharahiako loatra dia ny fahitana barika maromaro toa hampidirina anaty trano. May ny Rova ao tonga saina tamin'ny fisian'ireo barika ireo aho.
Izany hoe hatreto ny tiako asongadina indray dia ny filazana fa efa may tanteraka io Rovan'i Manjakamiadana io ka tsy azo tsinontsonoavina izany trangan-javatra izany. Izany hoe: tsy hahatafaverina amin'ny antsipiriany intsony ny lapa izay manorina azy indray taty aoriana. Amiko dia fandaniam-poana ny hamerenana indray ny fananganan-trano amin'ny hazo indray dia tafiana vato izy avy eo. Isika rehetra mahalala fa ny afo no fahavalo voalohany indrindra amin'izany trano hazo izany, koa raha hanorina ihany tsy aleo ve manorina mba haharitra, hoy ny dokambarotra iray izay? Soa ihany aza fa nofonosina vato ilay Lapa manandaza mba hananganana azy amin'ny béton ka avy eo indray vao rakofana hazo. Efa nohazavaina mazava tsara izany toe-javatra izany ary nekeko (izaho manokana) soa aman-tsara ny hevitra. Notsipahiko marindrano kosa raha kasaina haverina amin'ny maha-hazo azy ny fananganana, satria ange efa dindon'ny Lapa sisa no hijoro eo fa tsy ilay tena Lapa intsony!
Raha efa azo tsidihina ny Lapan'Andafiavaratra dia jereo ny zavatra mitranga amina efitrano naverina tsy misy tomika amin'ny endriny teo aloha ilay lapa. Hahatalanjona anao ny fahitana fa efa boboka mampalahelo ny trano ary efa betsaka ny gorodona hazo mihintsakintsana. Firy taona anefa no nanamboarana azy taorian'ny nandoroana azy tamin'ny 1976 ihany koa. Koa raha efa nisy ny fahavoazana mahazo ny trano dia tsara tokoa raha misy ny fitadiavana paika hanamafisan'orina azy. Io toe-javatra hitako tamin'ny lapan'Andafiavaratra io no nitsipahako ny hoe hananganana Lapa hazo indray an'i Manjakamiadana satria hanangana trano ho mora rava ve? Sady efa tsy fantatra mazava tsara rahateo ny tekinikan'ny fanaoan-trano natao tamin'izany fotoana izany. Tsara koa angamba ny mitadidy fa efa natao ho toeram-pitsarana manokana tamin'ny raharaha 1947 ihany koa ny Lapan'Andafiavaratra. Lasa dradradradraina ho fanimbazimbana ny mahatahirim-bakoka azy manko ny fomba fananganana ny trano amin'izao fotoana izao ka toa tadiavina ny hampitsaharana ny asa. Raha hiresaka fanimbazimbana isika dia tsoriko ny milaza fa efa voazimbazimba hatramin'ny fanjanahantany izay naharitra 65 taona io toerana io. Moa mahafantatra ve ny besinimaro fa misy vavahady roa ny miditra amin'io Lapan'i Manjakamiadana io ka ny vavahady fantatry ny rehetra dia ilay fidirana hatraty avaratra, izay raha ny tena marina dia ny lehilahy mifora ihany no mahazo miditra hatreo? (tadidio tsara fa misy sarina filahiana mifora eo ambonin'ny vavahady anilan'ny sarim-boromahery) fa ny vavahady hatrany Andrefana somary atsimo kosa no fidiran'ny vehivavy sy ny tsy mifora? Koa azo atao ve ny mandinika indray ny hamerenana io fomba io amin'izao fotoana izao? mariho tsara fa efa lasa misy lalan'ny fiara tsy mandalo ireo vavahady roa intsony miditra mankao amin'ny lapa, ka fiara mitatitra ny fitaovana hananganana indray ny lapa no mivezivezy mankao?
Mbola tiana iadian-kevitra hatrany ny hoe maninona raha ny fanaka avotra tamin'ny afo ihany no averina ao amin'ny lapa? Aoka hotsorina fa vitsy dia vitsy, antonona efitrano iray mirefy 3mX4m ny fanaka rehetra momba an'i Manjakamiadana avotra ka tehirizina ao amin'ny lapan'Andafiavaratra amin'izao fotoana. Koa araka ny eritreritrao ho inona sy inona avy moa no hamenoana ny trano avy eo? Manaraka izany, fitiavan-kiady hevitra amin'ny tsy misy dikany hatrany izany satria tadidiko tsara, na dia mbola kely aza aho fa nanaovana fampirantiana ny tolona nataon'ny Malagasy sy ny fijaliana nanjo ny mpitolona tia tanindrazana tamin'ny fotoanan'ny fanjanahantany ny tao amin'ny efitra ambony amin'ny Lapan'i Tranovola nefa toa tsy nisy ny nitabataba tamin'izany fotoana izany fa variana ery mijery ny sarisary rehetra tao. Ny nahavariana ahy ihany koa, ny tena nisongadina tamin'ny fanaky ny Lapa naseho tamin'ireny tranombakoka ireny dia toa ny fanomezana avy amin'olona na firenena vahiny ihany! Toa tsy nanintona loatra ny zavatra teny malagasy tao anatiny. Efa nambara tamin'ny fanorenana indray ny Lapa fa hasiana solotohatra mandeha amin'ny herinaratra (ascenseur) io Lapa io. Aleo indray manontany anareo! azo atao amina tranombakoka ve izany sa tsia? Manao ahoana ny any Eoropa sy Amerika avaratra any? Toy izany ihany koa moa ny amin'ny efitra fidiovana! Averiko indray fa tsy hahaverina intsony ilay tena endriny amin'ny antsipiriany amin'ny trano isika.
Tena nandany andro mihitsy aho nanoratra fa tsy fantatra intsony manko izay tena tanjon'ny fitondrana tetezamita: hampitsahatra ny asa ve satria tsy mifanaraka tamin'ny endriny taloha intsony ny lapa? sa tokony hanao ala-faditra amin'ny fanaovana fombafomba indray ve? Ataovy ny fombafomba raha izay no mahasarotiny anareo fa aza menatra. Tsy haiko intsony manko fa hoe tena voazimbazimba sy voatevateva ny masina ka inona no tian'ny fitondrana hahatongavana? Averina indray eny Manjakamiadana ve ny masina sa aleo hitoetra eny amin'ny tokony itoerany ha tramin'izay eny Ambohimanga ihany? Dia hamaly resaka indray koa aho ary hametraka izao zavatra manaraka izao. Hitodika eny Andohalo isika, nisy ny fanavaozana io zaridaina io. Ny kianjan'Andohalo dia toerana iray namorian'ny mpanjaka tamin'ny androny ny vahoakany. Misy ny toerana na sehatra nanaovany fikabariana. Ny mpahay tantara no tokony hahafantatra tsara fa araka ny fijeriko dia izay no nisian'ilay dongona lehibe nesorin'ny kaominina Antananarivo renivohitra tamin'ny 2008 iny. Nesorina tsy nasiana famantarana intsony fa nosoina lalankely iny dongona iny? Moa ve tsy finiavana hikosoka ny tantara ihany koa ny nanesorana iny dongona teo Andohalo iny? Anjaran'ny tsirairay ny mieritreritra!
Araka ny nampitain'ny mpampahalala vaovao izay tsy dia fanarako loatra intsony amin'izao fotoana izao dia notokanana ny zoma 8 avrily 2009 ny tsangambaton'ny 7 febroary 2009, izany hoe zava-nitranga telo volana lasa izay. Misy ny anaran'ireo nodimandry tamin'iny fotoana iny io tsangambato nasiana sarin'olona lavo sy toy ny mitorevaka ary manangatanana manao marika V io. Eo ampita manatrika ny lapan'Ambohitsorohitra moa no misy azy. Ry zareo nitondra ny olona hovonoina eny moa no mitondra amin'izao fotoana izao ka tsy dia atao mahagaga loatra raha mba manorina tsangambato eny izy. Sady fantatra rahateo fa ampolony no maty tamin'io fotoana io. Tamin'ny tsilian-tsofina sy hitakintantsika taty amin'ny aterineto ihany dia anisan'ny maty tamin'io fotoana io ny rahavavin'ny vadin'ny Kaomandà Charles Andrianasoavina, ary ny fandrenesan'ny vadiny io fahafatesan'ny rahavaviny io ihany, araka ny tsilian-tsofina, no niteraka ny fahatairana ka nahafaty ny vadiny. Efa fantatsika fa ifanilihana ny andraikitra tamin'io raharaha io.
Efa fantatry ny mpanaraka ny toe-draharaha tamin'io fotoana io fa nilaza ny hanangana vaomiera mahaleo tena hanadihady momba io raharaha io, dieny ny ampitso nisian'iny asabotsin-drà iny ny filoha Ravalomanana. Miharihary tamin'ny rehetra fa tsy nandefa na inona na inona hanosehana ny mpitolona mafana fo ireo mpitandro ny filaminana nanao barazy ny tery aloha tery. Tsy nisy ny baomba mandatsa-dranomaso ary tsy nisy ihany koa ny fanosehana nivantana, fa ny nihazakazaka namonjy aina no nataon'ny zandary sy ny miaramila ary ny polisy nisahana ny sakana. Matoa nahasahy nanambara hanangana vaomiera manokana mahaleo tena ny filoha Ravalomanana dia fantany mazava fa misy andraikitry ny tafika goavana mihitsy ao. Efa nisy ny fifanarahana teo amin'ny mpitandro ny filaminana ivelan'ny lapa sy anatin'ny lapa. Fantatry ny rehetra ihany koa fa tsy maintsy ny filoha nitondra tamin'izany fotoana izany no voahoso-potaka voalohany tamin'iny raharaha iny. Hita tsara anefa rehefa miherika mankany indray isika fa efa tsy voafehin'ny filoha intsony ny tafika tamin'ireny fotoana ireny, eny, efa hatramin'ny 26 janoary aza fa Ravalomanana fotsiny no nanamboatra saina nilaza fa tsy nampihetsika ny miaramila izy... nefa heveriko fa diso ihany izay filazany izay.
Fa dia nanaotao foana koa na izany aza ny ao amin'ny HAT nanagadra mpanao gazety, dia lazaina indray avy eo fa resaka tsy idiran'ny maha-mpanao gazety azy koa no tena isamborana azy sy itanana azy am-ponja. Miezaka ny hamongotra ny fihetsiketsehana ataon'ny mpitaky ny ara-dalàna sy ny fitiavana ny filaminana manko ny tetezamita dia tsy maintsy mandray andraikitra mivilana tahaka izao. Tadiavina avokoa izao fanamelohana rehetra izao. Tsy atao mahagaga intsony raha nampidirina hitanana am-ponja an'Atoa Ralitera Andrianandraina, ilay lehiben'ny fiarovana teny amin'ny Fitsarana Avo momba ny lalam-panorenanana, ny ahiahy fikasana handoro ny lapan'Ambohidahy, izay ambenany... tsy nisy akory ny porofo hoe efa nisy lasantsy na zavatra mifanahatahaka amin'izany hanaovana vesatra amin'izany ahiahy izany. Eto aho dia manararaotra manoratra fa raha sanatria misy misambotra aho dia loharano roa no mety mahatonga izany.
Ny loharano voalohany dia avy amin'ny vaomieran'ny fifandraisana ao amin'ny tolona atao eny amin'ny Auditorium eny Ankorondrano. Nametraka ny mombamomba ahy tao manko aho ny zoma 8 mey noho ny fitadiavako antontan-kevitra avy amin-dry zareo. Resaka anay samy anay moa iny. Fantatrareo fa mila fotoana betsaka mihitsy ny tolona, ary na dia ny fanoratako aminareo izao aza dia heveriko fa fandraisako anjara mavitrika amin'ny tolona hamerenana ny ara-dalàna eto Madagasikara, ary mba ho nofinofy ratsy eo amin'ny tantaran'i Madagasikara izao fanonganam-panjakana nihatra teto izao, fa mba tsy haharitra ela intsony. Ny loharano faharoa kosa indray dia avy amin'ny vadin'Atoa Alain Ramaroson... Rtoa Olga, raha toa mbola io notononiko anarana io ny vadiny, mahafantatra ahy manko izy io. Ary fantatro ihany koa izy sy ny zanany mianadahy (voalohany ohatra raha toa efa nisy zaza hafa indray!). Hitanareo ihany fa malazalaza ratsy indray izao tsahotsaho amin'ny mety hisamborana ny mpanao gazety nitantara ny mitranga eny Ankorondrano izao, sy manambara ny hevitry ny legalista. Raha nanontaniana manko ny lehiben'ny famotorana eny amin'ny CNME Ambohibao, ny amin'io mety hisamborana mpanao gazety dia tsy nandà mihitsy izy (sady tsy nanaiky rahateo) ka miteraka ahiahy ihany.
Mora dia mora ihany koa ny vesatra azo atao amiko raha voasambotra aho, satria feno antontan-kevitra rehetra na ampahany betsaka momba ity rahahara ity ny mpanoabaikoko na solosainako araka ny ahafantaran'ny maro azy. Ilaiko dia ilaiko amin'ny fanoratana tantara kasaiko havoaka moa ireo antontan-kevitra ireo, nefa azo avadika ho fanohintohinana ny fiandrianam-panjakana sy fikasana fampielezana trakitra manaratsy ny fitondrana ihany koa. Tsy dia ataoko ho olana loatra moa ny amin'izay na hosamboriny aza aho. Ny iriko moa dia raha vao mieritreritra ny hisambotra mpamaham-bolongana ihany koa ry zareo ireto dia mba ho tahaka ny fitenena fotoana vitsy lasa izay nefa amboariko kely manao hoe: "Jentilisa ve? hein ein! c'est rien ein (vakinteny ataritarika!)". Mety ho azo ampidirina ihany koa ny filazana hoe fampielezana vaovao tsy marina (satria tsy mifanaraka amin'ny revin'ny FAT).
Dia mba manararaotra kely aho mitantara ny fandalovako teny amin'ny Auditaurium. Hatramin'ny nifindran'ny tolona ho eny dia vao indroa aho izay no nankeny. Ny voalohany dia tamin'ny alarobia 6 mey 2009 teo. Tohina tokoa ny fo raha nahita ireo mpitolona vitsivitsy sahy sedra niatrika ireo mpitandro ny filaminana teny Tsimbazaza ka nanaovako anakampo hoe tsy maintsy mankany aho rahampitso hampaherezana ireo sisa mbola mitolona. Noho ny zavatra hafa mbola natao dia tamin'ny iray folakandro aho vao niomana ho any io andron'ny alarobia io. Fantatro fa mitady tsy hahatratra ny fotoana aho, sady ny ora fiasako ihany koa miditra amin'ny iray ora sy sasany folakandro dia nandray fiarakaretsaka aho. Indrisy anefa fa ny ora nahatongavako teny indrindra no nirava ny tao. Nisisika niditra ihany aho, hitako tena midadasika ny tokontany, ary azo heverina ho lehibe noho ny kianjan'Ambohijatovo nivoriana aza. Betsaka noho izay nampoiziko ny olona tao na dia maro aza ny matahotra hankao. Ny olana lehibe manko dia tsy misy afa-tsy vavahady tokana ny mankao... noho izany, raha misy ny fanafihana dia tsy afa-mivoaka intsony izay efa ao anatiny ka tsy mahatsambikina ny tamboho efa avoavo ihany ery ambadika. Tsy fantatra ihany koa anefa raha efa misy miandry any na tsia. Ny fefy anoloana kosa moa dia voafefy fanitso ka ny ao anatiny tsy mahita izay ao ivelany, ary ny ao ivelany tsy mahatazana izay ao anatin'ny fefy. Mila karazam-pahasahiana ihany noho izany ny miditra ao amin'io Auditorium Ankorondrano io.
Mazava loatra fa mbola nampiandrasiko tao ihany ny fiarakaretsaka nitondra ahy, tsidika dimy minitra ihany manko no nataoko raha lava indrindra tamin'ity andro nolazaiko ity. Tao anatiny aho dia nahita ireo efa hody, saingy niangaviana hijanona aloha hangoronana ny fanamafisam-peo ka rehefa lasa ny fiara vao miara-mody na mamonjy asa avokoa ny rehetra. Tsikaritro fa misy baoritra fitoeram-pako miely eny ho eny, ary dia amin'ireny tokoa ny olona no manary ny fakony. Nahafaly ahy ny nahita io satria tena fitandroana ny fahadiovana tokoa izany fihetsika izany. Nahavariana ahy fa nisinisy ihany ny olona fantatro tarehy no tsy hitako teny Ambohijatovo mihitsy nefa dia hitako tao... Amin'ny faritra avaratr'Antananarivo manko ireo no mipetraka ary lavitra azy ireo ihany ny kianjan'Ambohijatovo. Misy dia misy ny olona no mankeny isan'andro saingy raha ny maro an'isa tazana teny dia izay fotoana ahafahany hany izy no mankeny. Lasa aho avy teo namonjy ny fiarakaretsaka... May aloha ny manakaiky ny Ar10 000 , hilazako aminao fa mandany vola tokoa ny mankeny, nefa tsy misy vola raisiko mihitsy tsy akory eny. Izay aloha no fandavantenako hamerenana ny ara-dalana hanjaka amin'ny tanindrazako.
Ny fidirako tao faharoa kosa dia ny zoma 8 mey 2009. Tsy afaka nankeny mihitsy aho ny alakamisy 7 mey noho ny asa. Noho izany tsy nahalala afa-tsy tamin'ny gazety ny diabe nataon'ny vehivavy manaraka ny ara-dalàna niainga avy teny Ankorondrano, nandalo ny kianjan'ny 13 mey ary nifarana teo anoloan'ny fiaran'ny miaramila miambina ny zaridainan'Ambohijatovo tsy azo nidirana intsony aho. Hetsika tsy nampoizina io ka tsy mahagaga raha tsy nisy velively ny fiomanana nataon'ny mpitandro ny filaminana. Nitampim-bava ny vehivavy sady namatotra ny tanany ihany koa moa... ary nitondra sorabaventy misy soratra hoe "liberté".
Mba tonga alohaloha ihany aho satria mialoha ny mitataovovonana no nigadona. Mbola hita indray fa betsaka tamin'ireo nifanakaiky tamiko indray no sambany indray vao nankeny Ankorondrano. Gaga ny olona sambany vao tonga eny, ao ireo mihevitra fa vitsy tsy araka ny nampoiziny ireo tonga tao. Mazava loatra izany, hoy aho, satria ny olona ato kosa tsy tia gidragidra ary tsy te-haradratra loatra. Izaho kosa moa dia efa nambarako eo ambony ihany ny hevitro. Tsapa kosa fa maro kokoa noho ny tamin'ny alarobia ny tonga tamin'ity andron'ny zoma ity. Na ny mpikabary aza dia nilaza fa nitombo tokoa ny isan'ny nanatrika ny hetsika. Hita ho miasa ny mpitandro ny filaminana sivily... tsy manao irony akanjo maitso tanora irony intsony... satria izay olona varimbariny sy somary hafahafa fihetsika dia avoaka any ivelan'ny fefy mihitsy fandrao manakorontana na miteraka korontana. Efa zaatra tsara izany ary mametraka tokoa ny atao hoe mpandala ny filaminana. Diso hevitra noho izany ireo izay nikajikajy fa hampitsaha-ketrika ny tolona ny fanakatonana ny radio mada hany tena mpitantara mivantana ny hetsika amin'ny ankapobeny. Isaorana ihany na dia izany aza ny radio fahazavana sy ny matv amin'ny fiezahan'izy ireo mamoaka ny vaovao avy eny Ankorondrano Auditorium.
Mihevitra ny hahavory olona maro moa ny mpanao fihetsiketsehana io Asabotsy 9 mey 2009 io, efa izaho kosa raha nanaraka ny hetsika hatramin'ny voalohany, dia tsy dia manantena izany fahatongavana maro izany loatra. Efa impiry impiry moa no nanantenana tahaka izany tamin'ireny fiandohan'ny tolona hamerenana ny ara-dalàna ireny, saingy na dia betsaka noho ny mahazatra aza ny olona rehefa andron'ny Sabotsy, dia tsy ilay araka ny antenaina velively. Manaraka izany, miteraka adihevitra mandrakariva ny fihetsiketsehana mivoaka ny valan'ny fivoriana. Ataoko fa misy hatrany ny fifanoheran-kevitra rehefa misy izay hetsika midina an-dalam-be izay. Vao ny talata teo no nahitana fa vitsy ny olona mahasahy milahatra izany; koa tsy azoko ny mbola hanaovana ny tahaka izay io sabotsy 9 mey io... raha ny vehivavy irery dia ataoko fa tsy maninona mihitsy...satria tsy misy velively izany olona hiady amim-behivavy izany ka tsy hitafy henatra avy eo, mandresy tsy mahazo sitraka, resy afa-baraka. Angamba, angamba! hoy aho, ny fanarahana mivantana ny lanonam-pitokanana ny filoha Afrikana tatsimo vaovao, Atoa Jacob Zuma, eny amin'ny masoivoho Afrikana Tatsimo, izay tsy lavitra ny Auditorium no hatrehin'ny mpanao fihetsiketsehana, ka disoina ny mpitandro ny filaminana misodisody eny ka manakana ny anoloan'ny ambasady satria ny masoivoho mihitsy no manasa ny rehetra hanatrika io fotoana io (nisy fifanarahana ve tany ho any?) Hanakana ianao hitan'ny manao gazety rehetra ary ahana hanaovan'ny olona fitantarana mivantana miaraka amin'ilay lanonam-panokanana filoha nofidiam-bahoaka ihany koa. Ny hevitra na toeran-kafa indray moa tsy fantatro loatra fa vinavina fotsiny ny ahy. Ny Vondrona Eoropeana anefa no kendrena hampitana hafatra amin'io andron'ny sabotsy io.
Izay no lava, fa araka ny mahazatra izay manoratra eto amin'ny bolongana dia soraty vakiraoka aloha ny soratra, dia ankotrihina (actualiser na update) ny takelaka vao apetraka ilay hevitra, ny solon'anarana ary averina soratana ny marika eo anilan'izany marika hitanao.
Indraindray dia misy tokoa ny vaovao ahiana ho tafajanona eto an-toerana ihany fa tsy tafavoaka any ivelany. Tsy dia tsikaritro loatra, na tsy mivoaka any amin'izay famakiko ny hatezeran'ny minisitry ny Fitsarana HAT raha nangataka ny hihaona amin'ny Praiminisitry ny mpanaraka ny ara-dalàna, nahazo lapam-panjakana itoerana sady ambenana mpitandro ny filaminana maro dia maro saingy atoka-monina sy tsy mahazo mifandray amin'ny olon-kafa, ny masoivoho sy solontenan'ny firenena manana fifandraisana ara-diplaomatika amin'i Madagasikara, toy ny Amerikana, ny Frantsay, ny Alemana ary ny Afrikana Tatsimo.
---------------
Efa nahazo alalana sy tafahoana tamin'ireo parlemantera avy any Vakinankaratra migadra ao Antanimora Antananarivo moa ireto masoivoho ireto. Ny tena niompanan'ny hatezeran-dramatoa dia ny filazany fa efa nisy hatrany ny gadra politika teto Madagasikara koa nahoana no amin'izao fotoana izao vao manao izany fitsidihana gadra poltika izany ireto oloa ireto. Hatezerana diso toerana ihany anefa izany satria resaka diplaomatika ity, noho izany misy dikany ny fihetsika diplaomatika ataon'ireto olona ireto. Ahariharin'izy ireo ny tsy fankasitrahany ny ataon'ny HAT amin'izao fotoana izao.
--------------
Na izany na tsy izany tokoa dia tena mahaariana tanteraka ny isamborana ireo tao amin'ny Carlton, indrindra indrindra fa ny nisamborana an-dRamatoa Ihanta. Tsy misy azoko izay itazonana azy afa-tsy antony politika. Tsy mazaa mihitsy koa ny toerana itazonana azy fa toa samy manana ny filazany avokoa ny mpampita vaovao rehetra. Manjakandriana, Ambatolampy? Amiko manokana dia henatra lehibe ho an'ny tetezamita ny mbola itazonana io olona io indrindra indrindra.
--------------
Vaovao iray mahavariana ihany koa ny amin'ireto Saodiana namangy ny PHAT, nentin'i Michel D. Ramiaramanana avy any amin'ny tsy fantatra any. Vao nahita ny anaran'ilay olona nitondra aho dia nahatsiaro ilay TGV nohalavaina tamin'ny anarana hoe Trano Gasy Vaovao, izay nahazoany vola be tokoa... nefa toa tsy dia hita loatra izay tohiny. Nasainy nadoa vola manko ny olona manao fangatahina rehetra na dia tsy azo itokisana velively aza ny hahazoana trano, fa mbola mila fandinihana. Roboka tokoa ny maro nilahatra sady andoa vola teny amin'ny Tahala Rarihasina tamin'izany fotoana izany. Nikisaka teny amin'ny lalana mankeny Ankatsoavy eo ny foibeny ary tsy hita nanjavonana nanomboka hatreo.
--------------
Dia misy ihany koa ny nanamarika fa toa tsy taratra ihany koa izay maha-mpandraharaha azy ireto. Mba nikaroka tamin'ny milin'ny serasera tokoa ny tena ka mpiasam-panjakana ambony any amin'ny emirà hafa ankoatra an'i Arabia Saodita any no misy mitovitovy anarana aminy. Dia nampahatsiahy ilay Prince Nicholas de Lienchenstein tamin'ny andron'ny Hery Velona Rasalama ihany tokoa izy ity. Fa dia hikarakara ny resaka lafarinina sy siramamy ary menaka, hono, izy ireto. Izaho moa lasa saina fa sao dia ny menaka sy ny lafarinina eto an-toerana ka norobaina teto ihany no mody lazaina avy eo fa avy tamin'ireto Saodiana ireto.
--------------
Na izany na tsy izany, efa nisy Printsy Saodiana nandalo koa teto fony mbola teto an-tanindrazana ny filoha Ravalomanana. Tsy nisandoka izany rangahy iny fa ny fantatra ho nahaliana azy tamin'iny fotoana iny dia ny resaka vatosoa ihany. Fahadimy erantany ny filaharan'ny harenany tamin'izany fotoana izany.
--------------
Dia tsy maintsy marihana ihany koa amin'ity andro ity ny nisamborana ny mpanao gazetin'ny radio mada sy ao amin'ny The Times of Madagascar Evariste Ramanatsoavina. Voalaza moa fa ho fanadihadiana no nisamborana azy. Noraofina niaraka taminy ihany koa moa ny ambim-pitaovan'ny radio mada. Mangina aloha izao ny radio mada amin'izao fotoana izao. Mba reko ihany koa fa maro ny polisy no nandeha nankany Fenoarivo any hisambotra ny talen'ny radio mada, saingy niharam-pahavoazana ny kamiao nitondra ireto polisy ireto. NIsy ny naratra fa tsy voamarina tsara kosa raha nisy nahafatesana tamin'ireto mpisambotra ireto. NA raha voamarina aza dia tsy hivoaka ho fantatry ny besinimaro izany. Isika manko tsy mbola nahare hoe efa voasambotra io talen'ny radio mada io hatramin'izao.
--------------
Tsy maintsy tenenina eto ihany koa ny herimpon'ireo sisa mbola mahasahy miatrika tsy misy herisetra ireo miaramila ahiako ho efa mifanahanatsahana aza ny habetsahana. Tena fahasahiana miatrika ny zava-drehetra tokoa ka mendri-piderana ny nataon'izy ireo teny Tsimbazaza, eny fa na dia tsy tazana teny aza ireo depiote sy mpitarika hafa. Maneho izao fa tsy miankina amina fisiana na tsy fisiana mpitarika velively no hanaovan'ny mpanaraka ny ara-dalàna ny tolony fa araka ny nahimpony mihitsy.
--------------
Hita ho niatrika ireto andian'olona mitandro ny filaminana sy tsy mampiasa herisetra ireto ny Komandà Lylyson avy ao amin'ny zandarimaria sy ny Komandà Charles Andrianasoavina nefa tsy nampihemotra ny mpanao fihetsiketsehana velively izany. Lesona ho an'ny hafa matahotra mandrakariva hivoaka ny trano ihany koa izany. Angamba nanana henatra ihany, na tsy ampy torimaso ny Komandà Charles fa nanao solomaso maintibe izay ranamana. Amiko midika zavatra iny fanaovana solomaso iny fa samy manana ny fandraisana azy hatrany ny tsirairay.
--------------
Tsy nisy ny herisetra nandritra ny fifanatrehana, noho izany,nisy fahagagana ihany ny toe-javatra niseho talata io. Mety ho efa nihevitra ihany manko ny miaramila fa taorian'ny nahatampina ny radio mada, ka tsy nahenoana toromarika vaovao intsony, dia mety ho nisaritaka ny mpanao fihetsiketsehana tsotra ka tsy handeha hifanatrika amin'izany mpitandrony filaminana mitam-basy izany. Tsy nihevitra velively ny hiditra an-keriny any an-dapa akory ireo olona ireo fa tena fahavononana tokoa ny azy ireo. Na izaho aza miaiky ireto olona ireto. Namana iray moa no niteny fa tsy matahotra izay hitranga na inona na inona intsony izy, fa zavatra maro no efa hitany sy natrehany nandritra izay roa volana latsaka nanaovany fihetsiketsehana izay. Vehivavy io namana io. Ny vehivavy tokoa aloha hatramin'izao no tena mahery fo.
-------------
Dia ahoana ireo depiote tsy hita ny nalehany? Na ahoana na ahoana, ny mpitari-tolona no tena notadiavin'ny miaramila, mampihomehy aza ny filazana miverimberina hatramin'ny androany fa Constant ihany no tena katsahiny. Ataoko anefa fa hihasahy kokoa indray ny hafa rehefa avy nisaintsaina ny hitany tamin'ny vaovao hitany io talata io rehefa hitany fa samy nilamina ny rehetra nandritra ny fifanatrehana. Raha tena nisaina anefa ny depiote dia tsy tokony ho natahotra ny hosamborina ihany koa. Voninahitra ho anao, izay mety hirotsaka hofidiana atsy ho atsy ihany ny mety hisamborana anao noho ny firehan-kevitra fa tsy noho ny halatra na soloky ohatra. ------------- Dia ireto aloha misy fanambarana tsara ataontsika tahiry ihany fandrao misy ilàna azy indray andro any. ______________________________________________________
Fanambaran'ny Holafitry ny mpanao gazety,
Manoloana ny fisamborana ny namana Evariste Ramanantsoavina teny amin'ny trano fonenany teny Andrononobe Analamahitsy dia maneho ny alahelony ny holafitry ny mpanao gazety eto Madagasikara. Vao omaly ny omaly isika no nankalaza ny andron'ny 3 mey andron'ny fahalalahana ho amin'ny asa fanaovan-gazety. Tamin'ireo hetsika samihafa no nilazan'ny minisitry ny fifandraisana Atoa gilbert Raharizatovo fa tsy hamerina ny sivana izao governemantan'ny fahefana avon'ny tetezamita izao. Voalaza mazava ihany koa ao amin'ny andininy faha-19 ny fanambarana erantany ho an'ny zon'olombelona ny fahalalahana maneho hevitra, miteny sy ny fahalalahan'ny asam-panaovan-gazety. Mbola iantohan'ny andininy faha-11 ao anatin'ny Lalapanorenana eto amin'ny tanin'ny Repoblikan'i Madagasikara ihany koa izany, koa heverin'ny holafitra fa fanohintohinana sy fanakatsakanana ny asam-panaovan-gazety eto Madagasikara izao fisamborana ny namana mpanao gazety ao amin'ny radio mada izao ary mbola miampy figiazana na confiscation ny fitaovana izay entiny manatanteraka ny asany.
Efa namoaka fanambarana toy izao ihany koa ny holafitry ny mpanao gazety naneho ny alahelony sy ny fanamelohana tamin'ny nahafaty ny mpaka sarin'ny televiziona rta ny 7 febroary lasa teo, sy ny fikasihan-tanana, fandratrana, famonoana ny mpanao gazety vitsivitsy teo am-panatanterahana ny asany nandritra ny krizy saingy na tsy navoaka izy ireny na notsongaina ny hevitra sasantsasany tao anatiny dia nanaovana ny antsoina hoe commentaire.
Dia miangavy ny famotsorana ao anatin'ny fotoana fohy ny mpanao gazetin'ny radio mada Evariste Ramanantsoavina ny holafitry ny mpanao gazety eto Madagasikara, ary mampahafantatra fa aoka tsy ny tsy fitovian-kevitra na ny firehana politika no entina isamborana ny mpanao gazety. Mbola mangataka ihany koa ny fihaonana mivantana amin'ny Minisitry ny fifandraisana ny holafitry ny mpanao gazety.
Antony: Plainte de Réserve contre le Cdt Charles A. et la HAT
Amin'izao fotoana izao tsy ahafantarana intsony ny ara-dalàna,
Anatrehan'ny fandrahonan-ko faty ny tenako nataon'ny Cdt Charles, ary natrehim-bahoaka izany teo Ankorondrano androany 04 mai 2009, sady noraisina sy nampitain'ny radio samihafa, nazava tsara, ary hita fa efa tena nokotrehina koa na ny fomba hanatanterahana azy na ny olona hanatanteraka azy ("ny boay keliko") hatramin'ny fitaovana hampiasainy,
Ka anisan'ny teniny tamin'izany ny hoe "je veux Raveloson Constant entre mes 2 mains" - "ho mahamay izy raha azonay" - tsy maintsy azonay Raveloson Constant na ho ela na ho haingana" - " mbola tsy izy ny nahazo ny nahazo ny kolonely Théophile sy Zakabe" - "mbola madio ny tanako hatramin'izao. Izaho tsy namono olona. Fa Raveloson Constant no handoto ireto tanako ireto".
Ity fifofoana aina ambaran'ny Cdt Charles ity raha heno aminy dia hoe satria izaho angaha, hono, mandrahona azy sy ny miaramila tarihany ary ny 19ème promotion.
Koa tena iankinan'ny aina ilana antoka faran'izay matotra hitam-poko hitam-pirenena avy amin'izay fahefana ara-dalàna na hafa izay mihevitra hifandray amiko ny momba ny fiarovana ny aiko sy ny tenako, momba ny zoko ary ny fitondrana araka ny rariny sy ny hitsiny ny raharaha mahakasika ahy.
Raha tsy izay dia tsy misy azo anoharana tahaka izao androany izao: tsy maintsy mitandro ny aiko aho ka misintaka tsy ho azon'ny mpifofo.
Rehefa jerena amin'ny lafiny faobe dia ambarako fa voaray anatin'ny andininy faha-6 fa indrindra ny faha-8 amin'ny fanambaran'ny groupe de Contact tany Adis Abeba ny 1 mai 2009 izao mikasika ahy izao.
Izao no fanambarana sy fiahiahiana apetrako: 1 - Ambarako fa amin'izao fotoana izao dia salama tsy misy aretina aho, na dia izay mpahazo amin'ny vanintaona mahazatra aza. Fady amin'ny hevitra ijoroako ny mandratra tena na mamono tena. 2 - Ambarako fa tsy manan-kevitra ny handositra aho raha tojo fisamborana ara-dalàna. Tsy mihevitra nyhamaly sady tsy manana izay hanaovana izany rahateo aho ary tsy hanao na inona na inona mety hanery na iza na iza hifehy ahy aman-kery na handresy ahy aman-kery. 3 - Toriako ny fiahiahiako noho ny Cdt Charles nandrahona ahy ary tànako ho tompon'andraikitra raha misy manjo ny tenako sy ny aiko: na izy mpanao amin'ny tenany manokana, na izy mpanao fisamboran'ny HAT-TGV, na/sady izy koa mpampanao izany. 4 - Toriako tahaka izany koa ny fiahiahiako azy mikasika ireo akaiky ahy sy ireo mpiara-mitarika ny fihetsiketsehana "légalistes" ho amin'ny ara-dalàna. 5 - Ambarako fa vonona aho handinika izay tolokevitra vahaolana faobe sy izay mahakasika manokana ny tenako sy ireo tranga mifanahaka amin'izany mba hivoahana amin'ny fifanandrinana politika misy.
Dika mitovy: Antenne opérationnelle du Groupe de contact, Toutes Ambassades et représentations diplomatiques, toutes Organisation de défense des Droits Humains, tous media
Efa nisy nahare angamba ny nataon'ny miaramilan'ny Capsat nankeny Ankorondrano ny alatsinainy 4 mey 2009, raha ao tapitra kely foana ny fotoam-bavaka natao teny. Tamin'ny radio fahazavana moa no nakana ity soratra ity (miala tsiny aho fa tsy manana fahafahana mametraka ny teny amin'ny aterineto aloha amin'izao fotoana izao). Nahatratra roa minitra moa ny nakana feo azy koa vakio (fa tsy heo henoy) ny sombin'izay nolazaiko ka azo nohenoina, efa nesorina ny teny ratsy sy ny ompa hoy ny radio fahazavana.
Mbola tsy fantatra hoe aiza no halehanao iny raha tsy dia hoe hanao exil. Raveloson Constant (...) no resahiko. Menace de mort ny anareo manao hoe ataovy amin'ny fanaovana azy ianareo anaovako amin'ny fanaovako azy. Mba ahitako an'izany menace de mort-n'i leiry izany... ilay olona anie raha (jokotra?) ... fa izaho mila Raveloson Constant. Teneno ry midi : se rendre volontaire eny amin'ny tobinay eny Ambohibao (Fa iza kay no tadiavinao?) Izaho mitady Raveloson Constant. Be dia be ny anona, be dia be ny objet-ny mandat d'arret. Fa izaho mila Raveloson Constant. Cas plus particulier, ahitako le menace de mort-ny, Raha lehilahy izy tokony hifanatrika amiko. Qu'est-ce que je vais foutre avec satrobory? Heeinnn (mitovy amin'ny dein) c'est rien an! fa izaho mila Raveloson Constant. Rakotovazaha Olivier ve efa niseho koa? Mbola tsy niseho koa ve? Mba omeo an'ahy izy rangahy fa ilaiko ah! safosafoiko fotsiny izy fa tsy ataoko inona, izaho tsy hananona an'azy aho, tsy hamono azy aho, tsy hikapoka azy aho. Mifanatreha ianao fa mitady anao mafy izy. Interêt ho anao hoe ny mi-rejoindre eny emin'ny CNME eny Ambohibao. Raveloson constant! Raveloson Constant a interêt de rejoindre hi-se representer volontairement la Commission National Mixte d'enquete d'Ambohibao, sinon il aura chaud. J'aimerais avoir Raveloson Constant entre mes deux mains. , Il a a interêt de se rejoindre CNME Ambohibao, sinon il aura chaud an! Raha tratrako any amin'ny anona any iny dia vitan'ny kaofiboay iny an. Cette fois ci je le menace de mort iny fa tena misy declassement de peu (tena tsy azokoa aloha io teny io). Raha tsy te-ho maty any izy dia aleo interêt ho azy ny mi-rejoindre ery tonga dia atao any enquête dia izay anaovan'ny enquête azy any. Raha izaho cellule d'arrestation no mahazo azy dia il aura chaud. Dix fois plus que Theophile et Colonel Zakabe. Manandafy manko tsy nahazo. Rangahy iny efa 70. Izaho hatramin'izao mbola madio ity tanako ity fa tsy mbola nahafaty olona aho. Fa raha tadiavin-dRaveloson Constant ny hahafaty azy asaivo maka distance amiko koa izy. Azerako an'ity 7.62-ko ity mihitsy iny.
Araka ny hitanareo dia in-9 izy no nanonona ny anarana ravelosn Constant nandritra ny 2:16 nandrasam-peo ka nampitan'ny radio fahazavana azy. Mba inona loatra ary izao resaky ry zalahy tany ambadika izao?
Lettre ouverte à "Monsieur le President de la haute Autorité de Transition"
Monsieur le Président,
Le 27 avril 2009, mon époux, RALITERA Andrianandraina, Directeur de la sécurité de la Haute Cour Constitutionnelle de la République de Madagascar, a été arrêté par des militaires du CAPSAT, dans son lieu de travail et dans des conditions humiliantes, bafouant les principes fondamentaux des droits de l'homme.
Il est aujourd'hui détenu secrètement avec trois de ses collaborateurs, accusé d'être l'auteur et le commanditaire de Coup d'État, de complots, de détention illégale d'armes de guerre, d'assassinats, et de tuerie de masse. Un journal va plus loin en l'accablant d'être le tireur d'élite dans la "tuerie d'Ambohitrorohitra".
Au regard de telles accusations, il est passible de la plus lourde peine jamais appliquée à Madagascar. Dans d'autres pays, il subira la peine capitale.
La justice sortira la vérité sur cette affaire.
Ayant pour ma-part, la conviction de l'innocence de mon mari, permettez-moi en toute humilité, de vous rappeler qu'en vertu de ses responsabilités de directeur de la sécurité de la HCC, il fût celui qui a reçu à la HCC, vos émissaires, porteurs de votre lettre en date du 17 mars 2009 dont l'objet était de demander la validation des transferts des pouvoirs en votre faveur.
Permettez-moi aussi de vous rappeler qu'il fut celui qui a coordonné votre sécurité lors de votre "installation officielle " à Mahamasina. En tant que premier responsable de la sécurité pour les événements sous l'égide de la HCC, il lui revenait cette mission combien délicate de garantir votre sécurité au Stade de Mahamasina. A ce titre, il fût celui qui a vérifié que le collier du « Grand Croix », la plus haute distinction de notre République, que vous avez porté ce jour, soit sûr et que votre sécurité soit garantie dans les moindres détails.
Ceux qui connaissent mon mari savent combien il est fier d'avoir accompli, en toute loyauté envers ses supérieurs, les missions qu'on lui a confiées, et cela en dépit de ses convictions de citoyens et au prix de sa vie. "Ndrema" rappelait toujours à ses interlocuteurs que la HCC est la seule institution de la République d'où aucune balle n'a jamais été tirée depuis qu'il était le responsable de la sécurité. Il a été celui qui a ramassé la grenade lancée sur la HCC et qui n'a pas explosé dans le parking et qui constitue aujourd'hui une preuve contre lui (voir photo dans les média).
Ce premier responsable de la sécurité de la HCC, Institution qui vous a porté aux pouvoirs, est aujourd'hui sur l'hôtel du sacrifice. Il porte sur ses épaules, les contradictions de cette Transition.
« Toute personne accusée d'un acte délictueux est présumée - innocente jusqu'à ce que sa culpabilité ait été légalement établie au cours d'un procès public où toutes les garanties nécessaires à sa défense lui auront été assurées. » Art. 11 de la Déclaration Universelle des Droits de l'Homme
Par cette lettre, je vous invite à réfléchir sur les droits de l'homme et notamment à l'Article 5 de la Déclaration Universelle des Droits de l'Homme, « Nul en sera soumis à la torture, ni à des peines ou traitements cruels, inhumains ou dégradants. » et à l'Article 11 et l'article 12, « Nul ne sera l'objet d'immixtions arbitraires dans sa vie privée, sa famille, son domicile ou sa correspondance, ni d'atteintes à son honneur et à sa réputation. » Notre vie privée est aujourd'hui touchée, notre domicile saccagé, nos biens personnels volés par les militaires qui l'ont arrêté, nos enfants terrifiés par tant de violence et de menace.
Mais nous défendrons nos droits tels que la Constitution de notre pays et nos lois nous l'accordent. C'est cela, Monsieur le Président, le legalisme. Nous nous battrons au côté des millions de malgache pour que les droits fondamentaux de tout un chacun soient respectés. Je me battrai pour restaurer l'honneur et la dignité de mon mari et de ma famille et pour que la vérité dans cette affaire soit connue.
Monsieur le Président,
La population de la Capitale dont vous étiez le premier magistrat pendant deux ans, ne se trompera pas d'ennemis. Elle a vu et connait les véritables auteurs des massacres qu'elle endure, et les barbaries des apprentis sorciers qui sèment la terreur en votre nom.
Dans votre capacité, vous pouvez encore changer le cours de l'histoire de notre pays. En reecoutant votre prestation de serment du 21 mars 2009, je ne doute pas que vous avez ce courage.
Je vous demande donc, en toute humilité, d'agir pour sa libération et de ses collaborateurs.
Ihanta Randriamandranto
Fanamarihana: ity taratasy misokatra amin'nyteny frantsay ity dia hita tao amin'ny gazety taratra nivoaka ny alakamisy 30 avrily 2009 laharana 1573 takelaka faha-11. Tsy hitako mivoaka aty amin'ny sinibentserasera manko izy ity ka izay no namoahako azy manontolo. Ihanta Randriamandranto manko no heverina ho mpitarika ny vehivavy manohana ny ara-dalàna amin'izao fotoana izao ary nosamborina niaraka tamin'Atoa Manandafy Rakotonirina tao amin'ny Carlton Madagascar ihany koa.
Zavatra hafa manaraka: Nahomby tamin'ny antsoavo nataony tao amin'ny radio fahazavana ary nampitaiko teto omaly ihany koa i Constant Raveloson. Tsara ny manambara fa kely dia kely ihany no tsy mety henoko tamin'ny nambaran'i Constant Raveloson ka ireny no tsy voasoratro omaly. Inona moa no nokendren'i Constant raha nanambara ihany teny hoe misy teny sahady manambara fa maty nisy nitifitra ny praiminisitra Manandafy? Tsy nilaza velively izy hoe maty ny praiminisitra fa nasongadiny ny hoe misy teny renay... sady nasehony ihany koa fa misalasala ny amin'izany izy.
Fikendrena ireny fampisalasalana ireny mba tsy handratrana an'i Manandafy sy ireo mpiaraka voasambotra taminy. Nihazakazaka avy eo ny teny amin'ny birao niantso ny mpaka sary sy nympanao gazety nampiseho fa indro mbola velona ny lehilahy. Ny tanjona moa dia ny hampisehoana ny gadra rehetra saingy i Manandafy ihany no naseho. Tanjona ny tsy handratrana ireo gadra ireo... saingy baraingo tanteraka aloha izany ho an'izay tsy naseho olona to aan-dRamatoa Randriamandranto Ihanta sy ireo mpiambina nosamborina. Noho izany, Herimpo tokoa ny an'ny vehivavy mpanohana ny ara-dalàna raha nahavita nanao filaharana nankeny Ambohibao ry zareo ary avy eo indray dia namonjy nankeny amin'ny Fitsarana Anosy satria halaina ambavany ireto olona nalaina an-keriny ny alarobia alina ireto.
Fantatra fa be dia be ny mpitsikilo any anatin'ny hetsika rehetra ataon'ny mpanohana ny ara-dalàna, miasa dia miasa ny fitaovan-tserasera ahafahana manao zavatra haingana dia haingana. Noho izany, amiko manokana, tsara ny mandray fepetra hentitra raha tiana hahomby ity tolona ity. Ohatra, tsy azo atao ny miantso am-pinday, na mandefa sms, mandritra ny fotoam-pivoriana. Ny mpanatrika rehetra ihany koa dia tsy mahazo mitondra ecouteur na fihainoana amin'ny sofiny. Tokony ho maty (tsy mandeha) avokoa izany ny fitaovam-pifandraisana mivantana rehetra. Fantatro dia fantatro fa sarotra tanterahina izany, eo amin'ny asam-panaovan-gazety ohatra, fa tsara raha atao fitsipika anatin'ny tolona io fepetra io. Efa anaty ahiahy rahateo fa misy any anatin'ny ambaratonga rehetra ny mpitsikilo sy mitetika ny handrava ny tolona. Efa hita ihany koa fa toa tsy misy mampita izay vaovao akory ny mampita vaovao rehetra... Hevitra fotsiny ny ahy ary fampieritreretana ny mpitarika rehetra fa anajran'ny rehetra ihany ny miara-manapa-kevitra.
Ataoko fa efa novakian'ny mpiserasera Malagasy manara-baovao politika rehetra fa nisy mpitari-tolona maromaro no nosamborina tao amin'ny Carlton Madagascar ny andron'ny Alarobia 29 avrily 2009 fiandohan'ny alina maizim-pito teto Antananarivo. Anisan'ny voasambotra tamin'izany ihany koa Rtoa Ihanta Andriamandranto mpitarika ao amin'ny vehivavy mpandala ny ara-dalàna eto Madagasikara. Efa nendahan-dry zalahy hatramin'ny nisamborana azy avokoa ny akanjon'ireo nosamborina ankoatra ny an'i Manandafy ny Ihanta. Efa tsy zoviana intsony fa ny Komandà Charles Randrianasoavina no nitarika ny miaramila hisambotra ireto mpitari-tolona ireto. Io Komand io no nitazona tamin'ny vozon'akanjony ny praiminisitra Manandafy sady niedinedina hatrany niteny hoe : "Ahy ialahy manomboka androany! Ahy ialahy manomboka androany!". Teo anatrehan'izany dia nanao antso avo ho an'ny mpitolona Raveloson Constant mpitondra tenin'i Manandafy sady mpitari-tolona efa fantatry ny mpanaraka ny ara-dalàna rahateo. Indro omena antsika eto ny voalaza nandritra ny antso avo naverimberina tao amin'ny radio fahazavana ity ny alin'ny alarobia 29 avrily taorian'ny fisamborana :
...tamin'ny nanaovan'ny miaramila (ny fisamborana) ny praiminisitra Manandafy sy ireo mpiaraka aminy, miara-miasa sy miaro azy tamin'ny nanaovana habibiana, naboridana, novelesina teo imason'ny filazam-baovao sy ny sary aman-jery ary efa hitan'izao tontolo izao sahady amin'izao isika miteny izao. Ary tany amin'ny toerana nitondrana azy moa dia noterena hitelefonina hanotany amiko ny toerana misy ahy sady arahina ompa sy teny ratsy. Izay rehetra izay no lazaina amintsika dia hanehoana amintsika fa efa tena tonga amin'ny tsotsori-mamaba hisarahana tanteraka amin'ity fitondrana nanongam-panjakana ity isika izay misora-tena ho "Haute Autorité" na HAT. Ny zavatra tiana apetraka sy iantsoana antsika vahoaka rehetra rehetra: Raha izahay no voasambotra, dia tokony hisy folo, zato, arivo ohatra anay indray hitsangana.
Koa manomboka izao ny fiadiana amin'ny fanjakana sy ireto toa miaramila kanefa mianao habibiana amin'ny mpitady ny ara-dalana ireto. Antso avo tsy misy hatak'andro ho antsika, tsy hijanona intsony ny fihetsiketsehana raha tsy miala izao fitondrana manao habibiana tsy roa aman-tany izao. Antso avo hanara-maso akaiky ny nanjò ireo namanareo satria izao sahady dia efa misy feo (teny) milaza fa nisy nitifitra namono ny praiminisitra Manandafy. Asa ny fahamarinan'izany, anjaran-dry zareo nisambotra sy nangalatra azy no mampiseho fa tsy nisy tohina na kely aza ny PM sy ireo olona miaraka aminy.
Mieritrereta ianao ry ingahy Rajoelina satria avy aminao no nahatongavan'izao rehetra izao. Ny hambom-po diso toerana, ary ny fiheverana fa afaka manao ho mpanjaka eto Madagasikara ianao. Tonga ny fotoana hiheveranao amin'ny vokatry ny fanapahan-kevitrao, mbola ianao ve no nampanao an'izao zavatra izao? Anjaranao ny miteny,mitsara anao ny vahoaka. Ny anay kosa efa fantatra ny zavatra miandry anay, efa nambaran'ny miaramila anay izany ka tsy maintsy mitohy ny hetsika ary tsy hahatapitra ny vahoaka Malagasy akory ianareo. Tsy maintsy mitohy ny hetsika ary ny ... amin'ny fitakiana raha tsy miverina ny ara-dalàna eto amin'ny tany sy ny firenena iarahamanana. Ny Fahendrena dia ny amin'ny manao ny fifandaminana mba hisian'ny firenena afaka mandroso. Tsy maintsy avoaka eto ihany ny vaovao araka ny fitohizany, manaramaso izao ny namana erantany, ny depiote. Efa niantso ny tany amin'ny International Liberal izao ary dia ho hitantsika eo ny fivoaran-draharaha. Samia manomana ny toromarika sy ny baiko fa tsy maintsy hitantsika ny fomba hanohizana ny tolona. Misaotra tompoko.
Vita izay antso izay dia nitsahatra ihany koa ny radio fahazavana nanomboka tamin'ny 11 sy sasany mahery teo tamin'ity alina ity. Hitantsika fa tsy voafaritra mazava ny tokony hataon'ny tsirairay. Ny hevitro manokana moa dia hoe tsy mety loatra intsony ny fidinana an-dalambe raha mbola matahotra ny maro hanohitra ireto herim-pamoretana ireto. Tsy maintsy miainga any amin'ny isam-batan'olona hatrany anefa ny fanapahan-kevitra manoloana izao fisamborana ny mpitarika izao. Efa niainana ny fahanginan'ny lehibe raha olon-tsotra no nanainga ity tolona nitsipahana ny fanjakana nalaina tamin-kery ity... miverina hatrany indray isika amin'izao fotoana izao, dia ny fijoroan'ny olon-tsotra mahasahy mijoro. Hampitombo ny lonilony efa voatahiry any amin'ny maro any izao fihetsika ataon'ny miaramila mitam-basy mampihorohoro olon-tsotra izao. Aleo samy hieritreritra ny tsirairay manolonaa izao zava-misy izao.
Mitohy ny tolona fa amin'ny endrika hafa, na mitsahatra aza ny eny an-dalambe noho ny tsy fitiavan'ny ankamaroan'ny mpanohana ny famerenana ny ara-dalàna sy ny fitsipahana ny fanjakana nalaina tamin-kery GIDRAGIDRA dia mbola manohy azy kosa ny tsirairay. Tahaka izany ny tenako amin'ny fampahalalam-baovao madinidinika ho an'ny rehetra eny. Tena tiana tokoa ny mijery baolina fandaka ary dia ady sahala samy tsy nisy nitoko moa iny ny Barça sy ny Chelsea, ady an-kafetsena ireny. Mankafy zavatra mahafinaritra rahateo ny tena.
Misy ihany moa ny zavatra adino tsindraindray ka tsara ihany ny mampita azy, fa eto an-toerana koa tsy diso anjara amin'ny fanarahana vaovao. Voalaza moa tany Antsirabe fa tsy nisy ny famorian'olona tany ny talata 28 avrily 2009. Resaka tamin'izay olom-pantatra hafa tany no nahalalana fa izay ry zareo tany vao nifanehatra tamin'izany baomba mandatsa-dranomaso maro dia maro sy ny baomba mankarenintsofina maro izany. Tanàna milamina sy mangina ihany manko i Antsirabe amin'ny ankapobeny. Ny talata raha feno miaramila ny manodidina ny tsangambato (gara hatrany moa no ilazan'ny olona azy) dia tany Tsarasaotra kosa ny mpanohana ny ara-dalàna no namory olona ary tany ry zareo tsy nisy nanelingelina. Re ihany koa fa nisy ireny andian-jatovo mpihantsy mpitandro filaminana ireny koa tany Antsirabe ka izay no tena niasan'ny mpitandro ny filaminana. Izaho kosa moa nanao hoe efa voarara manerana an'i Madagasikara ny fihetsiketsehana an-dalambe ka izany no baiko azon'ny miaramila. Nitomany noho ny tsipoapoakan'olon-dehibe avokoa moa ny mpianatra madinika tany, ary mbola tsy nianatra ny mpianatra io andron'ny talata io. Asa hanao ahoana angaha ny ho tohin'ny tolona amin'ny manaraka (ny fantatro dia tsy isan'andro no anaovana ny tolona any fa andro mifandimby).
Ny vaovao manaraka nolazain'ny vaovaon'ny matv kosa indray moa dia ny fisodisodiana nanodidina ny tranon'i Avoko, mpitarika ny ANAWI, nataon'ny mpitandro ny filaminana hatry ny andron'ny alatsinainy folakandro ka hatramin'ny talata folakandro. Miverimberina matetika eny ry zareo, ary araka ny voalaza aza moa dia efa nisy fotoana teny am-bavahady mihitsy ny miaramila no nisy niantso tampoka indray. Siosion-dresaka moa no mandeha fa tahaka ny ao anatin'ny lisitry ny ho minisitra ao amin'ny governemantan'ny ara-dalàna no antony saiky hisamborana azy fa tsy noho ny fanakianana mivaivay nataon'ny tamin'ny mpitondran'ny HAT tao amin'ny fandaharana "resabe" (matv isaky ny zoma alina) loatra. Mpanara-baovao iray moa no nihevitra fa noho ny fisian'ny ordres sy contre-ordres (tahaka ny tamin'ny nanenjehana an'i Andry TGV fony nanao ny tolony) no mahatonga io tsy fahafaha-manapa-kevitra hentitra amin'ny fisamborana an'i Avoko io. Endri-pitarafana ny fivakisan'ny miaramila ihany koa io fa tsy mivandravandra loatra.
Fa mitady ho adino moa ny anton-dresaka, ady amin'ny lainga no lohateny ary tena miroborobo mihitsy izy io amin'izao fotoana izao. Misy moa dia tsy manana henatra intsony amin'ny fampielezan-dainga fa sao mba mahavoa ihany ny goavy manta, sady ny ohabolana malagasy rahateo manambara fa ny marina mitavozavoza tsy mahaleo ny lainga tsara lahatra. Ny nampihomehy ahy dia, tsikaritra ahy manokana hatrany izy ity an, ny fitovitovizan'ny vaovao mivoaka amin'ny haino aman-jery amin'izao fotoana izao, sy ny olona hita isan'andro amin'ny raharaha mafampana rehetra. Rehefa misy ny fisamborana olona somary malazalaza na ambonimbony dia misy dian'asan'izany Komandà Charles Randrianasoavina izany hatrany ao. Efa nisy moa ny sehatra nampalaza ny lehilahy hany ka izay lazainy rehetra lasa tsy misy azo inoina intsony, zatra ny mamoro-marina moa izy (eritrereto ilay fomba filazako azy!) nefa tena mahafalyny mpanohana ny tetezamita kosa aloha ny zava-bitany e!
Ohatra iray ary: ny vaovaon'ny tvplus indray mandeha no nanambara ny fisaina bois de rose amina trano iray eny Amboanjobe, Antananarivo atsimondrano. Nambara fa avo nofain'ny zanaka lahin'ny mpiutondra teo aloha Josoa Ravalomanana io trano nanafenana hazo sarobidy io, ary tsy fantatry ny tompon-trano izay lehiben'ny faritanin'Antananarivo tamin'ny andron-dRatsiraka atoa Rolland Ramahatra, ny fisian'ireo entana ireo. Ny ampitso indray ny gazety malaza nanambara fa nofain'ny zanaka vavin'ny filoha teo aloha Sarah Ravalomanana io trano io vao telovolana lasa izay. Tsy fantatro aloha na i Josoa ihany no Sarah fa naman'ny zanaky ny tompon-trano koa manko ny zanaky ny filoha Ravalomanana. Gaga aho fa tsy dia nisy nanamarika moa io tsikaritra io. Ny niniana tsy nolazaina tamin'ity raharaha ity dia tsy nanonona mihitsy ny tvplus hoe an-dRolland Ramahatra ny trano. Manaraka izany, nahatrarana kamiaon'ny tiko sy 4*4 Prado iray koa teny, araka ny voalaza. Ny tsy nolazaina fa hita dia notaomina tamin'io kamiao io ireo hazo ireo (mazava loatra fa na tany ihany ny lakile na efa misy moa ny mahay mampandefa fiara tsy ilàna lakile e!) ary dia tsy fantatro intsony aloha izay nandehan'ny entana kosa avy eo.
Tsikaritra hafa ihany koa, vao jerena kosa aloha ilay Ralitera Andrianandraina, talen'ny fiarovana Fitsarana avo momba ny Lalampanorenana, dia hita mihitsy hoe taizan'aretina ary hita fa tsy ho afaka ny hahery fihetsika intsony ihany koa. Mitady olona ampangaina fotsiny ry Komandà Charles ary dia afatratra any amin'io olona ampangaina io avokoa ny rihitra. Rehefa be loatra ny marina foronina dia vao maika mampitombo ny tsi-finoana izany. Ny tsikaritro anankiray dia ilay pasipaoro nosaronana taratasy hafa ny anaran'olona teo ary natao ngeza be avy eo ny anarana hoe RALITERA (sorabaventy sady lehibe)... asa inona angaha ny porofo tiana avoka amin'io pasipaoro io? Atsasaka segondra no nahitako io tamin'ny vaovaon'ny tvplus sangy maso manety ny aty ka tsy maintsy mampivandravandra ny tadiavina tsy holazalazaina amin'olona (vaovao alatsinainy 27 avrily 2009 no nisy an'io).
Lasa ny eritreritro avy eo hoe, matoa nahasahy nankeny Ambohidahy anoloan'ny Fitsarana avo momba ny Lalampanorenana hatrany ny mandala ny ara-dalàna dia efa fantany mazava tsara fa tsy hitifitra azy velively ny miaramila tao amin'io toerana io. Eritreritra fotsiny ny ahy ny hoe mety ho efa nahazo baiko hitifitra ny miaramila tao fa tsy nisy nety nanatontosa izany baiko izany, dia izay no nahatezitra ny mpanome baiko sy nahatonga ny fanafihana... saingy eritreritra ihany aloha ny ahy izany fa tsy voatery ho marina na tsy voatery ho diso avy hatrany.
Faramparany, misy ny kivy fa toa nangina ny radio na dia efa nisy aza ny fiovana fantsona handrenesana azy, izaho kosa mieritreritra fa niniana nampanginina mihitsy izy mba hanarahan'ny mpitolona ny toromarika amin'ny manaraka. Hoy moa aho hoe namitsahatra aza ny fihetsiketsehana dia mitohy ny tolona ataoko manambara mandrakariva ny marina hitako sy reko ka atokisako kokoa ny fahamarinany.
Mampieritreritra ihany ny toe-java-misy ka mila fitandremana tsara! Fanintelony izay no notafihina miaramila ny trano misy ny radio mada sy ny radio fahazavana. Ny fanafihana voalohany dia fisavana fotsiny ihany. Mikaroka ny fitaovan'ny radio mada tao amin'ny trano misy ny radio mada sy ny radio fahazavana izay mifanolo-bodirindrina amina trano iray ho an'izay tsy mahalala tsara ny toerana. Marihina fa na izaho aza, araka ny fitadidiako, dia indray mandeha ihany koa no niserana tany amin'io toerana io. Tsy natoky loatra ny fisian'ny fitaovan'ny radio mada tao amin'io toerana io ry zareo ka dia lasa fotsiny. Ny fanafihana faharoa no nandraofana ny fitaovan'ny radio sy tele mada, tsy azoko loatra na noraofina ny an'ny radio fahazavana tamin'io fotoana io na tsia fa ny fihainoko azy aloha dia novonoina tsy haneno ny radio fahazavana aloha. Somary naka kely ny fanaon'ny radio mada ny radio fahazavana tao anatin'ny fotoana fohy ary nampanantena sy nampitondra hafatra sahady ny teknisiana tao amin'ny radio mada fa eo am-pikarakarana ny famelomana ny radio indray ry zareo.
Nionona tamin'ny radio fahazavana tokoa aloha ny mpitolona sady tsy henon'ny mpitolona mitsipaka ny fanjakana nalaina an-keriny loatra ny fahabangan'ny radio mada. Mbola afaka nivory teo an-kianjan'Ambohijatovo mihitsy manko ry zareo tamin'io fotoana io. Inona tokoa? tsy ampy roa andro dia niverina tamin'ny laoniny tokoa ny radio mada. Lasa ny saina : naverina ve ny fitaovan'ny radio mada? Tsia, fitaovana vaovao indray no nampiasaina nanomboka tamin'io fotoana io. Hafaliana ny an'ny mpitolona satria hita ho hery lehibe tokoa ny fisian'ny radio, indrindra fa efa nanomboka amin'izay ny fandrarana tsy hidirana intsony ao Ambohijatovo. Nahavita hetsika aza ny mpitolona ka ny tena avahana amin'izany dia ny diabe nataon'ny vehivavy legalista niala avy teny Ambatoroka ho eny amin'ny lapan'i Mahazoarivo. Naharomotra ny miaramila sasany iny karazana fahombiazana iny na dia mbola anjatony metatra miala ny lapa aza no nisy ny vehivavy mpandala ny ara-dalàna.
Raikitra indray ny fanafihana fanintelony ny trano fiasan'ny radio mada sy ny radio fahazavana teny Faravohitra. Noraofina avokoa indray ny fitaovana rehetra tao na ny an'ny Fahazavana na ny an'ny Mada. Izay tsy voaroaka dia nopotehina... mazava dia mazava ny tanjona dia ny hamotehina tanteraka ny tolona, hisaritaka tsy mahalala izay tokony atao intsony ny olona, samy hanao izay tiany atao noho ny fisaratsarahana ary dia halemy na tafiditra amin'ny herisetra hiandrasana kendritohina izay rehetra mbola sahy mijoro na dia nivandravandra aza ny fampihorohoroana tsy hiserantserana an-dalambe sao matimaty foana eo. Io no kihondalana nandrasana tamin'ny mpitolona, ary nahatonga ny tompon'andraikitra ambonin'ny filaminana nampitandrina ny "mpankorontana" izay tiana hotondroina ho mpitifitifitra olona an-dalambe nampitandrina mialoha tao amin'ny televiziona nasionaly. Rehefa miditra herisetra manko ny mpitolona dia afaka mampiasa basy soa aman-tsara, araka ny eritreriny, ka izay maty na maratra voatifiny dia voa noho ny "herisetra" nataony fa tsy noho ny tolona hampanjakana ny demaokrasia. Mpanao tetikady mahery vaika tokoa ry zareo aryhita ihany ny maha-manamboninahitra azy ireo. Niara-nopotehina ny radio mada sy ny radio fahazavana dia tsy hisy intsony ny mpampita hafatra sy toromarika hiarahan'ny mpitolona. Indrisy, mbola diso hevitra ihany ny mpitondra tetezamita. Samy nitsangana tamin'ny maty indray ireo radio roa tonta ireo, tsy naverina tsy akory ny fitaovana nalaina teo fa mbola misy fitaovana hafa ihany no nampiasaina indray, ora vitsivitsy fotsiny no nisaina dia injao henonao indray ny feon'ireo radio ireo. Hisy ho lasa adala eto marina, hoy aho anankampo, tsapako fa nitsiky naneso! Robao foana leity fa misy vaovao mitsangana foana eo a! Na dia hanadrohadroana ny "tetezamita" fotsiny aza.
Na izay aza dia efa misaritaka hatrany ny mpitolona raha vao maty ny radio mada indrindra fa ny sabotsy alina syny alahady maraina. Izaho kosa nahalala avy hatrany fa amin'ny andron'ny tolona ihany no tena hampiasana azy, ary mety hisy aza ny ora tsy handehanany dia tsy hanahy aho... naato tsindraindray ny fampielezam-peo hakan'ny mpiasa ao aminy aina e! Efa hitako sahady aza fa na dia ho tratra indray aza ireo fitaovana ireo dia mbola hisy hafa indray hijoro ho radio mada. Ho ela velona ilay radio mety hahalasa adala ireto tsy tia ny hampielezany feo nefa ny ady seza any amin-dry zareo mbola mafotaka dia mafotaka ihany koa e! Hatramin'izao aloha aho dia mampirisika ny rehetra tsy hiditra herisetra mihitsy aloha fa io no tena andrasany avy amintsika. Aleo ny samy miaramila ihany no hifampitady eo avy eo fa tsy maintsy hisy foana ny tsy hahatanty intsony ny fandripahana vahoaka ataon'ny miseho azy ho tsy tratran'ny aloka amin'izao fotoana izao.
Etsy andanin'izany, dia tsikaritro mihitsy amin'ny manodidina ahy sasany (fa tsy izay rehetra tsy mitovy hevitra amiko velively no ambarako etoana) fa misy dia misy (sivily izy ireo) ny maniry mihitsy ny handripahana ny mpitolona amin'ny alalan'ny toraka grenady be dia be dia tsy ho afa-mihetsika intsony izay sisa miangana. Aza maniry loza ho anay indrindra re fa tsy mety izany e! Raha izaho manokana, tsy naleo ve nivory isan'andro tao Ambohijatovo fotsiny ny mpitolona fa mety ho reraka tao fotsiny? sa hita ho miahamahazo hery sy mihamahazo vahana dia naleo kantsanana. Efa tsy nahomby ny fampanginana radio nataonareo, ary manantena hatrany izahay fa hisy vaovao hitsangana hatrany eo na dia ho tratranareo aza izay niasa tamin'iny fotoana iny dia hisy mandrakariva ny fifandaminana dia ho aiza izany ny lalankalehanareo? Fantatro tsara mihitsy fa mbola tsy afaka miritarita ny SADC amin'izao fotoana izao satria mbola tanaty fifidianana i Afrika Atsimo ary mbola ho avy ny fanendrena filoham-pirenena vaovao any aminy, fa rehefa tontosa tsara izany fotoam-pifidianana any Afrika Atsimo izany dia inona no hataonareo?
16:35: Araka ny nolazain'ny radiomada dia nisy ny loholona sy ny depiote no nosamborin'ny Capsat teny Ambanidia. Anisany ny Loholona Rabenatoandro Lanto mpitari-tolona avy any Antsirabe.
15:30 Re fa miditra an-keriny ao amin'ny HJRA miaraka amin'ny baomba lacrymogene indray ny miaramila amin'izao fotoana izao.
Efa hatry ny ela no nanirian'ny mpihaino ny hiditra mivantana ao radio mada Antananarivo hifampahery amin'ny tolona ataony. Androany alina izany ao tanteraka ary dia tsy misy mihitsy ny fotoana very aloha hatramin'izay nanombohany nampiditra mpihainoizany fa dia toy ny hoe ny mpihaino fotsiny nomameno ny fotoana rehetra, hatramin'izao dia tsy nisy nibodo fotoana fa miezaka manafohy ny resany avokoa ny rehetra. Raha toa moa ianareo any Ivelan'i Madagasikara te-hiantso ihany koa dia omeko anareo ihany ny laharana azo iantsoana azy dia ny (+261) 33 28 500 41, laharana tokana ihany. Marihina fa efa hatry ny ela kosa ny radio mada Antsirabe no efa nampiditra ny feon'ny mpihaino ka mety ho mampafana ny tolona ao amin'io tanàna io izany toe-javatra izany.
Te-hanoratra mihitsy aho fa mamely ahy ny torimasoko, ary tsikaritro ihany koa fa mitady hitovy ny ora hamakiana ny vaovao rehetra famakiko avy amin'ny hafa sy ny ora laniko hanoratana izay vaovao fantatro ho anareo. Ny tiako asongadina aloha dia ny herimpon'ny olona niari-tory indrindra fa ny tanora nanatrika ilay maritiora nitondra ny anarana hoe "Randriamanjato Richard" nandritra ny alina ao anatin'izao hatsika be tampoka teto amin'ny tanàna izao, nefa dia any ivelan'ny trano no niareta-tory. Miaiky anareo rehetra izay niari-tory aho fa na hatsiaka na moka dia niaretanareo tao avokoa mandra-piposaky ny masoandro. Mari-pitiavana tena goavana no vitanareo ka dia mirary soa anareo rehetra indrindra.
Farany sahady fa mamely dia mamely ny torimaso, fa maninona ho'aho no tsy misy mpanao gazety mahasahy manontany an'Atoa Randriamanjato Richard Mahitsison, hoe ahoana ny fihetseham-ponao amin'izao misy olona nametraka ny anaran-janany tamin'ny anaranao nefa dia maty nitolona tany amin'ny vondron'olona manohitra ny zanakao amin'izao fotoana izao? Mba ampitampitaiko fandrao mba misy mpanao gazety afaka manontany iny mpitandrina iny ihany!
jentilisa, 22 avrily 2009 tamin'ny 23: 05
Araka ny re ao amin'ny radio fahazavana sy ny radio mada Antananarivo dia manenjika sy mitifitr'olona manerana an'Antananarivo ilany atsinanana ankehitriny ny miaramila. Ambohijatovo, Ankazotokana, Ambatonakanga, Mahamasina, Anosy, Ambanidia no fantatra aloha hatramin'izao hanenjehana sy itifiran'ireto miaramila ireto ny olona. Nisy toerana telo aloha no nolazaina ho fihaonan'ny mpanohana ny ara-dalàna dia Ankazotokana, Prinz Hotel ary Ankadimbahoaka... tsy mbola nandrenesam-baovao aloha ny any amin'ny faritra hafa. Efa nisy tovolahy iray indray no voatifitra teo amin'ny lohany ary efa mihoatra ny folo ny maratra. Ny eny Andrefan'Ambohijanahary koa dia voalaza (araka ny radio mada) fa ampidirina an-toby ireo olo-tsotra voasambotra, maratra ary maty. Heno moa fa nisy famoriana miaramila Malagasy sy Frantsay eny amin'ny Mess Betongolo io atoandro io... inona no nokonokononina tao? 12:40
Mety ho gaga ny maro amin'ny filazako saingy tsy te-hivaona amin'ny foto-kevitro mihitsy aho. Efa fantatra ihany fa tsy mahazaka ny hetsika isan'andro eo Ambohijatovo ny sasany dia izay ihany no notohizana fa tsy niditra zavatra hafa efa niomanan'ny mpifanandrina amin'ny tena. Efa porofo mitohoka amin'ny tendany anie ny fitadiavana hanakorontana ny hetsika amin'ny alarobia ho avy izao amin'ny filazana ho fanoherana ny jadona nefa izy mpitatatata izany indrindra no manao ny jadona amin'izao fotoana izao. Efa fantatra ihany fa tsy mahasahy manao na inona na inona ny miaramila raha vao ny vehivavy ihany no mandeha fa manao ny ataony izy raha vao maro ny lehilahy milahatra an-dalambe izany na dia tsy hanao herisetra aza ireo lehilahy ireo dia nidirana ihany izany. Izao lasa miova ny toe-draharaha.
Tonga teny Ambohijatovo aho tamin'ny atoandro, mialoha ny handehanako miasa miditra amin'ny roa ora ary tsy afaka mivoaka ao intsony avy eo nohony tsy fahampian'ny mpiasa. Teo amin'ny fanaovana ny hiram-pirenena ny mpitolona no teny Ambavahady ambany aho. Nandeha ny andininy fahatelo tamin'ny "Madagasikara Tanindrazanay" no tonga teo amin'ny toerana mahazatra ahy aho. Hanomboka ny fotoam-pivavahana dia nahatsikaritra andiana tanora tokony ho 30 teo ho eo aho (50 hoy ny hafa) hita miharihary fa tsy zatra an'Ambohijatovo no eo afovoamboany somary avaratra amin'ny kianja tsy tena maheno akory izay lazaina ery ambony sehatra fa mikonokonona mbola mitsangana miavaka amin'ny besinimaro. Ireo no be tabataba avyhatrany hoe "tonga dia action" fa tsy mahalala velively hoe fotoam-pivavahana no atao rehefa vita ny hira anankiroa an'i Madagasikara. Nolazaiko avokoa ny manodidina ahy hoe jereo ireo fa ireo no hanakorontana antsika. Tsy nisy niteny ny manodidina ahy izay nilazako... raha mba nanana camera manko aho. Hitako indray ny anankiray fa nisy niantso tamin'ny finday ary dia nihaino avokoa ny manodidina ireo tary tsy mazava ireo. Dia nandeha soa aman-tsara ny resaky ry zalahy. Izaho aneefa miantso olona amin'ny findaiko tsy mety mahazo mihitsy. Nanafatra ny manodidina ahy aho hoe araho maso ireo fa hanao zavatra, di alasa namonjy ny asa fa mitady ho tratra aoriana.
Inona tokoa, reko amin'izay fa nisy nanakorontana teny amin'ny sehatra rehefa hirava iny ry zareo tao. Betsabetsaka ihany koa ny olona hitako niala teo Ambohijatovo tamin'izaho niala teny. Mieritreritra aho fa mety ho olona tsy tia gidragidra tahaka ahy ireo olona ireo. Ny mahavariana ahy dia ny mbola nandehanana nilahatra ihany nefa efa fantatra fa efa niomana tamin'izao indrindra ireo mpitabataba ny "tonga dia action" ireo. Androany alatsinainy 20 avrily anefa no mba nahitana olona nandohalika maro nivavaka izany. Tsy gaga intsony aho avy teo raha nahita fa nisy nandoro ny fiara vitsivitsy tao amin'ny minisiteran'ny planina, any amin'ny tsy nandehanan'ny mpitolona, ary tsy ankasitrahako mihitsy ny fandoroana fananana mety ho an'ny tsy manantsiny tahaka itony.
Na izany na tsy izany dia tena nahatsiravina ny nahita ireto miaramila nitoraka baomba mpandatsa-dranomaso tao anatin'ny faritry ny hopitaly HJRA. Sy toy ny manafika inona manenjika olona amin'ny basy ao anatin'ny faritry ny hopitaly io. Tsipalotro tamin'ny sary tvplus ireo olona nandohalika niaraka nanandra-tsaina malagasy saingy atsasaka segondra ihany moa no nanehoan'io tele io azy. Hita fa biby aie ireto miaramila mpanao famoretana ireto e! Ninia aho nanao fohifohy ny zavatra ambarako androany satria mba efa nisinisy ihany ireo namoaka vaovao aty amin'ny siniben-tserasera. Mihevitra ny tsy hampisy ny hetsika eo Ambohijatovo intsony ny PM HAT Roindefo ka asa horavan'ny miaramila ve izany ny hetsika eny Ambohijatovo io talata io?
Efa saiky hatory aho no nahita ny lahatsoratry ny namana avylavitra ka somary hanitsy kely. Tsy teny an-toerana aho fa izay araka ny nasehon'ny televiziona kosa no ambara. Ilay polisy voatifitra aloha dia polisy mpanangom-baovao manaraka ny tolona eny Ambohijatovo mandrakariva. Tsy voatery ho mpitolona izy fa maharaka tsara kosa ny zavamisy eny ary manao tatitra amin'ny lehibeny izay hitany. Niaraka tamin'ny mpitolona izy raha nankeny Anosy, ary toy ny mpitolona rehetra ihany. Ny miaramila nandrava ny tolona no nitifitra io polisy ao amin'ny renseignement generaux io. Tonga teny Anosy ny mpitolona dia nipetraka soa aman-tsara tsy nanao na inona na inona (raha ny hita tamin'ny vaovaon'ny tvplus sy ny matv no ilazako azy). Raha iny nipetraka iny ny olona dia avy tampoka ny miaramila sy ny zandary tanaty kamiao 4 raha vitsy indrindra nandrava tamin'ny tifitra variraraka sy ny toraka baomba mpandatsa-dranomaso. Teo ny olona vao nisahotaka. Tsy mbola nisy fandoroana na fanimbana zavatra mihitsy nialoha io tifitifitra nataon'ny miaramila sy ny zandary io. Fa tsy azo fehezina intsony kosa ny olona rehefa notifirinao sy nanaovanao herisetra izy. Ataoko fa nialaina ihany ny nanao izay fanampim-baovao ampitaina aminareo izay.
Hiezaka mandrakariva aho ny hanafohy araka izay tratra ny zavatra soratana etoana. Araka ny hita taratra tokoa dia miditra amin'ny dingana faharoa tokoa ny hetsika fitsipahana ny fanonganam-panjakana sy ny famerenana ny ara-dalàna eto Antananarivo. Somary mampihomehy ihany ny toe-draharaha raha mahita ny fomba filazan'ny sasany. Misy dia misy tokoa ny sorena amin'ity hetsika eny Ambohijatovo ity. Samy manana ny sainy moa ka tsy anomezako ny tsiny ny sasany loatra.
Nanaraka ny dia nataon'ny vehivavy 'mpankasitraka ny ara-dalàna' nanao sit-in teo anoloan'ny HCC Ambohidahy aho tamin'ny alakamisy 16 avrily 2009. Tena nahafinaritra ny nijery azy ireo tamin'ny akanjo fotsy. Ny hitako aloha no ambarako fa tsy mijery izay lazain'ny olona hafa any aho. Feno tsara ny arabe manomboka eo anoloan'ny 'alliance française' taloha sy ambadiky ny pergola Antaninarenina mandra-pahatonga ery anoloan'ny tohatohabato miakatra mankany amin'ny foiben'ny arema taloha sy ny foiben'ny PSD lasa PSM ary lasa tranon'ny Minisitera iny. Tokony ho naharitra ora iray sy sasany teo no nipetrahan'ny dry zareo teo amin'io toerana io. Nihira hiram-pivavahana ry zareo nandritra ny fipetrahana teny. Avy eo moa dia hitako avy any i Manandafy (izay notendrena ampahibemaso ho praiminisitra afaka ora roa taty aoriana) sy Olivier Rakotovazaha narahina Komandà sy Kolonely manao beret maintso niala avy tao anaty fiara iray. Nanofahofa tanana moa izy taorian'izay ary noraisin'ny vehivavy tao anatin'ny horaka ihany koa.
Araka ny tsilia-tsofina, ny tena nanaovana io sit-in teo anoloan'ny HCC io dia ny hakan'ny mpikambana ao amin'ny SADC sary ny vehivavy miaraka amin'ny voninkazo ka hampita ny sary any amin'izay tiany handefasana azy any (mety ho tahaka izany ihany koa ny niafaran'ny fandehanan'ny mpanao fihetsiketsehana teny Anoloan'ny Hotel Carlton Anosy androany sabotsy 18 avrily 2009 iny ary nahavoriana olona maro tokoa). Ny tena nahavariana tamin'ity tranga androany maraina teny Anosy ity dia ny fotoana nahatongavan'ireo mpitandro ny filaminana izay maifanakaiky amin'ny nahatongavan'ny masoivoho frantsay, izay tsy fantatra na efa nanoloatra ny taratasy maha-masoivoho azy na tsia aloha hatramin'izao, ary hiteraha ahiahy amin'ny olona mandrakariva.
Raha mamaky ny gazety isika dia efa tamin'ny zoma 10 avrily 2009 no efa nanendrena ny Praiminisitra Manandafy Rakotonirina. Hitantsika anefa fa ny alakamisy 16 avrily 2009 vao novakiana ampahibemaso io fanendrena nataon'ny filoha Ravalomanana io. Midika izany raha ny tokony ho izy fa efa namakafaka lalina ny amin'izay tokony hatao sy tokony hotandremana ny mpitarika ny hetsika vao namoaka iny taratasim-panendrena iny. Azo lazaina fa anisan'ny betsaka indrindra hatramin'izay ny olona tafavory teny Ambohijatovo tamin'io andron'ny alakamisy io satria dia tsy azo nipetrahana intsony ny kainja fa samy nitsangana nifanety ny olona rehetra teny anoloan'ny sehatra. marihina mandrakaria ho anareo izany tsy manatrimaso fa misy olona ihany koa, ary tsy vitsy, nomihaino ny kabary aty ambadiky ny sehatra aty ary mety mahatratra ny atsasaky ny olona any anoloan'ny sehatra any aza.
Ny mampisalasala ahy dia ny nahasahian'i Manandafy niteny fa eny amin'ny Lapan'Andafiavaratra izy no handray ny masoivoho sy ny mpandraharaha ny ampitso zoma 17 avrily 2009. Nahagaga ihany io ka nahatonga ny eritreritra hoe efa an'ny mpanaraka ny ara-dalàna ve izany ny ao amin'ny OTME : Office de Transmission Militaire de l'Etat izay karazany miambina io tranom-bakoka io? Ny ampitso tokoa moa dia tena zandary sy miaramila be dia be tokoa no niambina ny toerana teny ka tsy nahafanahana nankeny. Efa nieritreritra mihitsy izahay tamin'io hoe hanafika ny any Andafivaratra izany ny ao amin'ny Capsat nefa tsy dia nahitana izany loatra moa. Mampanontany tena ihany noho izany ny antony nilazana mialoha ny toerana Andafiavaratra raha tsy azo akory ny tena nefa nitombo ny hagagako rehefa nahita ny filazana any amin'ny tranonkala hafa aho hoe "karakaraina fatratra handraisana an'i Manandafy ny eny Andafiavaratra hatry ny omaly (zoma)". Eo amin'ny sehatra ara-miaramila eto Madagasikara moa dia misy hatrany ny fanasavoritahana ny zava-misy mba tsy ahafahan'ny hafa mahafantatra izay tena paik'ady kobonina. Inona tokoa moa izany no tena nokendren'i Manandafy sy ny tariny tamin'ny fitenenana io toerana io?
Na izany na tsy izany dia nahavariana tokoa ny nahita ny karazana fisavoritahan'ny mpitandro ny filaminana ny andron'ny Zoma. Niteny manko ny Praiminisitry ny 'mpamerina ho amin'ny ara-dalàna' fa haterina any amin'ny toeram-piasany ny depiote sy ny senatera', ary dia be dia be ihany koa ny mpitandro ny filaminana nivezivezy nanerana an'iny Tsimbazaza iny. Tsy nametra fotoana na oviana na oviana anefa ny Praiminisitra raha nilaza izany. Hitantsika any amin'ny tranonkala hafa angamba ilay filazana nataon'ny HCC hoe tsy foana ny antenimiera roa tonta satria tsy nisy lalàna na fehezan-dalàna nametraka izany, noho izany dia mbola miasa ara-dalàna ireo antenimiera roa tonta ireo... namaly moa ny minsitry ny fitsarana HAT fa efa nesorina tamin'ny asany avokoa ireo mpikambana ao amin'ny HCC ireo. Midika izany fa narodan'ny HCC avokoa ny andrim-panjakana ara-dalàna rehetra teto Madagasikara. Fahadisoana lehibe izany nataony izany, matoa niezaka ny Praminisitra hamerina amin'ny asany ny depiote sy ny senatera dia ny ahafahany mahazo fankatoavana haingana amin'ny sehatra iraisam-pirenena... izay fihetsika izay no tsy mety eken'ny mpanongam-panjakana... nefa raha nanaiky ny mbola nijoroan'ireo izy dia mety ho haingana kokoa ny nahazoany fankatoavana amin'izay sehatra iraisam-pirenena izay. Fambara ihany koa izay fa mahay ny sehatra iraisam-pirenena tsara Manandafy sy ny mpitolona raha miezaka hanome lanja ireo depiote sy senatera naongan'ny HAT ireo. Raha mba takatry ny HAT manko izany...
Faramparany sahady, androany sabotsy 18 avrily 2009 moa no nandehanan'ny PHAT indray tany Toamasina. Efa nisy ihany moa ny nanamarika ny famoriana olona nataon'ny sasany ny zoma 17 avrily 2009 teny anoloan'ny tahaka Rarihasina (ex-rené depui). Gaga aho raha niala nialoha teny Ambohijatovo noho ny asa tsy maintsy vonjena, ka nandalo teo amin'io toerana voalaza io sy teny amin'ny kianjan'ny 13 mey nadiodio tanteraka teny fa tsy nahitana ireo mpitoratoraka ny 'mpanaraka ny ara-dalàna' nefa ireny ankizy mpisisika mangataka aminao izay mandalo eny, sy tsy nahitana loatra ireny atahorana hanendaka ireny mihitsy tamin'ireo toerana ireo androany. Dia lasa ny saiko nanao hoe nentin'ny Jeneraly Alain Ramaroson tany Toamasina daholo angamba izy ireny mba hahita ranomasina sy ho ireo mafana fo anoloan'ny sehatra fikabariana indrindra any ary higidraka amin'izay olona mety ho sahisahy manaratsy an'i Andry Rajoelina any. Teo aho vao niaiky ihany koa fa mety homarina ihany ny filazan'ny solontenan'ny tany sambava nankaty Antananarivo hoe nandritra ny fandalovan'ny PHAT tany iny dia tena nahery dia nahery ny fandrobana sy ny fanendahana ary ny fampihorohoroana tany...
Farany, olona maromaro mihitsy no nilaza tamiko fa nandritra ny fodian'ny olona avy eny Ambohijatovo (ireo ramatoa lehibe maro dia maro angamba efa retirety tao amin'ny orinasa tiko ao raha ny fihevitry ny HAT no heverina) fa dia nihogahoga ny mpivarotra amoron-dalana hoe 'Aiza izao izay dada eo? aiza izao izay dada eo?' dia narahin'ny teny hoe 'hohanin'ny fozaorana i tenisany amin'ny alarobia izao'. Amin'ny alarobia manko no niteny i Alain Ramaroson fa hamory ny mpanohana ny 'tetezamita' rehetra ho eny Ambohijatovo. Angamba tsara miteny mialoha ny ny mpanao fihetsiketsehana eto Ambohijatovo hoe raha vao mandray an'Ambohijatovo ianareo dia horaisinay ny kianaj'ny 13 mey hihetsiketsehanay, inona re no hataon'ny jeneraly Alain Ramaroson? izaho mieritreritra hoe aleo entaina ho tonga maro dia maro ny rehetra amin'io alarobia io dia ho hita eo izay ataony e! handefitra lava eo ve? afaka mampivory ny mpanohana azy eo amin'ny kianjan'ny 13 mey anie ry zareo sady tsy hohelingelenin'ny mpitandro ny filaminana mihitsy e!
Tsy atao ho olana mihitsy na dia mety ho tsy fantatry ny haino aman-jery ary gazety avy any ivelany rehetra any ity tolona am-pilaminana ity, na dia mety ho lesoka lehibe aza izany. Izaho kosa hitantara mandrakariva ho an'ny Malagasy sy ny mahay teny malagasy manerantany ny tsikaritra sy ny fantina amin'ity tolona ity na misy ny mankasitraka na tsy misy. Satria manko tsy manao fandrobana tsy mitarika gidragidra ny mpitolona ka milamina loatra dia tsy hitan'ny gazety vahiny loatra izay lazaina momba azy. Azo heverina izany raha ampitahaina ny tolona indroa misesy nefa mifanohitra teto Madagasikara tamin'ity taona 2009 ity fa tena tao anatin'ny paik'adin'ny tolon'ny laoranjy mihitsy ny nisian'ny korontana sy ny dorotrano ary fandrobana isan-karazany mba hitodihan'ny mason'izao tontolo izao ho aty Madagasikara. Tena talentany tokoa ilay serasera!
Fa inona moa ny fiantraikan'ny tolon'ny laoranjy mivantana eo amin'ny fiainana andavanandro amin'izao fotoana izao?
Raha miresaka tolon'ny laoranjy aho eto dia samy ao daholo na ny tolon'ny mpanendaka na ny tolon'ny miaramila. Izany tsy manakana velively ny fisian'olo-tsotra nitolona tamin'ny fony na/sy nitolona ho amin'ny tombotsoany tao anatin'ity tolon'ny laoranjy ity saingy takon'iretsy sarangan'olona hafa iretsy ny tolony mitaky fanovana mpitondra teto Madagasikara. Eo amin'ny mpanendaka aloha, tena manjakazaka tokoa ry zalahy manerana an'Ambodifilao, Soarano, Behoririka iny. Fotoan-dehibe nifankafantaran-dry zalahy sy nahafahany nivondrona manko ny tolona natao nandritra ny telovolana voalohany iny. Mora kokoa noho izany ny asany satria eo ny fifanampian'ny samy olon-dratsy. Matahotra ny hijanona ela amin'ny fiantsonana natokana ho azy avokoa noho izany ny fiara fitaterana manan-jo ho amin'izany ary misy ny matahotra na dia ny handalo eny fotsiny aza. Tsy ny anaty fiara ihany no lasibatra fa na dia ny mpandeha an-tongotra tsotra ihany koa aza. Isika izay efa nandalo teto Antananarivo dia mahafantatra tsara fa ireo toerana voalazako ireo no toerana afovoan-tanàna be olona mpandalo indrindra. Tranga iray amotehana tanteraka an'Antananarivo ho mahalao monina izany tranga lazaiko izany indrindra fa toa mikimpy eo anoloan'ny tsy rariny mahazo ny mponina izany ny mpitandro ny filaminana.
Mifanindran-dalana amin'izany, gaboraraka tanteraka ny fifamoivoizana sy ny tsena eto Antananarivo (tsy afaka ny hilaza ny manerana an'i Madagasikara na oviana na oviana kosa aho). Efa anaty lalana tanteraka ny mpivarotra teo ho eo, ary dia maro ny arabe tokony ho lalan-droa no zara raha mahatafiditra laharam-piara tokana mikisaka tsimoramora fandrao mahadona fiara na olona hafa. Raha tratra aorian'ny sarety na posy dia manaraka ny halakin'ireny sarety sy posy ireny fa tsy misy fahafaha-misongona na oviana na oviana; ny eny Ambodin'isotry sy Behoririka miala an'i Soarano aza moa dia efa tsy azo ifanenana intsony ny arabe malalaka tokony hahatafiditra lahara-manjohy telo. Mazava loatra fa mampirongatra lonilony anatin'ny olona maika na mamonjy fotoana, na tsy nanampo izay miandry azy eny an-dalana izany tranga izany. Ny sisin-dalana tokony handehanan'ny mpandeha an-tongotra anefa efa feno ny entan'ny mpivarotra avokoa. Tsy sahy mandray andraikitra amin'izao toe-javatra izao mihitsy ny tompon'andraikitry ny Kaominina noho ny tahotra fandrao mivadika manampy isa ny eny Ambohijatovo ihany koa ireo olona ireo. Ny tahotra tahaka izany indrindra no fahadisoana nataon'ny PDS Hery Rafalimanana nialoha ny fifidianana ho Ben'ny tanàna tamin'ny 2007, vao maika maharesy lahatra ny tsy tia gaboraraka hanohy ny tolona moa ny tranga tahaka izao.
Fa dia manao ny tsy rariny ihany koa ny mpitandro filaminana sasany, tsy voafehy, amin'ny fampihorohoroana olona tiana handositra sy hiala eto Madagasikara. Aza mba fantatra hoe havan'ny mpitondra na manana fifandraisana amin'ny mpitondra fa dia anaovany sotasota mihitsy. Misy ny manamboninahitra tsy voafehy fa malaza amin'ny "herimpo mahavalalanina" ny maro tahaka ny fisavana ny fiaran'ny tiko efa voasoratra tany aloha tany, ny fitsidihana ny tranon'ny Lehiben'ny Etamazaoro teo aloha, ny fitsidihana ny rafozan'ny filoham-pirenena sy ny hafa tsy voatanisa sy tsy fantatra intsony. Efa nanana laza ratsy manerantany ohatra ny fisavana nataon'ny miaramila (fa tsy ny polisy na zandary tompoko) ny orinasa QMM hampihemotra izay mety ho mpandraharaha manerantany saiky liana amin'ny fampiasam-bola eto Madagasikara. Na izany aza dia misy ihany koa ny tranga tsy nahazatra, teto an-tanàna tamin'iny herinandro lasa iny dia tonga vao maraina dia maraina (tamin'ny 5 ora tany ho any) ireto polisy milaza hisambotra olona efa manana ny lazany ihany, ary tsy "Ra-Bidon" intsony no notadiavina fa ... Misy afera mafana izany nataon'ity mpanentana mafana fo TGV teto amin'ity tanàna ity . Mpitandro ny filaminana nameno fiara mazda (rehefa teny hoe mazda eto amin'ny tanàna dia ireo manana endrika buxi no tiana lazaina amin'izany fa tsy ny fiaran'olo-tsotra tsy akory) iray sy pick up double cabine (fiara malaza fitondran'ny mpitandro ny filaminana ankehitriny tsy hay hoe tamin'ny fomba ahoana no nahazoan'izy ireo ireny) no tonga teo, izany hoe tokony ho 20 isa tany ho any, nefa dia olona iray no saiky hosamborina. Nofefeny tsy hivoha avokoa ny tranon'ny olona manodidina rehetra, indrindra fa ny mpivarotra, nandondona fotsiny no nataony sy niantsoantso dia lasa rehefa tokony ho tamin'ny enina ora latsaka fahefany tany ho any. Rehefa lasa anefa izy ireo dia nivoaka tao an-tranony ilay rangahy notadiavina. Tsy azon'ny olona intsony ny fandehan-javatra avy eo hoe inona no nanakotabana olona vao maraina sa miala sirika amin'ny lehibe naniraka fotsiny?
Manao ahoana kosa ny fandehan'ny tolona hamerenana ny ara-dalàna sy hitsipahana ny fanjakana nalaina an-keriny?
Mazava loatra fa misy avy hatrany ny tsy mankasitraka ny fihoaram-pefy sahady ataon'ny milaza ny tenany ho mpitondra ankehitriny. Ny fomba nanatanterahana ny fametrahana ny "PHAT" tahaka ny filoha voafidim-bahoaka tetsy Mahamasina tamin'ny 21 marsa 2009 dia efa fihoaram-pefy sahady; notoherina avy hatrany tamin'iny fotoana iny. Fa toa niara-niditra taminy tamin'iny fotoana iny ihany koa ny gaboraraka rehetra, araka ny vao nosoratana. Tsy lavorary velively ny zavanisy vao niainana volana maromaro lasa izay saingy efa tsy azo leferina mihitsy kosa ny fampihorohoroana lasa andavanandrom-piainan'ny olona. Mitaky amin'ny fomba milamina sy tsy manao herisetra noho izany ny mpitolona andiany faharoa, mifanohitra kosa amin'iretsy mpitolon'ny laoranjy. Noho izany indrindra no mahatonga ny tolona ho tsy mahaliana ny vaovaon'ny any ivelan'i Madagasikara. Ny mpiasa tsy miankina ohatra dia lasa manokana fotoana hankanesana eny Ambohijatovo, ka amin'ny atoandro ihany no ahafahany manatanteraka izany, sarotra manko ny hitokona fa tsy ny lehiben'ny tena ao ampiasana tsinona no toherina. Mazava loatra fa tsy manana fotoana hankanesana eny isan'andro ny olona tahaka izany. Raha mba afaka nankeny aho tao ho ao dia nahatsikaritra fa vitsy amin'ny olona mpankeny Ambohijatovo no mpankeny isan'andro. Ny mahavariana ahy kosa dia ny fahamaroan'ny fiara miantsona eo Ambohijatovo vao afaka ny lozoka Ambanidia (tunnel). Feno avokoa rehefa toerana azo ametrahana fiara rehetra nefa tsy manelingelina ny fifamoioizan'ny fiara. Efa azo itarafana ny sokajin'olona mitolona ihany koa izany, fa ny sokajy hatrany ambany ka hatrany ambony eo amin'ny fiaraha-monina mihitsy no mitolona avokoa ary izany no tsy mahamendrika loatra ny fanivaivana sarangan'olona ataon'ny mpiara-mitolona sasany. Tsara kosa angamba ny mifanitsy amin'iny toe-javatra lasa mahamenatra iny ary efa malaza any amin'ny dinika samihafa any moa.
Rehefa nivadibadika ny fotoana ka nitolona (fa tsy mbola tafiditra amin'ny fitokonana aloha) hatrany ny olona, dia lasa fampitam-baovao mivantana ny tranga tsy mba tantarain'ny gazety loatra ny tao Ambohijatovo. Ny an'ny gazety mety noho ny tahotra satria ireo zavatra isan-karazany tsy mety ataon'ny milaza ny tenany ho mpitondra no mivoraboraka ao avokoa. Na tiandry zareo na tsy tian-dry zareo, tokony horaisiny ho aro-fanina hialana amin'ny laza ratsy ny fihainoana ny kabary eny Ambohijatovo... saingy noho ny tsy fahafaha-manao eo amin'ny vola indrindra indrindra, mba hamalifaliana ny olona, dia voatery mandika lalàna mandrakariva ry zareo. Tsy mahagaga raha mitady ny fomba rehetra hampanginana ny mpitabataba eo Ambohijatovo ry zareo. Voalohany tamin'izany ny fanomezana alalana ny "gadra politika" hisolo toerana ny mpitolona... efa notantaraina teto ny amin'iny fa tsy nahomby satria nanjary ny kianjan'ny 13 mey no notadiavin'ny mpitolona, fantatra ihany fa mampatahotra ny fitondram-panjakana mifandimby rehetra (tsy anavahana) izany fihetsikatsehana eny amin'ny kianjan'ny 13 mey izany. Manginy fotsiny ny fisotasotana nataon'ny mpitandro ny filaminana niaraka tamin'ny andian'olona mpanao barofo tamin'ny mpitolona nidina avy eny Ambohijatovo mandalo ny kianjan'ny 13 mey. Karazany nahomby indray moa iny tsy fampandalovana ny olona ny kianjan'ny 13 mey iny satria dia efa nohalavirina toy ny fasambao mihitsy ny mandalo eny amin'izao fotoana izao.
Nandia fotoan-tsarotra ny tolona ho amin'ny ara-dalàna
Efa notantaraiko teto ny fisamatsamahana nisy teo amin'ny mpitarika ny tolona tamin'ny fiandohan'ity volana aprily ity. Efa nisy nitatitra ny fifamaliana mivantana an-kabary teny an-tsehatra tamin'ny zoma 10 aprily 2009 lasa teo. Variana mihitsy ny mpandinika fa tena nisy ny fifanoherana mivantana teo amin'ny mpandaha-teny samihafa ka nahatonga ny eritreritra hoe mba nisy fifandaminana sy fiaraha-midinika ihany ve ry zareo ireto sa dia samy miteny izay tiany tenenina fotsiny? Mba azo novonjena ihany aloha izay voavonjy saingy nisy ny nahay nanararaotra iny toe-javatra iny. Noheveriko ihany fa paik'ady hahafantarana izay tian'ny mpitolona no natao ny nampisy ny fifanoheran-kevitra nefa mety hampihemotra ny olona izany, ary eto no tena ahatarafana ny fahaizan'ny mpitarika ny tolon'ny laoranjy nandamina ny tolona nataony na dia nisy iray farafaharatsiny aza nahalala fa hiafara amin'ny fidiran'ny miaramila an-tsehatra ihany ny tolony. Ny teto voatery nanontaniana tsara mihitsy ny praograma manaraka hoe asiana fivoriana ve ny sabotsy dia mamaly amin'ny alalan'ny fihetsika ny mpanatrika, nekena aloha iny. Nanontaniana indray raha hivory ny alahady, nisy ny nanaiky... naverina ny fanontaniana sady nampiana hoe raha manaiky tokony ho tonga mihitsy fa dia betsaka kokoa ny nandà, ary sahala amin'izany ihany koa ny alatsinainy. Nanomboka teto dia tsy nandray fitenenana intsony Atoa Raharinaivo Andrianatoandro satria toy ny mitamatama rehefa miteny. Izay tena mahay miteny sy miantsanantsana sisa no mandray fitenenana faramparany.
Tahaka ny ahoana ilay fahaizana nanararaotra tanatin'ny tolona? hita ihany fa manara-maso akaiky ity tolona ity ny ao amin'ny tetezamita ankehitriny ary miasa mafy ny handrodana araka izay azo atao. Niely manodidina ny vavahady fidirana mankao Ambohijatovo ny biletà MFM toy ny ilazana ny hampitodika ny olona ho any amin'ity antoko ity, sy hiomana sahady ny hifidy MFM amin'ny fifidianana ho filohan'ny repoblika manaraka. Novakian'ny mpanentana malaza eo an-kianja avy amin'ny MFM (Constant Raveloson) bantsilana ity tetika hanakorontanana ny tolona mbola iarahana ity ary notondroiny mivantana fa ny ao amin'ny fiadidiana ny tanàna no manao azy. Dia nisy koa ny trakitra mamelively an-dRaharinaivo Andrianatoandro araka ny nolazain'ny mpikabary saingy tsy hitako moa ny amin'izany. Dia iny niarahan'ny rehetra nahita iny ihany koa ny fanasamatsamahana ny ao amin'ny MFM ihany izay mitaky amin'ny alalan'ny haino aman-jery ny hanalana an'i Manandafy Rakotonirina ho tsy filohan'ity antoko ity intsony. Anisan'ny hery lehibe amin'ity tolona ity manko ny fanentanana ataon'ny solontenan'ny MFM hatramin'ny sabotsy 21 marsa 2009 niandohan'ity tolona na dia tsy fantatr'olona aza ny niteny tamin'ny anaran'ny MFM tamin'iny fotoana iny. Tanjona nokendrena noho izany ny hampiparitaka ny tolona saingy "vita vakisiny karazany hafa indray isika teto androany" hoy ny mpanentana.
Mpanao bodongerona ve ny mpitolona ho amin'ny ara-dalàna?
Tsy maintsy resahina ity toe-javatra iray ity. Samy nahafantatra avokoa ny rehetra fa hatramin'ny alakamisy masina ihany ny fahazoan-dalana azon'ny mpandala ny ara-dalàna mampiasa ny kianjan'ny demaokrasia. Dia niandry avokoa ny rehetra hoe ho sahy hanohy ny tolona tsy nahazo alalana ve ny mpitolona, ary dia naseho mihitsy moa fa dia hotohizana eo an-kianja ihany izany. Tsy fantatra sady tsy noraharahiana izay hikarakara ny fotoana manaraka satria fitadiavana antony no ataon'ny ao amin'ny fiadidiana ny tanàna mba tsy hitohizan'ny tolona intsony. Hay moa ka dia nolazaina fa ny sembana hoe no saiky hampiasa ny kianja. Ny mpandinika anefa dia mahatsapa tsara fa tsy azon'olon-kafa idikidirana mihitsy aloha izao ny kainjan'ny demaokrasia raha tsy te-hiharan'ny fahatezeran'olona maro dia maro efa mahatratra an'arivony. Ny hafa izay mieritreritra ny ho eo ve dia tsy hahatsapa avy hatrany fa toy ny fanembatsembanana no ataon'izay fikambanana hafa milaza fa mila ihany koa io kianja io amin'izao vanim-potoana izao? Efa mivandravandra koa ankehitriny ny paik'adin'ny eo amin'ny fiadidiana ny tanàna amin'izao fotoana izao.
Mampiharihary ny fikoropahana ataon'izay milaza ny tenany ho mpitondra ankehitriny ny fandraisana fanapahan-kevitra hafa indray hitadiavana hampitsahatra ny tolona. Nolazaina indray manko fa ho fandaminana dia hatao hikarakarana sy hanadiovana ny kianja ny andron'ny alatsinany sy ny talata ka tsy tokony idiran'i na iza na iza. Ny alarobia alakamisy ary zoma kosa no hatao andro fanehoan-kevitra, ary ny sabotsy sy ny alahady kosa no hatokana hanatontosana ny resaka zavakanto sy kolontsaina manokana ary ireo rehetra ireo dia tsy maintsy mahazo alalana avy amin'ny fiadidiana ny tanàna hatrany. Tahotra no dikan'izany ary nivoitra izany raha tsy ny Ben'ny tanàna notendrena no nanasonia ity fanapahan-kevitra ity fa ny tale misahana ny zavakanto sy ny tanora ao amin'ny kaominina. Efa raiki-tapisaka eo amin'ny Malagasy eto Antananarivo aloha ny fanaovana ny tolona ho isan'andro afa-tsy ny alahady sy ny andro fety, koa mazava loatra fa toy ny fanapahan-kevitra tsy misy dikany fa entina hilazana fanaovana bodongerona fotsiny eo imason'ny hafa ny zavatra sahala amin'izao rehefa tsy voafaritra mialoha tsy misy fanovana antenantenany ny fepetra rehetra hanatontosana ny fanehoan-kevitra. Vao maika manome vahana ny hetsika ny fametrahana karazana hisatra atao tahaka itony. Mbola fahadisoan'izay nametraka azy indray.
Etsy ankilan'izany, velona ny menomenona any amin'ireo nitolona tsy nahazo anjara seza na aiza na aiza. Eo ohatra ny vondron'olona tsy fantatro loatra; fa asa na fantatr'ireo mpiara-mitolona aminy na tsia aloha. Mampiantso mpanao gazety mihitsy hilaza ny alahelony. Ny fitakiana nohenoina aloha dia ny fampiatoana ny asan'ny Ben'ny faritra rehetra nefa tsy misy voatendry aloha ny solony amin'izao fotoana izao fa vonjimaika ny lefitry ny teo aloha ihany no mandray ny andraikitr'izy ireo. Dia mihabetsaka mandrakariva noho izany ny fahabangan-toerana amin'izao fotoana izao. Dia nisy ihany koa ny filazana ho fampihavanana ny ambany tanàna rehetra, araka ny voalaza, ka mba hivondrona ry zareo fa tsy hanaiky hatao fitaovana politika hatrany. Teny amin'ny fiangonana katolika Antohomadinika (ND de Rosaire) ny toerana nolazaina hanaovana ny fampihavanana ary natao teo ambany fiarovan-dRtoa Nadine Ramaroson izany. Mitaky toerana ihany koa izy ireto noho ny fahatsapany fa ry zareo no vato nifaharan'ny tolona teo aloha. Azo noheverina moa fa nandamoka ihany ity fampihavanana ity satria tsy nanaiky izany velively ireo nanana havana maty na naratra. Ny nahatsikaiky ihany dia ny filazan-dry zareo solontena niteny tamin'ny haino aman-jery fa vitandry zareo ny mandrodana ary raha ilaina dia mbola vitany ihany koa ny manongana.
Fa aiza ho aiza ny fivoarana hita teo amin'ny tolona?
Efa re na novakian'ny mpiserasera ihany angamba fa efa mandeha izao ny telemada manampy isa ny radiomada. Ity radio ity moa dia olona iray ihany no mba re miteny ao aminy fa tsindraindray ihany no mba misy feombavy iray miteny. Tsy midika velively izany fa vitsy ry zareo no mamelona ny radio na tele mada fa ireo ihany no asaina miteny. Misy dia misy moa ny manakiana hoe maninona raha mba asiana fampidirana antso an-tsofindavitra ho fifanentanan'ny mpihaino saingy rehefa jerena akaiky dia tsy mety loatra ny manao izany. Azo ikarohana ny foibem-pandefasana ny onjam-peo sy sary manko ny antso an-tsofindavitra ka aleo ihany mitandrina ny amin'izany. Seha-pifaneraserana hafa no azo atao fa tsy tsara loatra aloha ny antso an-tsofindavitra amin'izao fotoana izao. Efa hita rahateo ny fivoaran'ny radio mada satria raha "mono" ny feon'ny radio hatramin'izay telo herinandro iverenany izany dia nivoatra ho "stereo" kosa izy nanomboka omaly talata 14 avrily 2009. Mazava loatra fa tsy misy dokambarotra ankoatra ny fanentanana ho eny an-kianja ho an'ireo haino aman-jery voatonona ireo.
Fivoarana hita ihany koa ny fielezan'ny karazan-gazety eny an-kianja fitolomana. Misy dia misy ny maka endrika gazety saingy hita ny ao anatiny fa fampielezan-kevitra amin'ny alalan'ny soratra sy sary ihany no ao anatiny, ny gazety "vaovao" no hita ho nivoaka tamina mpanonta matihanina, raha ny endriny no jerena (tsy nahazo aho fa tara lava), fa ny hafa maro kosa dia trakitra takelaka roa, anoloana sy ambadika amin'ny refin-taratasy A4 ihany sady mba mitady ny hanaovana dika mitovy aminy ho an'izay manana fahafahana manao izany sady manaparitaka azy ihany koa. Tahaka izany ny hitako fa tsy ahy tahaka ny "gazety" :"gazetin'i dada". Ireo rehetra ireo dia tsy misy andoavam-bola fa maimai-poana avokoa. Ity "gazety" nolazaiko farany ity dia nahasahy niseho an-tsary (tahaka ahy amin'ity bolongana ity) ny "tonia" ary ny mahavariana dia fantatro endrika tsara ranamana io nefa dia tsy mbola nifanena an-kainja mihitsy aloha izahay.
Ankoatra izay dia ady mafy ny handresen-dahatra mandrakariva ny fiaraha-monina iraisampirenena soloan'ny masoivoho tena mba tsy hanaiky velively ity fitondrana tetezamita ity. Miditra sehatra hafa mihitsy ny tolona satria iangaviana mba tsy hanome vola "noho ny lafiny mahaolona sy famonjena aina" mihitsy ihany koa ry zareo satria fantatra fa izay no paika ataon'ny Frantsay sy ny tetezamita amin'izao fotoana izao hanampiana ny fanjakana nalaina tamin-kery. Amanarivoarivo dôlara na Eorô hatrany manko ny vola azo amin'ireny nefa azo heverina fa tsy ho tonga any amin'izay kendrena hampiasana ny vola araka ny nangatahana azy akory ireny fanampiana ireny fa hampiodinana ny fandehan-draharaha sy hanomezana karama ny mpitondra fotsiny. Mijere tokoa isika fa toa nitombo vetivety teo ny fangataham-panampiana ho an'i Madagasikara ary mitady hahomby amin'ity paik'ady ity ny Frantsay indrindra indrindra, ry zareo manko no tena mikofoka mafy any amin'ny fikambanana iraisam-pirenena any. Mody sarotsaronana amin'ny fandalana ny mahaolona nefa hita fa hanampiana tosika ny mpanongam-panjakana fotsiny.
Dia ahoana ity hoe hiverina amin'ny Asabotsy ity i "dada" ity? tsy hitako loatra izay antony nitabatabana iny ankoatra ny famelombelomana indray ny tolona tsy hita mitombo tsy hita mihena io angaha. Mba nahateny aza ilay nikabary izany tamin'ity fotoana ity hoe: "raha sitrapon'Andriamanitra" saingy sarona tao anatin'ny horaka moa io fiteny io. Raha izaho manokana naleo napetraka tamin'ny fitenenana hoe "ho avy tsy ho ela" ihany ny teny satria karazana fanimbana tolona ihany ny fitenenana zavatra sahala amin'ireny izay lasa kobaka am-bava rehefa tsy tontosa. Ny tena manahirana manko, ary karazany nahatsapa tena ihany ny lehilahy nilaza mialoha hoe "aleo ho an'ny namana mpanao politika ny kabary fa izaho tsy havanana loatra amin'ireny", dia izy no ahiahiana indrindra ho mpanimba ny tolona hatrao anatiny. Ny fanentanana hafa tena ampirisihana ny mpitolona moa dia ny hoe ho avy ny solontenan'ny SADC hijery indray ny zavamisy aty ka aleo isika mifanentana hahitan'izy ireo maso antsika.
Dia aleo hatreo indray fa averiko indray: raha hametraka hevitra ianao dia soraty anaty vakiraoka (brouillon, bloc-notes na notepad) aloha tsy ho very ny zavatra tianao hosoratana; vita izay vao ankotrihinao (actualiser na reload current page) ny takelaka vao mandika (copy and paste) ny nosoratanao eo amin'ny fanehoan-kevitra ianao. Dia apetrakao ihany koa ny solon'anaranao ary averinao eo anila ny marikisa voasoratra eo amin'ny farany dia alefanao amin'izay ny hevitrao. Lava loatra manko ny lahatsoratra ka mety tsy ho tafapetraka tsara ny hevitrao na lasa mahazo ilay soratra hoe: "tsy mahazo alalana hijery" mahasosotra antsika rehetra iny "ianao".
Tonga tamiko teo ampamakiana ny Soratra Masina fanao isan-kalina ato an-trano ity abosako ity. Iarahantsika rehetra mahalala fa mandia Paska isika ary eo amin'ny kristiana ny Paska dia mitory ny fitsanganan'i Jesoa Kristy tamin'ny maty rehefa novonoina noho ny helotsika izy ho fanavotana antsika mpanota. Fototra iorenan'ny finoana kristiana izany fa tsy mitaky fanaporofoana sintifika tsy akory. Tsoriko mialoha fa tamin'ity taona ity aho no kamo indrindra nanatrika fotoam-pivavahana fa in-4 no tsaroako raha mpandeha kosa aho isaky ny tonga ny alahady. Ny alahady voalohan'ny taona, alahady fandraisana iray, mariazy vao notontosaina tamin'ity volana ity (nisy fandraisana koa) ary ny tamin'ny alakamisy masina, dia azonareo an-tsaina ihany koa fa tsy nankany ampiangonana aho tamin'ity alahady paska ity. Marihiko kosa fa nampianatra sekoly alahady matetika ihany aho na dia izany aza fa mody hatrany rehefa vita ny fampianarana.
Lasa ny saiko tamin'ny fotoana nitsanganan'i Jesoa tamin'ny maty (Nitsanganany ho velona indray) araka ny voalazan'ny "Soratra Masina". Nanao ahoana ny fihetseham-pon'ny mpianatra rehefa nahita ny Tompo izy ireo? Fihetseham-po telo no tena nisongadina: ny tahotra, ny fahagagana ary ny hafaliana. Nialoha izany dia nisy aloha ny tranga vitsivitsy nosoratana hampiorenana ny finoan'ny kristiana tamin'izany fotoana izany. Teo ireo vehivavy nihevitra ny hanosotra menaka manitra ny fatin'i Jesoa, fa tsy vita izany fombafomba izany noho ny hamehana. Tsy vita io fikasana hanaovana adidy amin'ny maty io satria zavatra hafa no niandry azy ireo, nisy olona (anjely) naniraka ireo vehivavy ireo hilaza amin'ny mpianatra (ny apôstôly indrindra indrindra) fa efa nitsangana tamin'ny maty ny Tompo, nisy ny nandositra ka tsy nilaza tamin'ny na iza na iza ny zaatra nitranga, nisy kosa ny nidodododo nankany amin'ny mpianatra tokoa... marihiko fa izay araka ny voasoratra ihany no lazaiko fa tsy mijery lafiny hafa velively aho eto. Tsy nino ireo mpianatra ireo rehefa nilazana, na raha amin'ny fitenintsika tia manafangaro fiteny dia hoe "tsy possible" izany hoy ny tenin'ny mpianatra. Nisy ihany koa ireo hafa niresahan'ny Tompo teny an-dalana hankany Emaosy ka tsy tonga saina raha tsy efa nanjavona indray ny Tompo. Fa ny tena azo nasongadina aloha araka ny famaky ao amin'ny Filazantsara dia ny vehivavy no nahita maso ny Tompo voalohany.
Noho ny fahakiviana lalina tao amin'ireo mpianatra ireo angaha dia lasa tsy ninoany izay rehetra nilaza tamin-dry zareo fa efa nitsangana tamin'ny maty ny Tompo, ny nampihomehy aza moa ny fitadiavana porofo, araka ny voasoratra dia ny fijerena ilay vata-mangatsiaka tany amin'ny nandevenana azy. Mazava loatra fa ny tsy fahitana ny faty tsy voatery hidika velively fa niala teo izy fa mety hidika ihany koa hoe noesorina teo amin'ny toerany ny faty na nangalarina ny faty. Nihazakazaka nankany amin'ny porofo tsy naharesy lahatra izany ny mpianatra fa tsy niankina velively tamin'ny filazan'ny namany nilaza ho nahita Azy. Be tamin'ny mpianatra (raha tsy izy rehetra mihitsy aza) no tsy nino izay filazan'ny namany fa i (Masindahy) Tomasy irery no toa asongadin'ny olona ho tsy nanana ilay finoana noho ny fahasahiany niteny hoe raha tsy tena mifandray mihitsy ny tananay tsy mino izay lazainareo aho angamba?
Fa rehefa nipoitra teo anivon'ny mpianatra amin'izay i Jesoa, nanao ahoana ny fihetsiky ny mpianatra? Angaha tonga dia nihorakoraka hoe "Haleloia! Haleloia!" ry zareo? Tsia, tahotra no voalohany indrindra tao anatin'izy ireo, dia izay vao hagagana miharo hafaliana! Mety ho nisy horaka tao anatin'izany hafaliana sy hagagana izany nefa mety ho tsy nahaloa-bava koa ireo olona ireo, fa tsy nosoratana aloha ny tahaka izay. Ny nosoratana dia hoe nisy ny niankohoka ary nisy ny tsy nahahetsika fa ny nasetrin'i Jesoa azy ireo kosa araka ny voasoratra dia ny nanome tsiny noho ny tsy finoana izay nolazain'ny namana aloha sy ny fanirahana azy ireo hanambara izany fitsanganana izany amin'ny hafa ihany koa. Fehiny, araka ny fijeriko azy; tsy tonga dia fetim-pifaliana isiana horakoraka be izany fotoana nitsanganan'ny Tompo sy nihaonany tamin'ny mpianatra izany fa fotoana mampangitakitaka mbola feno tsy fahatsiarovantsaina tsara. Miandry fotoana vitsivitsy vao resy lahatra tanteraka tamin'ny fitsanganany ireo mpianatra ireo, nefa tsy niara-nonina hita maso mivantana mandrakizay tamin'ny mpianatra ny Tompo fa niseho taminy matetika fotsiny... Araka ny finoana Kristiana moa dia ny Fanahiny izay mitoetra ao anatin'ny mpino no miara-dalana aminy aty aoriana.
Fa inona no ifandraisan'izany amin'ny tontolo eto Madagasikara amin'izao fotoana? Voalohany aloha, Ravalomanana tsy Jesoa velively ary tsy mety loatra noho ny finoana ny mampitovy ilay olona sy ilay Tena Olona. Ny toe-java-misy ankehitriny fotsiny no nampitodika ahy handinika tsara ny vanim-potoanan'ny nidinan'ny Zanak'Andriamanitra tety an-tany. Faharoa, aleo aho aloha hatory amin'izay fa mbola hifoha maraina hitsangatsangana fa dia mba mitsako fotsiny ny tsirairay.
Hita taratra mihitsy ny alakamisy masina 9 avrily 2009 fa manana ny lohany tsy azo ahodikodina mihitsy ireto vahoaka mitokona etsy Ambohijatovo ireto. Tsy afa-mibaiko azy mihitsy ny mpitarika hany ka tena sahirana mihitsy maminavina izay tena ao an-dohan'ny ireto olona ireto. Efa noheverina ihany omaly fa aroso aloha ny fotoana noho ny maha alakamisy masina ny fotoana indrindra saingy tsy tontosa izany fampandrosoana ny fotoana izany. Nahoana angaha?
Nisy ny rodobe notanterahin'ny vehivavy mpandala ny ara-dalàna miaraka amin'ny vadi-miaramila sy zandary ary polisy (aoka homarihina fa tsy tena maro ireo vadin'ny foloalindahy lazaina ireo fa ny vehivavy mpandala ny ara-dalàna no tena maro) hitetezana masoivoho samihafa eto Antananarivo saingy ny teny Andraharo, misy ny masoivohon'ny Firenena Mikambana ihany no tena naleha. Hitondra taratasy mitaky ny hamerenana ny ara-dalàna no atao amin'izany. Azo heverina fa lalan-davitra no vitan'ireto vehivavy ireto satria eo amin'ny tokotany malalaka ampitan'ny fiangonana Jesosy Mamonjy ny fotoana. Mahavariana ihany koa fa betsaka noho izay nampoizina ry zareo no nanatontosa ity rodobe ity. Betsaka ihany koa manko ny vehivavy no nieritreritra fa famoanoan-tena izany handeha hamakivaky tanàna izany indrindra fa be ny mpankahala te-hanendaka. Kanjo dia marina tokoa ilay ohabolana vaovao manao hoe ny mitabe tsy lanin'ny foza ary maro ny lehilahy no niaiky ity hetsika nataon'ny vehivavy ity ary nifanontany hoe ahoana kosa indray ny antsika lehilahy?
Tonga teny Andraharo, sadaikatra ny mpitandro ny filaminana satria vehivavy maro no manatrika ny tena. Olona milamina rahateo no mifanatrika amin'ny tena. Vehivavy mitafy akanjo fotsy ambony sy foloara fotsy rahateo ho mariky ny filaminana sy ny fandriampahalemana. Tsy mandeha irery koa ireo olona ireo fa misy manara-maso ary ny mpanao gazety koa tsy ambakan'izany. Tsy maintsy naterina tany ambaravaran'ny masoivoho ihany ny solontena na ny mpitondra tenin'ireto vehivavy ireto, tsy misy tsy vitan'ny fifampiresahana tokoa! dia raikitra indray ny dia hizotra ho eny amin'ny kianjan'Ambohijatovo. Dia niniana natao ny nandalo ny kianjan'ny 13 mey fa tsy nisy ny nanakatsakana ary dia nijery fotsiny ireo nahiana hanao fanakorontanana. Tsy nisy intsony ve ny vola nanakaramana ireo mpiambina ny kianjan'ny 13 mey amin'ny fomba rehetra, sa noho ireto mandalo ireto vehivavy miara-dia no tsy nikasihana azy ireo? Horakora-pifaliana tsy nisy tahaka izany moa no nandraisan'ny teny amin'ny kianjan'Ambohijatovo ireto vehivavy maherifo ireto ary na ny fanamafisam-peo aza dia takona tanteraka manoloana izany horaka tsy nifandrenesana nandritra ny minitra vitsivitsy izany. Efa ho amin'ny iray ora nokasaina hamaranana ny fotoana no nahatongavan'ireto vehivavy ireto sy hanombohan'ny fotoana amin'izay.
Nandritra izany fotoana izany kosa dia tsy nanaiky ny hanombohan'ny fotoana mihitsy ny olona niatrika teto Ambohijatovo raha tsy tonga aloha ireto vehivavy mandala ny ara-dalàna ireto. Saiky hatomboka tamin'ny ora nolazaina fa tsy neken'ny olona mihitsy, nanandrana hanomboka indray ora iray taty aoriana fa mbola fandavana mavaivay no nisetra ny mpitarika. Voatery nionona tamin'ny fanentanana madinidinika ny mpitarika efa vaka dia vaka... Midika izany fihetsika izany amiko fa saro-piaro amin'ny fiaraha-mientana ireto olona mitokona ireto ary heveriny ho adidy masina no nataon'ny vehivavy maherifo ka tsy mety kosa raha antenatenam-potoana vao miditra ry zareo ka hisy ny zavatra tsy ho arany. Feno hipoka toy ny tamin'ny nahamaro isa azy indrindra hatramin'izay indray ny kianjan'Ambohijatovo androany, farafaharatsiny nitovy isa tamin'ireo tonga tamin'ny 28 marsa 2009. Nandeha avy eo ny Hiram-pirenena andininy telo sy ny Madagasikara tanindrazanay andininy telo (miaraka amin'ny totohondry mivonkona miaramisandratra sy miaramidina toy ny manao famindra miaraka) ary ny fotoam-pivavahana izay tena voahaja tokoa (tsy nisy nisiotsioka na niresadresaka loatra). Ary dia nandeha ny kabary vitsivitsy izay nandehanan'ny antso am-pinday tampoka nataon'ny filoham-pirenena Marc Ravalomanana nankasitraka ihany koa ny nataon'ny vehivavy tamin'ity alakamisy masina ity.
Hitamberina kely ny tamin'ny andro avy orana indray aho nefa dia mbola niatrika teto Ambohijatovo ihany ny olona. Be dia be tokoa ny elo ary dia nisy ihany koa ny fihetsika nahafinaritra nanaovana ny elo. Teo aloha ny nahofahofa toy ny fanao tamin'ny tanana ihany ary teo ihany koa fiarahamanodina ny elo toy ny tandrimo hany ka toy ny manao fety anaty orana izany avokoa ny olona. Tsy nampoizina ihany koa ny fahamaroan'ny olona tamin'iny fotoana iny ary izay no mety nandrisika ireto olona ireto ho avy maro ihany koa io alakamisy io. Ireo dia efa ampy ilazana fa na tsy misy aza ny mpitarika dia mahafantatra tsara ny ataony ny olona vory eto ary mahafantatra ihany koa ny tanjona nokendreny.
Tena nandrasan'ny maro ny fanendrena praiminisitra vaovao nefa moa dia iaraha-mahalala fa tsy nisy izany fanendrena izany. Nanao fampanantenana poak'aty ve ny mpitarika sa inona no nahatonga ny fanendrena tsy ho tontosa indray? Vakio indray mandeha izay nosoratako tamin'ny farany fa hoy aho hoe: "Ny dingana sarotra manaraka dia ny fanendrena izay ho praiminisitra, voakabary teny Ambohijatovo, fa hataon'ny filoha Ravalomanana amin'ity herinandro ity rehefa tsy hisy ny dinika eo amin'ny roa tonta". Soa ihany fa efa nosoratako ary dia avoitrako mazava tsara ny soratra manao hoe "rehefa tsy hisy ny dinika eo amin'ny roa tonta". Eo no nisy tsy fahaizan'ny mpitarika niteny tamin'ny alakamisy masina, tsy hainy ny nampitamberina an-tsain'ny olona fa rehefa tsy misy ny dinika vao hatsagana ny praiminisitra vaovao, noho izany tokony hisy lanjany tsara ny tenin'ny mpitondra tenin'ny TIM hoe: "nanaiky hifampidinika ny ankilany". Efa voalaza tsara manko fa hitohy ny fifampidinihana eo amin'ny roa tonta ny Zoma 10 avrily 2009, noho izany tsy dia mahamaika indray ny hanendrena izany praiminisitry ny governemanta mandala ny ara-dalàna izany. Izay no fihevitry ny mpitarika ny hetsika amin'izao fotoana izao nefa mba tsara ihany ny hahalalan'ny mpitarika ny resaka sy teny ataon'ny olo-tsotra mpanaraka ity tolona hamerenana ny ara-dalàna hanjaka eto amin'ny firenena ity.
Eo amin'ny olona amin'ny ankapobeny dia heveriny fa fahadisoana ny mifampiraharaha amin'ny mpandrobam-pahefana sy mpampihorohoro. Efa izay ny fahadisoana nahazo ny filoha dia toa ikirizana ihany ny hanaovana fifampiraharahana. Tsotra ny takian'ny olona. Miverina amin'ny toerany ny andrim-panjakana nofoanana tamin'ity lazaina fa "tetezamita" ity, indrindra fa ny fahefan'ny filoham-pirenena izay nofidiam-bahoaka tamin'ny alalan'ny fifidianana. Tsy zakan'ny olona mihitsy ny mieritreritra hoe ho fanao rehefa misy ny tsy mankasitraka izay ataon'ny mpitondra ny mampiasa hery hanonganam-panjakana ka manitsakitsaka ankitsirano ny zon'ny mpifidy manerana ny nosy. Tsy te-hahalala ny olona fa izay ihany ny azy no takiany ary vonona ny hiaro ny tarigetrany ireo olona ireo ho anatra ho an'izay mitady hieritreritra fanonganam-panjakana eto Madagasikara any aoriana any. Izaho manokana dia mahita fa fisainana tena demaokratika mihitsy izany fomba fisainana izany ary mety tsy nampoizin'ny mpahay politika maro nihevitra ny hitondra ny vahoaka amin'ny sangany.
Dia ahoana indray ny amin'i Tabera Randriamanantsoa nolazaina fa nantsoin'ny filoham-pirenena ho praiminisitra. Tao amin'ny vaovao Tvplus ihany moa izy ity no tena nasongadina. Nilaza moa io lehilahy io fa tsy Ravalomanana mivantana no niantso azy fa ny mpitarika ny tolona teny amin'ny kianjan'ny demaokrasia no nifampiresaka taminy, nametraka fepetra izy fa mbola miandry ny faneken'ny filoha Ratsiraka sy ny filoha Zafy vao mety hiditra amin'izany ary tsy maintsy mitoetra ho PHAT ihany i Andry Rajoelina. Mbola vao resaka no natao nefa dia natatatata sahady ho karazana fanakorontanana ny sain'ny olona, ataon'ny tvplus, araka ny fijeriko azy.
Izay indray aloha no voasoratra, fa azo lazaina fa efa voarain'ny mpitarika ihany ny hafatra fa fepetra tsy azo ihodivirana ny famerenana ny ara-dalàna sy ny andrim-panjakana eken'ny lalàna vao mety hizotra ny fifampiresahana. Voamariko ihany koa fa tsy tena tsy azo ifampiresahana ny amin'ny hijanonan'ny HAT ny olona fa ny ara-dalàna mijoro indray ihany no tena takian'ny olona.
Misy ny manoratra any ho any hoe: "tsy vahaolana ny mikiry biby!" (le jusqu'au boutisme n'est pas une solution). Misy ny mamerimberina mandrakariva any amin'ny fampielezam-peo milaza ho mpanao famakafakana politika sy toe-karena ary sosialy any fa efa mihamilamina sy mihamiverina amin'ny laoniny ny fiainana andavanandron'olona. Lazainy fa toerana vitsivitsy kely tsy dia manao ahoana sisa no mbola miezaka ny manakorontana ny toe-draharaha eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Minia mijery ivelany araka izay azo atao izy ao anatin'izany famakafakana izany fa ny iniany tsy jerena dia toerana manan-danja eo amin'ny lafiny politika sy sosialy indrindra ireo toerana lazainy fa vitsy tsy dia manao ahoana ireo. Ny fivezivezen'ny olona eny an-dalana mihamaro sy ny fitohanan'ny fiarakodia manerana an'Antananarivo, izay lasa voninahitra indray fa tsy henatra noho ny tsy fahaiza-mandamina sy tsy fahaiza-mitsinjo ny fandaminana ny fifamoivoizana, no tiana asongadina mandrakariva. Minia tsy mijery izay any an-tranon'ny olona any izy mamelabelatra izay tiany tenenina. Izaho koa etsy andanin'izany tsy afaka mihambo ho mahalala izay any an-tokatranon'ny olona tsirairay any fa dia tery hilaza izay fantatro kosa.
Ny asanay mpiray tampo... mihapotika avokoa!
Tsy nahazo alalana tamin'ny rahalahiko aho manoratra izao zavatra izao. Telo mirahalahy izahay no mpiray tampo, tsy manana anabavy. Samy nanana ny asanay avokoa izahay. Tsy misy itovizany avokoa ireo asanay ireo ary samy manana ny lehibeny ihany koa. Ny iray dia (cadre) miasa amina orinasa malagasy manana ny lazany (efa hotononina hoe nanana ny lazany atsy ho atsy raha tsy misy ny fiovana). Ny vadiny dia niasa tamina orinasa frantsay manana ny lazany eto Madagasikara saingy niala roa taona lasa izay noho ny karazam-paneriterena isan-karazany sy noho ny karama kely loatra indrindra indrindra (manontany izay Malagasy rehetra miasa amina frantsay eto Madagasikara aho, mba manao ahoana tokoa ny karamanao raha miohatra amin'ny andraikitra sahaninao?) ... ampy namelomana ihany manko ny karaman'ny lahy fa mivadika moa ny tantara ankehitriny... Ny iray hafa kosa indray (cadre) miasa amina tetikasa eto Madagasikara, mpitaintaina isaky ny faran'ny taona fa mety ho voaroaka noho ny vokatra mety tsy hahafa-po araka ny fijerin'ny lehibe azy. Noho ny toe-draharaha politika misy amin'izao fotoana izao dia tapaka tarangana ny famatsiam-bola ho amin'izany tetikasa izany. Nitsahatra izany ny asany amin'izao fotoana izao ary tsy fantany intsony izay mety ho avin'ny tetikasa sy ny ho avin'ny fiainany, tsy miasa intsony izy amin'izao fotoana izao. Any ivelan'Antananarivo avokoa ireo rahalahiko roa ireo no miasa sy monina. Ary izaho kosa mba manao ahoana?
Ianareo mpamaky dia mahafantatra tsara fa tena tsy tiako velively ny milaza ny mombamomba ny asako ary tsy tokony atao velively ihany koa aza izany. Mampisy olana eo amin'ny mpiara-miasa sy ny mpampiasa manko izany toe-javatra izany ( ary mety hisy fiantraikany amin'ny mety ho asako rahampitso ihany koa) , ny tena loza dia efa nampiseho ny sariko aho ka mety misy ihany koa ny mahafantatra hoe aiza moa aho no miasa. Halohalika anefa ny ranombary hoy ny fitenenana izay, tsy fantatro intsony izay hitranga rahampitso. Koa raisiko ho andraikitro manontolo ny zavatra soratako etoana. Miasa amina orinasa frantsay aho, lazaina hoe (cadre) saingy anarany fotsiny aho (azo hanambakana amin'ny ora iasana nefa tsy handraisana "ora fanampiny") . Amin'izao fotoana izao dia mbola mihazohazo eo ambony hatokay ny antsoina hoe "chômage technique", fa efa mifandimby maka "congé" avokoa moa izahay amin'izao fotoana izao mandrapahalanin'ny zonay amin'io zavatra iray io, tapitra izay dia tonga ny "tsy fisian'asa" ary dia tsy mandray karama araka ny andro tsy iasana mazava loatra ary mety hiafara amin'ny "fandroahana tanteraka" rehefa avy eo. Ao ambadik'izany rehetra izany dia voatery hiasa mafy ny rehetra raha tsy te-ho voaroaka, dia mety ho adino tsikelikely ihany koa ny zon'ny mpiasa (sanatriavina). Azo lazaina ihany koa eto fa mihozongozona ny asako amin'izao fotoana izao. Dia raha sanatria moa izany...? nefa dia lazaina fa ny (fitondram-panjakana) frantsay no ao ambadiky ny fanonganam-panjakana nisy teto Madagasikara sy miezaka mafy mba haneken'izao tontolo izao ny "tetezamita" ankehitriny, izany hoe ny orinasa frantsay no hahazo vahana sy tombony indrindra mandritra izany fotoana izany farafahakeliny.
Ny azo lazaina ho tigetranay teo amin'ny fiainana
Efa nosoratako ihany tany aloha tany fa tsy mba nanofinofy izay hivoaka any ivelan'i Madagasikara mihitsy izahay telo mirahalahy ireo. Tsy fantatro loatra ny anton'izany fa tsy mba nampitsiriritra anay mihitsy izany hivoaka an'i Madagasikara izany, ary tsy nihevitra velively ny any ivelan'i Madagasikara ho paradisa izahay, noho ny fitaizana angamba. Ny mety ho tsy zakanay ihany koa dia ny fanandratana ny teny frantsay ho ambony indrindra, koa na tsy mahay na inona na inona aza nefa mahay teny frantsay dia izay no atao hoe mahay. Nampianarina teny frantsay manokana mihitsy anefa izahay telo mirahalahy ary tahaka ny mihaino teny Malagasy ihany ny hihainoanay teny frantsay amin'ny ankapobeny. Nefa dia karazana fahafinaretana ho anay mihitsy izany fandaharana niresaka Madagasikara tamin'ny fahitalavitra izany taloha. Andeha ataonay hoe faharesen-dahatra tao anatinay ny fahitana fa eto amin'ity Madagasikara ity ihany no tena ahitana zavatra maro mahafinaritra.
Etsy ankilan'izany ihany koa, tsy nampazoto anay velively izany hiasa amin'ny fanjakana izany na dia nandresy lahatra anay matetika aza ny rainay, any manko azo antoka ny karama sy ny retirety. Asa! Ahoana koa angaha ny anton'izany? Izy mivady ray aman-dreninay dia samy mpiasam-panjakana avokoa, mpiasam-panjakana niasa amin-joto fa tsy mba irony nanao hoe telopolo andro ny iray volana irony. Renay matetika fahakely ny menomenona ny afera maizina ataon'olona sasany, halatra mivantana amina miliara, nefa dia afaka eny amin'ny fitsarana hatrany rehefa toriana sady misy fanampiny hoe tsy maintsy averina amin'ny asany ary omena azy avokoa ny karama sy ny tambin-karama rehetra izay tsy mbola azony fa fotoana nampigadra azy ireny. Mety hialanay amin'izany fositra mety hiteraka lonilony izany angamba no tena nandrisika anay tsy te-hiditra ho mpiasam-panjakana mihitsy... Nefa amin'izao fotoana izao toa iniana ampanjakaina miharihary eto amin'ny firenena izany gaboraraka izany ary tadiavina tsinontsinoavina ny lanjan'ny asa sy ny fahazotoana miasa, fa ny mangalatra sy ny manendaka ary ny mandroba no fomba mora sy tsotra indrindra hampanakarena, ary ny mpanao izany no ampanjakaina eo amin'ny fiainana andavanandro!
Raha ireo no tantaraiko aminao, tsapanao ve fa nahazo tombontsoa izahay nandritra ny fotoana nitondran-dRavalomanana? Koa raha andeha ihany atao hoe izany, toa ny antom-pivelomanay mihitsy no potehina amin'izao fotoana izao? Mba azonareo eritreretina ve ny fiantraikan'izany hoe niasa izahay teo, nefa samy tsy hanana asa avokoa (100%) rehefa avy eo (izaho irery sisa nefa efa ambivitra ihany koa!)? Dia tahaka ny ahoana araka ny fijerinareo ny mety ho fihevitray raha mahita soratra manao hoe "tsy vahaolana ny mikiry biby!" (le jusqu'au boutisme n'est pas une solution) izahay? Azonareo vinaniana ve ny zavatra mety ho vitako rehefa tonga ilay sanatria? Noho izany, raha mandray anjara mavitrika amin'ny fihetsiketsehana aho (terena haka congé tsinona) dia ny hamerenana ny hasin'ny asa sy ny ezaka ataon'ny tsirairay no anton'izany fa tsy ny halatra no ampanjakaina eto amin'ny firenena. Raha mandray anjara mavitrika amin'ny fihetsiketsehana aho, noho ny tsy fanekeko na oviana na oviana ny fanitsakitsahana zoko tamin'ny fifidianana ary tsy hampazoto hifidy mihitsy raha toa ka tafatombina izao fitondrana nangalarina mivantana izao satria ho zary fanao eto amin'ny firenena. Izay tian'ny firenena hafa atao eto Madagasikara ihany ve izany no tsy maintsy tanterahina? Izany hoe miverina ho zanatany izany i Madagasikara! Fitaovana lehibe nampanjanahana an'i Madagasikara dia ny Malagasy ihany ary ny lohalaharana amin'izany dia ny avara-pianarana mihitsy... indrisy, ary ahiako ho mizaka ny zom-pirenena frantsay avokoa ireo rehetra ireo.
Dia hanaiky lembenana ary ve?
Mety hisy aloha aminareo mpamaky ny hieritreritra hoe, mafy toy izany ve dia nahoana no mbola afaka mivoivoy amin'ny aterineto ihany? Efa nambarako hatrany fa ny lesoka lehibe eo amin'ny mpitolona hiverenan'ny "ara-dalàna" dia ny tsy nahaizana nifehy ny fifandraisana sy ny serasera ary anatin'izany ny aterineto, raha mbola manana izay kely anananako aho ka ahafahako mitolona izany dia ataoko soa aman-tsara, raha sanatria tonga ny tsy fidiny tsy afaka mivoivoy intsony akory atao fa efa karazan'ny resy tanteraka izany. Sao koa misy mieritreritra fa mandray vola aho mamelona ity bolongana ity? Eto no maharesy lahatra ahy amin'ny fandraisako anjara amin'ny famerenana ny ara-dalàna ka dia ikirizako hatrany raha mbola azoko atao ihany koa. Eto ihany koa aho no miteny tsy misorona ho an'ny hafa rehetra! Ataoko fa tsapanareo amin'ny gazety ihany ny fivakisana efa nolazaiko teto mialoha ny nivoahan'ireo gazety ireo. Manao arofanina aho raha manoratra ireny fa tsy voatery hoe manoratra noho ny fahakiviana!
Ny ampaham-piainanay ihany no notantaraiko anareo teo, fa mba manao ahoana avokoa ny fiainan'ireo manao fihetsiketsehana amin'izao fotoana izao ireo? Fa inona ny tombotsoa azonay tamin-dRavalomanana raha lazaina fa nangoniny ho azy samirery ny tombotsoa teto Madagasikara? Raha nangoniny ho azy samirery anie ny tombotsoa dia mba tsy nahazo tombotsoa ihany koa izahay e! Ny hita aza dia nivadika tamin-dRavalomanana avokoa ny mety ho nahazo tombotsoa taminy rehetra nefa very teny antenantenany teny izany tombotsoa izany. Koa nahoana moa izahay no tsy mba nivadika tahaka ireny very tombotsoa ireny? Ny antony hitolomanay tsy hamerina an-dRavalomanana amin'ny maha-Ravalomanana azy loatra (izay aloha no hitako amin'ny ankamaroanay) eo amin'ny toeran'ny filohan'ny Repoblika loatra fa ny hamerenena ny hasin'ny fiandrianam-pirenena nohosihosen'ny vola sy ny famerenana sata repoblikana navadiky ny miaramila tena mpamadika ny tanindrazana tsotra izao noho ny tombotsoa frantsay ary ny hanajana ny lanjan'ny demaokrasia nataonay tamin'ny alalan'ny latsa-bato fanao amin'ny alalan'ny fifidianana. Koa diso hevitra izay mihevitra fa hihena tsikelikely ny mpanao fihetsiketsehana satria "tsy misy intsony ny vola hamatsiana ny tolona", tsy nisy nandray vola noho ny fandraisana anjara amin'ny fihetsiketsehana mihitsy ireo olona ireo, fa ny herisetra mihatra amin'izy ireo isan'andro ihany no mety hampihemotra azy, saingy mihemotra amin'ny fandraisana anjara hita maso fotsiny izy fa mety tsy ho zakanao kosa ny fanapahan-kevitra mety ho vitany rehefa avy eo. Aza maniry ny hahalala izany fanapahan-kevitra izany velively anefa!
Manao ahoana ny dingana manaraka?
Voatery nilaza tamin'ny kabariny Atoa Tata Ambroise Ravonison fa tsy mivakivaky velively ny hetsika atao amin'izao fotoana izao. Mampiahiahy be ihany anefa ny zavatra ataony indrindra fa ny fiantsoana mpanao gazety manokana ataony amin'ny alalan'ny CSD_M (Comité Supérieur de la Démocratie à Madagascar). Azo heverina manko fa izy no manana vola nafafy be indrindra amin'ity tolona ity, mieritreritra ny fifidianana ho avy angaha izy! Tokony hieritreritra izy ny tsy hisehoseho be loatra fa manjary manimba ny tolona. Manahirana ahy ihany koa ny fitatatatany sahady ny zavatra tsy mbola tokony havoaka akory toy ny fialzana fa efa an-dalana ny filoha Ravalomanana. Tahaka ny manome sopapa ny miaramila izy hoe miasà ianareo miaramila sao tonga tokoa ny "Dada"n-dry zalahy ireto. Mba mahalala tsiambaratelo ihany koa anie izahay nefa izany tsy ihazakazahana holazaina mihitsy toa anambarana amin'ny besinimaro fa akaiky an'i "Dada" anie aho e! Sa natao hampitaintaina ny miaramilan'ny Capsat no anaovana ireny fanmbarana ireny? Mba heno ihany manko fa vao nosimbain'ny miaramila fatratra ny lalan'ny (piste) seranana fidinana sy fialan'ny fiaramanidina ao Antsirabe eo an-dalam-panamboarana io saingy raisiko ho tsaho ihany aloha izany.
Ny dingana sarotra manaraka dia ny fanendrena izay ho praiminisitra, voakabary teny Ambohijatovo, fa hataon'ny filoha Ravalomanana amin'ity herinandro ity rehefa tsy hisy ny dinika eo amin'ny roa tonta. Amin'ity fotoana ity dia tsy maintsy mametraka ny fifandanjam-paritra ihany koa ny filoha Ravalomanana fa tsy azony atao intsony ny manendry olona avy eto afovoantany. Tsy azony atao intsony ihany koa ny manendry olona efa hita fa "nivadika" taminy. Mora sarotra ny mitady olona avy any anindra-tany hotendreny amin'izany toeran'ny praiminisitra izany. Mora raha toa ka fantatra fa tsy mbola nivadika taminy izany olona izany, sarotra kosa raha toa ka efa mivadika aminy na matahotra ny handray andraikitra kosa izany olona izany... eto manko dia tsy mbola fantatra mihitsy ny ho avy politikan'izay hotendreny ho praiminisitra izay. Mety hisy ny hanana soso-kevitra amin'ny olona tokony hotendreny fa ny hitako aloha izao, raha mbola tsy nivadika izy dia Atoa Mahafaritsy Samuel, ilay nasolo an'i Lahiniriko Jean. Asa ianareo mpamaky,iza no heverina fa tokony ho praiminisitra?
Avelao hirehareha foana eo!
Hiresaka zavatra hafa indray aho. Efa niarahan'ny rehetra namaky angamba ny vaovao nilaza fa nisy miaramilan'ny praiminisitra voatifitry ny zandary tao Mahitsy tao. Tsy nanafina ny fitaovam-piadiany izy na dia efa tsy nanao fanamiana intsony aza (naderadera aza!) ary fandikana ny fifampifehezana eo amin'ny samy miaramila sahady izany. Manaraka izany dia tsy niraharaha ny sakana nataon'ny zandary tany an-toerana ihany koa, ny lalany ihany no notohizany. Porofo manambara ny fanjakazakany eto amin'ny firenena izany fihetsika nataony izany. Marika ihany koa hampitana amin'ny olona ny fihoaram-pefy ataon'izy ireo. Ny ahy moa lasa lavitra dia lavitra mihitsy ny saiko hieritreritra fa saika "hanao mission" indray ry zalahy miaraka amin'ny pick up mahazatra (nahamarika aho fa betsaka amin'ny fiaran-dry zalahy no tsy mipetaka ny laharan'ny fiara entiny).
Zavatra hafa ihany koa ny fandrahonana nahazo ny mpiasan'ny SAF FJKM nataon'ny miaramila hatrany, noho ny fanadihadiana ny loharanombolan'ity Sampan'Asa Fampandrosoana tantanin'ny FJKM ity. Asa hanao ahoana re ny mety ho fiantraikan'ny raharaha raha toa ka ny Akamasoan'i Pere Pedro no anaovan'ny miaramila toy izany? saingy tsy hisy izany satria manohana ny fitondrana tetezamita ry zareo! Tsy anjaran'ny miaramila mihitsy ny manao izany fanadihadiana izany e! Fa inona moa no tena kendren'ireto miaramila ireto? Ny hahalao monina izay tsy mifanaraka amin'ny heviny sy ny tadiaviny. Tetika hialan'ny QMM ireny mody fisavana ny orinasa manontolo sy ny entana rehetra tany Faradofay ireny. Efa andala-piasana manko izy ity ka tian'ny Frantsay horombahina amin'izay. Sotasota hanaovana izay hikatonan'ny tiko ireny fisavana ny fiaran'ny tiko noahiahina ho mitondra fitaovam-piadiana mahery vaika ireny (fa noho ny zavatra nokitikitihan'ny saofera tao anaty fiara tao dia lasa nivadika glace ny basy? Eisy aho hoe e). Ary fanenjehana mivantana ny FJKM ny fisavana ny entana sy ny fanadihadiana ny fihavian'ny vola hamelomana ny SAF FJKM.
Efa mba renay ihany koa fa efa nalaina ny vary sy ny zavatra hafa any amin'ny birao misahana ny loza voajanahary (toy ny rivodoza) satria manko efa hifarana ihany izany fotoanan'ny rivodoza izany kanjo moa dia indro tonga tampoka i Jade... Hisy ve ny sakafo fanampiana izay mety ho tra-boina amin'ity rivodoza ity? Efa mba renay ihany koa ny fakana ny varin'ny voafonja (vary nambolen'ny voafonja) mba hohaniny tahaka ny any amin'ny faritra boeny, saingy mbola ambany zo noho ireto mitady hovelomim-potsiny ireto moa ny voafonja ka dia adino teo ny mba fisasaran'ny hafa. Mba nosainina ve fa mety haharesy lahatra ireto voafonja ireto indray izany zaatra mihatra aminy izany ka hiheverany hoe aleo ihany mangalatra raha izany fa izay mba nisasarana ity toa alaina aminay ihany koa? Na izany aza aloha, aleo hisokatra ny fanadihadiana fa mba manome sopapa ny mpanao gazety izahay raha mahasahy miditra lalina ry zareo. Efa lava loatra ihany koa izany lahatsoratra izany fa aleo indray amin'ny manaraka. Averiko indray: raha hametraka hevitra ianao dia soraty vakiraoka (brouillon) aloha izay tianao ampitaina dia ankotriho (actualiser) ny lahatsoratra vao apetakao ny solon'anarana sy ny hafatra ary averinao ny marika angatahin'ny authimage.
Ahitan-javatra mihitsy ny toe-javatra amin'izao fotoana izao. Tsy maintsy ho gaga daholo ihany izay nahita ny filohan'ny Antenimieran-doholona teo aloha lasa masoivoho any Suisse amin'izao fotoana izao, Atoa Rajemison Rakotomaharo, nanatrika ny fihaonam-be karakarain'ny fitondrana tetezamita afak'omaly sy omaly zoma 3 avrily 2009. Tena nanana fahasosorana anaty tokoa ve matoa mahavita miseho vahoaka tahaka ireny? Tsy lazaina intsony ny an'i Zenaide Ramampy anisan'ny birao foiben'ny TIM ihany koa. Raha ny fijery azy amin'izao fotoana izao dia vita tokoa ny tantaran'ny TIM. Antoko hafa indray angamba no hijoro raha hisy izany fa tsy nety mihitsy ny rafitr'ilay teo raha izao zava-mitranga ankehitriny izao no tarafina. Izaho koa moa efa nahita fa tsy demaokratika mihitsy iny antoko TIM iny. Efa hitako hatrany ampiandohana sahady manko fa misy ny vondron'olona tsy afaka hofidiana na oviana na oviana fa izay tapaky ny any amin'ny foibe ihany no tena izy ary izay fepetra izay no tsy nidirako tao amin'io antoko io mihitsy. Dia mety ho gaga ihany koa angamba ny mpamaky manaohoe ary toa mihamivadika tsikelikely koa i jentilisa izany? Tsia tompoko! Manana ny hevitro aho ka mijoro hatrany amin'izao hevitra nandresy lahatra ahy izay.
Hatrizay dia heverina fa ny eto Antananarivo sy Antsirabe, ary ny vao tsy ela akory izay no nanampy koa i Ambatondrazaka ihany no misy mpanao fihetsiketsehana mitsipaka ity tetezamita ity. Aoka anefa holazaina fa maro ihany koa ny avy any amin'ny faritra no te-haneho izany heviny manohitra ny fitondrana nangalarina izany saingy, voalohany miandry mpitarika izy ireny; faharoa, mba nisy ny natao hitarika tahaka ny tany Moramanga, saingy noho ny fandrahonana azo avy amin'ny mpanohana ny tetezamita dia nihemotra, fa tsy tia gidragidra loatra moa ny olona amin'ny ankapobeny. Ny mpamadika ihany koa moa efa maro dia maro, ka tsy fantatra intsony na entin'ny fo fotsiny na efa paika tafapetraka hatry ny ela no atrehina. Ny olona fanta-bahoaka fotsiny no hitan'ny rehetra, fa misy dia misy ny te-hanakorontana fotsiny izao ny hetsika fanoherana ny tetezamita, ary ao niainana indrindra izany nandritra ny fanomanana io fikaonandoha nokarakaraina teny amin'ny Carlton tamin'ny alakamisy 2 avrily 2009 io. Marihina mazava tsara fa ny fotoam-panomanana no lazaiko eto fa tsy ny andro nandritra ny fikaonan-doha notontosaina ny 3 avrily 2009.
Raha mba nanana fotoana ihany aho ny alakamisy voalaza io dia nanapa-kevitra ny ho eny amin'ny Carlton. Tonga tany tokoa ny tena ny folakandro tokony ho tamin'ny efatra ora tany ho any. Vao teo amin'ny fiantsonan'ny fiara aho dia ny fiara roa an'ny polisim-pirenena avy hatrany no hitako. Zendana ihany aho, nihevitra avy hatrany moa aho fa mety ho efa nisy fisamborana tao, saingy diso izany fihevitro izany. Hitako hatraty ivelany ihany manko ireo olona mijorojoro sy mivorivory eo amin'ny rihana voalohany. Noho izany, nandroso aho, niditra ny varavarana, niakatra ny tohatra ary nandeha nankeo amin'ny mpandray olona handray anjara amin'ny fikaonan-doha karakarain'ny parlemantera. Mazava loatra fa efa voafandrika sy efa voazara avokoa ny fanasana. Efa tsy tafiditra intsony ny tena, sady hisolo tena an'iza ihany koa moa? ny hitati-baovao no tena masaka tao an-dohako fa tsy matanjaka loatra moa ny sampan'ny fifandraisana sy ny serasera amin'ity vondron'olona mitsipaka ny tetezamita ity. Dia lasa koa ny tena nihainohaino tamin'ny resaky ny olona amin'ny ankapobeny. Mazava loatra fa tsy afaka hilaza ny antsipirian-javatra mety hanohintohina ny hetsika aho. Matoa aho manoratra dia ho aro-fanina ho an'ny rehetra, hilaza fa vakivaky sahady ny tolona iaraha-manana.
Noho ity hetsika ity niainga tamin'ny olo-tsotra aloha voalohany indrindra dia olona samy manana ny heviny no mihaona sy mifampiresaka. Ny tanjona amin'ny ankapobeny dia mitovy ihany fa ny fomba hanatanterahana azy no tahaka ny tsy mba misy marimaritra iraisana loatra. Tsy mahagaga raha mipoitra sahady ny fisarahan-kevitra nefa ny tanjona ity mbola lavitra ihany. Ny maro amin'ny mpitarika amin'ny ankapobeny, resy lahatra amin'ny fanaovana ity fikaonan-doha hivoahana amin'ny krizy ity, avy eo mahita ny dingana manaraka irosoana. Misy ny mihevitra mafy ny fahafahana manao fihetsiketsehana eny amin'ny kianjan'ny 13 mey ihany, eo moa ny milaza fa tsy tokony ajanona mihitsy na ahoana na ahoana ity eto amin'ny kianjan'ny 13 mey ity. Eo ihany koa ny mametraka hoe maninona raha miainga hatreny Ambohijatovo indray? Fa ankoatra izay dia misy ireo mihevitra fa efa anaty ady isika koa tokony idirana tanteraka mihitsy izany ady izany. Ireo no mihevitra fa tsy tokony atahorana mihitsy izany miaramila izany. Milaza tsotra aho fa tsy mahafantatra izay antsipiriany tian-dry zalahy ahatongavana kosa. Mieritreritra aho fa mety ho avy amin-dry zareo ireto ny nahavita nitoraka grenady tany Ambohitsorohitra ny alin'ny alarobia hifoha alakamisy iny, ary mety ho ry zareo ihany koa no mbola nahavita ihany koa ny fanafihana alin'ny alakamisy hifoha zoma saingy tsy nahare ny akony afa-tsy tany amin'ny forum moov moa aho; tsy fantatro mazava loatra ihany koa na mbola Ambohitsorohitra ihany no notafihina na toeran-kafa indray. Raha ity vondrona farany lazaiko ity moa dia efa karazana 'ady anaty akata' mihitsy no efa idirany. Ny tanjona iraisan'ireo rehetra tsy mety mifanara-kevitra ireo dia ny hampisehoana hoe "tsy milamina velively eto Antananarivo".
Mety ho lasa eritreritra ihany angamba ianao hanao hoe: mety ho samy manana ny anjara asany fotsiny ireo olona ireo fa anaty fandrindrana fotsiny izany. Tsia! efa hita ho mifampisintasintaka araka ny heviny mihitsy ny mpitsipaka ny tetezamita. Taratr'izany fisarahan-kevitra izany ny zavatra saiky hatao omaly zoma: efa mba noheverina ihany fa rehefa misy ilay fikaonan-doha teny Anosy, dia nisy ny nikiry hoe tokony hasiana fihetsiketsehana hatrany eo amin'ny kianjan'ny 13 mey. Nekena tsy fidiny io hevitra io noho ny feo niha-niakatra... ary dia nolazaina fa ho fotoam-pivavahana hahatsiarovana ny maratra sy ny maty hatramin'izay no hamoriana ny olona. Efa azontsika vinaniana amin'izany ny fisamatsamahana misy. Dia mbola azo tarafina ihany koa ny fotoana telo samihafa voalaza fa hanatontosana ny hetsika ny Sabotsy 4 avrily 2009. Misy ny milaza hamory olona eny Ambohijatovo satria eo no heverina ho azo antoka indrindra rehefa mivory nefa tsy misy fiantohana intsony raha vao miala eo an-toerana, eo ireo te-hifampigidraka amin'ny mpitandro ny filaminana sy ny mpandroba eo Analakely tsotra izao, fa ny narahin'ny besinimaro kokoa sy hany nolazaina tao amin'ny radio mada dia ny sit in hatao eny Andraharo manoloana ny biraon'ny Firenena Mikambana ary ny heviny moa dia hoe dingana hanairana ny Fiarahamonina Iraisam-pirenena no hatao fa tsy ny hanaiky halatsa-dra eny amin'ny 13 mey isan'andro.
Marihina fa SAMBANY indray teo amin'ny tantaran'i Madagasikara, taorian'ny tifitra nataon'ny FRS tamin'ny 13 mey 1972 no nahasahy nitifitra olona efa tafavory teo an-kianja (13 mey) ity ny mpitandro ny filaminana tamin'ny 2 avrily 2009. Tsy nanao izany Ratsiraka tamin'ny 1991 na dia nalaza aza fa mety hahavita izany ny RESEP. Tsy nanao izany ihany koa Ravalomanana na dia malaza ho mpanao didijadona aza, fa nahavita izany kosa i Andry Rajoelina satria tsy zakan'ny miaramila mihitsy ny mieritreritra ny mety hiverenan-dRavalomanana takian'ny mpanao fihetsiketsehana ankehitriny, noho no sazy fantany fa hiandry azy. Marihina kosa fa tsy milaza ny fanakanana olona tsy ahatongavana eny kosa aho. Ataoko fa efa saiky nanao izany fihetsika izany kosa ny mpitondra nifandimby rehetra teto. Marihina fa faritra roa no nokendren'ny zalahy tamin'io 2 avrily io; ny faritra iray teo afovoan'ny mpanao fihetsiketsehana efa tafapetraka amin'ny tany mihitsy; ny faritra iray kosa teny amin'ny mpanentana ka anisan'ny voa mafy ihany ny iray amin'ny mpanentana ny fihetsiketsehana hatramin'ny sabotsy 21 marsa 2009 lasa teo. Mazava loatra fa ny hamotika hatramin'ny fakany ny tolona no tanjona, ary tsy atao mahagaga raha nafangaron-dry zalahy potiby hiparitaka ny baomba tokony hakarenintsofina fotsiny sy handatsa-dranomaso fotsiny.
Hatry ny ela no nahitako fa toa niaina anaty tantara mahatsikaiky ny Malagasy hatramin'ny niandohan'ity taona ity. Ny nanahirana fotsiny dia noadinoiko hatrany ny nanasongadina izay lafiny mampihomehy izay. Ny fomba tsotra indrindra ahatsiarovana izany manko dia amin'ny alalan'ny fampitahana ny tolona teo aloha rehetra amin'ny tolona roa sosona natao tamin'ity taona 2009 ity. Omaly voalohany volana aprily aza moa hita indray izay lafiny mampihomehy izay eo anivon'ity fisiana faharatrana isan'andro ity. Vao maraina ny fanentanana tao amin'ny radio mada (izay marihina fa feo tsy fantatry ny olona intsony no tena manentana ao ankoatra ny famerimberenana ny tenin'ny filoha Ravalomanana ialohavana na ravahana ny hiram-panentanana tamin'ny 2001 sy ny "Madagasikara tanindrazanay" (Mdrm 1947) hatrany) milaza ny hahatongavana eny amin'ny kianjan'ny 13 mey avy hatrany, fa efa nahazo alalana tamin'ny prefet de police (mba mahagaga ihany), ary efa arovan'ny Emmonat ( vondrona efa tsy misy intsony amin'izao fotoana izao) koa ny mpanaraka ny ara-dalàna.Nihomehy anaty ihany aho nandre ilay fanentanana nefa azoko tsara ny tiana ahatongavana. Raha mahomby ny antso (ary izany no nitranga) dia tsara ny paika, fa raha tsia kosa dia lazaina tsotra hoe fetin'ny lainga no nanaovana ny fanentanana. Ny mpanohana ny ara-dalàna moa tsy te-hahalala izany fa fotoana fanararaotra izany antso izany hisehoana indray.
Hanao fampahatsiahiana kely indray aloha na dia izany aza. Ny Asabotsy 28 marsa 2009 dia natao ny fanentanana teo Ambohijatovo mba handehanan'ny rehetra hanatrika ny fotoam-pivavahana tontosain'ny fjkm ny alahady 29 marsa 2009, na dia fantatra aza fa tsy fjkm daholo akory ny mpanao fihetsiketsehana hamerenana ny ara-dalàna. Etsy ankilan'izany, maro tamin'ny mpivavaka amin'ny fjkm tsy mankasitraka ny hamerenana ny ara-dalàna no nilaza fa tsy hankeny Mahamasina mihitsy amin'io fotoana karakarain'ny foibe fjkm io. Etsy ankilan'izany, misimisy ihany koa ny tsy fjkm no nizotra ho any amin'ity fotoan-dehibe teny Mahamasina ity. Ny fihetsiky ny mpanatrika rehetra teny koa dia azo itarafana fa fisehoana endrika hafa ny tolona fotsiny iny teny Mahamasina iny. Noho izany, na dia tsy naseho aza ny lafiny politika tamin'ity fotoana ity dia nataon'ny olona ho hetsika politika ihany ilay izy. Toy ny nataon'ny jina sy ny panama tao anatin'ny mdrm taona 1947 ihany izany no nataon'ny mpanao fihetsiketsehana hamerenana ny ara-dalàna tamin'ny andron'ny alahady. Nandritra io fotoana io dia nisy ny fotoam-pivavahana iraisam-pinoana notontosaina teny Andohalo katediraly niaraka tamin'ny mpitondra tetezamita. Nobahanana avokoa ny lalana miakatra mankany rehetra, hatreny Ambohijatovo ka hatreny Ambohidahy (tsangambaton'ny firaisambe Afrikana). fa raha tarafina ny olona nanatrika teo Ambohijatovo tamin'io andro io dia azo itarafana fa efa tsy miova fa eo ho eo amin'ny 1500 eo hatrany ny manatrika ny fotoana tontosain'ny fitondrana tetezamita eto Antananarivo. Ny teny amin'ny fanokanana ny tsangambaton'ny 7 febroary 2009 teny amin'ny kianjan'ny 13 mey aza moa dia olona 50 no nanatontosa izany, ary endrika mpanendaka izany daholo no tena vory teo ankoatra an'i Alain Ramaroson sy Pierre Andrianantenaina. Indrisy moa fa tsy manana sary hanaporofoana izany aho.
Ny alatsinainy 30 marsa 2009 moa ireny iaraha-mahalala ireny fa fanendahana eran'Analakely tany amin'ny pavillons tany no nataon-dry zalahy rehefa tsy nidina nanaraka an'Analakely ny mpanao fihetsiketsehana hamerina ny ara-dalàna. Nihevitra avy hatrany moa ny rehetra fa solon-karama no anton'ireny fanendahana ataon'andian'olona mahatratra 20 ireny. Mazava loatra fa ireo no tena fanta-daza ho mpitolona mafana fo ao amin'ny TGV, ireo andian-jiolahy nivondrona noho ny toe-draharaha ireo izany lohalaharan'ny TGV izany. Izay rehetra somary fotsy fihodirana ka madiodio akanjo no endahina amin'izany ary todroina ho tim hatrany moa. Mazava loatra fa misy dia misy ny sorena amin'ny olo-tsotra mpanohana ny tgv satria olona fanta-daza loatra ao amin-dry zareo ihany no tena mpanohana sy mpanakarama ireto andian-jiolahy ireto.
Ny talata 31 marsa 2009, ny avy amin'ny gadra afaka indray no nahazo alalana hamory olona eo Ambohijatovo. Ny tanjona kendrena moa dia ny tsy hananan'ny mpanohana ny famerenana ny ara-dalàna toerana hivoriana intsony. Noho ny fanentanana natao ny alatsinainy fa tsy hiala eo Ambohijatovo ny mpanohana ny ara-dalàna dia mbola nisy ireo vitsivitsy tratran'ny mpanendaka tao anaty kianja. Voatery niaro tena ireo olona ireo na dia nandositra aza, vetivety ihany moa dia voafehin'ny gadra afaka sy ny higadra rahampitso (ex-detenus sy futur detenus) ny kianjan'Ambohijatovo. Nandritra ny fotoana nanaovan'ireto olona ireto ny fivoriana nataony dia maro dia maro ny olona voaendaka tamin'iny lalan'Ambohijatovo iny (na ambony na ambany), ary hatreny amin'ny carrefour Ambatonakanga (manoloana ny fjkm Ambatonakanga) moa dia maro ireo jiolahy ireo no manendaka izay varimbariana tsy nahatandrina ny fisian-dry zalahy teo. Maro ny fiara nandalo (indrindra fa ny fiarakaretsaka) no najanon-dry zalahy tgv ary dia nendahiny avokoa izay zavatra teny ankoditry ny olona tao anaty fiara. Izao sisa Antananarivo, ny jiolahy voavondrona no manjaka eran'ny tanàna, tsy sahy mikitika ny mpitandro ny filaminana satria nahazo alalana hivory tsinona ry zareo.
Tena mitovy loko ireo olona nivory teo Ambohijatovo tamin'ity andro ity, ary na dia izay somary fotsy fihodirana nefa mpanohana ny tgv aza dia mangovitra raha hankao izany. Hitandry zalahy ny namana iray fokontany amin'ny tena sady tena mpanentana ao amin'ny fikambanana tgv mihitsy, ary dia voadarodaroka avy hatrany, satria hoe "io ilay ra-bidon" nokaramaina hitarika ny gros bras araka ny filazan'ny radio viva, fony nisy nikasa hanafika teto 67ha avaratra andrefana ny andian-jiolahy. Hita izany ankehitriny fa hay ireto lohalaharan'ny tgv ireto ireo nikasa hanafika ny fokontany misy anay saingy tsy nahombiazana mihisy moa. Hay tsy "Ra-bidon" fantatry ny ety amin'ny tanàna ilay notondroina hatrizay fa ilay tena anisan'ny mpanentana ny tgv teto amin'ny fokontany ihany. Noho ny toerana azony moa dia tsy hampiala azy amin'ny tgv io vono sy daroka ary fanendahana ataon'ny mpiara-mitolona aminy io (nefa aleo koa ho tsapany ny fahoriana mahazo ny olona ka!). Mazava loatra izany fa rehefa tsy mahita olona torahana vato ry zalahy ireo dia raikitra amin'izay ny fanendahana eran'ny tanàna. Tena miditra tolona vaovao mihitsy ny vahoaka Malagasy raha mba mahatsapa ry zareo... nefa arakaraky ny tsirairay ihany na hanaiky ny fampihorohoroana izy na tsia.
Tonga ny alarobia, nandeha ny fanentanana tao amin'ny radio mada, tonga ny olona. Tratran'ny fahadisoana nataony ny mpanohana ny tetezamita. Nenjehiny avokoa tsinona i Babay sy Lohavohitra (Ambohijatovo sy Analakely). Tsy maintsy nizara ny mpandrava hetsika, zara raha nahatratra 100 sisa ny nanatrika ny fivoriana teny Ambohijatovo notarihan'i Merci Ratoabolamanana, efa mahazatra azy aloha ny mikabary amin'isan'olona tahaka izany izay nataony tany Antsirabe e! Tsy zakany rahateo moa ny mahita ireo mpanao fihetsiketsehana anarivony hamerenana ny ara-dalana eo anoloan'ny gara Antsirabe (tsangambaton'ny fahaleovantena) ka aleony mipetrapetraka aty Antananarivo. Tsy matahotra gidragidra sy ramatahora intsony ireo tonga nanatrika ny fotoana voalohany teny amin'ny kianjan'ny 13 mey fa efa fiainana andavanandro rahateo moa izany. mazava loatra fa vitsivitsy kokoa noho ny isan'nadro ireto tonga ireto satria ny vatan-dehilahy no tena niatrika teny fa vitsy kokoa ny vehivavy. Noravaina mialoha tsy nisy toraka baomba mandatsa-dranomaso moa ity fotoana ity fa natao ho santatra ambavarano fotsiny.
Ny tsikaritro teto 67ha kosa dia nandalo teto ny fiaran'ny filohan'ny tetezamita, soavaly vy roa sy fiaran'ny polisy tsy misy afa-tsy ny saofera no ao anatiny ary fiara pick up iray no miambina izany filoha izany. Tao anaty pick up no nahitana ireo mpitandro ny filaminana manao palitao sy pataloha manga antitra, ary tsy mitondra fitaovam-piadina izy rehetra ireo. Ny miaramila nanao fanamiana tao anatin'ny fiara misy soratra hoe "filoha" moa dia miaramila Frantsay iray izay. (vazaha be aloha no hitako fa heveriko fa frantsay avy hatrany izy e!). Tonga tao an-tsaiko avy hatrany fa lasa any Toliary sy Fianarantsoa avokoa izany ho'aho ireo tena mpitam-piadiana hita isan'andro ireny. Azo tarafina avy hatrany noho izany ny isan'ny miaramila tena manaraka ity fitondrana tetezamita ity.
Marihina moa fa efa nofoanan'ny fitondrana tetezamita ny Bianco sy ny CIS (Central Intelligence Service) ary nosoloana sampan-draharaha miankiana amin'ny filaminana anatiny hanao fanadihadiana ny fandrobana nialoha, nandritra, ary ny taorian'ny tolona ireo sampan-draharaha roa ireo ary manana ny foiben-toerany eny amin'ny Villa la Piscine Ambohibao ihany.
Nitamberina tany amin'ny fitantarako tamin'ny faraparan'ny volana janoary indray ny saiko rehefa mahita ny zavatra ankehitriny. Nanao famorian'olona ny mpanohana ny TGV ny sabotsy 24 janoary 2009, feno ny kianjan'ny demaokrasia (ilay ilany natokana hivoriana io). Nidina avy hatrany teny amin'ny kianjan'ny 13 mey ry zareo satria heveriny fa manana ny tanjaka amin'izay. Namaly izany tamin'ny alalan'ny fitsenana avy eny Ivato ny mpanohana an-dRavalomanana ny alahady 25 janoary 2009. Tamin'io fotoana io tsy nety nino izay nitantarana fa efa misy ny andian'olona natao hanakorontana sy hifandramatra tamin'ny mpanohana ny fitondrana tamin'izany fotoana izany. Teo ireo ankizy kely tsy mahalala izay hahafaty azy fa teo ihany koa ireo tena jiolahimboto manana sandry vonona ny hifampitana mihitsy amin'ny mpitandro ny filaminana mpiaro ny filoha. Nahavakisana fitaratra mihitsy ny fiara mpanaraka ny filoham-pirenena tamin'izany fotoana izany, ary nopotehina ny tetezana fiampitan'olona maomaorina kely izany nesorina tanteraka tsy ho hita intsony amin'izao fotoana anoratana izao (31 martsa 2009). Tonga ny alatsinainy 26 janoary 2009, ilay andro anisan'ny matroka indrindra tamin'ny tantaran'Iarivo sy Madagasikara, niditra tamin'ny lalao maloto tanteraka ny TGV, tamin'ny fandoroana ny RNM, TVM, MBS, Magro, ny foiben'ny TIM, nitohy izany fandrobana sy fandoroana izany ny talata 27 janoary 2009. Mbola nisy ihany ny nahasahy niteny ihany fa Ravalomanana no nampaniraka ny olona handoro ireo fananany sy fananam-panjakana ireo na dia efa mazava taminay aza fa heverina ho "Fahavalo" tanteraka ny filoha tamin'izany fotoana izany. Tokony ho nahatsapa kosa ny filoha tamin'izany fotoana izany fa efa tsy voafehiny intsony ny tafika fa manao izay tiany atao fotsiny, nandà ny hisambotra ireo olona mandoro trano ireo. Ny mpamonjy trano hay koa moa efa nahazo baiko ny tsy hamono ny afo velively. Nanomboka tamin'io fotoana io dia nisy hatrany ny fandrobana isaky ny mirava ny fivoriana eo amin'ny kianjan'ny 13 mey.
Ankehitriny indray, efa hitan'ny rehetra eto Antananarivo, ireo olona voakarama na sivily na miaramila na polisy natao hamotika ny hetsika hamerenana ny ara-dalàna, satria hono hialana amin'ny fandrobana sy fanimbana fananan'olona sy manakana ny varotra tsy handeha. Tamin'ny sabotsy 28 marsa 2009 rehefa teny amin'ny toeran'ny mpitana hazo sy vato ary vy aho dia hitako fa tsy nandefasana baomba mpandatsa-dranomaso, na baomba mankarenin-tsofina mihitsy ny "mpiaro ny kianjan'ny 13 mey" afa-tsy indray mandeha teny amin'ny tokontany tsy misy olona. Ny tery amin'ny olona midina tsotra anefa feno dia feno ny baomba mpandatsa-dranomaso sy mankarenin-tsofina nalefa taminy saingy tsy nihontsona ireo olona ireo ka efa nahakivy ambony ihany ireo tety amin'ny ilany mpisetrasetra. Tifi-danitra sy tifitra nikendrena olona vao nampihemotra ireo vahoaka betsaka noho izay voangon'ny TGV fony izy nanao fihetsiketsehana farany teo Ambohijatovo ireo. Ny baomba sy ny tifitra tamin'io fotoana io tany amin'ny olona nidina avy teny Ambohijatovo ihany fa mitady hametraka tantara diso ny gazety Ao raha sy l'express de madagascar (izay an'i Edgar Razafindravaha malaza ihany koa amin'ny fanaova-mofo nolazain'ny mpitondra jiolahimboto fa hampidina ny vidin'ny mofo dipaina) hoe samy nahazo anjara betsabetsaka avokoa na Ambohijatovo na 13 mey. Tsara angamba ny manasongadina fa tamin'ity fotoana ity no nisy fifamaliana voalohany ny teo amin'ny tafika sy ny polisy, tsy nanaiky ny hitifitra olona manko ny polisy ka nahatezitra ny tao amin'ny Capsat izany. Lasa namonjy ny tobiny moa ireo polisy ireo avy eo... samy manana ny baiko azony manko ny vondrona fa tsy iraisana toy ny tamin'ny andron'ny Emmo Nat intsony baiko.
Omaly alatsinainy indray, mody tsy nipoitra intsony ireo mpitandro ny filaminana manao fanamiana fa "sivily" ihany no vonona hiaro ny kianjan'ny 13 mey. Nahazo henatra lehibe noho izay nataon-d"Razily" sy ny namany angamba ka naleo niova paika. Maro amin'ireo "sivily" ireo anefa no manana basy (kalachnikov) somary nanapahana mba ho mora afenina kokoa ilay fitaovam-piadiana. Nataony mihitsy izay hihantsiana ny olona hidina eny amin'ny kianjan'ny 13 mey mba hoe ny samy sivily no nifandona nefa dia nandrenesana feom-basy maro tao. Efa mailo dia mailo anefa ny mpitarika ny hetsika ho amin'ny famerenana ny ara-dalàna ka namepetra mafy ny mpiara-dia aminy, na dia misy tokoa aza ny tsy nanaiky izany baiko tsy handalo mihitsy ny kianjan'ny 13 mey izany fa hitady lalan-kafa hodiana na hamonjena asa. Efa nisy miaramilan'ny capsat nanao fitafian'olo-tsotra rahateo tao anatin'ny mpanao fihetsiketsehana. Reny mazava loatra ny fameperana ka dia ry zareo Capsat nanao fanamiana sivily sy ireo voakaraman'ny mpanao politika hitoratoraka indray no hanafika an'Ambohijatovo ka efa tonga teo anoloan'ny RM1, tsy atahorany hivoaka satria namana mahafatra-po tamin'ny tifitra nataony ny sabotsy lasa teo moa ny lohany tamin-dry zareo. Hatreo, mbola sarotra ny hamoaka ireo basy nafenina satria mbola voavaka tsara ny mpanohana ny andaniny sy ny ankilany. Azo lazaina kosa aloha eto fa efa manakaiky ny arivo any ho any ireto sivily vonona ny handrava tolona ireto.
Dia nanao fanambarana ihany koa ireo "gadra politika" navoaka fa hamory olona eo amin'ny kianjan'Ambohijatovo anio talata 31 marsa 2009. Efa nisy rahateo moa ny filazana nataon'ny fiadidiana ny tanànan'Antananarivo fa tsy maintsy maka alalana indray vao mahazo mamory olona eo Ambohijatovo, izany hoe azo atao noho izany ny mandà ny fangatahana... paika entina handravana ny tolona avokoa moa izany. Mba hitandroana ny filaminana sy hialana amin'ny gidragidra moa dia naleon'ny mpitolona hamerenana ny ara-dalàna mandefitra amin'ity andro ity. Tsy maninona mety hisesisesy ny hetsika ataon'ny mpanohana ny tetezamita fa hahariharin'ny karatra ihany avy eo ny zavatra rehetra. Niaiky moa ny Minisitra tetezamita amin'ny filaminana anatiny fa tena samihafa tokoa ny tolona nataon'ny teo aloha sy ny ankehitriny na dia navadiny aza ny resaka avy eo. Efa tolona hafa mihitsy noho izany ny ady amin'ny fandefasan-dainga asesisesin'ny mpitondra tetezamita sy ny mpanara-dia azy amin'izao fotoana izao. Efa mibolistra tanteraka ny mpitondra ankehitriny... lainga indray ny afafiny nefa tsy ekena izany fa tsy maintsy haharihary ny marina.
Jentilisa, talata 31 marsa 2009 tamin'ny 06:55 maraina
Andron'ny sabotsy 28 marsa 2009 andro mialoha indrindra ny fahatsiarovana indray ny ny 29 marsa 1947. Soa fa mbola misy ihany Malagasy tsotra, tsy ampoizinao, nefa hanamarika indray ny tantaran'i Madagasikara. Ilay tranga teo Andohan'Analakely ahitana lehilahy iray miakanjo maitso mitrotro kitapo mena manandratra avo ny sainam-pirenena Malagasy hitantsika any amin'ny vohikala hafa any no nampihetsi-po ahy indrindra tamin'ity tontolo andro ity. Hetsika manambara fahasahiana manoloana ireo miaramila malagasy mitondra basy efa hisambotra azy. Notapahin'ny vaovao mba nahitana ity fihetsika ity moa ny sary. Voadaroka ve ranamana sa nampiakarina tao anaty fiara pick up fotsiny? Ny fanatika minia mikimpy sisa no tsy mahita ny fihetsika maha-te-hidera nataon'ity lehilahy ity... Mahatsiaro latsaka ambany dia ambany eo anatrehany aho. Mahery letsy ialahy, fa tsy namaly ireo rehetra manoloana an'ialahy, tsy nandray vato ialahy mba hamaliana ny tsy rariny amin'ireto heverina fa tandroka aron'ny vozona natao hiaro ny vahoaka malagasy nefa mahasahy misambotra an'ialahy tahaka ireny hoe vahiny tsy miraharaha izay sainam-pirenena malagasy any izy, fa efa miaramila eo ambany fifehezan'ny firenena vahiny ve ireto miaramila ireto no olona tsy naninon-tsy naninona azy no samboriny? Efa nisy sahady koa moa taorian'ity lehilahy ity, fotoana fohy monja, no nanaraka ny nataony ary dia nosamborina ihany koa. Efa hatry ny nandraisan'ity mpandrobam-pitondrana ity ny fahefana no nahatsapako tao anatin'ny tenako tao fa niverina ho zanatany i Madagasikara, fa eto kosa... miharihary amiko tanteraka ny toe-draharaha. Toa te-haka ilay tamin'ny tononkalon'i Rado manao hoe: "Mahazo maty ialahy ry tenako! fa mijoro ny taranako!" iny aho. Ataoko fa hanana fifaliana ireo zokiolona tia tanindrazana raha mahita io lahatsary io! Sisa azoko natao: mitantara sy midera ny nataony.
Lasa adino tery ny isan'ny maty 3 (nolazain'ny matv ary tany amin'ny hopitaly miaramila soavinandriana io atontan'isa io) sy ireo maratra maherin'ny 30 tany amin'ny hopitaly. Tsy manamaivana ny nanjo azy ireo anefa sanatrian'izany! sady efa hitantsika rahateo fa tsy nisy nahasahy nilaza ireo fahafatesan'olona ireo na ny tvplus na ny rta. Milaza ny habibiana vitan'ny tetezamita manko izany ka sao mampihetsika ny hambom-pon'ny Malagasy. Izaho moa tsy afaka naka sary intsony fa simba ny fakantsary. Etsy andaniny ihany koa dia tsy maintsy namonjy toeram-piasana ihany koa aho, fa miditra amin'ny roa tolakandro manko. Na izany aza dia tsy maintsy hitantara aho ny zavatra hitako teo an-kianjan'ny 13 mey tamin'ity andro ity satria lalako handeha hiasa moa eo androany. Nihazakazaka nanala ny fiarany avokoa ny olona nanamorona iny manoloana ny 13 mey mizotra ho eny Tsaralalàna Conforama iny. Efa vonona amin'ny vato sy ny hazo kosa ny "mpiaro ny kianjan'ny 13 mey" mihoatra ny zato ary mihorakorak'hafaliana aoka izany isaky ny misy baomba alefa any amin'ny mpitolona hamerenana ny ara-dalàna. Mahasahy miteny mihitsy moa hoe: "ny novidian'ny dadan'ialahy ihany no alefa ho an'ialahy". Tsy anavahana izy ireto fa na lahy na avy ao avokoa. Efa miharihary fa tsy mikitika ireto mihitsy ny miaramila satria miara-miasa amin'izy ireo rahateo manko ireto mpitora-bato ireto.
Hitako tery lavitra tery ihany koa fa tsy nihontsona tamin'ny baomba mandatsa-dranomaso sy ny baomba mankarenin-tsofina intsony ny mpanao fihetsiketsehana. Voatery nihemotra mihitsy moa ny miaramila. Ny mpitoraka kosa moa dia mahazo baiko ny haka ny lafin'Ambodifilao mandrakariva, any manko no betsaka olona tsy hahitana tsara izay tena mpitoraka. Ary dia raikitra ny toraka natao tamin'ireo lohalaharana! Taty amin'ny misy anay nahita tsara ireo miaramila nandeha tamin'ny pick up niala avy tany amin'ny nisy ny gara tany, somary nampiahotra ireo "mitora-bato" saingy tsy nataony na inona na inona moa ny "akamany" e!
Na izany na tsy izany, hilaza izay teny sy hevitra tsy ankasitrahako loatra aho. Tsy ankasitrahako ny tenin'ny senatera Lanto Rabeatoandro avy any Antsirabe miteny hoe: "raha mahay manapotika izy, isika koa mahay manapotika, raha mahay mandoro izy isika koa mahay mandoro..." tena tsy ao anatin'ny fanahin'ny tolona mihitsy manko io fomba fiteny io fa manosihosy mihitsy aza. Tsy ankasitrahako ihany koa ny mety ho fikasana hampidirana ny tafiky ny SADC satria izay fihetsika izay no andrasan'ny tafika frantsay efa miatrana any amin'ny nosy manodidina antsika. Hampizotra ny korontana ankehitriny hahatratra aman-taonany manko izany, ary mandritra io fotoana io no angalaran'ny mpanararaotra ny harena voajanaharin'i Madagasikara rehetra. Henatra ho an'ny tafika malagasy manontolo sy ny polisy rehetra miasa amin'izao fotoana izao rahatrizay ny tranga ankehitriny... satria hivandravandra ny fanekena ny halatra natao. Mahatsiaro ho tsy te-hifandray amin'ireto manana fitaovam-piadiana anatin'ny asany ireto mihitsy moa aho amin'izao fotoana izao.
Fa misy ihany koa ny zavatra tsara ampahatsiahivina ny mampaky, sady mbola tsy voalaza any an-kianja rahateo moa. Tsy miasa feno moa ny tiko amin'izao fotoana izao fa ny komandin'olona ihany no omena fahafaham-po. Aoka anefa ho fantatry ny mpamaky fa raha misy fiara mitondra ny entana amidin'ny tiko ka fantatry ny mpitandro ny filaminana dia raofin-dry zareo ho azy avokoa ireo entana ireo. Tsy "analana" velively amin'izay "trosan'ny tiko sy ny vondrona miaraka aminy" na oviana na oviana anefa ireny entana amidy ireny. Raha nanao fanambarana ny filohan'ny tetezamita tamin'ny zoma 27 marsa 2009 fa tonga ny vary izay hamidy mora, dia adidiko ny milaza aminao, fa vary nafaran'ny tiko saiky hanoloana ny vary efa norobaina tamin'ny volana voalohan'ny taona iny ireo vary ireo. Izany hoe, maka ny fananan'ny tiko maimai-poana izy ireo, ary dia amidy "mora" amin'ny vahoaka izany avy eo. Vary "halatra" izany no amidin'ny tetezamita amin'ny vahoaka malagasy mihevitra fa tena mitsinjo azy mihitsy ny tetezamita. Malahelo anaty fotsiny moa izahay mahafantatra ity vaovao ity.
jentilisa, alahady 29 marsa 2009 amin'ny 00:15 maraina
Araka ny iaraha-mahita amin'ny vaovao an-tsary amin'ny jery tsy miankina ohatra dia re fa nampiaka-peo ny gadra politika ny amin'ny mbola tsy namoahana azy ireo fa mbola ipetrapetrahan'izy ireo eny amin'ny resto gasy eny Anjomakely manaraka iny lalampirenena fahafito iny. Eto aloha dia tsara ny manasongadina tranga iray izay mbola tsy voantantara tsara hatramin'izao. Efa niarahan'ny rehetra nandre fa anisan'ireo noafahan'ny hivoaka ny fonjaben'i Tsiafahy ny kolonely isany Kotity sy Balbine. Tena tsy mety io filazana io hoe anisany io fa i Kotity indrindra no notadiavin'ny miaramila voalohany havoaka mialoha ny rehetra fa miandry ny sonia ara-panjakana fotsiny sisa. Tsy manaiky mihitsy ny miaramila hoe afaka ny hafa raha tsy io fanta-daza ho mpamono olona io aloha no afaka voalohany. Mahafantatra tsara anefa na dia ny fitondrana tetezamita aza fa na dia ny mpankasitraka azy aza tsy hanaiky velively izany trangan-javatra izany (nefa maro amin'izy ireo no tsy hanambara azy ampahibemaso aloha). Saingy, manosika mafy dia mafy ny miaramila izay nahazoany ny fitondrana ka eo no manahiran-tsaina indrindra ny ao amin'ny fitondrana tetezamita. Na tiany na tsy tiany dia tratran'ny kendarorok'ireo heriny ihany ny ao amin'ny fitondrana tetezamita.
Io toe-javatra io dia efa mampiharihary sahady fa tsy voafehin'ny mpitondra tetezamita velively ny miaramila, fa ny miaramila no "mibaiko" ireo mpitondra ireo. Fantatry ny mpitantana orinasa tsara io tranga io, hany ka na dia eo aza ny fangatahan'ny mpitondra tetezamita manerana ny orinasam-panjakana sy ny orinasa tsy miankina dia aleon'ireo mpandraharaha kokoa mandoa ny "rakitra" any amin'ny miaramila na dia mba mahazo ny anjarany ihany aza ny tena mpitantana ny tetezamita. Tsy mahagaga raha lasa mirobaroba mihitsy ny ao amin'ny tobin'ny Capsat amin'izao fotoana izao satria ry zareo no mahazo vola kokoa noho ny mpitondra. Tamin'ny voalohany ny miaramila no mitety orinasa maka rakitra fa ankehitriny kosa ny any amin'ny orinasa no mhazakazaka mandoa ny rakitra any amin'ny toby miaramila eny Fiadanana Soanierana indrindra indrindra. Tsy mba misy izany velively anefa any amin'ny toby miaramila hafa. Raha ny fomba fijeriko aloha dia toa izao toe-javatra izao no fanaon'ny mafia sy loharanom-bolany ihany koa. Dia samia mieritreritra isika mianakavy.
Manaraka izany, hita ho mihamitombo isan'andro ny mpanao fihetsiketsehana manohitra ity fitondrana azo tamin-kery ity. Tafiditra anatin'izany avokoa ny sarangan'olona rehetra misy eto Antananarivo na dia somary vitsy an'isa kokoa aza ny avy eny ambany tanàna. Tsy mahagaga raha tsy mahazaka izany ireo mpanohana ny TGV mihevitra fa faritaniny tsy azo kitikitihina ny kianjan'ny 13 mey na dia ataonay ho lalana fandalovana fotsiny aza io toerana io. Manomboka eo anoloan'ny tohatoha-baton'Antaninarenina (tohatohabato Ranavalona voalohany) izany fihantsiana izany, ka nahantonga ireo teo amin'ny voalohan-daharana nihafihafy ka taty ampitan'ny fandehanana tongotra aza no nandeha an-tongotra. Nisy nahita izany ireo olona taty aoriandriana ka tonga dia nofehieziny mihitsy ny arabe iray manontolo, vaky nandositra aloha ny voatavo tsy mifandraka tsy mahalala izay hampididoza ho azy nefa miseho ho mpitolona politika mafana fo sahady. Raikitra indray ny fitorahana tavoahangy plastika feno amany. Niala fotsiny ny mpanao fihetsiketsehana fa tsy mbola namaly, satria zaza amam-behivavy mpanohana ny TGV saingy fantatry ny rehetra amin'ny fiantso hoe "Quatr'amis" ve no ifamaliana?
Fa ny tora-bato ataon'ny mpanohana ny TGV any ambadiky ny arcades amin'izay no somary bebe ka nampitroatra ny tanora hamaly bontana, hita mihitsy fa te-hanjakazaka sy te-hanao ny fanaony ny mpanendaka sy ny mpanao an-keriny fa mody afenina ambadiky ny tolona politika ilay izy. Nahazo teny tsy hamaly moa ny mpanao fihetsiketsehana nefa ataoko fa tsy mety intsony ny mandefitra amin'izao tranga izao. Ireo any amin'ny faraparan'ny laharana hatrany manko no tena mahazo sotasota satria efa lasa manko ny maro amin'iny. Izany no nahatonga ny vehivavy sasany ho voaendaka tamin'ny alatsinainy ohatra (mibaribary fa te-hanendaka no tiana atao voalohany). Ny tena mahasorena manko dia efa misy zandarin'ny FIGN (ireo nioko voalohany tao amin'ny zandarimaria) iray kamiao niantsona hatramin'ny maraina teo amin'ny esplanade Analakely nefa tsy nanao na inona na inona mihitsy nandritra ny sotasota nataon'ny mpanohana ny TGV saingy niditra an-tsehatra amin'izay rehefa vonona ny hamaly bontana ny mpanohitra ny tetezamita. Mibaribary fa mankaloiloy an-dry zareo ny fandalovan'ny mpanao fihetsiketsehana an'Analakely rehefa hody. Hevitro manokana: aleo tsy mandefitra mihitsy manoloana izao sotasota izao satria mitady ny hanaovana an'Analakely ho toeram-panjakazakany ny mpangalatra, mpanendaka, mpandroba zatra ny fanaony tamin'ny fotoana nitolomany vao tsy ela akory izay. Omeo alalana ny tanora mpanao fihetsiketsehana hanafay ireo mitady hanakorontana ireo.
Vao maraina tamin'ny fito ora no tonga tamin'ny taxi-brousse ny fiara maro avy any amin'ny faritany toy ny avy any Mahajangà sy Fianarantsoa na Ihosy. Hatrany lavitra any mba hanatrika ny fianianan'ny Filoha Avon'ny Tetezamita hotontosaina eo amin'ny kianjaben'i Mahamasina. Teo anoloan'ny Instat sy ny minisiteran'ny Asa Vaventy avokoa ireo fiara ireo no nanatitra ireto mpitolona avy any amin'ny faritany ireto. Mbola tsy nisokatra ho an'ny besinimaro ny kianjaben'i Mahamasina amin'io fotoana io. Marihina tokoa moa fa raha nandalo teny Mahamasina aho ny omaly Zoma 20 marsa 2009 dia tsy maintsy nosavaina avokoa ny entan'ny ankizy mpianatra hanao fanatanjahantena ato anatin'ity kianja ity. Efa mailo dia mailo tokoa ry zareo fandrao manko misy "Menalamba" tafiditra tampoka eo any an-kianja any.
Tsy azo nidiran'ny fiarakodia kosa ny lalana manomboka eo amin'ny rond-point manoloana ny lapan'ny Antenimierandoholona ka hatreny amin'ny tsangambaton'ny Firaisambe Afrikana ery anjoron'Ambohitsorohitra ery. Ny tena mahavariana ahy amin'ny fandaminana ataon'ny mpikarakara ity lanonana ity dia ny nanaovana lalatokana ny avy any amin'ny tonelina (lozoka) Ambohidahy ka hatreny amin'ny rond-point Ampatsakana. Ny avy aty Ampefiloha sy 67ha ary Isotry dia tsy manana fahafahana mizotra ho any Ambohijatovo mihitsy fa na miverina mankany Isotry mandalo Tsaralalana iny no mankany Analakely, na voatery mihodidina mankany Ankadimbahoaka sy Soanierana, Tsimbazaza na Manakambahiny iny. Voasazy hiodidina avokoa noho izany izay rehetra tsy manana anton-dia ho any Mahamasina ka tsy mahalala io fanapahan-dalana tampoka io. Ny fiara fitaterana moa no tena voa mafy indrindra satria lany fotoana be dia be. Mba iza koa ary no nibaiko ny fandaminana ny fifamoivoizana tahaka izao? Fantatra ihany mankony fahavitsian'ny lalana eto Antananarivo renivohitra.
Ireo fiara hatrany amin'ny tonelina Ambohidahy kosa dia tonga dia mivantana mandalo an'Ampefiloha fa tsy mametraka olona any amin'ny fiantsonana eny Mahamasina, na Anosy intsony. Voasazy mandeha an-tongotra noho izany izay avy any amin'ny faritra atsinanana sy avaratra any kanefa hizotra ho any Anosibe ohatra. Sazy ho an'ny mpandeha an-tongotra tsy te-hiditra ho any an-kianjan'i Mahamsina ihany koa izany. Tsy mahagaga loatra noho izany raha maro ny mpandeha an-tongotra manaraka iny lalana manoloana ny rindrin'i St Michel manamorona ny farihin'Anosy iny. Heveriko ho politika hisarihina ny olona sao dia hivily lalana hanatrika ny fianianana moa izany saingy samy manana ny anton-dia ny olona fa tsy hoe tsy manana atao te-hivezivezy fotsiny tsy akory.
Vory lanona tokoa ny mpanatrika ity lanonana ity, hatramin'ny mpiandry izay hitako nihamaro ny isany (toa mpiandrin'ny FLM toby fanantenana 67ha no maro amin'izy ireo sady tao anatin'ny fikarakarana ny fotoam-pivavahana tao Mahamasina rahateo ny Pastora Péri Rasolondraibe, ka dia nisara-kevitra aloha izahay amin'ity resaka ity) ka hatramin'ny mpitandro ny filaminana miandry ny manodidina ny tanàna. Samy ao avokoa moa ny karazany telo amin'ny mpitandro ny filaminana koa azo heverina fa karazany voafehin'ny tetezamita tokoa ireto mpitandro ny filaminana ireto. Samy manana ny lohany sy ny fomba fisainany tokoa ny olona.
Mandeha am-pianakaviana mihitsy kosa ny mpanohana ny TGV hamonjy ity fotoana ity. Hatramin'ny antitra ka hatramin'ny zaza dia mandeha avokoa, mazava loatra fa maro an'isa dia maro an'isa tokoa ny zaza sy ny tanora no te-hijery fety indray. Tsy maintsy mba manao tsaratsara kosa fa nandresy ny tolona koa. Fa na izany aza dia mbola hita hatrany ny tsy fahaiza-mandamina olona. Misy ny ahitana filaharana lava dia lava, nefa ny vavahady lehibe hidina, nefa dia misy ny vavahady no miandry olona hosavaina sy ampidirina. Izy io dia tsy ankifidy fa na malagasy ianao na vahiny (nahazo fanasana manokana toy ilay hita manao complet amin'ny sary io) tsy maintsy atao ny fisavana. Ny tsy fantatro fotsiny, satria tsy nahita vehivavy mpisava aho, dia hoe ry zalahy ihany koa ve no misava ny vehivavy? Tsapan'izy ireo ve fa mety hanafintohina olona raha ny lehilahy no hisava vehivavy? Enga anie mba ho diso hevitra aho!
Fa ny tena nampiaiky ahy, ary mety ho fampitandremana ho an'ny mpitondra vaovao amin'izao andro voalohany maha-ofisialy azy izao dia ny nahafahan'ny olona maro niara-nientana tampoka teo nefa tsy manana haino aman-jery loatra intsony aza ny mpanohitra ny tetezamita amin'izao fotoana izao ary tsy nisy ihany koa ny filazana an-gazety. Efa nosoratako ihany fa maro loatra ny toerana nokasaina nifamorivoriana saingy ny toerana roa ihany no toa tena fantatra avy eo dia ny teny amin'ny fanaovam-baolina eny amin'ny digue akaikin'ny tetezana ho any Ambohitrinimanjaka sy ny teo amin'ny zaridainan'Ambohijatovo. Tena tsorina aminareo, fa ankoatra ny teto amin'ny sehatry ny siniben-tserasera, dia ny antso finday sy ny SMS ihany no tena niasa hamoriana izao olona hitanareo izao. Fitenenana kely roa segondra fotsiny tao amin'ny vaovaon'ny tvplus madagascar omaly zoma 20 marsa 2009 no nahataitra ny mpanohana an-dRavalomanana. "Mikasa ny hamory olona eo amin'ny kianjan'ny demaokrasia Ambohijatovo kosa ny tsy mankasitraka izao fitondrana tetezamita izao rahampitso Sabotsy", izay fotsiny no teny rehetra natao mikasika ity fihaonana teny Ambohijatovo izao dia nahavory ireo olona hitanareo ireo. Andro voalohany isika, amin'ny alatsinainy indray koa ny andro faharoa, ary tsy hifarana raha tsy miala koa izao fitondrana tetezamita izao.
Ny mahahafakely azy ity ihany koa dia tsy nisy fikambanana nijoro nikarakara azy fa olona niray hevitra tsy manaiky ny endrim-panjanahantany vaovao entin'ny "Taranak'i Gallieni Vaovao" sy ny fanalam-baraka ny Malagasy amina fanonganam-panjakana izany no nanamasaka ny fotoana. Nisy ny nifamotoana mialoha, omaly teny an-jaridainan'i Mahamasina, olona vitsy izy ireo, no lasa nifanenjika tampoka tamin'ny Capsat ka voasambotra tamin'izany ny iray tamin'ny mpikarakara... Tsy mbola nilaza ny famotsorany avy tany amin'ny Capsat moa ranamana izay fantatra amin'ny fanampin'anarana hoe Jules io ka asa na mbola tsy navotsotra na tsy sahy intsony rehefa nogidrahan'ny Capsat tao amin'ny tobiny. Ireo mpikarakara no namoaka vola am-paosy hahazoana manofa fanamafisam-peo hanentanana ny olona. Olona mafana fo tsy anaty fikambanana politika noho izany no maro amin'izy ireto ka azo heverina ho karazana "Menalamba" ao anatin'ity taonjato faha-21 ity. Saingy "Menalamba" tsy mivonona ny handroba sy ny hamaky trano velively. Eo no tena mila fitandremana satria mety homora mibirioka raha vao tsy mafy ny fifehezana. Tsy nisy mpanao politika fantatra tao na dia iray aza, fa ny hany fantatro manokana kosa dia i Gégé Rasamoely,mpanentana tao amin'ny RNM taloha no sady mpilalao fototra tamin'ny oronantsarimihetsika vaovao mitondra ny lohateny hoe "Horombey" iny.
Tsorina ihany koa fa tena tsy manana programa matotra mihitsy ireto "Menalamba" mpanentana ireto fa dia samy afaka miteny avokoa izay te-hiteny rehetra. Eo ny fanentanana, eo ny tononkalo ary eo ny fanarahana hira izay ahafantarana ny filoha Marc Ravalomanana moa. Ny hany masaka dia ny hoe atao isan'andro ity raharaha ity ka eny Ambohijatovo no fotoana. Ny manahirana moa, dia misy sahady ireo mihevitra ny ho eny amin'ny kianjan'ny 13 mey avy hatrany. Noho ny hafanam-po dia efa mitady hizarazara sahady ny hevitra. Izaho manokana moa dia aleo ihany aloha eny Ambohijatovo mandra-pahatongan'ny 29 marsa 2009 izay efa karazana fotoan-dehibe andrasan'ny maro sahady. Mazava loatra fa mety hanatrika ny fotoam-pivavahana karakarain'ny FJKM ny "Menalamba" amin'ny alahady heriiny ary avy eo dia manao rodobe mankeo Ambohijatovo eo amin'ny tsangambaton'ny MDRM na iza efa ao na iza. Tsy maintsy atao henon'i Madagasikara manontolo ny hetsika. Raha sanatria koa moa voasakana anelanelan'andro izao hetsika hamerenana amin'ny toerany ny mpitondra nesorina an-keriny izao, tsy hisy hahasakana na fiadiana na fandrahonana rehefa tonga ny andron'ny 29 marsa 2009.
Rehefa noravana mialoha ny rehetra mba tsy hifanena amin'ireo izay avy any Mahamasina, na dia noferana mafy aza hoe "tonga dia mody" fa tsy mivilivily lalana dia mbola nirohotra nankeny amin'ny kianjan'ny 13 mey hatrany ny ankamaroan'ny mpanatrika. Nampihomehy moa fa nisy ny diso hevitra mbola nanao marika V hatrany, ka voasioka avy hatrany moa. Marihina fa ny avy teto Ambohijatovo no nandalo an'Analakely voalohany, ary hitako fa nilamina tsara ny olona rehetra nidina avy any Ambohijatovo ka hatreny Analakely... tsy nisy fanimban-javatra natao na dia kely aza... fa rehefa tonga teo amin'ny kianjan'ny 13 mey izahay dia niparitaka avy eo. Nirava ihany koa ny avy eny Mahamasina dia namonjy an'Analakely tahaka ny dia nataonay, tsy fantatro kosa aloha izay nitranga tamin'ny fandalovan'ireto andiany avy tany Mahamasina ireto fa malaza koa manko (ny tsaho fa) namaky ny fitaratry ny fiara izay tsy mitovy hevitra aminy, hono, ireo nizotra nanaraka iny Analakely iny. Ny karazan'ny ankamaroan'ny olona nandeha fotsiny dia mety ahatarafana hoe iza no mety hahavita zavatra mamoa-fady.
Mariho ary fa ny sary ato ka mampiseho an'Ambohijatovo sy Analakely dia sarin'ireo mpanao fihetsiketsehana manohitra ny tetezamita fa tsy avy eny Mahamasina izay nandalo teo ihany koa tao aoriananay. Asa aloha izay ho fandehan'izao raharaha izao satria mbola azo heverina hatrany fa hetsika tsy manana lohany ity hetsika ity. Misy ny manao hoe "biby tsy manan-doha tsy mandeha"! nefa mety hipoitra avy amin'ity hetsika ity ny mpitarika vaovao mety hahatsapa ny adidiny hirotsaka lalindalina kokoa amin'ny raharaham-pirenena. Tamin'ny roa latsaka fahefany izahay no niparitaka avy teo an-kianjan'ny 13 mey!
jentilisa, vita ny soratra ny 22 marsa 2009 tamin'ny 02:15 teto Antananarivo.
Be ireo mihevitra ny hihetsiketsika ny sabotsy 21 marsa 2009 izao. Kely fanantenana ihany aho satria karazany hoe ora farany vao naheno ny vaovao sasany. Mikorontana ihany koa ny zava-drehetra. Ny sasany milaza ho etsy Ambohijatovo, ny hafa eny anoloan'ny 13 mey, misy ny eny amin'ny 13 mey avy hatrany. Ao ireo manao hoe eo anoloan'ny Fitsarana avo momba ny Lalampanorenana, misy ny miteny eny anoloan'ny Masoivoho frantsay. Dia aiza ihany izany no izy? Hita tokoa hoe "menalamba" ka lasa samy te-hitarika noho ny hafanam-po. Mbola manana fahabangana lehibe noho izany ny manao ity hetsi-panoherana ny fitondrana tetezamita ity: ny fifandaminana sy ny famondronana ny hery!
Ekeko tokoa fa tsy misy afaka manakana ny hetsika kasaina atao Sabotsy nefa misy ny fotoana iray izay tsy azon'ny sasany sakanana dia ny Alahady 29 marsa ho avy izao. Ny eto Antananarivo nantenaiko ihany mba hanao fotoan-dehibe ny FFKM saingy asa angaha inona no mahazo azy. Maninona ny eto Antananarivo raha amin'io alahady io eny Mahamasina miaraka amin'ny FJKM? Misy iomanana tsara koa amin'izay fotoana izay fa toa ady koropaka mety ho afo-mololo fotsiny izao fisaritahana izao ka tsy hahavitan-javatra. Enga anie mba hahay hivondrona isika ary samy hametraka ny 29 marsa any amin'ny misy antsika tsirairay avy ho fotoan-dehibe. Aoka noho izany mba hahay hiomana tsara isika fa tsy entin'ny fo ka mety hahavita zavatra tsy mety sanatrian'izany! tsy aleo ve atomboka amin'ny fotoam-pivavahana ity, eny fa na dia mety ho reformé fotsiny aza ny fotoana amin'ny Alahady 29 marsa 2009 dia izay indrindra ny fotoana ivoriana. Azo atao ihany koa anefa ny miaraka amin'ny an'ny FFKM tokony hisy ny tolakandro, satria fanao isan-taona izany! Tolo-kevitra ampahibemaso ny ahy ry zareo fa anareo no mandinika!
Aza taitra amin'ny lohateny ianao, na dia misy fahamarinany ihany aza izany nanjo ahy izany. Nanomboka androany alakamisy 19 marsa 2009 no tena nanaovako ity fitsapana ny hevitry ny olona amin'ny ankapobeny amin'ny toe-javatra ankehitriny. Tsy afaka miteny ny any ivelan'Antananarivo aho fa izay azoko nanaovana izany no nanaovana izany, ireo mpifanena sy mifankafantatra tarehy fotsiny fa tsy voatery ho mpifanerasera. Sarotra fantarina amin'izay tena ao am-pony ny olona fa tsy maintsy itadiavana hevitra tsy ampoizina. Tsy miresaka amin'izay efa tena fantatro hevitra intsony aho fa ireo tena baraingo amiko ny safidiny no nanaovako ity andrana ity. Ahoana ary hoy ianao? Etsy ary fa zavatra tsotra ilay izy!
Rehefa hitako mitady hila resaka ilay olona dia vetivety dia fantatra ny heviny. "Ahoana e? Dia arahabaina fa nahazo filoha vaovao isika e!" na "arahabaina fa nahazo filoham-pirenena vaovao isika e!" na "arahabaina fa nendresy ny tolona e!" sady mitady ny tanany hoharabaina ianao. Eo noho eo ihany dia azonao ny valiny. "Filohanareo izany fa tsy anay!" na "izahay tsy nifidy azy" na "Filoha amin'ny ahoana koa e?", ireo no atao hoe valinteny mihaja indrindra fa betsaka ny nanompa tamin'ny valin'arahaba... Fa ahoana kosa? hoy aho nanatsafa, ary dia ambarany tsy miahotra ny heviny. Tena variana aho fa maro dia maro tokoa no tsy mankasitraka izao fitondrana tetezamita izao. Tsoriko kosa fa misy dia misy tokoa ny faly sy ny mamaly tsy sazoka fa vitsy dia vitsy ry zareo mitaha amin'izay tezitra. Tsy haiko aloha fa mety ho nisafidy loatra izay nanontaniako angaha aho.
Zavatra iray azoko notsoahina avy amin'io dia ny mety ho fahatsapan'izay miresaka amiko fa ny tsy mankasitraka no maro kokoa noho izay mankasitraka sy faly. Lazain'ny gazety sy haino aman-jery vahiny diso fantatra moa fa maro ny nifety tamin'ny fotoana nahazoan'i Andry Rajoelina ny PHAT (Présidence de la Haute Autorité de la Transition), saingy raha notarafina tety amin'ny nisy anay aloha, isy dia nisy tokoa ny nitabatabam-pifaliana fa ny hafa kosa nangina toa tsy niraharaha izany. Mety hisy ihany koa anie ny fahamenarana noho ny zava-mitranga e!
Izany eo ihany, fa tezitra toa nanao fandrahonana ambadika mihitsy ingahy Komandà nitondra ny filohan'ny FJKM hogadraina tany amin'ny tobin'ny Capsat, ary ny heloky ny pasitera tamin'izany moa dia mbola naveriny tamin'ny mpanao gazety ihany fa "mpamadika" izy, henjana koa izany antom-panenjehana izany! Tsy mendrika ny maha-pasitera anao, hoy ranamana ny ataonao, mamorona fotsiny fa "tsy nisy nampisotro amany azy izany". Nanao fanambarana manko ny foibe FJKM ka niteny izany fampisotroana fivalanan-drano nampanaovin'ny miaramila azy izany tamin'ny iray amin'izy ireo ny Mpitandrina Lala Haja Rasendrahasina. Nanao fotoam-pivavahana moa ny FJKM teny Andrainarivo fahasoavana omaly, ho an'ny filohan'ny FJKM, noho ny fisamborana azy ary nahazo olona io fotoana io na dia tanaty ora fiasana aza. Heverina fa mbola hanao izany ny FJKM indray alahady, ka na inona na inona fandraisanao azy, zavatra hafa no mety ho fandraisan'ny olona azy ka entiny hanehoany ny "heviny" izay tsy voatery hankasitraka izao fitondrana voafidim-bahoakan'i 13 mey izao io fotoana io raha tanteraka, hanehoany olona ihany koa fa tsy matahotra ramatahora velively ny olona fa mitady filaminana kosa. Mety hisy zavatra hitranga amina fiangonana FJKM (fandrobana na fahamaizana) iray va re? Enga anie ka tsy hisy satria hiampanga tena izy raha mitranga izany! Na izany na tsy izany miandry ny Asabotsy sy izay fahamaroan'ny olona ho tonga eny Mahamasina ny mpitazana. Niniako natao koa ny "manasa ny olona" ho tonga eny fa ahafantarana ny hevitry ny olona ihany koa io, rehefa miala bala izy dia fantatrao avy hatrany ny heviny... na tsy voatery ho marina 100% aza izany paikako izany!
Variana dia variana aho rehefa nilaza indray ny Masoivoho Amerikana fa sady tsy mampialoka ny filoha teo aloha Ravalomanana izy no tsy eo ambany fiarovana araka ny re na novakiana omaly ity filoha malagasy teo aloha ity. Azo heverina fa noho ny fanerena mety ho mahazo an-dry zareo no mahatonga izany filazana izany indray. Fantatra ihany ny mokon-dohan'ireto miaramila mpioko ireto ary nahita ny endrikendriny rahateo ny masoivoho Amerikana omaly talata 17 febroary 2009. Tsy te-ho voateritery ry zareo na ho tratran'ny tsy ampoizina avy amin'ireto mitana ny fitaovam-piadiana mahery vaika ireto. Mety ho vitan-dry zalahy manko ny maka teratany Amerikana ho takalon'aina raha mijery izao fomba fihetsiky ry zalahy izao. Lasa mitaintaina tsy fidiny ny mpanohana azy mieritreritra izay tokony ho misy azy mivady mba ray aman-drenin'ny Malagasy ihany. Lasa tsy gaga aho ohatra raha tsy fantatra marina izay manjò ny filohan'ny FJKM amin'izao fotoana izao. Efa tafody ve sa mbola nohidian-dry zalahy? Azo heverina ho akaikin'ny filoha Ravalomanana manko ity mpitondra fivavahana ity ka sady ataon'ny mpioko lasa mpanjakazaka ankehitriny ho karazana takalon'aina no mety tereny ihany koa hilaza amin-dry zareo izay misy ny filoham-pirenena.
Fa hiverina kely any amin'ilay filazana ho ody ratsy sa sampin-dRavalomanana aloha aho. Misy manko ny milaza fa azon'ody izahay itony ka tsy mahita ireny mivandravandra amin'ny sary ireny. Tao amin'ny tvplus moa dia miserana vetivety loatra ny zavatra naseho, hany ka mahatonga ny eritreritra fa fanasoketana ihany koa no tena betsaka. Ny tena betsaka tamin'ireo "ody" sa "sampy" ireo (na izany aza moa tsy hain-dry zareo loatra ny nanavaka ireo zavatra roa ireo) dia karazana tavy tanimanga mora vaky miendrika ondrilahy (nefa averimberina foana ho osy) izay nolazaina moa fa tao ambany lampihazo iray izay (toa ivelan'ny trano izy io fa tsy sahy mitompo teny fatratra aho) no nahitana azy. Dia eo ny hazo mpanjakaben'ny tany miendrika tehina roa mazava loatra fa mety ho niankina tany anaty trano tany; izaho kosa indray tsy mahalala loatra ny "hasin'izy itony" na dia fahitako tsindraindray aza, ary misy talenta ny fanamboarana azy ireny ho ravaky ny trano na dia mety ho avy amin'ny hazo tsotra aza no nakana azy (karakaraina manko izy ireny fa tsy hoe hazo mairy malagasy, ary tena tsiambaratelo ho an'izay mahalala azy ny fomba fanamboarana itony mpanjakaben'ny tany itony araka ny tafa avy amin'ny olona iray zatra azy itony).
Dia eo ihany koa ilay hoe peratra "alliance" teny amin'ny vavahady. Mahavariana izy itony, saingy tsy fantatra loatra izay nametraka izany peratra izany tany ambanin'ny tany teny am-bavahady. Nandehandeha hatreny ve izy dia napetrany tao sa olona no nirahiny handevina azy itony? Efa mba olona maro ihany manko no nifandimby nampiasa io trano io saingy Ravalomanana moa no niantrano farany tamin'ity toerana ity. Manaraka izany indray ilay sokitr'ondrilahy na osilahy (ondrilahy no tokony ho izy kokoa raha ilay tandroka miodina ambany fa tsy miranga tahaka ny tandrok'omby ireny; fa ianareo hatrany no asaiko mitsara hoe inona tokoa) kely volamena fametraka ambony birao fiasana ireny. Tsy mety izy ity raha atao am-paosy na atiritirina omem-panajana fa tena fametraka ambony birao ihany no mety aminy, tsy mety ho fitondra ihany koa izy ity. Nolazaina moa izy ity fa mariky ny devoly, tsy hitako izay ambara fa raha toa ianao mba manana haingon-databatra mahafinaritra ny masonao ny mijeryazy eo amin'ny biraonao, mahimahiana ihay fandrao dia io no sampinao. Mety hisy moa ny hilaza hoe tafahoatra kosa ny fahamaroan'ny osy (ary eto kosa dia averiko indray fa ondrilahikely volamena) manodidina an-dRavalomanana, dia hoy aho hoe fitiavana io, ka raha izay fitiavana tafahoatra mba mahita zavatra tahaka ireny no atao hoe sampy dia tsy hitako izay ambara. Raha tena notompoiny ireo zavatra ireo nataony nanaraka azy fa tsy navelany irery tato amin'ity lapa ity, raha atao hoe azy koa aza!
Manaraka izany indray moa ilay sarintanin'i Madagasikara maneho ny faritany dimy (mba sary taraiky be koa izy izany fa mety ho talohan'ny lalàna lasitra 1956 aza raha izany) misy sariolona manodidina ka ny sarin-dravalomanana no eo afovoany indrindra. Mariky ny fanjakazakana an'i Madagasikara hoe izy io. Raha mahita ireny sarintanin'i Madagasikara ireny ianareo ka ny sarin'i Manjakamiadana (indrisy! tsy hotohizana intsony ve ny fanamboarana io lapa io amin'izao Ravalomanana namindra ny fahefana izao?) eo afovoany dia maneho ny fanjakazakan'ny Merina angamba izy ireny na fitadiavana hamerina ny fanjakan'andriana. Fa iza tokoa re no nametrka izany tao e? Eo ihany koa ireo "voanjavatra sy ranomanitra": Eto indray mety ho azo eritreretina tokoa ny fironana ho amina finoana saingy mety hahavariana ny sasany angamba ny hitsidika tranona karana raha mahita tahaka itony... nefa fandroahana bibikely ihany koa manko izy ireny e! Raha anaty finoana tokoa no anaovana ireo rehetra voalaza ireo dia mety ho fihoarana amin'ny finoana kristiana protestanta mihitsy fa raha tsy azy ireo ohatra, na zavatra toy ny zavatra rehetra kosa dia fanasoketana marindrano, sady ny haha-afa-baraka ny filoha ihany koa anie no tena tanjona e! Tsarovy anefa fa efa nandritra ny alina aloha no nifehy ny toerana ny miaramila mpioko, nefa efa mazava kosa vao nanao ny asany ny mpiandry. Fomba fijeriko izay! fa raha sanatria moa ka ao anaty finoan-dRavalomanana tokoa ireo zavatra ireo dia tsara ho azy tokoa ny "miala sasatra aloha" mialoha ny hiverenany indray.
Dieny eto ihany isika, mitovitovy tahaka ity ihany koa manko ny tao amin'ny lapan'Iavoloha tao. Tanàna azo lazaina ho milamina izy io raha hevitreverina ho niala tao ny filoha Ravalomanana, saingy rehefa nifehy azy tamin'ny takariva ny Capsat, nanjakazaka tao an-dapa nandritra ny alina, dia tokotany mikorontana tanteraka indray no hita tao an-dapa. fanaka miparitadritaka any an-tokotany sy potipotika ao an-trano no hita. Izay vao miaraka amin'ny minisitryny filazam-baovaon'ny governemanta an-dalambe nahazo fahefana, dia efa tsy kaonty intsony amiko. Ny fiaran'ny Capsat ihany manko no hany afaka nifamoivoy ary nahita ny entana ihany aho tanatin'ireny kamiao fitondran-dry zalahy ka takonan-dry zalahy na tomeriny tsy ho hitan'ny olona izay nentiny saingy nahita ihany aloha aho. Fakam-panahy koa mahazo olombelona e!
Tokony ho efa mifarana hatreo aloha izany ity tolona eny amin'ny kianjan'ny 13 mey ity! Nanamarika izany tamin'ity taona ity ny loko volomboasary nefa tsy tokony hohadinoina ny nangaronan-dry zalahy ny paosin'ny "minisitry ny filaminana anatiny" nandritra izany tolona izany ka nahalasa ny "portefeuille" sy ny fahaverezan'ny "gourmette" volamenan'ny praiminisitra tao anatin'ny andro iray monja, henjana ny mpangaro-paosy raha hiasa e! tsy mahagaga loatra ny "filoha" raha nisavasava ny paosiny rehetra (hita tamin'ny fahitalavitra) raha somary voadonan'ilay miaramila mpiambina azy ny lehilahy androany 18 marsa 2009. Somary nitsiky moa ilay miaramila mpiambina nahita ny fihetsiky ny PHAT. Ho hita eo ny fomba fametrahana ny filohan'ny tetezamita amin'ny Sabotsy izao eny amin'ny kianjaben'i Mahamasina hoe tahaka ny ahoana satria nahavariana ihany manko raha tonga dia ny sonian'ny fahefana avo no vita, taratasy efa vonona no nalain'Atoa Ratsirahonana Norbert Lala. Ampio aho hitady ny tahirinkevitra nanambaran'ny mpikambana ao amin'ny Fitsarana avo momba ny Lalampanorenana am-bava sy an-tsary ny maha-ara-dalàna ny maha-filoha an'i Andry Rajoelina fa mampiahiahy ahy ihany ny toe-draharaha indrindra rehefa raiki-tapisaka ao an-tsaina ny voalohany nahazo ny Visy Amiraly Ranaivoniarivo minisitry ny Fiarovam-pirenena teo aloha tamin'ny fanivaivana imasom-bahoaka nihatra taminy.
Farany, izay aho vao hiresaka (efa fantatry ny maro loatra ny fanaoko) ny tiako lazaina androany. Marina fa amin'izao fotoana izao dia maro ireo mpanohana ny filoha Ravalomanana no te-hitroatra, tsy hanaikinaiky foana izao toe-javatra izao. Raha amin'ny foko tokoa dia te-hanao menalamba aho na "résistance" amin'ny teny frantsay saingy moa ve tombotsoantsika ny hampitarazoka ity toe-draharaha efa mampandositra diplaomaty maromaro ity (ny androany aloha no hitako ka andehanana daholo na ho any Johannesbourg na ho any Mauritius). Ho an'ny tanindrazana dia miantso fitoniana araka ny efa nambaran'ny filoha ihany koa aho. Fahendrena ho antsika ny mangina aloha fa hiteny hatrany izay tsy mety kosa isika mba tsy higorisa any amin'ny tsy izy ny zavatra ataon'ny ankehitriny mandritra ny fotoana itondrany. Fahadisoana lehibe nataontsika ilay fomba fiteny hoe "avelao aloha izy hanao ny asany fa mbola eo ampanaganana izy" ka nahatonga ny fivilian-dalana ataon'ny mpitondra matetika. Tsara ny miteny, tsy voatery ho an-dalambe izany fa na dia ny tahaka izao ataontsika izao sy izao sehatry ny aterineto izao fotsiny aza. Mody ataontsika tsy tadidy aloha ireny zavatra maro manafintohina nandritra ny tolona nataony ireny sady efa nanao izany rahateo isika. Mitaky ny hamotsorana ny filohan'ny FJKM tsy misy hatak'andro aho; aoka re tsy hatao takalon'aina io lehilehy io fa toa kazarana fomba entina hampiadiana ny mpivavaka izy izany. Na izany na tsy izany: Aiza ho aiza moa ny fanamboarana ny lapan'ny tanàna fa tsy nandre ny tohiny aho? Ho an'ny tanindrazana, aza manakorontana azy amin'ny fety ataony mihitsy isika, aleo tsy mandeha mankany fotsiny raha mahatsiaro ho marary fo mahita ny hafaliany. Fa andao ary isika hiarahaba azy ireo nahatafita ny tolona nahazo ny fahefana. Tsara indrindra raha tsy mora mivadika palitao isika fa miandry ny fotoana hampahery antsika indray, dia mba ho fifandimbiasam-pahefana araka ny safidim-bahoaka no hiverenantsika fa tsy amin'ny alalan'ny basy aman-tafondro. Dia mba hisy fivoarany mankany amin'ny tsara ny fomba politika eto fa tsy manao politikan-tanalahy lava izao.
Efa hitantsika teto ihany fa nomen'ny filoha Ravalomanana ho an'ny manana voninahitra amin'ny tafika ny asa sy ny andraikitry ny filoham-pirenena. Mety ho mahavariana tokoa ny tsy nanomezana io fahefana io ho an'ny filohan'ny Antenimieran-doholona. Izay famindram-pahefana noho ny fialana. Heveriko anefa, noho ny fahazarana eo amin'ny fandraharahana fa mety ho tsy mifanaraka loatra amin'ny fepetran'ny Lalampanorenana, no nanaovany izao fihetsika izao. Karazana fahadisoana ihany izay lalana nataon'ny filoha tsy nanaraka ny voalazan'ny Lalampanorenana izay saingy tsy mahavaha olana velively ny famindrana ny fahefana araka ny voalaza. Fanonganam-panjakana nataon'ny miaramila manko no misy eto ka vahaolana mifandraika amin'ny asa miaramila no noraisiny. Mety tsy te-hamindra ny tsindry mahazo azy ho an'ny filohan'ny Antenimiera ny lehilahy.
Ny ankamaroan'ny olona dia nandre fotsiny hoe "niala, hono, Ravalo" araka ny nolazain'ny onjam-peo vitsivitsy. Tsy misy mahafantatra izay tena votoatiny. Ny tahaka anay aloha dia tsy nino mihitsy fa miandry ny fanambarana mivantana ataony ihany, efa be loatra manko ny tsaho sy ny do-tany sy kapo-tandroka fanao amin'izao tolona politika izao. Tamin'ny radio fahazavana tamin'ny telo sy sasany mahery teo ho eo amin'izay no re tsara ny teniny nanome fisaorana ireo rehetra niara-niasa taminy hampandroso an'i Madagasikara ka tafiditra ao anatin'izany mazava ho azy ny fianakaviam-be iraisam-pirenena sy ny famindram-pahefana (fa inona tokoa moa no mahasamihafa izay fomba filaza izay amin'ny teny hoe 'fametraham-pialana? io fiteny io manko no nampifanolana ihany koa ny filoha Phillibert Tsiranana tamin'ny Lehiben'ny tafika ny Jeneraly Ramanantsoa sy antony nanaovana ny fitsapa-kevi-bahoaka tamin'ny oktobra 1972).
Tsy nisy tena nahare ny votoatin'ny taratasy ihany koa ireo rehetra nantsoina tao amin'ny Bucas Antanimena indrindra fa ireo avy amin'ny fitondrana an-dalambe nahazo hery be noho ny miaramila mpioko. Akory moa ny fahatezerana teo amin-dry zareo rehefa fantany amin'izay ny voasoratra. Nivoaka ny efitra ry zareo miaramila mpioko niaraka tamin'i Andry Rajoelina, ka nanambara indray ilay fomba fiteny mahazatra hoe "tsy misy mahazo mivoaka eo!" ny iray tamin'izy ireo. Vao nivoaka ny Jeneraly iray dia raikitra ny ankamahana basy sy ny tabataba avy amin'izay tsy lazaina intsony. Nampidiriny tao anaty fiara io. Vao nivoaka ny efitra ihany koa ny filohan'ny FJKM dia raikitra ny hoe "ity no tena mpamadika" Raikitra ny tositosika sy ny totohondry nampidirana io mpitondra fivavahana io tao anaty fiara. "Hisy raha any Soanierana" hoy ny iray tamin'ireo teo an-toerana. Letra avokoa ny ankamaroan'ny mpijery. Dia nampidirina tao anaty fiara ihany koa ny Jeneraly roa hafa nivoaka tao amin'io toerana io. Hatezerana tsy hatezerana moa no nasehon-dry zareo miaramila tao anatin'izany rehetra izany. Vao eo ampanombohana isika izao. Tsy fantatra mazava ny nahazo ireo Jeneraly telo mirahalahy voatanan'ireo miaramila mpioko ireo fa dia nanao fanambarana mazava namindra ny fahefana 'fitondrana miaramila' ho an'ny "Filoha" Andry Rajoelina ry zareo sady nanasonia ny didy hitsivolana "voalohany sady farany" mifandraika amin'izany famindram-pahefana izany niaraka tamin'ny filohan'ny Fitsarana avo momba ny Lalampanorenana taloha efa elaela ihany dia Atoa Ratsirahonana Norbert Lala izany.
Nolazain-dry zareo moa fa "izao fanambarana izao dia nataonay an-tsitrapo tsy misy teritery ho fitsinjovana ny tombontsoa ambonin'ny firenena." Sarotra ihany anefa ny hieritreritra izany saingy izao, tsy hanaiky mihitsy ny miaramila mpioko raha tsy amin'Atoa Andry Rajoelina no hanomezana ny fahefana feno amin'ny maha-"Filoha avon'ny Tetezamita" azy. Vita hatreo izany ny tolona politika teo amin'ilay zalahy ity fa dia hiasa amin'izay ny tenany. Manahy dia manahy aho raha ny zavatra hita androany no ijerena ny ampitso fa dia tena faneriterena tsy misy toy izany no hihatra amin'ny tsirairay hanatanterahana ny sitrapon'ny mpitondra vaovaon'ny firenena izay lazaiko sahady fa tsy ekeko satria an-terisetra no nanaovany ny zavatra rehetra. Dia ahoana izany ry zareo ilay nambarako hoe "inona no hitranga amin'ny 18 marsa 2009?
Nanome ny fahefana ny directoire militaire hanao ny asan'ny filoham-pirenena sy ny praiminisitra Atoa Ravalomanana. Tsy nanaiky izany ny miaramila mpioko ka dia nosamboriny avokoa ny jeneraly dimy heverina ho manana ny grady ambony indrindra sy zokiolona indrindra. Nosamboriny ihany koa ny pasitera Lala Rasendrahasina araka ny vaovao nampitain'ny Radio Antsiva amin'izao fotoana izao. Mbola misaritaka tanteraka ny eto an-tanàna amin'izao fotoana izao.
Fivoriana saiky hatao tao Antanimena tao amin'ny katolika no nisian'izany toe-javatra izany izao folakandro izao.
Eo ampanafihana ny filoham-pirenena moa amin'izao fotoana izao ny antsoina hoe tafika malagasy, nefa tsy manakana ahy hilaza ny biby mampatahotra ny mpanohitra sy ny tafika aloha izany izao, ka mahatonga azy ireo maika amin'izao zavatra kasainy izao. Ninia naka ny fihevitr'ireo mpomba ny fanonganam-panjakana amin'izao fotoana izao aho io takariva io ka ny tao amin'ny mpiara-miasa ihany no nitsapako izany. Ninia aho nody nanomboka ny teny hoe: "tsy hitako izay ilana ny referendum".
Nivoaka ho azy ny hevitra rehetra, na ny an'ny mpanohana na ny an'ny mpanohitra ny referendum. Tsy misy ilàna izany intsony fa efa niteny ny vahoaka, hoy ny nambara, dia tena ny tenin'ny filohany navela teo. Efa vita, hoy izy izany referendum izany, hala-bato no ho ao anatin'izany. Fandrika izany, ary ny tena mahavariana dia ny teny hoe "raha tiana hivaha ny olana dia miala Ravalo ihany no izy." Ninia amin'izay aho nanolo-kevitra hoe : Omena anareo manontolo ny minisiteran'ny atitany sy ny fikarakarana ny referendum, ka ahoana? sahy ianareo sa tsy sahy? fa tsy nisy nety namaly io tolo-kevitra io. Inona no dikan'izany? Mahatsapa ihany ry zareo fa tsy haharesy na oviana na oviana rehefa tena anontaniana ny amin'ny heviny mihitsy ny mpankasitraka izao fanonganam-panjakana mivantana ataon'ny tafika amin'izao fotoana izao. HIta tsara fa na ilay lehiben'ny tafika "vaovao" aza dia nitsipaka marindrano io fitsapa-kevi-bahoaka io. Manontany anareo rehetra manantsaina eto amin'ny aterineto manohana izao fanonagnam-panjakana izao indray aho. Ahoana? sahy ve ianareo amin'ny fitsapa-kevi-bahoaka fa omena anareo ny minisiteran'ny atitany? saino ary ny antony isalasalanareo...
Nahoana ary Ravalomanana no nanaiky, na nanao io tolo-kevitra io e? Amiko, izany no tena fomba demaokratika arahin'ny firenena rehetra fa tsy izao mifampizara seza lava izay handaniam-bola amin'ny tsy misy dikany izany. Io no lalana tsotra indrindra amin'ny marimaritra iraisana nefa hifamely ambadika hatrany tsinona. Nefa tsy io ve ny fomba tsara indrindra? raha heverina ho 30% ankehitriny ny salam-pitokisana ny filoha frantsay Sarkozy no manao ny tahaka izao ataon-dRavalomanana izao dia miala ho azy izany i Sarkozy! Anontaniana fotsinyhoe ekena mbola hitondra sa tsia, dia atahorana mafy! Mbola samy hotsarain'ny tantara ary isika rehetra!
Fanontaniana manaraka? Nahoana ny mpanohana an-dRavalomanana no vonona hiaro azy ankehitriny, miaritra ny hatsiaka sy ny orana mety ho avy, miari-tory, vonona ny hisedra fahafatesana sy ny basy aman-tafondron'ny miaramila? Tsotra! mahatsapa izy ireo fa voahosihosy ny safidiny ary indrindra indrindra ny fiandrianam-pireneny. Resy lahatra izy ireo fa misy firenena vahiny te-hamotika an'i Madagasikara amin'ny fomba rehetra rehefa tsy ho "voazanaka" amin'ny fomba ankolaka nahazatra azy hatramin'izay. Lasa mariky ny fitiavan-tanindrazana, nolovaina tamin'ny Menalamba rehefa resy teo anoloan'ny tafiky ny mpanjana-tany ny tafika malagasy talohan'ny fanjanahantany. Tsaroanareo ve? Ny hasin'ny mpanjaka Ranavalona III ihany sisa no fantatry ny Menalamba tiany arovana fa ny hafa rehetra tsy nisy noraharahiany intsony. Dia tahaka izany koa ny ankehitriny. Lasa ny sata sy ny ain'ny filoham-pirenena sisa no mariky ny fiandrianam-pirenena Malagasy amin'izao fotoana izao. Toy ny adidy ny miaro izay sisan'ny fiandrianam-pirenena Malagasy izay. Mahazo maneso ny taranak'i Rasanjy rehetra, raha tojo fahafatesana ireo olona ireo, saingy tsy ho adinoin'ny tantara na oviana na oviana izao hetsika fiarovana ny filoha sy ny ainy izao.
Manaraka izany, misetra ny tafika eo aminy ihany ireo mpanohana an-dRavalomanana ireo. Mampahatsiahy tantarana firenena iray izany dia i Chili nialoha ny fitondrana miaramila sy jadona nataon'ny mpanongana azy: Fantatrao ve na tadidinao ve fa nisy izany Salvador Allende Gossens izany? Olo-tsotra no niaro ny lapany tompoko ary ny tafika tao aminy ihany no nanafika ireo olo-tsotra ireo. Tany amin'ny taom-polo 70 izany ry zareo. Ankehitriny, eto Madagasikara indray no misy izany toe-javatra izany. Tsarovy fa na ho inona vokatr'izao fanonganam-panjakana izao na ho inona, hipetraka eo anivon'izao tontolo izao ny tantara fa nisy izany Madagasikara izany, olo-tsotra no niaro ny filohany ary ny tafika tao amin'ny kosa no mitetika ny hisambotra, na hamono ny filoha... tantara hampisaina ny taranaka aoriana hieritreretany fa nisy izany Malagasy maro niaro ny safidiny izany, na dia teo aza ny fahalemen'ny filohany. Ho henatra ho an'ireo nanafika kosa ka ho afeniny tsy hampahafantariny ny taranany fa izy ilay nitam-piadiana hanafika filoham-pirenena manana olo-tsotra maro vonona ny hiaro azy na dia eo aza ny hery tsy mitovy!
Koa na iza ianao mpamaky na iza! na inona safidinao na inona! efa manana tantaram-pitiavan-tanindrazana ho reharehan'i Madagasikara sahady ny mpanohana ny filoham-pirenena Ravalomanana amin'izao fotoana izao. Soa ihany aho fa tsy ao anatin'ny tafika amin'izao fotoana izao na dia nofinofy fahakely aza izany ho zandary izany! Mahazo mihomehy na mitsiky ianao izay tsy mankasitraka ny fanolora-tenan'ny mpanohana ny filoha saingy tsarovy fa ho tonga eo amin'ny feon'ny fieritreretanao ihany, ary ahiako hisandohanao aza izany hoe... "izahay niaro an-dRavalomanana fony nanongana azy ny miaramila" tahaka ireo be dia be milaza ny tenany ho mpitolona menavazana tamin'ny 1947. Farany, ianareo mpamaky ny bolongako... tadidinareo ve ny ankamantatro hoe inona no hitranga amin'ny 18 marsa 2009 izay andro faha-77 amin'ity taona 2009 ity? Milalao ny isa ahafantarana an-dRavalomanana ihany koa ny mpanongana azy amin'izao fotoana izao ka ny hany ambarako anao etoana: izao alatsainainy alina, ny talata ary ny alarobia izao no ho mafy indrindra ny fiarovana ny filoham-pirenena (ny talata alina indrindra indrindra)... Izay ihany no hambarako fa tsy hilaza ny tohiny aho na dia efa fantapantatro aza izany! (mbola tony aloha ny eny Iavoloha amin'izao ora anoratako izao)
Ity misy zavatra noadinoiko!
Mahalasa saina ahy lalina ity: Nahoana no amin'izao fotoana izao fa hanendry ny masoivohony ny Frantsay? Mahavariana io toe-javatra io, ary manahy aza aho fa mety io mihitsy no mitondra mpikarama an'ady hafa any na mpiara-miasa ho amin'ny fanakorontanana an'i Madagasikara. Tena tsy mino kisendrasendra amin'ity raharaha ity aho tsinona.
Tamin'ny marainan'ny androany sabotsy 14 marsa 2009 dia nisy olona nanambara tamiko fa nisy zatovolahy izany teto amin'ny fokontany 67ha avaratra andrefana nitondra ireo miaramila tsy manao beret nanondrotondro trano vitsivitsy maromaro azy ireo, ny nahavariana dia tranon'ny mpikambana TIM avokoa ireo notondroin'ilay zatovolahy ireo. Tsy noraisiko ho zavatra matotra io filazana io, na noheveriko hoe mety tsy ho lasa lavitra. Kanjo renay amin'izao fotoana izao, niantso ny vadiny ny marimarina kokoa, fa nisy naka tsy misy fanazavana tao an-tranony ny filoham-pokontaninay ary tsy fantatra izay misy azy amin'izao fotoana izao. Teo aho vao vaka... Raikitra ve ny fisamborana izay TIM fantatra rehetra eto amin'ny tanàna? Tsy maintsy manoratra izao aho ho fampahalalàna anareo. Inona no anton'izao fisamborana izao? Be moa no niteny fa misy kakay matoa misy izao toe-javatra izao. Fa raha misy moa ny fisamborana ny TIM rehetra dia mivandravandra fa tsy hampihatra izany demaokrasia izany velively ny tariky ny TGV sy ny ao ambadikany izay toa firenena nifankazatra loatra tamin'ny Malagasy.
Aza mihevitra ianareo fa raha tsy manoratra i jentilisa dia leo politika izy izay! tsia dia tsia tokoa! Manara-baovao tsara izy nefa tsy te-hiditra anatin'ny tsaho isan-karazany. Na izany aza dia tsara ny mampahafantatra ny vaovao izay mahavariana fa tsy mba lazain'ny gazety ary toa tsy hita aty amin'ny aterineto koa aza, na andeha mody atao hoe mbola tsy naharaka ny famoaham-baovaon'ny sasany aho. Nosomparan'ny mpanohana ny TGV indray manko ny tandrom-pandefasana sary sy feo sy ny kojakoja miaraka aminy ao amin'ny RNM sy ny TVM eny Ambohimihitsimbina. Raha nanontany havana tany ivelan'Antananarivo aho dia novalian'izy ireo fa mahita TVM ry zareo saingy ny feo no ratsy dia ratsy. Efa io famotehana ny sary sy feo hielezan'ny tsaho manerana an'i Madagasikara io no nokendren'ny TGV tamin'ny fandorana ny RNM sy ny TVM Anosy, saingy tsy nahomby moa izany tetika izany. Natao indray izany ny fanimbana fanananam-panjakana teny Ambohimitsimbina omaly Zoma 13 marsa 2009, mba tsy handrenesan'ny vahoaka intsony ny feo avy eny Iavoloha ka ny fitondrana an-dalambe naverin'ny miaramilan'ny Capsat hivory eny an-kianjan'ny 13 mey ihany no ho re!
Mba mahafantatra ihany ny tena fa eny Ivato (ao amin'ny RDB ) no misy ny ankamaroan'ny fitaovan'ny radio Antsiva sy ny radio tele VIVA saingy moa ilaina ve ny misotasota ireo haino aman-jery telo karazana ireo, sady mampisy olana amin'ny katolika indray izany. Miaramila miambina ireo fitaovana ireo moa no niteny izany tamin'ny tena ka aza atao mahagaga anao loatra, izany no izy rehefa be resaka eny am-pisotroana toaka eny akaiky eny e! Fa hadalan'ny mpanohana an-dRavalomanana sady itsiniako azy mihitsy ny fikasana nataon'ny sasany handoro ny Tvplus tezitra taorian'ny nanafihan'ny miaramilan'ny Capsat ny mpanohana an-dRavalomanana teny Anosy niambina ny minisitera iny, lasa manaraka ny fomba ratsy ataon'ny sasany indray ve? Hita mihitsy fa mbola tsy zakan'ny Malagasy amin'ny ankapobeny izany hoe demaokrasia izany raha ny tena marina fa resaka fotsiny ka atao. Mbola tsy ao anatin'ny kolontsaina malagasy io matoa misy ireny fandoroana ny tranon'ny tsy mitovy hevitra amin'ny tena ireny ihany koa tahaka ny nandrobana sy ny nandorana ny tranon'ny PDS Guy Rivo Randrianarison sy ny nandrobana ny tranon'ny depiote Mamy Rakotoarivelo iny.
Hitantsika tsara fa saiky isan'andro dia misy hatrany ny hetsika nataon'ny miaramila handrobahana ny fahefana. Ny andro voalohany iny efa nolazaiko iny. Ny andro faharoa azo lazaina fa nitovitovy tamin'ny natao tany amin'ny minisiteran'ny fiarovana ihany no natao teny amin'ny Etamazaoro Andohalo, saingy tsy noterena hilaza teo anoloan'ny mpanao gazety ny fametraham-pialany intsony ny lehiben'ny etamazaoro teo aloha. Tonga indray ny andro fahatelo, dia ny teny amin'ny lapan'ny praiminisitra avy hatrany no nandehanan'ny praiminisitra tetezamita niaraka tamin'ny miaramilan'ny Capsat, natao endrika fitsidihana sy fihaonana teo amin'ny praminisitra roa tonta moa io fa efa mazava ny hafatra tiana ampitaina tao ambadik'izany fihetsika izany. Hafa mihitsy ny Malagasy rehefa manongam-panjakana an! mampiseho fotsiny hoe azy ny hery dia mazava amin'ny andaniny ny filazana. Andro fahaefatra, efa nakarina teto Antananarivo ny fiara mifono vy, saingy nandeha dia nandeha ny fanentanana hiarovana ny lapan'Iavoloha... ary nisy ireo nirodorodo teny, tsy nisy loatra ny nampiseho sary ireo olona ireo, nefa indrisy na izaho ihany koa aza tsy afaka mankeny noho ny fotoana tsy mifametra hahitana izay hamaroana na havitsian'ny olona eny. Niezaka ny nandà ny filazana fanafihana ny lehiben'ny etamazaoro "vaovao" saingy hita amin'ny resaka nataony fa nisy tokoa ny manam-boninahitra efa niomana ho amin'izany fanafihana izany. Nisy ny nanao fanambarana fa entina hanakanana ny fihavian'ny "mpikarama an'ady" no nampakarana ireo fiara mifono vy ireo, nefa na ny lehiben'ny etamazaoro "vaovao" aza milaza fa tsy mahalala vaovao momba izany, fa tsaho fotsiny izany, araka ny nambarany.
Rehefa dinihina ny fihetsik'ireto miaramila ireto, dia miandry olon-kafa hitondra ny firenena izy, fa tsy ny "filohan'ny fahefana avon'ny tetezamita" loatra no heveriny hitantana vonjimaika ny firenena. Efa manahy aza aho fa mitovy amin'ny ataon'ny polisim-pirenena amin'izao fotoana izao nametraka ny manana grady ambony indrindra dia ny Jeneraly Jacky Rahaingo (kintana efatra) ho filohan'ny komity hiaingan'ny baiko no tetik'ireto miaramila ireto ihany koa... ary raha miteny izany manana ny grady ambony indrindra moa dia izay manana ny grady Amiraly no ao an-tsaina voalohany... saingy ny an'ny polisy moa mbola amperinasa io lazaina fa manana ny grady ambony indrindra io. Eritreritra ny ahy fa tsy milaza aho hoe izay no marina.
Fa inona no mahatonga an-dRavalomanana tsy manaiky hiala, araka ny fitakian'ny miaramila sy ny mpanohitra nefa tsy manana hery hiaro azy intsony izy e? Tetika manko ny an'ny miaramila, fa azo atao hoe mifanaraka amin'ny lalampanorenana ny fialana tsy ho filoha ankoatra ny fampiatoana mipetraka eny amin'ny Fitsarana avon'ny Lalampanorenena izay sarotra tanterahina sy ny fahafatesana ( ao anatin'ity ve ny famonoana ny filoha?). Raha mametra-pialana manko araka ny hevitro ny filoha dia "tsy manana zo" intsony hirotsaka hofidiana intsony rehefa avy eo. Dia mihazohazo ny toe-draharaha na azo lazaina ho tsy manana hery intsony aza ny filoha ankehitriny. Ao anatin'ny lalampanorenena moa fa ny filohan'ny Antenimierandoholona no misolo ny filoha... koa izay angamba ny antony nametrahan'ny praiminisitra an-dalambe tohanan'ny miaramila 'mpioko', taratasy fampiatoana ny filoham-pirenena sy ny antenimiera roa tonta teny amin'ny lapan'i Mahazoarivo androany Sabotsy maraina teo.
Maro dia maro ny zavatra tian-kambara tamin'ity andron'ny 10 martsa 2009 ity nefa izay voasoratra ihany aloha no atolotra. Andro manjombona eo amin'ny fanajana ny sata repoblikana sy demaokratika kely mba ananan'i Madagasikara ny androany. Na tsy hita mivantana aza, fantatra tsara ny tsindry sy ny fandrahonana ho faty nahazo ny minisitry ny fiarovana ny vice-amiral Mamy Ranaivoniarivo tao amin'ny biraony tao. Zavatra voalohany aloha, efa nolazaina ihany omaly fa haka minisitera ny mpitokona. Ataoko fa vonona ny hampiseho ny fahavononany hiasa ny minisitry ny fiarovana matoa tonga teny amin'ny birao fiasany. Ny miaramila mpioko anefa no efa niandry sy nifehy ny Minisitera, indrisy, tafiditra tao anatin'ny fandrika ny lehilahy. Voatery nanasonia ny fametraham-pialana tsy ho minisitra intsony noho ny fanambanana basy efa natohoka taminy. Izany moa no inona fa tsy fanonganam-panjakana mivantana? Nahomby io fanonganam-panjakana io satria azon-dry tamin'ny taratasy ny sonia nanaovana izany fialana tsy ho minisitra izany.
Ny sary nasehon'ny vaovao an-tsary sisa no porofo manambara fa natao tao anatin'ny hery ny fahazoana izany fametraham-pialana izany. Anjaran'ny fitsarana angamba ny milaza na mety araka ny lalàna ilay fametraham-pialana na tsia fa tsy anjarantsika nanatri-maso sy nandre ary mamaky ny vaovao ankehitriny. Nandritra ny tontolo maraina izy no nohidiana birao, sady nohidiana rahateo vavahady fidirana ao amin'ny minisitera tsy nahafahany mivoaka. Efa karazana "gadra" izy izany raha tsy "takalon'aina". Mampalahelo ny mahita fa ny ambany grady indray no mibaiko ny manamboninahitra jeneraly, ary nisy aza ny nandrahona azy, ka teo anatrehan'ny mpanao gazety no nanatanterahana izany fandrahonana izany indray (ankoatra izay tany amin'ny birao any). Maty hasina ny sata repoblikana, mitamberina an-tsaina ihany koa ny fanaon'ny mpampihorohoro any amin'ireny sarimihetsika ireny. Tamin'ireo miaramila hita teny, izay tsy ao anatin'ny tafika misatroka mena (capsat) sy lokon-girady mena dia manaisotra izany amin'ny fanamiany tamin'ny ankapobeny. Ny hany manavaka ny Malagasy amin'ny hafa, dia tsy maika ny hamono avy hatrany ireo manana fitaovam-piadiana.
Ny mahavariana moa dia toa tsy mba naheno izay fanamelohana amin'ny ataon'ireto miaramila ireto mihitsy aho hatramin'izao. Sa azy ireo ny hery ankehitriny dia ny mangina ihany no mety? Izaho kosa hanambara izany: manameloka amin'ny heriko manontolo izao fanonganam-panjakana izao aho. Fanonganam-panjakana araka ny anarany satria manala izay "manjaka" na izay mitondra na/sy mitantana tsy araka ny lalàna sy ny fepetra mifandraika aminy raha amin'ny fiteny ankehitriny. Helohiko satria, sambany aho aloha aho no nandre izany minisitra no ambanana basy izany mba hialany tsy ho minisitra intsony. Io moa no tena mahavariana, ny any an-kafa ny filoha no hanaovana izany... fa ny eto kosa dia ny minisitra. Helohiko satria ho zary fanao indray ny tahaka izao rehefa misy ny tsy mahafaly ireto miaramila ireto. Helohiko satria miseho ho tompon'ny fahefana ny "collectif des sous-officiers" ka tsy maintsy maka alalana aminy sy mifanaraka aminy amin'ny ho fanendrena izay ho minisitry ny fiarovana, araka ny reko aloha izay nosoratako izay. Fikorontanam-pahefana tsy misy toy izay, ary ny toy izao mihitsy no tsy ahatantesako fa raha "mandresy" ity tolona ity, izany hoe efa tafapetrak'izay mitolona ankehitriny vokatry ny tolona izay ataony amin'izao fotoana izao, ny mpitondra ambony eto amin'ny firenena dia izay miasa no ho fatiantoka indrindra fa ny mpandroba sy ny mpangalatra kosa no hihevi-tena hanjakazaka satria tompon'ny tanàna sy tsimatimanota. Noho izany, tsy mandresy mihitsy ny tolona raha tsy ny fifidianana no manambara izany, ny fananganana tetezamita moa dia lalana tsy manara-dalàna sy tsy ara-drariny ao anatin'izany rehetra izany.
Manaraka izany, misy ny haino aman-jery minia na mody tsy mahafantatra ny anton'ny korontana teny Ambatomena. Nolazaina avy hatrany manko fa "andian'olona vitsy" mpanakorontana handrava ny fihetsiketsehana eny amin'ny kianjan'ny 13 mey ireny nifampitoraka tamin'ny mpitolon'ny 13 mey ireny. Ao anatin'ny sokajin'ny "mpilaza ny marina" anefa izany haino aman-jery minia tsy mahafantatra ny hafa sy izay ataony izany. Niniany natao izany mba ho ny marina tapany no ho henon'ny olon-drehetra, marina tsy feno ny minia tsy mahalala ny fikasan'ny hafa efa naseho ampahibemaso (Mahamasina) ka izay hevitra (noforonina) tao an-doha (hanakorontana ireto) no nambara tamin'ny mpijery ho marina. Tsy misy mihitsy anefa ny handrara azy tsy hankeny fa ny azy ny tahotra no be noho ny tsaho malaza loatra tonga any aminy angaha? Raha niainga ny mpiaro ny ara-dalàna teny Mahamasina dia ny hitaky ny hanalana an'i Andry TGV any amin'ny Ambasady Frantsay no antony, sy ny tsy hitsabahan'i Frantsa amin'ny raharahan-tokantranon'i Madagasikara. Mampihomehy indrindra manko raha olona "nialokaloka" teo alohaloha teo no afaka mandehandeha soa aman-tsara eto Madagasikara, afaka mikabary amin'ny famoriana olona eto Madagasikara, nefa mody any amin'ny masoivoho Frantsay rehefa avy eo. Tsy nitsipaka ny vaovao rahateo moa ny fitondrana Frantsay fa dia nilaza ny hanalana azy fotsiny avy eo. Dia io fa feno miaramila mpioko io manodidina ny tranony eny Ambatobe amin'izao fotoana izao.
Heverina avy hatrany ho fihantsiana ny nataon'ny mpanohana ny ara-dalàna raha nanakaiky ny kianjan'ny 13 mey ry zareo. Tsy nisy nahalala akory izay anton-dian'ireto "antokon'olona vitsy" ireto fa ny hoe mitady handrava fitokonana ihany ireto no masaka tao an-dohan'ny mpitolona. Dia nodradradradraina avy eo fa resy tosika ny mpanakorontana, inona anefa no nitranga? Nilefitra hanala an'i Andry tao amin'ny faritaniny i Frantsa! izay no notakian'ny teny Mahamasina. Faharoa, ny famoriana teny Mahamasina dia noheverina ho fivorian'ny ambany tanàna manohana ny ara-dalàna izay mijoro ao anatin'ny fikambanana antsoina hoe "O.Ba.Ma" na "Olom-BAnona MAlagasy", izay heverina fa ny PDS Guy Rivo Andrianarisoa no nanangana azy. Diso ihany koa izay, fa ireo mpihaino Radio Mada, ireo namaly ny antso ireo. Tsy anatina fikambanana izy ireo fa vondron'olona tsy mahazaka mipetrapetra-potsiny amin'izao toe-java-misy ankehitriny izao. Noho izay fiheverana diso izay indrindra, no nandehanan'ny mpanohana an'i Andry hankeny Ampasapito handoro ny tranon'i Guy Rivo Andrianarisoa, izay efa nodradradradraina matetika teo an-kianja ho lehiben'ny mpanakorontana eto Antananarivo.
Marihina fa tsy tena nisy ny fifandonana sy fifampitorahana teny Andohan'Analakely sy tohatoha-baton'Antaninarenina fa ny fifampihantsiana no betsaka. Teny Ambatomena sy teny amin'ny fiakarana ho eny Ampasamadinika kosa no tena betsaka ny toraka (avy amin'ny mpanohana an'i Andry satria tsy nivonona hanao izany loatra ny avy any amin'ny mpanohana ny ara-dalàna, ary tsy maninona na dia lazainao ho mandainga aza aho) ka izany no namparatra be dia be tamin'ny mpanohana ny ara-dalàna, nefa tsy nisy naharatrana kosa ny avy amin'ny mpitolona. Fahadisoan-kevitra faharoa ho an'ny mpanohana ny ara-dalàna izany. Ny fahadisoan-kevitra voalohany kosa dia ny tokony niakarana teo amin'ny tohatoha-baton'ny PSM taloha (na foiben'ny Pisodia io atsinanan'Ambohitsorohitra io ho an'izay tsy mahalala) fa tsy nizorana kosa tany anaty tonelina ka hatrany amin'ny REX vao miakatra toy ny hamonjy an'Ambatomena. Misy ihany koa ny milaza fa tsy tokony hanao izany fihetsiketsehana manoloana ny Masoivoho vahiny izany ny olona satria toy ny mitady hiditra an-keriny any amin'ny tany hafa izany. Na izany na tsy izany, mahazo vahana be dia be eo amin'ny fahavononantsaina ny mpitolona, ary etsy ankilan'izay kosa... mihakely hery hatrany ny mpanohana ny ara-dalàna tsy mahatanty gidragidra loatra.
Efa tsy takona afenina intsony. Vao nisy ny fiokoana miaramila milaza fa "miaraka amin'ny vahoaka" ka nampiseho ny talentany teny Ankadimbahoaka ny mpioko dia fandrobana ny score sy ny leader price avy hatrany no tao an-tsaiko omaly iny. Tsy te-hanoratra izay mihitsy aho omaly fandrao lazaina fa izaho no nampirisika, nitombina tanteraka ny ahiahiko fa ny Francepub sy ny Jumbo score ary ny courts mbamin'ny SFOI no tratra fa mba tsy vita kosa i Leader Price. Inona no nitranga? natsangana ny barazy hanakanana izay tsy fantatra fa ny tena tanjona voalohany dia ny hakana vola izay mandalo amin'ny fiara rehetra. Nanararaotra ny fisarahan'ny mpitandro ny filaminana ry zalahy dia nataony izay tiany. Mbola sahy mampirisika ny hananganana ny barazy ihany etsy ankilan'izany atoa Alain Ramaroson fa izany, hono, no antoka tokana hanakanana ny fandrobana... nefa moa efa lasa mivandravandra ho an'ny rehetra hoe avy amin'iza no tena mpamaky ny tranombarotra horobaina.
Koa satria tsy handray andraikitra ny mpitandro ny filaminana amin'izao fandrobana mahatsiravina, 26 janoary 2009-bis notontosaina androany 9 martsa 2009 izao, dia niantso ny mpanohana ny ara-dalàna sy tsy manaiky ny hisian'ny barazy arahina fandrobana ny tao amin'ny radio mada. Nolazaina ho nanomboka tamin'ny 11 moa ny antso, izay vao natao io hadiva ho atoandro io ka tampoka ihany dia nahazo olona ihany ny teny Mahamasina nanomboka tamin'ny 2 ora teo. Nahavariana moa fa tsy sahy nitsofoka lalina tany akaikikaiky tany ny mpanao gazety fa natahotra ny ho voadaroka angamba. Ny an'ny mpanohana ny TGV kosa moa dia ilay efa araka ny nosoratako teo ihany, tsy misy afa-tsy ny fanavoana barazy efa fitakiam-bola sy arahina fandrobana ihany no entiny hanoherana ny fandrobana. Samy manana ny heviny tokoa aloha.
Fa karazany tahaka ny ahoana ny tena nivorian'ny mpitady filaminana tetsy Mahamasina? toromarika ny teny ka tsy hitako loatra izay lazaina, na ny marina kokoa dia tsy afa-nankeny aho noho ny asako, ny vokany fotsiny no nisy henoko. Nandrava barazy teny Tsarafaritra Tsimbazaza ny mpanohana an-dRavalomanana araka ny filaza azy, nafana tokoa ny fifampitorahana, fa manana miaramila mitam-basy miaraka aminy ny mpanao barazy ary nalaza avy hatrany fa tamy ihany koa ny avy any amin'ny Capsat (mpioko) hanohitra an-kery ireto mpandrava barazy ireto. Dia lasa ny saiko... hiaro ny vahoaka tokoa ve? be loatra ve ny fampihorohoroana ny vahoaka? leon'ny fandatsahan-dra ve? toa tsy izany mihitsy no tsapako amin'ireto miaramila ireto. Samy mitsara koa ny tsirairay.
Na izany na tsy izany, lasa fakantahaka tampoka teo ny fokontany 67ha avaratra andrefana (aleo lazaina amin'izay fa efa nisy gazety nilaza tsinona) tsy manaiky na oviana na oviana izany barazy izany. Ka mahatonga ny faritra manodidina tsy ahitana izany barazy izany. Angamba tiana ny hampielezana ny "andrimasom-pokonolona tsy manaiky ny isiana barazy" manerana an'Antananarivo koa dia izay aloha no atao. Tsarovy anefa, ny eto aminay tsy misy idirana fanohanana olona fa tsy fanekena barazy fitakian'ny jiolahimboto vola no iraisana. Ataoko fa tsy mahavita ary tsy hanao izany ny mpanohana ny TGV satria handroba minisitera aza mety hatao raha vonona ny olony. Asa izay ho fipoaky ny ampitso aloha fa mihamafana ny toe-draharaha... tsy mahalala izay fahasahiranan'ny any ambony any fa fiarovana ny sisa mijoro tamin'ny fandalovan'ny rivodoza olombelona masiaka eto Antananarivo no nijoroan'ny teny Mahamasina.
Mialoha ny farany, na eo aza anefa izany fahavononana izany, samihafa ny mandeha an-tongotra sy ny mandeha fiara. Ny tany amin'ny score digue sy ny shoprite Talatamaty indray no novakian-dry lemaizina ny tolakandron'ity andro ity. Tena potehina Antananarivo sy ny toe-karenany e! Tsy azoko mihitsy indraindray ny mbola mahatonga ny hafa mbola mifikitra amin'ilay toe-tsaina te-handroba sy ny fanao mirona mandrakariva amin'ny fandrobana. Mbola aiza izany raha sanatria hitondra ny firenena?
Farany, faly aho fa maro tamin'ny sosokevitra nosoratako tany alohaloha tany no noraisin'ny fanapahan-kevitry ny fanelanelanana teny Ambohimanambola Le Hintsy ka ny roa tononiko tsara dia ny "Fiarovana an'i Andry Rajoelina" sy ny "Fanaovana fihaonambem-pirenena amin'ity volana martsa ity" ka hotanterahina indrindra izany amin'ny 12-14 martsa ho avy izao. Kisendrasendra ve sa nisy tamin'izy ireo ny namaky ny bolongako? Na izany na tsy izany, manana fifaliana anaty avy amin'izany fanapahan-kevitra izany aho.
Horakoraka ny an'ny mpomba ny TGV hatramin'izao rehefa nandre tamin'ny radio Antsiva androany alahady 8 marsa 2009 ny fiantsoana ny miaramila rehetra hiditra an-dakazery ka tsy handray baiko hamono vahoaka intsony. Nahatsapa tena ve izany ry zareo fa namono vahoaka tokoa? Na izany na tsy izany tsy hain'ny tafika tokoa ny mifanandrina sy mifehy vahoaka satria tsy asa nampiandraiketana azy loatra izany. Ny zandary no manana io talenta hifehy ny vahoaka io sy ny hanenjika dahalo moa izany, manana asa an-drenivohitra sy ambanivohitra noho izany ny zandary. Ny polisy kosa natao hanenjika ny mpangalatra sy ny mpanendaka an-tanan-dehibe. Koa raha naka ny CAPSAT ny miaramila sasantsasany efa notononin'ny radio tany aloha tany hoe "collectif des sous-officiers" dia azy izany, fantany ny miandry azy raha tsy mahomby izy nefa azo heverina ho fantany ihany koa ny tanjona tiany hatao. Mety ho azo heverina ny hoe tsy manao na inona na inona, sy ny hoe tsy mandray baiko na avy amin'iza na avy amin'iza, nefa moa ve hijanona hatreo? Hatreto aloha dia ireto miaramila ireto ihany no manao ity fiokoana ity, tsy mbola nandrenesana kosa ny avy amin'ny zandary, ny polisy moa tsy anatin'ny tafika nefa mpitandro ny filaminana ihany saingy mbola tsy nandrenesana ihany koa hoe ao anatin'ny fiokoana. Ny fiantraikany aloha hatreto dia "foana" ny emmo nat. Nizara tsinona ny tafika koa...
Rehefa tonga ny folakandro dia nisy ny sasantsasany tamin'izy ireo nampideradera ny fitaovam-piadiany arifomba sy matanjaka toy ny "lance roquette", nanakana fiara sy nanambana basy ireo izay tao anatiny... hiaro ny vahoaka izy amin'io fotoana io. Tsy fantatro loatra izay tena nendahiny tao anaty fiara tao ary nisy vitsivitsy aloha no nanaovany izao fihetsika izao. Malahelo aho milaza hoe moa va tsy ry zalahy indray no mpanakana ny lalambe? raha manakana fiara tsy maka na inona na inona tsy maninona loatra fa mihoatra izany dia ataoko fa mihoa-pefy ry zareo.Manaraka izany koa, tapatapaka lahatsary koa moa no nojerena tao amin'ny tvplus, tsy azoko loatra ireto lehilahy azo heverina ho mpandalo nasain-dry zalahy nanala akanjo ambony, dia notapahina koa ny lahatsary... tsy nanao fanazavazavana loatra koa moa ny mpitantara ka dia ny manatrika izay hitany fotsiny no ataon'ny mpijery fahitalavitra. Efa nampidirin-dry zareo anaty tany miady aloha isika amin'izao fotoana izao ka tokony hampanginina ny fanamelohana izany fihetsika izany? Efa fiokoana moa ny ataony amin'izao fotoana izao ka inona moa no tena tanjony tamin'izao fihetsiketsehana mifanatrika lavitra amin'Iavoloha izao ankoatra ny fihantsiana ny mpiambina ny filoham-pirenena? Toa ela loatra koa angamba ilay resaka vahoaka koa aleo raisina mihitsy ny fitaoam-piadiana. Rehefa izany no izy dia tokony hihatakataka ny sivily fa aleo ho an'ny miaramila ny hifampitifitra. Nefa ny nampihomehy nampalahelo ahy dia ireto olona marobe nanodidina ny miaramila mpioko tsy mahalala hatrany izay mety hahafaty azy. Izay tokoa angaha vao nahita miaramila nanao fihetsiketsehana an-dalambe. Tena zava-doza ry zareo ny fihetsiketsehan'ny miaramila an-dalambe fa modia any an-trano mipirina mba tsy ho maritioran'ny fitiavan-tanindrazana a!
Nandeha indray moa ny fanentanana tao amin'ny radio viva (mbola mandeha tokoa na dia efa nalain'ny emmo nat omaly sabotsy 7 martsa aza ny fitaovana tao) ny hamoriana ny olona eny amin'ny kianjan'ny 13 mey rahampitso alatsinainy 9 martsa, mety ho fifaliana ho an'ny mpitolona izany nefa ahoana ny eo anivon'ny tafika? fiheverako manokana ny hanatontosana izay fihetsehana an-dalambe ataon'ny TGV izay no tanjon'ireto manamboinahitra lefitra araka ny voalaza ireto. Nefa inona no ataony raha misy indray ny fandrobana ataon'ny sasany avy nanao fihetsiketsehana? Hampiasa basy "hamono vahoaka" sa tsy hanao na inona na inona satria tsy andraikiny izany? Enga fotsiny anie mba tsy hisy ny fandrobana ary tsy hisy ihany koa ny fanafihana ny tanananay lasa malaza ho fokontany TIM satria nilaza ny mbola hamaly faty anay indray ny "sasany" resy tosika tamin'ny Asabotsy farany teo. Eto izany aloha, raha hitohy ny fifampidinihana eo amin'ny roa tonta dia manana ny tombony kokoa ny TGV. Fa moa ve mamelavela fotsiny amin'izao ny tafika manoloana ity fiokoana ity? Tsy dia fanaon-dry zareo loatra aloha izany mitifitra amin'ny rahalahiny am-piadiana izany hatramin'izao. Saingy tsy fantatra aloha ny hiseho satria 'mpanaja lalàna' mandrakariva ny tafika amin'ny ankapobeny fa tsy 'mpanoa ny filoha' loatra na dia sarotra inoana aza hisian'izany fifampitifirana izany.
Mampahatsiahy ny tantara ny zavamisy ankehitriny, efa teo moa ny fiokoana nataon'ny Jeneraly Andrianafidisoa teny Ivato, tsy nahomby moa iny ka tsy lazaina loatra. Ny tany amin'ny 1975 no nitamberina, raha nioko tao Antanimora ny GMP (Groupe Mobile de Police). Tsy nety nifanandrina tamin'ireo mpioko ny tafika raha tsy maty aloha ny filoham-panjakana tamin'izany fotoana izany. Nangidihidy ny lehilahy teto Antananarivo, hanafika ny mpioko saingy nosakanan'ny miaramila izany hatezeram-bahoaka izany, ary voatery ry zareo tafika nanafika "tsy fidiny" ireto mpioko ireto. Tsy nisy lohany intsony moa i Madagasikara ka izay no nampitsangana ny "directoire militaire". Efa azo veroka ihany fa hery hafa no tena namono sy nampamono ny Kolonely lasa Jeneraly Ratsimandrava rehefa nodimandry izy saingy efa natolaka tany amin'ny iray tamin'ireo mpioko ny rihitra. Ankehitriny, mafanafana ny toe-draharaha, tsy fantatra avokoa ny hery mifanandrina any ambadika any fa nanaitra ny sofiko aloha ny fanambarana nataon'ny fivondronamben'ny Eveka teto Madagasikara nanaraka ny fanambaran'ny Arshevekan'Antananarivo namely mafy ny fitondrana. Ny Arsheveka rahateo efa niantso ny tafika "hiaro ny vahoaka sy ny fananany" ka samy nanana ny fandraisany azy na ny manamboninahitra lefitra efa ela no te-hioko sy ny zandary hanaja ny "lalàna sy tanindrazana". Ny ankehitriny ihany koa efa mizarazara be ihany ny olona indrindra fa ny eto Antananarivo. Ankehitriny, toa mitovitovy amin'ny hery anatiny sy ivelany ahiahiana ho tena ambadik'izay namono sy nampamono ny filoha tamin'ny 1975 ihany ny hery ambadik'ity fanonganam-panjakana eo am-panatanterahana azy ity. Mariho tsara fa notapahina fotsiny ny fitsarana raharaha namonoana ny filoham-panjakana tamin'ny 1975 indrindra rehefa nitady hipoitra ny marina.
Na eo aza izany rehetra izany, tsy hitako mihitsy ny antony hifalian'ny sasany amin'ity fikomiana miaramila ity. Moa ve tsapan'izy ireo izay milaza ho manameloka ny fandatsahan-dra ny mpiray tanindrazana aminy fa efa antomotry ny ra mandriaka i Madagasikara amin'izao fotoana izao? Izany ve no ifalianao sa hoe tsy maintsy miongana amin'izay ny filoha Ravalomanana? Fa angaha izy ity haongana fotsiny amin'izao indrindra fa efa tetehina ihany koa ny hamonoana na ny hanagadrana azy ary fantany tsara izany, izay indrindra ilay hoe antomotry ny ra mandriaka isika izao fa efa anatin'ny ady an-trano tanteraka kosa. Niantsoantso valifaty amin'izay manko ny maro tamin'ny mpitolona. Fiovana tsy ara-dalàna matetika izany ho hiainan'i Madagasikara koa nefa tsy hampandroso azy na oviana na oviana izany. Karazana sangisangy zary tenany no hamaranako ity lahatsoratra etoana ity: Inona izany no hitranga amin'ny 18 martsa 2009 andro faha-77 amin'ity taona faha-7 nitondran-dRavalomanana an'i Madagasikara ity?
jentilisa, alahady 08 martsa 2009 amin'ny 23: 08 ora
Mety ho variana isika tamin'izay mety ho fifampitorahana teo amin'ny mponin'i 67ha avaratra sy ny mpanao fihetsiketsehana ny 7 marsa 2009. hiezaka aho ny hanao fohy ny resaka mba tsy hahamonamoaina loatra, fantatrareo ihany ny fombako tsinona. Rehefa tsy navela hanao fihetsiketsehana teo amin'ny kianjan'ny 13 mey ny mpitokona nanomboka ny alarobia 4 martsa 2009 dia nisy ny fifanandrinana teo amin'ny mpitandro ny filaminana sy ny tanora mafana fo tamin'ny mpanao fihetsiketsehana nanodidina an'Analakely, toy ny teo Behoririka sy Soarano ary petite vitesse sy Ambohijatovo.
Ny ampitso (alakamisy 5 martsa 2009) dia tsy ny fakana an'Analakely intsony no nahamaika ny mpanao fihetsiketsehana fa ny hanaparitaka ny barazy manerana ny tanàna. Izany no natao dia ny mba hiparitahan'ny Emmo nat, ka rehefa mety hiparitaka nefa ahiana tsy ho ampy isa dia mety ho resy tosika ho azy. Nahay niparitaka tsara anefa ny Emmo nat ka tsy nampoizin'ny mpanao barazy ny halakin'ny fahatongavan'ny mpitandro ny filaminana. Tsorina fa betsaka ny faritra nametrahan'ny sasany barazy no vetivety dia rava tongavan'ny Emmo nat. Ny tena nafana vay indrindra tamin'ity andro ity dia ny teny amin'ny lalam-baovaon'Ankazomanga izay nahazoan-dry zalahy tao amin'ny Emmo nat nefa tsy nanana fiara handraofana ny azo ry zalahy. Tamin'ny alalan'ny 4X4 pick up manko no nandehanan'ny mpitandro ny filaminana, ary ny mahagaga ahy dia avy any amin'ny faritra tsy ampoizin'ny mpanao barazy hatrany amin'ny ankapobeny no ahatongavan'ny mpanao fihetsikatsehana. Rehefa nisy noho izany ny tratra nefa tsy tonga tany ny fiarabe mpitondra ny azo sambobelona vitsivitsy dia nakipilin-dry zalahy any anaty tatatra lehibe ireo tratra ireo, ny kendren'ny mpitandro ny filaminana dia ny hahakotsan'ny ranondolana an-dry zalahy tratra ireto. Nisy ny nahay niala ka tsy kotsa ny akanjony nefa dia noteren'ny mpitandro ny filaminana handena ny volony amin'ny rano. Valifatin'ny mpitandro ny filaminana no nanaovany izany.
Nifanenjika nanerana ny tanàna hatrany anefa ny mpanao barazy sy ny mpitandro ny filaminana, ny mpanao barazy moa mitaky vola amin'ny mpitondra fiara ka izay mahasahy mandà tsy manome vola dia vakiany fitaratra avy hatrany, maro dia maro ry zareo mandritra izany fotoana izany. Nitranga izany hatreny Talatamaty, Imerinafovoany, Ankazomanga vao nolazaina teo, 67ha, Ankorahotra, Ambanidia sns... ary izy rehetra ireo dia samy mitonona ho Andrimasom-pokonolona avokoa. Maro noho izany no tsy nitondra fiarany teto an-tanàna ka toy ny andro alahady hatrany ny tanàna. Tsy mijanona amin'ny toerana iray mihitsy noho izany ny mpandroba fa mivezivezy mandrakariva. Nisy ary ireo mpandroba nifanenjehana nanerana ny lalan'Ampefiloha, mandalo an'Andavamamba, Tanambao, Ambodin'isotry sy 67ha.
Nisy noho izany tamin'ity andron'ny alakamisy 5 martsa 2009 ity ny mpandroba nandrahona ny taty amin'ny 67ha avaratra misy anay, mitady izay ho TIM hoe ry zareo hifampitana aminy. Nanafika ny sisiny atsimo indrindra tamin'ny fokontany nisy anay ary ry zalahy tokony ho tamin'ny 6 ora sy sasany hariva teo ho eo. Resy tosika aloha ny tanora tamin'ireo faritra notafihiny ireo ka niantso fanampiana tamin'ny quartier hafa ry zareo. Nirohotra ny maro tamin'ny vatandehilahy... tsy anavahana io na TIM na TGV hanifika ireto mpandroba ireto. Resy tosika ry zalahy (efa fantatra rahateo fa ny hamaky magazay no tanjony tsinona) nefa nandrahona fa hamaly faty ny ampitso (zoma). Mbola tafajanona tany amin'iny faritry ny arabe roa (manoloana ny Ny Havana) iny ihany anefa ireto mpandroba ireto nanakan-dalana. Efa ren'ny vatan-dehilahy teto amin'ny fokontany nifanandrina taminy ilay fandrahonana hamaly faty, sady haka namana hafa, koa dia nifanome toromarika hifankafantarana ny mponina rehetra, miala tsiny aho fa tsy azoko lazaina anareo ilay fifamantarana ho fiarovana ny fokontaninay. Efa nivonona ihany koa fa rehefa tonga ny fanairana dia mirohotra avokoa indray.
Tonga ny ampitso zoma 6 martsa 2009, efa niandry izay mety ho fiavian'ny "TGV" (miala tsiny aho fa izay tsinona no anarana nentin'ny mpanafika ny fokontaninay) ny teto an-tanàna. Kanjo moa tsy tonga mihitsy ry zalahy fa sahirana niandry ny tranon'ny lehibeny teny Ambatobe angamba koa dia niandry vasoka ny teto an-tanàna. Tena hivaona kely indray aho, nanao ahoana tokoa ny teny Ambatobe. Ny nalaza moa dia ny fiantsoana ny "andrimasom-pokonolona" hiaro ny tranon'ny lehiben'ny governemantam-pikomiana satria saika hisy hisambotra hoe ny mpitondra avo ny alin'ny alakamisy 5 martsa hifoha zoma 6 martsa, ny Emmo nat (4X4 pick up) niaraka tamin'ny fiaraben'ny Samva (sampana misahana ny fandraofana fako eto Antananarivo) roa moa nandeha tamin'iny lalan'Ambatobe iny. Tsy tonga hisambotra olona izany fa hanala ny fanariam-pako lehibe lasa fanaovan-dry zalahy barazy no anton-dian-dry zareo. Tsy nahomby moa izany fa tavela ireo fiarabe roa noho ny fahavononan'ny mpiambina an'i Andry hifampitifitra amin'ny alalan'ny basy izay mitady hanafika azy. Hany herin'ny tao anaty pick up (Emmo nat) niala ny faritra. Hitantsika ao amin'ny sobika moa ny niafaran'ireo fiarabe roa an'ny Kaominina fa nangalarana piesy sy nodorana ireo fiara ireo (ka ny "TGV" no nandoro azy na dia fantatra aza fa fananam-panjakana ireny... mahatsapa tena ve ry zareo fa tsy hitantana an'Antananarivo intsony matoa nodorana ireo fiarabe roa ireo?
Ny atoandro moa dia tsy ny hisambotra an'i Andry hatrany no iraka nampanaovina indray ny Emmo nat fa ny hanavotra ireo ankizy mpianatra tao amin'ny lisea frantsay. Nafana dia nafana ny fifandonana hatreny Andranobevava, Analamahitsy, Ambatobe nefa amin'ny mahaatoandro ny andro tsy maintsy natao izay hahatontosa ny iraka fa tsy handamoka toy ny alina teo indray. Eto no tsy mazava, tsy niantso ny Emmo nat ve ny tao amin'ny lisea (mba ahafahan'ny mpitandro filaminana frantsay miditra eto Madagasikara raha tsy nahomby teo ny asam-panavotana) satria nitady fifanarahana tamin'ireo mpanao barazy izay tsy namela ny mpianatra sy ny mpampianatra tao amin'ny lisea raha tsy mametraka kely (manome vola ny dikan'izany ho an'izay tsy mahalala tahaka ahy!). Ny nahavariana manko dia maro ireo mpitati-baovao frantsay no tsy nanisy teny mihitsy izay nataon'ny Emmo nat, tsy tao anatin'ny paika angamba ilay fahombiazan'ny mpitandro ny filaminana malagasy. Nasiaka tamin'ny alalan'ny tora-bato sy cocktail molotov manko ny mpiandry ny tanàna nefa dia resy tosika ihany sady nisy voasambotra aza.
Tonga ny sabotsy 7 martsa, hanao diabe hoe ry TGV ka dia nataony tokoa izany, niainga tany Ankatso tany ny iray kanefa voasakana teo anoloan'ny mascotte (Antsahabe). Raikitra ihany koa ny saiky hiakatra hatreny Ambohidahy saingy voasakana teo anoloan'ny faritany ireo mpitondra tenyn'ny mpanao fihetsiketsehana, somary lavidavitra ihany manko ny ankamaroan'ny mpanao fihetsiketsehana. Toa ireto no nandeha tety amin'ny faritry 67ha manoloana ny Ny Havana. Niaraka tamin'ny tabataba moa izy ireto ka nanaitra ny mponin'i 67ha nisy anay. Velona ny fanairana, lasa izao. Fahadisoana hatrany hoy aho matetika ny fandalovan'ny mpanao fihetsiketsehana faritra iray ao anatin'ny maha andro tsena azy indrindra. Tsy mahagaga raha misy maromaro indray no voaroba vetivety teo ireo mpanao tsena Asabotsy aty. Azo noheverina fa nilamina ihany ny mpanao fihetsikatsehana kanjo nahazo tora-bato vetivety teo ry zareo. Velona amin'izay ny fifampitorahana, raha nojerena maimaika dia maro an'isa kokoa ny TGV noho ny mpiaro ny fokontaniny tsy ho voaroba. Samy tsy nisy niala mihitsy ny roa tonta (izahay mponin'i 67ha avaratra misy anay) sy ny mpanao fihetsiketsehana mety ho tsy nahalala akory izay handefasana azy aty 67ha (Valifatin'ilay resy tosika tamin'ny alakamisy). Marihina fa maro tamin'ny mponin'i 67ha no nifidy TGV ary mpanohana mafana fo tamin'izany ilay notonintononin'ny Viva ho lohan'ny "gros bras" (Ra-bidon... efa nitantara ity ranamana ity aho ho an'izay efa nanaraka ny bolongako hatry ny ela) nanampy ny Emmo nat saingy tsy manaiky kosa ny hanafihana sy handrobana ny fokontaniny. Rehefa ela nifampitana teo ny roa tonta dia nanapoaka basy tampoka ilay zandary mipetraka eto amin'ny fokontany ihany koa saingy nanao fanamiana sivily sy miaro ny fokontaniny, ka nampirifatra ireo "mpanafika" ka nitabataban'ny radio sasany fa nisy fizarana basy tety amin'ny tanàna hifamonoan'ny samy Malagasy.
Efa ho ora iray taty aorian'ny fifanandrinana kosa ny Emmo nat vao tonga, tena jenitra tokoa ry zalahy avy any, ka nampirifatra ny TGV hafa rehetra 'izany hoe ny saiky hanafika sy ireo tsy mahalala akory sy mety ho nihevitra ho nosotasotaina.' Ny tena nampihomehy tamin'ity tantara ity dia tsy fahalalan'ny tao amin'ny Viva ny olony, ka nandrisika ihany koa ny tao hoe tsy namantsika ireo nisotasota mitady handroba ireo ka... tena tsy tadidiko ny tohiny fa mety hifandraika amin'ny hoe sambory mihitsy ohatra. Andeha atao hoe mety ho nisy tamin'ny mpitolona tokoa ny nitady filaminana anatin'ity andro iray ihetsehana ity saingy tsy mahalala ny andefasana azy taty 67ha. Mazava loatra fa mety ho niteraka lonilony hafa koa izany noho ny tsy nahalalany ilay valifaty nokasaina hatao amin'ny fokontaninay. Nahita ny fanoherana mivaivay nataonay ihany koa ilay fokontany 67ha avaratra mifanila aminay ka nanampy anay ihany koa, ary nanala ny vato rehetra notadiavina atao sakana hakana vola ny mpitondra fiara eny an'arabe. Tafavondrona hanohitra ny barazy tampoka teo ny taty amin'ny 67ha avaratra manontolo tamin'ity andron'ny sabotsy 7 martsa ity. Lasa nanao ilay marika fifankafantarana ihany koa ry zareo (tsy fantatro mazava aloha hoe ambaratonga hatraiza no tena nanapa-kevitra tamin'ity marika fifankafantarana ity satrai taratara hatrany aho vao tonga taty an-tanàna.
jentilisa, alahady 8 martsa 2009 tamin'ny 00:36 ora maraina
Androany alarobia 04 marsa no andro voalohany nanakanana ny fitokonana hofaranana hatreo eny amin'ny kianjan'ny 13 mey teto Antananarivo ary nahombiazana tamin'izany. Tsy midika velively izany fa izay no izy satria azo veroka ny mbola hitohizan'ny fifandonana rahampitso alakamisy 5 marsa, tsy hisy hanaiky ho resy vetivety fotsiny amin'izao manko taorian'izay fotoana maharitraritra izay. Efa ela ihany ny niandrasana ity fanapahan-kevitry ny Emmo nat ity, fa androany izany vao natao. Tranga vitsivitsy no azo heverina ho nanapahan-kevitra ho amin'izany.
Voalohany, fanapahan-kevitra iray tiako ny tsy faneken'ny GEM (groupement des Entreprises de Madagascar) ny hanaovan'ny mpiasa ao aminy fitokonana (politika) tsy manara-dalàna ka raha misy ny olona ivelan'ny orinasa mitady haka mpiasa (araka ny efa fanentanan'ny mpitarika ny TGV teny an-kianja ny talata) dia adidy ny miantso ny Emmo nat hanaparitaka ireo mitady hiditra an-keriny any anaty orinasa ireo. Efa taratry ny tsy faneken'ny mpandraharaha ny fanelingelenana sy ny famotehana ny toe-karena ataon'ny mpitolona ihany koa izany fanapahan-kevitra izany. Raha misy avy amin'ny mpiasa anatiny kosa indray moa mitarika ny olona hivoaka any ivelany dia raisina ho tsy fahatongavana tsy ara-dalana sy fandaozana asa tsy ara-dalàna izany rehetra izany. Tokony ho tolona sendikaly rahateo no ataon'ny mpiasa fa tsy tolona politika velively. Na hiteny sahala amin'inona aza manko ny mpitarika ny tolona ankehitriny tsy resy lahatra intsony ny mpandraharaha fa ho tombotsoan'ny orinasa malagasy sy eto Madagasikara tokoa ny anton'izao tolona izao, nangataka fanampiana tamin'ny oriansa rahateo moa ny mpitarika ny fitokonana hanohizana ny tolona.
Manaraka izany, na dia tsy misy mipika aza ny resaka nataon'ny masoivoho vahiny (tandrefana tsy nahitako kosa ny solontenan'i Vatican) dia efa tarataratra sahady fa fampitandremana no natao tamin'ny mpitarika ny tolona hampitsahatra ny fialana eo an-kianja ka hisintona olona any amin'ny minisitera sy sekoly ary orinasa afakaba any. Efa fandikana ankitsirano ny fahalalahan'ny hafa tsy hitokona manko ny fitadiavana hisintona olona any amin'ny misy azy any. Tsapan'ny mpitondra fanjakana ihany koa angamba ny mety ho ambadiky ny fihaonana tamin'ny mpitarika ny tolona sy ireo masoivohon'ny firenena vaventy ny talata tolakandro ity. Eo ihany koa ny fandalovan'ny solontenan'ny Firaisambe Afrikana teto Madagasikara ka iheverako avy hatrany fa na nahazo fampitandremana amin'ny tsi-fihetsehany Ravalomanana na nahazo fanekena ny amin'ny tokony handravana amin'izay ny tolona.
Ny mahavariana ao anatin'izany rehetra izany dia ny mbola nisian'ny fihaonan'ny solontenan'ny roa tonta mpitondra fanjakana sy mpitolona eny Ambohimanambola ao amin'ny Le Hintsy hatrany, efa tsy hitako intsony manko izay mbola mety ho anton'ny fihaonana afa-tsy ny taratasim-paneken'ny mpitolona fa resy izy ka mba omena fanalefahan-tsazy na fahafahana manomana ny entana hivoahana an'i Madagasikara sy tsy hanohintohina ny fandriampahalemana intsony angaha, na fitadiavana izay tena atidohan'ireto jiolahim-boto miseho azy ho mafy be ireto ka mitady ny hotifirina amin'ny bala tena izy mihitsy (heveriny manko fa tsy manana alalana hitifitra azy ireo mihitsy ny mpitandro ny filaminana ka fantany fa tsy haninona amin'izay ataony izy). Nefa nahavariana ihany ny halavan'ny fihaonana satria fotoana maromaro mihitsy no nanaovana ny dinika na dia efa nambara sahady aza fa tsy hisy ny fanambarana ho an'ny mpanao gazety amin'ity andron'ny alarobia ity. Ny hany fantatra hoe nifanatrika tamin'ity fihaonana ity manko dia ny solontena telon'ny mpitondra ara-dalàna (Minisitra Razafimahefa Ivohasina, Rakotondramboa Noel ary ny mpitarika ny delegasiona ny filohan'ny antenimieram-pirenena Sylla Jacques), ireo filoha efatry ny fiangonana ao amin'ny FFKM miaraka amin'ny solontenan'ny Firenena Mikambana ary ny hany fantatra ho solontenan'ny mpitolona dia ny Jeneraly Ramakavelo Désiré Philippe. Somary mahavariana ahy ihany dia ny hoe mahatapa-kevitra ho avy amin'ny mpitokona tokoa ve ny solontenan'ny TGV(?) na dia milaza ho tsy hifampiraharaha sy hifampiresaka amin'ny mpitondra intsony aza ny mpitarika ny TGV?
Izay no ela fa azo fintinina ho fiarahabana ny Emmo nat no nataon'ny maro tamin'ity asam-pandravana tolona ity. Dia tena nirarak'ompana tokoa anie izany fankasitrahana ny nataon'ny Emmo nat izany e! Fony izaho teny Ambonin'ny tonelina Ambanidia aza (Ambohijatovo ambony tokony ho tamin'ny 11 ora atoandro teo) dia nisy vitsivitsy nahasahy nitehaka isaky ny misy baomba mandatsa-dranomaso re, fa na izany na tsy izany tsy izay teny rehetra dia nankasitraka ny fandravana ny tolona avokoa (na maro an'isa kokoa aza izany teny) fa nisy ny tezitra niteny hoe fa tsy ho lany angaha ny balan'ialahy? Ilay efa nahavoa ihany tamin'ny 7 febroary 2009 iny ka nisian'ny tifitra variraraka fanindroany. Ny manahirana amin'ny resaky ny mpihaino dia misy hatrany ny mihoam-pefy toy ny "fangatahana tso-drano" handoro ny tranon'ny lehiben'ny TGV ohatra. Tsy tokony hanao izany loatra ny mpanohana ny ara-dalàna fa fandikan-dalàna izany na ho inona hatezerana na ho inona.
Na izany na tsy izany dia nanao zavatra tsy nety ihany koa ny nataon'ny mpanao gazety tao amin'ny TV Plus ohatra izay toy ny mampibaribary fa i Naina Andriatsitohaina (tompon'ny Les Nouvelles sy ny Taratra) no nibaiko ny mpikambana tao amin'ny GEM tamin'izay zavatra efa nosoratako tery ambony, ny fahatsapana tao anatiko tao dia tsy tiana aseho na iniana ampanginina mihitsy fa nisy fanapahan-kevitry ny komity mpanatanteraka tao nahatonga ny taratasy naely tamin'ny mpikambana fa toa te-hanondro na hibaiko ny mpitolona handoro ny Niag, ny Les nouvelles ary ny Taratra ny mpanao gazetin'ny Tv Plus rahampitso alakamisy 5 febroary. Ny an'ny Viva TV moa dia notononiny ny anaran'ny manamboninahitra nibaiko tamin'ny fifehezana ny kianjan'ny 13 mey ity toy ny hilaza amin'ny mpitolona hoe raha fantatrareo ny misy ny tranony dia amboary fa miseho azy ho mafy amin'ity tolona ity. Tiana ny manamarika amin'izao fotoana izao fa ny fantsona nisy ny mbs tv teo aloha dia efa lasa viva tanteraka nanomboka tamin'ny enina hariva teo, ary rehefa nohamariniko mihitsy aza ny isan'ny fantsona ahazoana ity Viva TV ity hatraty amin'ny faritra misy anay dia 9 ny isany ka voatsindriny ihany koa ny TV record, ny OTV moa dia voahelingelin'ny Viva TV saingy tsy niova tanteraka kosa... Nohamariniko indray ny tamin'ny Radio Fm fa eo amin'ny 100.8 Mhz ihany no ahenoako radio mada, ary izany aza manahirana ny mahazo azy. Ny mbs radio (95.4 Mhz) nahafahana nihaino radio mada teo alohaloha teo dia tsy misy na inona na inona intsony, fa ny Viva radio kosa aloha dia tsy heno intsony aty aminay... azo lazaina ho matanjaka ihany anefa ny radio fampiasako! Fa izaho aloha maniry indrindra ny hamotehana tanteraka ity tele sy radio viva ity fa be loatra ny fafy lainga ataony indrindra fa ny fandranitana isan-karazany e!
Tranga iray tsikaritry ny mpanao gazety ny nisian'ireo vazaha vitsivitsy nijorojoro nanatrika indrindra ny kianjan'ny 13 mey, mahavariana tokoa ny ijorojoroan-dry zalahy ho hitan'ny mpanao gazety eny fa izaho kosa aloha mankasitraka ny torohevitr avy amin-dry zlahy raha izay no hampilamina ity raharaha ity e! resaka tetipanorona ny azy fa tsy misy idirana fandraisana fitaovam-piadiana mihitsy tsinona. Ny tranga iray nambaran'ny gazety ihany koa dia ny fahitany fa misy ny fizaram-bola ireo mpikambana rehetra ao amin'ny Emmo nat ary ny re aza dia hoe 3 alina ariary no azon-dry zalahy... dia hoy aho hoe, any amin'ny satan-dry zalahy mihitsy ny filazana fa rehefa anatin'ny fotoana manokana tahaka ny amin'izao fotoana izao dia mandray 3 alina ariary isan'andro mihitsy ny zandary sy ny miaramila, kely dia kely tsy ampy ampahafolon'izany kosa no mba raisin'ny ao amin'ny polisim-pirenena. Manamboninahitra aloha no nandrenesako izany an!
Manaraka, tsikaritra nahavariana ahy mihitsy ny fahasahian-dry zalahy nifanandrina tamin'ny mpitandro ny filaminana ireto, efa nambarako tetsy aloha ihany izany saingy tena tsy aritro mihitsy. Tsy nanaiky ny hihemotra mihitsy ry zalahy. Nisy aza ny fotoana voatery nihemotra tonga hatreny anoloan'ny boriborintany voalohany (Soarano) ny mpitandro ny filaminana fa rehefa avy eo indray vao nanosika ireto tovolahy ireto hihemotra hatreny amin'ny tetezan'ny Behoririka hatrany. Ny zavatra hitako teny amin'ny Mascotte (Antsahabe indray) rehefa resy tosika ny andian-jatovo tamin'ny voalohany dia nifanolosolo akanjo aloha ry zalahy dia nanomboka niakatra hamonjy ny tonelina Ambanidia indray hidina ho any Ambohijatovo. Raha fariparitana moa ny faritra voatery nofehezin'ny mpitandro ny filaminana tamin'ity androany ity dia hatreny Ambohijatovo manoloana ny AFD, tonelina Ambohidahy, manerana ny pavillons Analakely, Antsahavola, Tsaralalàna manakaiky ny Anjary Hotel, petite vitesse, Soarano manontolo sy Ambodifilao manontolo ary tafiditra ho tsy azo nandehanana ny tohatoha-baton'Ambondrona raha azo nivezivezena kosa ny tohatoha-baton'Antaninarenina, Behoririka manakaiky ny Luxor na Cinema Soa taloha, Antanimena iray manontolo, ka hatreny Ankazomanga rond point amin'ny lalam-baovao.
Nisy ihany ny fikasana hametraka barazy nataon'ny mpandroba tety amin'ny 67ha avaratra atsinanana manatrika ny parking saingy toa tsy vanona mihitsy izany raha tsy efa halina ny andro, tsikaritro fa sady miteny ireo mpampirisika ny hanangana barazy no lasa ry zalahy midifidify toy ny tsy teo, ny tena anavahana ireto lohandohan'ny fitarihana ny barazy ireto (izay nizara taratasy hanohizna ny tolona ataon'ny TGV miainga isam-pokontany ny alakamisy 5 martsa 2009) dia saiky mitady tee-shirt mena midorehitra avokoa ry zalahy. Asa aloha ianareo namaba hafa raha nahatsikaritra izay na tsia fa efa andro maromaro mihitsy no nahatsapako izany (tia akanjo mena manko aho, tsoriko izany, ka tohina aho amin'ny fihetsiky ry zalahy ireto). Niteny tamin'ny olona aho hoe tsy mety ve raha mivondrona isika hanaisotra an-dry zalahy ireto (satria tokotokony ho 20 eo ho eo ny isan-dry zalahy miaraka amin'ireo somary mody mihatakataka), nefa ny valinteny reko dia hoe adalan'ny tena ireny e! Tena loza mitatao anefa ry zalahy satria manao ilay fomban'ny mpandroba e: mihazakazaka tampoka hampikoropaka ny olona dia avy eo hifaoka tampoka izay azony eny ampandalovana. Efa be ihany ny mahalala izay paika izay ka tsy taitra intsony, kanjo hita ami'izay ny havitsian-dry zalahy! saiky hanakana ny lalam-baovao ry zalahy ka rehefa hitany fa vitsy izy ireo teo. Lasa ry zalahy avy eo nihazakazaka nanaraka ny lalambaovao nankany Ankazomanga any... hita hoe vahiny an'i 67ha no tena marina.
Izay aloha no voasoratra androany alakamisy 05 martsa 2009 amin'ny 00:16 ora maraina fa indro aloha soratako ihany ny tsapako omaly saingy tsy tafavoaka moa noho ny tsy fisian'ny zotram-piseraserana telma taty aminay omaly ka tsy nahafahana nivoivoy an'aterineto ihany koa raha tsy izao alina izao.
jentilisa 05 martsa 2009
Manomboka eto kosa ny saiky navoakako omaly saingy noho ny tsy fisian'ny aterineto dia tsy nivoaka izany: Saiky tsy te-hilaza ny antony itadiavako ny handravana ny hetsika tamin'ny Asabotsy (faran'ny volana febroary) aho fa tsy takatry ny sasany mihitsy angamba ny antony, na menatra ny "hampiasa hery" eo anatrehan'ny solotenan'ny Firenena Mikambana ry zalahy. Henjana ihany koa moa ilay fitakian'ny Arsheveka nanohana an-kolaka ny hisian'ny fihetsiketsehana etsy amin'ny kianjan'ny 13 mey sy ireo toeran-kafa any amin'ny faritra any e! Ny ahy tena resaka teti-panorona mihitsy no antony: Efa fantatra ve fa volana martsa no tokony hiditra mianatra ny mpianatra eny amin'ny Anjerimanontolo dia tsy tokony hieritreritra ianao amin'ny handravana mialoha ny hahatongavan'izany volana martsa hidiran'ny mpianatra an-tsehatra izany? Tena tsy ampy mpahay ady na teti-panorona mihitsy ve manodidina ny filoha Ravalomanana amin'izany zavatra efa fantatra mialoha izany? Sa raha nilaza izany tetika izany mialoha aho dia mety ho nekena ihany ny hevitro? Inona ankehitriny ny vokany: hita ho miha-mahazo hery sy mihamahazo vahana ny mpitolona, ialako tsiny amin'ny mpanaja ny ara-dalàna izany, satria afaka mandà ny fepetra notakian'ny Arsheveka ianao fa tsy hirepirepy amin'ny fifanarahana fantatra fa tsy hitondra mankaiza. Izany fandravana ny tolona izany tsy midika velively hoe sambory ranona na sambory ranona satria tsy hahazaka izany ny fonja misy eto Madagasikara. Tsoriko anefa fa raha tsy misy ny fandraisana andraikitra goavana ataon'ny fitondrana amin'izao fotoana izao ny amin'io handravana ny fitokonana io dia miala tsiny aho fa efa mananontanona tsy azo ihodivirana ny firodanan'ity fanjakana ara-dalàna ity.
Hitan'ny olona ny fanaovana azy amin'izao fotoana izao: asiana barazy toy ny tany Goadelopy sy Martinika fotoana maromaro lasa izay ny lalana, ka na vitsy an'isa aza ry zareo dia nahabahana izay azo nosakanany rehetra! Tombon-dalana tsy misy tahaka izany, satria tsy mahay mivondrona na tsy avelan'ny fampielezam-peon'ny mpanohana an-dRavalomanana hivondrona hanohitra ny tsy rariny mihatra aminy ireo efa leo sy boboka tanteraka ny toe-draharaham-pikatsoana misy amin'izao fotoana izao. Mihevitra ve ireo ao amin'ny fitondrana fa vitan'ny mpitandro ny filaminana ny manao ny asam-pandravana ny barazy ataon-dry zalahy... Tsy voatery hanao herisetra anie ny olona amin'izany e! sa tena tsy manana mpanentana sa matahotra ny ainy ny TIM any anivon'ny fokontany any? Tsy hisy ho sahy hanohitra hoe tsy manaiky ireny barazy ireny izahay ve? Terena ry zareo mpanao barazy hoe raha toa ka misy fandrobana na fanendahana na fangalarana any amin'ny faritra tratran'ny barazy dia anjaran-dry zareo ny miandraikitra ny fisamborana ireo nihoa-pefy tamin'ny tokantranon'olona iharan'ny tsy rariny... ka rehefa tsy efan-dry zareo izany dia anjaran'ireo nanao ny barazy izany ny manolo ny zavatra very sy simba nahazo izay niharan'izany, mbola hahasahy hidongy hametraka ireny ihany ve ry zareo? Mino aho fa rehefa tena mifampizizo ny roa tonta hiala moramora ireny mpanao barazy ireny... indrindra rehefa hitany fa vitsy an'isa ry zareo. Sady ny hitako aloha hatramin'izao dia ny mpanendaka sy ny mpandroba no tena manao ny barazy amin'izao 2009 izao.
Indroa andro izay no nihorohoro hatrany izahay manakaiky ity faritr'Analakely ity. Isaky ny tapitra ny fivoriana eo amin'ny kianjan'ny 13 mey dia misy ireny olona mitangorongorona ireny no miforona ho azy ho andian-jiolahy manakan-dalàm-be, tena hita mihitsy fa lasa mitovy any amin'ireny tany Afrikana misy gidragidra ireny e! Ny hitako ny alatsinainy 2 martsa 2009 fotsiny dia nahitana fa teren-dry zalahy hamoaka ny vola any aminy ny mpanamory fiarakaretsaka mbola nitonantonana hanavatsava an-dry zalahy. Ary dia tena voaendaka tokoa izay tratrany. Nohantsian-dry zalahy amin'izay ny Emmo nat miambina ny tranombarotra lehibe saiky hovakian-dry zalahy saingy tsy tontosa moa fa tonga aloha loatra ny Emmo nat na dia nisy aza ny sakan-dalana nataon'ny mpitolona eo Analakely tsy ahafahan'ny fiara miditra. Tena mazava dia mazava aloha fa ny handrangitra ny mpitandro ny filaminana fotsiny no ataon-dry zalahy rehefa tsy nahavaky tranombarotra teo akaiky teo ry zalahy. Fa ny nampihomehy dia nisy fiara nitondra mpitandro ny filaminana hafa efa nijokojoko tao an-damosin-dry zalahy tao. Rifatra ihany ny farany avy eo satria tsy nampoizin-dry zalahy ilay fivoahana avy tao an-damosin-dry zalahy iny. Nilamindamin-dratsy ny faritra tena manakaiky anay raha mbola nandrenesana baomba mpandatsa-dranomaso sy baomba mankarenintsofina ny tao afovoan'Analakely tao.
Ny talata 3 marsa 2009 indray efa ninia ny hiditra am-piasana taratara mihitsy aho hay tena tao anatin'ny ady mangotraka no nankanesako tao am-piasana. Nisy olona nivorivory manko teo anoloan'ny vavahady ka norarafan-dry zalahy Emmo nat baomba mpandatsa-dranomaso teo... tena maina vetivety teo ny tendako sy ny lelako, ary narary ny lohako, fa masiatsiaka noho ny sakay ity setroky ny baomba e! tena rotsa-dranomaso tsy nitomany izao nataoko izao ry zareo... tratra daholo izahay rehetra e! fa na dia efa tsy hitanao intsony aza ny setroka fa mbola mahery ny asan'ilay izy e! Tena hoy aho any an-eritreritro any hoe tsy maintsy hiaina tahaka izao hatrany izany isan'andro isaky ny mirava ny kianjan'ny 13 mey e! Nefa anie na dia teo aza izany vakin-dry zalahy hatrany ny Samckowa e! Ahoana ny nanaovany azy hoy ianareo? Mody avy ry zalahy amin'ny fitenenana hoe hanala faty fa mbola misy faty ao amin'ilay trano efa rava eo anilany eo, manararaotra tamin'ilay fisiana faty mbola nofongarina avy tao amin'ny trading center natapy andro teo amin'ny kianjan'ny 13 mey e (faty efa iray volana mahery ve ry zareo?)! hay ny rindrina no naboroakan-ndry zalahy tao anatin'ny fotoana fohy. Lasa ny entana e! tsy nampoizin'ny Emmo nat iny satria haingana dia haingana koa ny fandrobana natao... Efa misy miteniteny koa moa izao ny handrobana ny orinasa misy anay, efa nisy nampirisika ihany tamin'ny alatsinainy fa soa ihany fa tsy mbola naharesy lahatra ny be sandry tamin'ny mpandroba aloha!
Asa raha misy mahamarika ianareo fa misy ireny taratasy karazana afisy mipetaka ireny amin'ny tranombarotry ny karana ao Tsaralalàna. Teny arabo ilay izy ka tsy fantatry ny Malagasy loatra izay ambaran'ny taratasy, nikatona tanteraka anefa izay tranombarotra tratran'ireny taratasy amin'ny teny arabo ireny raha vao mahita ny taratasy ny tompom-barotra, nisy nilaza fa fandrahonana an-dry zareo hoe "anjaranareo indray izao no horobainay", tsy mahay teny Arabo aho nefa ny fikatonan'ny tranombarotry ny Karana mahalala tsara ny teny sy soratra arabo no mety hampirona ny fiheverako amin'ny mety hisian'ny fandrahonana. Tsoriko kosa fa tsy nandre ny hanisiana marika mainty ny tranon'ny miaramila sy izay mpanohana TIM aho fa raha toa misy ny manao kivazivazy ratsy amin'izay dia marihiko mainty avokoa ny tranon'ny mpanohana ny TGV eto amin'ny tanàna. Mifankafantatra safidy daholo ihany manko izahay rehetra eto amin'ny manodidina.
Fa ny any amin'ny faritra kosa, nisy baomba nandatsa-dranomaso nipoaka ihany koa tany amin'ny faritr'i Tsaramandroso ao Mahajangà ao, hanaparitahana ireo mpandroba saiky hanao ny asany tany, nifanindran-dalana tamin'ny hetsiky ny mpanohitra moa ny fotoana saiky hanaovana ny fandrobana nefa azo heverina ihany fa karazana fanararaotana amin'ilay hetsika misy any ity fandrobana nokasaina hatao ity. Tsy fantatro kosa aloha raha nahavaky trano ry zalahy na tsia! Ny tao Fianarantsoa kosa indray dia faritra maromaro tokoa no nametrahan-dry zalahy barazy rehefa tonga ny hariva! izay no izy rehefa tsy navela na nampirisihana hivondrona ny mpanohana ny ara-dalàna. Eny e! mety hisorohana ny fifanandrinan'ny andaniny sy ny ankilany angamba izany, nefa anie tena hitroatra handray ny andraikiny mihitsy ny olona raha mbola manampi-tsofina amin'ny mpanohana azy ny fitondrana nefa dia lasa hetsika miparitadritaka izany e! Avondrony ny hery raha tiana ny mbola hijoroana... Fa raha tsy hanao izany nefa tsy handray andraikitra manoloana ny fanakatsakanana ny fivezivezen'ny olona sy ny entany mialà fa mampitombo sorisory fotsiny! Ny olona koa efa miandry ny faran'ity tantara ity ka hanamarina na handiso ny filazana hoe "oviana koa no nisy tolona tonga teo amin'ny kianjan'ny 13 mey tsy tonga tany amin'ny fenitra notratrariny izany?". Ny any Antsirabe indray moa dia efa nodradradradraina fa ny alarobia 4 martsa no haka ny anjara katsaka eny ambany andrefana (toeram-pambolen-dRavalomanana) ny rehetra, eny Amboronomby ny fotoana ary samy efa nentanina hitondra gony hamenoana katsaka ny rehetra.
Na izany aza efa misy ny fanapahan-kevitra ankasitrahako tamin'izay efa natao tao ho ao. Iray amin'izany ny fanampenam-peo sy sary natao tamin'ny radio sy TV VIVA, minia mandainga tsotra izao manko ireo toby roa toa iray ireo. Iza no nanomboka ity raharaha ity? tsy fantatro loatra fa ny niharany voalohany indrindra fantatro dia ny radio fahazavana 88.6 Mhz ary ny nanampim-peo dia ny radio VIVA, tena nogafian-dry zalahy manko ny fandaharam-pivavahana mpandeha amin'ity radio ity. Nefa efa nahatsikaritra fahapatapahan'ny fandaharana tao amin'ny Mbs matetika aho (eo amin'ny maridrefin'ny mbs teo aloha manko no nandehanan'ny radio mada teo alohaloha kely teo ary mpihaino azy aho) tamin'ny fiandohan'iny herinandro efa nivalona iny na talohan'izay akory aza, farany aza dia tapaka tanteraka ny maridrefy 95.4 Mhz fa ny 100.8 Mhz sisa mandeha amin'izao fotoana izao. Heveriko fa namaly bontana ny tao amin'ny radio mada (tadidio fa trano iray mifanila birao ny misy ny radio mada sy ny radio fahazavana eny Faravohitra) nanomboka ny Zoma 27 febroary 2009 teo, vokany: sary tsy mihetsika no hita tamin'ny VIVA TV ny Sabotsy 28 febroary ary tsy nisy sary nivoaka intsony nanomboka ny 1 marsa 2009... ny eritreritro moa dia hoe angamba lany vola ry zalahy hampandehanana ilay tele... hay moa nitaraina ry zalahy avy eo!
Ny tao amin'ny radio Antsiva indray ataoko fa tamin'ny alahady folakandro no tsy heno izy nandritra ny ora maro satria tapaka avokoa ny jiro teto Antananarivo, noho izany tsy nisy nandeha ny radio sy ny tele rehetra ankoatra ny Radio don bosco sy ny radio mada irery ihany, RDB satria any Ivato ry zareo sady manana gropy fiandry fandefasam-peo sy sary rahateo, sy ny radio mada izay heverina fa tsy eny Faravohitra no tena mampandeha azy fa any ivelan'Antananarivo any. Ny fotoana hafa hoe tsy nandrenesako ny Antsiva kosa indray moa tsy fantatro loatra satria isakyny mamadika mihaino any aho reko hatrany ry zareo. Efa nilaza moa ny tao amin'ny jirama fa tsy misy ifandraisany amin'ny tolona nataon-dry zareo ny fahatapahan-jiro tsy nisy kotroka sy orana tamin'ny alahady iny fa olana tany Andekaleka tany.
Voalohany: raha tsy dia salama loatra ny fonao ianao aza mamaky ity lahatsoratra ity aza fady indrindra. Nahavariana ry zareo, fahatsapana ny ahy, fa maro tamin'ny mpomba ny andaniny sy ny ankilany no faly kokoa aza raha vao tapaka teo iny dinika iny. Izaho ihany koa dia tsy resy lahatra velively amin'izay ho vokatry ny fifanarahana mivoaka eo fa io marimaritra iraisana tsy voafehin-dramalagasy io foana no mba ventesina mandrakariva eto, filaminana tsy mitombina no hivoaka avy ao satria tsy manaiky fifangaroana velively izay efa namoy havana mbola mafana fo amin'ny fitolomana. Izaho ihany koa tsy mety levon'ny vavoniko velively izany hoe nitarika ny fandrobana ka nahatafiditra teto Madagasikara izany kolontsaim-pandrobana izany no hanana anjara fitantanana ny firenena ka mirary dia mirary izay hampandamoka ny fifanarahana aho (lasa extremiste ve aho amin'izany?). Matoa te-hanao io fitokonam-be etsy amin'ny kianjan'ny 13 mey io ny mpioko arahina sy anararaotan'ny mpandroba hanohizany ny reviny ny sabotsy 28 febroary 2009 dia mba ho fanehoan-kery hoe ka hanana vahana amin'ny fihaonana eo ambany fanaraha-mason'ny firenena mikambana mba hampiharana izao tetezamita izao. Mazava loatra fa toheriko izany tetezamita izany satria tsy hitondra mankaiza mihitsy. Any amin'ny tany mandroso hatrany ve no tena ampiharina ny lalàna rehefa misy mandroba sy mangalatra fa ny aty amin'ny tany an-dalam-pandrosoana tsy maintsy asiana fifanarahana mandrakariva? Anaovana kilalao tahaka izany mandrakariva ve ny vahoaka? tena tsy rariny kosa!
Vaka ny saina mahita ity fepetra napetraky ny arshevekan'Antananarivo vao manaiky ny hiverina hanelanelana izy. Hanaja ny teny nifanomezana ny mpifanandrina, malalaka ny fanehoan-kevitra izany hoe ny fahazoako azy dia tokony tohizana mandrakariva ny fihetsiketsehana an-dalambe ka mandrava ny tany amin'ny taratasy savaranon'ando nosoniavin'ny tenany ihany, ary ny tsy isiana fisamborana politika (na ny fahazoako azy dia ny tsy isamborana izay efa nikitikitika politika na dia efa nanao izay tsy mendrika nanapotika ny firenena na fananam-pirenena sy nanao fahotana mahafaty aza)! Koa raha izany no izy aleo mandamoka any ny fampifanatonana e! Ampihorohoroana mandrakariva izany ny olo-tsotra fa afa-manao izay danin'ny kibony hatrany ry zareo tsy menatra ny manapotika ny firenena? Tena tsy malagasy intsony aho izany manaiky ny zavatra tsy rariny toy izany! Rehefa manaiky ny hilefitra ka tsy hanao na inona na inona amin'io Asabotsy 28 febroary 2009 io ny filoha Ravalomanana amin'ny alalan'ny Emmo nat dia izay no izy ny aminy. Motraka izy ka aleo tsy mitondra tokoa ary miala avy hatrany!
Fitiavan-tena ve ny ahy raha miteny izany aho sa diso misolelaka loatra aho? Tsotra ny anton'izany! Manjakazaka loatra amin'ny atrehin'ny masoko ireo te-hitavana fotsiny ny hasasaran'ny hafa vao mahazo vola. Maninona raha mba misasatra sy mifofotra koa fa tsy manelingelina ny hafa e? Toy ny efa mitondra mihitsy ry zareo nahazo ity mpitolona ho amin'ny "demaokrasia" ity. Mampahatsiahy ahy ilay "fanjakan'ny madinika", nanararaotan'ny sasany hananganana ny TTS (tary Tonga Saina) handroba izay rehetra tsy mitovy hevitra aminy. Hitahita taratra sahady ny tsirin'asa hataony amin'ny alalan'ny "fampihorohoroana" rehefa izy no hitondra fa mbola maro moa ny jamba tsy mahalala afa-tsy ny fanesorana an-dRavalomanana ho vahaolana ialàna amin'ny fahatrana, na dia miharihary izao aza fa mihatra manerana izao tontolo izao, indrindra ny tany tandrefana ny krizin'ny toe-karena sy ny vola, ary dia "manivaiva" ny "mpanaja ny ara-dalàna" ho tsy mahalala menatra ka tako-kenatra sisa no "hitafianay". Efa izay toe-tsaina tia manala olona izay no efa nahavoa taloha ka mbola tohizana hatrany. Izay tokoa ilay kinga amin'ny fandravana fa votsa amin'ny fananganana e!
Dia mihomehy aho mahita izao fivorian'ny mpitarika antoko politika izao ka mametraka an'i Andry Rajoelina ho "mpitarika" azy rehetra, mametraka an'ilay "tsy miankina" ho filohaben'ny fanoherana! Tadidinareo ve ny 2001? Tezitra dia tezitra tokoa ny filoha Nasionalin'ny Leader Fanilo Itpkl Herizo Razafimahaleo tamin'izany fotoana izany niteny hoe "Oviana koa no ny antoko politika indray no misintaka tsy hifaninana ka omena ny "tsy miankina" ny safidy?" rehefa nisintaka tsy hifaninana ny filoha Nasionalin'ny AVI (Asa Vita no Ifampitsarana ka rehefa hita fa nahavita be ny filoha Ravalomanana dia novaina indray ny anaran'Antoko ka natao hoe Akaikin'ny Vahoaka Indrindra). Dia izay teny izay ihany no atsidiko ny antoko Leader Fanilo ka ivereno vakiana fa tsy soratako intsony. Mieboebo manko ry zareo manao hoe "Izahay no voalohany nilaza fa tsy mety mihitsy io fomba fitantanan'ny filoha Ravalomanana io!". Fa manantena inona hatrany ary ry zalahy mpanao politika ireto? seza? fa angaha tsy nisara-kevitra rehefa nandeha ny fanendrena minisitra an-dalambe mpamaky ny trano-na Minisitera? Hay e efa niova filamatra ny Leader Fanilo ka mankasitraka indray ny fidinana an-dalambe e! iny indray no tsy hitako!
Farany, efa nabosako mandrakariva teto ny tokony handravana ny antenimieram-pirenena hanaovana fifidianana mialoha ny fotoana fa tsy ekeko velively kosa ny fifidianana filoham-pirenena mialoha ny fotoana fa dia niova ny hevitro ankehitriny. Mety ho mahasoa ny mpanohana an-dRavalomanana izany, satria tsy hankasitraka fandrobana sy fandoroan-trano ary fanendahana hihatra aminy velively ny olo-tsotra any Ambanivohitra rehefa izay no averimberina aminy mandritra ny fampielezan-kevitra (izay voa aza tezitra fa fandresen-dahatra hahomby io!) koa dia mihevitra aho hoe aleo ajanona fotsiny amin'izao, na dia matimaty foana aza ny maty tamin'ny tolona satria efa izany hatrany no nitranga hatramin'ny 1972, eny 1947 aza, no mankaty! Fahamarinana mandratra fo ny Besinimaro io nefa aleoko tsy mihatsaravelatsihy! Raha hisy manko ny fifidianana na fampielezankevitra dia tsy hisy raharaha ho vanona eto fa tena ady saritaka mivantana no ho hita. Ny fampihorohoroana manko no tena hanjaka fa tsy ny fampielezan-kevitra nefa tsy hisy hanaiky hampihorohoroana ny mpifanandrina, noho izany tsaratsara kokoa tsy misy fifidianana na fitsapa-kevi-bahoaka noho ity toe-draharaha ity. Tokana noho izany ny vahaolana hitako! Adabohy ny fikomiana! Fanamarihana: tsy mandatsa-dranomaso ihany ilay baomba nafarana avy any Shina fa mampangidihidy lozantany ihany koa... asa iza angaha no mety hahita ny fanefitr'ilay mampangidihidy? ( aza hitako mihaotraotra ny iray fiangonana rehefa tonga ny alahady! hiharihary ihany ny mpitolona mafana fo raha izany koa). Hevitro ho ahy samirery no tena nanaovako izao soratra izao nefa aleo zaraina ihany ho hitan'ny rehetra fotsiny.
Tsy nampino ahy tamin'ny voalohany ny antso hanaovana sit-in teo anoloan'ny kianjaben'i Mahamasina androany alakamisy 26 febroary 2009 ho fanesorana ny PDS Guy Rivo Andrianarisoa noho ny maha-andro tsena azy indrindra. Isaky ny alakamisy manko ny tsena ao Mahamasina ao nefa dia izay no fanapahan-kevitry ny mpitarika ny tolona. Hevitra tena nosainina tokoa ve sa taitai-bombina tahaka ny iampangana ny filoha miova hevitra tampoka eny ampisidinana eny ihany koa? Misy zavatra kendrena mivandravandra be ao.
Voalohany, sao mba mifangaroharo manampy isa ny mpitolona ao ny mpiantsena sy ny mpivarotra tsy nahalala izay hitranga. Efa misy sahady manko ny fanahiana fa tsy hahazo olona betsaka mihitsy ry zareo dia aleo natao teo anoloan'ny kianja ny sit-in. Marihina mazava aloha fa tsy ao ny PDS notendren'ny fanjakana no miasa fa ery Tsimbazaza ery ka mampihomehy ihany ilay sit-in. Lasa avy hatrany ny fanontaniana hoe naninona raha natao tao anaty kianjaben'i Mahamsina mihitsy hahitana ny habetsaky ny olona? sa menatra? Tena indraindray mamelona fankahalana frantsay mihitsy ny ataon'ny mpampita vaovao frantsay milaza fa 3000 ny isan'ny olona nanao io sit-in io. Tomba-maso tsotra dia itarafana fa 500 ireny olona ireny ary raha be miaraka amin'ny mpanao tazan-davitra no mety hahatratra 1000 (izany hoe manahirana mihitsy aloha ny manisa olona an-dalambe manavaka ny mpitolona sy ny te-hijerijery e!). Fa raha tao anatin'ny kianjabe ry zareo dia mety hifampijerijery sy hifampamenamenatra ka mety hampisintaka ny hafa mahita ny hamaroany sy hampihomehy ny mpandalo hoe ireo ve ry zareo?
Faharoa, hanakorontana tsotra izao no tanjony matoa sady natao teo ivelany (an-dalambe) ny sit-in no andro tsena no anaovana azy. Toa sintonina tsikelikely ny mpanatrika hieritreritra hoe "aleo amboarina ireto mpivarotra tsy mety miala ireto" sady efa fahazarana tafara-dalana amin'ny tolona ataony rahateo moa ny mandroba (sy ny mandoro). Tsy miraharaha ny manodidina azy mihitsy ry zareo fa atatatata mafy ny fanamafisam-peo tahaka ireny hoe tsy misy hopitaly tsy misy sekoly manodidina azy ireo. Tenim-pankahalana ve izany soratako izany sa filazana ny marina sy ny zava-misy? Efa nisy aza moa ny fandrahonana ankolaka nahazo ny mpivarotra koa dia naleon'izay tsy te-ho very entana niala tsimoramora. Ny mpivarotra fanaka kosa moa dia miandry ny rariny sisa atao fa tsy mbola tonga tsinona ny fiara mitatitra ny entana mody. Mazava loatra fa nisy tamin'ny mpivarotra sy ny mpandeha anaty fiara fitaterana nandalo teo akaiky teo no voaroba. Tena jiolahy sy jiovavy tafara-dalana mihitsy ireto. Tena mbola misy manam-pahaizana amin'ny fanodikodinana ny sain'ny olona mihitsy koa ao ka nampihevitra ny sasany "hikarakara ny tsenan'Anosibe" indray. Moa va tsy araka ny efa nolazaiko tany alohaloha tany hoe ho avy koa ny handrobana sy ny handorana ny eny Anosibe? Foto-drafitr'asa vitan'ny filoha Ravalomanana ihany koa manko ireny.
Tsy nampoizin'ny mpitolona ny fahatongavan'ny Emmo-nat niditra an-tsehatra tsikelikely rehefa tonga ny atoandro (fiarabe iray sy pick up roa aloha no hitako), tsy taitra mihitsy nitsofoka tany anaty olona, hay haka ny "sono-mobile" sa hampijanona ny tabataba no tena tanjona. Nasain-dry zareo niala ny tao anaty fiara no fijery ilay miaraka amin'ny mpamily? Ny hafa kosa indray nanosika tsikelikely ny "mpitandro ny fandriampahalemana an'ny TGV". Minitra vitsy vao tonga saina ny mpitolona ka raikitra ny tabataba sy ny toratoraka. Niala tsimoramora ny Emmo-naty rehefa tsy azo izay nilainy, tsy taitra mihitsy izy ireo. Tampoka teo, nipoaka ny baomba mandatsa-dranomaso sy mankarenin-tsofina, tsy maintsy hoe homelohina indray ny Emmo-nat satria toerana manodidina sekoly sy hopitaly araka ny efa nolazaiko teo anie eo e! Nanavotr'aina ny olona teo; fa niverina ihany afaka fotoana fohy. Nisy nahita ary fa mbola misy Emmo-nat hafa tao amin'ny kaomisarian'i Mahamasina eo akaiky eo. Tadiavin-dry zalahy hotafihina ireo fa soa ihany fa tonga ny namany (nandeha an-tongotra kosa ireto). Nanao tifi-danitra ihany koa ny saiky hotafihina ka nampirifatra ny olona vorivory teo indray. Nisesisesy amin'izay ny fitifirana baomba mandatsa-dranomaso (toy ny basy manko ny fitaovana) ka izay misy olona mivorivory sy be fandrangitana dia "tifiriny soa amantsara. Tsy mahagaga raha voatosika hatreny amin'ny fisasahan'ny tambohon'ny St Michel ny mpandrangitra saingy tsy nanenjika ireny intsony ny Emmo nat fa ny lalana mankeny Anosibe no nasiany mpitandro ny filaminana.
Ny tolakandro manontolo (hatramin'ny 6 ora sy sasany hariva) no "nanadiovan'ny Emmo-nat" iny Lalana mankany Anosibe iny manomboka eo amin'ny rond-point Anosy ka mandra-pahatonga hatreny anoloan'ny tetezan'Anosizato. Ny tifitra baomba mandatsa-dranomaso no mifaninana amin'ny tora-bato. Mazava loatra fa ny hanosehana ny mpandroba no tena tanjona tao anatin'izany rehetra izany, sady misoroka ny fandrobana sy fandorana ny tsenan'Anosibe e! Marihina fa tsy taitra tsy mihazakazaka hanenjika olona mihitsy ny mpitandro ny filaminana nandritra ny niasan'izy ireo fa manao dia milamina hatrany.
Fa hiverina kely tamin'ilay omaly alarobia indray aho. Soa ihany aho fa efa nanoratra taminareo fa nitondra delegasiona matanjaka ny TGV omaly nankeny amin'ny Le Hintsy Ambohimanambola fanatontosana ny fihaonan'ny roa tonta. Mazava loatra fa ny fahatongavan'ireto vahiny maro dia maro tsy voasa ireto no fialana nataon'ny mpitondra fanjakana tsy hanatrehan'ny filoha ny fihaonana sady nambaran'ny filoha Ravalomanana rahateo fa ny filohan'ny Antenimiera ny Me Jacques Sylla mihitsy no niantso azy tsy handeha eny ho fitandrovana ny ainy. Misy moa ny manoratra hoe tsy tonga tamin'ny fifampidinihana savaranon'ando atao ny maraina (alarobia io izany) ihany koa ny solontenan'i Andry Rajoelina (ny radio mada no nanambara) saingy tsy mahafantatra izay antsipiriany amin'iny resaka iny aho ka sady tsy afaka manamarina no tsy afaka mandiso ilay tokony hisy ny maraina. Ny hitako dia ny solontena manelanelana ny 20 - 30 niditra ny vavahady (ny mpikambana ao amin'ny governemanta an-dalambe sy ny mpiara-miasa amin-dRatoa Ratsivalaka) no azoko lazaina. Mazava loatra fa karazana paik'ady saiky hanapohana ny filoha no tanjona tahaka ny tsy hahalalana mandraka ity androany ny toerana saiky handehanana tamin'ny Sabotsy lasa teo. Mahavariana fa tsy nisy tamin'ny mpanao gazety, na tsy naseho vahoaka ny valinteny, nanontany an'i Andry Rajoelina ny antony nitondrany ireo olona tsy tokony ho ao anatin'ny delegasiona ireo. Zavatra iray nahatezitra ahy koa io "fanadinoana" io.
Misy ny zavatra tsikaritra tamin'ny tenin'ny Arshevekan'Antananarivo izay toa tsy dia hitako loatra ny nanamarika azy. Efa voambarako ihany moa ny antso nataony tamin'ny mpitandro ny filaminana hiaro ny olona sy ny fananany. Efa fampitan-kafatra ankolaka io ilazany fa mahalala ny zavatra kononkonina izy ka tsy manaiky ny hiray petsapetsa amin'izany. Fa ny faharoa tena tiako ampitaina dia ilay filazany manao hoe: "Misy fetrany anefa ny asa sy ny fahefan’ny mpanelanelana satria tsy mipetraka ho mpitsara izy". (1) Misy amin'iray amin'ny roa tonta no mikasa ny hanaovana ny fotoana ho karazana fitsarana, izany hoe manao izay tsy ifanarahana tsotra izao fa te-handany fotoana amin'izay tsy famahana olana velively; aleo ho an'ny Fitsarana ny asany fa tsy terena hanao ampamoaka ny FFKM. (2) Misy amin'ny ankolafy no manery ankolaka ny FFKM hiandany amin'ny mety ho fanadisoana ny ataon'ny iray na fanamarinana ny ataon'ny iray, rehefa tsy nanaiky ny FFKM dia lazaina amin'izay fa efa manana fiandaniana, paika hanaovana izay tsy isian'ny fifanarahana ihany koa izany. (3) mety ho be loatra ny fanerena mahazo ny tenany manokana koa naleony tsy miditra amin'ny fanelanelanana intsony, angamba matanjaka noho ny teny hoe "sambatra ny mpampihavana fa izy no atao hoe zanak'Andriamanitra" io antony manery azy tsy hanohy ny fanelanelanana intsony io. (4) Mety ho mahatsapa ihany koa izy fa tsy hisy raharaha ho vanona mihitsy amin'ny resaka ifanaovana amin'ny roa tonta, mety ho samy milaza ho mpitondra ny tenin'ny vahoaka. Izaho manokana dia efa tsy rariny mihitsy ny karazana fampitoviana lenta ny roa tonta nefa raha izay moa no nivoahan'ny ala-olana mba noleferiko ihany. Mazava loatra ao anatin'izany rehetra izany fa tsy mamely ankolafy iray velively ny Arsheveka raha naka iny fanapahan-kevitra iny araka ny fjeriko.
Koa raha politika fanorona no nampiharina nandritra ny fotoam-pihetsiketsehana dia niova ho lalao karatra "poker" indray izany rehefa natao ny fifampidinihana. Heveriko fa tsy mpahay momba izany "poker" izany ireto mpitari-pivavahana ireto (nefa asa moa!) ka izay no mety tsy ahatakarany izay tena ao an-tsain'ireto mpilalao andaniny sy ankilany ireto. Samy hitaintana fatratra indray izany ny rehetra amin'izay mety hitranga etsy Analakely amin'ny Asabotsy 28 febroary 2009 ho avy izao. Hosakanan'ny Emmo-nat ve ny "fitokonana" (fa tsy "fihaonam-be" an!) sa avelany amin'izao? Ho tonga maro ve ny mpanohana ny TGV sa efa manahy fa hisy ny fifandonana eo aminy sy ny mpitandro ny filaminana ka aleo mipirina any an-trano? Ho tonga mialoha ao ve ny mpitandro ny filaminana sa handroaka izay efa tonga mivorivory kosa? Raha izaho manokana dia mahita kokoa ny fahombiazan'ity paika faharoa mandroaka izay efa tonga ity... io hatrany manko tao ho ao no nahomby hatreto. Ny mpanohana ny ara-dalàna (ny filoha Ravalomanana) moa amin'ny ankapobeny dia maniry ny handravana io "fitokonana" io no sady nankasitraka rahateo izay nataon'ny Emmo-nat androany Alakamisy, ary raha azo atao aza dia misambotra ny lohandohan'ny mpisorona mihitsy aza. Dia Asabotsy izany mifankahita...
Hita mazava fa nisy olona diso paika teto. Ny maraina androany alarobia 25 febroary 2009 dia efa nisy fanentanana tao amin'ny radio Viva ny hanondroan'ny mpiasam-panjakana solontena telo isaky ny departemanta misy azy any amin'ny minisitera any hidinika ao amin'ny foibeny ao Andohan'Analakely izao. Mazava ny tian-katao fa ny hanentanana sy hamoriana araka izay azo atao ny mpiasam-panjakana mba hitovy lenta tahaka ny tamin'ny 1991 indray ny tolona. Mariho tsara anefa fa tamin'ny 1991 dia nahazo ny karamany ara-dalàna soa aman-tsara ny mpiasam-panjakana am-bolana nitokonany na dia nikatona aza ny biraom-panjakana rehetra fa ahian'ny mpiasam-panjakana kosa ny tsy hahazoan-dry zareo ny karamany amin'ity indray mitoraka ity raha vao manapaka eo izy. Tena masaka tao an-dohan'ny TGV hatry ny ela noho izany ny hiverenana hamory olona eo amin'ny kianjan'ny 13 mey indray rehefa tonga ny fotoana ary mahafantatra izany soa aman-tsara ny filoha, araka ny fijeriko azy. Niova tampoka moa ny fandaharam-potoanan'ny mpitolona tamin'ny Sabotsy 21 febroary 2009 raha nisy iny diabe saiky hotontosaina iny.
Somary nahavariana ahy ihany manko io fiovam-pandaharam-potoana tamin'ny ora farany io, tsy fantatro aloha tamin'io fotoana io na efa fantatry ny TGV na tsia ny nisamborana an'Atoa Ranjivason Jean Théodore na tsia, fa dia araka ny toe-draharaha aloha io. Heveriko fa kendry tsara ny an'ny FFKM nametraka ny ora ho amin'ny 1 ora folakandro tamin'io sabotsy 21 febroary 2009 io tsy hanaovana izany diabe izany izay nampanahy be ihany ny mety ho niafarany, sady ny mpitolona rahateo tsy mahalala izay hahafaty azy na dia samy mihevitra ny ho fetsifetsy aza ny maro. Nahatsikaiky ihany koa anefa ny faharetan'ny fotoana isaky ny mandeha ilay fihaonana fa tsy misy maharitra ora iray mihitsy (in-telo misesy izay). Mazava loatra araka ny fijeriko fa fialana olana fotsiny ilay tamin'ny sabotsy iny nefa dia nanaiky i Andry Rajoelina.
Efa tarataratra ihany fa raharaha tsy ho vanona izy ity. Mifandaka atsimo sy avaratra manko ny resaka tiana ho entina. Ny ao amin'ny TGV mitaky ny hamotsorana ny voasambotra, fahazoana miteny amin'ny alalan'ny TVM mandritra ny telo minitra (te-hahalala izay tena misy ny trano fiasana vaovao angamba izy satria toa voatazona ho tsiambaratelo aloha ny toerana misy azy na voaaro fatratra), fanesorana an'i Guy Rivo Andrianarisoa tsy ho PDS ny tanànan'Antananarivo intsony. Matoa anefa ny Filoha miresaka zavatra tsy eritreretin'ny Ben'ny tanàna efa voaongana mihitsy dia hafa ny sainy sady mety ho fanarian-dia no tena tanjony, fandaniam-potoana hiomanany ihany koa amin'izay kasainy hatao rahampitso sy rafakampitso. Mazava dia mazava fa tsy hiditra resaka tetezamita mihitsy ny filoha nefa dia io no asesiky ny sasany, indrisy fa na dia ireo heverina ho manam-pahaizana aza dia milaza izany ary na dia ny gazety heverina ho tsy miandany aza dia mieritreritra ny karazana rafitra ajoro amin'izany tetezamita izany.
Nampisy fiovan-kevitra teo amin'ny filoham-pirenena ve ny fitsidihan'ny tao amin'ny Antenimieran-doholona azy ka namoahan'izy ireo ihany koa ny tsy fankasitrahana velively izany rafitra tetezamita izany. Ny hita aloha dia lasa nandeha tany Toamasina sy Mahajanga izy, tsy hamory vahoaka araka ny nolazain'ny tao amin'ny Viva Radio tamin'ny maraina fa ny lehibebe tao an-tanàna sy indrindra ny miaramila tao amin'ireo toerana ireo ka namatrapatraran'izay nanatrika indray fa hanaja sy hankatò ny ara-dalàna ny miaramila (sady ho fahafaham-baraka ho azy araka ny hevitra naposako tany an-kafa raahteo izany hidiran'ny tafika avy any ivelany izany) hoe Tsy ilaina ny rafitra tetezamita fa rafitra maharitra hampisy fanaraha-maso tsara ny asan'ny mpanatanteraka (antenimiera). Azo lazaina fa tsy nataon'ny filoha ho laharam-pahamehana velively ny fihaonana tokony hataony tamin'i Andry Rajoelina. Tamin'ity fotoana tsy tontosa ity anefa dia anelanelan'ny 20 sy 30 teo ho eo ny isan'ny delegasiona nentin'ny TGV hokasaina hanatrika ny fotoana ve? Ny an'ny filoha kosa dia solontena roa monja no tonga ary nahalatsa-panontaniana hoe fa angaha hisy tsanga-tanana hatao ka nentina jiaby ity ekipa ity?
Mba manana ny hevitro mikasika ny tetezamita letrezana ity ihany koa aho fa hevitra telo ihany no hambarako etoana: (1)Fandaniambola iniana itadiavana fanoloana mpitondra no dikan'ny tetezamita, noho izany tsy mandeha ilalana amiko. Eto avokoa manko no ampidirina ny akamakama tsy nahazo toerana rehetra nefa dia hokaramaina avokoa ireo rehetra ireo. Ary dia hiova endrika indray ny fandaniam-bola mety hihoam-pampana hataon'ny Fanjakana, nefa moa tsy aleo ve samy manana ny pitipitiny aby ;) ? (2) tsy hisy drafitra maty paika na tondrozotram-pampandrosoana ny firenena fa fampandehanan-draharaha fotsiny no hatao, noho izany, mety ho tafiditra ho fanapahan-kevitra ny tsy handraisana ny vovonana roa (Afrikana sy mpiteny na mampiasa ny teny frantsay) izay tsy zakan'ny mpanohitra mihitsy ny mihaino azy fa heveriny ho tsy misy dikany velively ireo.(3) Tsy nikatso tanteraka akory ny toe-draharaha teto (fa fanapotehina no tena nisy) ary raha tadiavina ny hisian'ny fanekena ny fivondronambe iraisam-pirenena dia tsy maintsy izay mifanaraka amin'ny Lalampanorenena efa natsidik'izy ireo ihany no vahaolana raisina voalohany toy ny fandravana ny antenimieram-pirenena sy fifidianana depiote vaovao. Eo vao hita mazava ny misy ny maro an'isa; ka eo no ivoahan'ny olona na antoko na fikambanana hitondra sy manana ny ampahany maro ao amin'ny governemanta, ary tsy ilàna ny fanalana ny filoham-pirenena na oviana na oviana izany hatreto. Tsy ilaina tenenina akory izany hoe goernemanta fampihavanam-pirenena sy ny karazany izany, fa ireny hatrany no mampisy ny zavatra sadasada tsy hampandroso an'i Madagasikara na oviana na oviana. Ny Fampanajana hatrany ny rafitra demaokratika nefa hametrahana tsikelikely ny fivoarana no antony tsy ilana ny tetezamita ao anatin'izany rehetra izany.
Ity misy tranga iray, any ambanivohitray (miala tsiny kosa aloha tsy hilaza ny toerana) eto amin'ny faripiadidian 'Antananarivo, dia anisan'ny kaominina nahazoan-d Ravalomanana Marc ampaham-bato kely indrindra tamin'ny 2006. Ny mahavariana amin'ny resaka ataon'ireo olona any ka miresaka dia samy nisento avokoa rehefa tsy voaongana ny filoha tamin'ny andron'ny alakamisy nanafihana minisitera iny. "Rehafa tsy nahala azy tamin'iny dia tsy hahala azy intsony!", hoy ny ambentin-dresak'izay ireo. Olona tsy mety hiakatra an'Antananarivo Renivohitra noho ny korontana amin'izao fotoana izao ireo nefa dia izay ny fomba fiheviny. Tsy mahalala sy tsy te-hahalala izay dinika nisy teo ry zareo amin'ny ankapobeny. Tsy fantatro izay any amin'ny kaominina hafa any ambanivohitra any, nefa tsy azo itarafana ny tontolo ambanivohitra ankapobeny velively io voalazako io na dia nampieritreritra ihany aza.
Fa hiverina amin'ny resaka ihany aho. Efa nambarako tany an-kafa ihany koa fa tokony ho karazana fihaonam-bem-pirenena ihany koa no takian'i Andry Rajoelina mba tsy hahatsiaro ho voailikilika ny hafa. Mety ho hitan'ny sasany angamba izay hevitro izay ka nahatonga ny antson'ny filoham-pirenena hitodika amin'ny antoko politika sy hiantso izay rehetra vonona amin'ny fampandrosoana ny firenena amin'izy ireo. Toa tsy te-hamaly izany anefa ny antoko hafa fa toa izao fitakiana hanalana ny filoha sy ny tetezamita ary hamotsorana an'i Jean Theodore Ranjivason ihany no takiana. Tsy nahay nanararaotra indray ve ny antoko hafa teto? Heveriko anefa fa hafatra ankolaka tian-kampitaina amin'i Andry sy ny hafa io nitazonana an-dRajivason io fa dia tsy haiko foana raha mahazo resaka na tsia ny hafa. Mialoha ny farany: Heveriko fa ninia ny tsy hanatrika ilay fihaonana androany ny filoha ilazana fa tsy hidinika resaka tetezamita na oviana na oviana izy, raha vao izay no lohahevitra eo!
Farany: nampieritreritra tokoa ny niantsoan'ny Arshevekan'Antananarivo ny miaramila hiaro ny olona sy ny fananany araka ny sata ijoroany. Efa nahatsinjo zavatra sahady ve izy manao izany? Efa nanapaka rahateo i Andry fa ho tapaka hatreo ny fifampidinihana. Hiditra amin'ny fanaintainana andininy faharoa amin'izay ary ve isika sa hisambotra izay rehetra mandika lalàna amin'izay ny mpitandro ny filaminana rehetra? Efa hafatra mipetraka ihany koa manko ny famoriana ny mpitandro ny filaminana tany Toamasina sy tany Mahajanga ireny. Tena rediredy koa izany vitako androany izany!
Manahirana ny miresaka indraindray fa misy indray ny mandrirotra ny teny ho any amin'ny tsy nosoratana. Mazava ny teny malagasy fandrao mbola misy ihany ny tsy mahalala na mody tsy mahalala. Ny tena manahirana dia ny ankamaroan'ny mpampita vaovao tokony hitaiza ny vahoaka hahay handinika indrindra indray no manasaritaka. Nahavariana mihitsy ny filazan'ny ankamaroan'ny gazety mino kokoa ny tenin'ny iray tamin'ny nifanaraka fa minia mikimpy eo anatrehan'ny voasoratra. Izay tokoa angaha no maha-Malagasy ny Malagasy... tsy miraharaha izay mipetraka an-taratasy fa mino mandrakariva ny tenin'olona. Tsy hatao hahagaga loatra raha handika ny fifanarahana ny iray na ny roa tonta rehefa avy eo "satria tsy nosoniaviny" io.
Ny irariana dia mba ho tontosa hatramin'ny farany ny resaka ary hilamina amin'izay ny firenena. Izaho manokana dia sarotra dia sarotra ho ahy ny hivoahana tetezamita amin'ity resaka ity. Amiko manokana manko dia ny filoha Ravalomanana no nanana ny tombony kokoa. Mihevitra aho fa ninia hametraka ny fotoana ho amin'ny 1 ora tolakandro ny FFKM hanajanonana ny diabe kasaina hotontosaina izay tsy fantatra hoe ho aiza no aleha... tombatombana avokoa ny resaka najorony rehetra tahaka ny hoe any Iavoloha, Ivato (Sheraton na 5 etoiles araka ny fahalalan'ny maro azy na seranam-piaramanidina iraisam-pirenena), Betongolo, Soanierana (toby misy ny fitobian'ny fitaovam-piadiana eto Madagasikara), Ambohimanambola (ity tsy haiko na ny foiben'ny jirama na inona loatra... tsy azoko). Fahafaham-baraka ho an'ny filoha fotsiny no nokendrena hanaovana ilay diabe izay tsy tontosa. Ny an'i Andry Rajoelina kosa indray, ny tombony ho azy amin'ity fiandoham-pifanarahana ity dia ny tsy hisamborana azy... (efa mazava hatry ny ela io na dia betsaka aza ny mitaky izany) ary tsy hisy ny arakaraka. Fomba fijeriko fotsiny izany fa tsy voatery ho izay tsy akory no tena marina. Ny lalana tsotra indrindra raha ilaina dia ny handravana ny antenimiera sy hisian'ny fifidianana depiote vaovao ka raha mandresy ny mpanohitra dia mandeha izany ny "cohabitation" fa tsy midika fanesorana ny filoha velively izany (ho diso fanantenana ihany koa izay mihevitra filoha hiala eo).
Faly dia faly aoka izany tahaka ny efa nahaongana fanjakana ireny ny mpanohana ny TGV ary nalahelo sy nitroatra tamin'ny fialan'ny mpitandro filaminana nihemotra fotsiny tsy nisy fifampikasihana (izany hoe tsy nisy fifanosehana velively) eo amin'ny roa tonta akory ny tsy mankasitraka ny fanjakazakan'ny governemanta an-dalambe. Mivandravandra manko fa tsy nampiasa na inona na inona tamin'ny fitaovana eny ampelatanany ny mpitandro ny filaminana; lany bala ve sa inona? Mazava loatra fa baiko no noraisiny dia tanterahiny, na misy tetika ambadika ao na misy fifanarahana miafina tsy takatry ny sain'ny sarambambem-bahoaka toa anay. Maro noho izany tamin'ny mpanohana ny fitondrana ara-dalàna no tsy te hipetrapetra-potsiny amin'izao toe-javatra mahasorena azy izao. Hoy kosa anefa aho, izay efa fantatrareo mpamaky ihany ny fironan-kevitro, hoe aza misioka fa mbola tsy tafavoaka ny ala!
Raha jerena amin'izao fotsiny eo amin'ny toe-tsaim-panohanana olona iray dia mahery eo amin'ny saikolojia (psychology) amin'izao fotoana anoratana izao ny TGV, nefa azoko lazaina fa voafandrika soa amantsara ry zareo. Alahatro tsikelikely ny hevitro: Tsy nikasi-tanana mpitolona politika mihitsy teto Antananarivo (tsy miresaka faritra hafa aho eto) ny mpitandro ny filaminana. Eo amin'ny fomba fijeriko raha vao mahita izany ireo mpanao gazety vahiny mety ho nijery ny toe-draharaha teo Anosy androany dia ho gaga ka hanao hoe toa mitady ho tsara noho ny any aminay izy ity lehiretsy! Ny any amin'ny tany tandrefana aza raha tafahoatra ny ora ijanonanao eo amin'ny arabe, nefa ianao tsy betsaka manao ahoana no manelingelina ny fifamoivoizana dia azon'ny mpitandro ny filaminana tsara ny manala anao, na misintona anao, tsy misy mahazo midaroka ny roa tonta mandritra izany fotoana izany (fomba fijeriko tsy mbola nivoaka an'i Madagasikara sady tsy mieritreritra ny hiala eto velively izany). vokany, tsy nisy ny ra mandriaka izay mety ho notadiavina teto...
Manaraka izany, tsy nahita mpanao gazety vahiny nanaraka ny nataon-dry zareo tamin'ny famakiana trano izay ho avy intsony aho. Raha mba teo manko ry zareo nanatrika mivantana ny zavatra manaraka taorian'ny nialan'ny mpitandro ny filaminana tsy hifanandrina amina andian'olona mety ho nivandravandra tamin'ireo Malagasy nitodika tany aminy ny hivikivin-doha mety ho nataon-dry zareo vahiny ireo. Ataoko fa fahadisoan-kevitra mihoam-pampana ihany ny nitondra olona ampolony maro, indrindra ny mpanao gazety malagasy, hijery sy hitantara mivantana ny vakintrano izay hotontosaina, nefa izay moa no lalànan'ny mangarahara sady tahaka ny azo atao daholo ihany ny zavatra rehetra, eny fa na mangalatra aza, rehefa atao mangarahara tahaka izao. Ho porofo mitohoka amin'ny tendany daholo anefa ireo sary sy lahatsary ho hitan'ny besinimaro rehefa avy izay andro iray izay, satria mbola sarotra ny hiampanga olona mitonotonona ho izao na izatsy fa ilaina ho hita mihitsy ny zavatra nataony tamin'ny fikasana tao anatiny.
Fahatelo, nilalao ora ihany koa ny "mpanara-dalàna" nampivezivezy ny olona manofinofy hipetraka eo amin'ny sezan'ny minisitra sy alain'ny mpanao gazety sary eo ambonin'izany seza izany fa mety tsy ho tsapan'ny ao amin'ny governemanta an-dalambe izany. Fantatsika fa tao amin'ny minisiteran'ny filaminana anatiny sy ny minisiteran'ny atitany no nidiran'ny governemanta an-dalambe voalohany, narahin'ny mpanao gazety, sy izay mety ho mpanarakaraka fotsiny eny. Raha nojerena tety ivelany dia tahaka ny tsy misy miasa tao, nefa dia saiky tao amin'ny biraony avokoa ny mpiasa rehetra tao amin'ireo minisitera ireo, mbola ora fiasana ara-dalàna manko tamin'izany ora izany satria nialoha ny tamin'ny dimy ora (tokony ho tamin'ny efatra ora aza no nirava ny mpiasa amin'ireny toerana ireny araka ny fahalalako azy), entin'ny fitondrana ara-dalàna izany hanaovana tatitra rehefa tonga ny fotoana fa "mihodina soa aman-tsara mashinina" no tonga ireto olona ireto. Izany hoe eo amin'ny fomba fijery dia tsy ny avy amin'ny tetezamita velively no nibaiko ireo mpiasa ireo niasa teo tamin'ny ora fidirany ka toy ny manelingelina indray aza ny nidirany raha azo noheverina.
Mialoha ny hidirana ny tranon'ny minisitera anefa dia nihidy cadenas ny vavahady fidirana tamin'ny tranon'ny minisitera. Nolazaina fa haka vadintany ry zareo, fotoana maharitra mihitsy ny niandrasana ireo "vadintany" mirahalahy mianaka. olona nitondra fitaovana famakian-trano ireto nolazaina ho "vadintany" ireto. Nisy ny nangataka ny taratasin'ireto vadintany ireto saingy ny valin'izany fangatahana izany dia hoe: "tsy hamaky trano izahay fa hitsidika ny toerana fotsiny". Mazava loatra ihany koa anefa fa tsy maintsy misy ny taratasy avy amin'ny Fitsarana vao mifanaraka amin'ny lalàna ny famakian-trano atao, ny ivelan'izany moa ary izany ny tranga eto, efa tsy ara-dalàna mazava loatra ka mitovy amin'ny halatra ihany. Firy sahady izany ny fahadisoana vitan-dry zalahy? miditra trano tsy nahazo alalana izany ry zareo (ary tahaka izany na dia ny tamin'ny 1991 ireny aza) fa am-pilaminana araka ny filazan-dry zareo moa izany. Tsy nisy nampandroso ry zareo ary tsy manana fahefana handroso fa notanterahiny ihany.
Tonga teny amin'ny varavarana indray, indrindra fa teo amin'ny varavaran'efi-trano fiasan'ny minisitra dia naseho ny besinimaro tamin'ny alalan'ny fahitalavitra izany atao hoe famakian-trano. Tena nikatrokatroka tokoa moa ny maritoa sy ny pinces... mampahatsiahy ny fomba famakiana ny tranombarotra sy ny tranom-panjakana tamin'ny 26 sy 27 janoary 2009 mihitsy ry zareo a! fa ny eto moa ny tranon'ny minisitera sy ny varavaran'ny biraon'ny minisitra no vakiana. Dia ahoana izany no hitranga rehefa niala teo izy ireo? navela nidanadana fotsiny ve ny varavarana sa mba nisy fombany moa ny fanidiana ireny varavarana ireny? Tsy nisy nitatitra ny tamin'iny. Raha tena vadintany tokoa no nanao ny asa dia nohamarinina an-taratasy avokoa ny fitaovana rehetra mialoha ny hidiran'ny hafa nampandrosoin'ny tompontrano saingy inona moa no nitranga? Vao nivoha ny varavarana dia nibosesika avokoa ny rehetra tsy nisy anavahana. Mazava loatra fa tsy fantatra intsony izay mety ho fitaovana na zavatra rehetra nisy nitsaika tany anatin'ireny birao nibosesehan'olo-tsy fantatra maro ireny, efa karazana fandrobana sahady ihany no natao noho izany. Heloka hafa miandry koa izany amin'ny fotoanany. Ny fanalana ny sarin'ny filoha Ravalomanana teo amin'ny toerany moa manginy fotsiny.
Fahadisoana hafa ihany koa no vita tamin'ny minisitera roa ambiny satria efa nihoatra ny ora fiasana no nidirana tamin'ireo birao ireo. Efa dify manko ny tamin'ny enina ora. Moa tsy ireny mpangalatra ireny mihitsy nefa dia notanterahina ihany ny hiditra tamin'ireo toerana roa ireo. Nahoana hoy ianao? ka vao omaly ny omaly aho no nanoratra ny hoe "et un! et deux! et trois zéro!" e. Dia aleo mba atao hoe telo sy efatra izany ny baolina na baolina nenti-tanana aza ny nampidirana ilay baolina fandaka ary ny roa tamin'ireo aza baolina nampidirina ivelan'ny ora ara-dalàna. Ary ny tena nahavariana tamin'ity andro hariva ity, rehefa nahavaky minisitera efatra ry zalahy androany dia tsy nisy ny fandrobana sy ny vakitrano nihatra amin'ny sarambambem-bahoaka. Kisendrasendra sa? ka efa mody faly ry zalahy fa tsy nody kivy na tezitra tsinona koa. (leitia koa efa resy mbola bevava ihany!)
Filazana voalohany, ity bolongana ity dia tena mitongilana tokoa sady efa fantatrao ihany ny firehany koa mba tsy hankarary ny fonao izay tsy mitovy firehan-kevitra aminy dia tsaratsara kokoa tsy mamaky izay voasoratra ato ho fitaizana ny fonao tsy harary. Fantatro ny zavatra niainako manokana ka mahatonga ahy tsy hipetrapetra-potsiny, raha nitady ny hanginako ireo nigafigafy niantsoantso finday tsy miteny amin'ny alina dia diso hevitra izy ireo; soa ihany aloha fa efa nitsahatra izany amin'izao fotoana izao.
Filazana faharoa: Raha miteny pro-TGV sy pro-TIM aho eto dia tsy mampiditra ny mpitarika ao amin'ireo vondrona roa ireo fa milaza kosa ny ataon'ny sasany amin'ny mpanohana ny andaniny sy ny ankilany sy izay mety ho toe-tsaina tsirairay avy ao anatiny ao. NOho izany azo lazaina ho diso ny fieritreretana fa baiko avy amin'ny mpitarikany tsirairay avy ny mety ho hadalana ataon'ny avy amin'ny andaniny sy ny ankilany amin'ireo mafana fo.
Ary fahatelo: na dia misimisy ihany aza ny sary dia tsy afa-manome fahafaham-po anareo aho satria mihamaisatra noho ny fitomboan'ny olona eto Madagasikara mijery aterineto angamba ny serasera ka mandany vola sy fotoana tokoa ny mametraka azy, indrindra fa bebe ihany ny adidy atrehina. Manaraka izany dia mahafinaritra tokoa ny fitantaran'i Avylavitra ny toe-javatra mety mahaliana antsika ka jereo etsy amin'ny rohy etsy anila ny hoe "Gazety Avy Lavitra", tsoriko fa mendri-piderana tokoa ny fitantarany indrindra fa ilay tamin'ny alatsinainy 16 febroary 2009 iny.
Asabotsy 14 febroary 2009
Hanomboka kely ny tamin'ny asabotsy ary aho, Asabotsy samy namory olona ny roa tonta. Tsy teny amin'ny kianjan'ny 13 mey aho ny maraina ary tsy nieritreritra ny ho eny velively. Efa fantatrareo ho'aho ny fironan-kevitro! Tsia... na dia niomana ny handeha maraina aza aho hijery ny manodidina rehetra sy hanatrarana ireo mpizara vola efa malaza tao ho ao dia kamo ihany hiala ny trano fa dia niandry ny sakafo atoandro ho vita mihitsy. Lany ny hanina vao iny namonjy fiara fitaterana! Nandray ny fiara 119 (e! ela indray aho tsy nandeha 119 ry ireto a!)... Tonga teo Mahamasina fa tsy niala, iza koa no hiala eo? Nojerena ny manodidina (ny manoloana ny kianjaben'ny Mahamasina no marina kokoa) fa tsy nisy fiara mitandahatra loatra. Gaga ihany aho, ndry! matahotra ny ho voaroba fiara ve sa vitsy olona ao amin'ny kianja ao? Tany Ambohijatovo aho vao niala. Ny sofina amin'io misy fihainoana radio avy amin'ny finday Nokia kely mba ela niainana taty amiko taty... Mihaino VIVA.
Niakatra ho any Andohalo ka nananika an'Ambatovinaky, Tonga teo amin'ilay toerana fijerena baolina an'i Mahamasina fahakely. Efa andro mitataovovonana fa tsy nahafapo ahy ny hamaroan'ny olona nanatrika tao Mahamasina. Maro ihany fa tsy araka izay noeritreretiko. Toa tsy niova noho ny fitarafana azy tamin'ny alarobia izay nirotsaka orana aza. Dia lasa indray niakatra ho eny amin'ny lalan'andohalo manakaiky ny tranon'ny fanjakana nalaza taloha ho fitoeran'ny filohan'ny Antenimiera saingy tsy fantatro izy io na mbola izany izy io amin'izao fotoana na iza indray no monina ao. Tena tsy betsaka noho ny taloha raha ny hamaroan'ny olona e! angamba betsaka ny nieritreritra ny tsy handeha tamin'ny mpanohana azy, na ny mpanohana azy mihitsy no efa nihena. Mitaratra ny manodidina an'i Mahamasina aho fa tena tsy betsaka olona mivezivezy mihitsy manodidina e! Fa ny nahavariana ahy dia ity... Misimisy ihany ireo olona mijery hatrety an-tanàna ambony ety ary fantatra fa eny mihitsy no tiany andehanana. Hevitra ny ahy hoe tsy te-hiditra savorovoro anaty kianja ry zareo fandrao misy ny fifanafihana izay tena nahiana mihitsy tamin'io fotoana io.
Dia lasa aho aloha avy teo naka sary ny kianjan'Andohalo, sambany aho manko vao tafakatra teny hatramin'izay nahavitan'ny kianja nanaovana fanavaozana azy izay. Nijery izao malaza ho mariky ny "666" manodidina ny tsangambato izao: Hitako tokoa ireo tsanganam-by enina manoloana ny tsangambato nanambarana ny Repoblika Malagasy, dia hitako tsara koa ireo seza enina amin'ny ankavia sy ankavanan'ny tsangambato. Dia ireo enina intelo miverina voalaza ireo no nanome ilay isa 666 araka ny fomba fijery azy. Nampitahaiko tamin'ny sarin'ny kianjan'Andohalo teo aloha amin'izay dia hitako fa tokony ho tsy niova ny rafitry ny seza teo ankavia sy ankavanan'ny tsangambato fa naverina tamin'ny toetrany teo aloha fotsiny ny seza izay niendaka tamin'ireo sezavato ireo amin'ny lafiny mifanatrika amin'ny Lisean'Andohalo. Tsy mitombina amiko noho izany ny fanaratsiana sy ny filazana ilay "666", nefa samy manana ny fijeriny moa ny tsirairay. Nahavariana ihany manko ny nanaovana ny tsangamby manoloana ny tsangambato ho 6, nefa ny faritany 6 efa tsy tokony ho rafitra mihatra amin'izao fotoana izao intsony... nefa asa moa raha izay no takian'ny fanandroana... nefa dia ho tonga hatrany ve? Ireo tsangamby ireo ihany manko no tena ao napetraka tamin'ny fitantanan'i Andry Rajoelina an'Antananarivo.
Lafiny iray ihany koa, tsy tokony hitombina mihitsy raha araka ny fomban'ny fanatsarana endrika ny toerana ny nametrahana ny seza ho enina amin'ny ankavanana sy enina amin'ny ankavia, tokony ho dimy ihany ireo seza ireo fa ny iray (amin'ny ankavanana sy ny ankavia) dia tena isan-tseza mihoatra mihitsy ary tsy tokony ho amin'ny toerany velively. Tena hafahafa mihitsy ny fipetrany ka nahasarika ny saina sy mahatonga ny sasany ho velon'eritreritra hieritreritra fanandroana, sady fanampin'izany tsy noesorin'ny mpitantana ireo isan-tseza mihoatra ireo fa navelany na nohavaoziny soa aman-tsara.
Na dia azo lazaina ho tsara ihany aza anefa ny toerana amin'ny ankapobeny dia hitako ihany, fa na tsy mbola voafehy na natao kitoatoa ny rarivato tao amin'ity kianja ity satria maro sahady ny mitady hiandeka nefa ny nosoloina teo tena "beton" be mihitsy. Heveriko ho fahadisoana (ankoatra ilay tafo labasy izay fahadisoan-kevitra tanteraka ka nampianjera ny tafon'ny sehatra saiky natao ho an'ny mpihira gasy efa nolazaiko taloha ihany) ihany koa ny tsy fakana hevitra araka ny tokony ho izy tsara ny mpahay tantara. Raha mahatadidy isika dia nisy somary dongona avoavo izay teo amin'io kianjan'Andohalo io. Araka ny fiheverako azy matoa io tsy noesorina dia noho ny fiheverana fa teo no nipetrahan'ny tranoheva kely fikabarian'ny mpanjaka tamin'ny androny. Notrongisin'ny mpitantana tanteraka iny dongona iny ka rehefa nojereko tsara izay tokony ho toerany amin'izao fotoana izao dia lasa lalambe tsotra ilay izy fa tsy nasiana marika ahafantarana azy na ny toerana misy azy intsony... sa izay angamba no mariky ny fandrosoana? nefa toa manosihosy ny tantara lahy raha izany.
Vita indray izay fakana ny sarin'Andohalo izay dia lasa aho nidina nanaraka ny tohatoha-bato avy teo amin'ny Katediraly Andohalo iny. Mihaino mandrakariva ny radio viva hatrany aho mandritra izany fotoana izany satria nandeha manko ny kabary sy ny fanentanana samihafa nandritra izany fotoana izany. Tsy mbola tafidina tsara ny tohatoha-bato akory aho no vita ny kabarin'i Andry Rajoelina ka nampirisihina ny olona hody avy hatrany fa tsy hivilivily lalana, araka ny fahazoako ny tenin'ny mpanentana. Vao vita kely io kabarin'i Andry io no nanomboka kosa ny an'ny filoham-pirenena (ataoko hoe roa minitra teo ho eo izay elanelana izay) ka nihevitra mihitsy aho hoe nohenoin-dry zareo andaniny mihitsy angamba ny nolazain'ny ankilany vao hiteny izy. Ny Kabary tany amin'ny 13 mey rahateo famelezana ankitsirano ny Tiko sy ny 'halatra' mahatratra 1 200 miliara de francs (tena taraiky mihitsy ry zalahy izany fa tsy mahay ny sanda ariary... indrindra moa ny tena notendrena ho minisitry ny toe-karena). Toa mihodikodina teo amin'ny hoe hotazoniko ny fahefana sy hotandremako araka ny andriamaso ny fanajana ny Lalampanorenana fotsiny koa ny kabarin'ny Filoha... izaho amin'io fotoana io miezaka ny maka sary satria fantatro fa amin'ny fotoana ahavitan'ny filoha ny kabariny no hialan'ireto olona ireto ny kianja. Hita sy miandravandra kosa aloha fa mitafy madio sy milamina tsara ny 80%n'ny mpanatrika teto e!
Tsy dia ela loatra araka ny fiheverako azy ny kabarin'ny filoha nefa mba nisy minitra ampolony azo isaina ihany. Heveriko fa nikendry mihitsy i Mahamasina mba tsy hiara-mirava amin'i 13 mey, ary toy izany koa ny tany amin'ny kianjan'ny 13 mey niezaka ny hirava alohaloha kokoa rehefa nanentana mafana ny hakana ny minisitera ny alatsinainy ho avy io. Fijeriko izany dia niezaka ihany ny roa tonta hanao izay tsy hifanenan'ny mpanohana azy amin'ny andaniny avy. Saingy toa tsy izany loatra ny ao an-tsain'ny mpanohana sasany. Vao vita tokoa ny kabarin'ny filoha dia nody avy hatrany ny ankamaroan'ny mpanatrika, nefa izay vao tena hanomboka ny mpihira nantsoina hanentana araka ny fiheverako azy... nefa moa filazan'ny olona tratra aoriana ihany izany. Rehefa lasalasa ny olona dia hamonjy ny asa amin'izay aho. Ny mahafantatra ahy tsara dia mahalala tsara fa tsy maintsy handalo an'Analakely ihany izany hamonjy izany asako izany. Ho anao izay mahalala aoka tsy hiteny ary ianao izay tsy mahalala koa aza manontany fa tsy hamaly mihitsy aho. Mazava loatra fa hay mbola nisy mpanohana ny TGV handalo an'Anosy ihany koa, nifampiavaka avy hatrany ny roa tonta... samy naka ny ankavanan-dalany avy... nefa dia nifandrabiraby tamin'iny manamorona ny tambohon'ny sekoly St Michel iny. Ny etsy manangana ny ratsantanana roa moa ny ety manangana ny rantsan-tanana valo... dia nisy indray nanangan-drantsatanana roa ihany koa fa aondrika toy ny mitolefika iny raha ao manangana ny rantsan-tanany roa ny andaniny. Na ny nandeha an-tongotra na ny anaty fiara fitaterana samy manao izany daholo. Orahan'ny mpomba an-dRavalomanana ny fiara fitaterana avy any Analakely nefa vitsy olona (sy mpomba ny TGV ao anatiny) satria hipoka olona avokoa ny fiara fitaterana avy tany Mahamasina. Toy izany hatrany manaraka ny lalana hiakatra an'Ambohidahy.
Nahatsipalotra ny fifandrangitana angaha ireto mpanao gazety vahiny nandeha fiarakaretsaka fa nivoaka ny fiara avy hatrany raha vao nahita ny fihetsiky ny mpomba ny andaniny sy ny ankilany. Misy ny tsy mahatanty (na araka ny fomba fiaina andavanandro ihany io) fa dia velona ny ompa an-tanana teo amin'ny sasany. Iny fa somary nitohatohana ny fandehan'ny fiara hiakatra an'Analakely na Ambohijatovo (mbola manoloana ny minisiteran'ny fahasalamana izahay amin'io fotoana io) ary rehefa somary akaikikaiky ny tonelina dia nolazain'ny mpitandro ny filaminana teo izahay handeha amin'ny sisiny tsara amin'ny fandehanan'ny mpandeha an-tongotra. Nisy mpitandro ny filaminana efatra nirongo basy avy tany amin'ny lalan'ny ivon-toeran-kolontsaina Amerikana taloha tany somary niteny ny mpanohana ny fitondrana ara-dalàna hangina kokoa fa mitabataba loatra... ireo misy mitady hanakorontana, hoy ny mpanohana an-dRavalomanana, hay saiky hobahanan'ny mpanohana ny TGV ny lalana tao amin'ny tonelina ka izay no nampikatso kely ny fifamoivoizana teo. Nosakanan'izy ireo hay ny fiara fitaterana iray, feno ny mpanohana ny fitondrana hiditra ny tonelina, Izaho tsy nijanona mihitsy sy tafara-dalana tsara tamin'ireto mpitandro ny filaminana mirongo basy ireto.
Vao nahatazana miaramila mirongo basy ny mpanohana ny TGV (nanao fehintanana lamba loko laoranjy avokoa izy ireo na lahy na vavy) dia nirifatra lavidavitra kokoa. Somary niato teo anoloan'ny tonelina ireo mpanohana ny TIM nefa hita ho nihamaro avy hatrany. Izaho kosa niara-dalana tamin'ny mpitandro ny filaminana ihany. Somary niafina tambadiky ny fiara tafajanona (tena saiky nisy gidraka hay izany teo!) avy any Ambohijatovo hay ny pro-TGV ka rehefa nahita ny miaramila (4) tsy niato tamin'ny diany mihitsy dia rifatra niala lavitra namonjy nankany Andohan'Analakely any... hay niantso namana tany amin'ny 13 mey tany. Ny pro-TIM kosa nanao akoralava ny "Marc Ravalomanana" vao nandroso tsikelikely... tsy maintsy handeha amin'ny lalany mody ry zareo fa tsy hoe hifampihantsy hanafika mpanao fihetsiketsehana etsy amin'ny kianjan'ny 13 mey. Indreny nisy mpanohana ny TGV vitsivitsy nankeo amin'ny miaramila efatra tafaraka tamiko teo, iretsy miaramila ny tena marina haka namana ao amin'ny toby miaramila 1°RM1 hanampy azy amin'ny fitandroana ny fandriampahalemana. Mazava loatra fa tsy nahita ny fivoahan'ny miaramila sy ny fanasarahana ny roa tonta saiky hifandona aho, fa tranga hafa mihitsy no hitako.
Rehefa tokony ho manoloana ny tahala Rarihasina indrindra aho (rené depui ho an'izay tsy mahalala afa-tsy ny anarany vazaha) no nisy nihoraka teo. Teny amin'ny arabe ny nandehanako ka nihazakazaka aho hijery izay zava-nitranga... tahaka ny hoe misy mpanakorotana sa inona tratran-dry zalahy ve? Hay mpanohana an-dRavalomanana iray nitondra sainam-pirenena fantatry ry zalahy avy hatrany (satria efa re tamin'ny radio nentanina hitondra sainam-pirenena izay mankeny Mahamasina). Nosintonin-dry zalahy, ka lasa nifampisintonana io sainam-pirenena io. Ny vehivavy maro manodidina teo nihorakoraka hoe "dory! dory!" (ny sainam-pirenena io). Fa namaly ilay mpanohana an-dRavalomanana hoe: "Sainam-pirenena ve no odoranareo? tsy an-dRavalomanana irery io fa antsika rehetra!". "Ento ho anay raha izany fa tokony ho anay ireny!",(mety ho avy amin'ilay horakoraka hoe "avereno ny volanay!" natao nandritra ny filazalazana fa tokony ananan'ny fanjakana vola mahatratra 240 miliara ariary ny vondrona tiko) sendra ny be noho ny vitsy aty amin'ny sisintanin'ny TGV ranamana ka tsy afa-manohitra firy. Nendahin'ny zalahy ny saina dia tsy haiko na navelany ho an'ilay mpanohana an-dRavalomanana ihany ilay saina na nalainy fa toa ny hazo hay no tena nalain'ilay besandry! tsy te-hanaraka ny tohiny intsony aho fa nanohy ny diako nandalo ny kianjan'ny 13 mey ihany.
Ny nivandravandra, ankoatra ny mety hoe fanohanana teo amin'ny andaniny sy ny ankilany, dia ny fahasamihafan-tsaranga teo amin'ny roa tonta. Ny avy amin'ny ambany tanàna no tena maro tamin'ireto mpanohana ny TGV mafana fo ireto, ka tsy manana foto-pisainana toy ny hafa mihitsy ry zareo mafana fo ireo, noho ny tsy fandalovana nianatra tany an-tsekoly ihany koa. Ireto angamba, hoy aho an'eritreritra, no nahazo tombony indrindra tamin'ilay tigetran-dRavalomanana hoe "hampanana izay tsy manana" tontosan'i Andry Rajoelina ny alatsinainy 26 sy talata 27 janoary 2009 iny. Tsy ny harenan'ny olona ihany manko no nahazo takaitra tamin'iny toe-draharaha mampalahelo iny fa ny toe-tsaina afa-manao bodongerona ny zavatr'olona mihitsy. Rehefa tena dinihina indray, ireto no tsy mivonona hofehezin'ny lalam-piaraha-monina velively fa irony mpanorisory ny vazaha sy izay tsaratsara fitafiana mandeha amin'iny Anosy Analakely Antaninarenina iny amin'ny fangatahana fa tsy hivonona ny hiasa velively, ary izany no hiheverany fa tokotaniny Analakely, ka raha azony natao ihany koa tsy misy fiara avelany miditra an'Analakely mihitsy. Fomba fijery ivelany ihany ny ahy na dia izany aza!
Rehefa teny amin'ny kianjan'ny 13 mey dia mahavariana ny hamaroan'ny olona mipetrapetraka sy mijorojoro eny. Efa ela ihany anefa ny naharavan'ny fotoana teny. Olona tsy mahalala hody ve sa tsy misy atao any an-trano sa efa nieritreritra fandrao dia tongavan'ny mpanohana ny TIM ny kianja ka aleo ambenana ihany aloha? Maro loatra raha tsy manao na inona na inona no antony ijanonana eny nefa ianao tsy hoe manao 'sit-in' tsy akory. Ny fivarotana rehetra rahateo efa tsy nivoha mihitsy nandritra ny andro ankoatra ny mpivarotra pizza efa fanta-daza. Efa finiavana hanakatso ny fampandehanan-draharaha amin'ny ankapobeny mihitsy araka ny fijeriko azy na dia be ihany koa aza ny olona tsy resy lahatra amin'izany hoe hitokona izany. Azoko heverina fa nilamindamina ihany izany ity andro ity amin'ny ankapobeny. Ny hariva moa aho no nandre tamin'ny onjam-peo sy namaky tan-tserasera fa hay saiky nisy fifandonana teo Andohan'Analakely. Teo ampamakiana ny vaovao aho no nieritreritra avy hatrany fa azo sakanana eo amin'ny manoloana ny toby miaramila 1°RM1 Analakely io mazava tsara ny mpitokona amin'ny Alatsinainy satria azo heverina ihany fa eo no lala-tokana tsy maintsy andehanana ho any Anosy. Gaga amin'ny mpanohana ny TIM ihany aho hoe tsy azo natao ve izany ny karazana fibahanana hatreo amin'izay tsy ho afa-mandroso hankany Ambohidahy ny mpanao fihetsiketsehana, nefa mety ho nitsinjo ny tsy hisian'ny fifanandrinana mazava loatra ny mpitarika. Ny andro alahady indray moa no andro fialantsasatra amin'ny ankapobeny eo amin'ny fihetsiketsehana politika ka tsy misy na inona na inona hotantaraina ihany koa.
Alatsinainy 16 febroary 2009
Tonga ny andro malaza hanaovana ny fakana ny minisitera ary nieritreritra ny olona fa ho any Anosy izany ny dia. Miandry avokoa ny rehetra na ny andaniny na ny ankilany amin'izay toe-javatra hitranga. Rehefa amin'ny fotoana tahaka itony no tokony ho betsaka indrindra ny mpanao fihetsiketsehana satria maro amin'ny mpitolona ny tsy hanatrika fotoana hihaino kabary fa mba manana zavatra hatao ihany koa fa rehefa avy ny fotoan-dehibe dia indreny ry zareo mba tonga ihany koa. Vao nandeha ny kabary dia efa taratra avy hatrany fa misalasala indray ny mpitari-tolona amin'ny fitondrana ny vahoaka.Efa nisy niteny angamba ry zareo fa efa misimisy ihany ny mpanakorontana vonona ny hanao ny ataony anaty filaharana rehefa mandeha amin'izay handehanana ry zareo. Mety ho nisy ihany koa ny fizarazaran-kevitra tao anatiny tao tamin'ny teti-panorona hakana ny Minisitera. Taratra sy nahatezitra ny nanatrika, araka ny nihainoako azy tamin'ny radio ny fiovaovan-kevitra teo amin'ny mpanentana isan-karazany. Nampihorakora-pahatezerana ny olona izany fihetsika izany.
Nandray ny fanamafisam-peo ny Jeneraly Organès, hametraka ny fandaminana rehefa nikiry ny hiara-dalana amin'ny delegasiona ihany ny olony (efa tsy natokitoky izay hataon'ireto delegasiona ireto ve ny olona sa inona no antony?). Nolazaina amin'izay fa ny fiara mitondra ny 'sono' no mandeha voalohany indrindra, dia ny mpiandry avy eo ary ny vahoaka kosa milahatra tsifolofolo, tsy misy mahazo manao dia maika fa dia milamina. Nampitandremana fatratra ny olona fa efa misy ny olona hanakorontana. Tsy mahazo mihazakazaka fa manjary manome vahana ny mpanararaotra. Tsy tokony hisy olona ihany koa mialoha ny 'sono' sy ny mpiandry. Lasa nandeha miadana amin'izay ny rehetra. Be no tsy nanaraka ny fitsipika fa mbola nialoha sy fiara hatrany. Mahavariana ihany satria atao hoe mpijery izy ireo nefa dia mialoha sahady ny mpilahatra. Tonga teo amin'ny sakana voalohany amin'izay. Araka ilay noeritreretiko tsara amin'ny teti-panorona ny zava-nitranga satria teo anoloan'ny vavahadin'ny toby miaramila 1°RM1 Analakely. Fa teto dia efa nisy ihany koa ny nanana eritreritra hafa mihitsy. Marihina fa azo heverina ho ny antsasaky ny mpitokona ihany no nandeha fa ny ambiny kosa mbola nijanona teo amin'ny kianjan'ny 13 mey ihany nanao tazan-davitra tsy te-hiditra gidragidra na dia mpitolona ihany aza.
Nasaina nijanona nipetraka tokotokony ho manoloana ny fiangonana protestanta Analakely ny olona fa ny delegasiona no mandeha mitety ny tranon'ny Minisitera roa dia ilay trano misy ny "efitrano Rado" etsy Andohan'Analakely sy ny tranon'ny minisiteran'ny mponina eo Ambohijatovo izay mikantona avokoa. Teo no tonga tao an'eritreritra fa toa tsy niomana handray ireo tranona minisitera ireo akory ny governemanta an-dalambe fa fialana bala amin'ny mpanao fihetsiketsehana ilazana fa tsy misy ny vadintany hanokatra ny trano araka izay mifanaraka amin'ny lalàna. Manaraka izany toa tsy naheno minisitra an-dalambe ho amin'ireo sampan-draharaha roa ireo akory aho. Teo dia toa tapi-dalan-kaleha sahady ny mpitarika ny delegasiona. Dia hoy aho hoe maninona raha tonga dia mankany Anosy ary? Nefa rehefa dinihina sao dia miandry ela loatra ny olona... tsy dia mahandry loatra manko ny mpitolona tamin'ny ankapobeny ka sao manaonao foana eo.
Lasa ny fanaovana tatitra tany amin'ny mpanao fihetsiketsehana. Tsy nahafaly an-dry zalahy lohalaharana ny voalaza ka naharomotra azy ireo. Nentanina ny olona hiverina eny amin'ny kianjan'ny 13 mey aloha. Nisy ny tsy nanaiky na nanozongozona ny fiara. Voatery niala teo an-toerana ny mpitarika rehetra. Maromaro tamin'ny olona no niverin-dalana nankeny amin'ny kianjan'ny 13 mey. Tsy dia vitsy ihany koa ny mbola nijanona teny amin'ny manoloana ny "esplanade". Raikitra ny kitoratoraka miaramila. Vao nahita izany aho dia niverin-dalana avy hatrany satria fantatra avy hatrany fa tsy maintsy hamaly ihany ny miaramila nefa ny tena aty amin'ny lafiny misy ny mpitoratoraka indrindra. Inona tokoa fa teo amin'ny manoloana ny "Le Glacier" indrindra aho no nandeha ny baomba mandatsa-dranomaso voalohany. Hazakazaka ny an'ny olona niverina nankeny Analakely. Toa fotoana fohy fotsiny no nitatatatan'ny fiara nitondra ny 'sono' teo dia tsy re feo intsony avy eo.
Ny mpivarotra amoron-dalana kosa mitaintaina lava fandrao misy mihazakazaka avy any ka handrobaka ny enta-keliny. Ny maso any amin'ny misy ny mpanao fihetsiketsehana hatrany. Rehefa afaka fotoana fohy moa dia naleo niala mihitsy satria tsy misy olona hieritreritra hividy zavatra izany intsony. Nadio ho azy tsy nisy noroahina ny olona noho izany. Lasa indray aho nanketsy amin'iretsy mpitolona nijanona teny amin'ny kianjan'ny 13 mey. Hita ho misy mihazakazaka tampoka hatrany eo amin'ny manoloana ny foibe FLM sy foibe FJKM iny. Tarataratra avy hatrany fa mpanakorontana te-handroba avy hatrany izy ireo. Ny fijery an-dry zalahy koa moa mampiahiahy avy hatrany. Indreny ary fa misy ny mihazakazaka hakany amin'ny SICAM iny. Niolomay aho hijery izay hataon-dry zalahy ary efa niomana ny fakantsary. Io misy fiara 4X4 tondroin'ny anankiray havadika sy hodorana, saingy raha vao nisy boay iray nandà ity fihetsika mitady hatao tamin'ny "ô!ô!" fantatsika Malagasy dia lasa ry zalahy hifindra lasy nihazakazaka ho any Tsaralalàna any. Mitady toerana horobana izany ry zalahy ka izay tsy mahahetsika tsy mahavita fandavana dia mety ho lasany ny fananana. Izaho kosa nizotra moramora toy ny ho eny amin'ny "Francia" na ny tohatoha-baton'Antaninarenina.
Teo amin'ny fiolahana aho no nahita olona mivorivory tery ampita mifanila tamin'ny tahala rarihasina iny. Toa mikonokonona zavatra ry zalahy ka iny aho no nanatona teo. Hay io tokoa fa mikonokonona ny hamadika fiara (tsy ilay hita ao amin'ny gazety Avy lavitra fa eo akaiky eo mihitsy somary manakaiky rindrina kosa). Efa nisy anankiray niakatra teo amin'ny "capot" indrindra no natsangako avo ny fakantsariko sady nanao: "ô!ô!" ihany koa aho, fa tonga dia nisy nibaiko ahy hoe: "aza maka sary!". Naidiko ny sandriko sady nakatoko ny fakantsary, dia niteny aho hoe :" fa tsy mety ny manaiky hisian'ny fanimbana zavatr'olona kosa! ajanony fa tsy mety izao!". Efa misimisy ihany ny manodidina ahy, nefa aho toa sahy loatra, nivonona hiatrika sy hifanazava amin-dry zalahy ihany aho na dia izany aza. Kanjo nisy fifanosehana tampoka indray teo akaiky teo izay heveriko fa fihetsika hanalana ahy tsy ho voaodidin'ireto antokon'olona ireto. Tafahataka avy hatrany aho ary zarako aza izany. Lasa aho nandroso hanakaiky ny ery amin'ny lohalaharana indray! efa niditra tany anaty toby ny miaramila. Niantso ny hafa handeha hankeny anoloan'ny toby ry zalahy saingy tsy nisy nety nankeny ny ambiny, satria efa re ihany fa hikabary eny amin'ny kianjan'ny 13 indray i Andry Rajoelina ka hetsika hafa mihitsy ny an-dry zalahy ireto.
Lasa indray aho nidina nankeny amin'ny kianjan'ny 13 mey. Niandry ny tohin'ny raharaha. Tonga tokoa ingahy Ben'ny tanàna voaongana Andry Rajoelina miaraka amin'ireo mpiara-miasa aminy maromaro. Ora iray talohan'io anefa no nesorina teo ny tranoheva fikabariana. Roa izany ny antony mety ho nampiverina azy teny amin'ny kianjan'ny 13 mey tamin'ity andron'ny alatsinainy ity. Voalohany, mety ho tsapany tsara ny fahadisoam-panantenan'ny olona tamin'ny tsy nahavakisana ny barazy voalohany. Raha hitsakotsako ny fandehan'ny raharaha sy ny fifamaliana teo amin'ny mpitarika sy ny tarihina mandritra ny alina manko ny tsirairay amin'ny mpitolona ho be ny hahatsiaro ho voafitaka tanteraka ka hihemotra tsy hitolona intsony. Noho izany, tsara kokoa ny miresaka amin'ireto olona ireto dieny mialoha sy mampahery azy amin'ny fampahatsiahivana fa ny fanalana an-dRavalomanana no tena tanjona. Io no banjinina, ary andro sisa no isaina dia hiala io araka ny fitenenany ny filoham-pirenena. Etsy ankilan'izay, mety niantso ny mpitarika ny TGV ny mpifehy ny Emmonat tao amin'ny 1°RM1 hanala ireo olony izay manao fahirano sy mitoratoraka ny toby ary mitady ny handoro azy amin'ny alalan'ny etona fandrehitra ihany koa aza. Tsapa ihany manko fa tena mihoatra ny loha ny ataon'ireto mpitoratoraka ireto, tahaka ny dia efa tsy misy dikany intsony ny tafi-bahoaka. Fanararaotran'i Andry ny fotoana ilazana fa tsy olony fa vondron'olona mpanakorontana ireny mitoratoraka eny ananonanona ireny. Nolazainy amin'izay ny mpitolona madio fo hody avy hatrany fa tsy hijanonjanona na hitaredretra intsony. Dia nisy tokoa ny nody fa nisy kosa ny mbola nihazohazo teo.
Tokony ho dimy minitra avy eo dia indreny ny miaramila (efa manakaiky ny amin'ny enina ora hariva), nivoaka niaraka amin'ny basy sy bala fotsy hitifitifitra izay mitady handroba sy manadrohadro sy manambany ireto mpitandro ny filaminana ireto. Niainga hatrany amin'ny toby miaramila ry zareo. Nanala ireo olona rehetra mbola nivorivory teo tamin'ny kianjan'ny 13 mey rehetra, nanala ihany koa ireo niafinafina nanerana an'Ambodifilao sy Tsaralalàna. Tsy nisy tafavoaka ny birao izay rehetra mbola tany amin'ny biraony tany. Nandeha hatrany Antanimena sy Andraharo nifanenjika tamin'ny mpandroba sy ny tsy misy atao tsy fantatra anton'asa ny mpitandro ny filaminana. Nisy maromaro aza ireo nitsofoka tany amin'ny tsenan'ny Pochard, nefa raha vao nahita ny vavahady nivoha ny mpitandro ny filaminana dia nibaiko hoe : "Hidio io!" Nivoaka tsimoramora daholo ireo niafina tao fa tsy te-ho voahidy. Feom-basy no tena nakotrokotroka nanerana ny tanàna, nangina tampoka teo ny tabataba kelin'ny olona an-dalana. Ny mpiasa tsy tafody kosa, miantso ny any an-tranony avy milaza fa tsy misy maninona nefa tsy afa-mivoaka ny birao aloha, ireo izay lany fahana moa mindrana na manofa amin'ny namana mpiara-miasa aminy... Tsy maintsy hisy ihany manko ny fotoana hivoahana ny birao fa manantena ny tsy hatory any kosa. Tamin'ny fito ora latsaka fahefany alina izany vao tontosa.
Indreny nivoaka tsikelikely amin'izay ny mpiasa tratran'ny alina tany am-birao tao aminay sy teo amin'ny manodidina anay. Indreny fa mivoaka ny fiara, mifanesisesy hivoaka ny fiantsonana ary mamonjy ny fodiany avy. Izahay indray moa roa no miara-dalana tamin'ity indray mandeha ity. Notadiavina ny fiarakaretsaka raha mbola azo atao fa sarotra ihany ny hahita izany amin'izao alina izao. Izaho saiky hanatitra ity namana mpiara-miasa amiko ity saingy toa hafahafa ihany ny teny alohaloha teny, nanaraka iny petite vitesse izany tranga mampanahinahy izany, nisy lehilahy iray aza niverin-dalana fotsiny hikaroka lalan-kafa satria toa voabahana tanteraka ny lalana. Niditra an'i Tsaralalàna hatreo amin'ny paositra izahay ary nanaraka iny Bourdon Voyage iny ary hamonjy ny pharmacie, hitady fiarakaretsaka fotsiny izany ary dia nahavariana fa tena nisy iray tokoa teo ampitan'ny pharmacie. Mbola misy ihany, ho'aho ny mahasahy miasa amin'ny vanim-potoana sahala amin'izao. Telo izany izahay no tafara-dalana niara-nandray fiarakaretsaka dia izahay mianadahy ilay namana iray niverin-dalana noho ny 'fahatapahan'ny lalana saiky odiany'. Niakatra an'Ampasamadinika ny lalana dia hidina an'Anosy... samy tonga soa aman-tsara tany amin'ny trano misy anay avy ihany izahay fa tsy nisy naninona. Nahavariana tokoa, ary efa nisy nahatsikaritra fa toy ny milamina ery ny fiainana vao manomboka eny Ampefiloha sy Andavamamba ary 67ha sy Ambodin'isotry ary Antsalovana nandalovana. 1 noho ny 0 aloha izany ny baolina.
Talata 17 febroary 2009
Tsy maintsy novana indray ny tetika, satria moa tsy vaky ny barazy tetsy andohan'Analakely dia novaina indray ny lalana. Hita fa nihena koa ny olona mpanaraka ny TGV tetsy amin'ny kianjan'ny 13 mey ka aleo any amin'ny lalana be olona indray ny dia. Nieritreritra ihany aho hoe sarotra izany dia izany satria any amin'ny lalana be mpivarotra no aleha. Ny tena mampanahy anefa dia ny vakitrano mety hitranga tampoka teny an-dalana teny, nampirin'entana tsy niala teny an-toerana ny mpivarotra nandalovana rehetra. Nieritreritra ny hifaoka ny jiolahim-boto mpijorojoro teny an-dalana koa angamba ry zalahy ka tsy fantatra na nahomby ny tetika na tsia. Niadana dia niadana ny famindra hialana amin'ny mety ho fanararaotana tampoka mitranga eny ho eny. Ela ny ela tonga teo anoloan'ny Cnaps sy anilan'ny Fiaro ihany ny mpilahatra ary teo no voasakan'ny barazy voalohany (kianja Ho Chi Minh) . Mandeha hatrany ny fifampidinihana teo amin'ny solontenan'ny mpitondra an-dalambe sy ny mpitandro ny filaminana izay tsy mandefitra manana ny marina mihitsy. Nisy aza ny fotoana tezitra mihitsy ry zalahy mpitarika an-dalambe, ary teo no niala avy any Minisitry ny fiarovana avy amin'ny governemanta ara-dalàna. Nandeha ny resaka sy fifanazavana fa ny tena asongadiko dia ny tenin'ny minisitry ny fiarovana amin'ny tokony hanaovana ny fifanarahana tahaka ny tamin'ny 31 oktobra 1991 saingy toa tsy nasian'ny avy eny an-dalambe resaka mihitsy.
Nisara-maina indray ny roa tonta tamin'ity indray mitoraka ity, na raha amin'ny fomba fijeriko dia nandresy indray ny mpitandro ny filaminana satria tsy vaky ihany ny sakana. Lasa iretsy mpitari-tolona nampita ny resaka tamin'ireo mpanaraka azy ka nilazany fa efa manakaiky ny fandresena. Ka hotohizana eo amin'ny kianja Ho Chi Minh ihany ny tolona ny ampitso manomboka amin'ny sivy ora maraina. Fomba ialana amin'ny sakana dia nataony hifamotoana eo amin'ny toerana tsy mahazatra loatra ny mpitolona eo aminy. Toa fahasahisahiam-poana izany satria tsy fantatra loatra hoe aiza no hipetraka ary ny mpitolona? aiza no tena iandrasana azy ireo? Toa niniana ilay izy fandrao mba manakorontana ireo mpivarotra manodidina ihany ny fahatongavan'ny jiolahim-boto mety ho avy indray. Izay toe-javatra izay moa vao maika mandresy lahatra ny tsy tia ity fihetsiketsehana ity satria tahaka ny hoe fanakorontanana ny lalana fotsiny no tena tadiaviny fa na ny olona entiny aza efa mihena am-pitoerana ihany. Na dia efa niala aza moa ny mpitarika dia indreo indray fa tsy mety miala indray ny olona tarihiny. Tsy maintsy noroahina tamin'ny alalan'ny fandrahonana indray ry zalahy ka tonga hatrany amin'ny rond-point Isotry mihitsy nandroahana azy ireo. Nadiodio tampoka ny tsenan'Isotry rehetra iny. 2 noho ny 0 indray ny baolina.
Alarobia 18 febroary 2009
Tonga ihany ny mpanaraka an'i Andry Rajoelina fa izy sy ny "praiminisitrany" kosa tsy hita fa niala sasatra angamba. Ny namany kosa navelany hitanin'andro nandritra ny ora maromaro teo amin'ny kianja Ho Chi Minh ihany. Ny fantatra moa dia tapaka tanteraka ny fifamoivoizana. Io dia mahavariana ahy. Raha manao ny toy itony ny any ivelany any araka ny fahalalako azy dia mba misy fetrany ihany ny fanaovana izany fa mety hampigadra kosa ny fihoarana tahaka izao. Ny fijeriko dia tokony ho azon'ny mpitandro ny filaminana ary ao anatin'ny zony ny manaisotra ireo mibahana ny arabe ireo, indrindra fa tsy dia misy lalana hafa azo iodinana loatra eo amin'ny manodidina eo. Fatra-pandefitra eo anatrehan'ny mpanao bodongerona matetika loatra koa moa ny mpanara-dalàna amin'ny ankapobeny. Manaraka izany, hita potika tanteraka ihany koa ny hakanton'ny zaridaina teto amin'ity faritra ity sy ny halenodenoky ny ahitra mahafinaritra teto. Tena famotehina mivantana no ataon'ireto olona ireto ka manahy aho fa mety ho avy indray koa ny fandoroana ny tsenan'Anosibe izay tena reharehan-dRavalomanana amin'ny ambany tanàna raha izao fandehan-javatra izao no mitohy sanatriavina.
Ny nanaitra ihany koa, ary naverimberin'ny mpanao gazetin'ny Antsiva izany, dia tsy tian'ny avy ao amin'ny governemanta an-dalambe loatra intsony ny hanaovana ny resaka sy ny fifampiraharahana eo anatrehan'ny mpanao gazety. Niakatrakatra mihitsy moa ny maro amin'ny mpanao gazety tratran'izao fanilikilihana izao. Manahy ve ry zareo fa ho tratra amin'ny lainga hafafiny amin'ny mpanaraka azy? Mazava loatra fa tsy nandresy lahatra loatra ny maro ilay filazana nataon'ny mpiara-nanorina ny madagate lasa minisitra an-dalambe manao hoe hiaraka hitolona amin'ny "vahoaka" ihany koa ny vadi-miaramila sy vadi-zandary ary ny vadi-polisy rahampitso ka ireo no hitarika ny laharana (izany hoe "bouclier humain" raha misy ny fitifirana) ary ny tenan'i Andry Rajoelina mihitsy no hitarika ny rahampitso Alakamisy. Nentanina ny maro hitondra zavamaneno avy any an-tranony any fa "hifety" ny rehetra. Mampanahy avy hatrany ny toe-javatra hitranga fa toa mivonona ny "hamono tena" indray izany ry zareo. Hatraiza ny fetran'ny fanasana ati-doha?
Mbola noroahina niaraka tamin'ny fitaovam-piadiana indray ry zalahy fa mandrangindrangitra ny mpitandro ny filaminana hatrany na dia efa lasa nody aza ny mpitari-tolona (vita aloha androany ny 'sit in' satria tamin'ny roa sy sasany dia efa vita sahady... tsy nahomby hatrany ny tetika e!). Velona indray ny fandrobana, niainga avy amin'iny petite vitesse iny ry zalahy dia nandravarava an'Ankazomanga sy Andraharo efa nananontanona an'Ambohimanarina mihitsy. Dia eny amin'ny kianjan'ny 13 mey indray izany no ifamotoana ry zalahy rahampitso alakamisy 19 febroary 2009. Dia hoy aho mamaraparana fa nahatsiaro tampoka ilay fomba fitenin'ny frantsay raha nahazo ny amboara erantany tamin'ny baolina fandaka ry zalahy hoe: " et un! et deux! et trois zé-ro! et un! et deux! et trois zé-ro!". Raha hametraka hevitra ianao satria lava dia lava ihany ny lahatsoratra dia soraty amin'ny vakiraoka (brouillon) aloha izay hosoratanao, ka rehefa vita izany dia ankotrio (actualiser_o) ny takelaka na lahatsoratra araka izay ahazoanao azy vao adika sy apetaka ny nosoratanao tamin'ny vakiraoka. Apetaho ny anarana tiana apetaka dia avereno ny marika hita eo amin'ny authimage vao alefaso ny lahatsoratra. Marihiko hatrany fa ho ahy no tena anoratako ity takelaka ity fa mba ifampizarako aminareo fotsiny. Noho izany tsy azo atao ny mandika sy mamoaka ny lahatsoratra eto am-boky amidy tsy nahazo alalana! misaotra amin'ny fiaraha-miasa.
Niandry aho ka niandry, tsy nisy mpamaham-bolongana Malagasy nitantara ny teny Mahamasina tamin'ny 11 febroary 2009 afa-tsy iray na roa monja. Rehefa mandinika anefa aho dia mihevitra fa noho ny filazan'ny teny amin'ny kianjan'ny 13 mey ny talata 10 febroary 2009 manao hoe ny mpamosavy faly amin'ny fahafatesan'ny mpiray tanindrazana aminy no mankeny, tsy mahandry ny andro alina hifaliana sy hanaovan-dratsy fa te-hiseho masoandro amin'izay, tsy matahotody, mpiray petsapetsa amin'ny mpamono olona... idiran'ny fanahin'i Satana raha mankeny Mahamasina no mety ho nampihemotra ny mpamaham-bolongana tsy hankeny ny andron'io Alarobia 11 febroary 2009 teo.
Fa enga anie ho diso aho fa tsy noho ireo velively tsy akory, fa noho ny orana nirotsaka aloha voalohany indrindra nefa dia tena fotaka ny teny an-toerana na dia ny teo am-pidirana monja aza araka ny voalazan'izay nankeny (tsy tany aho noho ny "tsy fahasalamana" fa nanala faravazana indrindra ny marainan'io andro io). Izay tonga aloha nahazo ny tribunes laterales sy ny ambonin'ny tribunes centrales no nahazo ny toerana mety azo ipetrahana fa izay taratara kosa, na dia nahazo ny gradins aza dia tsy afa-mipetraka velively fa mitsangana avokoa. Efa nihoatra izay noheverina avy hatrany kosa ny fahatongavan'ny olona raha ao nanomboka nameno ny bozaka eo afovoany ny olona... indrindra fa tsy nitsahatra ny nifafy ny oramadinika dia tsy nisy an-kiala izany eo. Ny tena nampitolagaga, na dia tamin'ny iray ora sy sasany folakandro tokony hialan'ny olona tsikelikely eny an-toerana hamonjy ny toeram-piasana aza dia mbola maro hatrany ny nitanjozotra hiditra ny kianjaben'i Mahamasina.
Faharoa, somary antenantenan'andro ihany ny fotoana nefa mba manana anton'asa ihany ny olona tokony hankeny Mahamasina ka raha tsy manana faharesen-dahatra lehibe tsy hankeny izany velively. Ny tena nahavariana ahy aloha dia betsaka ny vehivavy no nandefa sms sy niantso ahy hankeny Mahamasina ny marainan'ny 10 febroary (fa iza moa no nilaza tamin-dry zareo fa mpanohana ny ara-dalàna sy manohitra ny fanakorontanana aho?)ary nilaza fa na hisy inona na hisy inona tsy maintsy ho tonga eny izy. Inona angaha no antony? efa ela loatra no nangetaheta ny haneho ny safidiny ampahibemaso izy ireo ka na ho vitsy ny tonga eny na ho maro dia tsy maintsy ho tazana eny Mahamasina no anarany. Misy ihany koa, manana olona akaiky toy ity aho, niandry io fotoana io hanehoany ampahibemaso fa manohitra izay fanakorontanana sy fandrobana ary fandoroana fananam-panjakana ataon'ny tariky ny TGV izy. Mazava loatra fa nifidy TGV izy ho fampitandremana (avertissement) ataony amin'ny fanjakana tamin'ny fifidianana ho Ben'ny tanàna ny 16 desambra 2007 nefa moa ratsy fitontona any amin'ny mpandrava efa ny vato narotsany.
Ary ny fahatelo farany, hitantsika eny ihany fa vitsy an'isa izahay tsy matahotody manaraka ny ara-dalàna sy ny voalazan'ny lalam-panorenana na dia lalàna tsy tonga lafatra aza ny lalàna miasa ankehitriny hoe amin'ny 2012 vao fotoanan'ny fanoloana izany filoham-pirenena izany fa tsy amin'izao fotoana izao, raha firenena mbola te-hiara-miasa amin'ny mpamatsy vola iraisam-pirenena sy ny banky mondialy ihany koa... efa manana ny safidiny ny maro amin'ny mpamaham-bolongana Malagasy fantatra ka naleony manao ho toy ny tsy misy izay fihaonamben'ny mpiray kopaka isasahana amin'ny mpandripaka vahoaka any. Eto tokoa no tena ahatsapana fa tolona politika ihany koa izany mampita vaovao izany... hany ka nanapa-kevitra aho fa raha sitrapon'Andriamanitra dia ho tonga eny amin'ny kianjaben'i Mahamasina aho hanampy isa ny mpamosavy mandeha atoandro eny na dia mety hiala mialoha noho ny asa tsy maintsy vitaina amin'ny Asabotsy 14 febroary 2009 hoavy izao. Tsy hieritreritra izay mety hamaroan'isan'ny mpanohana ny eo amin'ny kianjan'ny 13 mey aho fa hanampy isa ny tsy vanona sy tsy valahara. Enga anie mba samy hamory vahoaka ny roa tonta amin'io fotoana io.
Misy zavatra vitsivitsy ambara kely ihany aloha fandrao mbola tsy mahalala ianareo, fa groupe no nandefasana ny fanamafisam-peo teny Mahamasina... hany sisa nanaiky satria ny hafa rehetra dia natahotra ny fampihorohoroan'ny Terroristes Guerriers Vandales avokoa ka naleo nitandrina. Izany no antony namparofirofy ny fanamafisam-peo nampitaraina ny maro nanatrika teny Mahamasina teny. Tamin'ity fotoana ity ihany koa no nahatsapana tsara ny fihevitry ny mpitolona nanohitra ny fandehanan'ny olona hankeny Iavoloha tamin'ny 10 aogositra 1991 ka nalaza tamin'izany ny MFM nisoloan'i Constant Raveloson tena teo Mahamasina. Ny nahavariana ahy kely dia izao, nitolona aho tamin'ny 1991, anisan'ny nitarika ny tolona ny MFM na dia nisintaka aza avy teo. Nisy tolona ihany koa tamin'ny 1994 tany ho any, tsy tao aho fa ny an'ny MFM kosa dia Germain Rakotonirainy no nitarika izany... fantatra anefa fa nisy tsi-fitovian-kevitra ihany teo amin'ny MFM tamin'io fotoana io. Dia samy niaro ny safidim-bahoaka ihany koa na izaho na ny MFM tamin'ny 2002. Ankehitriny, 2009 samy mpiaro ny ara-dalàna sy manohitra ny fanakorontanana na izaho na ny MFM. Nefa aho tsy mba MFM velively (ary tsy ao amin'ny antoko TIM araka ny endrikendriky ny hafa ihany koa).
Zavatra hafa ihany koa, tsy fantatro aloha na efa nisy fampahalalam-baovao nilaza na tsia teto amin'ny serasera fa nisy nikasa ny handroba tany Toliary tany androany 12 febroary 2009, nefa ataoko fa voafehy ihany ny toe-draharaha avy eo. Rehefa avy eo moa dia fantatra fa nitifitra ny vahoaka MPANDROBA tsy tao anatin'ny "zone rouge" indray ny miaramila tany ka roa no maty tamin'izany. Ho heno ihany moa ny fomba filazan'ny eo amin'ny kianjan'ny 13 na mpitolona avy ao aminy ireny na tsia. Nanaitra ihany anefa ny fitarainan'ny loholona voafidy sy voatendry avy any fa misy ny mikononkonona ady an-trano (fomba filaza ampahibemaso ny hevitra ambadiky ny fikonokononana fandrobana fa ankehitriny kosa tadiavina hanaovana fandripahana ny Merina - sy ny Betsileo - monina any amin'iny faritra iny). Efa nisy anefa ny olona milaza (na mieritreritra) fa tena ao anatin'ny teti-panorona mihitsy io fandripahana olona toy izay nitranga tany Rwanda namonoan'ny Hutu ny Tutsi tamin'ny 1994 io. Ny tsikaritro manko (tsy naheno Audio aho na video fa ny kabarin-dRatsiraka tao amin'ny iarivo-town no hitako) dia ninian-dRatsiraka noadinoina ny nanonona an'Antananarivo nefa voalazany avokoa ny faritany dimy hafa, tsy zava-bitika veliely io amiko.
Ankoatra izay, izay nandalo an'i Tsaralalàna androany 12 febroary 2009 folakandro dia mety ho gaga fa nosakanan'ny polisy ny lalana mitsofoka an'i Tsaralalàna rehetra ankoatra an'i Petite vitesse sy iny manamorona ny Anjary Hotel mankeny amin'ny Conforama iny. Hay moa ka misy mikasa ny hiditra an-keriny ao amin'ny Hotel de Police, tsy fantatra loatra izay tena tanjony na handroba basy na hanao io Hotel de Police io ho toeram-piasan'ny Minisitry ny filaminana anatin'ny "fitondrana tetezamita". Soa ihany fa mivonona ny tsy hanaiky izany ry zareo ao.
Fa dia nanao fanentanana sy nanao fanazavana ary ny Jeneraly Ramakavelo Désiré Philippe izay mpanohana mavitriky ny TGV ny amin'ny tsy fisian'ny "sommation" teny Ambohitsorohitra tamin'ny Sabotsy 7 febroary 2009 teo ka nandripahana olona maro. Tsy vitsy tamin'ny mpanohana ny filoha Ravalomanana no nahatsiaro avy hatrany fa Minisitry ny fiarovana rangahy io tamin'ny 1992 nisian'ny fanatanterahana ny forum national ka dia karazan'ny nampitifitra an'i Monja Jaona, naratra tamin'io fotoana io, ka nahafaty an'i Laha Gaston ihany koa, teny amin'ny CEMES soanierana io nefa "vahoaka" no nentin'ireo mpitolona ireo, ary tsy tafiditra tanatin'ny "zone rouge" akory ny tariky Monja Jaona no notifirin'ny miaramilany tamin'ny 31 marsa 1992... Koa dia miandry ny valintenin'ny Jeneraly Ramakavelo izahay ny amin'ny fanazavany na ny fitolorany ny tenany hotsarain'ny tribonaly iraisam-pirenena araka ny nambarany. Marihiko eto fa nitondra fankahalana an'Antananarivo sy ny Merina izay nifidy azy ho depioten'Antananarivo renivohitra tao am-pon'i Monja Jaona mandra-pahafatiny iny fitifirana azy teny amin'ny CEMES iny... ka nitsetra azy no nataona'Antananarivo fa tsy nankahala azy velively nefa raha izay moa no lasa dikan'ny fitiavan-tanindrazana tao aminy tao (enga anie ho diso izany eritreritro izany)?
Eo ihany isika dia nieritreritra ny amin'ny nahafaty an'ilay mpaka sary manao gazety Ando Ratovonirina aho. Ahoana no mety ho nahafaty azy? Namaky gazety aho ka ny novakiako dia hoe efa nihataka an'ireo miaramila mpiambina ny lapa ny Jeneraly Dolin Rasolosoa ary efa nandre soa aman-tsara ny filazana fa hitifitra ry zareo. Mbola nihazakazaka hamonjy azy ihany anefa ity mpanao gazetin'ny rta ity, hoy ny iray amin'ny mpiara-miasa aminy, hanontany zavatra aminy. Tsy fantany ny loza mananontanona azy satria, mahafantatra ny paipaika miaramila na paipaikan'ny fiarovana ny jeneraly Dolin amin'izy izany efa miaramila Jeneraly izany. Mety ho nahatsikaritra fihetsika fanao anaty paipaika fanaon'ny miaramila sy ny mpitsikilo ny Jeneraly Dolin nefa fantany mazava fa mety ho efa anatin'ny kendrin'ny mpitifitra ny tenany (mariho tsara ho an'izay mbola te-hijery fa niditra tamin'ny teti-panoron'ny fihemorana (strategie de repli) ny tao amin'ny Emmo nat ka izay nahita ny baiko dia nahita fa lalana iray no nandehanan'ny zandary sy miaramila nanao barazy teo amin'ny ONE sy ny Shoprite teo aloha. Haingana be ny fandehan'ny raharaha (raha ekena ho marina ny nolazain'ny gazety noakiako ity) hany ka ny bala tokony ho an'ny Jeneraly Dollin no azon'i Ando. Izany hoe, tsy tsapan'i Ando akory fa efa lasa "bouclier humain"-n'ny Jeneraly Dollin ny tenany. Fihevitro ihany io fa tsy fantatra marina moa izay tena nitranga teny.
Mbola hiverina resaka "sommation" ihany. Nanao ny fepetra araka izay tratrany ny mpiambina ny RNM sy ny TVM tamin'ny 26 janoary 2009, nandefa ny grenady ny miaramila fa vao maika naharomotra ny "vahoaka" izany (izay teny manamarina na nisy tifi-danitra teny Anosy na tsia?). Hany herin'ny mpitandro ny filaminana tao niala am-pilaminana satria tratran'ny be noho ny vitsy sady ny aina lahitokana ny tena tsy nahazo alalana hitifitra. Tadidio ihany koa fa lasan'ny mpitolona avokoa ny basin'ny mpitandro ny filaminana rehetra rehefa nahasahy nitifitra izy ireo nefa tsy ampy bala raha nankeny Anosipatrana MBS ny mpitolona ka nananga-tanana ho fibabohana ny mpitandro ny filaminana rehetra tao izay Malagasy avokoa fa tsy nisy mpikarama an'ady vahiny tsy akory. Noho izany, ny barazy tenany nataon'ny miaramila sy ny zandary nandritra ny fotoana maharitra sy ny fifampiresahana maharitra nataon'ny solontena dia efa "sommation" tenany satria tsy misy zavatra tsara tahaka ny fifampidinihana anie e! Tadidio tsara anefa ny tenin'ilay kolonely mpifehy ireo mpitandro ny filaminana ireo tamin'ny Jeneraly Dollin hoe tsy misy antoka intsony ny ainareo raha vao mihoatra eto ianareo. Avy teo nandray ny fanamafisam-peo ny Jeneraly Dollin hoe "namantsika ireo miaramila ireo" fa noadinoiny ny nilaza hoe "raha vao mihoatra ireo ianareo dia mety ho voatifitra" satria tsy tsara ny miteny izany fandrao vao maika mahatezitra ny mpanaraka azy. Manaraka izany, efa nangataka ny mpanao gazety maro mba ho ao aorian'ny mpitandro ny filaminana no hiasa, nefa dia nomarihin'ny mpitandro ny filaminana mazava tsara fa ao anatin'ny "zone à risque" hatrany ry zareo na dia izany aza. Nomena toromarika ihany koa anefa ny mpanao gazety (mbola strategie de repli ihany koa) mba hamonjy ny Hotel Colbert fa tsy hitonantonana any amin'ny toeran-kafa. Ny zavatra manaraka, efa fantatra ny anto-dianao fa haka ny lapan'Ambohitsorohitra fa tsy hoe hipetraka manoloana ny lapan'Ambohitsorohitra velively. Tohiny, rehefa novakianao ny barazy olona nataon'ny EMMO NAT teny Antaninarenina ka nanao hazakazaka ianao manatona ny lapan'Ambohitsorohitra dia efa karazan'ny nihanika fefy sahady ianao izay... na toy ny efa tafiditra anaty tokotanin'ny lapan'Ambohitsorohitra (fa inona tokoa moa ny mbola nisisihanao nanosika ny EMMO NAT izay nibahana anao tsy ho tratran'ny loza?) Efa nitarika fifanjevoana noho izany ny olona tamin'io fotoana io. Miala tsiny aho fa dia lasa mpisolovavan'ny devoly ihany koa amin'io fanazavana tsy mandresy lahatra nataoko io... nefa moa dia izay no mba takatry ny lohakeliko e!
Farany, izao (13 febroary 2009) aho vao nahatafavoaka ity lahatsoratra ity satria tsy nisy mihitsy ny connexion nandritra ny alina tokony iasako hamoahana lahatsoratra sy asa hafa (globa voices online)[efa misy ihany koa e sanatrian'izany ny fanakantsakanana?]. Alina fahatelo aho izao no misy fanelingelenana (harcelement nocturne)(amin'ny 12 alina, 2 ora, 4 ora ary @ 5 sy sasany maraina) amin'ny alalan'ny antso finday hatrany ary tsy menatra ny mampiseho ny laharan'ny findainy izy nefa rehefa antsoina tsy mamaly. Io maraina io ihany koa dia re fa nisy nitora-bato ny tranon'ny Pasitera Lala Rasendrahasina, rehefa nisy ny nanontany ny hariva izay misy ny tranony. Mitohy ny fiarovana ny ara-dalàna sy ny fanoherana ny fampihorohoroana e!
Araka ny fanampim-baovao azoko dia ny karana sy izay olona rehetra niara-niasa tamin'ny TIKO rehetra no nokasaina horobaina tany Toliary sy hovonoina mihitsy. Re ihany koa fa miomankomana ihany koa ny jiolahim-boto na mety ho mpanohana ny TGV na mpandroba tsotra handroba sy handoro izay sisa tsy potika sy tsy may tamin'ny fananan-dRavalomanana Ao Antsirabe ao amin'izao ora hanaovana fanampim-baovao izao (10:30 eo amin'ny piste fanaovana hazakazan-tsoavaly ry zalahy amin'izao fotoana izao ho an'izay mahalala an'Antsirabe). Efa nampitandrina anefa ny mpitandro ny filaminana fa hitifitra avy hatrany ry zareo na tsy "zone rouge" ary ny toerana kasain-dry zareo horobaina sy odorana.
Asa ianareo any ampitan-dranomasiina any raha hahatsapa ny mihatra amin'ny tsirairay eto Madagasikara amin'izao fotoana izao? Taorian'iny fanafihana tsy mitam-piadiana nanosehan'ny sasany ny tsy mahalala loatra ny hanaovana azy eny Ambohitsorohitra iny dia tsy azo atao loatra ny mampiseho miharihary ny heviny, raha ny marina dia karazan'ny foana hatreo ny fahalalaham-pitenenana raha ny eto Antananarivo no resahina. Ny mibahana any an-tsain'ny olona aloha na dia tsy voambara mivantana aza izany dia mitovitovy amin'ny hoe: "Izay tsy manohana izay ataonay dia fahavalonay." Toy ny manao hoe izy ihany no marina, ny ataony ihany no mety... efa kazarany ahatra amin'ny tsirairay noho izany ny jadona sy ny fanampenam-bava.
Noho ny poa-basy sy ny grenady angaha dia nihamarenindrenina kokoa ny olona na ny andaniny na ny ankilany. Tsia, manampin-tsofina amin'izay hevitra tsy mifanaraka amin'ny azy angaha no marina kokoa. Niharan'izany ny Monsenera Odon Marie Arsene Razanakolona raha nitsapa alahelo tetsy amin'ny kianja mitafon'i Mahamasina ny andron'ny alahady. Noteren'ny olona ampahibemaso ny lehilahy haneho ny fanohanana ny tolona tarihin'ny TGV saingy nihenahena. Tezitra ny olona ka raikitra ny horakoraka fanarabiana tsy ifandrenesana, saiky tsy hitany ny varavarana ivoahana. Tratran'ny demaokrasian'ny mpitaky demaokrasia amin'ny itiavan'ny mpitolona azy izy.
Nisedra izany ihany koa ny filohan'ny Antenimieram-pirenena raha nilahatra hanome ra teny amin'ny hopitaly Ravoahangy Andrianavalona. Any amin'ny tariky ny osy mainty manko rangahy io ka tsy mendrika ny hanome ra ny mpiray tanindrazana aminy izany. Ao amin'ny antokon'ny herin'ny maizina io Atoa Jacques Sylla io araka ny fihevitry ny mpitolona mampihevitra ny tenany ho antokon'ny ondry fotsy ka sao mamindra aretina na fahotana eo raha manome ra. Soa ihany fa sahy sedra izy, nefa eo ihany koa ny fitenenana vahiny manao hoe: "il a tout à gagner". Mety ho azo raisina ho kandidàn'ny fampihavanam-pirenena manko ny lehilahy rehefa afaka fotoana kelikely any... tsy ho gaga mihitsy aho aloha rehefa tonga ilay fotoana. Tsy zakan'ny sasany koa araka izany ny nahatongavan'ny Minisitra teo aloha Atoa Benjamin Davidson Andriamparany namangy sy nitondra fanampiana ny maratra satria tsy tao anatin'ny kajikajy politika angamba.
Ary hatramin'izao dia mila vaniny hatrany ilay noheverina ho ondry fotsy, tsy nanaiky hanao sorona ny tenany, fa aleo mahita "Isaka na Izaaka" voasaringotra teo amin'ny kirihitrala iny (na Isimaela kosa eo amin'ny finoan'ny silamo), hatao ilay sorona alatsa-drà... Oadray! tena tsy mahay lesona sekoly alahady mihitsy aho izany. Raha nandefa ny olona hirohotra ho eny Ambohitsorohitra manko ny lehilahy dia nieritreritra tao an-tsainy ilay tenin'ny Soratra Masina manao hoe: "Raha misy maka an'Ambohitsorohitra dia omeo azy ihany koa Iavoloha, tahaka ny efa nakany ny RNM ka nanomezanao azy ny TVM sy ny MBS sy ny Magro sy izay hafa tsy fantatro intsony..."
Izay no ela fa noho ny fananana maritiora, dia nentina nandehandeha manerana ny arabe, tahaka ny fanaon'ny palestiniana rehefa misy mpitolona novonoin'ny Isiraeliana ireo sorona ho an'ny ondry fotsy, oadray, demaokrasia aza fady indrindra, oadray tanindrazana manko e! ka nahavory olona maro tokoa, nohararaotina izany toe-javatra izany hilazana amin'ny maro fa manomboka rahampitso ny fitokonana faobe, ka efa nanakatona ny azy mandra-pahatongan'ny 1 martsa 2009 ny sekoly frantsay...tsss, resaka tsy misy ifandraisany izany ka! fiarovana aina fotsiny ny azy. Raha ny nolazain'ny fampahalalam-baovao samihafa no henoina dia rahampitso ihany koa no hotononina ny mpikambana ao amin'ny governemanta efa hoeken'ny mpanao gazety rehetra avy hatrany ho ara-dalàna satria avy amin'ny "vahoaka".
Marihina anefa fa efa niomankomana hiatrika izany sahady araka ny itarafana azy ny ao amin'ny Emmo Nat (na Emmo reg) niatrana sahady teny amin'ny kianjan'ny 13 mey io takariva hadiva ho alina io. Hampirohotra ny olona ve ny fandrenesana izany sa hampandositra ny olona kosa. Teny amin'ny manodidina teny ihany manko io tolakandro io ( alatsinainy 09 febroary 2009) tamin'ny 3 ora teo ho eo, dia nisy olona nihazakazaka (toa paikana jiolahim-boto koa ilay izy no tena marina!) avy tany an-kianja tany, fa nisaritaka daholo ny olona namonjy aina tamina zavatra tsy misy dikany (na tsy misy akory aza). Nitsofohany daholo izay rehetra azo nitsofohana na toeram-pivarotana na toeram-piasana misokatra na tranon'olona tsy voarindrim-baravarana. Tena mihorohoro ry zareo ny olona fandrao misy mitifitra avy any an-tafontrano any. [kodiarana vaky nipoaka hay moa no niatombohan'ity raharaha ity].Nefa izany tsapa izany dia ahafahana mitaratra fa hampihemotra ny olona ny fahitana ny mpitandro ny filaminana indray manodidina sy hiaro ny kianja, manahy aza aho fa ho avy ny tsaho hoe efa miatrana sy mandry any ho any indray ry zalahy niafina tao amin'ny tresor sy ny finance tamin'ny Asabotsy ireny... nefa moa ny tolona tsy maintsy mandresy hoy ny tigetra henoko vao haingana izay, ahatsiarovana ny fitenin'ilay mpitondra sady mpitari-tolona iray manao hoe "tsy maintsy mandresy ny tolona!" (na hihinana t.. aza ny olona, hoy ny fanampiny nataon'ny MaFana t@ 1976 - 1977 tany ho any, sa tsy fantatrareo mpahay tantara izany?). Nandalo teny aho io maraina 10 febroary 2009 io fa niala tsy hita ny Emmo nat. Noho ilay fihaonana mety hotontosain'ny mpanohana an-dRavalomanana rahampitso alarobia 11 febroary angamba ny antony raha izany.
Tonga tamin'ny tanjona iray notratrariny i Andry Rajoelina sy ny ekipany androany 07 febroary 2009. Tanjona izay tsy nahomby tamin'ny fanafihana ny TVM sy ny RNM ary ny MBS mbamin'ireo Magro sy toeram-pivarotana maro manerana an'i Madagasikara tamin'ny 26 janoary 2009. Na dia potika daholo aza ireo fitaovana sy fananana rehetra ireo dia vitsy tsy araka ny nantenain-dry zareo ny maty, olona maty noho ny fandrobana toeram-pivarotana nodorana sy fifanosihosen'ny samy mpandroba indray ary no betsaka, hany ka ilay iray voalaza fa tsy ampy taona nanafika ny foiben'ny MBS teny Anosipatrana iny ihany no natsangana ho maritioran'ny 13 mey.
Fa inona avy aloha ny toe-javatra nitranga hita tamin'ity herinandro ity nahatongavana tamin'izao dingana izao? Tamin'ny heriny, raha "nandray ny fahefana" i Andry Rajoelina dia nibaiko ny mpiasam-panjakana rehetra tsy hiasa fa akatona avokoa ny minisitera mandra-panangana ny governemanta tetezamita ary nisy aza ny fandrahonana ny mpiasan'ny minisitera fa omena ny didy fampisamborana izay mpiasam-panjakana mbola miditra any amin'ny toeram-piasany. Tetsy ankilan'izany kosa niantso ny mpiasa hiasa sy ny mpianatra hianatra ny avy amin'ny fitondram-panjakana ara-dalàna, ny Emmo Nat rahateo efa nanome toky fa hiantoka ny fiarovana azy ireo amin'izay. Izaho izay nanoratra aza dia gaga ny amin'izay hianaran'ny mpianatra sahady, kanjo nizotra am-pilaminana avokoa ny rehetra. Nandamoka i Andry sy ny tariny teto satria niasa sy nianatra avokoa ny rehetra... ny tena fitokonana anefa dia izay mahakatso ny fampandehanana ny raharaham-panjakana rehetra mihitsy. Eo amin'ny lafiny ilany, tsy voatery ho mpiasam-panjakana ihany ny olona hitokona fa ireo mpiasan'ny tsy miankina sy very asa ihany koa.
Nihavitsy ary ny olona tonga teo amin'ny kianjan'ny 13 mey ny andro talata 03 febroary 20009, nampanantena fety ho an'ny rehetra indray i Andry Rajoelina ka navoaka ny anarana artista hoe "Rossy", izay tsy tody teto an-tanindrazana mihitsy tamin'ity herinandro ity. Nanasa ny mpanaraka azy izy mba hitondra ny fianakaviana rehetra amin'io andron'ny Asabotsy io na ny ankizy na ny efa antitra samy tafiditra amin'izany antso izany avokoa,fa eo koa no haseho ny miaramila manamboninahitra manaraka azy sy hananganana ny governemanta. Nilaza ny Ben'ny tanàna fa hatsahatra kely ny fihaonana etsy amin'ny kianjan'ny 13 mey fa hitety faritany kosa ny tenany ka any Antsiranana ho hanombohany izany fitetezam-paritany izany. Teo no tsapa fa mihareraka ve ny olona sa tsy hahita "evenement" loatra ka aleo hiandry faran'ny herinandro indray? Mba hita ihany manko fa betsabetsaka ihany ny olona tonga manatrika rehefa Asabotsy ny andro. Andaniny ihany koa anefa dia mety noho ny fitadiavam-bola eo amin'ny olona ihany koa no mahatonga izany fihenan'ny mpitolona eny amin'ny kianjan'ny 13 mey izany.
Hitan'ny eo amin'ny fitondrana ny fihenan'ny olona teny an-kianja koa dia nametraka teti-panorona izy hahitany tsara ny isan'ireo mpanaraka ilay mpitolona. Nanendry ny delegasiona hisoloana ny mpitantana rehetra eto Antananarivo Ambonivohitra ny tao amin'ny minisiteran'ny atitany (fa tsy ny Ben'ny tanàna ihany); ary dia nankeo amin'ny birao fiasan'ny Ben'ny tanàna etsy amin'ny kianjan'i Mahamasina mihitsy moa ry zareo ho amin'izany fametrahana delegasiona manokana tantanan'olona telo izany. Akory ny hafalian'ny TGV nandre ity fanendrena avy amin'ny fitondrana ity. Toa toe-javatra ahazoany hery indray manko no hitany ka naato indray ny fikasana ho any Antsiranana fa hanendry ny PDSny ihany koa izy. Niantso ny mpanohana azy ho eny Mahamasina sy Tsimbazaza ny lehilahy hanao "sit-in" eny sy hametraka an-dRatoa Ratsivalaka Michelle ho Présidente délégation spéciale ny andron'ny Alarobia 04 febroary 2009. Nampitandreman'ny Ben'ny tanàna avokoa ny vahiny rehetra monina eto Antananarivo tsy hivoaboaka ny trano ity andron'ny alarobia ity fandrao misy loza mahazo azy ireo tampoka. Efa nampanantena sahady ihany koa ny lehilahy ho an'izay te-hahita fampihesoan-kery (izany hoe herisetra ve no tiany lazaina?) fa amin'ny Asabotsy ny endriny. Nakatona avokoa ny boriborintany (enina) teto Antananarivo Renivohitra. Nisokatra avokoa indray ny biraom-pokontany rehetra satria ny Prefecture no nanendry ny sefom-pokontany sy ny mpitahiry vola tamin'ny toerany.
Nandritra ny kabary nataon'ny mpitarika ny TGV teo anoloan'ny kianjan'i Mahamasina no nidradradradrana fa misy zatovolahy nokaramaina hamotika ny tolona sy handraa tsena izao, nanonona anaran'olona mihitsy moa ry zareo nandritra io fotoana io ka ireo Lehiben'ny tsena rehetra teo aloha no voatondro ho hitady mpikarama an'ady ary dia voatonona anarana ihany koa i Jacquot ao amin'ny tarika Green. Raikitra ny tsaho fa misy mandroba ny any amin'ny birao any Tsimbazaza (tany Mahamasina daholo ihany manko ny mpanaraka azy mba ho betsabetsaka kokoa ny olona hita hanaraka azy) dia lasa ny matanjaka rehetra nidodododo nananika an'Ankadilalana. Miambina soa aman-tsara ny biraon'ny Kaominina anefa ny mpitandro ny filaminana. Tsy nanaiky ireo olona ireo raha tsy nisy solontena hitsidika ny isam-birao mihitsy hanamarina fa tsy nisy niditra an-keriny ny toerana. Teo dia fantatra fa tsaho ihany kay ny resaka heno tany Mahamasina. Nidina namonjy an'i Mahamasina daholo indray ny matanjaka rehetra. Tafapetraka teo imason'ny mpanara-dia azy ary ny PDS notendren'i Andry Rajoelina, ary teo imason'ny haino aman-jery maro dia ity Ramatoa ity no tena PDS, nitongilana ve ny mpanao gazety? Ny tsikaritra tamin'ny fitsapana hevitra tamin'ny aterineto anefa dia 60% mahery no mihevitra kokoa ny Delegasiona (tsy misy hoe Prezidà izy io) notendren'ny minisiteran'ny atitany ho ara-dalàna.
Noho ny hery azon'i Andry teo anatrehan'ny mpanaraka azy angaha dia nampirisika ny rehetra indray izy ny ampitso alakamisy 5 febroary 2009 hametraka ny sefom-pokontany rehetra manerana an'Antananarivo. Hevitra efa voahevitra tsara ve hoe hizarazara avokoa indray ny herin'ny mpanara-dia azy amin'izany fotoana izany fa dia voatery nanaraka izany baiko izany tsy fidiny indray Ramatoa Ratsivalaka Michelle. Naka feo sy sary tamin'ireny biraom-pokontany ireny ary ny mpanao gazety ka nambaran'izay nahasahy namaly fa ho eo amin'ny birao izy ireo ka tsy hiala amin'ny toerany raha tsy misy taratasy avy amin'ny préfecture izay nametraka azy ireo. Tonga tokoa ny andron'ny Alakamisy, tsy sefom-pokontany indray no hapetraka fa ny mpitahiry vola (resaka vola indray ve no mahamaika?) fa ny lehiben'ny fokontany kosa dia hofidian'ny fokonolona, ka apetraka any amin'ny boriborintany ny filatsahan-kofidiana ary izay tena tia tanindrazana (hevitra ambadiky ny hoe TGV) ihany no tokony hirotsaka. Diso paika ny TGV saiky hanomboka ny raharaha teny amin'ny cité Ampefiloha, efa nanana fokonolona niaraka nijoro hiaro ny fananany. Niaro ny biraom-pokontany izy ireo ka nanambara mazava fa ny ara-dalàna ihany no ankatoavin'izy ireo. Saiky toy izany hatrany no nahazo azy ireo na dia niova fokontany aza ry zareo. Nihena indray ny herin'ny TGV teo.
Nandritra izany fotoana izany, nanendry ny komandy voalohan'ny zandarimaria eto amin'ny faritra Analamanga ny filankevitry ny Minisitra ka ny komandy tany Toamasina izay nalazalaza ny zavatra nataony nahasahy nisambotra mpanao fihetsiketsehana andaniny sy ny mpandroba andaniny nandritra ny fotoana nampamaivay ny toe-draharaha tany no notendreny ho aty. Araka ny tatitra manko dia saiky tsy vakin'ny mpandroba mihitsy tany Toamasina ny Magro noho ny fiarovana mafy nataon'ny mpitandro ny filaminana tany. Ny nahavaky ny tranombarotry ny filoha dia noho ny fifindran'ireto mpiambina ireto hiaro ny fananan'olo-tsotra tany Ambolomadinika izay notadiavin'ny mpandroba hobakoavana. Naleon'ny mpitandro ny filaminana manko niaro ny fananan'ny sarambambem-bahoaka. Noho izay safidin'ny miamila izay no nahavaky ny magro iray tany Toamasina. Teo ihany koa ny fisamborana an-kafetsena ireo nihaika ny olona hilahatra an-dalambe. Manaraka izany, mpiara-miasa akaiky ny mpitarika ny Emmo nat ihany koa ity notendrena ho komandy voalohan'ny zandarimariam-pirenena ity.
Manaraka izany ihany koa dia nantsoina hanao iraka manokana (hiambina ny lapan'Ambohitsorohitra raha ny fijeriko azy) aty Antananarivo ihany koa ny 2°RFI (Régiment de forces d'intervention) avy any Antsiranana sady efa maro rahateo ny nahare ity vaovao ity. Ireo tranga roa ireo dia efa ahatarafana mazava fa hisy zavatra hitranga mihitsy mandritra ny andron'ny Asabotsy 07 febroary 2009. Tsy mahagaga raha maro indray ny mpivarotra anaty trano no nitaona ny entany mankamin'ny toerana azo antoka kokoa nandritra ny tontolo andron'ny Zoma. Efa nanahinahy ihany koa aho fa hisy zava-dehibe hitranga indray ao anatin'ny 48 ora raha be indrindra ka tsy hitonantonana haka sary eny amin'ny kianjan'ny 13 mey mihitsy aho indrindra moa izany hiakatra an'Ambohitsorohitra izany. Nisinisy ihany ireo nanontany ahy raha ho eny amin'ny 13 mey aho na tsia fa tsotra ny navaliko azy ireo: Tsy hanao ny sorona ny tenako eny mihitsy aho! Efa miharihary sahady amin'ny ataon'ny andaniny sy ny ankilany fa hisy fifanandrinana eo.
Naka ny toerana mpanao tetikady miaramila aho ny zoma hariva, ka hitako mazava tsara fa tsy misy na inona na inona azo atao mandritra ny kabary sy ny fanononana ny mpikambana ao amin'ny Governemanta tetezamita efa nampanantenaina ny olona fa ny ora manaraka izany kosa ny fotoana mety indrindra hanatanterahana ny "iraka". Tonga ny Asabotsy fa nampitonantonana tany Ambohitsorohitra mihitsy ireo olona mpanaraka azy. Tranga roa no tsy maintsy hitranga nanomboka ny tolakandro ka efa tafakatra teny Antaninarenina amin'izay ireo olona (miala tsiny mivantambantana miteny hoe ny avy any ambany tanàna no tena maro an'isa tamin'ny fitarihana sy fialohavana teny ampilaharana tonga teny Antaninarenina): Na mitifitra ny mpitandro ny filaminana na may Ambohitsorohitra, ireo ihany, tsy misy hafa. Raha nanaiky ny hidiran'ny vahoaka ny lapan'Ambohitsorohitra ny miaramila tao anatiny dia mivandravandra fa tsy mifehy ny tafika intsony ny filoha Ravalomanana ka tsara ho azy ny miala ny toerany avy hatrany. Ny olona koa etsy andaniny efa mihorakoraka ny "ela loatra" ary tsy maintsy handroso ("jusqu'à la mort" hoy ny tarigetran'ny mpanohana ny TGV izay). Ny zavatra nahavariana dia tsy niakatra nankeny Antaninarenina mihitsy i Andry fa ny lalana mody ny azy no nasiany olona, noho izany dia ny Jly Dolin Rasolosoa no tena nandrindra ny fihetsiketsehana rehetra sy ny fifampiresahana tamin'ny mpitandro ny filaminana. Ny "Praiminisitra" vao notendrena Monja Roindefo Zafitsimivalo kosa moa dia karazana kofehy manara-panjaitra ihany.
Fa tahatahaka ny ahoana tokoa moa no nitranga teny raha ny vaovao an-tsary narahina no itarafana azy? Nifampidinika, araka ny efa nosoratako, ny Jly Dolin sy ny kolonely iray avy eo amin'ny zandarimaria, samy manana ny mpanotrona azy ny roa tonta ary eo anatrehan'ny mpanao gazety sy ny mpaka sary rahateo moa izy ireo no miresaka (toa amin'ny teny frantsay ny ankamaroan'ny resaka e?). Nitady ny hitafa amin'ny lehiben'ny mpiambina ny lapa ny Jly ka nomarihin'ny Kolonely nitafa taminy fa tsy azony atao ny mitondra ny vahoaka hiditra amin'izany lapa izany. Solontena ary no nentina hiresahana amin'ny mpiambina ny lapa ka parlemantera ny maro amin'izy ireo. Nandritra izany fotoana izany dia efa nofeperana ny mpaka sary sy ny mpanao gazety fa any amin'ny lafiny misy ny Hotel Colbert no tokony hisy azy ireo fa tafiditra anaty faritra mampidi-doza ry zareo. Nilaza tamin'ny mpanao gazety ny Jly Dolin fa tsy azon-dry zareo ihoarana ihany koa ny ruban mena sy fotsy naravaka teo afovoan'ny arabe manatrika ny lapa io raha tsy te-hidiran-doza. Ny mpanao gazety ihany no nandre izany teny izany fa tsy ny vahoaka feno horakoraka ery amin'ny zaridainan'Antaninarenina.
Nifampiresaka tamin'ny solontenan'ny mpiambina (izay Malagasy fa tsy ny anganon'ny mpikarama an'ady araka ny tsaho ofisialy dradradradraina isan'andro tsy akory) ireo parlemantera sy ny Jly Dolin... tsy nisy fantatra moa izay resaka tao satria tsy nahazo nanatrika teny ny mpanao gazety rehetra. Mazava fa nandamoka ny resaka, niverina ny solontena ka raha nanontany ny mpanao gazety hoe nanao ahoana dia novalian'ny Jly Dolin ny hihemorana fa hitifitra hoe ry zareo. Nandritra izany fotoana izany anefa dia efa nandroso tsy azo nofefena intsony ny matanjaka rehetra tao amin'ny fitolomana. Vaky ny sakana nataon'ny mpitandro ny filaminana teo anoloan'ny Shoprite teo aloha sy ny ONE (araka izay efa nosoratan'i Avylavitra). Samy nihazakazaka toy ny tafara-dalana ny zandarimaria sy ny matanjaka saingy ny lalana no samihafa. Ny zandarimaria dia samy namonjy ny ankavanana ho toy ny hankany amin'ny banky foiben'i Madagasikara iny, fa ny matanjaka kosa nihazakazaka (averiko indray ny soratra hoe mihazakazaka) hanitsy indrindra ny lapa. Vao nandingana ilay ruban fotsy sy mena nolazain'ny Jly Dolin tsy azo ihoarana iny indrindra ny lohalaharana tamin'ireo matanjaka hanitsy ho eny an-dapa dia velona ny tifitra variraraka voalohany. Niverina nanavotr'aina avokoa ny rehetra, ireo tsy tafaverina kosa dia tsy maintsy nitsirara sy nanao diam-boay (marche crocodile) raha tsy te-ho faty.
Ny nahavariana, teny Soarano indrindra aho no nandre ny tifitra voalohany, fa nikoropaka avokoa na dia ny olona tany aza. Samy nandositra avokoa na ny mandeha an-tongotra na ny mpitondra fiarakodia ka nisy ny tsy nahatandri-tena intsony ka nodonin'ny fiara izay nanavotr'aina ihany koa. Mafy dia mafy ny nahazo ilay ramatoa voadona... Tsitapitapitr'izay fa nikatona avokoa ny toeram-pivarotana rehetra. Maro tamin'ny mpivarotra amoron-dalana no nanangona ny entany. Tsy niala tamin'ny toerany kosa anefa ny atsasaky ny mpivarotra teny Isotry (tsena ny andro Asabotsy) izay mihevitra fa tsy hanenjika olona hatreny kosa ny mpitandro ny filaminana. Nahare poa-basy koa ny teny Besarety, nahavariana ihany io raha ny halavitry ny toerana no heverina, hay saiky hisy hamaky avy hatrany indray ny shoprite teo Ambodivona izay tsy vaky nandritra ny andron'ny talata 27 janoary 2009. Maro ny toerana toy izany no saiky hanararaotan'ny mpandroba fa saiky voafehy daholo izy ireny tamin'ny ankapobeny. Asa, inona ihany koa angaha no mbola azo tantaraina fa dia miara-ory amin'ireo izay mana-manjò ny tena, na dia eo aza ny hevitra mety tsy itovizana.
Ny tsikaritra aloha dia tena nisara-kevitra ny maro teto Antananarivo tamin'ity toe-draharaha ity. Nitantara mivantana avokoa manko ny ankamaroan'ny fampielezam-peo tamin'ity vanim-potoana "lehibe" ity... ka maro tamin'ireo tsy mankasitraka ny tolona no efa mitaintaina nahatonona mihitsy hoe "tifiro! tifiro amin'izay!" ary mba nahatonona koa izy ireo hoe "ela loatra koa izy izany!". Malahelo aho milaza aminareo fa maro tamin'ireo izay tsy niomana ho eny, no nahasahy nilaza mihitsy hoe "nahazo izay notadiaviny izy izany!" ka toa tsy antra fo tamin'izay niharam-pahavoazana mihitsy aza. Ny mpankasitraka ny tolona sy izay nankeny Ambohitsorohitra kosa (ny teny Isotry no tena nohenoiko) dia mamerimberina hatrany fa "ny mpikarama an'ady" (ilay laingalainga nafafy hatry ny ela) no nitifitra fa tsy nisy Malagasy nitifitra izany. Maro tamin'izy ireo no nanozona ny filoha Ravalomanana sy nilaza azy ho mpamono olona. Inona koa? ny filoha Ravalomanana sy ny Praiminisitra no naneho voalohany ny fiaraha-miory sahady... fa i Andry Rajoelina kosa tamin'ny 18:30 vao nanao izany sady "nitomany" nanameloka an-dRavalomanana ho tompon'andraikitra amin'izao vono-olona izao.
Marihiko fa anisan'ireo nitonantonana tany Iavoloha aho tamin'ny 10 aogositra 1991 ka efa nahatsinjotsinjo ihany fa hisy ra mandriaka any saingy nihevitra ny tena fa famadihana ny tolona ny tsy nandehanana tany, na dia fantatra izao aza ny zavatra niandry. Efa natao ihany ny hafetsena tsy handehanana any aloha any amin'ny filaharana ka mbola teny Andoharanofotsy izahay no nandatsaka ny "mananasiny" ny miaramila tao amin'ny angidim-by. Taty aoriana aho no nahatsapa fa nataon'ny mpanao politika tohatra fiakarana fotsiny izahay tamin'iny fotoana iny. Saingy izao, niaraka tamin'ny mpitolona hatrany ireo mpanao politika nitolona tamin'izany fotoana izany fa tsy nitsoa-pahana tahaka an'i Andry Rajoelina izay "nitso-drano" ny vahoaka fotsiny. Dia niseho androany tokoa ny fampisehoan-kery, araka ny efa nampanantenain'i Andry Rajoelina.
Nampiakatra ny hambom-pon'ny mpanohana ny TGV ilay fanendrena PDS vonjimaika notontosaina omaly 03 febroary 2009 ka nahitan'ny mpitarika ny fihetsiketsehana hevitra vaovao hanohizany ny tolona indray. Diso paika tanteraka noho izany, araka ny fijeriko, ny teo amin'ny fitondrana maika nanendry olona hitantana an'Antananarivo Renivohitra ao anatin'izao vanim-potoana mbola mahamay izao. Na dia tsy nitombo betsaka manao ahoana aza ny mpanaraka azy amin'izay alehany dia lasa "nazoto" nitolona indray ireo sisa nanaraka azy. Ny lainga sy ny tsaho afafy moa manaraka eny foana, io angamba araka ilay fomba fitenina "nazi" iray tsipalotro tamin'ny andro nanomezana maimai-poana ny gazety Imongo Vaovao fony ny AKFM no nitantana an'Antananarivo renivohitra manao hoe: "Mandaingà, mandaingà hatrany fa tsy maintsy misy inoan'ny olona ihany ireny amin'ny farany."
Raha ny fahazoako ny resaka moa dia "samy hafa" ny teny hoe "fampiatoana" sy ny teny hoe "fanalàna" eo amin'ny voambolan'ny lalàna raha mikasika ny tranga toy ny eto an-drenivohitra no jerena. Namerina namaky ny taratasin'ny Minisitry ny atitany manontolo aho fa nisy hafetsena be dia be tao anatiny, na dia tsy manam-pahaizana momba ny lalàna aza aho dia izay kely fantatro no ambarako, nefa tsy voatery ho izay voalazako no marina:
Voalohany: Eo amin'ny lohateny hitako dia voasoratra hoe: "Ministeran'ny Atitany - Didim-pitondrana laharana faha-1919/2009 Ananganana Delegasiona manokana eo anivon’ny Kaominina ambonivohitra Antananarivo". Tsy misy soratra velively eo milaza hoe "Aato" na "esorina" amin'ny toerany ny Ben'ny tanànan'Antananarivo. Mahavariana ihany io tranga io eo amin'ny sehatry ny lalàna satria tsy misy filazana manao hoe "tsy manao ny asany intsony ny Ben'ny tanàna". Koa raha araka ny fijeriko dia na tahotra na hafetsena ny tsy nampiasana ny iray voambolana voatonona teo na hoe "Ity didim-pitondrana ity no manafoana ny maha-ben'ny tanàna an'Antananarivo an'i Andry Rajoelina". Tena hafahafa e! Mamandrika ve ny ao amin'ny Minisiteran'ny atitany sa nanadino ny zavatra tokony hosoratana amin'ny zavatra toy itony sa izaho mihitsy no tsy mahay lalàna?
Faharoa: Eo amin'ny savaranonando mahazatra misy ny filazalazana hoe araka ny... araka ny io dia misy ny filazana roa farany manao hoe:
"- Araka ny didim-panjakana laharana faha-2009-130 tamin’ny 21 janoary 2009 mametra ny anjara raharahan’ny Minisitry ny Atitany sy fandaminana ankapobe ny Ministerany;" "- Araka ny tatitra laharana faha-152- MINTER/PRFPOL/AG/ Cf tamin’ny 30 janoary 2009 mikasika ny anjara raharaha sy ny fomba fiasan’ny Kaominina ambonivohitra Antananarivo;"
Ireo voasoratra anankiroa ireo dia tamin'ity taona 2009 ity ka ataoko fa be no mbola tsy mahalala izay votoatin'izay voalaza ao anatin'ireo. Noho izany, sarotra ny hiteniteny foana amina "fiadiana" tsy fantatra akory nefa efa mitoetra ho karazana lalàna. Isika Malagasy rahateo tsy miraharaha lalàna loatra raha tsy efa iharany ka eo vao mipenipenina etsy sy eroa.
Fahatelo: ny andininy voalohany dia manambara fa "hisahana vonjimaika ny andraikitra nomena ny ben’ny tanàna sy ireo mpikambana ao amin’ny birao mpanatanteraka sy ny Filan-kevitra monisipalin’ny Kaominina ambonivohitra Antananarivo, Faritra Analamanga" izany delegasiona manokana izany. Vonjimaika no voasoratra fa tsy fantatra mihitsy hoe mandra-pahoviana izany vonjimaika izany. Tena tsy mahalala ny fandehan'ny lalàna aho ka izay mahay aoka hanazava aza fady indrindra. Raha ny tokony ho izy manko dia tsy tokony hivoaka ny lalàna mihitsy ny zavatra atao. Eto raha jerena dia tsy ny Ben'ny tanàna ihany no "soloina" vonjimaika fa ny mpitantana rehetra eto amin'ny fiadidiana an'Antananarivo ambonivohitra. Raha ny Ben'ny tanàna irery no "soloina" vonjimaika dia tokony ho ny iray amin'ny lefiny (toa an-dRamatoa Ratsivalaka Michelle izay napetrak'i Andry Rajoelina ohatra) no "misolo" azy. Koa raha "soloina" avokoa araka ny taratasy ny mpitantana rehetra, mazava ho azy raha olona ivelan'ny fitantanana mihitsy no "tendrena". Izay aloha no mba takatry ny lohakeliko ny amin'iny. Hapetrako ho tovana etsy ambany moa ny fanambaran'ny Minisitry ny atitany iray manontolo.
Etsy andanin'izany moa dia faly tamin'ny tsi-fanarahan-dalàna araka ny voalazany ny TGV, baiko vava no nilazana fa tsy manankery intsony ny sefom-pokontany eto an-drenivohitra sy manerana ny nosy ka hosoloina sefom-pokontany avy amin'ny lisitry ny TGV avokoa izy ireo. Tsy mbola nahitako taratasy ofisialy aloha fa asa izay fivoahany aoriana kely ao. Hatramin'izao dia toy ny "baiko am-bava" no nametrahana an-dRatsivalaka Michelle tsy fantatra intsony na maire na PDS. Nakatona avokoa ny biraon'ny boriborintany rehetra androany ho setrin'ny fivohan'ny biraom-pokontany rehetra sy ny minisitera rehetra mbamin'ny asa sy fianarana hafa rehetra. Mazava loatra, araka ny fijeriko, fa ny hanakatona ny birao-mpokontany rehetra no tena tanjon'ny TGV mba tsy hisy hivoaka ny taratasy rehetra ilain'ny mponina ara-panjakana higafiana ny mponin'Antananarivo maro an'isa tsy mety manaraka ny tolony intsony. Izay, araka ny fijeriko, no ibaikoany ny mpanaraka azy, rahampitso alakamisy 5 febroary 2009, hanolo sy sefom-pokontany rehetra... nefa inona moa no hanoloana izay "efa tsy manankery" araka izay nolazainy? Noadinoiny manko ny niteny hoe "miasa amin'izao fotoana izao" (loza koa ity nanjary mijery pitsopitson-javatra ity noho ny lalàna). Mazava loatra fa gafy tena gafy no ataony fa tsy zavatra hafa intsony (vao maika nanamarina ilay fandrahonana azona mpanatontosa tetikasa iray manao hoe ajanony avokoa ny asa ataonareo rehetra fa an'ny fitondrana tetezamita izao ny fahefana, mpitondra aiza no mibaiko ny olona tsy hiasa?)
Manaraka izany, notohizan'i Andry Rajoelina soa aman-tsara ny fahadisoana nataon-dravalomanana fony nitsidika ny RNM sy ny TVM niampanga an-dRatsiraka Roland sy ny Jly Rasolosoa Dolin ho tao ambadiky ny fandrobana sy fandoroana nandritra ny tontolo andron'ny 26 janoary 2009; ny mpanaraka ny TGV dia nilaza fa toa "lynchage" atao amin'ireny olona ireny no nokendren'ny filoha fa tsy ny hitondra ny raharaha eny amin'ny fitsarana velively. Mihamibaribary fa ady sy korontana no tadiaviny hitranga eto Madagasikara ary efa hita taratra teny Mahamasina fa efa vonona ho amin'izany mihitsy "ireo sisa manaraka azy". Notabatabaina indray manko teny Mahamasina fa maka mpikarama an'ady ireo lehiben'ny tsena reehtra teo aloha, ka tafiditra anatin'izany ny lehiben'ny tarika mpihira rock Green. Inona tokoa no nitranga avy teo? rehefa nihazakazaka nankeny Tsimbazaza noho ny tsaho ny mpanohana ny TGV nefa tsy nahitana na inona na inona tany dia nifanena tamina lehibena tsena teo aloha tokoa. Efa saiky nanomboka ny daroka io lehibena tsena io fa niato izany satria nanatrika teo sy naka ny sary ny mpanao gazety avy amin'ny tvplus madagascar (izay efa mamoaka ny vaovaony ao amin'ny vohikalan'ny http://www.tvplusmadagascar.com/ ); tsy nanaiky ny hamaliana na hanazaan'ilay lehiben'ny tsena mihitsy ry zalahy fa komondry na felaka no mandeha raha vao miteny ilay io (izany no mpitaky demaokrasia aminy!). Mampatahotra dia mampatahotra ny maro ihany koa ny tenin'i Andry Rajoelina manao hoe : "Raha ilaina ny fanehoan-kery dia amin'ny Asabotsy no endriny"; endrika fanehoan-kery tahaka ny ahoana moa izany satria efa niantso ny mpanohana azy izy hitondra ny vady aman-janany avy amin'io sabotsy io.
Farany, mivanitika dia mivanitika aho mahita fa nanaraka ny fanaoko nandritra ny kabary fanokanana ny kianjan'ny demaokrasia izay nanakianana sy niampangana ahy ho mpandainga na ny topmada.com androany na ny sobika.com nandritra ny andro vitsivitsy izay manao karazana mivantana milaza ora. Tena fanka-tahaka hay ny http://jentilisa.blaogy.com manana ny anarana Maharesaka VETO na dia olon-tokana aza no mamelona azy.
jentilisa, 04 febroary 2009 @ 23:55 ora eto Antananarivo
NY MINISITRY NYATITANY , Araka ny Lalàm-panorenana; Araka ny lalàna laharana faha-93-005 tamin’ny 26 janoary 1994 anoritana ny politika ankapobe itondrana ny fanapariaham-pahefana; Araka ny làlana laharana faha-94-008 tamin’ny 26 aprily 1995 mikasika ny fandaminana sy ny fomba fiasa ary ny anjara raharahan’ny Vondrom-paritra anapariaham-pahefana; Araka ny hitsivolana laharana faha-2007-001 tamin’ny 8 oktobra 2007 mikasika ny fifidianana any amin’ny Kaominina; Araka ny didim-panjakana laharana faha-2007-022 tamin’ny 20 janoary 2007 anendrena ny Praiministra sady lehiben’ny Governemanta; Araka ny didim-panjakana laharana faha-2008-427 tamin’ny 30 aprily 2008 novaina sy nofenoin’ny didim-panjakana laharana faha-2008-596 tamin’ny 23 jona 2008, laharana faha-2008-766 tamin’ny 25 jolay 2008 ary laharana faha-2009-001 tamin’ny 4 janoary 2009 anendrena ireo Mpikambana ao amin’ny Governemanta; Araka ny didim-panjakana laharana faha-2009-130 tamin’ny 21 janoary 2009 mametra ny anjara raharahan’ny Minisitry ny Atitany sy fandaminana ankapobe ny Ministerany; Araka ny tatitra laharana faha-152- MINTER/PRFPOL/AG/ Cf tamin’ny 30 janoary 2009 mikasika ny anjara raharaha sy ny fomba fiasan’ny Kaominina ambonivohitra Antananarivo;
DIA MAMOAKA IZAO DIDY IZAO:
Andininy voalohany - Atsangana ny delegasiona manokana ahitàna mpikambana telo ao amin’ny Kaominina ambonivohitra Antananarivo izay hisahana vonjimaika ny andraikitra nomena ny ben’ny tanàna sy ireo mpikambana ao amin’ny birao mpanatanteraka sy ny Filan-kevitra monisipalin’ny Kaominina ambonivohitra Antananarivo, Faritra Analamanga.
Andininy 2 - tendrena ho mpikambana ao amin’ny Delegasiona manokan’ny Kaominina ambonivohitra Antananarivo ireto olona voalaza anarana manaraka ireto:
- Andriamatoa Guy Rivoniaina RANDRIANARISOA, Filoha; - Andriamatoa Edouard RAZAFIMANANTENA , Lefitra voalohany - Andriamatoa Patrick RAZAKAMANANIFIDINY, Lefitra faharoa
Andininy 3 - Ny Lehiben’ny Faritra Analamanga, ny Prefet de Police ho an’ny Tanànan’Antananarivo no miadidy , araka ny tandrify azy avy, ny fanatanterahana izao didim-panjakana izao izay havoaka amin’ny Gazetim-panjakan’ny Repoblikan’ny ary hampahafantarina amin’izay rehetra mety ilàna azy.
Antananarivo, ny 3 febroary 2009 Gervais RAKOTONIRINA
Araka ny tsikaritra dia tsy misy mihitsy ny fahamehana avy amin'ny mpitondra fanjakana ara-dalàna amin'izao fotoana izao hisambotra ny Ben'ny tanànan'Antananarivo. Raha ny fandehan'ny raharaha amin'izao fotoana izao dia mihena am-pitoerana toa fen'antitra ankehitriny ny manaraka azy manatrika eny amin'ny kianjan'ny 13 mey. Nandrasana fatratra ny ho fihetsiky ny mpitandro ny filaminana sy ny mpiasan'ny minisitera omaly alatsinainy ahafantarana hoe manaraka ny "baikon'iza" moa izy ireo. Velona amin'izay ny teny tamina radio anankiroa fa "tsy afa-nivoaka" ny mpiasa tany amin'ny minisitera satria "nambenan'ny" miaramila. Tsy naheno zavatra mampihomehy tahaka izany indray aho raha tamin'ny fotoana nahenoako izany fitenenana izany. Hay ve dia tena gadra tahaka izany indray ireto mpiasan'ny minisitera ireto nefa nalalaka mihitsy tsy hiditra ny birao akory. Hay ve izany dia tsy nanaraka ny baikon'ny mpitarika ny fitondrana tetezamita akory ireto mpitandro filaminana ireto. Hay ve mandritra izany fotoana izany dia mbola manana ny fahefany sy ny heriny soa aman-tsara ny governemantan-dRabemananjara Charles.
Maro ny olona no mitaky ny hisamborana ny Ben'ny tanànan'Antananarivo amin'izao fotoana izao eto Antananarivo, fa izay miresaka amiko kosa no anazaako fa tsy tombotsoan'ny fanjakana velively ny hisamborana azy amin'izao fotoana izao. Io moa dia araka ny efa nosoratako rahateo ao amin'ny hoe "Antso avo ho an'ny mpitondra, arovy i Andry Rajoelina" ary ifaliako indrindra fa teto amin'ny Maharesaka VETO no namoaka izany hevitra izany hovakian'ny hafa voalohany indrindra. Hanome hery ny TGV sy ny mpanaraka azy amin'ny fony manontolo indray izany... hita kosa fa misy fiantraikany ihany ny fahandrasana tantana ataon'ny mpitondra. Raha eny amin'ny toerana mbola ahafahana miresaka sy mivorivory amin'izao fotoana izao aloha dia tsy mahazo ny fon'ny mpankasitraka azy teo aloha nefa tsy "fanatika" intsony ny Ben'ny tanànan'Antananarivo. Ny mbola mahavariana izany amin'izao fotoana izao raha tsy maika ny hisambotra ny Ben'ny tanàna ny eny amin'ny Fitsarana sy ny any amin'ny Minisiteran'ny Fitsarana, dia ny tsy faneken'i Andry TGV velively fa "resy" izy na "andalam-paharesena". Vinaniana noho izany fa manana tanjona hafa hokendrena mihitsy izy.
Malaza hatry ny ela moa fa resaka fifanolanana teo amin'ny fianakaviana niitatra ho tonga eo amin'ny sehatry ny firenena firenena izy ity nefa andeha ajanona ho tsahotsaho hatrany izany. Hotazonina hatrany eto ny hoe manana tanjona tratrarina izy, efa nolazaina izany tany alohaloha tany fa mitady ho adinodino amin'izao fotoana izao. Mbola misalasala anefa aho hoe ny inona amin'ireto tanjona roa samihafa ato an-tsaiko ireto no tena izy sa izy roa miaraka mihitsy ve? Raha niteny ary i Andry omaly hariva tao amin'ny fitaovan-tseraserany fa efa miala any ny hanoloana ny Ben'ny tanàna ho delegasiona manokana dia gaga ihany ny tena. Raha ny fijeriko ny paikan'ny mpitondra amin'izao fotoana izao dia tsy maika amin'ny fanoloana ny Ben'ny tanàna izany ry zareo ary tsy tokony hiraparapa amin'izany mihitsy. Tetika avoakan'i Andry indray io filazana tsaho io, noho izany, hanintonana ny olona hiandany aminy indray... tsy nohamarinin'ny fitaovan-tserasera hafa mihitsy anefa io filazan'ny Ben'ny tanàna io. Miezaka ny mandrehatra afo hatrany i Andry saingy ho hita eo ihany ny tohiny. Lazain'ny radio don bosco manko amin'ny fotoana anoratako (12:12) fa mbola nihena (noho ny omaly) ihany ny olona tonga (noho ny faneriterena mahazo ny mpiasa!). Tanjona iray izany ny hanakorontanana hatrany ny toe-draharaha rehefa tsy hosamborina izy. Tsy hijanona amin'io mihitsy izy raha mbola misy mpanaraka etsy amin'ny 13 mey hatrany (ary ataoko fa tsy ho foana velively izany mpanaraka ny TGV izany).
Ny tanjona faharoa, na ny tena kendrena ao anatin'ny fanakorontanana araka izay tratra ny toe-draharaha politika amin'izao fotoana izao dia ny handiso ny fampilaharana an'i Madagasikara ho ao anatin'ny toerana 40 tsara tsidihan'ny mpizaha tany indrindra. Atao izay hialan'ny mpandraharaha vahiny (tsy frantsay?) rehetra eto Madagasikara, ary tsy hidiran'ny mpandraharaha hafa ho eto Madagasikara... mbola lesoka koa etsy andaniny ny angovo hampandehanana izay mety ho fandraharahana hatao eto Madagasikara. Fa ny tena mahamaika indrindra dia ny hanafoanana ny fivoriana faratampony (vovonana) roa izay kasaina hotontosaina eto Madagasikara amin'ity taona ity sy amin'ny taona ho avy. Raha izao kiry izao no jerena dia tsy ny hitantana ny firenena velively no kendreny (diso hevitra ny mpanao politika raha mino an'i Andry amin'izay foto-kevitra tetezamita izay) fa ny hampiatoana ny asa sy ny foto-drafitr'asa mifandraika amin'ny fandraisana ireo vovonana roa ireo, sy izay mety ho fampandrosoana ny firenena rehetra mandritra ny fe-potoana itondran-dRavalomanana. Nisy mpitantana foto-drafitrasa lehibe iray izay nahazo fandrahonana an-telefonina, tamin'ny sabotsy alina, hampiato avy hatrany ny asa ataony fa ny mpitondra tetezamita izao no mitantana ny firenena... Hatramin'izao fotoana izao izany aloha dia mbola tsy tratran'i Andry ny "hanasaziana" an'i Madagasikara tsy handray ireo vovonana (Afrikana sy mpiteny frantsay) roa ireo ka izany no hikirizany hatrany amin'ny diany ankehitriny. Mampanahy ihany anefa ny toe-draharaha fa efa misy mikitikitika mihitsy amin'izao fotoana izao ny hamindrana toerana ny vovonana hiala an'i Madagasikara... fa raha tontosa io famindran-toerana io dia "Nahazo ny fandreseny i Andry Rajoelina". Asa kosa aloha izay hevitrareo fa hevitro manokana io.
fanampiny: Mazava loatra fa tsy maintsy misy ny hevitra hafa mivoaka araka ny toe-draharaha. Efa naheno ity fanapahan-kevitra ny hanalana azy tsy ho Ben'ny tanàna intsony ity i Andry Rajoelina raha efa niresaka izany tamin'ny fitaovan-tseraserany. Eny , azo ekena hitsapana ny halalin'ny rano amin'izay ho fihetsehan'ny mpanohana ny TGV io fanapahan-kevitra noraisina io. Avy eo ho hita indray izay ho fandehan'ny raharaha. Ny manam-bava moa na inona na inona mitranga tsy maintsy mahita holazaina foana hamelezana ny mpitondra. Fa dia hafa tokoa ny nolazain'i Andry nandritra ny kabariny: "Ataovy raha sahy!" hoy ny teniny... mitovitovy amin'ilay fahadisoam-pitenenana nataon'ny filoham-pirenena ihany ka nampihetsika ny hambom-pon'ny TGV tamin'izany fotoana izany. Efa hanangana ny governemantany koa anie ny TGV sy ny tariny ka aleo hosahaniny aloha izany fa tsy mety ny ho sady Ben'ny tanàna no Prezidà e! sady tsy mifanaraka amin'ny lalàna misy rahateo koa izany toe-javatra idiran-dRajoelina izany. Dia tsy maintsy hitabataba ihany koa izy rehefa avy "nitety faritra" fa be tokoa ny olona mpanaraka azy.
Etsy ankilany, mbola namoaka "joker" hafa ihany koa ny TGV ary eto dia heveriko fa misy fifanarahana na tsirin-kevitra avy amin'ny mpialokaloka any Frantsa mihitsy handefasana an'i Rossy hanetsiketsika sy hanentana ny eny amin'ny 13 mey amin'ny Sabotsy 07 febroary 2009 ho avy izao, fotoana hametrahana ny governemanta tetezamita izay hatsangan'i Andry... Efa ela tsy nihira teto an-tanindrazana tokoa ny lehilahy ka tsy maintsy ho maro ny sokajin'olona ho voatarika amin'izany ka hahatsapa indray ny "ambiance" anaty fety fananganana governemanta mirazotra. Antsy roa lela ho an'i Andry sy ny tariny ihany anefa ny fakana an'i Rossy hihira izay. Efa nambarako teto amin'ny bolongana ihany fa efa mpandeha sy mpiverimberina tao amin'ny Radio Viva ihany izany hiran'i Rossy izany... ary hihamivaingana eo anatrehan'ny olona (araka ny eritreritry ny olona) fa tena Ratsiraka sy ny tariny mihitsy no ao ambadik'ilay zalahy ity. Ary ny fikarohana "joker" tahaka izao no mety nahatara lava an-dranamana tao ho ao ka efa dify hatrany ny mitataovovonana vao indro ny lehilahy miditra eny an-kianja. Fitsapana ho an'ny mpanohana an'i Andry mahita tsikelikely izay mipoitra any ambadika any koa ity fotoana ity... ary nolazainy moa fa ho avy miaraka amin'ny fanamiana ihany koa ny miaramila miara-dia aminy. Enga anie ho miaramila am-perinasa no ho tonga eo fa tsy miaramila misotro ronono toy izay tsikaritra tamin'ny 1991 (vao 18 taona ialahy amin'ity taona ity raha teraka tamin'izany taona izany).
Raha izay no tarafina dia samy tsy maika hamita ny raharaha haingana indray ny roa tonta fa samy miandry hoe izay leo voalohany eo fotsiny. Manontany tena ihany aho hoe dia tsy hihetsika mihitsy ve ny mpanohana ny filoham-pirenena amin'izao fotoana izao. Mieritreritra aho fa fotoana ihany koa io amin'ny Sabotsy 7 febroary io hanehoany ny hamaroany sy ny tanjany satria tsy maintsy ho roboka amin'i Rossy ihany ireo mpanohana ny TGV fa tsy hitetateta hanakorontana toy ny tamin'ny alahady 25 janoary 2009 iny. Fotoana mifanindry ihany no tena mety amin'io fotoana io fa tsy hoe alahady indray izay hananan'ny TGV fotoana hanakorontanana ny tanàna sy ny firenena.
Fa mahavariana dia mahavariana ny tenin'i Andry nandritra ny valandresaka nilaza ny masoivoho vahiny rehetra eto Madagasikara :"tsy hivoaboaka intsony fandrao misy loza manjo azy ireo (?)". Loza...
Efa miomana avokoa ny rehetra mandra-pahatongan'ny rahampitso. Samy manana ny fiomanany. Raha nody aho ny zoma alina teo dia maromaro ihany ny toera-mpivarotana somary ngezangeza ao afovoan-tanàna tahaka an'i Behoririka sy Antanimena iny no manao varavarana maro sosona, na ny marina kokoa mamono tanteraka ny varavarany. Ahoana moa izany?
Efa nahita ny hakingan'ny mpitarika ny fandrobana avokoa izay somary naharaka fa toy ny tsinontsinona na dia ireny varavarana vy, na misokatra amin'ny tolana ankavia sy ankavanana izany na ireny vita vahiny akatona avy any ambony hidina mankany ambany ireny. Efa katrokatroka tokoa angaha moa no atao ka tsy miraharaha sao misy mandre. Ankehitriny efa miomana ny tsy hivarotra mandritra ny fotoana maharitra ny ankamaroan'izy ireny mahita ny toe-draharaha eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. "Souder"-na fefy vy mihitsy ireo varavarana ka rehefa milamina mihitsy ny tanàna (oviana moa izany? rehefa mifampihazohazo tsy mifanantona ny roa tonta tokony hamita azy haingana izay mahavita, nefa indrisy fa tsy maintsy hisy aina afoy ve amin'izany?) vao esorina ireny fefy vy ireny.
Etsy ankilan'izany dia maromaro ihany ireo olona lazaina hoe sahirana no mivorivory na mipetrapetraka na matoritory ampitan'ireny toeram-pivarotana mbola tsy vaky tamin'ny herinandro ireny... Manantena an-dry zalahy "mpamoha trano" nefa tsy haka na inona na inona akory fa mandoro izay fivarotana avy norobain'ireo madinika ireo fotsiny avy eo, ireny no toa andrasany toy ny Mesia... indrisy... tena potika tanteraka ny toe-tsain'ny maro amin'izy ireny. Tena tafiditra lalina tamin'ny maro amin'izy ireo, araka ny tombana nataoko, ny zo hangalatra sy hamaky trano fivarotana satria noana sy ratsy na tsy misy trano ipetrahana. Ohatra iray ny tabataba miaraka amin'ny teny ratsy sy ompa tsy tafala anaty resaka, teo akaikin'ny toeram-piasako nataona lehilahy iray nanao hoe: "Ordinateur" ve no nangalarina dia tadiavin-dry zalahy hogadraina? Nefa "ordinateur" tsy misy dikany iny! Ankona avokoa ireo hafa niady hevitra taminy... matetika moa ny avo vava sy mampiseho hatezerana hatrany no manana ny rariny rehefa amin'ny fotoana tahaka ireny.
Noho ny fandranitana sy ny fandragitana iainana isan'andro avy amin'ny fampielezam-peo ve fa efa mora taitran'ny vava tsy ambina ny olona amin'izao fotoana izao. Tany amin'ny fiara fitarerana iray (119 mazda hiala an'i 67ha) dia nisy lehilahy iray nipetraka eo amin'ny seza azo atsangana manakaiky ny varavarambe fandalovan'ny olona hipetraka any aoriana satria toerana akaiky hoe no itodiany (Andavamamba). Misy ary olona iray te-hitsofoka any aoriana any, niteny azy ilay mpampandroso hoe mba mitsangàna aza fady ramose hidiran'ny olona raha tsy hifindra any aoriana ianao... fa tsy nety ny anao lahy sady tsy namaly akory izy. Namerina niteny ilay mpampandroso olona fa novaliany boraingona amin'izay maninona raha eo aloha eo amin'ny seza volamena... nefa ny seza any aoriana amin'io mbola malalaka be. Mba tsy mety kosa izany, hoy ilay mpampandroso; tonga dia avo vava sy nanompaompa amin'izay ranamana nitsangana niala ny fiara ary nahateny hoe "dorako eo io fiara io!". Taitra ny saofera teo akaiky teo ka nanao hoe: "avereno hoe ny vavanao?", naveriny mafimafy kokoa hoe "dorako eo io fiara io!". Tsitapitapitr'izay fa feno olona nanodidina an-dranamana (tsy maintsy hoe ny mpanera no maro amin'ireo) ka niteny ny iray nanao hoe: "Ingahy izany no atao sorona!" Nahita ny zaa-niseho ranamana fa nitsorika nitsoaka tany anaty olona haingana...
Mahavariana ihany koa tamin'ny zoma ilay nodiako efa notantaraiko tery ambony iny ohatra fa lasa misy manao azy ho matanjaka izany ny sasany. Nitondra elo moa izaho nody tamin'io fotoana io satria fahavaratra rahateo ny andro. Indreo misy tokony ho enin-dahy eo ho eo manery ny lalana (elakela-trano) mitabataba toy ny azy ireo irery ny lalana amin'io fotoana io. Bokobokony mihitsy ny roa amin'izy ireo. Hifanena amin-dry zalahy aho amin'io ary sendra nentiko toy ny filanjana basy an-tsoroka iny indrindra ny elobeko. Somary maizina ihany moa ny andro fa hita ho tsy handefitra hanome lalana ry zalahy fa toa manery ny mifanena aminy hitampify manara-drindrina. Tsy nampidiriko tao an-tsaiko mihitsy ny hoe "mpanendaka" ry zalahy ireto fa sady tsy nihemotra aho no tsy nanao amboletra nefa nisisika teo afovoan-dry zalahy rehefa nifandona tamin-dry zalahy bokony roa teo aloha... tena hitako nisy niherika mihitsy ry zalahy nanaraka avy eo no tsy nahateny afa-tsy hoe "Oay le...!" Ny ahy ny lalako no notohizako sady tsy niherika akory aho, efa mpody alina rahateo aho. Indraindray ilaina ihany ilay fahasahiana kely fa mety ho azavatra hafa kokoa no nahazo raha nihemotra teo, ka heveriny fa "voatsindry" ianao.
Resaka fahasahiana ihany, hitako tena sahy mihitsy ry zalahy "kômandô" nandroaka ny "sono" sy ny seza sasantsasany teny amin'ny 13 mey tamin'ny Asabotsy teo iny. Tsipalotro tamin'ny fahitalavitra mihitsy ny fitsoahan'ny olona efa tonga teo rehefa tonga ry zalahy ka anisany ny "securité civile" maro efa teny an-toerana. Tena tratran'ny tampoka tokoa angaha ny olona fa noporofoin'ny Commando tamin'io fotoana io fa azony noravana tanteraka ny fivoriana teny raha tiany izany. Manao ramatahora fotsiny ireny, hoy ny mpanao gazety nanentana sy avo vava, satria "tsy hitifitra mihitsy" (hay fantany izany?) ka toy ny mandrisika ny olona hivory aza 'tena marina tokoa aloah izay fomba fihevitra izay eo amin'ny Malagasy olon'ny fo). Hitako tena "malemy" kosa ireo tena avy amin'ny "Emmo nat" ka nanaiky hiverin-dalana noho ny rodorodon-dry zalahy "mbola vitsy" tamin'ny nahatongavany tokony ho tamin'ny folo ora teo ho eo.
Fahadisoana lehibe kosa araka ny fijeriko manokana ny antso nataon'ny minisitry ny fampianarana milaza fa mianatra avokoa ny mpianatra amin'ny sekolim-panjakana rahampitso alatsinainy, afa-tsy hoe efa misy miaramila mahambina azy tsara angaha, nefa mbola tsy hitombina mihitsy ny sain'ny mpianatra sy ny mpampianatra raha tamy manatona azy amin'ny kiririoka ny "mpandrava". Mety ihany koa ho teti-panorona hamiliana ny mety ho "fanafihana" ny minisitera rahampitso... nefa hay moa mbola tsy tafatsangana ny minisitera tetezamita fa mety mbola ny hanonona izany no hataony rahampitso fa andro manaraka ny "fanafihana". Efa nanome baiko moa ny "mpitondra tetezamita" fa mikatona avokoa ny minisitera rehetra rahampitso alatsinainy, ka omeny taratasy na didy fampisamborana izay mpiasa mbola mitonatonana any amin'ny minisitera any (aza mikaroka fa tsy ho hitanao ao amin'ny kabarin'i Andry Rajoelina napetrak'i Jeannot Ramambazafy ao amin'i Iarivo-town izany fa henonay tsara kosa). Tena nanaitra ahy mihitsy io teny io satria ny tao an-tsaiko voalohany dia hoe: "mampigadra hay ny miasa ry zalahy!"... angamba teny nibolisatra iny ka izay no tsy nampidiran'ny mpanao gazety azy.
Mandeha antsisitsisiny eny ihany moa ny resaka izay mety ho fanaovana ramatahora hatrany. Any Toamasina, dia notetezin'ny miaramila avokoa ny trano hazo manodidina ny seranan-tsambo nanoroany hevitra ireo olona ireo hitady fialofana hafa satria tsy haharo amin'ny bala mihitsy ny rindrina hazo, trano manana rindrina vato na beton izany no hisitrihana. Malazalaza manko fa mety hisy ny fanafihana ny seranana rahampitso ka efa nahazo baiko ny mpitandro ny filaminana rehetra fa tsy misy sangy intsony ity, tsy maintsy arovana amin'ny fomba rehetra ny seranana na iza ho avy eo na iza.
Farany nefa dia ao anaty lohateny mazava tsara, nisy fotoam-bavaka ho an'ny firenena notontosain'ny FFKM tao amin'ny FJKM Isotry Fitiavana androany alahady 1 febroary 2009 nanomboka tamin'ny 3 ora tolakandro. Feno tokoa ny Fiangonana saingy voamarika mazava tsara ny tsy fisian'ny mpitondra fivavahana katolika tery amin'ny polipitra. Marina fa nanokana Eveka tany Toamasina ny Katolika androany nefa mahasanganehana ihany ny tsy nahitana na dia iray aza avy amin'ny katolika amin'ny raharaha toy itony. Manomboka miala amin'ny fampiraisan'ny FFKM ve ny EKAR izay andry iray lehibe tokoa amin'ity fiombonana ity? Mbola azo lazaina hoe FFKM ve ny FFKM raha tsy eo intsony ny EKAR... Naninona raha natao fotsiny hoe FFPM raha tsy teo ny Katolika? sa lasa voailika ho azy ve ny Anglikana? Raha mitohy izao fahabangan'ny EKAR izao ao amin'ny FFKM dia tsy ho ela intsony ny hitovian'endriky ny FFKM amin'ny COE manerantany (Fiombonam-ben'ny fiangonana rehetra manerantany ankoatra ny ECAR sy ny Orthodox sasantsasany raha tsy diso aho... ka mandrafitra ny atao hoe protestanta amin'ny ankapobeny izay misy ny Pentekotista sy ny Adantista ihany koa). Saiky nanatrika io fotoana io moa ny ankamaroan'ny mpitondra ara-dalàna amin'izao fotoana izao fa tsy hita na tsy nasehon'ny manao gazety nojerena kosa ny avy amin'ny "tetezamita"... na izaho mihitsy no tsy mahalala an-dry zalahy.
Misy ny antso ataon'ny namana hanagadran'ny mpitondra ny Ben'ny tanànan'Antananarivo noho izao toe-java-misy izao. Na dia nanohitra ny TGV mafy aza aho dia hafa mihitsy kosa ny ahy no takiako, aoka ny mpitondra mihitsy no hiaro an'i Andry Rajoelina satria tsy tombotsoan'ny mpitondra na oviana na oviana ny hanagadra azy amin'izao fotoana izao. Manjary mikorontana mitady fitakiana indray ny sasany na ny maro amin'ireo mpanaraka azy, zara aza mba milamindamina aloha ny toe-draharaha fa mijaly loatra ny fandraharahana maty antoka noho izay telo andro misesy tsy niasana izay. Fa raha samborina i Andry Rajoelina sao lasa indray ny filazana fa mbola gadrain'ny mpitondra hatrany ny 'demaokrasia'.
Efa karazan'ny "fahadisoana" ny nisamborana ireo mpianatra telo lahy "TGV" nampangaina ho nitoraka cocktail molotov ny tranon'ny minisitera roa sy ny trano fiofanana ho mpitsabo tetsy Befelatanana, nanararaotan'ny TGV hitakiana ny famoahana azy ireo teny amin'ny fitsarana kanjo nivadika ho fandrobana sy fandoroana ny tranon'ny TVM sy ny RNM izany. Efa "fahendrena" ny tsy nitifirana ireo mpilahatra sy mpandroba nandrava ny fananam-panjakana sy fananan'olo-tsotra ka ny an'ny filoha no tena maro tamin'izany nanerana ny firenena tamin'ny andro voalohan'ny fandrobana (alatsinainy), araka ilay teny nataon'ny filoha hoe "raha ny fananana rava mbola azo averina ihany fa ny ain'olona kosa tsy ho tafaverina mihitsy".
Miangavy ny filoha kosa aho mba hatsahatra hatreo ny "fireharehana" sy ny "fandrahonana" hisambotra an'izatsy na izaroa, fa raha hisambotra dia "tampohana" ihany no hanaovana azy. Aleo antso ho an'ny rehetra hanarina ny simba sy hiverina amin'ny asa andavanandro no lazaina fa tsy manisy teny akory izay ataon'ny ankilany na hanameloka ny ankilany amin'izao andro izao. Aoka ny rehetra samy "ho latsa-panenenana" tamin'izay fahadisoana nataony avy fa tsy hanondro ny hafa ho manana ny diso. Rano raraka tsy azo raofina ny nitranga teto amin'ny firenena ka samy hitandrina amin'izay ataony avy ny rehetra amin'ny andro ho avy.
Mangataka ny roa tonta aho hifanatona sy hifampindinika fa tsy misy manana ny tombony samy resy ianareo mpitondra ny firenena sy mpitondra an'Antananarivo amin'izao fotoana izao ary ny maty antoka indrindra dia ny vahoaka ihany. Rehefa mifampidinika re aoka tsy hisy fepetra mialoha fa ny tombotsoam-bahoaka tsinjovina, aoka ny filaminan'Antananarivo sy ny fampandrosoana azy sy ho an'i Madagasikara mihitsy no jerena. Aoka samy hanana ny anjara toerany ka ny mpitondra ny firenena hisahana ny firenena ary ny mpitondra an'Antananarivo hisahana an'Antananarivo ary aoka samy hamita ny fe-potoana iasany avy ny roa tonta. Omeo an'Antananarivo ny anjara volany, ampahafantaro ny besinimaro eo anatrehan'ny roa tonta izany, dia anjarany ny mamita ny asany. Avelao hiasa ny mpitondra, tsikerao izy eo am-pandraisana fanapahan-kevitra mety hivily lalana fa samy hotsarain'ny vahoaka ihany rehefa tonga ny fotoam-pifidianana.
Ny mpivavaka amin'ny vahoaka kosa aoka hivavaka ho an'ny firenena, ny rehetra samy hiverina amin'ny asa andavanandrony indray. Fa na dia torotoro noho ny zava-mitranga ankehitriny aza isika vahoaka, tompon'andraikitra ihany koa tamin'ireny seho rehetra ireny. Tompoon'andraikitra avokoa isika rehetra ka tsy misy afa-miala amin'izany fa izay mandà izany ahiako mbola hahavita hadalana indray. Mankasitraka izay nahavaky ny lahatsoratra hatramin'ny farany!
Fanampiny: Namana nisy niantso avy any Frantsa nilaza fa nodimandry hoe Ratsiraka Didier ka mitady valiny avy aminareo any andafy any aza fady indrindra
Asa noho ny fahalalana fa ho avy teto ny filoham-pirenena ve sa hijery ny fahavoazana mahazo ny fananam-bahoaka no nahatonga ireto olona teto anoloan'ny RNM ireto nanapa-kevitra ny haneho ny heviny manoloana izao toe-draharaha izao, eny fa na dia efa voarara aza ny fivorivorian'olona. Olona tsy nivonona ny ho eny amin'ny kianjan'ny 13 mey mihitsy izy ireto, fa mety ho tahaka ahy izay naka andro ihany koa handalo hamototra akaiky (ho avy eo ny sarin'ny tao anaty trano) ny zavamisy.
Somary elaela ny adihevitra fa dia tapaka fa hamelatra sora-baventy eo ampitan'ny RNM no atao. Tsy manao fanamelohana avy hatrany fa miangavy kosa ny hisian'ny filaminana eto amin'ny firenena, mitady kosa ny hialana amin'ny savorovoro izay lasa manapotika ny fananam-bahoaka. Re tamin'ny RDB ihany ny vokatr'izany fametrahana ny sora-baventy izay izay novakiany tao hoe: "Ry Tia Tanindrazana, aza potehina ny firenena". Sora-baventy nataon'olona tafavory kisendrasendra mitady ny filaminana eto Madagasikara io ka tsy te-hanameloka ny andaniny sy ny ankilany izay mety handratra ny fo sy hampihetsika ny hambom-po hamotika indray. Ary ahoana kosa ny hataonao manoloana izany fanapahan-kevitra nioaka izany?
Izay ny amin'iny fa hamoaka ny sary fahapotehana ihany koa aho! Ka tsy hamerimberina foana izay mety ho efa navoakan'ny hafa, sarin'ny fahamaizan'ny Magro Antsirabe tazanindavitra, ny Courts Antsirabe anakiroa ary ilay tetezana maomaoriina kely potika etsy amin'ny Cenam 67ha sy ny endriny teo aloha (efa nanahy manko aho fa tsy maintsy ho avy hatrany ny fanapotehana ireny indray andro any kanjo dia io tokoa izy io.
Nandritra ny fahamaizan'ny Magros Antsirabe
sary eo ambony ihany fa somary notomorina kokoa
Magros Antsirabe ihany fa joro hafa kosa
Shoprite Antsirabe indray, natahotra naka sary ilay namanantsika satria mbola vaovao be amin'ny fakam-baovao
Nahagaga sy nahavariana tokoa ny fahasahian'ny Heil nandritra ny andro vitsivitsy izay. Nahavariana ihany, tsy dia mahalala ny lalàna aloha aho fa aoka hojeren'ny mpahay lalàna izany, fa "réquisitionné" eo ampelatanan'ny Ben'ny tanànan'Antananarivo ankehitriny ny mpitandro ny filaminana rehetra. Niteny ihany koa ny Heil fa efa nihaona mivantana tamin'ny EMMO NAT araka ny teniny, entina mandamina ny tanàna anatin'ny "couvre feu" izay napetraky ny Kaominina Antananarivo Renivohitra, manomboka amin'ny 9 ora alina ka hatramin'ny 4 ora sy sasany maraina. Mbola tsy milamina mihitsy moa ny eto amin'ny tanàna hatramn'izao na dia efa mihamaromaro ihany aza izay maty nandritra ny fandrobana izay.
Toa mihamazava ny tetika, nataony izy tenany ireo korontana rehetra ireo mba hahazoany ny hery vondro-tafika eo ampelatanany, Holazainy fa rehefa nanome baiko ny miaramila izy no nanaraka ny baikony ireo hery mitam-piadiana rehetra ireo. Ny tena mahatalanjona ahy manokana dia ny EMMO NAT ve ny mifampiraharaha amin'ny mivantana fa tsy mba ny EMMO REG na ny EMMO FAR? Moa ve tsy efa midika zavatra ilay sehatra fitantanana ara-miaramila eo ampelatanan'ny Heil? ary moa ve tsy efa fantampantatra ihany fa karazandrazan'ny hoe "efa ampelatanantsika ny fahefana ara-miaramila manerana ny firenena amin'izao fotoana izao" no ho fanambarana lehibe holazainy eo amin'ny kianjan'ny 13 mey rahampitso? andro iray sisa no andrasantsika hahitana ny tena marina! Efa feno fifaliana izay ny mpanohana ny TGV sy ny mpialokaloka rehetra any ivelan'i Madagasikara any. Fihetsiketsehana no natao hatrizay fa efa vita omana hatry ny ela ny fanonganam-panjakana. Tsy mahagaga loatra raha tsy nanaiky ny hifampiraharaha amin-dRavalomanana intsony izy.
fanazavana: EMMO : Etat-Major Mixte Opération
Vaovao farany, ny ao amin'ny EMMO REG no nitafa tamin'ny mpanao gazety nilaza fa hotontosainy ny fampiharana ny "couvre feu", nomarihin'ny jeneraly ... tsy voaraiko tsara ny anarany dia ny Kaominina Antananarivo renivohitra no tena hanampy be dia be amin'ny fampitaovana azy ireo. Nolazainy ihany koa fa tsy hanakana velively ny famoriam-bahoaka hotontosaina rahampitso izy. Mbola afaka mieritreritra tsara izany zavatra re izany tsara isika na dia izany aza!
Vaky vao maraina ihany ny fandrobana ny toeram-pivarotana rehetra any Mahajanga. Efa niomana hanao fihetsiketsehana (sanatria hiafara amin'ny fandrobana koa ve) ny any Toliary (vaky koa ny magro toliary 11:20) , ary nanambara i Roland Ratsiraka fa tsy maintsy hisy fihetsiketsehana any Toamasina (vaky koa ve!) Anio...Ao Antsirabe efa nalaina hody avokoa ny mpianatra rehetra satria ho avy sy handrasana ao amin'ny tranompokonolona ilay razana taty amin'ny fanafihana an'Anosipatrana (MBS). Vory ny "jiolahimboto" rehetra ao amin'ny tranompokonolona izay akaiky dia akaiky an'Antsenakely. indrisy ry fireneko! tsy hanome vaovao lava intsony aho na dia efamanana lahatsoratra lava aza. Aleo amin'ny manaraka fa ontsa loatra ny fo! Tsy mety miditra an-tsehatra kosa ny mpitandrony filaminana rehetra!
jentilisa 27 janoary 2009
Vaky ny Tiko Ambanja 12:00
[Na dia tsaho tsy azo hamarinina aza dia aleo soratana ihany fa sao sanatria marina: Heno fa tsy manaiky hifampiresaka amin-dRavalomanana indray Rajoelina raha tsy tetezamita no resaka, ary ny manaraka izany dia nampitandrina izy fa izay faritra rehetra tsy mihetsika (sa tsy mandroba no marina kokoa?) dia tsy hahazo anjara minisitra amin'ny tetezamita ho avy eo), Avy eo isika manamarina azy]
Manamarika dieny mialoha aho fa ady amin'izao fotoana izao izany mampita vaovao izany. Samy manana ny paik'adiny ny andaniny sy ny ankilany ka tsy fantatra intsony izay marina sy tsy marina. Niniako navela mihitsy ny lahatsoratra nialoha ity hahitanao ny hafainganan'ny fivoaran-javatra amin'izao fotoana izao. Raha nanova lohateny aho dia loharano azo natokisana no nahazoako azy. Efa fivorian'ny mpikambana ao amin'ny governemanta no hanaovana izany fa tsy tonga dia tanterahina avy hatrany ny fanatanterahana azy fa miandry "ilay feo" tsy avy amin-dRavalomanana fa avy amin'olon-kafa sy olo-maro. Efa tao anatin'ny tanjona ihany koa ny hitabataban'ny mpanohana ny filoha ny hisamborana ny Ben'ny tanànan'Antananarivo; araka ny fanaon'ny mpanohana ny TGV ihany koa hamaliana azy araka ny fijeriko azy satria ry zareo ihany manko no nitatatata teny amin'ny 13 mey fa "ny feon'ny vahoaka feon'Andriamanitra"(ka mitaky ny hisamborana azy ny vahoaka amin'izao fotoana izao! quelle logique mais c'est ainsi!). Nanao ahoana ary ny fandehan'ny fitsenana ny filoha Ravalomanana androany alahady 25 janoary 2009? Raha ny hamaroan'ny olona dia vasoka tanteraka ny an'ny TGV omaly sabotsy, hany ka tsy mahagaga raha nanomana gafy ry zareo. Na dia ny hamaroan'ny fiara mitandahatra manaraka ny arabe efa notononina mialoha handalovan'ny filoha aza dia efa nahaletra ny sasany efa fanatika loatra ka tsy mahatandrina izay ataony intsony. Nandeha ny fiarabe nitondra fanamafisam-peo nivezivezy nanerana ny lalana mandefa hira fankalazana ny TGV sy mihorakoraka TGV, ninia nandalo ireo olona miandry ny fandalovan'ny filoha ireo manana fiara avy amin'ny TGV ka mandrangarana ilay "heil..." efa mihamalaza amin'izao fotoana izao. Mba nisy ihany ireo tapikan'olona nihorakoraka ny maha-TGV azy ireo fa tsy nokitihin'ny mpomba ny filoha rehefa tsy nanakana ny lalan'ny filoha. Mandrangitra mandrakariva ny mpomba ny TGV fa nitony hatrany ny mpomba ny filoha. Teto 67 ha dia ankizy eo ho eo amin'ny 10 - 12 taona eo ary miisa 60 any ho any no nampanaovina akanjo TGV nampihorakorahana TGV teo anoloan'ireo mpomba an-dravalomanana mbola miandry ny fandalovany. Mba fantatr'izay ireo ve ny zavatra ataony? Nefa rahampitso dia ampianarina ny atao ny ataohoe "demaokrasia" hoe ny mpianatra rahampitso aorian'ny fanaovana kidnapping lehibe. Nivadika kosa ny toe-draharaha teo Ambohimanarina, maro dia maro manko ny mpitsena tao kanefa teo ihany koa ary tsy vitsy ny mpanohana ny TGV. Nobahanan'izy ireo fanariam-pako lehibe ny arabe tokony handalovan'ny filoha eny amin'ity faritra ity. Mazava loatra fa tsy maintsy nakisaky ny hafa izany barazy izany. Rehefa nandalo ary ny mpanara-dia ny filoha dia nisy vitsivitsy tamin'ireo mpihorakoraka TGV no nitora-bato ny fiaran'ny fiadidiana ny Repoblika. Nentanin'ny fo loatra ve sa voakarama? ny ampitso no hanambara azy. Nahita izany ireo hafa mpihoraka tsy maintsy nandositra ihany koa... saingy ny hafanam-po mialoha ka nahazoana ny sarin'izy ireo no itsimponana azy ireo tsirairay any amin'ny misy azy any amin'izao fotoana anoratana izao (miasa tokoa ny sampam-pitsikilovana amin'izao fotoana izao).
Teto amin'ny 67ha, rehefa niala tamin'ny toerana nisy azy amoron'arabe ny mpanohana ny filoha, dia nanangana ny "andrimasom-pokonolona" baiko avy amin'ny VIVA radio kosa ny mpanohana ny TGV, amin'ny fibahanana ny fiara rehetra tsy hahazo miezivezy mbola andro mazava. Horakorahan'izy ireo (25 eo ho eo ny isany) sy rahonany hotoraham-bato izay fiara mbola mitady hikiry handeha amin'ny arabe manaraka ny lalam-baovao hany ka miverin-dalana tsy fidiny avokoa ny fiara rehetra. Marihina fa fanentanana ataon'ny VIVA radio izany rehetra izany. Na ny fiaran'olona mipetraka eto 67ha aza dia tadiaviny tsy avela mody... indrisy! ny vitsy an'isa sa ny maro an'isa no manao izany? (ny antson'ny mpihaino ihany no nahalalana fa efa nitora-bato mihitsy ry zalahy ireo ka maro no vaky fitaratra ny fiarany teto 67ha) izaho mipetraka eto 67ha aza efa nojerijeren-dry zalahy akaiky saiky hotomoriny saingy hitany tsy nisalasala angaha dia tsy sahy nokitihina, na dia nantsoitsoina aza. Mandeha dia mandeha moa ny fanentanana amin'izao fotoana izao (26 jan @ 00: 30 ora Antananarivo) fa efa mananika an'Ambohimitsimbina sy Ambodivona ny miaramila ka manentana ny rehetra hirodorodo. Misy ireo mpiantso no tezitra fa toa tsy miraika akory ny olona antsoina... Entanina koa amin'izao ora anoratako izao ny olona (mpiantso no manentana) mba hosamborin'ny "fokonolona" avokoa ny mpitondra fanjakana (minisitra, praiminisitra, filoha,...) rehetra mipetraka eny akaikiny eny satria mba mahay misambotra koa ny vahoaka raha mitady hisambotra an'i TGV ry zareo. Misy ihany anefa no lasa mihoa-pefy ireo "andrimasom-pokonolona" ka mitora-bato avy hatrany izay fiara "ahiahiana", teny amin'iny faritra Ambatonakanaga iny no nisy izany... Nanala tena avy hatrany ny tao amin'ny VIVA fa tsy tokony ho ny TGV velively no manao izany fa fanasoketana ihany izany. Mbola velona ihany koa anefa ny fanentanana ataon'"olom-pirenena" ao amin'ny VIVA Radio hanafihana ny tobin'ny MBS izao alina izao (00:48 ora Antananarivo). Malahelo avokoa na dia ireo mpanohana ny TGV aza amin'izao fihoaram-pefy tafahoatra izao. Manala tena ny TGV satria mpihorakoaraka hoe TGV migafy sy mitoratoraka ireto olona ireto. Miezaka ny hiampanga ny TIM na ny mpitondra izy ireo saingy ny hita teny Ambohimanarina moa no manao ahoana satria ny tao amin'ny VIVA ihany no niteniteny fa "misy amin'izao fotoana izao ny fisamborana ny ankizintsika niantsoantso TGV no samborina amin'izao fotoana izao". Hay tena nirahin'ny tao amin'ny VIVA na ny TGV mihitsy ireo olona teny Ambohimanarina niantsoantso TGV ka nisy nitora-bato avy eo ireny! Hamarana ihany aho fa mbola hiasa maraina ka andeha aloha hatory... Mahasahia izay mpihaino VIVA mandà ireo teny tao amin'ny VIVA radio ka voatsimpona teto ampanoratana ireo (mbola mandeha manko ny antso fanentanana amin'izao 00:56 ora Antananarivo izao. Ho voasamboatra ao anatin'ny ora vitsivitsy ve i Andry sa tsia? Na ho tsia aza ny valiny, mety ho sahirana ihany izy handeha eny amin'ny kianjan'i 13 mey rehefa mazava ny andro!
Mbola tsy mitsahatry ny hangina ny resaka politika eto Madagasikara. Noho ny fahombiazana azon'i Andry Rajoelina Ben'ny tanànan'Antananarivo tamin'ny fitetezana an'Analakely (moa ve tsy efa torohevitro rahateo izany? vakio ny hevitro tany amin'iray amin'ireo nampidirina faramparany ireo) nandalo an'i Behoririka, Andravoahangy ary nifarana teny Ambodivona misy ny foiben'ny VIVA omaly sabotsy 25 janoary 2009 iny dia hamaly avy hatrany ny filoha Ravalomanana.
Mihamafana ny toe-draharaha ka tsy ho tafatombina any Durban amin'izao hafanana politika izao, noho ny fahazoan'i Andry Rajoelina ny laka noho ny nahazoany mora tsy nisy fanoherana ny kianjan'ny 13 mey, no nampiverina azy haingana hanadinoany ny fihaonana an-tampony izay saiky hatomboka rahampitso, ny filoha Ravalomanana. Tsy maintsy androany tokoa no hanaovana izany fitsenana izany mba tsy hanelingelenana ny tokony hiasan'ny olona rahampitso hanome vahana ny antso fitokonam-be nataon'i Andry TGV manomboka rahampitso. Haingana dia haingana ny vali-bontana, resaka hamaroan'olona izany no ifaninanana amin'izao fotoana izao. Andro saropady ho azy ihany koa satria mba afaka ny mihora-panesoana ihany koa ny mpanohitra azy, saingy samy manana ny toe-tsaina "Ceux qui risquent gagnent" (izay sahy maty mifono lambamena) moa ireto mpifanandrina ireto. Manaraka izany ihany koa dia mbola tsy misy gazety mivoaka androany alahady eto Madagasikara ka tsara ihany koa ny hampifanentana ny hamaroan'ny olona hivoahan'ny sary rahampitso farafaharatsiny. Manahy anefa aho fa hovidian'ny mpanohana ny filoha ny lohateny lehibe rehetra amin'ny gazety raha mbola azony atao izany.
Mampihomehy ihany ny toe-draharaha satria tena fampielezan-kevitra mivantana no tsapa amin'izao ora anoratana izao ao amin'ny MBS radio. Niverina avokoa manko ireo hira nalaza nampiaka-danja ny filoha Ravalomanana hatrizay, indrindra fa ny "samy mafoaka" an'i Jerry Marcos. Tsara ho an'ny filoha aloha izay zava-nitranga rehetra izay ahafahany mamisavisa izay tokony hataony amin'ny manaraka fa tsy mieboebo sy manao izay tiany atao. Hahay hihaino ny olona sy ny fitarainany amin'izay ve izy? Nihomehy ihany aho, fa fony nandalo tany Morondava ny lehilahy dia nilaza hanome vary "hamidy mora"; ny olona anefa zatra omena fotsiny rehefa mihevitra ny tenany ho tra-boina fa tsy mieritreritra ny hividy izany satria tsy manana hosarangotina intsony anie e! Hita hoe mpivarotra mihitsy!
Ho an'izay mbola hanome fitokisana ny filoha Ravalomanana hitondra ny fampandrosoana ary dia amin'ny roa ora folakandro no higadonan'ny filoha eny amin'ny seranam-piaramanidina Ivato. Handalo an'i Mandrosoa, Talatamaty, Ambohibao, Ambohimanarina, Boulevard de l'Europe (67ha), Andohatapenaka, Ampefiloha, Antaninarenina, Faravohitra ny lehilahy ka entanina ny manodidina ireo lalana ireo hanemitra ny arabe handalovany. Hisy ihany koa ny hafatra hataon'ny filoha any amin'ireo toerana handalovany ireo araka ny voalaza. Moa ve tsy mampahatsiahy ny fotoana niverenan'i Madagasikara ho ao anatin'ny Firaisambe Afrikana izao haverina anio izao? Miaiky aho fa tena mahay ny sehatry ny serasera ny roa tonta aloha!
Etsy ankilan'izany dia miantso ny olona amin'ny fomba ankolaka kosa ny mpanohana an'i Andry TGV fa efa any hoe ny taratasy fampisamborana azy (ny bolongan'i news2dago kosa no nataoko ho loharanom-baovao). Manahy mafy aho fa tetika sy fanodikodinan-doha indray izany resaka izany, araka ny efa nambarako taloha (fakana ny TV VIVA) ihany satria tsy hisy taratasy fampisamborana izany mihitsy atao mandritra ny tany mihotakotaka tahaka izany raha tsy efa voasamboatra aloha ilay olona vao atao ny sonia ka mivoaka ny taratasy, averiko indray fa na dia tsy voalaza ho latsaka an-katerena aza amin'izao fotoana izao ny firenena dia efa arabirabin'ny resaky ny mivonto fo hatrany. Tsy te-hilaza mivantana ry zareo hoe andao isika hifanisa amin'ireo mpanohana an-dravalomanana ireo fa paika hafa nohanaovana azy hanaitra araka izay tratra ny mpanohana azy. Mihahaingana tahaka ny ho vita vetivety kosa izany raharaha izany.
14:00 :Loharanombaovao ambony dia ambony nonandrenesako fa hosamborina tokoa ny Ben'ny tanànan'Antananarivo, Andry Rajoelina. Dia efa miomna ianareoandrimasom-pokonolona ô! HEHEHE!
Mialoha ny ilazana ity andro ity dia tsara ihany ny manamarika ny andro fiomanana aloha. Nandritra ny tontolo tolakandro isaky ny adiny iray dia nivoaka hatrany tamin'ny RNM sy ny radio MBS ny fanambarana nataon'ny Prefe teto Antananarivo milaza ny tsy maha-ara-dalàna ity fivoriana hotontosaina ny andron'ny Sabotsy ity. Nivoaka tamin'ny TVM matetika ihany koa ilay filazana fa tsy fantatro loatra ny fahatetehany. Saiky ny fampielezam-peo sy ny fampielezan-tsary rehetra teto Antananarivo tsy misy anavahana kosa no namoaka ny fanambarana rehefa tamin'ny fotoanan'ny vaovao takariva isak'ireo foibe ireo. Fantatra mazava tsara izany fa fampitahorana ny olona tsy tia ra latsaka ho tonga eny, na ireo manahy ny sao ho faty ho tonga eny. Na ahoana na ahoana filazan'ny hafa vitsy noho ny olona nanatrika teny Ambohijatovo tamin'ny heriny ny olona tonga teny Ambohijatovo tamin'ity indray mitoraka ity. Mariho tsara fa tsy milaza toeran-kafa velively aho (13 mey na Behoririka izay tsena isan'andro ampovoan'arabe sy manakan-dalana mihitsy aza indraindray) fa ny eo Ambohijatovo, ilay toerana nivoriana ihany no lazaiko etoana.
Mbola ho avy ny sary hafa nefa mampahatsiahy ny 1939-1945 kosa izao sary avoakako izao!
Tamin'ny gazety "Ny Vaovaontsika" omaly ihany koa no nahitana fa nanao valandresaka tany Antsiranana ny Ben'ny tanànan'i Toamasina teo aloha Roland Ratsiraka, ary tany no efa nilazany sahady fa hitondra ny tolona hatramin'ny farany ny Ben'ny tanànan'Antananarivo amin'izao fotoana izao. Tsy mahagaga loatra noho izany raha efa nitabataba sahady ny zavatra tokony hijanona ho tsiambaratelo ny lehilahy. Nahasahy niteny aza izy fa izy Roland Ratsiraka no nanolo-kevitra an'i Andry Rajoelina hanao ilay fotoam-pivavahana iraisam-pinoana notontosaina tamin'ny 11 janoary lasa teo, tsaroako avy hatrany ilay lohateny efa nosoratako teto hoe: "Sao vavaka fihatsarambelatsihy?". Ho fiarahana mitolona hoy ny lehilahy, na dia tokony hanao tolona isam-paritra aza ny mpanao politika dia tsy hitarika ny ao Toamasina izy fa aleony mamonjy an'Antananarivo, tahaka ny milaza hoe: "hanara-maso an'i Andry Rajoelina aho sao dia tsy manao izay noteneniny akory izy!". Mahalasa vinany ahy ihany manko ny itiavany mankaty, sa entina ilazana amin'Antananarivo fa manohana an'i Andry ny any amin'ny faritany?
Miresaka faritany izay ihany, dia efa nanambara mialoha ny tao amin'ny VIVA Radio fa efa betsaka ny avy any amin'ny faritany no ho tonga hanatrika io andro sabotsy io, ary misy ohatra ny avy any Vakinankaratra sy ny teraka avy any no ho avy eo; toy izany ihany koa ny terak'i Toliary. Ny andro mialoha io koa anefa dia misy ny fikambanan'ny avy any amin'ny faritra any, fikambanan'ny tangalamena manana ny anarana hoe "miverina an-doharano", milaza ny fanohanany an'i Andry Rajoelina satria mitondra ny mafaitra tokoa izy ireo raha roahina amin'ny tanindrazany (ilevenana) fa ny vahiny indray no manjaka ao. Mahatsikaiky ity toe-javatra iray ity: raha efa naka ny any amin'ny faritany ny ao amin'ny TGV hanatrika ny fotoanany eto Antananarivo tsy manan-jò intsony hanameloka na hiampanga ny TIM ho maka olona avy any amin'ny faritany amin'ny herinandro ho avy io raha hanatontosa ny azy ihany koa ry zareo amin'ny Asabotsy 31 jnaoary. Ny fanaon-dRatsiraka, fony nitokona 1991 ny teto Antananarivo no nataony ho toy ny fampifanandrinana ny mponin'Antananarivo amin'ny avy any amin'ny faritany. Hevitrevero anie raha Ravalomanana no naka 'tangalamena' hilaza fanohanana azy tahaka izay nataon'ny Ben'ny tanànan'Antananarivo tamin'ity fotoana ity.
Noho ireo toe-javatra ireo, ataoko fa nitaintaina ihany ny roa tonta hiatrika ity andron'ny androany ity. Inona no hitranga? Tamin'ny 5:30 maraina, avy kely ny orana, fa nisava ihany izany avy teo. Ny zoma anefa efa nisy orana naharitraritra ihany ny folakandro. Ho ratsiratsy izany ny bozaka eny Ambohijatovo. Tonga ny ora nandrasana, samy mamatrapatraka ny "fanadihadiana" ataony amin'ny radiôny tsirairay amin'izay ny roa tonta mifanandrina eto amin'ny tanàna. Ny Viva radio sy ny Radio Mada (tsy RNM velively ity Radio Mada ity fa ny radion'ny Groupe Tiko voalohany araka ny fahalalako azy ary mifanila na iray birao amin'ny radio fahazavana aza). Misy hafetsena ihany ny nanaovana ny Radio mada hifamaly ara-panadihadiana amin'ny VIVA radio, fa tsy ny MBS no nanaovana izany fifamaliana izany: ny Radio mada manko dia miorina eny Faravohitra ary ampitan'ny tranon'ny filoha aza araka ny fahalalako azy. Mampihomehy ny ataon'izy ireo: ny iray milaza hoe efa feno olona ety Ambohijatovo amin'izao fotoana izao moa ny iray kosa mamaly hoe mbola vitsy dia vitsy ny olona tonga ao Ambohijatovo ao. Ny iray efa miteny fa amin'analina no vory lanona, ny iray kosa manambara fa tsy mbola nahazo ny olona azony tamin'ny heriny akory i Ambohijatovo. Fa inona moa no mitranga?
Amin'ny ankapobeny dia mizara roa ireo mpitolona, ny sokajy voalohany dia ireo tsy matahotra ny hipetrapetraka anaty fefy (tena sarotra tokoa ny fivoahana avy ao amin'ny zaridaina raha misy ny loza araka ny fomba fiteny) ka ilay fanaovam-pety ery ambony atsinanana ery no misy azy ireo. Ny sokajy faharoa kosa dia ireo olona mijoro afovoan'arabe manoloana ny Planete terrasse na la marquise teo aloha ka hatreo amin'ny zaridainan'ny tsangambato MDRM miandry ny fihavian'ny Ben'ny tanàna sy manakana ny fiara rehetra tsy hananika an'Ambohijatovo. Tsy tokony ho nisy olana akory anefa raha nizotra tamin'izany ihany ny fiara ankoatra ny tahotra fandrao mahatsiaro vasoka amin'ny isan'ny olona tonga teny angaha raha hitan'izay mandalo eo. Ny eo antenantenan'ireo sokajy roa voalaza ireo dia babangoana ihany. Izay no asehon'ny sary ary jereo tsara ny aloka sao dia lazaina ho tamin'ny 9 ora io nefa ny TV Plus madagascar dia nanambara mazava fa tamin'ny folo maraina vao nanomboka niditra ny olona noho ny tahotra sao dia misy mpitandro ny filaminana ihany mety handrava azy ireo. Io ihany koa no mety mahatonga ny olona tsy mety hiditra ny kianjan'ny demaokrasia (iniako soratana hoe demaokrasia fa tsy demokrasia).
Mazava loatra fa midelira mihitsy ny mpanohana azy rehefa tonga ny Ben'ny tanàna tamin'ny 11 sy sasany, mampieritreritra ahy hanao hoe izany tokoa ve moa rehefa entin'ny fo? Eo amin'ny sokajy faharoa nolazaiko teo isika: Raikitra amin'izay ny Ben'ny tanàna manao ny marika V, fa ny tsy azoko ny ankamaroan'ny sary azo tamin'io fotoana io dia nampahatsiahy ahy olona hafa saingy tsy misy ilay volombava kely, ilay ambany orona izany, iny fotsiny (fahatsapana noho ny fankahalana kosa angamba ny ahy?) nefa tena mahatalanjona ny fitoviana. Miara-miakatra mamonjy ny sokajy voalohany amin'izay ny mpitsena sy ny tsenaina. Izaho kosa mbola variana tamin'ity sary azoko, sady nihomehy ihany hoe: ahoana koa ity? Nanapa-kevitra ny hody avy hatrany aho handefa ny sary azoko... sady tsy noraharahiako intsony izay hamaroany any. Izany fodiako izany, satria tsy mieritreritra ny hahita zavatra hafa aho no nahatonga ahy tsy hanana ny sarin'ny teny @ 13 mey androany Asabotsy 24 janoary 2009. Mbola hitady any amin'ny namana hafa anefa aho na dia izany aza. Fa nahoana angaha no nifindra teny @ 13 mey ry zareo? Voalohany, sarotra be io kianjan'Ambohijatovo io noho ny fefy manodidina azy. Faharoa, mety ho tsikaritra avy hatrany fa nihena ny isan'ny olona tonga ka mety hahakivy izay manatrika eo raha hiverimberina ela loatra;ny vahaolana amin'izany dia ny fitadiavana fanentanana ny olona indray ka ny fandehanana mankeny amin'ny 13 mey no vahaolana amin'izany. Ny fahatongavana eny @ 13 mey ihany koa dia manambara ny finiavana hanongam-panjakana sady mampangovitra hatrany izay mpitondra fanjakana anaovana izany. Nitaky ny fialan'ny mpitondra rehetra amin'izay izy: tsy mahalala ny antony aho satria mba nomeny antony ihany izay fitakiana rehetra. Efa noalzaiko ihany moa tamin'ny voalohany fa nikorokotroka ny varatra tamin'ny fotoana nanambarana ny fankanesana ho any @ 13 mey ary tamin'io fotoana io ihany no nisy izay tao anatin'ny ora maromaro. Nilaza amin'izay izy fa mikatona ny sekoly rehetra, na miankina na tsy miankina na ara-pinoana manomboka ny alatsinainy... ny resaka an-trano no mamehy fa tsy hisakana an'izany velively ny sekoly katolika nefa amin'ny alatsinainy isika mahita azy. Ny fanontaniana dia hoe ahoana no hanidian'ny TGV ny sekoly amin'izay? Hitety sekoly ve ka haka izay mianatra ao? (io ilay teneniko hoe kidnapping satria halain-dry zalahy izany ny zaza tsy ampy taona raha tsy misy anavahana ny sekoly hakatona). Ny fanao any amin'ny Anjerimanontolo migafy izany no atao raha tsy manaiky ny olona? "Vive la democratie!". Antsoiny ihany koa ny mpiasam-panjakana ary nambarany fa efa vonona amin'izany ny mpiasan'ny Jirama ohatra (kisendrasendra ve fa indroa tapaka ny jiro ny zoma ka tao anatin'ny fotoanan'ny vaovao hariva no nahatapahan'izany teto an-tanànanay ary ny fahatapahana faharoa kosa dia tamin'ny fotoana hanombohan'ny fandaharana invité du zoma tao amin'ny TV Plus nanasana ny mpitondra tenin'ny TIM. Fa ny zavatra iray mahavariana dia hoe: Nahoana ary ny Ben'ny tanàna no toa sahisahy tsy matahotra ny hosamborina aza raha ny fijery azy? Misy ihany ny ahiahy fa mety manana hery miaramila ambadika ny lehilahy matoa tsy sahy kasihina. Asa anefa?
Antony vitsivitsy no ahafahako milaza io toe-javatra io. Alin'ny alarobia 21 janoary 2009 izaho no manoratra aminareo. Nahatsiaro ny anaran'ny bolongako tany amin'ny blogger aho amin'izao fotoana izao, indrindra fa mihamafana indray ny taimbava politika. Mamantsy i Andry dia mamaly i Marc, anjaran'i Andry amin'ny Sabotsy indray ve? Ny fanorona manko tsy tahaka ny echec fa afaka mitohy mamely hatrany ny iray raha mbola afaka mamely na tiany ny mamely ny andaniny na mijanona antenantenany izy, tsy maintsy mihinana anefa raha misy ny azo hanina fa tsy afaka mijanona hoe izaho tsy hihinana. Isaky ny sabotsy ihany ve i Andry sy ny tariny no mametraka ny vatony fa ny andro hafa kosa anjaran'i Marc sy ny ekipany? Izany hoe mampihinam-bela ve i Andry? Inona no ho vitany indray mihetsika, andro iray dia ny sabotsy? Heveriko aloha fa voa i Andry eo amin'izay lafiny izay! Eo ihany koa ny toetr'andro izay nifanojo tamina rivo-doza roa aloha amin'izao fotoana izao.
fenoy rano io tafo io dia ho hitanao ny lozanao
Faharoa, finoanoam-poana: mbola tsy afaka amin'ny Malagasy aloha io amin'izao fotoana izao. Misy mihintsana ny soratra hoe Antananarivo narantiranty tery Ampamarinana. Nisy rivotra mahery hoe dia niendaka ny sasany, tsy mampino ihany aloha e! tsy maintsy hieritreritra hoe sabotazy kosa io. Toy izany ihany koa, nisy hazo nianjera tao amin'ny kianjan'ny demaokrasia, noho ny fahanterany mazava loatra (tatitra heno tamin'ny radio tana, kidaona maraina) nefa misy manadrohadro hoe "lazao fa sabotazy ihany koa e!"; eo indrindra isika, fambara zavatra amin'ny hafa hatrany ny zavatra toy izany na dia tokony ho tsy misy dikany aza. Eo amin'ny toe-tsaina minomino foana mbola ananan'ny maro dia mbola fampitandremana aloha izay, velona ny fanontanana anaty hoe hotohizana ve ny tolona? (hafa isika mpiserasera manam-pahaizana an!) Ity lafiny fahatelo ity dia raisiko manokana. Efa rentsika ihany fa nianjera ny tafon'ny sehatra saiky hanaovana kianjan'ny mpihira gasy, izay vao notokanana tamin'ny fiandohan'ity taona ity, nilaza ny andaniny fa manify loatra ny rindrina no antony, tsy ekeko io fa rindrina 22 ihany ilay izy fa tsy 11 tsy akory rehefa hita ny sary. Laviko ihany koa anefa ny filazana fa nohozongozonin'ny mpiambina an'i Marc ny tafo na hoe nisy poteau nendahina no nampianjera ny tafo, niovaova ihany moa ny fiampangana fa anjarany izany. Tsotra ihany ny fanazavana: Afaka manamarina any amin'ny iarivo-town isika raha tsy tafavoakako ny sary, jereo tsara fa labasy ny tafo nanaovana ny lampivato; io no fahadisoana, izany hoe teo amin'ny famolavolana ny trano no fahadisoana fa tsy hoe tanjaky ny rindrina na hoe sabotazy ihany koa. Raha natao labasy io tafo io dia tokony ho mora very ny rano avy aminy ary hihenjana ilay tafo (jereo ny an'Antsahamanitra) sady tsy atao manakaiky ny marindrano ny fametraka azy; fa tsy mivalombalona mora iangonan'ny rano ka mahatonga ny fisiana dobondrano ambony tafo. Ataoko fa azonareo avy hatrany ny tiako lazaina. Rehefa avy ny orana dia miangona amin'izay faritra ambany ny rano, ny labasy anefa tsy tatera-drano loatra ka tsy hitsika io. Vokany, lasa mavesatra ilay tafo satria mavesatra noho ny beton anie no zakainy e! Tsy mety maina mihitsy ny rano miangona ao, koa raha adinon'ny mpikarakara ny manosika (manary) ny rano avy aty ambany dia ao mandavataona io. Tsy atao mahagaga noho izany raha indray nianjera ny tafo satria be loatra ny rano teo amboniny. Averiko indray, fahadisoana teo amin'ny famolavolana ny nanaovana ny tafo ho labasy ary mbola hianjera foana io raha mbola ifikirana tsy hanovana azy ho fanitso na beton avy hatrany. Asa! mbola tenim-pankahalana hatrany ve ny ahy?
Fahatelo sady aleo faranana ny resaka, toy ny tsy afa-mihetsika fa ambenana toy ny managadra tena sahady i Andry rehefa ankalazaina fatratra izao siosion-dresaka hisamborana azy izao. Maro dia maro ve ny olona vonona hanolo-tena hiaro azy? tsy ho reraka ve ireo? Tadidio tsara, tamin'ny Sabotsy dia saiky handeha an-tongotra ny tenany hiditra ny kianjan'Ambohijatovo saingy noho ny raharaha dia niangavian'ny mpiambina izy hiditra ny fiara satria lasa sarotra dia sarotra ny miaro azy.
Tsy ho mora noho izany ny miambina azy rehefa eny an-dalana izy. Noho izany, sarotra ny ifampiresahany amin'ny vahoaka afa-tsy amin'ny toerana azo antoka amin'ny fiarovana. Etsy ankilan'izany anefa, noheverina ihany fa tsy ho sahy hivezivezy an'Antananarivo intsony izao Marc izao fa dradradradraina ho tsy tian'ny olona intsony ka mety ho voaompa (sa voatoraka kiraro?) kanjo dia ny eny ambany tanàna araka ny filaza no nandehanany. Nahay nihetsika i Marc androany satria tsy nihazakazaka nankany anindrana izy ka hoe tsy raharahako izay Antananarivo. Endrika fampifanoherana tahaka izany hatrany manko no narangaranga raha vao misy voina any ivelan'Antananarivo tokony handehanan'ny mpitondra fanjakana ka mety hahatonga ilay fihevitra fa zanak'Ikalahafa ny eto Antananarivo rehefa tsy nifidy izay napetrany hofidiana.
Noho izany, tokony hanana paik'ady matotra ny tariky Andry raha te-hahazo olona hafa tsy mankeny Ambohijatovo. Raha mahavita aza izy dia hiezivezy an'Antananarivo mihitsy ny asabotsy rehefa tsy afaka ihany ny andro hafa. Hevitra ihany ny ahy fa raha mbola lazaina ho fankahalana ihany dia tsy hitako intsony. Raha toa indray moa ka hitanao ny lafiny hitanao fa i Andry no mahazo vahana aloha eo amin'ny politika fanorona amin'izao fotoana izao dia apetraho ary ny hevitrao. Fanamarihana: Misy ny mitaraina fa misy tsy mety ny fametrahana hevitra, fantatro tsara izany. Ny tsotra indrindra hitako aloha dia izao: Rehefa vita vaky ny lahatsoratra dia tokony ho vonona ihany koa ny lahatsoratra raha lavalava mety ataonao dia "actualiser"-o aloha ny lahatsoratra, ankotrihina hoy aho izay dia adika (copier) ilay lahatsoratra novononinao dia soratana ny anarana na solon'anarana ary averina ny marika lazain'ny Authimage dia alefaso amin'izay. Enga anie ho tafitra ny hafatrao!
7:30 Nanandrana nitsapa ny VIVA TV aho ary tsapa fa mandeha ny herinaratra ao amin'ny foibe fandefasantsary ao. Tsy nametraka sary na inona na inona anefa ry zareo fa mainty be fotsiny ny efijery! Midika izany fa efa nidirana ny biraon'ny fampielezan-tsary. Efa mandika ny didy fandrarana fandefasana azy izany ny mpitolona.
9:30 Nojerena indray ny fantsona misy ny VIVA TV ka efa misy tokotanin-doko manga ary sisiny laoranjy ny sary!
10:30 Niverina nitsapa hatrany aho ka manjavozavo ao anatin'ny loko voalaza teo ny sarin'i Andry TGV tamin'ny biletà faran'ny taona 2007 iny. Miandry ny fanombohana fotsiny sisa izany ny rehetra! miandry ny mety ho fiambenana ataon'Antananarivo ity toby ity ihany koa aho.
10:35 Tapaka ny feo tao amin'ny VIVA Radio, tsy herinaratra tapaka fa mety ho tsy fetezana teknika! naharitra atsasak'adiny izany fatahapahana izany ka tamin'ny 11:05 indray vao niverina ny hirahira. By the river on Babylon nohirain'i Boney M no nisantarana ny fiverenan'ny feo!
Tapaka nandritra ny ora telo mahery ny jiro ny teto amin'ny faritra misy ahy eto Antananarivo. Nanomboka tamin'ny efatra ora sy sasany izany fahatapahana izany ka tsy niverina raha tsy tamin'ny fito ora mahery teo. Maro ny faritra tapaka jiro tahaka izany teto an-drenivohitry Madagasikara. Tsy hoe fahatapahana maina tsy akory io fa orambatravatra kosa no nisy teto amin'ny tanàna e! Nandritra izany fotoana izany no niantsoan'ny namana ny tena fa noraofin'ny miaramila izany hoe ny fitaovam-panapariahan-tsarin'ny Viva teny Ambohimitsimbina tokony ho tamin'ny telo ora tolakandro teo ho eo. Nisy ny antso sy resaka nataon'ny mpanao gazetin'ny Viva tamin'ny Ben'ny tanànan'Antananarivo izay nanentana ny vahoaka hirodorodo hiambina ny foiben'ny Viva eny Ambodivona.
Anjatony araka ny filazan'ny mpanao gazety tao ihany moa no tonga teny na dia mbola avy aza ny orana. Resaky ry zareo avy eo ny filazana fa karazana halatra mihitsy no natao, na dia mpitandro ny filaminana aza izy ireo, satria tsy misy taratasy ofisialy akory nakana izao fitaovana izao fa taratasy blocnote kely fotsiny no navelan-dry zalahy rehefa nandeha izy. Tamin'ny fito ora sy fahefany anefa dia niova indray ny resaka ka i Rolly Mercia no nanonona fa misy taratasy ofisialy nosoniavin'ny minisitry filazam-baovao Bruno Andriatavison nanambara fa noesorina tamin'ny VIVA TV mihitsy ny fahazoan-dalana hampiely sary ary noraofina (réquisitionné) avokoa ny entana tao anatiny, ary ny taratasy faharoa dia ilay blocnote teo ihany izay mitanisa kosa ireo entana rehetra noraofina. Izany ary no izy hoy ny mpanao gazety hafa koa aoka tsy hisy filazana hafa intsony na tsaho hafa intsony izay miely be loatra amin'izao fotoana izao. Tratra fanindroany indray izany ny VIVA Radio fa nampiely vaovao tsy marina tsy fidiny saingy tsy tezitra amin'izany aloha aho e!
Zavatra hafa manaraka indray, efa nisy ihany koa ny filazana tamin'ny Radio VIVA niaraka tamin'ny fandraofana ny entana teo manonona fa "mangoron'entana amin'izao fotoana izao ny ao amin'ny MBS". Mbola maty jiro moa aho amin'io fotoana io fa nampita ilay vaovao teo tamin'ny namana hafa tany amorontsiraka tany. Io namana nantsoina io no nilaza tamiko fa mandeha soa amantsara ny tele MBS aloha. Efa notsapaiko tamin'ny finday anefa fa dia mandeha soa aman-tsara ihany koa ny Radio MBS. Mahalasa saina ihany raha olona lazaina ho mangoron'entana no mbola mandefa sary sy feo ihany. Mahalala namana any Anosipatrana mipetraka akaikin'ny foiben'ny MBS mihitsy aho, nanontaniako indray io ary dia nahafantatra avy hatrany ny tiako hanontaniana. Namaly ahy avy hatrany izy fa efa nandeha nanamarina mihitsy teny amin'ny foiben'ny MBS ka tsy mahita izay fangoronan'entana nolazain'ny VIVA Radio izany fa miasa soa amantsara ny olona ao. Mbola tratra fanintelony indray ny Radio VIVA. Aleo ny mpanaraka ny VIVA Radio no hanamarina na handiso izay nolazaiko izay satria mba mpanara-baovao ihany no nanome ahy izany bolongam-baovao izany.
Lafiny hafa indray, Nitsidika olona maratran'ny trano nianjera nefa vao notokanana tamin'ny sabotsy heriny teo tany amin'ny hopitaly ny minisitry ny fahasalamana, hoy ny TVM. Io trano nirodana io dia ao anatin'ny faritry ny zaridainan'Andohalo mahafinaritra dia mahafinaritra iny. Ny nampirodana azy araka ny nolazaina dia noho ny hanifin'ny rindrina ihany ka raha vao naherihery ny orana androany dia tsy zakany intsony ny hijoro ho reharehan'Iarivo. Maty aho 88 000€. Tena tsy mety marina mihitsy tokoa izany fampandrosoana haingana sy maharitra izany satria rehareha ilay hoe latsaky ny herintaona dia vita ny zaridaina sy ny mombamomba azy. Voalaza fa hiantohan'ny fanjakana manontolony fikarakaraka ity maratra ity.
Raha nantsoina hirodorodo hamonjy an'Ambodivona ny vahoaka hiaro ny foiben'ny VIVA dia nasaina nody indray satria be loatra angaha fa aleo 50 ihany no hiambina ao, 50 hafa no hiambina ny eny Ambodivona. Tenin'ny Ben'ny tanàna izany. Nanditra izany fotoana izany nanambara ny Ben'ny tanàna fa ny Radio VIVA ihany no tokony henoina fa ny radio VIVA ihany no milaza ny vaovao marina. Noadinoiny indray ny Radio Antsiva izay mba nolazain'ny mpanao gazetin'ny VIVA tokony hambenana! Dia lasalasa indray ny eritreritro hoe fa ny fahalalaham-pitenenana ve no tena tiany arovana sa ny tombotsoan'ny tenany ihany... noho io fanadinoana "kely" io. Mampieritreritra ny tolona! Toa lalaovina ny vahoaka araka ny fijeriko azy na dia lazaina ho fomba fandaminana ihany aza izany. Raha misy moa ny mahay manazava azy ianareo arahaba soa arahaba tsara tompoko fa izany indray no ampitaiko.
Saika adino, resaka VIVA TV sy Radio fotsiny no tena nivalampatra nandritra ny savaravina nifanaovana tamin'ny Depiote Raharinaivo Andrianatoandro.
Mbola nantsoina indray mandeha indray ny vahoaka halina, afa efa natory aho aloha! antsoina, ampodiana dia antsoina indray! tsy naleo ve niambinia daholo satria alina voalohany? Tena zary kilalao e!
Filazam-baovaon'ny onjam-peo tsy miankina any amin'iny faritra Atsinanana iny no nandrenesana nandritra ny fifampiarahabana nahatratra ny taona omaly alahady tao amin'ny Faritra ny kabarin'ny Lehiben'ny Faritra Atsinanana izao teny manaraka izao: "Maro ny asa hatrehin'ny faritra amin'ity taona vaovao 2009 ity, voalohany amin'izany ny fandrakofana ho tara (goudron) ny lalan'ny tampontanànan'i Mahanoro, manaraka izany ny fambolena voanio (palme) izay hiaraha-miasa amin'ny orinasa Daewoo Logistic, ka amin'ity taona ity izany no atomboka..." Mampieritreritra ry zareo izany vaovao izany raha marina tokoa... efa ady koa manko ny filazam-baovao amin'izao fotoana izao saingy ny eto moa manakaiky ny mivantana mandrakariva ny hamoahana azy.
Alatsinainy 19 janoary 2009
09:30 Miverina amin'ny filazany indray ny ao amin'ny Radio VIVA. Odiany tsy fantatra indray ilay taratasy misy sonian'i Bruno Andriantavison, Minisitry ny fampahalalam-baovao. Nijery ny lafiny lalàna ny amin'ny nakana ny kojakojam-pampielezam-peo sy sary teny Ambohimitsimbina indray ry zareo. Nambara indray araka ny fanazavana fa famakiana trano no natao teny Ambohimitsimbina iny ary azo sary ny namakiana ny trano tamin'izany. Soa ihany aho fa efa nitantara, nihafiana tsy nandehanana nivavaka tany am-piangonana mihitsy hitandroana ny marina sy ny fandehan-draharaha omaly alahady ka nahita mazava ny efijerin'ny fantsona Viva TV misy ny sarin'ny Ben'ny tanànan'Antananarivo.
Tsy misy ilàna izany famakiana varavarana izany intsony satria ry zareo ao amin'ny VIVA ihany no efa namaha ny fitomboka nanidy ny varavarana tsy idirana amin'ny biraon'ny VIVA TV; efa nandika lalàna mazava sady azo lazaina hoe tratra ambodiomby, satria mbola tsy tena any aminy aloha ny fahefana, ny ao amin'ny VIVA ka tsy hitako intsony izay mbola lazaina fa tokony hiandry ny didim-pitsarana ny ao amin'ny fitondram-panjakana raha hanala ao anatin'ny fotoana tsy voafetra ny fahazoan-dalan'ny VIVA TV.
Fa inona moa no tena ady miafina mangotraka tao ambadik'ity fakan'ny miaramila ny kojakojam-pampielezam-peo sy sarin'ny VIVA ity (marihina fa mbola mandeha soa aman-tsara izany ny VIVA Radio amin'izao fotoana izao matoa miresaka ry zareo). Nametraka fanamby ny tompon'ny VIVA fa tsy maintsy handeha ny VIVA TV amin'ny alahady amin'ny fito ora tolakandro, tsy niteny ny avy amin'ny fitondram-panjakana nefa fantatra kosa fa misy zavatra kononkononina ao ambadika ao. Mazava loatra fa tsy nahatontosa ny fanambiny ny Ben'ny tanànan'Antananarivo rehefa nalain-dry zalahy ireo kojakojam-pampielezan-tsary ireo.
Manaraka izany dia voizina mafy dia mafy ihany koa ny tokony hanakatonana ny MBS amin'izay satria io no tena mandika lalàna voalohany amin'izao fotoana izao. Mety ho avy izany afaka kelikely eo ny fanafihana ny MBS izany efa nodradradradraina omaly fa nangoron'entana nefa mbola samy mandeha na ny radio na ny tv.
Tsy hoe miova manontolo ny lahatsoratra nosoratako androany ity. Na misy aza ny tsikera azoko tamin'ny nanaovako azy mivantana dia misy lafiny mahatsara azy ihany koa satria mba hita ihany koa ny fahadisoana nataon'ny mpampita vaovao nohenoiko (ary tafiditra anatin'izany ny Viva radio). Nahafinaritra mihitsy ny fisian'ny ora tamin'ny fakantsarin'i Avylavitra sy ny fiezahany hipika ny sary amin'ny lafiny misy olona sy tsy betsaka olona loatra. Afaka jerena ao tsara hoe ahoana izany feno nolazain'ny Viva Radio izany tamin'ny folo ora sy sasany (raha tsy hoe diso atasak'adiny angaha famataran'andron'ilay fakantsary). Marihina fa sary nalain'ny namana hafa kosa ny sary avoakako eto na dia tsy tomombana loatra aza ilay fakantsary. Marihina ihany koa fa fantatra amin'ny fanohanana ny mpitondra kokoa aho no mitantara mivantana aminareo. Ilay lazaina ho mpisolelaka e! Mazava loatra fa tsy maintsy mandray ny andraikitra satria hitako fa tratran'ny sivana ny mpanohana ny TGV ao amin'ny Moov. Manome sehatra azy ireo kosa aho eto amin'ny fanehoan-kevitra mba hamoaka ny vetsovetsony sy ny fomba fijeriny. Ataoko fa sambany teto an-tany no nisy fitantarana mivantana ataona tsy mpankasitraka izay manao izany fihetsiketsehana izany. Tsy nanatri-maso aho fa nampitam-baovao. 9:15 Nisy mpiantso iray, fantatra amin'ny fanohanany ny fitondrana, nilaza fa mpandrangitra no tena ataon'ny mpanao gazetin'i Viva satria lazaina fa lasa nitsoaka niafina any amin'ny Banky foiben'i Madagasikara any Mahajanga ny filoha Ravalomanana. Ndry! fa angaha moa tsy Madagasikara any Mahajanga? Avelao kosa izy mba ho any e!
10:30 Nilaza ny radio viva fa hipoka tanteraka ny kianjan'Ambohijatovo. Niantso ny mpanome vaovao ahy fa mbola nalalaka be izany afovoany izany.(hamarino amin'ny ora ao amin'ny flickr avy lavitra izany hoe feno izany)
10:38 Nilaza ny viva fa sakatsakanana ny lalam-pirenena tsy handehanan'ny olona avy any amin'ny faritra tsy hanatrika ity fotoana eto Antananarivo ity. Mitady fialantsiny amin'ny tsy tena fahazoany olona ry zareo: miampanga ny tsy fahombiazana sahady angaha ry zareo? Efa asa fanaon'ny mpitandro ny filaminana anie ny misava ny entana rehefa misy ny mampiahiahy. 10:45 Hirahira no mandeha eny an-kianja, Ra-chicky no miditra ny sehatra mandimby an'i Bekoto! Hirahira hafa kosa no mandeha amin'ny radio Viva.
11:00 Polisy monisipaly maherin'ny 50 sy tanora maherin'ny 2000 no mitafy sivily no misahana ny filaminana eny, hoy ny Viva! Amin'izao ora izao no feno ny kianjan'Ambohijatovo araka ny nampitain'ny mpanome vaovao ahy. Misy atsasak'adiny ny fahasamihafan'ny filazana hoe feno ary samy manana ny lazainy hoe feno. Fomba fijery izany! (Dia mamerina hatrany aho hoe jereo indray mandeha ny sary navoakan'i Avy lavitra misy ora)
11:06 Hiram-pitolomana na malaza amin'ny fitolomana hatrany no mandeha amin'ny radio Viva amin'izao fotoana izao. Ny hiran'ny Rossy no tena miverimberina. Efa mandeha amin'ny viva isan'andro rahateo moa ny hiran'ny Rossy indrindra fa manomboka amin'ny valo maraina eo ho eo.
11:08 Averina fa fantatra ny nampikatso ny fiara fitaterana avy any Antsirabe sy Toamasina!
11:15 mitatitra ny namana fa ny sora-baventin'ny FCD no hita any aloha hatramin'izao. "Herin'ny fanovana ho amin'ny demaokrasia mandrava ny jadona". Nolokoina mainty ny fefy vy avy any amin'ny vavahady ambanin'Ambohijatovo! 11:27 Miditra ny sehatra any Ambohijatovo i Samoela! Milamina miandry ny fahatongavan'ny tompon'andraikitra voalohany ny rehetra!
11:35 Lazain'ny mpitantara mivantana fa maro dia maro ny avy amin'ny farintany no tonga amin'ny fanokanana ny kianjan'ny demaokrasia. Izay ary no misy aty fa ampitaina aminareo any Anosy (an!) any Ambodivona ny fitenenana! hoy ny mpanao gazety iray tao amin'ny Viva, mpiasa tao amin'ny RNM angamba izy io taloha!
11:55 Miverimberina hatrany ny hiram-panentanana amin'ny radio viva, misy ny miverina in'efatra, in-dimy na mihoatra, indrindra fa ny hiran'i Rossy. Nolazain'ny mpitantara mivantana moa fa hitany any ny mpanao gazetin'ny TVM sy ny MBS ary ny tompon'andraikitra isan-tsokajiny avy amin'ny fokontany... Antso amin'ny alalan'ny finday tsikelikely manko no ataon'ny radio Viva fa tsy fitantarana manontolo na hoe tsy mitsahatra. 12:05 Misy fiara 4x4 niditra ny vavahady ambany ka ny Ben'ny tanàna Andry Rajoelina izany! Mizotra mandeha an-tongotra izy hamakivaky ny kianja saingy nasain'ny mpiambina niditra ny fiara indray ka eny ambaravarana no mitsangana manofahofa tanana amin'ny mpanohana azy! 12:07 Horakoraka hoe:"io ny anay! io no anay! TGV! TGV!" no re ary misy koa ny mihorakoraka hoe "prezidà! prezidà!" araka ny hita sy re tao amin'ny TV Plus Madagascar. Handray ny toerany ery ambony sehatra ny Ben'ny tanàna!
12:15 Mitety ny olona ny lehilahy manao "bain de foule" ary ny nataon'ny filoha Ravalomanana tamin'ny 2002 mihitsy no naveriny, hoy ny tatitra nataon'ny namana mpampita amiko!
12:23 Redonina ny hiram-pirenena!
12:26 Miditra ny kianja ny Ben'ny tanànan'i Toamasina teo aloha Rolland Ratsiraka! ny mahavariana amin'izy ity dia ny fidirany aorian'ny Ben'ny tanànan'Antananarivo. Inona avy hatrany ny ao an-tsaina? Rolland Ratsiraka ve izany no hirotsaka ho filoham-pirenena? Ny hafa kosa efa saiky tonga taloha avokoa fa izy kosa no nigadona farany
12:30 Tsy nilaza mihitsy ny fahatongavan'ny Ben'ny tanànan'i Toamasina teo aloha io ny radio viva. Nadine Ramaroson ao amin'ny Conecs no mikabary momba ny hoe fivarotana tanindrazana amin'ny vahiny. Tsy mandeha mivantana amin'ny radio ny kabary fa fampitana ataon'ny mpanao gazety VIVA ihany no itondrany azy! 12:40 Nolazain'ny radio nasionaly malagasy (radiom-panjakana) tamin'ny vaovao ity lanonam-pitokanana ity. Nolazainy moa fa nanomboka tamin'ny 10 ora ny lanonana, hoy izy, ka nafanain'ny mpanakanto maro izany, ary amin'izao fotoana izao hoy izy dia mandeha ny kabary sy ny fanentanana maro samihafa! sao dia misy milaza indray fa tsy lazaina amin'ny radiom-panjakana mihitsy ity zavatra ity.
12:45 Ny solontenan'ny faritra 22 indray no mifandimby amin'ny fandraisana fitenenana amin'izao fotoana izao araka ny tatitra nataon'ilay namana hatrany. Tena miankina be dia be taminy aho izany. Toy ny filoham-pirenena sahady izany ny lehilahy mihaino ny mpanohana "avy any amin'ny faritra atsimo" ary toa nolazaina aza fa tangalamena tamin'ny fotoanan'ny mivantana nataon'ny mpanao gazetin'ny VIVA!
13:04 Fotoana lavalava izay dia nivadika hoy toy ny radio evanjelika tampoka teo ny radio viva. Hafa indray iny! mitondra am-bavaka ny fotoana angamba! marihina hatrany fa tsy miampita mivantana ny zavamisy any Ambohijatovo fa antso finday tsikelikely... amin'ny fifandraisana mikasokasoka no amintinany izany misy eny! Efa mihasarotra amin'io fotoana io ny fifandraisana.
13:10 Hitsangana ny mpanatrika hiredona ny Madagasikara Tanindrazanay! Hikabary ny Ben'ny tanàna Andry Rajoelina! Anisan'ny voalohan'ny teniny ny hoe "Nitsangana Antananarivo, nijoro ny Iarivonay, Nitsangana ny Vahoaka malagasy. Manomboka anio dia antsoina hoe kianjan'ny demaokrasia...Tsy maintsy aongana ny jadona (naverina indroa!)... Asongadiny mazava tsara koa fa tsy azo samborina i Andry Rajoelina! Toy izao ny tatitra nampitainy nandritra ny herintaona niasany: Satria ny Ben'ny tanàna no tsy tiana dia ny vahoaka no faizina, tsy ekentsika izany! Na ho betsaka aza ny fanakatsakanana dia mbola hijoro i Andry TGV... Mahavariana fa voatery tapaka an-tenantenany ny fampitana ny kabary satria tsy tomombana ny fitaovana hoy ny mpanao gazety! (eto no nolazain'ilay namana iray milaza ny heviny ery ambany ery hoe nanadino io filazana io ilay mpampita vaovao ahy! marihina fa tsy nahazo azy tamin'ny finday intsony aho ary izy koa nilaza fa tsy nisy intsony ny fandehanan'ny tambajotra teny na Zain io na Telma na Orange). Efa noalzainy moa izay nolazainy fa ny ampitaiko eto kosa dia ny fitakiana ny hialan'ny Minisitra roa eo amin'ny governemanta dia ny Minisitry ny vola sy ny minisitry ny fanajariana ny tany. Andrasany hatramin'ny alarobia ny valin'izany! Takiany ihany koa ny hamoahana ny sary amin'ny TVM rehefa tonga eny an-toerana ihany ry zareo!
13:40 Gaga amin'ny fomba fiteny aho satria raha miteny ry zareo hoe Andry Rajoelina ity mikabary ity ny feo re na dia ratsy dia ratsy aza ny fifandraisana dia Rolland Ratsiraka mihitsy. Tratra koa teto ny mpanao gazetin'ny Viva nijanona tany amin'ny toby fiasany any Ankorondrano nilaza fa Rollanda Ratsiraka izao mikabary izao! Marihina hatrany fa tsy voampita mivantana mihitsy ny kabary noho ny haratsian'ny fifandraisana!
13:57 Tapitra ve ilay kabary teo? Tsy mazava mihitsy ny teny re: Hosokafana (iniana) ve ny VIVA TV? Tsy mety azoko intsony ihany ka ny mpanangom-baovaoko! Raha niteny ny fitakiana ny hanokafana ny Viva TV angaha ny Ben'ny tanàna dia nisy ireo andian'olona niteny hoe "izao dia izao"; mieriterritra aho fa fandrika io! Hitokana ny kianja amin'izay aloha ny rehetra!
14:22 Feno olona mandehandeha Analakely hoy aho tampiandohana! hay moa hizotra ho any Ankorondrano ry zalahy! Niniana ny nandalo ny magro Antanimena na ny misy ny le Calumet taloha! Miadana ny dia miadana ny faneha raha ny fanombanako azy!
14:40 Mizotra ho any amin'ny fampielezan-tsarin'ny VIVA amin'izay ny olona, notarihina, hanokatra ny viva tv. 15:00 Tonga any amin'ny foiben'ny VIVA amin'izay ny olona. Amin'ny firy ary izy ity no handeha e! fantatra amin'izay fa brouillé tanteraka ny antso rehetra nandritra ny kabarin'ny Ben'ny tanàna teny ambohijatovo. Mbola tsy hitsahatra ity vaovao ity fa hivoatra haingana dia haingana angamba.Voalaza ary izao fa naparitaka ny olona fa aleo milamina miandry ny hatramin'ny alarobia fe-potoana farany. Misy miaramila roa kamiao manko niandry fa niditra tamin'ny tsy ara-dalàna avy hatrany raha vao namaha teo.
18:00 Nampilaza ary ny tao amin'ny radio VIVA fa hisokatra rahampitso alahady ny VIVA TV (Endrey! efa vonona ny hiambina sahady lahy ny vahoaka!). Nandritra ny kabary natao ihany koa no efa nilazana fa hifamotoana indray eny amin'ny kanjan'ny demaokrasia ry zareo amin'ny Asabotsy ho avy izao. Izay ary aloha no azo ambara hatreto. Rahampitso ve izany dia hiditra amin'ny tsy ara-dalàna amin'izay ry zareo? Moa ve ahafahana milaza sahady ireny olona tonga ireny fa tena maro? Na izany na tsy izany dia tsy nilaza isa mihitsy aho eto. nosoratana koa izao ho tahirin'ny tantara!
19:30 Saiky noadinoiko, nandeha tamin'ny TVM ny vaovaon'Ambohijatovo sy ny sary saingy be no tsy nahita satria tapaka jiro Antananarivo iray manontolo. Niverina ny jiro vantany vao vita ilay vaovao nitranga teny Ambohijatovo! Ny nahitanay sary dia satria mandeha amin'ny bateria avy hatrany ny tele fijerenay vantany vao tapaka ny jiro. Aiza avy hatrany moa ny saina? niniana ve ny fahatapahana?
Eto izany, ity mivantana nosoratako ity dia mivantana avy amin'ny olona tsy nanatrika teny an-toerana fa tamin'ny alalan'ny radio viva aloha sy ny radio hafa ihany koa ary farany ilay mpampita vaovao amiko! Tena samihafa mihitsy ny fiantraikan'ny olona nanatrika sy ny tsy nanatrika. Ny Nanatrika manko nahazo ambiance moa ny tsy nanatrika kosa afaka manao recul hoy ny fiteny izay!
jentilisa, 17 janoary 2009 - Marihina fa tsy Avy lavitra mihitsy ny mpampita vaovao ahy tamin'ity fotoana ity fa olona hafa mihitsy!
Na nosokafana na tsia ny VIVA TV, efa niomana ny hitokana ny kianjan'ny demaokrasia hatrany ny eo amin'ny fiadidiana ny tanànan'Antananarivo Renivohitra. Lalana efa noraisina iny (fanapahan-kevitra efa noraisina) ka inoana fa hotohizany ny fanarahana azy! Artista manandaza maro no nalaina mba hanafana izany fitokanana ny kianjan'ny demaokrasia hotontosaina ny Asabotsy 17 janoary 2009 izany. Io sisa no fomba mahomby eo ampelatanan'ny fiadidiana ny tanàna hanangonana olona maro, efa nataony manko io tamin'ny famalifaliana faran'ny taona teo amin'io kianja io ihany. Ny sisa mampanontany tena dia hoe ho tonga hanatrika fety ve ny olona rehefa ampiarahina ny hira sy ny politika (na rehefa manahy ny hisian'ny savorovoro kosa ny olona)?
saritatra gazety Taratra 14 janoary 2009 Nanandrana hatrany hamantatra izay hanara-dia azy hatramin'ny farany ny ao amin'ny fiadidiana ny tanànan'Antananarivo teo ho eo. Raha ny olona tonga no jerena, jereo ny vohikala ofisialin'ny tanàna, tamin'ny nitokanana ny kianjan'Andohalo dia vitsy tsy araka ny nantenainy ny sarambamben'ny olona tonga nanatrika teny. Raha nitohy izany ny alahady nataony fiaraha-mivavaka ho an'ny firenena sy ny mponin'Antananarivo, na dia hita ho maro jerena aza ireo olona tonga ireo, dia mbola vitsy tsy araka ny nantenainy... sy araka ny fijerin'ny filoha Ravalomanana ihany koa nahasahy niteny ireny hoe mpampihorohoro sy mpaka takalon'aina ireny. Omaly indray dia ninia nanely tsaho ny avy amin'ny fiadidiana ny tanàna na ny mpanara-dia azy fa ho avy hanakatona ny radio VIVA ny mpitondra fanjakana amin'ny alalan'ny zandary sy miaramila, saingy tanora 20 raha be indrindra no namaly ny antso, tanora TGV mazava loatra vonona hiaro an'Ambodivona (foiben'i VIVA). Tena tadiavina mandrakariva ny handrangitana ny vahoaka e!
Fa inona no nitranga raha nosokafana ny VIVA TV? Vao maika hieboebo ny Ben'ny tanàna fa mahomby hatrany amin'ny zavatra takiany ka hotohizany ny fananganana marina tokoa ny demaokrasia. Mbola misy anefa ny radio hafa mikatona (any Toamasina izay nisy nalaza tamin'ny fampiroboroboana ny fankahalana Merina) ka mitohy ny tolona amin'ny fitokanana ny kianjan'ny demaokrasia. Ny Malagasy indray anie tia mirevy foana ka rehefa mahazo olona amin'io sabotsy io dia hahazo toky tsara amin'izay. Lasa tombony sy fitaovam-pifanandrinana lehibe eo ampelatanan'ny TGV izany ny fahitalavitra raha nisokatra satria ny sary no manintona indrindra. Mbola fatiantoka amin'ny mpitantana ny tanàna noho izany ny tsy fisokafan'io VIVA TV io. Azo lazaina noho izany fa tena mahay milalao fanorona politika ny mpitondra fanjakana raha fantatra fa tsy hanokatra velively io fahitalavitra io!
sangisangy gazety inona ny vaovao 14 janoary 2009
Fa mismisy ihany ny manana alahelo amin'ny fanaovana an'Ambohijatovo ho kianjan'ny demaokrasia, satria eo no fialan-tsasatry ny mpianatra sy mpiasa maro lavi-podiana rehefa atoandro, ka manahy ry zareo hikatokato-poana ny toeram-pialantsasatra sisa afovoan-tanàna ho an-dry zareo.
Vaovao vao mipoaka mihitsy ity atolotra anareo ity. May ny fonjan'Ambalatavoahangy, anisan'ny fonja fonja vaky tamin'ity volana janoary ity, any Toamasina izany. Setroka tsy ifankahitana no ao amin'izao fotoana izao, araka ny tatitra nalefan'ny namana mpampita vaovao tamiko amin'izao fotoana anoratana izao. Nisy poa-basy mihitsy ren'ny manodidina ka afaka fotoana fohy isika mahita ny tohin'ny tantara avy amin'ny karazana mpampita vaovao samihafa eto Madagasikara.
Fa inona moa ny zavamisy ao Ambalatavoahangy ao amin'izao fotoana izao. Misy trano amboarina manko ao amin'ity fonja ity, ka nanagorobahana ny rindrina ivelany ifamezivezen'ny fiarabe mitatitra ny fitaovana hanorenana ireo trano lehibe roa ireo. Ny mpijery manodidina dia efa niahiahy be ihany fa mora ny hanaovana fandosirana noho io rindrina nogorobahana io. Tsy fantatra hoe mpiasa tsotra ve no manamboatra ny trano sa ny voafonja ihany? Na ahoana manko na ahoana, hoy ny namana mpampita vaovao dia fakam-panahy lehibe ho an'izay migadra ny mahita izany rindrina mitanatana izany (eny fa na dia lazaina ho roa sosona aza ny rindrina).
Vaovao faharoa ampitaina aminareo ihany koa, nitsidika tampoka ny hopitalin'ny Befelatanana ny filoha Ravalomanana mba hijery ny zavamisy ao. Izay no filazana ofisialy fa ny tena marina dia hiresaka amin'ny mpanao gazety no tena tanjony, ka amin'ny maha-mpanao gazety ny mpanao gazety dia tsy maintsy nanontany ny filoha momba ny Ultimatum nataon'ny Ben'ny tanànan'Antananarivo ry zareo. Io fanontaniana io no tena nandrasany. Toy izao ny sombin-dresaka nampitain'ny radio nasionaly malagasy momba ity raharaha ity:
Amin'ny fanombohan'ny taona tahaka izao dia tokony ho anjaran'ny zanaka no mitsidika ny ray aman-dreny. Misy anefa ny zanaka no tsy afaka mamangy ny ray aman-dreny noho ny tsy fahasalamana. Raha izay nanombohany niteny izay dia fantatra avy hatrany fa ny Ben'ny tanànan'Antananarivo renivohitra no nasiany voalohany satria salama tsy marofy ny lehilahy nefa tsy nitsidika ny ray aman-dreny. Raha manotany ny fanapahan-kevitry ny filoha sy ny fitondrana amin'ny Ultimatum ny filoha dia hoy ny navaliny: Ny olona mpaka takalon'aina no mpanao izany Ultimatum izany, ka matoa efa miditra amin'izany dia efa vonona ny hamita hatramin'ny farany, koa vitao ary. Raha hanontany izay tohiny ianareo dia anontanio izay nanao izany fa izy no mahalala ny tohiny. Efa niantso azy ihany aho tamin'ny zoma teo fa izy no tsy tonga.[...] Tsy fanao ireny Ultimatum ireny...
Ataoko fa ampy hieritreretantsika rehetra izay voalaza izay, vangivangio ihany eto fa mety hisy ny vaovao fanampiny atolotra anareo raha misy izany... mihamafana tokoa ry zareo ny toe-draharaha an!
Mety ho maro no ho tezitra fa dia izay no fijeriko azy. Niniako nosoratana talohan'ny fotoam-pivavahana (jereo ny afisy) hotontosaina raha tolakandro alahady 11 janoary 2009 izy ity fandrao raha mahita ny hamaroan'ny olona aho dia hihemotra indray amin'ny fanehoako hevitra. Mananjo hatrany anefa aho haneho ny hevitro na dia tondroina ho fahavalom-bahoaka aza matetika, na mpanakatsakana no filaza azy ankehitriny. Nahoana ary no lazaiko fa vavaka fihatsarambelatsihy no ataon'i Andry Rajoelina sy ny tariny rahariva?
Sary nangalarina tamin'ny gazety Ao raha nivoaka ny sabotsy 10 janoary 2009 teo mba ho hitanareo any ivelan'i Madagasikara.
Voalohany, tratran'ny fihatsarambelatsihy aloha ny Ben'ny tanànan'Antananarivo raha namindra ny fifampiarahabana saiky hotontosaina ny alarobia teo hifanontona amin'ny fifampiarahabana izay fanaon'ny eny Iavoloha isaky ny Zoma voalohany na faharoa amin'ny taona ho fialana sirika. Tsy nihatsaravelatsihy izy raha nataony alarobia ihany ny fifampiarahabana teo amin'ny mpiara-miasa aminy ka tsy tonga fotsiny izao, tahaka ny fanaon'ny filoha teo aloha Pr Zafy Albert, tsy manana antony manokana afa-tsy ny tsy fitiavana ho any izy ny zoma 09 janoary 2009 lasa teo. Efa fanehoana fahalemena sahady iny fomba nialana iny nefa ianao hilaza hanatontosa fotoam-pivavahana ho an'ny Firenena sy ny tanànan'Antananarivo ny alahady 11 janoary 2009.
Mazava tsara anefa ny lazain'ny baiboly raha misy ny toe-javatra tahaka izao ka heverina fa manana olana amin'ny fitondram-panjakana foibe ianao, noho ny faneriterena sy ny fanakatsakanana isan-karazany; Baiboly ao amin'ny bokin'i Matio toko faha-5 adininy 23 sy 24: "Ary amin'izany, raha mitondra ny fanatitrao ianao, ary eo no mahatsiaro fa ny rahalahinao manana alahelo aminao, dia avelao eo anoloan'ny alitara ny fanatitrao, ka mandehana aloha, ataovy izay hihavananao amin'ny rahalahinao, ary rehefa miverina vao atero ny fanatitrao." Hanomana fotoam-pivavahana ianao, nefa tsy nanana fanajana ny mpitondra anao tamin'ny famaliana ny fanasana... eny fa na dia tsy mifankahazo aza ianareo... dia efa fahadisoana lehibe eo anoloan'ny vavaka izay kasainao hatao. Misy soratra ao amin'ny Baiboly misy ny taratasy voalohany nosoratan'i Jaona toko faha-4 andininy 20 sy 21: "Raha misy manao hoe: Tia an'Andriamanitra aho, nefa mankahala ny rahalahiny, dia mpandainga izy; fa ataony ahoana no fitia an'Andriamanitra izay tsy hitany raha mankahala ny rahalahiny izay hitany izy? Ary izao no didy efa azontsika taminy: Izay tia an'Andriamanitra dia tsy maintsy tia ny rahalahiny koa." Heveriko noho izany fa na notoroana hevitra diso ny Ben'ny tanànan'Antananarivo hijabaka any amin'ny tsy tokony alehany na tena zavatra hafa mihitsy no nokendrena hatry ny ela.
Sary afisy nopihana tamina toerana tsy azo ametahana afisy tahaka ny nalain'ny mbs tamin'ny rindrin'ny kianjan'i Mahamasina sady tsy azo ametahana afisy no voarara ihany koa ny fanoratsoratana azy. indrisy!
Manaraka izany, sao lasa mivadika ho toriteny izy ity, dia misy zavatra azo tsoahina ihany koa ny votoatin'ny afisy: Soratra voalohany indrindra ery ambony ery: Antananarivo mijoro... Nahoana no tsy natao hoe Antananarivo mivavaka ohatra? Toa hafa avy hatrany ny ao ambadiky ny teny: Antananarivo manohitra, manohitra ny fangejana ataon'ny mpitondra azy? Sa mijoro manakory tsara moa izy ity? Fa angaha moa tsy fotoam-pivavahana izy ity no asiana tarigetra toa tsy mifanaraka akory amin'ny zavatra izay kasaina hatao? Dia eo ihany koa ny hoe hitondrana am-bavaka ny firenena sy ny mponin'Antananarivo renivohitra. Ny ankamaroan'ny fiangonana dia efa manana fotoana iraisana isaky ny 29 marsa sy ny fetin'ny fahaleovantena hanaovana izany fitondrana ambavaka ny firenena izany... ny hoe ny mponin'Antananarivo renivohitra indray aloha tsy mbola misy nandraikitra izany manokana... saingy mazava fa tsy vonjy tavan'andro no tokony hanaovana zavatra tahaka izao fa fotoana raikitra mandrakariva... noho izany, tokony ho efa nahalala ny fotoana fanaovana izany fitondrana am-bavaka ny firenena fanaon'ny maro amin'ny fiangonana izany ny ekipan'ny Ben'ny tanàna ankehitriny ka mba nahay niandry izany afa-tsy hoe manan-javatra hafa hokendrena (manao ho fitaovana politika ny fivavahana), na tsy mahalala ireo fotoana ireo akory... ka dia nampiharihary amin'ny hafa ny tsy fahalalany akory ny fivavahana izay hataony.
Farany, tsy atao ho olana velively ny fanentanana ny olona hiakanjo fotsy amin'io fotoana io, fa mba fanao ihany izany, saingy araka ny fijeriko toa tsy ho amina fanompoam-pivavahana velively no handehanan'izay rehetra hankeny amin'ny Kianja mitafon'i Mahamasina fa ho endrim-panohanana fotsiny ny Ben'ny tanàna. Mampiahiahy ahy ihany koa fa tsy tena ilay fotoam-pivavahana no tanjon'ny mpikarakara fa hijery na hanombana ny hamaroan'izay mety hanohina raha avy ny fotoana hihetsiketsika ry zareo hanohitra ny jadona sy ny fanakatsakanana ny fahalalaham-pitenenana... Ka hirosoana na hiatoana amin'ny dingana manaraka... ary dia mbola endrika fanahy tsy madio ihany koa izany. Dia ho inona daholo ary izany raha marina tokoa fa tsy endrika vavaka fihatsarambelatsihy fotsiny?
Fanampiny rehefa vita elaela ny fotoana!
Nizotra tsy nisy sakatsakana ny fandaharana rehetra notontosain'ny ffkm Antananarivo renivohitra araka ny filazana azy nandritra ity folakandron'ny 11 janoary ity (efa alina kosa aho no manoratra ho vaovao sy fanehoan-kevitra ho anareo). Tsy nahay naka sary tsara ve ny tao amin'ny iarivo-town satria tsy hita tsara ny sarin'ireo mpitondra fivavahana nitarika ny fotoana sa lavitra loatra ny alitara (ôtely)? Olona roa amin'ireto voatonona manaraka ireto no fantatro endrika tsara saingy toa manjavozavo mampisalasala izy ireo amin'ny sary (ireo anaty fononteny):
Ao amin'ny iarivo-town ny sary: Samy manana ny fijeriny ny tsirairay, mety noho ny fahalalana fa tsy ho tafiditra anaty trano no nahakamo ny sasany... nefa fanehoan-kery no tanjona hahitana ny hamaroan'ny olona hanaraka. Izaho kosa milaza hoe: pour un début, c'était déjà bon!
Tsy nahalala nitatitra ny teny rehetra ankoatra ny an'ny Ben'ny tanàna ny mpanao gazety (satria ny fankalazana ny Ben'ny tanàna angaha no tanjona?) koa dia omena anareo ihany ny teny voasoratra ao amin'ny fandaharam-potoana (marihina fa tsy teny aho noho ny asa aman-draharaha alahady ka namana nahangom-baovao tampoka no nampita tamiko):
Araka ny notaterin'ny radio france international androany 11 janoary 2009 tamin'ny folo ora sy sasany alina (ora Antananarivo, Madagasikara) dia ampolo arivony (diso ihany izany raha ny sary no jerena!) indrindra fa ny tanora no tonga nanatrika ny fotoana. Mazava rahateo ny tian'ny rfi nampitaina na izay notsongaina tamin'ireo noraisiny feo:
Ny iray nanambara fa tonga eo izy ho fanombohana fotsiny ihany fa mbola miandry ny manaraka ihany koa izy... izany hoe ny tiany lazaina raha ny fahazoako azy dia efa vonona izy ny hilahatra sy hitokona raha miantso ny Ben'ny tanàna. Ny iray hafa manambara fa tsy tena hivavaka no andehanany tao fa hanohina ny antson'ny Ben'ny tanàna, fa raha hivavaka izy dia efa vitany ny maraina tany am-piangonana izany. Ny iray milaza fa Miozolmana izy ka mandray anjara ao ihany koa amin'ny maha-mizaka ny zom-pirenena azy. Ary ny farany dia manohana ny Ben'ny tanàna izy amin'ny maha-tanora azy satria ilaina mifanampy ny tanora...hehehe.
Ny zavatra hafa voamarika ihany koa dia ny fisian'ny tehaka nandritra ny toriteny satria nahafinaritra dia nahafinaritra tokoa hoe ny toriteny [mahay mitoriteny kosa aloha ny Pasitera Rajaomanjato e!], tsy dia fanao manko izany, indrindra fa ho an'ny protestanta saingy dia nierimberina hoe ny tehaka. Raha manam-potoana hamakiana ireto andinin-tSoratra Masina ireo ianareo dia tahaka ny misy finiavana ho amina hetsika mesianika ny resaka [mesia vaovao tokoa moa ny Ben'ny tanàna? fanaon'ny olona hatrany izany rehefa tena manantena iny olona iny izy, ny Mesia andrandraina koa moa matetika sady fahefana politika iny no fivavahana]
Gaga aho raha nandray ny faktioran'ny Jirama androany fa ny lokony no nanaitra ahy voalohany. Jereo anie: Tsy fahotana velively na lasany aza, mety ho izay koa no mba tian'ny mpitondra. Fa mahavariana ihany na dia izany aza amin'izao toe-draharaha heverina ho mafana izao. Ny loko mavokely no loko namantarana ny Jirama hatrizay. Hiova ho manga antitra ve izy sa hampiaraka ny manga antitra sy ny mavokely izay loko famantarana ny fikambanana TGV rahateo? Ny ho avy no hanambara azy.
Vaovao hafa ankoatra izany, nanambara ny lehiben'ny faritra Analamanga sy ny Prefen'Antananarivo renivohitra amin'ny fotoam-pivavahana tian'ny Kaominina Antananarivo renivohitra hotontosaina fa ekeny no hanaovana izany, saingy anaty trano... mba hahamora ny fandaminana sy hisamborana ireo gadra nandositra izay mety hanakorontana anaty vahoaka amin'ireny fivoriana ankalamanjana ireny. Efa mananontanona ho'aho ny fifandonana.
Zavatra iray hafa ihany koa, nifanontona ny fifampiarahabana nahatratra ny taona eny Iavoloha sy ny karakarain'ny Kaominina Antananarivo renivohitra amin'ny zoma (rahampitso) 9 janoary 2009 ho avy izao ka ahiana ny tsy hahatongavan'ny Ben'ny tanàna any Iavoloha indray. Gazety hafa anefa no nanambara fa saiky notontosaina omaly io fifampiarahabana tao amin'ny Kaominina Antananarivo io fa (izaho indray no manohy) mba ho fialana bala tsy hahatongavan'i Andry Rajoelina any Iavoloha dia aleo hahemotra rahampitso izy io. Tena tokony hosolàna ilay Ben'ny tanànanay fa ahiako misy mitondra amin'ny sangany!
Farany, ompa nataona mpihaino iray tao amin'ny kidaona maraina androany alakamisy 8 janoary 2009 ihany: Be dongidongy tamin'ny mpanjaka, hono, ity zanak'andriana (tsy iray fianakaviana amin'ny mpanjaka) iray nifehy tanàna somary lehibebe ihany ka niteny azy ny mpanjaka hoe: Fa inona no tadiavinao amin'ity be dongidongy ity e? Namaly, hono, ilay zanak'andriana hoe: Tsy mitady na inona na inona aho fa ny tadiaviko dia ny mandiky eo amin'ny seza fiandriananao! Eny ary, hoy ny mpanjaka, fa izao: mahazo mandiky soa aman-tsara eo amin'ny seza fiandrianako ianao fa tsy mahazo mivalandrano... koa ataovy ary!
Roa andro aty aorian'ny fahavakisan'ny fonja telo (Tsiafahy any Ambatofotsy Gara tamin'ny telo ora maraina sy Ambalatavoahangy any Toamasina tamin'ny telo ora maraina ary Betroka tamin'ny folo ora alina) tao anatin'ny alina iray monja (Asabotsy mifoha Alahady) dia miharesy lahatra ny maro fa tsy kisendrasendra intsony izao toe-javatra izao. Heverina ho misy ny atidoha nikotrika ny raharaha ary olona ivelan'ny voafonja ny atidoha, satria tsy tokony hanana finday na fitaovan-tserasera hafa ireo voafonja ireo handosirana tao anatin'ny indray alina. Tarataratra ho fitadiavana hanakorontanana ny firenena amin'ny alalan'ny tsy filaminana no tanjona na fanindriana ankolaka ny olona tsy hihetsika satria hanampy isa ireo olona natao hanakorontana fotsiny (A qui profite le crime?). Hisy raharaha ity volana Janoary sy ny tohiny ity izany koa!
sary nangalarina tamin'ny gazety Taratra alatsinainy 05 janoary 2009
Zavatra faharoa, Nisy ny taratasy nalefan'ny Kaominina Antananarivo renivohitra tany amin'ny fiangonana maro samihafa tany. Nisy ny nilaza azy tamin'ny raharaham-piangonana, fa misy koa ny fiangonana tsy nilaza io velively. Taratasy fiantsoana ny fiangonana rehetra, hanatrika ny fotoam-pivavahana iraisam-pinoana hotontosaina eo amin'ny kianjan'ny demaokrasia Ambohijatovo ny alahady 11 Janoary 2009 folakandro (na any amin'ny tranompokonolona ve raha avy ny orana?). Manomboka eto no tsy mazava intsony: iza no mitarika ny fotoana? Raha ny FFKM dia mandika ny lalàna napetrany ihany izy. Noho ny fifandroritana politika be loatra nisy hatramin'izay manko dia nametraka arofanina ry zareo. Izao izany arofanina izany: Ny fotoam-pivavahana iraisam-pinoana tarihin'ny FFKM eo anivon'ny firenena dia fotoana telo ihany ao anatin'ny taona. Efa voafaritra mialoha ihany koa ireo fotoana telo ireo.
Ny Fotoana voalohany dia ny herinandro fiaraha-mivavaka fanao isaky ny 18-25 janoary izay toa tsy fantatsika loatra intsony amin'izao fotoana izao. Mandritra ny herinandro no hanatontosana io fotoana io ka mifandimby mampiantrano ny fotoana ireo fiangonana mifanakaiky. Ny fotoana faharoa dia isaky ny fahatsiarovana ny 29 marsa 1947 izay atao isaky ny daty voalaza mazava loatra. Ary ny fotoana fahatelo farany, fotoam-pivavahana iraisam-pinoana eo amin'ny sehatry ny firenena, izany hoe rehefa mifandraindraika resaka politika ny fotoana, dia amin'ny fetim-pirenena isaky ny 26 jona. Ny ankoatra izay dia heverina ho fotoam-pivavahana iraisam-pinoana tsy ara-dalàna mitady hanimba ny fiaraha-miasa.
Koa raha mpitarika ny fotoana ny FFKM amin'ny fotoam-pivavahana tarihin'ny Kaominina Antananarivo renivohitra ho avy io dia tsy manara-dalàna, amin'ny fitsipika napetrany ihany, izy. Raha ny roa amin'ireo no mitarika dia tsy olana loatra izany, saingy tsy afaka milaza tena na misolo tena ny FFKM na oviana na oviana izy. Raha toa izany mitarika ny fotoana amin'io fotoana io ny Arshevekan'Antananarivo, na dia izy aza no filohan'ny FFKM amin'ity taona 2009 ity dia tsy afaka misolo tena ny FFKM ny lehilahy. Enga anie mba hazaa amin'ny maro tsara izay fanavahana izay.
Soa ihany, na dia zava-dratsy aza no nahafantarana azy fa, heno hoe nandalo teny amin'ny fonjaben'i Tsiafahy ny filoham-pirenena teo aloha tamin'ny faran'ny taona teo. Ny toe-javatra notaterin'ny gazety manko dia hoe nipoaka tao anatin'ny fonja ny basin'ny mpiambina ny filoha teo aloha Zafy Albert. Gaga ny rehetra! Nahoana no tafiditra tao anatin'ny fonja ny basin'ny mpiambina ny filoha nefa dia oarara tanteraka izany?
Nanomboka tamin'ny namakiako io vaovao nipoahana basy io dia efa niandry fotsiny ny fahavakisan'ny fonja aho ary dia tontosa izany androany alahady maraina 04 janoary 2009 tamin'ny telo ora. Tena miala tsiny raha nampifandrayireo toe-javatra roa ireo satria izay no lojika tao anatiko tao na dia efa talohan'ny fahavakisana aza... noho ireny fahavakisana efa nisesisesy tetsy sy teroa ireny! Sarotra ho ahy koa noho izany raha tsy nampifandray ity toe-javatra ity ami'ny toe-draharaha politika mety hitranga atsy ho atsy! Tsy nisy nolazaina ny mombamomba ireo 21 nandositra, nisyy oatifitra nandritra ny fitsoahana fa mbola misy 16 no miriaria any ho any!
fanampiny:
toy izao io lahatsoratra io:
Taitra ny rehetra, na ireo gadra na ny mpiandry fonja, hatramin'ireo mpamangy naheno ny poa-basy tokana nirefotra tao amin'ny fonjan'i Tsiafahy ny 31 desambra lasa teo, tokony ho tamin'ny 3 ora tolakandro. Miaramila iray no voatifitra teo amin'ny takibany. Basin'ny mpiambina an'i Zafy Albert tonga namangy- tao an-toerana ity nipoaka ity.
Araka ny fanazavana, niaraniditra tamin'ny profesora Zafy tao amin'ny fonja ny mpiambina azy izay nahazo alalana hitondra ny basiny, na dia tsy tokony hisy fitaovam-piadiana tafiditra aza ao anatiny. Nifampiresaka tamin'ny miaramila iray namany ity mpiambina nanana basy ka taorian'ny resaka nifanaovan'izy ireo no nirefotra ny basy. Tsy nisy nahita mazava izay tena nitranga ny rehetra, na ny tompon'andraikitra tao amin'ny fonja na ingahy Zafy Albert, fa ny basy efa latsaka teo amin'ny tany no tazan'izy ireo taorian'ny fipoahana.
Nalefa teny amin'ny Hjra avy hatrany ilay naratra. Avotra soamantsara izy ary afaka ny bala tafiditra teo amin'ny takibany. Taorian'izay no nahalalana fa latsaka ilay basy ary izay no nampipoaka azy ary nandratra olona tsy nahy. Mifankahalala rahateo ireo miaramila roa ireto, ny iray mpiambina an'i Zafy Albert ary ny faharoa mpiambina ao Tsiafahy. Mara-nianatra izy roa lahy, samy zandary kilasy faharoa.
Tonga teny amin'ny fonjan'i Tsiafahy ny androtr'io ihany ny tompon'andraiki-panjakana nizaha ny zava-misy. Efa ny 1 janoary tamin'ny 3 ora maraina izy ireo vao niala teny an-toerana. Mandeha ny famotorana...
Yves S. (Mariho fa 2 janoary 2009 ity gazety Taratra nanatsoahako ny vaovao ity)
Fanendrena Minisitra:
Ireo Minisitra telo notendrena Androany alahady moa dia avy amin'ireo efa teo ihany dia: Atoa Bezary manase (fanapariaham-pahefana) sy Désiré Rasolofomanana ary Rakotonirina Gervais izay tsy arako ny toerana nanendrena azy.
Araka ny maha-VETO ny VETO dia miezaka ny hampita izay rehetra mety hifandraika amin'ny tantaram-pirenena izy, na dia misy aza ny tsy fitovian-kevitra. Ity soratako eto ambany ity ary ny fanambaran'ny Sehatra Fanaraha-maso ny fiainam-pirenena na ny SeFaFi (Observatoire de la Vie Publique) manana ny foiben-toerany ao amin'ny Lalana Rajakoba Augustin Ankadivato Antananarivo. Sofindavitra: 22 663 99 sy Fax: 22 663 59 ary ny adiresy imailaka [email protected]
RAHARAHA VIVA : TODIKA AMIN'NY FILAMINAM-BAHOAKA SY NY FAHALALAHANA MITENY
Ny asabotsy 13 desambra 2008 tokony ho tamin'ny 8 ora alina, ny Antokona fahitalavitra VIVA dia nandefa nandritra ny 45 minitra raki-peo sy sarin'i Didier Ratsiraka, filohan'ny Repoblika teo aloha; tokony ho tamin'ny 11 ora alina, tonga tao amin'ny toeran'ny fahitalavitra ny olon'ny mpitandro ny filaminana mba hanao ny fanakatonana azy. Teny amin'izy ireo ny fanapahan-kevitry ny Minisitry ny fifandraisan-davitra, ny Paositra ary ny fifandraisana, Filohan'ny Vaomiera manokana amin'ny Fifandraisana amin'ny haino amanjery, izay toy izao no sorany: " Tohin'ny fandefasana tamin'ny antokona fahitalavitra VIVA ny raki-peo sy sary misy ny tenin'ny filoham-panjakana teo aloha Didier Ratsiraka mialokaloka any Frantsa tao amin'ny vaovao an-tsariny ny asabotsy 13 desambra 2008 tokony ho tamin'ny 8 ora alina, izay teny mety manohintohina sy ny fandaminana sy ny filaminam-bahoaka, ny antokona fahitalavitra VIVA dia voarara tsy hiely".
Manoloana io toe-javatra io, ny SeFaFi dia manaitra ny manampahefana, sy ny hevitry ny olom-pirenena koa, eo amin'ny loza mety hitranga mazava amin'ny fahalalahan'ny olom-pirenena izay miharihary ankehitriny eto amin'ny firenena. Satria ny SeFaFi dia manohana ny soatoavina demokratika hatramin'ny niorenany, manohitra amin'ny zava-mitranga mety hanohintohina ny fahafahana sy ny zon'ny olom-pirenena ; ivelan'ny olona sy ny rafitra, izy dia miaro ny soatoavina iraisan'ny eran-tany izay nirotsahan'i Madagasikara.
Tokony ho tsiahivina eto ve fa ny fandraisana anjara voalohan'ny SeFaFi, tamin'ny 2001, dia niompana tamin'ny fiarovana ny fahalalahana mivory ? Ny ben'ny tananan'Antananarivo Atoa Ravalomanana Marc, dia nikasa tamin'izany nanao fihetsiketsehana, noho ny 1 mey, ny fankalazana mahazatra ny fetin'ny asa teo amin'ny kianjan'ny 13 mey, fa nifandona tamin'ny fanoheran'ny Prefen'ny polisy. Ny 28 avrily 2001, ny SeFaFi dia nandefa tamin'io farany io taratasy maneho ny fiahiahiany mikasika ny fampiharana ny zo hivory sy ny fihetsiketsehana, izay samy iantohan'ny Lalampanorenana sy ny fifanarahana iraisam-pirenena neken'i Madagasikara. Ny dika mitovy amin'io taratasy io dia nalefa tamin'ny ben'ny tanàna. Nony tonga ny andron'ny 1 mey, dia nanapakevitra ny ben'ny tanàna mba hisorohana ny fifandonana amin'ny polisy ka namindra ny toerana nanaovana ny fihetsiketsehana teny amin'ny kianjan'Ambohijatovo ; teo ankilany, ny Prefe dia nanaiky fa ny filaharan'ny mpiasa dia atao amin'ny lalana manamorona ny kianjan'ny 13 mey ary delegasiona iray no mametraka fehezam-boninkazo famantarana eo amin'ny toerana. Manampy amin'ny famahana ny olan'ny mpifanandrina amin'ny alalan'ny marimaritra iraisana tsy an'ady sy ampandinihana no isan'ny antom-pisian'ny SeFaFi.
Fahahalahana miteny sy fahalalahana fototra momba- ny filaminambahoaka:
Ny fahalalahana miteny, miaraka amin'ny fahalalahana manao fivoriana sy ny fivezivezena, dia isan'reo fahalalahana fototra voafaritra sy arovan'ny Dina iraisam-pirenena momba ny Zon'olombelona, ny Fifanekena iraisam-pirenena momba ny zon'ny Isam-batan'olona sy Zo Politika, ny Dina afrikana momba ny Zon'ny olombelona sy ny vahoaka, ny rijan-teny fototra izay nataon'i Madagasikara sonia sy nekeny ary heverin'ny Lalampanorenantsika ao amin'ny Savaranonando fa « samy raisina ho isan'ny lalàna velona ». Ny andininy 10 amin'ny Lalampanorenana dia miantoka ny fahalalahana maneho hevitra sy miteny, ny fahalalahana amin'ny fifandraisana, ny fahalalahana amin'ny fanaovan-gazety, ny fahalalahana hiditra amina fikambanana na hanorina fikambanana, ny fahalalahana hivory, ny fahalalahana mivezivezy, ny fahalalahana amin'ny fieritreretana sy amin'ny finoana. Fanampin'izany, ny andininy 11 dia manaiky fa manan-jo hahalala vaovao ny tsirairay. Ny fanohintohinana amin'ireo fahalalahana fototra ireo, na dia kely aza, dia midika fandikana ny Lalampanorenana, izay ny Filohan'ny Repoblika no mitandro ny fanajana azy. (Andininy 44 amin'ny Lalampanorenana).
Ny fahalalahana miteny dia tokony iantohana ho an'ny olom-pirenena rehetra, ary koa ho an'ny vondron'olona, indrindra fa ho an'ny sampana misahana ny asan-gazety izay manana iraka hampahalala vaovao sy hitaiza ny mponina amin'ny maha tompon'andraikitra feno sy amin'ny fomba matihanina. Amin'io sehatra io, tsy maintsy ambara fa i Madagasikara dia mbola tsy manana ihany Sata mifehy ny Fifandraisana izay manaraka ny vanim-potoana, ka izay no mahatonga ny fibirioka na avy amin'ny Manampahefana na avy amin'ny mpanao gazety.
Ny fitoviana manoloana ny lalàna dia foto-kevitra iray lehibe tokony ho hajain'ny Fanjakana demokratika rehetra izay, indrisy, tsy mbola mihatra tanteraka eto Madagasikara. Inona, ohatra, no ambara amin'ny ampihimamban'ny fandrakofana nasionaly tanan'ny antokom-panjakana mpampita vaovao tamin'ny fotoan'androny izay manaiky fa ny fifandraisana dia fitaovana tena ilaina amin'ny fampandrosoana ? Ary inona no ambara amin'ny antoko tsy miankina MBS izay mampiely ny fandaharany manerana ny tany malagasy ka tsy miraharaha izay fandraràna, atao fialofana ny fanandramana teknika nohalavaina hatramin'ny 2002 ? Io fanavakavahana misy fironana io dia manaratsy ny tontolo politika, ny tontolon'ny ara-dalàna sy ny tontolon'ny fampitam-baovao eto amin'ny firenena.
Ny fanapahan-kevitra miteraka io fanoheran'ny SeFaFi io dia milaza ny fitandrovana ny filaminam-bahoaka ho tahaka ny iray amin'ny antony na ny tena antony misongadina- notsiahivina mba hanamarinana ny fanakatonana ny antokona fahitalavitra VIVA. Ilaina izany ny mitondra fanazavana sasany momba ny fahalalana fototra mikasika ny filaminam-bahoaka. Ny zo sy ny fahalalahana fototry ny olona dia azo fehezina amina ohatra mazava izay nofaritana tany Syracuse tamin'ny avrily sy mey 1984, teo ambany fiahian'ny foiben'ny Firenena mikambana momba ny Zon'Olombelona. Ireto avy ny fepetra mamehy izany: ny filaminam-bahoaka, ny fahasalamam-bahoaka, ny moralin'ny olom-pirenena, ny fiantohana ny filaminana nasionaly sy ny fitandroam-pilaminam-pirenena, ny zo sy ny fahalalahan'ny hafa, ny zo na lazan'ny hafa ary ny fepetra amin'ny fanaovana dokam-barotra amin'ny fitsarana. Ny filaminam-bahoaka izany dia mifandraika amin'ny vondrom-pitsipika izay miantoka ny fihodihan'ny fiarahamonina, ary amin'ny fitambaran'ny foto-kevitra fototra izay iankinan'ny fiarahamonina. Amin'io lafiny io, ny fanajana ny zon'olombelona dia ao anatin'ny filaminam-bahoaka. Amin'ny Fanjakana demokratika na izay te ho demokratika, ny fahalalana fototra momba ny filaminam-bahoaka dia natao tery araka izay azo atao ary ny famerana ny fahalalahana noho ny antony manohintohina ny filaminam-bahoaka dia hatao eo ambany fanaraha-mason'ny tribonaly tsy miankina.
Ny manampahefana dia manombana fa ny fampielezana ny tenin'ny filoham-pirenena teo aloha Didier Ratsiraka dia mety hanohintohina ny hevi-bahoaka. Fa ny firotorotoana nasehon'ny Minisitry ny fifandraisan-davitra, ny Paositra ary ny fifandraisana ka nakany fanapahan-kevitra hanakatona ny antokona fahitaiavitra VIVA dia mampiseho indrindra ny tsy fisian'ny fandinihana lalina eo amin'ny fiantefan'ny fanapahan-kevitra. Tena misy marina ve ny loza mety hitranga manohintohina ny filaminam-bahoaka, kanefa nisy fampitambaovao hafa efa namoaka ampahany tamin'io kabary io fa tsy nisy resaka fanasaziana ? Inona no hevitra omena, ankehitriny, ny antsoina hoe fahalalahana miteny" ? Ary raha ny mety ho loharanon'ny fanohintohina na dia tsy ny anton'ny fanapahan-kevitra avy amin'ny minisitra, fa io fanapahàn-kevitra io ihany ?
Amin'io toejavatra io, ny SeFaFi dia miantso ny olona rehetra (fanjakana, tsy miankina ary olom-pirenena tsotra) eo amin'ny fiaraha-monina malagasy mba hanaja ny soatoavina demokratika izay mandrafitra ny fototry ny Fanjakana tan-dalana. Miantso ny fahefam-panjakana izy mba handray indray miaraka amin'ny fanajana ny soatoavina demokratika nentin'ny fihetseham-bahoaka tamin'ny 1991 sy tamin'ny 2002. Tsy fotoanan'ny kabary soa intsony izao fa ny asa mivaingana. Ity vanim-potoanan'ny fety ity anie hanome ny tsirairay fieritreretana momba ny zava-nitranga farany, mba hanarenana eo anatrehan'ny fahalalana tsara ny antonjavatra ny hadisoana na ny fikorontanana mety hisy.
Miarahaba antsika rehetra nahatratra ity taona vaovao 2009 ity indray. Fifaliana mandrakariva izany na taiza na taiza, na inona na inona natao hiandrasana izany taona vaovao izany. Tsy ny fahantrana na ny fahasahiranana velively sanatria no idifiana fotoam-pifaliana tahaka ny amin'izao fotoana izao. Mirary fahasalamana, fahavitrihana, fahombiazana, fifaliana, fahasambarana ho anao izay mandalo amin'ity sehatra ity ny tenako.
Ho tso-drano mandrakariva ho an'ny eto Antananarivo ihany koa anie ny orana nilatsaka halina mba hampangatsiatsiaka ihany koa ny tontolo izay naha-ana loatra teo aloha teo. Dia hanoratra lava be indray aho amin'ny manaraka fa izao fohy ihany ny hafatra atao aloha!
Tsy rariny intsony fa efa tafahoatra, Tsy hoe tsy manana fampitam-baovao ilazany ny hetahetany izy ireo dia anaovana izao toeran-tsy zaka rehetra izao. Fa na tsy heno aza ny fitarainan'izy ireo ka mizaka ny mafy ireo mpiasan'ny Kaominina Antananarivo Renivohitra ireo; mahatsapa ny fanimbazimbana ny zo maha-olona ihany ny tena, satria na ny voafonja aza tsy mizaka ny mafy tahaka azy ireo.
Iza amin'ny olona eto Antananarivo ka nandalo ny afovoan-tanàna indrindra izay tsy aiza fa manaraka iny araben'ny fahaleovantena na kianjan'ny 13 mey no tsy nahita ny fanosihosena ny zo maha-olombelona ireto mpiasan'ny Kaominina ireto? Fa raha ninia tsy nandeha tamin'io toerana io ianao, nefa manaraka ny vaovao an-tsarin'ny tv plus na mbs ihany dia ho kiriko tanteraka. Tsy toeram-pivoahana na fanariam-pako aza fady indrindra i Analakely. Eto Antananarivo, re tompoko, no renivohitry Madagasikara ary heverina ho tsy niserana teto Antananarivo raha tsy mandalo izany Analakely izany; koa nahoana no tsinontsinoavina tahaka izao io toerana io? Analakely no fitaratr'Antananarivo, fitaratra lehiben'i Madagasikara, ka aza hanehoana ny havoretrana tahaka izao.
Misy ny haino aman-jery manararaotra ny loton'Antananarivo, nefa soa ihany fa eo ihany koa ny mampiseho ny fiezahana ataon'ireo 20 mirahalahy manana anjara manadio an'Analakely, miasa mandritra ny tontolo andro mamafa sy mitatitra ny fako ariana fahatany eny rehetra eny. Fa nahoana no takiana ny hanafoanana ny asa an-terivozona atao amin'ny voafonja eo amin'ny lalàna nefa nahoana ireto mpiasan'ny Kaominina ireto, izay tsy voasazy na nanao heloka, na dia eo aza ny tsaho fa gadra manolotena hanadio ny tanàna ireto olona ireto mba ahafahany mivoaka ny fonja, no asaina mifitra ny diky sy ny fivalanan-drano ary ny loa (degaoba) ataonao eo afovoan'Analakely io? Tsy rariny!
Raha izao no mitohy dia ho voarombaka vetivety ny medaily volamenan'ny halotoana fa tsy medaily alimo intsony raha izao halotoan'Antananarivo izao no jerena. Tsy ny Fiadidiana ny tanàna na ny fitondrana ihany no tompon'andraikitra amin'izao fa ny mponin'Antananarivo indrindra indrindra. Inona moa no fako betsaka indrindra? tahona masikita! satria manko revy no atao ka mahalala ianao fa tsy hamafa ny loto ataonao dia ny hafa no zimbazimbaina amin'ny fanariana ireny loto ireny? Milaza fa madinika sy sahirana ve dia ny olona hafa mitovy saranga aminao ihany no asainao mizaka ny tsy eran'ny aina avela hihinana ny tadiny? Mba eritrereto ihany lahy! Aza potehina re aza fady ireny fefy iarovana ny zaridaina ireny ô! Aza potehina re aza fady indrindra ny zaridaina endriky ny tanàna e!
Mbola maro ny sazy zakain'ny mpiasan'ny Kaominina, noho ny havoretran'Antananarivo, toy ny baoritra atao lafika amin'ny entana amidy amoron-dalana sy afovoan'araben'Ambodifilao sy Behoririka. Soa ihany aza fa tsy avy ny orana tao ho ao fa raha tàn'ty nisy izany tsy mahala baoritra lena raha izay kifafa fa tanana mihitsy no manala izany baoritra lena izany. Mitaky aho: Atsaharo ny fanaovana tsinontsinona ireo mpiasan'ny Kaominina ireo fa tsy ambany zo noho ny gadralava lazaina ho manao asa an-terivozona nefa tsy manao izany tsy akory izy ireo! Raha izaho, dia famonoana ho faty no mendrika ireny olona manao tsinontsinona tafahoatra ny olon-kafa tsy nanao heloka, ho fanajana ny tanàna, hanajana ny mponin'Antananarivo, saingy tsy hanaiky izany manko ny mpandala ny zon'olombelona (indrindra fa ny zon'ireo mirehahareha fa tsy misy afaka manao na inona na inona azy ireo amin'ny hadalana izay ataony ka manadino ny zon'ny olona tsotra miezaka manao ny marina).
Mety hahagaga anareo izany lohateny izany. Efa nandalo ny krismasy 2008 avokoa ny ankamaroantsika rehetra ary irariana mba ho nahafinaritra izany. Ny maraina aloha dia tany am-piangonana, fety kristiana aloha izy voalohany indrindra vao fety araka izay itiavantsika azy. Raha ny vaovao televiziona frantsay mandeha eto Madagasikara no topazamaso dia ny resaka "pere noël" no tena nanjaka efa ho herinandro lasa izay. Mahay manandratra ny azy izy hany ka tsy mahagaga raha misy ny Ben'ny tanàna eto Madagasikara no mihazakazaka fandrao hahazo fanomezana avy any koa angaha, saingy vazivaziko izany fa mafana loatra angaha ny eto Madagasikara ka aleony maka hatsiaka kely any aloha. Maro ny olona mamonjy ny ambanivohitrany rehefa andro tahaka izao ka mety ho any ny ambanivohitrany na dia Malagasy jerena aza izy (ary mbola vazivazy ihany izany!). Ny tolakandro amin'izay dia samy manana ny azy amin'izay. Eo ny mivorivory ka manala vazony amin'ny zava-pisotro mafana. Eo ny mijery televiziona izay tsy dia misy fandarahana tsara loatra raha ny eto Antananarivo, satria tsy misy VIVA (hehehe), ka raha manana film aleo izany no alefa na ny lahatsarim-pianakaviana. Tsy vitsy ny mamonjy ny any Analakely mivezivezy eny, ka angamba tsy tafaverina intsony izay ireny mpampiloka tsy ara-dalàna ireny, satria fandikan-dalàna roa avy hatrany no ataony: Voalohany, tsy mandoa ny haba mifanaraka amin'izany izy ireo; faharoa, mampilalao olona tsy ampy taona izy ireo... satria dia ny roa ampahatelon'ny manjifa eo aminy raha kely indrindra no tsy ampy taona, izay aloha ny lalàna eto Madagasikara. Zavatra tsara avy amin'ny Kaominina Antananarivo renivohitra aloha izany na dia minia mamono arabe tsy tokony hovonoina mandrakaria aza ny mpivarotra anaty arabe mampijanona tanteraka ny fifamoivoizana raha ny talata teo no nojerena. Toy ny nitaky ankolaka mihitsy ireo mpivarotra anaty arabe ireo mba hovonoina tanteraka ny arabe manerana an'Analakely, Ambodifilao, Behoririka ary Tsaralànana rehefa andro fety na inona izany na inona. Ny ahy indray moa mba nijery ny hira sy ny tsianjerin'ankizy aho. Ankizy no resaka noho izany tsy hitady zavatra lavorary na oviana na oviana aho. Ny fifalian'izy ireo fotsiny dia ampy izay. Fifaliana indrindra ho azy ireo raha mba manatrika ny zavatra kely ataony ny rainy sy ny reniny na ny iray amin'ireo farafaharatsiny, ary tokony ho mba ho faly tahaka izany ihany koa ny ray aman-drenin'ireo zaza ireo mahita ny fibadabadan'ny zanany eny an-tsehatra eny. Tsy ho raharahany izay havitsian'ny mpijery raha mijery eo ny olona tiany indrindra, ary tsy ho safononoka na oviana na oviana ny fifaliany sy ny zavatra tsara ataony raha tsy mba manatrika eo ny ray aman-dreniny na ny mpitaiza azy akaiky ihany koa.
Endrey izany hetaheta mahazo ny iray ka tsy misalasala velively izy midina amin'iny tohatra iny mba hisotro rano eny amin'ny reniny; ary tsy menatra ihany koa izy miakatra tsimoramora ny sehatra indray mba hanatontosa ny anjara hira sy tsianjeriny rehefa afak'hetaheta. Mba mifaly ery ny mpanatrika fa tokony ho efa tsianjery veloma no atao, nefa noho ny fahataran'ny ankizy vitsivitsy tsy nahatratra fanombohana dia nomena fahafaham-po ihany izy ireo hanao ny anjara tsianjeriny... Ny mpanolotra manonona ny hoe "veloma", ilay zaza voalohany nanao ny "arahaba". Tsy maintsy karohina ve ny lavorary? ataoko fa rehefa mifaly amin'ny fo madio dia efa tsara izany.
Alatsinainy 22 desambra 2008, tokony ho tamin'ny sivy ora maraina teo, noho ny antso nisesisesy tamin'ny kidaona maraina dia tsy tana ny tena fa lasa izao. Lasa tsy misy afa-tsy io no resaky ny olona. Ahoana ny fandehany? Fanontaniana no mifamahofaho satria tsy mahita mivantana avokoa tsinona. Misy milaza ny alahelony sahady ny avy any amin'ny farintany (araka ny nolazainy) satria toa karazana fanimbam-poto-drafitr'asa indray izao. Hamonjy ny fiara fitaterana mankeny Ivato. Hazakazaka madinika nankeny amin'ny Vatobe hiala amin'i 67ha ho any Andohatapenaka io. Teo no nandray fiara. Tsy fiara manokana no nandehanana fa dia manaraka ny onjany eny na dia maika dia maika aza. Azo lazaina fa tsy tokony ho tara loatra aho tsinona satria henjana dia henjana ny fitohanan'ny fiara amin'izao ankatoky ny fetin'ny faran'ny taona izao. Niresaka tamin'ny olona tao anatin'ny fiara aho fa tsy te-hino ny fijery azy rehetra. Tonga eo amin'ny fiolahana ho eny Ambohitrinimanjaka iny amin'izay, nanomboka hita ilay hotely lehibe... io tokoa fa misy setroka mainty taty amin'ny lafiny andrefana. Tsy dia midonaka manao ahoana fa hita ihany. Tsy hitan'ny fakantsariko fa dia aleo mionona manakaiky azy araka izay azo atao ihany. Tena tsy rariny kosa izao, hoy ilay resevera, fa dia tsy azo asiana zavatra tsara mihitsy ve aty amin'ny tanàna? Tsy hanaiky an'izao kosa aho, hoy izy nanohy ny teniny. Samy miha-miakatra hafanana ihany izany ny tsirairay koa!
Tonga hanakaiky ny masoivoho Amerikana vaovao. Niantsona indray ny fiara. Indreny ny andiana fiaran'ny mpamonjy voina an'Antananarivo renivohitra voalohany hamonjy an'Ivato. "Ironie du sort" hoy ny tao amin'ny radio viva tamin'io fotoana io, satria araka ny hanilikilihana an'Antananarivo no hitadiavam-pamonjena avy aminy. Nandeha avy hatrany anefa ny fampitandremana, nataon'ny mpanentana sy ireo mpiantso mba tsy hilaza fifaliana amin'izao toe-javatra izao mihitsy isika na hilaza fa valim-bavaka izao manjo ny hotely kintana dimy izao (fa inona tokoa aloha ny anaran'izy io e?). Aoka, hoy ny mpanentana ho hendry mandrakariva, hilamina tsara fandrao avy amin'ny vava tsy ambina no hanakatonana ihany koa ity radio ity.
Eny an-dalan'ny eny Talatamaty, indreo ny zatovolahy mitodika avokoa any amin'ny heverina ho toerana misy ilay hotely. Mazava loatra fa eny ny masony. Ny resaka ataony indray aloha tsy fantatra ny amin'izay. Ela ny ela tonga akaikin'ny fiatoana ho eny amin'ny hotely ihany. Vao tafala ny fiara dia indreny indray ny fiaran'ny Mpamonjy voina an'Antananarivo renivohitra hafa midodododo avy any. Vao tsy nandingana lavitra akory aho dia heno ihany koa ny hafa misasasasa aok'izany. Na iza na iza kosa tsy misy afaka ny mikimpy intsony amin'ny fikoropahana misy. Maneno avokoa manko ny karazana anjomara rehetra tamin'iny lalana mankeny Ivato iny. Eny ny an'ny mpamonjy voina, eo koa ny an'ny tompon'andraikitra isan-tsokajiny, na vahiny na tompontany, miaramila sy sivily, nandalo koa manko ny an'ny etamazaoro. Ny mahatsikaiky aza dia mbola misy ny tsy mahalala ny fiviliana akory fa misosososo any ka efa lasa lavidavitra kely vao tonga saina miverindalana. Tsy ny mpamonjy voinan'Antananarivo renivohitra ihany tsy akory no nandeha nankeny fa ny an'ny Asecna no tonga voalohany ary ity tazana amin'ny sary miloko mavomavo ity aza dia efa fiverenany fanindroany sahady. Soa ihany hoy ny anankiray izay fa nisy ireny famonoana afo mousse ireny ny azy ireto fa raha izay rano toa tsy hahavita hamono ilay afo mirehitra ao amin'ny hotely. Karazan'ny niara-nitontona tamin'ny masoivoho Shinoa ihany aho raha atao hoe ny vavahady no fetra. Fa maninona i jentilisa no mbola tsy miditra foana? Tsy hoe tsy miditra izy fa tsy tafiditra. Tsy manana alalana hiditra aho satria tsy mpanao gazety. Lasan'eritreritra teo aho. Ahoana no ataoko? Andeha aho hamonjy iny lalana manoloana ny La Hutte Canadiennne iny. Hitady lalana na fidirana hafa aho izany. Toga teto amin'ity toerana amin'ny sary ity aho dia mahatadidy tsara amin'izay fa tsy misy lalankely mitsofoka miantsinana any fa lalana mizotra ho any an-tanànan'Ivato tsena izay lavitra dia lavitra ny mankeny. Hiverindalana aho dia nipika sary indray, asa raha mba tsikaritrareo ilay setroka na tsia fa nandrahona be koa moa ny andro ka ahiako tsy voaavaka an-tsary ilay izy. Dia niverina nankeny amin'ny vavahady fidirana indray aho mieritreritra lalina izay fomba idirako amin'ity toerana ity. Nopihako indray aloha ny sary. Ataoko fa hitanareo ny setroka. Ny hita izany hatramin'izao dia setroka fa tsy mahita afo midedadeda izany isika. Vao teo ampiandohana rahateo ny afo dia efa velona ny fanairana. Ny rehetra aloha izany izao dia samy mahita fa misy raha ao, mifanontany amin'izay zavamisy marina nefa samy tsy mahalala ihany koa. mazava ho azy fa ny tombatombana no betsaka nefa tsy hahalalana izay tena marina izany. Afaka fotoana fohy toa efa nitsahatra ihany ilay setroka mainty teo. Dia ahoana? vita ve? levona ve ny afo? Mbola mivezivezy ihany anefa ny mpamonjy voina roa tonta, Ivato sy Antananarivo renivohitra amin'ny fahatongavana sy fandehanana haka rano. Izay fiara lany rano na Antananarivo na Ivato dia samy mizotra ho any amin'ny seranana avokoa. Lavitra loatra kosa aloha raha hitodi-doha ho aty Antananarivo e! Dia lasa indray aho nitady lalana ka tsy atoroko indray aloha ny lalana fa tsy maintsy hoe lalankely miatsinanana mitady izay hanakaikezana an'ilay trano avo ihany io. Nivezivezy tany aho ka gaga fa karazana cité ihany izao izorako izao fa izy lalantany, lalampotaka fotsiny no diavina. Nahita tamboho somary ivaiva izay aho. indro hitako tsara amin'izay ilay toerana. Nopihako ny sary raha vao nahatazana tsara aho. Efa milamina izany tanàna izany, hoy aho anankampo, saingy dia vitan'izay fotsiny ve? Lasan'eritreritra lalina aho, sao dia fanodinan-dresaka ihany koa ary izy ity. Toa ny fanafenan-javatra tsinona no tena betsaka. Tsy misy na inona na inona fantatra amin'ity raharaha ity. Indreny eny ny praiminisitra sy ny mpiara-dia aminy fa mizotra manatona tsimoramora ilay toeram-pivoriana iraisam-pirenena. Sambany aho vao nahita an'io mivantana ary raha tsy ity toe-javatra ity tsy nieriteritra izay hahitana azy aho. Ary efa vonona eo ambaravarana ihany koa ny mpamonjy voina. Gaga aho, fa angaha ahiana ho may koa ity toeram-pivoriana ity no asiana io fantsona io sahady? Tena aleo tokoa aloha misoroka e! Mba manararaotra hitsidika ilay toeram-pivoriana indray angaha ny ry zareo izany, hoy aho.
Indreo indray koa ny mpiasa miakanjo jaky izay raha tazanin-davitra dia voavinavina ho Shinoa avokoa, anjatony maro fa nalahatra teo an-tokotaniben'ny toeram-pivoriana. Milahatra tokoa moa ry zalahy. Hay moa ny anton'izany rehefa narahina ny vaovao hariva dia noho ny sakatsakana ataon'izy rehetra na Shinoa ambony na mpiasa tsotra tsy hamelana hakana sary ny faritra. Nisy savorovoro kely mihitsy teo amin'ny mpanao gazety malagasy (izay narovan'ny mpiasa malagasy teo an-toerana tsy hokitihin-dry zalahy vahiny) sy ny mpiasa Shinoa na tompon'andraikitra Shinoa eo amin'ny fanamboarana izany na ireo mpiasa tsotra. Efa nisy fifanosehana mihitsy ka tompon'andraikitra ambony Shinoa iray no nampitony ireo mpiasa Shinoa vao nilamindamin-dratsy ny raharaha. Ny fampivoriana an-dry zalahy teo izany dia ny hanesorana azy tsy hanelingelina ny vahiny loatra satria mety ho tsy fantatry ry zalahy akory izay olona atosiny na Minisitra na mpanao gazety. Misy ry zalahy no lasa nivoaka ny faritra fanamboarana,moa misy ny namonjy nipetrapetraka lavidavitra teny. Inona indray no hataoko? Hitsambikina ity tamboho ity ve aho? Jereko izay tao anatiny ka tsy misy taitra. Lasa izao, niditra tao anaty faritra aho. Tsy misy hazakazaka izany na dia aty amin'ny toerana tsy misy olona aza no misy ahy ary hotsikaritra avy hatrany aza ny fidirako. Tsy raharahako izany fa dia nizotra tsy taitra aho. Mizotra nankeny amin'ny fitobian'ny fiara aho. Nopihako sary vetivety ilay trano fandraisna fivoriana; ahiako ho tsy azo alaina sary manko io (ary tsy mamela tokoa ny mpiambina rehefa saiky haka sary izaho sy ireo mpanao gazety fantatro endrika). Io izany izy io e! mahafinaritra ihany ilay toerana! io koa ny baobab kely iray nalaina tany amin'ny faritra andrefana tany. Misy mpiandraikitra ny filaminana iray izay somary nivandravandra ahy, satria tsinjoko nahatsikaritra ny nakako ny sary izy. Mody tsy taitra mihitsy anefa aho. Tsy afaka miroso lavitra intsony aho satria be vavahady koa hay ity toerana ity an! Anarany fotsiny aho no tafiditra tetsy fa tsy maintsy handika sakana maro hafa koa raha tena sahy. Nefa mety ho fahasahiam-poana izany fa ilaina ihany ny mitandrina. Lasa aho nitodi-doha nody amin'izay satria miandry koa ny asa ka ho tratra aoraina eo. Vao tafavoaka kely ny vavahay indray aho dianifanena tamina ankizy tao amin'ny foko blog club. Niara-niverina indray izahay. Tafiditra soa aman-tsara tamin'ny toerana akakiky indrindra aho. Saingy tsy mahita setroka intsony mazava loatra. Raikitra amin'izay ny fakana sary. Manararaotra araka izay mety eo. Raha ny filazan'ny mpiandraikitra ny mpamonjy voina avy taty Antananarivo renivohitra ary (Kolonely Andrianaivo Jaona) dia miisa 25 eo ho eo ry zareo no nanao ny asany taty Ivato. Olona telo no sempotra tao ary shinoa avokoa ireo. Tsy nisy aloha ny aina nafoy. Heverina ho court circuit no nahatonga ny afo ka nahatratra ny (kidoro) eponge maro sy takela-kazo notehirizina tao amin'ny 2eme sous-sol na ny farany ambany indrindra araka ny filazany, izay no mahatonga io setroka be io. Azo lazaina izany fa efa nanenika ny trano iray manontolo ny setroka matoa efa tonga eny ambovonana araka ny fiteny mihitsy ny nivoahan'ny afo. Tsy maintsy nifandimby ny mpamonjy voina niditra satria tsy azo iaianana ao ka mitondra tavoahangivy misy rivotra iainana midina mamono afo any. Rehefa lany ny rivotra dia mivoaka iny ka misolo olona hafa indray. Tamin'ny 11 dia azo lazaina fa voafehy ny afo, tsy midika izany fa hoe maty tanteraka hoy ny tompon'andraikitra fa efa tsy miitatra intsony ilay izy aloha.
Tsy maintsy nody amin'izay aloha hisolo ankanjo hiasa... na dia maika aza ny hamoaka vaovao ny asa tsy maintsy vitaina ka izao vao nahavoaka sy nahatantara izao aminareo. Naleo ihany tara toy izay tsy nisy mihitsy e! Ka aza tsiny!
Nanao fandaharana manokana tao amin'ny Radio VIVA ny Ben'ny tanànan'Antananarivo Andry Rajoelina ny alahady 21 desambra 2008. Nandeha mivantana tao amin'ny ny Radio Don Bosco sy ny Antsiva ihany koa izany resadresaka izay naharitra ora iray sy sasany izany, nihemotra tsy nandefa azy kosa ny Aceem Radio raha efa henoko tao amin'ny VIVA tamin'ny Sabotsy tamin'ny valo ora alina ny anarany. Ny mpanao gazetn'ireo radio telo ireo noho izany no karazan'ny hoe mpanentana mialoha ny amoahana ny fanambarana fitakiana avy amin'ny Ben'ny tanàna.
Lava ny fotoana, ary fantatrareo fa lava soratra ihany koa aho, ka dia hiezaka ny hamintina araka izay azoko atao. Betsaka ny sakatsakana nandritra ny fampielezan-kevitra sy ny nitantanana an'Antananarivo, nefa matoa aho lany Ben'ny tanàna dia noho ny fitahian'Andriamanitra. Na inona na inona nitranga sy nihatra dia notanterahiko hatrany ny asako satria ny FITIAVANA no tena nanetsika ahy.(Mifampitaha amin'izany dia notondroiny ankolaka ho miasa amim-pankahalana kosa ny mpitondra ny firenena noho ny "fanenjehana" mihatra aminy). Na natao aza ny tsy hiteny (efa reko izay fomba fiteny izay indray maka) fa mafy ka mafy ny manjò ka misy ny fotoana tsy maintsy itenenana. Asiana diversion hatrany mba tsy ahatontosana ny adidy.
Ny lapan'ny tanàna: tsy maintsy vita io. Andralanitra: fantatra fa isaky ny volana desambra tsy maintsy misy ny olana satria mitombo ny fako amin'io fotoana io, nefa vita ny lalana mankany amin'izao fotoana izao. Natsangana ny hotelin-jokiolona: centrale d'achat ahafahan'ny zokiolona mividy entana amin'ny vidiny mora. Mitsangana ihany koa ny hotelinjaza isaky ny fokontany ho an'izay tena marofy ka Ar100 dia efa ahazoana sakafo ampy ho an'ny zaza (latsaky ny dimy taona izy io raha tsy diso aho: fanampiny nampidiriko).
Misy farany ary misy fetrany ny zava-drehetra. Ny fitondram-panjakana mikapoka aloha vao mieritreritra. Aoka angambany izay fa aleo apetraka ny fitsipi-dalao ahafahana manatanteraka (mametraka) fitakiana. Atao ny ady amin'ny tsy fahafaha-miteny, ny asan'ny radio sy ny tele no fototry ny fahafaha-miteny. Tsy manana fifandraisana amin'ny Amiraly na mivantana na avy olona akaiky azy. Efa natao koa izany hoe nanana fifandrasaina tamin'i Pierrot Rajaonarivelo, mbola ho avy koa ny filazana fa manana fifandraisana amin'i Ben Laden.
Ny mpanara-dia ahy hatrany am-piandohana dia efa nanahy ny mety hisian'ny fisamborana. Manana réseau ny tena any amin'ny sehatra maro any, ka hatrany amin'ny masoivoho dia efa nanamarina fa misy tokoa io fisamborana io.(Ahy mpanoratra hatrany ny anaty fononteny: Ary efa naely koa ny tsaho tamin'ny zoma fa efa nialokaloka tany amin'ny masoivoho Amerikana ny tenany, tetika entina hatrany hampahatezitra ny vahoaka kokoa izany tsaho izany).
Tsy mbola nisy gadra politika noho ny (nogadrain'ny fitondrana) amin'izao fotoana izao, maro ny manamboninahitra nogadraina ary hatramina praiminisitra aza (Tantely Andrianarivo) aza sahiny nogadraina. Fantatsika fa raha misy rantsana iray maharary dia mahatsapa izany ny tena manontolo; Antananarivo anefa no fon'i Madagasikara, ary rehefa ny fo voantohintohina dia i Madagasikara manontolo no tohina (marary). Hatraiza loatra ny fankahalana? Nahoana no natambatra i Ivato seranana sy Ivato tanàna? (ary anisan'ny nahatezitra azy koa eto rehefa tena dinihina ary izay no mahatsara ilay miresaka sahala amin'izao) Nefa ny fahalalàn'ny olona dia eto Antananarivo no andraisana (ny vovonana anankiroa mampiasa ny teny frantsay sy afrikana) sa afindra any Ivato indray ny renivohitra? Vao lany volana vitsivitsy monja aho dia nihazakazahana ny nanaovana an'i Toamasina ho renivohitra ara-toe-karena ka nilazana fa tsy maintsy atao ny hanatsarana ny tanàna.
Karazany divorce amin'ny antoko lehibe no nisafidianan'ny olona anao koa inona indray no iarahanao amin'ny mpanao politika amin'izao fotoana izao? Ny tsara homarihina, ny fampiantsoana ny lehiben'antoko na sendika dia tsy amin'ny maha-Ben'ny tanàna ahy fa amin'ny maha-filoha mpanorina ny TGV ahy. Tsy manana fotokevitra politika ka tsy manavaka finoana na fihaviana ny TGV. Ny mampiray hevitra ireo olona rehetra ireo dia ny fahatsapana fa be loatra ny fanitsakitsahana ny zo sy ny demokrasia eto amin'ny tany sy ny fitondrana. Olana be izany hamory olona izany? hapetraka ny kianjan'ny demokrasia ahafahan'ny antoko politika miresaka amin'ny vahoaka, afaka miteny daholo ny antoko rehetra fa azy kosa na mahazo olona izy na tsia... izaho dia resy lahatra fa natambatra (tamin'ny antoko mpanohitra?) ny hery hihainoan'ny fanjakana ny fitakiana satria izay be no basy ary ny hevitry ny maro mahataka-davitra.
Ny filazana ny zavatra marina sy ny zavamisy tsy midika velively ho fitarainana (efa reko koa izay fomba fiteny izay). Tsy mba miverina amin'ny fanapahan-kevitra raisiny (io) fanjakana (io), koa fandresena raha tafaverina tamin'ny Kaominina ny SAMVA sy ny gare routiere. Fandresena ny zavatra nisy hatreto. Betsaka ny fitakiana hataonay amin'ny fanjakana manomboka izao.
Tsy mba ampiharina mitovy ny lalàna fa misy ny mahazo mahahenika an'i Madagasikara (mbs izay) nefa ny lalàna tsy mamela izany. Manome fe-potoana amin'ny fitakiana? hatramin'ny 13 janoary (izany hoe iray volana katroka aorian'ny fanakatonana an'i Viva). Mazoto amin'ny fifanatonana hifampiresaka ve? ny fepetra (noraisin'ny fanjakana) tsy nisy resaka fa tonga dia jadona hoe mikatona dia mikatona fa raha hisy ny fifampiresahana dia ny hevitry ny maro no ho entiko fa tsy ny ahy samirery. Ny valiny andrasana moa dia ny fanekena ny hetaheta.
Niakatra ny tahan'ny fidiram-bolan'ny Kaominina raha ampitahaina tamin'ny herintaona: ny volan'ny fampisehoana niakatra 73%, ny parking 35%, ny tsena 30%, ny hetra 36%. Ny 80%n'ny fampanantenana dia efa tontosa avokoa. Tamin'nyvolana janoary dia tsy nisy vola tao amin'ny caisse. Amin'izao fotoana izao kosa dia manana ambim-bola 20 miliara fmg (mbola izany ve ny anarany?) ka afaka nizara prime ho an'ny mpiasa. Ny fanambiko dia ny hahavita be lavitra noho ireo Ben'ny tanàna rehetra teo aloha. Tsy afaka hosomparan'ny na iza na iza ny mandat fa efa-taona no nifanarahana. Ao anatin'izay dia ho hitantsika ny zava-bita.
Miala tsiny fa noho ny halavan'ny fotoana dia tsy andriko intsony ilay fanambarana nefa azo veroka ihany fa izay efa voavakinareo tamin'ny aterineto nandritra ny fihaonana tao amin'ny La Rotonde ihany no averiny ao. Mbola maika ny hijery baolina aho ka ny valin'ny tany aloha dia roa sy roa ny baolina tamin'ny fotoana ara-dalàna fa resin'i As Adema (4 _ 2) ihany ny Akademia Ny Antsika rehefa niditra fanalavam-potoana. Afa-bela ihany izany ny Adema!
Tssss! aiza akory izay famintinana eo e? izaho ary tsy diananeho ny hevitro loatra fa ilay resaka no tena nibahan-toerana koa.
Dray! ...dray! ...dray!... dray! aza mikorapaka ianao fa resaka mody ataoko hanihany izy ity nefa mety nandalo tamin'ity ihany koa ny lalana an! Tena karazana fanalana azy kely no ataoko izany.
Izaho izany ilay mpanao politka tsy miraharaha afa-tsy ny tenako. Izaho izany ilay mikendry ny hamotika ny hafa! ilay hafa heverinao aloha mety ho tsy izy nefa mety ho izy ihany koa. Inona no ataoko?
Iza no tsy mahalala fa resaka dokambarotra no mampalaza an'i Andry TGV amin'izao fotoana izao? Fantatsika fa izy no tompon'ny Injet sy domaPub. Io no heriny ka dia eo ihany no amelezako azy. Tena ny eo amin'ny ain-dehibeny mihitsy no tohatra fiakarako hampahalaza ahy bebe kokoa noho izy. Nomeko ny dokambarotra aloha ny Viva TV, iny fa nihinana! vita ho'aho! nefa anie dokambarotra lava dia lava ary kasaina haverimberina e! Mibontsina amin'izay ry tompon'ny tele nakatona a! zay mihitsy! tena ao amin'ny ilavako azy ingahy. Hitan-drangahy tsara fa niakatra ny lazan'ingahy! Inona indray ny dingana manaraka?
Indreny ny sariko, fenoy ireny sariko ireny ny takela-bin'ingahy manerana an'Antananarivo. Ataovy ao ny hafatro fa mirary fety sambatra ho anareo vahoaka malagasy aho, handray ahy amim-pifaliana indray ianareo fa izaho no hanavotra anareo. Misy lalàna mandrara izany ve? Handray sa tsia? rehefa mandà ingahy dia fenoiko ao anatin'ny alina iray monja ny takelaka fanaovana dokambarotra rehetra na amin'ny sitrapon'ingahy na tsia, fa raha izaho ingahy raiso ihany ny volabe e! entina hanentsenana ny fatiantoky ny vola tsy tafiditra noho ny nanakatonana ny telen'ingahy anie izy ity e. Afaka miteny ingahy avy eo fa tsy ingahy no nametraka ireny fa nisy nisandoka nametraka ireny sary rehetra eran'Antananarivo ireny. Tsy ingahy no ifoteran'ny rambony amin'izay (na mety ho betsaka tampoka ny ho kivy amin'ingahy tsy fantatra izany) fa izay lazaina fa matahotra an'ingahy ihany.
Izy koa anie ka tena manambola be tsy misy toy izany e! mieritreritra avy hatrany ny olona fa ireny indray no nisandoka hanalana baraka an'ingahy, fa izaho indray aloha amin'izay fotoana izay no halaza noho ingahy e! Entanin'ingahy amin'izay ny vahoakan'Antananarivo hiambina ny takelaby fanaovana ny dokambarotr'ingahy betsaka sady mbola mahabetsaka ireny ihany. Tena mahavita izany mihitsy ny mponina'Antananarivo tahaka ny niambenana ny teny Faravohitra ka! aza manahy mihitsy ingahy. Ary aza matahotra fa tsy maintsy ho lasa filoham-pirenena ingahy ka! Fa aleo aloha izaho hitondra ka! Mbola tsy ampy taona hitondra ingahy tsinona!
Nihora-kafaliana ny tena nandre ny tenin'ny Minisitra Bruno Andriatavison, izay misahana ny fifandraisana, ny paositra sy ny fifandraisan-davitra, milaza fa malalaka ny fitenenana eto Madagasikara ka ohatra amin'izany ny aty amin'ny aterineto izay ahitana ny karazan-kevitra sy fitenenana rehetra; fa anjaran'ny mpampahalala vaovao ny mamoaka na tsia izay voalaza any. Eo amin'ny fiheverany izany dia tsy toerana fakana loharanom-baovao loatra ny eto amin'ny aterineto fa rediredy no betsaka. Teniny nandritra ny fotoana nanontanian'ny mpanao gazety azy momba ny fanakatonana ny Viva TV io.
Hatramin'izao izany dia tsy misy atahorana ny fanehoan-kevitra aty amin'ny aterineto. Mety ho tsotra ny antony, mbola vitsy ny olona mivoivoy amin'itony toerana itony ka ny Malagasy dia ny mijery sy ny mamaky no mahazatra azy kokoa fa tsy ny manoratra loatra. Ankoatra izay Malagasy efa zatra ny manoratra sy maneho ny heviny dia olona tezitra tanteraka na tena faly matoa izy maneho hevitra izay. Midika koa izany fa eo anatrehan'ny mpitondra fanjakana dia tsy matotra tsy misy atahorana loatra koa izay voalaza amin'ny aterineto, satria ny maro amin'ny mpitabataba tsy manisy hisatra (frein) amin'izay ambarany dia olona mipetraka ivelan'i Madagasikara na tsy mbola miseho masoandro tahaka ny sariko ka hitandrina.
Amin'ny ankapobeny izany dia tsy voasokajiny ao anatin'ny fampahalalam-baovao ny bolongana sy ny dinika ary ny karajia amin'ny aterineto. Lafiny tsara ho antsika Malagasy eto an-toerana izany indrindra indrindra, nefa tsy tokony hohararaotina handikana ny lalàna sy ny fitsipika efa napetraky ny serasera ohatra.
Izay no ela fa hirediredy anatin'ny fitandremana ary aho, malalaka aho izany satria tsy misy fahalalahana tsy misy lalàna izany fa baranahiny matoa tsy misy lalàna. Efa nanoratra ny filazan'ny Minisitra ihany aho momba ny Viva TV ka tao no nahenoana fa ankoatra ny famerenana manontolo ilay lahatsary dia nanambara ny mpanao gazety fa mbola averina manontolo indray afaka fotoana fohy amin'iny alin'iny sabotsy iny ihany (sy amin'ny fotoana manaraka) ilay lahatsary. Midika izany ary mivandravandra fa tena natao hanakorontana sy nikendrena handravana ny fihaonana tontosaina anio any Iavoloha mihitsy ny raharaha fa tsy hoe tsy fahaizana mifehy ny fampahalalam-baovao.
Mety hilaza ianao hoe: dia ahoana ireny kabarin'ny filoha na mpitondra fanjakana averimberina ireny. Mazava be, tsy misy fitenenana anaty vaovao hoe averina manontolo ity amin'ny vaovao rahariva na manaraka. Fa mitokelaka tampoka aho mandre ny voalazan'ny gazety La Gazette de la Grande Ile eto ampanoratana hoe: "Hokendren'i Andry Rajoelina ihany koa (izay hanakatonana) ny mbs"... eisy e! tena miaraka adala ireto marina! Efa tamy ihany koa izany ny "mpanao didy jadon(a)" an'Antananarivo e!(mbola tsy mpitondra ny firenena akory!) izany ve no atao hoe valy fingika fingaka? Fa dia efa miomàna aloha ialahy ry jentilisa fa Tsiafahy no miandry an'ialahy rehefa izaho no mitondra an'i Madagasikara, izaho no lazain'ialahy fa mpanao didy jadona sahady eto? Sady tena alaheloko mihitsy ny tsy nahazoako ny Madagascar Tribune teo an!
Na izany na tsy izany tena vao maika mihamitombina ilay ahiahy nandritra ny fifidianana hoe ataon'ny sasany saribakoly ity reharehan'ny tanora ity na misy mpanimpy hoditr'akondro lalandava eo anatrehany. Eto no tena ahatsapana fa ny fahalalahana tsy midika velively fa manao izay tiany atao ny mpiara-miasa amin'ny tena akaiky fa misy fitspika tsara apetraka mazava ihany koa mba tsy hifamitahan'ny mpiara-dia.
Gravy tena gravy kosa izany filazana henoko androany alahady izany. Mba nivoaka hitako an-taratasy ny gazety Madagascar Tribune ny Sabotsy teo dia nalaza androany alahady fa nakatona hoe ny tele sy ny radio Viva izay an'ny Ben'ny tanànan'Antananarivo ankehitriny Andry Rajoelina. Nojereko ny tele ka tsy nisy fandaharana tokoa, nohenoiko anefa ny radio fa misy hirahira mandeha soa aman-tsara.
Gravy tena gravy fa toa tsaho ihany izany izy ity aloha raha ny fijeriko azy, nefa gravy tena gravy raha izany tokoa no tena marina. Inona loatra no antony hanakatonana azy? Amin'izao fitadiavan'ny filoha ny antoko politika rehetra hivory amin'ny 17 desambra 2008 izao ve no lazaina fa hakatona amin'ny antony tsy mazava loatra? Izany kosa ve tsy efa fihantsiana? saingy aza manantena Malagasy hitokona andro fety izany aloha fa zavamasina amin'ny Malagasy loatra izany fety izany. Ataovy izay atao fa ny fety tsy maintsy tontosa. Rehefa vita ny fety ka lany ny vola, any indray isika miresaka!
Hoy aho hoe dia efa misy kosa ny mitady hisian'ny korontana eto amin'ny firenena e! Fa toa tsapako ihany koa avy amin'ilay tsaho fa tena mety mora mipoaka be ihany ity toe-draharaha eto Madagasikara ity! Tsy mpahay momba ny fanakorontanam-pirenena loatra anefa aho na dia izany aza.
Fa natao androany alahady ihany koa ny fifaninanana mialoha ny famaranana eo amin'ny hira fiderana an'Andriamanitra karakarain'ny Mbs ao amin'ny "Raise your voice", fa dia nampiavaka ny tontolo androany ny hira Amerikana tavaratra sy ny teny anglisy, ankoatra ny teny Malagasy fa tsy hita tabilao kosa ilay tenim-pirenena fahatelo haintsika sy ankafizintsika loatra iny. Sa tsy mety hiderana na tsy misy fiderana an'Andriamanitra ny teny Frantsay?
Andeha atao hoe nahafinaritra ihany ilay fandaharana noho ny fikarakaran'ny mpifaninana rehetra ka izay diso paika kely fotsiny dia vita ny azy! raraka hatreo. Miavaka ireo antoko mpihira 4 niakatra ho any amin'ny famaranana satria antoko mpihira mpianatra ny roa amin'izy ireo dia ny Aumonerie Catholique Universitaire sy ny LJF's Choir (Lycée Jules Ferry), Antoko mpihira avy any amin'ny FJKM Ilafy ny tokana amin'ny antoko mpihiran'ny Fiangonana tafakatra ary ny Kapelaony avy any Toliary kosa ny iray izay vondrona mpihira mpiray fihaviana na mpihavana no marina kokoa.
Ny Kapelaony amiko manokana no mety mampiady hevitra satria tsy hitako izay maha-chorale an-dry zareo, ny sôlô no tena manjaka ary olona iray ihany no tena manao izany sôlô izany. Ireo manao hira lafika kosa anefa tsy dia mihira akory... noho izany, amiko, dia tarika mpihira ireo fa tsy antoko mpihira... raha hainareo ihany koa ny manavaka izany. Noho ny fampiakarana mba hisian'ny avy any amin'ny faritra fotsiny, araka ny fijeriko azy, amin'ny famaranana dia lasa sorona tsy tafakatra ny antoko mpihira iray izay tena mba nahafinaritra tokoa ny nataony nefa dia raraka ry zareo: ny Tomima sy Orima (Fahazavana sy fahatanterahana). Nefa anie efa tsy misy tokony idiran'ny fifandanjam-paritra intsony amin'itony e! nef amoa izay no sitraky ny mpitsara dia akory atao nefa tsy maintsy milaza ny hevitro ny tena.
Tranga iray anisan'ny manova fijery ilay lalao nahoana no hamaham-bolongana ho an'i Afrika iny. Solontenan'ny eto an-tanindrazana ny tena ka manana andraikitra amin'ny fampahafantarana ny zavamisy eto an-toerana. Lavitry ny lalamben'ny serasera ka manjary zavadehibe loatra ho an'ny mieli-patrana manerana izao tontolo izao izay lazain'ny tena. Tsy mahagaga loatra raha nisy ny niangavy mba tsy ho matroka loatra amin'ny filazana ny zavamisy eto an-tanindrazana. Rariny kosa ny azy amin'iny lafiny iray iny.
Fiainana andavanandro ary ny holazaina satria efa tafiditra amin'ny fiainana mahazatra ny olona ny fifampiantsoana amin'ny alalan'ny sofindavitra. Tamin'ny voalohany dia gaga aho fa raha orange miantso orange aho dia Ar8 mahery ny vidin'ny segondra iray; Manakaiky ny Ar500 ny miantso iray minitra izany, kivy ny tena mahita izany. Variana ihany anefa etsy andaniny satria ny antso telma ilay hofain'ny olona ireny dia Ar300 ny antso iray minitra na inona mpandraharaha iantsoanao na inona (nindrana ny fomba fitenin'ny orange azy amin'ny teny malagasy aho eto). Matoa anefa mahavita izany ireny mpampanofa antso ireny dia tsy maty antoka velively izy, maty antoka Ar200 isa-minitra sahady aho izany nefa mpandraharaha mitovy ihany no iantsoako.
Niainga ary ny telma fa raha mampiditra fahana indroa ao anatin'ny andavanandron'ny herinandro ianao dia mahazo fahana maimai-poana Ar2000 iantsoanao mandritra ny faran'ny herinandro. Mifanindran-dalana amin'izany kosa ny Zain dia nanome ny tolotra antsoina hoe voky, izay antso tsy voafetra ataonao mandritra ny andro isoratanao anarana (iantsoana 636 ka miala avy hatrany ny Ar3000 ho sandan'ny antso) manomboka amin'ny 6 maraina ka hatramin'ny 6 hariva. Notohizan'ity mpandraharaha ity tamin'ny tolotra antsoina hoe Club zain ny tantara ka tahaka ny teo ihany fa miala Ar1000 isan'alina isaky ny misoratra anarana satria manomboka amin'ny 9 ora alina ka hatramin'ny 6 ora maraina kosa ity tolotra ity. Ireo izany no nikarakaran'ny zain fatratra ilay indray Sabotsy efa nosoratako iry ka nahahipoka tanteraka ny tambanjotra tamin'io fotoana io. Na dia somary mihena eo anatrehan'ny mpanjifa aza manko ny hery sy ny kalitaon'ny tambajotra (noho ny fitomboan'hamaroan'ny mpanjifa va?) dia tsy mampaninona ny mpanjifa loatra rehefa mahazo mora izy.
Eto dia ny mpampanofa antso indray no tena mahavoa satria lasa mifaninana mampidina ny saran'ny iray minitra raha miantso Zain ilay olona ry zareo. Niainga indray tamin'ny Ar150 izany ho an'ny sasany raha Ar100 isa-minitra kosa ho an'ny hafa ny andro voalohany. Nony tonga ny andro faharoa dia nisy ny nahasahy nampidina hatramin'ny Ar95 ny sasany ka raha mitohy izao dia tsy ho ela akory dia hihena hatramin'ny Ar50 ny isa-minitra satria voaefa ao anatin'ny ora iray ny mason-karenan'ny antso noho ilay sara Ar3000 voatazona mandritra ny 12 ora nolazaiko teo, Ar50 X 60 mn = Ar3000 sa izaho no diso fikajy? Eto ihany koa dia miaiky aho satria raha mividy fahana moov aho hoan'ny aterineto dia Ar20 000 maharitra 8 ora na 480 mn no fanaoko, ka raha kajiana io dia 41.666Ar ny sandan'ny 1mn amin'izany; izany hoe efa resin'ny saran'ny antso finday ny saran'ny aterineto fa raha miantso ora iray aho no atao hoe maty antoka indrindra mandritra ny andro; nefa raha ora folo no iantsoako foana dia lasa Ar5 ny iray minitra, fa raha alaiko daholo ny 12 ora dia Ar4.166 izany. Ny aterineto any amin'ny Cybercafe anefa dia Ar20 na Ar15 ny saran'ny iray minitran'ny serasera ary tsy mahazo latsaky ny Ar300 no aloanao. mahavariana! Eto aloha dia tsara atao iantsoana fotsiny ny findainao fa tsy tsara iantsoana loatra mieritreritra fatiantoka sahady raha tsy maintsy foana e!
Noho ny fifaninanana dia mba manao izay hitazonana ny mpanjifany ihany koa ny orange ka mody niainga amin'ny filazana heveriko ho diso avy hatrany fa olona iray amin'ny telo, hoy izy no tsy orange, ka tsy tokony adinoina ireo olona ireo fa antsoy. Ny azy? Raha miantso amin'ny orange roa minitra ianao dia mahazo antso maimai-poana iray minitra ny ampitso ho an'ny mpandraharaha hafa, izany hoe raha ny fahazoako azy raha miantso ora iray orange ianao dia mahazo atsasak'adiny maimai-poana iantsoana mpandraharaha hafa eto an-tanindrazana ny ampitson'iny antso iny. Tsara aloha rehefa samy miezaka fa mba hahazo tombony aloha ny mpiantso mandra-pahatongan'ny faran'ny taona...
Fa lasa ihany ny saina manoloana izany rehetra izany, inona no mahatonga ireo mpandraharaha amin'ny sofindavitra mikarakra fatratra ny mpanjifa tahaka izao? hisintonana mpanjifa hafa vaovao ve? sa dia izaho no diso fatra-piahiahy loatra amin'izay any ambadika any fa tokony hanana ilay fihevitra hoe hano aloha ny hena fa ho hita eo ihany izay any ambadik'izany na ho dumping na ho zavatra hafa? Nahare siosio, tsy voamarina sady tsy misy hanamarinako azy manko aho fa mety hisy mpandraharaha hafa vaovao hiditra amin'ity sehatra ity amin'io taona ho avy io ka avy any Dubai koa ilay mpandraharaha ary FINE (toa manakaiky ny Zain?) ny anarany. Fifaninanana masina aloha ny amin'iny fa mbola miandry izay avalin'ny mpandraharahan'ny solika eto an-tanindrazana koa ny mpanara-baovao amin'izay avaliny ny famelabelaran-kevitry ny OMH milaza fa mbola midangana loatra ny tombom-barotra azon-dry zareo amin'izao fotoana izao.
Efa revo dia revo amin'ny fety ho avy amin'ity faran'ny taona ity ny tontolom-bolongana Malagasy ka tsy mahatsikaritra zavatra tsy mahazatra intsony. Marina tokoa aloha fa tsy azo helingelenina amin'ny fetiny mihitsy ny Malagasy fa zavatra masina tanteraka io aminy. Na izany aza tsy maintsy manoratra ihany ny tena eo anoloan'ny zavamisy.
Andro vitsivitsy izay dia tsy nivoaka teny an-talantalana amidy intsony ny gazety an-taratasy Madagascar Tribune raha mbola mivoaka kosa ny lahatsorany an-tserasera. Noho izay antony izay no mahatonga ny any ivelany tsy hahatsikaritra izay toe-javatra izay. Mifanontany ihany noho izany ny zatra mividy azy hoe lasa aiza ny nalehany. Dia mandeha ny resaka fa amidy na mitady mpividy ity gazety ity amin'izao fotoana izao, tsahoihany aloha izay fa ny ampitso no hanamabara amintsika izay tena marina.
Raha nisy ny gazety malagasy iray nanintona ahy tany alohaloha tany dia ity gazety ity. Nahay namakafaka tsara ireo manao gazety tao aminy. Singa iray tena nitiavako azy ny tsy nisian'ny horoscope tamin'ny takelany. Heveriko fa nanana ny fahalalahany ireo mpanao gazety tao, na nahay nifantina olona ny tompony, hany ka tsy mahagaga raha tafavoaka sy miavaka ireo mpanao gazety tao aminy ka lasa nikopak'elatra hanangana na hiasa amina gazety hafa.
Ny kilemany kosa indray dia ny tsy fahazoany dokambarotra mihitsy. Mety ho ny politikany tsy hanambaka ny mpividy ao aminy ho be takelaka nefa tsy misy vakiana no anton'izany nefa toa nandiso azy izany karazana fepetra tao aminy izany. Mety ho kilemany ilay tsy fametrahana ny fanandroana nolazaiko teo fa toa mila laingalainga ihany ny olona amin'ny ankapobeny. Sandan'ny fitiavan-kametraka ny marina tsy misy fitaka araka izay tratra angamba izao tsy fivoahan'ny gazety an-taratasy izao.
Enga anie handalo fotsiny izao fahasahiranany izao ka hiroborobo indray izy rehefa avy eo.
Eto ampanombohana dia aleo miaiky fa tsy mpamaky ny mailako isan'andro mihitsy aho. Misy mailaka izay efa folo andro izay no niandrasana valiny ahy fa izao vao hitako, efa anjatony manko no tonga ao, lany anefa ny fahana raha any an-trano no hijery azy fa rehefa misy fahafahana mijery mailaka ihany ato am-piasana vao manararaotra ny mamaky aho. Koa aza tsiny indrindra ho anareo rehetra raha maika hahazo valiny ianareo no tsy voavaliko izany. Lasa eto aho no manao mea culpa. Dia inona izany no tena andaniako ny fahana any an-trano? Ianareo izay tsy mbola mahalala dia mandika ny lahatsoratra teny anglisy ao amin'ny Global Voices Online avadika ho amin'ny teny malagasy aho ka io no tena nakana ny fahana. Manararaotra ary aho eto milaza aminareo izay manana fahafahana kely sy fahalalana teny anglisy mba hifanampy amin'izany. Tsy voatery hoe maimai-poana moa izy io fa mba misy sitrany ahay izay ihany na dia hoe tsy ara-potoana aza ny fahatongavan'izy io teo alohaloha teo. Raha misy ny mazoto dia tsy maninona na manoratra aty aza ianareo (na dia tsy mpamaky loatra ny mailako aza aho) fa izaho no hampita azy any amin'ny tonia. Marihina fa izaho dia tsy havanana loatra amin'ny teny anglisy fa miezaka kosa ny hampahazava ny lahatsoratra amin'ny teny malagasy ihany. Manentana anareo, indrindra izay manana fahafaha-miserasera, hifanampy amin'io vohikala ahafahana mampiely vaovao amin'ny teny malagasy io.
Manaraka izany, faran'ny taona tokoa izao ka ho avy ny fifampiarahabana sy ny fifanolorana fanomezana. Dia mahatsiaro tampoka izay fahasahiranana nanjo ahy aho sy ireo izay efa nitaraina. Raha vola moa no alefanao aty Madagasikara ataoko fa tsy hitako loatra ny olana hatramin'izao aloha. Fa eo amin'ny entana dia tena tantara hafa, no tena reko. Eo akaiky eo manko ny mpiasan'ny fadintseranana, ka tonga dia misy vola aloa aloha arakaraky ny lanjan'ny entana eo ampandraisana azy... ny fanomezana io... rehefa avy eo azo ny entana dia iangaviany ianao hanokatra ilay entana azonao. Raha toa somary misy sanda izay dia lasa mitombo indray ny vola aloan'ilay mpandray entana. Nisy ny nikaikaika fa lasa lafo noho ny vidin'iny entana iny eto an-toerana aza ny vola aloanao, nefa dia olon-kafa no nividy azy ho anao tany ivelany tany hataony fanomezana ho anao. Dia mahatonga ilay fitenenana hoe aleo tsy andefasana entana aty Dago ity fa tahaka ny hanome fahasahiranana sy fandaniam-bola tsy ampoizina indray aza. Na izany na tsy izany dia mbola tsy fantatro izay fiovana aty aoriana aloha fa ... noho ny fanatonan'ny fetin'ny faran'ny taona no nandrisika ahy hanoratra ity aloha.
Marihina fa raha mazoto handika ny lahatsoratra ao amin'ny rohy nolazaiko ianareo dia tsara kokoa manoratra amin'i Lova Rakotomalala. Karohy amin'ny milina fikarohana raha tsy mahadiso aza fady.
Mivolon'andro fetin'ny faran'ny taona sahady ny tontolom-bolongana malagasy amin'izao fanombohan'ny volana farany amin'ny taona izao. Toa dradraina mandrakariva fa sahirana sy mijaly ity malagasy ity nefa raha ny tontolo no jerena tsy dia hita soritra loatra izany. Toa ny saina fotsiny no mibaiko hoe mijaly aho, sahirana aho, tsy rariny izao sy izao fa ny atao sy ny omanina kosa toa mifangarika amin'izany. Nefa etsy ankilan'izay koa ilay fisainan'ny besinimaro tsy nambara loatra fa na inona fahasahiranana na inona fijaliana, tsy maintsy omanina ny fety, tsy maintsy atao izay hahafinaritra ny tena. Matoa mahavita fety, matoa manao izay mahafa-po na dia mety ho ezaka be aza vao vita izany dia efa ao anatin'ny sokajin'ny manan-katao ianao izay. Fa moa tena mitombina ve izay fisainana izay?
Eo amin'ny andavanandron-dRamalagasy eto Antananarivo, feno mpivarotra ny amoron-dalana maro eto afovoan'ny tanàna. Soa ihany fa noho ny ezaka nataon'ny Kaominina dia efa mba tsy hita loatra aloha ny mpivarotra anaty lalana nanjaka tetsy Behoririka volana vitsivitsy lasa izay. Efa ezaka lehibe izay satria mba nisy ny fifehezana ny gaboraraka manjaka amin'ny olona. Ny olana aminy kosa dia kely loatra ny faritra natokana hoan'ny mpandeha an-tongotra nefa mbola lasan'ny mpivarotra ihany izany lalana efa kely izany. Vokany, ny fiara sy ny mpandeha an-tongotra no mandeha amin'ny arabe. Oadray, misy ezaka vitan'ny Kaominina ihany koa ka, efa voafehy tsy hivarotra amin'ny lalan'ny mpandeha an-tongotra efa voafefy koa ireo mpivarotra amoron-dalana ireo. Tena henjana ny fifehezana ireto olona ireto, indrindra fa ny mba ahafahany manao izay tiany atao no tena nifidianany anao, ka nankahalany ilay resy nofidianay satria tsy nanana antra ny mpivarotra amoron-dalana mihitsy ny ekipa teo aloha. Fa raha sanatria moa...?
Fa mba manao ahoana tokoa moa ny entana amidin'ireny mpivarotra amoron-dalana ireny amin'ny ankapobeny? Izany aho no tena manontany basy amin'ny anglisy! Fa iza indray no tsy mahalala fa entana vita shinoa no amidiny? Entana shinoa izay tsara endrika sy mora vidy ka manintona ery! ny endriny fotsiny anefa no tsara fa ny ankoatra izay mampanompa, ho ahy izay mitady ny hamafiny ohatra! Fa tsy mitovy hevitra amiko velively ny maro an'isa, ny azy ny mora vidy na dia mety ho simba rahariva ihany aza no tena ankafiziny... impiry lazaina fa tsy mety fay! hay tokoa moa vetivety ihany no ilany iny zavatra novidiany iny fa tsy natao hotehirizina iny. Fa raha sanatria moa...? Ka iny no mba takatry ny volany ka!
Endrika hita maso ihany ny fitobahan'ny entana shinoa fa tsy mampivandravandra kosa ny fahasimban'ny tsenan'ny asa tanana sy ny vokatra malagasy. Ny fampiakarana ny harin-karena shinoa na kelimaso no toa tena imasoan'ny mpanjifa na tsy tsapany aza izany, fa tsy tsapany akory fa mamotika tsikelikely hatrany ny fidiram-bolany anie izy raha mbola mividy ireny entana vahiny ireny. Amin'izao fotoana izao, tsy misy mampiavaka ny volon'andro fety intsony ny tsena isan'andro hita eny an-dalana, ankoatra ny fahazoan'ny mpivarotra alalana hanao gaboraraka hahazo hivarotra eny afovoan'ny arabe, ka hamono ny lalana mihitsy... indrindra moa fa iny manamoronany kianjan'ny Mahamasina iny, rehefa avy izay fotoana izay. Manonofy aho raha toa ka tsy hanaiky ny hisian'ny tsena faran'ny taona intsony ny Kaominina amin'ity indray mitoraka ity, fa nofy tsara izany amiko an!
Fa ny tena mahavariana dia ny hafetsen'ireto shinoa ireto amin'ny resaka varotra. Hitany fa ny lamba sy ny entana tonta avy any Eoropa no tena maharoboka ny mpanjifa dia fanahy iniany haka endrika ireny lamba tonta ireny, ary miaraka amin'ny fofona mahatonta mampiavaka azy izay ny entana atobany. Natao ihany ny tsy hiteny fa efa tsenan'ny shinoa tanteraka ny eto Antananarivo. Ary Jereo ireto trano vaovao sy goavana eto Behoririka sy ny manodidina ireto: Efa tena Shinatanàna mandroso sy maoderina mihitsy anie eto e! Ho gaga ianao izay tsy nandalo teto tao anatin'ny volana telo na efatra... fa efa mananika an'Ambodifilao indray ry zareo amin'izao fotoana izao. Ary mihavitsy ny trano ana-Malagasy amin'iny faritra iny an! Tsy ho zanataniny intsony isika avy eo fa tena taniny mihitsy ka ry zareo indray no hifandimby ho filohan'ity firenena ity, ry zareo no tena antsoina hoe malagasy. Ho teny ofisialy fahaefatra ny teny Shinoa. Aza hitako fa aleo sanatriavina...
Raha tsy mahazo ny resaka ataoko ianao, dia faly aho milaza aminao fa na izaho aza tsy mahazo ny resaka ataoko amin'izao fotoana izao. Fa efa manakaiky tokoa ny fetin'ny faran'ny taona e! Dia indro Ramalagasy fa hitady ny hazo tsy misy eto Madagasikara handravahana ny tranony. Dia ny hazo kesika mifanakaiky aminy no indramina horavahana. Efa impiry aho no niteny sy nanoratra fa ireny no mba zavamaniry velona amin'ny tany mangatsiaka ka mamelombelona ny endriky ny fety any aminy fa e-he! Tsy fety amin-dRamalagasy raha tsy misy ireny. Tsinontsinoavina ny toetr'andro sy ny voary natolotra azy. Voankazo anie izany omena antsika isaky ny faran'ny taona izany e! Maninona raha ireny no andravahana ny trano fa mba manana ny hanitra mampanentohento azy koa anie ireny e! Fa matoa mbola misisika hitady ny tsy misy eto Madagasikara isika, sady efa voarara rahateo ny manapatapaka hazo kesika amidy ho an'ny fety, dia mankalaza ny fety amin'ny mahafety Eoropeana azy sy fety Amerikana Tavaratra (mangatsiaka sy mamanala) azy no tena ankafizintsika fa tsy amin'ny mahafety kristiana azy velively.
Dia ahoana izany ireny hazo noely goavana atao ampiangonana ireny? Sao dia efa lasa sekta ary i jentilisa ity na sanatria nivadika ho tsy mpino? Izaho aloha dia tena mba gaga ny hampidirana ireny am-piangonana e! Inona no ifandraisan'iny hazo iny amin'ilay fety nahaterahan'ny Mpamonjy ho an'ny kristiana? Sa hazo fanomanana ny hanantonana azy sahady iny? hihomehy aho raha izay no valiny! Fa misy anganom-bazaha izay nolazaina tamiko fa isaky ny sasakalin'ny 24 desambra izay dia misy fety jentilisa fanaon'ny Eoropeana tsy nety resy lahatry ny filazantsara mandrak'ankehitriny ivavahan-dry zareo mba hampiverina ny masoandro mitady tsy hiverina hanazava ny tany intsony. Dia lazaina fa na mangatsiaka aza ny andro dia mananika iny tendrombohitra mideza iny ry zareo dia manao ny fivavahany. Misy ny milaza fa eo anoloan'ny sapins, izay sisa maniry sy maintso ry zareo no mivavaka sy midera. Tsy mahagaga raha misy ny hira malazan'ny Noely tsy ahitana akory ny anaran'ny Mpamonjy. Fa ny filazalazana hafa moa no niteny fa tany amin'ny taonjato faha XVII tany ho any tany Alsace vao nampidirina an-trano ny fandravahana ny hazo noely an-trano. Mbola baraingo amiko ihany na dia izany aza ny nampidirana io hazo io tao am-piangonana izay lazaina fa tranon'Andriamanitra.
Fa mbola misy zavatra mahavariana ahy ihany koa amin'io rohy ahitana ny tononkiran'ny Mon beau Sapin io. Toa miaraka tsy misy adihevitra ny hazo noely sy ingahy noely kely (petit papa noel sa dadabe noely e?) na i masindahy Claus. Natao hampanonofinofy ny ankizy moa ny fisian'izany ingahy noely kely izany fa rehefa lehibe dia atao tonga saina amin'ny tsy fisiany. Dia gaga amin'ny fianakaviana milaza ny tenany ho kristiana aho raha mampino an'ingahy noely kely ny zanany koa ry zareo? fa raha manao izany izy dia aza gaga intsony rehefa lehibe ny ankizy fa holazainy ho noforonina koa ny tantaran'izany Jesoa oadray Jesosy izany. Ka efa nandainganao izy tsinona koa! fa aza adinoina ilay hoe toa tsy misaraka eo imason'ny tandrefana (araka ny fijeriko ilay rohy) ingahy noely kely sy ny hazo noely izay tsy misy ifandraisany amin'ny nahaterahan'ny Mpamonjy an! Fa mirary mandrakariva ny hahatontosanareo ny fetyaraka izay mahadiavolana ny sainareo hatrany aho na dia izany aza.
Teo amin'ny tontolon'ny Ntaolo dia tangoron-kitana roa ihany no fantatro fa nomeny anarana Ikotokelimiadilaona sy Telonohorefy. Mazava loatra fa mety ho diso amin'izay fomba fijeriko izay aho. Ikotokelimiadilaona io dia tsy fantatro hoe firafitra manao ahoana no amantarana azy fa Telonohorefy kosa dia haiko tsara amin'ny filaharany telo mitandahatra ary kintana iray fahaefatra kosa no somary mifampijadona amin'ny telo voalohany eo atsimo maka ilany andrefana eo ka izay lafy tsy misy ity kintana fahaefatra ity izany no manondro ny avaratra amin'ny alina. Tsy nanary ahy mihitsy izay zavatra fantatro izay fony izaho nilasy ka mamantatra ny avaratra amin'ny alina. Ny alin'ny alatsinainy 1 novambra teo ary teto Antananarivo dia nahita zavatra hafakely teny amin'ny lanitra aho. Tsy dia fahita loatra satria nilahatra toy ny kintana telonohorefy ny kintana roa (planeta tarihin'ny masoandro ireo mazava loatra satria mazava be koa) ary eo afovoan'izy roa ny volana. Tena milahatra tsara mihitsy izy ireo. Nirava tamin'ny valo ora alina aho no nilazan'ny mpiara-mody amiko ny hitany ary dia sondriana koa ny anao lahy. Impiry hahita izao moa? Mazava loatra fa fanararaotra ny mba maka sary azy saingy tsy arifomba ny fakantsary ary tsy kalaza loatra koa ny mpaka sary. Izay takany no atolony ka zarainy aminareo. Tokony ho intelo mihoatra noho izao no ijeren'ny maso azy tamin'ny habeny teny an-danitra. Mampahatsiahy sahady ny fanatonan'ny Noely. Tsy dia hoe milaza inona akory io satria mbamifanandrify tahaka izay ny fihazakazahan'ny natiora eny an-danitra fa mahafinaritra ny mitazana azy e! indroa nipika sary aho fa nahavariana ilay voalohany (nisy flash) no nety kokoa fa ilay faharoa tsy nisy flash kosa nanalavalava ny boribory. Tsy hita nanjavonana ilay telonohorefy hafa kely (na ny volana na ireo kintana tsy hita izay nalehany) raha mbola saiky haka sary aho tamin'ny sivy ora sy sasany alina io alatsinainy io. Nandalo ihany saingy moa tsy ny fotoana fohy nefa tsara toa ireny no tena mahamamy ny fiainana raha tsy variana miondrika amin'ny tany ao? sa mety hahita vola latsaka amin'nyalina ao ianao? Soa ihany fa tia mitondra ny fakantsariko aho mba manao izay vitany izy e!
Ataoko fa anarana tsy vahiny amintsika intsony ny hoe Jesosy ilazan'ny kristiana eto Madagasikara ny Tompony sy Mpamonjy ny tenany. Maro ny mifikitra amin'izany anarana jentilisa hoe Jesosy izany na dia misy aza ny fitadiavam-pifanarahana eo amin'ny fiangonana eo anivon'ny FFKM hampiasa ny anarana iray ifanarahana hoe "Jesoa" izay tsy manahirana ahy koa ny manonona azy. Ny fikambanam-pivavahana kristiana sy ny fiangonana vaovao dia saiky mitana avokoa ilay anarana hoe "Jesosy". Ny Fiangonana Loterana Malagasy kosa ny eo anivon'ny FFKM no mifikitra tanteraka amin'izany anarana izany ihany koa, na dia eny anivon'ny fivavahana iraisan'ny FFKM aza, ny telo hafa kosa dia mampiasa tsara ilay anarana hoe "Jesoa".
Raha tonga teto anivon'Imerina ny misionera avy amin'ny LMS tamin'ny fotoana nanjakan-dRadama Rainy dia nampiasa io anarana hoe Jesosy (vakio hoe Jesaosy noho ny olona avo dia avo feo rehefa nitory teny tamin'izany fotoana) io satria izay no nifanakaiky tamin'ny fanonona anglisy hoe Jesus (vakio hoe Jizasy) nahazatra azy. Ny Jesus kosa avy amin'ny teny grika hoe Iesous. Mahafantatra tsara isika, jereo izay anarana Grika manodidina antsika fa saiky manana izay anarana miafara "s" izay avokoa izy rehetra. Ny Grika nametraka ny anarany teto Antananarivo aloha dia i Vassacos nanana toeram-pivarotana teo Antanimena naharaikitra ny anarany eo amin'ny toby fiantsonan'ny fiara mankany Ivato io. Eo amin'ny Jiosy anefa rehefa tsy Jiosy dia Jentilisa izay, koa mazava loatra fa anarana jentilisa izany ilay anarana hoe Jesosy. Koa mahavariana ihany raha misy ny mpivavaka no manaratsy na mihevitra ho zava-dratsy ny teny hoe jentilisa nefa ny anaran'ny Tompony aza nofikirina avy amin'ny anarana jentilisa.
Ny anarana nakan'ny Grika (jentilisa) ilay anarana hoe Iesous kosa dia avy amin'ny anarana jiosy manao hoe Yeshua, tsy moana ny anononana ny "a" farany. Mazava loatra fa nokarohina fatratra ny hitady anarana atao marimaritra iraisana teo amin'ireo mpitari-pivavahana kristiana Malagasy. Ny katolika nandefitra ny anarana hoe Zezo na Zezò(niavian'ny anaram-pikambanana hoe Zezoita) avy amin'ny teny latina hoe Gesu Iesu (misaotra nanitsy ô!). Ny hafa kosa nampirisihana hanala ny "S" farany amin'ny anarana ka nisy ny nanaiky satria mifanakaiky kokoa amin'ny anaran'ny Tompo aza izany satria ny Tompo ho an'ny kristiana dia Jiosy fa tsy jentilisa tsy akory. Noho izany, tsy hitako loatra ny nametrahana ho fehinkevitry ny KMSL (komity Maharitry ny Sinaoda Lehibe) ao amin'ny FLM tamin'ny 12 - 19 novambra 2008 tany Tsaramandroso Mahajangà I lasa teo fa tsy maintsy ny anarana hoe "Jesosy" no ampiasaina ao ampiangonana. Tsy nahala devoly ve ny nanononana ny hoe "Jesoa" tamin'ny asan'ny Mpiandry? Miangavy izay mahalala ny antony aho hamaly eto raha azo atao. Misaotra indrindra!
Mbola resaka hafa ihany koa ny amin'ny Hira ao am-piangonana fa aleo amin'ny fotoana hafa indray izany.
Ataoko fa tsy mbola nisy resaka mafana momba ny toe-karena tahaka ny amin'izao fotoana izao eto Madagasikara. Miezaka fatratra ny maneho ny heviny ny mpitantana orinasa André Ramaroson ary hita sy re mandrakariva tao ho ao.
Hiainga amin'ny orinasan'ny filoha ankehitriny indray aloha ny resaka androany, nalaza tamin'ny fe-potoana voalohany nitondran-dRavalomanana fa tsy navela hivoaka ny faritry Vakinankaratra ny ronono. Nitady lalana manko ireo tantsaha ireo fa mora loatra no sady mamaly ny volan'ny tantsaha ny tiko. Ny vidin-rononony anefa no takiany fa tsy inona loatra. Vao hitany fa mitady hivarotra ivelan'ny faritra ny tantsaha dia ny Lehiben'ny faritra mihitsy no manome baiko hisakana azy ireo. Manjary tsy mihodina manko ny orinasa raha mitsoaka avokoa ny akora ilainy.
Ankehitriny indray, niampy ny raharaha, any amin'ny menaka ankehitriny no misy ny olana. Olana manao ahoana moa? Hitan'ny mpitantana ny orinasa tiko indray angamba fa tsy dia mandeha ny varotra menaka any amin'iny faritry Vakinankaratra iny ihany raha oharina amin'ny faritra hafa dia miandry kendry tohina ireo mpandraharaha madinika misahana ny raharahana menaka indray ny mpitondra sasany any amin'iny faritra iny ihany. Nitaraina tany amin'ny Conecs,izay mihetsiketsika fatratra amin'izao fotoana, ny mpandraharaha momba ity menaka ity fa anaovana ramatahora izay rehetra mitondra akora ahodina ho menaka any amin-dry zareo, tsingolohana ihany koa ny zavatra rehetra ataony amin'izao fotoana izao. Izany hoe atao izay fomba hanakatonana ny orinasa mba hanjaka tokana ny tiko oil products. Raha misy manko ny tranga tahaka izany dia izay mahazo tombotsoa amin'ny fisian'ny tranga no jerena dia mazava ny mety ho fisian'ny baiko mahatonga izany toe-draharaha izany. loza tokoa anie rehetra tratran'ny ampihimamba te-hihinambe e!
Miresaka menaka ihany isika dia lasa any amin'ny menaka voanio ny saina. Hay tokoa moa toa samy mamboly voanio haodina ho menaka na ny tiko na ny savonnerie tropicale, ary mieritreritra ny hiditra amin'ity taranja iray ity ny orinasa efa fantatsika amin'izao fotoana dia ny Daewoo Logistics izany. Ny fantatry ny rehetra aloha dia mpanao savony ny savonnerie tropicale fa ny adinon'ny rehetra kosa dia mpamoly voanio ahodina ho menaka koa izy. Fa lasa ny saiko hoe sao dia izay no tena nikofohan'ny savonnerie tropicale manokana tamin'iny herinandro iny fa nahare siosio izy ny amin'ny hisian'ny mpifaninana vahiny aminy eto Madagasikara ka mety ho difotra izy raha tonga izany orinasa vahiny izany, na hampihena ny sandan'ny menaka voanio fanondrany izany raha be loatra ny vokatra izany hoe raha be loatra ny tolotra miohatra amin'ny tinady dia mody any amin'ny savony no resaka. Izaho izay mieritreritra hery vahiny ho mamingana nefa hay moa misy tombotsoa malagasy voantohintohina. Ny olana ho ahy etsy ankilan'izay dia ny tsiahy an-tsaina fa toa manana tanim-boanio koa ny tiko saingy misalasala ihany aho, heveriko fa misy antony manko matoa misy tiko oil products amin'iny faritra atsinanana iny.
Tsikaritra iray tamin'ny fanambaran'ny vondron'ny fiaraha-monim-pirenena kosa no hamaranako ny androany. Resaka momba ny harena an-kibon'ny tany, anaovana tolo-bidy iraisam-pirenena manko ny tahirim-by any amin'ny faritry Soalala, ka raha ny fijerin-dry zareo (Conecs, Sefafi, Fedmines, CDE, Kmf/Cnoe) azy dia azo tombanana ho mitovy amin'ny fampiasam-bola any Ambatovy sy Faradofay ny fampiasam-bola hitrandrahana an'i Soalala. Heverin-dry zareo fa noho ny krizy mihatra dia tsy fotoanan'ny fanaovana tolobidy mihitsy izao fa tokony ahemotra ny fanokafana ny tolo-bidy (izay tokony ho vita ny 18 novambra 2008 lasa teo raha araka ny fanambarana) satria matahotra hampiasa vola ny olona amin'izao fotoana izao, noho izany ahiana hivadika ho varoboba ilay tolobidy.
Manaraka izany ihany koa dia angatahin'izy ireo mba haka tahaka an'i Ginea, RDC ary Niger i Madagasikara ny hamerenana ny fandinihana ny fifanarahana amin'ireo orinasa iraisam-pirenena (Eto dia ny Sheritt sy ny QMM) satria varodraikiraiky no nifanaovana tamin'izy ireo ka matiantoka tanteraka isika. Dia hoy ny eritreritro hoe nahay nihetsika ny mpandraharaha ka toa hita hoe aiza ny fahalemen'ny filoha ary dia izay no mahatonga azy manome baiko ny Praiminisitra amin'ny hametrahana ny lasitra sy ny lalàna momba ny antoko politika (izay tsy hitako intsony ny heriny amin'izao fotoana izao) ho fanodinan-dresaka sy olana aloha!
Ho fanombohana aloha dia mitohy toy ny tsy manam-pitsaharana fa mirotsaka isan'andro ny orana eto Antananarivo. Tsy misaraka amin'ny elo sy ny akanjo aro orana izany izay manana izany, fa ny matanjaka sy izay tsy mahatakatra kosa mionona amin'ny akanjo fitondrany mandrakariva.
Manaraka izany, nametraka ekipa vaovao fanta-daza indray Atoa Andry Rajoelina Ben'ny tanànan'Antananarivo. Niditra ho ekipany koa manko Atoa Ny Hasina Andriamanjato sy Rtoa Elia Ravelomanantsoa. Nahay nisafidy kosa ny lehilahy tamin'ity indray mitoraka ity satria olona mahalala tsara ny atao hoe fitantanana ireo olona nosafidiany ireo. Azoko lazaina fa tokony ho tsara aro amin'ny asa ataony i Andry TGV nisafidy ireo olona ireo.
Dieny mbola tadidy, ataoko fa manana fifandraisana amin'ny mpitantana ny madarail ity ekipan'i Andry TGV ity satria vao lany kelikely izy dia nampitsangatsangana ny ankizy tamin'ny masinina izay tsy mbola nitaingina izany hatrizay niainany. Ankehitriny, re siosio ny amin'ny hanitarana iny lalana manamorona ny fefin'i madarail eny Tsaralalàna iny (petite vitesse). Ravana ny fefy ary ahemotra mihitsy mba hahazaka fiara efatra miara-milahatra. Heveriko fa anisan'ny hevitra tsara dia tsara izany raha tontosa satria tena mampijaly ny mpandeha mihitsy iny lalana iny. Ny tena olana anie dia ny fiara mijanona anaty arabe ka tokana sisa no ahafaha-mizotra e! Fa na izany aza efa tena misy tsirin-kevitra mahafinaritra aloha izay.
Ny lesoka amin'izao fotoana izao aloha dia ny fako izay miely loatra indray fa toa hoe tsy misy mpaka hoe. Ny lesoka faharoa kosa hitako tamin'ny vohikalan'ny tanàna ny fihofahofan'ny saina USA nefa tsy nahitako ny saina Malagasy etsy ankilany. Tena hentitra aho amin'io lafiny io ka nahatonga ahy hanoratra hoe hanonofy inona tamin'ny alina nahalanian'i Obama iny.
Hiditra amin'ity resaka Daewoo ity amin'izay aho, raha nahavaky azy voalohany aho dia tsy nino. Nilazana aho fa gazety matotra anie izany Financial Times izany. Eny, hoy aho, fa ny tao an-tsaiko dia ny nanjò ny Serba ka nahatonga io Kôsôvô io hahaleo tena. Ny Mpanao gazety tandrefana no tena nampiely azy voalohany ary nitongilana avy hatrany tamin'ny Albaney: mody niainga tamin'ny hoe Kôsôvara miteny Albaney aloha ary etsy ankilan'izany ny Serba lazaina hoe Serban'ny Kôsôvô. Mametraka avy hatrany izay filaza izay fa ny Serba dia vahiny -nanjanaka- fa ny tena Kôsôvara dia ireo miteny albaney. Aty aoriana dia nekena ihany, rehefa tsy taitra intsony ny mpanara-baovao, fa Albaney hay ireo nolazaina fa Kôsôvara tamin'ny voalohany ireo. Fiadiana nahery vaika nenti-nanosoram-potaka ny Serba na taiza na taiza ny Haino aman-jery Tandrefana tamin'ireny fotoana ireny. Tranga iray nahataitra ahy tamin'izany ny nilazana fa nodarohana baomba ny fiara fitaterana feno ankizy Miozolmana ka ny Serba no nidaroka baomba io fiara io. Rehefa natao anefa ny fandevenana ireo ankizy ireo dia fasana misy lakroa ôrtôdôksa no nandevenana ny ankizy tondroina eo amin'ny filazana fa Miozolmana. Misy lainga izy izany, hoy aho nahatsikaritra.
Toy izany ihany koa ity resaka Daewoo ity araka ny eritreritro, tafiditry ny mpikarama an'ady indray ny mpanao gazety tandrefana (mba tsy hanamelohako befahatany ny haino aman-jery tandrefana). Ny tena nampahomby ny lainga, araka ny fijeriko azy tsy maintsy misy ampahany marina ihany ny vaovao. Ny ampahany marina dia nihaona tamin'ny filoha Ravalomanana tokoa ny mpitantana ny Daewoo, ary ny tatitra nataon'ny tvm (sa mbs?) tamin'iny volana oktobra iny na fiandohan'ity volana novambra ity dia fifanarahana eo amin'ny fitrandrahana Oraniôma no notadiavina. Tsy nisy ny resaka fanofana tany henoko aloha tamin'io fotoana io. Heveriko fa nisy nialona ny Koreana tamin'ity lafiny iray ity raha io no itabatabana satria ity vaovao momba nyangovo iray ity mihitsy no tena kendreny ravana araka izay azony atao. Izay araka ny hevitro no nanaovana ilay vaovao "lainga" sady fihantsiana hoe "fanjanahantany vaovao". Fantatry ny mpanara-baovao eto an-toerana manko fa misy io fitadiavam-piaraha-miasa hitrandraka oraniôma io. Hatramin'izao aloha dia tena tsoriko fa tsy mino ny fisian'ilay fifanarahana fanofana maimai-poana ny tany aho. Fandranitana ranofotsiny io amiko hamelezana izy fifanarahana momba ny Oraniôma mety mbola tsy renareo any ivelany mba hahatonga ilay fitenenana hoe indray fa mbola koreana ihany.
Ny tena mahavariana amin'ity lafiny ity dia izao, toa tsy nisy ny nihorakoraka raha lasan'ny Frantsay (amin'ny alalan'ny total) ny ampaham-bola betsaka amin'ny fitrandrahana an'i Bemolanga izay solika kosa no trandrahana any. Raha tsy diso aho dia maro ny orinasa vahiny (izay Eoropeana tandrefana sy Amerikana Tavaratra no mahazo ny ampahany be raha tsy izy manontolo) mifampizara amin'ny fitrandrahana ny harena an-kibon'ny tany (solika no tena fantatro) manerana ny faritra andrefan'i Madagasikara tsy nisy ny nimenomenona (tena tsy faly kosa aho aloha tamin'izany saingy nangina, toetra gasy, sady fantatra fa tsy hahatrandraka samirery izany mihitsy ny Malagasy) koa tsy hitako intsony izay himenomenonana raha mba mahazo zaratany hitrandrahana ihany koa ny Koreana Tatsimo, tsy milaza velively izany soratro izany fa ankasitrahako ny fitrandrahana ataon'ny vahiny ny harena an-kibon'ny tany Malagasy. Tena mpitaky ny fiandrianam-pirenena madiorano amin'ity harena ankibon'ny tany ity aho fa tsy izaho moa no mitondra.
Fehiny, misy tombotsoa vahiny ninia nanaparitaka ity vaovao ity satria tsy azony ny tsena ary heveriny fa tokony ho izy no mitantana ny fitrandrahana ilay Oraniôma dia alainy baraka aloha ny mpifaninana aminy ary tifiriny ankolaka ihany koa ny mpitondra Malagasy. Tsaroako fa voalaza tamin'ny gazety lakroa ity na dia tamin'ny andron'ny sivana aza (repoblika faharoa). Nilaza fa hamantatra raha misy solika tamin'iny faritra avaratra andrefana iny ny Amerikana. Naka mpiasa malagasy izy hiasa ho azy amin'ny fikarohana izay mety ho fisian'ny solika. Rehefa somary tafatsoropaka anaty tany lalindalina tany anefa ilay fitaovam-pamantarana dia niato kely ny asa. Nasaina namonjy vady aman-janaka hiala sasatra vetivety ireo mpiasa malagasy. Nandritra izany anefa dia nanohy asa ihany ireo Amerikana ka rehefa azony izay nilainy dia nolaloriny simenitra ilay lavaka nohadiana. Nilaza ry zareo fa diso satria tsy nisy solika hay ilay toerana ka aleony mody satria tsy manan-kantenaina. Ireo mpiasa Malagasy nilaozana kosa nangaihay sady nahatsapa tany anatiny tany fa tsy solitany no nanakaramana azy ireo fa mety ho Oraniôma. Azony izay notadiaviny dia iny ny Amerikana fa nikopak'elatra. Tsiaroko amin'ny maha-mpamaky gazety malagasy ahy izay. Na iza na iza rehefa manao zavatra izy indrindra fa fandraharahana dia ny tombotsoany no tena katsahiny koa asakasak'izay tsy hiaro no rambony aloha!
Fanampiny: Efa nolazaiko fa tsy maintsy misy ny zavatra marina kely (na dia anaran'olona fotsiny aza) soratana mba hahombiazan'ny lainga. Nitsidika ny filoha Ravalomanana, araka ny nolazain'ny Madagascar Tribune tamin'ny faran'ny volana oktobra,ny delegasiona mpandraharaha Koreana Tatsimo notarihin'ny filohan'ny Orinasa Daewoo Madagascar, Kim Kwon Lin, niaraka tamin'ny PDG Kores Resources Corporation, Kim Sihng Jong, ary ny solontenan'ny Daewoo Logistics Corporation, Yong Nam Ahn, ary koa ny filoha lefitry ny orinasa Posco EC, Jeong Tae Hyun, izay nitatitra tamin'ny Filoham-pirenena ny fandroson'ny asa ampiasany vola eto Madagasikara. Araka ny loharano ofisialy moa dia mampiasa vola any amin'ny sehatry ny fananantany, harena ankibon'ny tany ary ny fitrandrahana Nickel any Ambatovy, ary koa eo amin'ny sehatry ny fiompiana sy ny fambolena ireo mpandraharaha ireo. Mikasa ny hiditra lalindalina kokoa amin'ny sehatra efa nidirany ry zareo. Na dia manana ny hevitro aza aho, ataoko fa azonareo tsara ny mamakafaka ny toe-java-misy avy amin'io fanampiny nosoratako io.
Notratrarin'i Jogany aho ka dia hiditra amin'ilay lalao ihany koa. Ataoko fahafinaretana na dia amin'ny teny malagasy aza no anaovako azy. Théophile Kouamouo izay Ivoariana, anisan'ny mpamaham-bolongana mpiteny frantsay manana ny lazany no nanainga indray ity karazan-dalao ity: "rojom-bolongana" hijery na/sy hiresaka momba an'i Afrika. Mandritra ny tapabolana no andrafetana izany rojo izany.
Hafa mandrakariva manko ny fijerin'ny hafa an'i Afrika. Tsy te-hitanisa lalina izay fijery matroka momba azy aho fa izay tadivina adinoina no havandravandrako. Vao miteny hoe Afrika manko dia olona mainty hoditra mandrakariva no ao an-tsaina voalohany, hany ka tsy mahagaga raha misy mandrakaviva ny miteny fa Madagasikara dia tsy Afrika. Ekena tokoa fa ny maro an'isa indrindra amin'ny Afrikana dia ny mainty hoditra nefa na dia ny loko mainty aza dia misy isan-karazany ihany koa fa misy ny ngizina ary misy ny somary mazavazava.
Azo lazaina ihany koa anefa fa manana ny volonkoditra isankarazany indrindra toy ny avana ihany ny mponina eto Afrika ary antsoina hoe Afrikana. Na dia taranak'olona melaziana aza aho ny faritra misy ahy dia Afrika, noho izany dia Afrikana aho. Ny Afrikana ihany koa misy fotsy hoditra avy tany Eoropa ka ny tapany tena atsimon'i Afrika no betsaka izany indrindra.Ny Afrikana ihany koa misy taranaka Arabo ka ny ilazana azy moa dia Magrebiana amin'ny ankapobeny. Ny Afrikana ihany koa misy taranaka aziatika sy karana, satria tsy eto Madagasikara ihany no be ny karana fa betsaka ny tany Afrikana no misy azy ireny fa ny mahamaro an'isa azy ireny indrindra aloha dia ny nosy Maorisy.
Tsy hoe izay monina eto Afrika ihany no Afrikana fa izay manana fo mitempo ho an'i Afrika ihany koa. Maro ireo hafa fihaviana izay tandrefana moa no tena maro an'isa no mahatsapa tena hanangana tetikasa ho amin'ny fampandrosoana, ho amin'ny fampivelarana ny mahaolona, ho amin'ny fampianarana, ho amin'ny fampianarana sy ny sisa maro tsy voatanisa. Na mandalo fotsiny ihany aza izy ireny, na tsy honina eto Afrika aza izy ireny, nitempo ho an'i Afrika ny fony satria nahatsapa ny mahaolona manampanahy azy izy.
Fa ny tena tsara indrindra amin'ny fieritreretana an'i Afrika araka ny eritreritro dia ny fitarihana ny olona ao aminy hahay hivelatra, hahay hitempo ho an'ny taniny ka hanolokolo azy, tsy hanonofy hitsoaka an'i Afrika mandrakariva fa hieritreritra ny mahatonga ny hafa hihazakazaka ho aty Afrika ary hametraka ao an-tsainy fa hay misy zavatra azo atao koa aty. Lalana sarotra mety ho nofinofy ihany izany saingy iza moa no nanampo fa hisy metisy Afrikana hitondra izany firenena tandrefana lehibe indrindra izany? Saingy mbola vao dimampolo taona monja manko no nitolona ho amin'ny fitoviana ny mainty [tonga dia Afrikana no ao an-tsaina amin'izany saingy Amerikana ireo ka] fa toy ny tsy nananjò teo aloha. Fa na izany na tsy izany dia naharesy lahatra ahy ihany koa ny fivorian'ny [justice et paix raha tsy diso aho] tany Afrika izay hoe: ny tena fanampiana an'i Afrika dia ny tsy manampy azy [hahatonga ny fiakinan-doha amin'ny fanampiana mahazatra azy] saingy ho be ny ho tezitra raha maheno izany.
Mangataka ny hevitr'ireto mpamaham-bolongana manaraka ireto aho hanohy ny rojom-bolongana ho an'i Afrika:
Kdaombaramita satria toa manimanina ny eto an-tanàna iny havako iny ka hahalala tsara ny fahafinaretana niainany tamin'ny faritra iray amin'i Afrika na dia mety ho madagasikara ihany aza no nodiaviny.
Dotmg satria toa mety indrindra amin'ny what if... ity rojom-bolongana iray ity.
Maintikely satria tsy menatra ny milaza ny mahamainty azy izy fa toa karazana rehareha aza izany.
Lomelle satria efa mihamazoto manoratra iny zandriko iray notsongaiko ao amin'ny foko blog club iny.Dia afaka mitagy ireo namana be dia be ao amin'ny foko-madagasikara ihany koa ianao.
Maro ianareo no tiako tagena (indrindra fa ny ato amin'ny blaogy.com saingy iray ihany no notsongaiko) saingy manjary tsy misy hotagena intsony ny namana hafa ka aleo aloha ajanona amin'ireo. Marihina fa azo atao amin'ny teny frantsay na teny anglisy tsara ity rojo ity ary izay no mbola namelako ny lohateniny amin'ny teny Frantsay ho eo ihany. Raha misy moa ianareo tonga dia mazoto ny hanoratra avy hatrany na tsy voatagy aza dia arahaba soa arahaba tsara. Roa herinandro ihany ny faharetan'ny lalao ô!
Nolazaina tamiko izy ity fa tsy nahara-baovao aho. Voalaza ary fa nodimandry androany Zoma 21 novambra ny mompera Malagasy fantatry ny maro indrindra teto Madagasikara tamin'ny alalan'ny haino aman-jery. Noho izy mpanentana tamin'ny tamin'ny radio Madagasikara fandaharan'ny fiangonana katolika antsoina hoe "tafa sy diniky ny tanora katolika" no tena nahafantaran'ny maro azy indrindra (noho ny feony somary kentsokentsona izay) ankoatra ny maha-mpanao gazety Lakroan'i Madagasikara azy (Tonian'ny famoahana sy mpanoratra ny lahatsoratra toy ny chroniques de Rasediniarivo). Nisy koa ny fotoana naha-filohan'ny holafitra mpanao gazety (faharoa tamin'ny taona 1977-1991) azy satria nijoro ho elanelam-panahy ny lehilahy raha nifanipaka toy ny valala an-karona (noho ny safidy politika indrindra indrindra) ny mpanao gazety.
Teraka tamin'ny taona 1926 izy (hafahafa fa tsy nanoratra ny daty feno ny boky navoakany) ary zanaka Malagasy mizaka ny zom-pirenena frantsay. Taranaka Merina Mainty Manisotra, ary sahy nanambara izany tamin'ny fotoana namoahany ny bokiny fa tsy niafina tao ambadiky ny hoe Betsileo noho ny henatra hoe Mainty. Teny tanàna ambony teto Antananarivo no nahalehibe azy. Ny sekoly katolika no nahalehibe azy. Nandalo tamin'ny fiainany mazava loatra ny faharesen'ny tafika Frantsay nanoloana ny tafika Anglisy (nitondra ny fanevan'ny tafika frantsay afaka) ny taona 1942 ka nanefy azy tamin'ny fitiavan-tanindrazana tsy naka an-tendrony, araka ny filaza). Niditra hanolotena hiaraka tamin'ny Naman'i Jesoa (Jesoita) izy tamin'ny taona 1945.
Nianatra tany Roma izy ny taona 1955 rehefa vitany ny fianarana norantoviny teto an-toerana, ary misahana indrindra indrindra ny fitaizana ny tanora ka nahatonga azy ho ray aman-dreny ara-panahin'ny (Ômônie) skoto katolika nandirtra ny 30 taona. Noho ny fitiavan'ny tanora azy no nisamborana ny tenany nandritra ny tolon'ny mpianatra 1972 ka nanaovana sesintany azy tany Nosy Lava. Nanana anjara toerana ihany koa izy tamin'ny nanirahan'ny filoha Ratsimandrava azy hitafa tamin'ny polisy GMP nioko tao amin'ny toby Antanimora (mifanila amin'ny fonja na ny marina kokoa dia ambonin'ny fonja) tamin'ny 1975. Ankoatra izay moa dia efa tonia jeneralin'ny FFKM ihany koa izy ny taona 2001-2005.
Izay no mba fandraisana anjara kely avy tamina protestanta (Loterana) iray ho an'ity lehilahy katolika Malagasy ity. Efa voky andro ihany ny tenany satria nateza tamin'ny fiainana izy (82 taona).
Tsy maintsy hofitahiko ny foko hanalavirako toloko... izay misoko Fa sao raha tsy misy intsony izay ho antsoiko Dia tsy hety hilamina ny saiko Dia ho lany mondro-kery na dia tratry ny an-tery aza.
Tsy maintsy hofitahiko ny foko sao very foana...toa foana ny anoloana sahala ny tokamanirery mandalo efi-babangoana misy ihany fa tsy ilaiko fa raha tsiahy no hanentohento lasa tsy nahy anie ny sento e!
Dia ny saiko no hibaiko ny foko ampiesonina hanadio 'ty ratrako miserana; ny maraina andrandraina tsy afaka holevonina, hoy ny fanantenam-piheverana Amin'izay ny tenako ihany no hamitaka ahy dia hioitra amin'ny fahalavoana raha mbola lehilahy.
Tena niniana natao ny teny verindroa amin'ny lohateny fa tsy hoe misy fahadisoana tsy akory. Ankehitriny moa malaza ihany ny fangalaran-tahaka eo amin'ny samy haino amanjery. Mampihomehy moa fa dia misy sarimihetsika iray sady mandeha ao amin'ny toby fandefasan-tsary iray no mandeha ao amin'ny iray hafa ihany koa, ny fatratra dia saiky ampitoviana mihitsy ny ora hanombohany. Ny mahasamihafa azy fotsiny avy eo dia ny halavan'ny dokambarotra azon'ny tsirairay. Midika izany fa mifampitsikilo ry zareo ary tsy atao mahagaga raha samy tsy misy mametraka ny lohatenin-tsarimihetsikany ny tsirairay sao manko ny an'ny hafa no lasa mialoha.
Amin'izao fotoana izao indray dia eo amin'ny fandaharana mampanao fifaninanana mandihy indray no ifandroritan'ny toby mpandefa sary roa dia ny VIVA sy ny rta izany. Saiky diso ny fijeriko tamin'ny voalohany satria nihevitra aho fa ny tv record malaza manokana amin'ny hira sy ny dihy trôpikaly no tadiavin'ny rta tsindriana. Rehefa miteny hoe trôpikaly moa dia raiso hoe ny fampandihizana fitombenana (mandratra ny fiteniko azy saingy izay tsinona ilay izy) no tena itsarana ilay dihy. Gaga ihany aho hoe fa inona koa no nahataitra ny rta mikendry karazana dihy tokana hanambazana volabe ny mpandresy ity (hay ve i jentilisa ity mbola mijery rta e? eny, amin'ny kidaona maraina tsindraindray iny fa aza anontaniana pazzapa aho satria noho ilay tele jeren'ny ao ampiasana nefa eo anoloan'ny birao iasako eo no apetraka ilay vatam-pampitantsary no ahitako azy tsy fidiny).
Voalohany, na ahoana na ahoana tsy maintsy ho maro no hijery ilay fandaharana satria manintona ny kely sy ny lehibe hatrany io resaka maoja sy ny mifanakaiky aminy io. Tsy atao mahagaga intsony raha voalohan'ny pejy tamin'ny midi flash ohatra dia efa Union na couples latsaka fahefany ny sary hita eo. Horaka madinika moa ny an'ny mpianatra nahita ilay filahiana sy ny bonga miaraka aminy miharihary amin'ny gazety natokana ho an'ny rehetra ity, sarim-piraisam-batana ahitana ny vatana manontolo sisa andrasana ho hita amin'ny takelaka voalohany dia resintsika daholo ny firenena tandrefana milaza azy ho tena manana ny fahalalahana ireo satria gazety ho an'ny mpianakavy io. Tena miaiky aho tamin'iny taranja iny fa tena manana fisainan'antitra tsy liam-pandrosoana raha izay no atao hoe fandrosoana ampitaina amin'ny tanorantsika.
Io indray i jentilisa fa mivadi-dresaka, avereno amin'ny resaka dihy fa tsy eo no mampihevi-tena ho soara eo. Kanjo hitako ihany fa hay mampanao fifaninanana dihy amin'ny karazan-dihy maro ny ao amin'ny televiziona VIVA. Hita ao avokoa ny dihy malagasy (tafiditra ao ny dihy amin'ny hiragasy) sy vahiny maro, ny endrika dihy taloha sy ny ankehitriny, fanao eny andalambe na eny an-tsehatra na anaty efitrano mihaja ihany koa, samy manana ny tandrifiny avokoa. Vao eo amin'ny fifanintsanana avokoa moa ireo mpifaninana amin'izao fotoana izao na ho an'ny andaniny na ho an'ny ankilany. Ho an'izay tia dihy na tia ny mijery dihy aloha dia hahazo fahafaham-po tokoa amin'ny fandaharan'ny VIVA STAR io. Samy mba manana ny karazan-dihy mahafinaritra azy eo e! Misy ny dihy ho an'olo-tokana na olon-droa na andiany ihany koa ary azo heverina ho mifanahantsahana ratsy eo ihany ny isan'ny lahy sy ny vavy.
Fa ny an'ny rta raha dinihiko resaka famotehana ny hatsaran'ny fandaharan'ny toby miezaka ny hahazo mpijery ity no tanjona tokana ataony satria mandritra ny firy minitra moa izany no hijery fihodikodina tandrimo fotsiny ianao fa ilay izy mety hoe tandrimo mitsangana na mihohoka na mitsilany ary mihinginingina ihany no hitanao. Nahatsipalotra ilay izy aho fa tena ratsy dia ratsy ny saiko (tsapako mihitsy teo fa ratsy saina ihany aho). Toa varotra sipa ankolaka no fijeriko azy, hisy azy ny vazaha lahy mahita ity fandarahana ity afaka mifantina izay mahay mihetsika hita amin'ny tele, hoy ny haratsian-dohako sady iza indray no tsy efa nandre fa amin'ny fomba ofisialy aloha dia vehivavy malagasy 4000 no nahasahy nanambara ampahibemaso ny faniriany halain'ny vazaha ho vady. Mety tsy ho very anjara ihany koa anefa na izany aza ny lehilahy malagasy mijery azy. Saiky vehivavy ihany manko no mandray anjara amin'ny fandihizana, tsy tadidiko na tsy tsipalotro moa hoe natokana ho an'ny vehivavy ve ity dihy trôpikaly ity fa karazan'ny manjaka tokana aloha ry zareo manangy ao amin'ny rta.
Mahita ny fifaninanan'ny roa tonta moa aho eo amin'ity resaka dihy ity dia miharihary ny safidiko fa io lazain'ny lohateny io. Manana fandaharana tokony hahafinaritra ny VIVA raha tahaka itony. Efa nisy koa moa ny fotoana nifanindry teo amin'ny VIVA sy ny TVM tamin'ny fifaninanana kabary volana vitsivitsy lasa izay ka tsy azoko intsony izay naka tahaka tamin'ny roa tonta na ny fikambanan'ny mpikabary mihitsy no nanatona toby maro ka izy roa no samy nanaiky. Ny fehiny dia hoe: Tsara ny dianareo ry VIVA eto ka tohizo.
Elaela zareo izay tsy nanoratako taminareo izay. Tsy salamalama noho ny havizanana manko ny havanareo na vizana ka maneho endrika tsy salamalama, tsy fantatro intsony izay tokony hanoratako azy e! fa dia naninona indray ary no natomboka tamin'ny taratasin-dainga indray ity raharaha ity?
Voalohany ankoatra ilay tsy fahasalamana teo ary dia lany ny fahana moov tamin'ny endriny teo aloha. Manana sanda vaovao indray manko ny fahana moov amin'izao fotoana izao. Fahana moov vaovao izay lany hery indray amin'ny 31 oktobra 2009 ho avy izao tahaka ilay fahana moov teo aloha izay lany hery tamin'ny 31 oktobra 2008 lasa teo. Inona ay ny fiovana misy?
Hita avy hatrany aloha ny faharetan'ny fahana tsirairay avy, voasoratra tamin'ny fahana taloha ohatra fa raha 2 ora sy fahefany no faharetan'ny fahana 5000 ariary dia amin'ny ora vitsy mpampiasa ihany izy sisa rehefa taty aoriandriana fa tsy fantatro mihitsy kosa ny faharetany amin'ny ora mahabe mpampiasa ny serasera. Ankehitriny roa ora sisa no zakany ho an'ny fixe sy ny adsl fa ora iray ihany ho an'ny moov 3G+ ka tsy misy fiovany izy amin'ity sokajy voatonona farany ity.
Dia toy izany ihany koa, lasa 4 ora sisa no zakan'ny 10 000ar nahazo 5 ora teo aloha ary 8 ora sisa no zakan'ny 20 000ar teo aloha izay nahazaka 11 ora teo aloha. Marihiko etoana fa mpampiasa ny aterineto amin'ny fotoana mahavitsy mpampiasa azy aho ka tena niainako tokoa ilay 11 ora nahafapo ahy mandritra ny iray volana teo aloha. Noho izany hatreto izany raha tohizako toy ny taloha ny fanaoko dia lasa mahalany latsaky ny 30 000ar isambolana izany ilay 20 000ar fandaniko teo aloha. Misondrotra 10 000ar latsaka izany ny fandaniako tao anatin'ny ora mitovy izany hoe misondrotra be amiko izany ny vidin-tserasera ataoko. Lasa ny saiko, arakaraky ny itabatabana fa ho avy ity hazondamosin-tserasera hanamora ny fifandraisana ity (backbone) no miakatra ny vidiny e! sa izaho no tsy nahazo resaka tsara? tsy tokony hihamora kokoa aza ve? tratran'ny lainga aho izany na izaho ihany no nampandainga ny tenako. Iray izay.
Manaraka izany, pack telma moa no ampiasaiko nefa ao amin'ny lafiny teknika dia nampidirina tao anatin'ny sokajin'ny moov3G+ io pack telma io. Lafiny teknika ihany ve izay sa lasa manaraka ny fepetran'ny 3G+ amin'ny vidiny ihany koa ny pack telma (izany hoe 4 ora no zakan'ny 20 000ar novidiako)? enga anie mba ho ahiahy tsy mitombina ny ahy fa raha tsy izany dia nisondrotra avo roa heny izany ity tantara ity.
Resaka hafa indray, tsy nisy antso avy amin'ny mpihaino ny fandaharana kidaona maraina androany (19 novambra) noho ny lafiny teknika hoy ny mpanentana. Aiza kosa? sao dia miahiahy hafanan'ny toe-draharaha noho ny fanalana amin'ny asany ireo mpiasan'ny antenimiera kosa ianareo dia mody hoe... satria mankaleo anareo ny antsoin'ny fampanoavana mpanao fanadihadiana lava. Tsy maintsy misy manko ny mpampirisika sy ny mpampiady angely amin'ny antso sahala amin'ireny. Tsy aleo ve ampidinim-peo tahaka ny fanao teo aloha izay mitady hafanafana fo ankoatra ny efa hakana ny anaran'ny mpiantso sy ny laharam-piantsoany?
Faramparanana ny androany fa sao lava loatra, mbola miziriziry tsy midina hatrany ny vidin-tsolika eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Ny filazan'ny mpaninjara moa dia hoe tsy mbola lany ny tahirin-tsolika tamin'ny vidiny mbola lafo be ireny. Mampieritreritra sahala ny hoe natao hanangonany betsaka araka izay azo natao tamin'ireny nahalafo be azy ireny. Fantany manko fa tsy hihetsika ny Malagasy dia manararaotra ry zareo ary raha avy ny fahatezerana ka mamotika sanatria ny olona dia hirangaranga ao anatin'izany fa tsy ho azo anaovana fandraharahana velively eto Madagasiakara. Ny vahiny tokoa no mifehy ny toe-karena eto Madagasikara ka sintonina aloha ny tombondahin'ny tombombarotra (tombombarotra ankoatra ny tombombarotra novinavinaina). Izao koa no vokany rehefa tsy mandray ny tokony ho andraikiny ny fanjakana ary tsy nampianarina handray ny andraikitra tokony hoataony ny olom-pirenena. Ny fihetsiketsehana anie tsy voatery ho fanozongozonam-panjakana na fanonganam-panjakana e! saingy izanyhatrany moa nomasaka na ho an'ny maro amin'ny vahoaka na ho an'ny mpitondra mifandimby dia tailantailana hafahafa izany ilay toe-draharaha.
Mbola maromaro ihany ny sary mbola tsy tafiditra ka avelako indray ianareo hianoka azy. Toy ny mandehandeha ampiangonana indray ny mpaka sary amin'ny fitetezana ireo faritra samihafa ao anatin'ny kianjaben'i Mahamasina ihany.
HIditra ny kianja ho an'ny manampahefana. Voaravaka saina fotsy sy manga na dia ety ivelan'ny kianja aza.
Indreto indray ny fiaran'ny manampahefana tsy tafiditra ao an-kianja! mazava loatra fa tsy hahita fiara ratsy izany ianao.
Miditra ny tribunes ary isika
Samy feno mpitandrina avokoa ny andaniny sy ny ankilany amin'ny tribunes centrales.
Izao no sary manamarika ny alitara ao amin'ny FJKM Ambohipo
Tonga maro ny skoto tamin'ity fotoana ity.
Tsy tian'ny olona amin'ny ankapobeny ny tena afovoany. Mety hoe takona koa ve sa sempotra?
Lahatsoratra fahaefatra sahady androany fa tsy resaka finoana kosa fa momba ny fananganana ny Lapan'ny tanàna eto Antananarivo. Manomboka ny fanadiovana ny toerana ary efa mitsangana ny grue naorin'ny Vima Construction. Entiko izao ilazana fa manara-maso akaiky io fananganana io mihitsy aho. Hisy fanohizana anie ny asa ary mirary azy ho vita ara-potoana.
indreo kay moa misy tovovavy mpandray ny manampahefana
izany dia ny tavany ihany no nojerena
Teo amin'ny resaka hira indray moa dia nisy mpitendry zavamaneno sy mpitsoka mozika mihitsy nanafana ny lanonana. Tsy aritry ny tena fa dia voapika tany amin'izy ireo ihany koa ny fakantsary. Tanora mahafatifaty ihany koa anie izy ireo ary inoana marimarina fa zanaky ny fiangonana ihany. Nahazo azy ireo akaiky ihany koa moa aho ka tena heno tsara ny hakanton'ny feo nivoaka.
tena tanora anie izy izany e!
Fa ny tena nahavariana dia nalaza vetivety teo ilay hiram-pifohazana mitondra ny lohateny hoe "Iny lalana iny". Mazava loatra fa tsy maintsy mba misy ihany koa ny gaga fa izay vao naheno azy nefa dia manintona dia manintona ny fomba nihiran'ny "Saotra sy dera" azy any amin'ny kapila mangirana. Rehefa ny sarambambe moa ny mihira azy tsy maintsy mba voafehifehy araka ny fomba tandrefana eo ihany ilay izy nefa izy maredona no tena mampihetsi-po no mandre azy, izay manko no tena avy ao ampo. Efa niomanana tanaty fandaharam-potoana angamba satria nisy satroka misy io soratra "Iny Lalana Iny" io namidy teny ivelan'ny kianja indrindra indrindra ary maromaro ihany an!
Toa vitsy ihany izany nahazo micro izany
Marihina ihany koa fa nisy asa sy fampaherezana notontosain'ny mpiandry FJKM nandritra ity fotoana ity. Fanao iray fanaon'ny Fiangonana Protestanta Malagasy (Reforme sy Loterana no dikan'izany) izy ity eny fa na Misionera Tandrefana tsy dia nankasitraka loatra ity fomba ity aza no niavian'ny fiangonana tamin'ny ankapobeny. Tsy dia ela ihany koa no vao naneken'ny FJKM ny Fifohazana ho sampana ao aminy, ary mbola misy na dia efa mihavitsy an'isa aza no mbola tsy mahazoazo loatra hatramin'izao ny Fifohazana. Misimisy kosa ny mpitandrina sy pastora tsy manaiky ny hiram-pifohazana atao anaty litorjia mandritra ny alahady maraina. Mihevitra aho, fiheverako manokana, fa mbola tarazo navelan'ny fisainana fa ny fomba tandrefana amin'ny fombam-pivavahana ihany no tena fomba fivavahana izany ary singa iray manakana ny fampielezana ny Filazantsara ho toy ny zava-bahiny mandrakariva izany fieritreritra izany ary manakana ny fanehoana ny mahamalagasy sy ny mahakristiana afaka mifanindran-dalana sy tsy mifanohitra.
Ny filohan'ny FJKM Atoa Lala Rasendrahasina ihany moa no nitoriteny tamin'ity fotoana ity rehefa avy novakiana avy ireto andinin-tSoratra Masina somary henjakenjana ireto:
I Samoela 15: 16 - 26 Marka 7: 14 - 30 Romana 1: 28 - 32
Ny tena nanompanany ny toriteny nataony dia izay voasoratra ao amin'ny Samoela voalohany toko faha-15 ka ny tapany faharoa amin'ny andininy 22 manao hoe:
"Ny manaraka no tsara noho ny fanatitra, ary ny mihaino no tsara noho ny saboran'ondrilahy."
Milaza ny iraka nampanaovina ny mpanjakan'isiraely voalohany (Saoly) izay nirahina handringana ny Amalekita, tsy haka na inona na inona avy aminy. Kanjo nalain'ny vahoaka Isiraely kosa ny zavatra tsara tamin'ireto fahavalony ireto. Nalainy izay biby fiompy matavitavy sy izay zava-tsarobidy tamin'ireo fahavalony ireo ka avy amin'izany no nakany hanaovana fanatitra ho an'i Jehovah. Tsy nankasitrahan'Andriamanitra, araka ny nambaran'ny mpaminany Samoela anefa izany fihetsika nataon'Isiraely sy ny mpanjakany izany ka nahatonga ny teny manao hoe ny Mankatò, ny Mihaino ny tenin'Andriamanitra ary ny manaraka izany hatramin'ny farany (manatontosa) no sitrany. Fa na matavy aza ireny biby fiompy ireny dia nalaina avy amin'ny tsy fankatoavana ny didin'Andriamanitra. Ny fahavelomana sy ny fahamarinana dia miankina amin'ny fankatoavana.
Ny fanatanterahina ny tenin'Andriamanitra dia manaiky ihany koa izay teny mety hanohintohina ny hambom-po sy ny sitrapon'ny tena. Tsy mety mihitsy ny maka izay mahafinaritra sy metimety ary mifanaraka amin'ny tadiavin'ny tena ho izay tokoa ny sitrapony ka tsy manatanteraka kosa ny izay manelingelina sy mahasosotra (fa tsy mifanaraka amin'ny tombotsoan'ny tena). Mandefitra isika ary tsy maintsy mandefitra manoloana ny sitrapon'Andriamanitra. Avy amin'ny zavatra mifanahatahaka amin'izany ihany koa no nipoiran'ny fanitsiam-pivavahana nataon'i Luther sy Calvin ary ireo namany maro samihafa noho ny fomba maro samihafa natao tao ampiangonana tsy mifanaraka amin'ny sitrapon'Andriamanitra intsony. Izay amin'ny ambangovangony ny toriteny voaraiko tamin'ity andro ity araka ny nahazoako azy.
Mariho amin'ity andini-tSoratra Masina ity ny teny masiaka avy amin'ny Samoela mpaminany ho an'ny Saoly mpanjakan'Isiraely voalohany manao hoe "ary Jehovah kosa efa nandà anao tsy ho mpanjakan'isiraely intsony. Mety hisy indray manko no mieritreritra any ampony any hoe ary ho an'ny filoham-pirenena izany teny izany (satria mpanankarena be mihitsy ny lehilahy ary matetika ny fiheveran'ny Malagasy ny harena miavosa tahaka ireny dia tahaka ny azo tamin'ny tsy rariny sy ny fanambakana mandrakariva) nefa aleo kosa manamarika fa tsy ho an'ny mpanankerena sy ny mpitondra ihany ny tenin'Andriamanitra fa ho an'ny olona rehetra. Ny fanilikilihana ny tsiny ho an'ny hafa mandrakartiva manko no entina hanafenana ny tsy rariny ataon'ny tena ihany koa.
Notontosaina ny alahady 9 novambra 2008 ny famaranana ny fankalazana ny faha40 taona ny nijoroan'ny FJKM. Teny amin'ny kianjaben'i Mahamasina no nanatanterahana izany fotoam-pamaranana izany. Vao maraina dia niainga avy amin'ny faritra samihafa ny fiangonana sy ny sampana samihafa. Tsy nahatratra io filaharambe io moa aho satria io ihany no alahady mba natoriako maraina. Reraky ny asa andavanandro ihany manko ny tena. Na izany aza dia tsy nanaiky kosa raha tsy nanatrika ny fotoana.
Tamin'ity fotoana ity no niarahabana ireo mpikambana rehetra ao amin'ny birao foibe, sy ireo mpikambana samihafa ao amin'ny fandinihan-draharaha, mpanapa-kevitra ambony eo anivon'ny fiangonana sy ireo mpitandrina nahavita be teo anivon'ny FJKM nandritra izay efapolo taona nijoroany izay. Tsy atao mahagaga loatra noho izany raha noraisin-tanana tamin'ny fomba ofisialy ny Minisitry ny tetibola teo aloha Radavidson Andriamparany, mpanolo-tsaina eo anivon'ny birao foibe. Tsy nanatrika kosa ny filoha lefitry ny FJKM sady filohan'ny Repoblika Marc Ravalomanana. Soa ihany hoy aho amin'izay mba mitovitovy ny nanaovana ny FJKM sy ny EKAR. Rehefa namonjy ny toerana nipetrahan'izy ireo ny mpikambana tao amin'ny foibe dia nitsiky ihany aho nahita fa mifanakaiky dia mifanakaiky amin'ny fipetrahan'ny minisitra maro nanatrika ity fotoana ity ny toeran'ny Mpanolotsaina maharitra Radavidson Andriamparany. Moa va tsy toa ireny hoe mbola mitana ny andraikitra mahaMinisitra azy ny lehilahy? Mba iza koa ary no nandamina ny fipetrahan'izy rehetra ireo?
Te-hamindra aina aho Fa ny afo nandevona likiliky no natolony Te-hifanapaka amin'ny ivokisako aho fa sakafo mafilotra tanaty hanoanana no nomeny Te-hanoro ny fatsakana nahafa-po ahy aho fa namelombelona indrindra izany tanaty hetaheta Te-hitantara ny fialan-tsasatro aho Fa nanadinoana havizanana ny niarahako taminy Te-hizara ny fahasambarana itohofako aho Fa izany no lala-tokana haharetan'ny fiadanam-poko Dia nifidy anao aho Nifidy anao...
Tsy haiko ny hanakombona ny teny fitiavana notoriana ho ahy Tsy efako ny nampiery ny haravoako anatrehan'izay rehetra nanoloana ahy Tsy vatrako ny nampangina ny hiram-pifaliana nitosaka sy niara-nikoriana tamin'ny rako Tsy voafehiko ny tsynamindra ny dihim-pihobiana nampientanentana ny fo amam-panahiko Tsy tratrako ny nanafina ny fahafinaretako ho ahy samirery Dia nifidy anao aho hitomboan'ny fahasambarako Nifidy anao...
... ... ... ...
Misaotra anao aho ry Kristy jesoa fa nahazara taminy ny zom-pirenen'ny lanitra
Tsy hiala loatra amin'ny fombany ny Maharesaka VETO na dia masiaka loatra aza indraindray ny soratra. Nanambara ohatra i Lomelle ao amin'ny lahatsorany ao fa dia efa tsy rariny loatra ny eo anoloan'ny Lapan'ny tanàna aorina io (mbola tsy ao aloha ny fitaovana sy ny akora fananganana fa ny fefy manakona ny toerana no efa avo dia avo tsy hahatazanana izay ao anatiny intsony. Mampahatsiahy ny namefena ny farihin'i Behoririka tamin'ny herintaona iny.)Miala tsiny fanindroany izay mbola eo ampisakafoanana na hikarakara izany fa hipoka diky tanteraka teo...indrindra fa ny tao ambany sehatra. Nandalo teo izahay ny sabotsy teo fa vao manatokantona teny dia efa re sahady ny fofona. Avy eo hita avokoa ny entiny maro dia maro (poah). Tsy te-hanoratra azy io intsony aho fandrao lazaina fa tena efa tsy fitiavana ny ahy nefa aleoko manamarina izay nolazain'i Lomelle indray mba ho vavolombelona roa izahay. Nisy nahasahy niteny ahy manko tamin'ny fampielezankevitra volana desambra teo fa raha...efa lany moa izy ankehitriny... no mitondra ny tanàna dia tsy vitan'ny hoe maloto ny tanàna fa tena ho diky mihitsy no hahalalàna an'Antananarivo, nieritreritra aho tamin'izany fotoana izany fa efa fankahalana mihitsy kosa ny azy... saingy fe ankehitriny tadidiko tsara izay nolazainy.
Hikofokofoka indray ny CUA fa manomboka ny alatsinainy izao dia miala tsy misy alaharo avokoa ny fiara amidy sy ny fiara anaovana bizina toy ny fanakalozana devizy, fivarotana finday. Afaka manamarina ianareo fa tamin'ny fiandohan'ity taona ity dia nabaribariko mazava tsara ny fiaingan'ny famotehana ireo fefy nanakanana ny fiara amidy sy nanaovana bizina rehetra teny. Noho ny nanakarana ny sisindalana sy nametrahana vato mahasakana fiara dia tsy nisy fiara amidy nipetrapetraka teny. Vao lany ny mpitantana ankehitriny dia natomboka ny "gafy"nanimbana ireny fefy ireny aryavy eo moa dia nesorina faobe mihitsy izy ireny. Nanomboka hatreo dia lasa tsena fivarotana fiara sy fanaovana bizina iny araben'ny fahaleovantena manontolo iny. Ankehitriny polisy kaominaly maro dia maro no hisahana ny fandraofana raha mbola misy ny kiribiby. Mampahatsiahy aho eto fa efa nisy ny vahaolana nataon'ny mpitondra teo aloha izay tsy lany moa saingy notsinotsinoavina ireny vahaolana ireny. Ankehitriny toa hitany indray fa mety ny eritreritry ny mpitantana ny tanànan'Antananarivo teo aloha. Mampirisika azy ireo ahy hoe avereno ny nataon'ny teo aloha namefy mihitsy fa aza atao mahamenatra izany rehefa hita fa iny ny vahaolana tsara indrindra raha toa ka manao izao "fanadiovana" izao tokoa ianareo. Tsarovy fa efa nisy koa ny paika nataon'ny mpitantana teo aloha naka mpanentana mihitsy, olona fanta-daza izy ireny, nokaramaina volabe hampianatra ny olona hikojakoja ny zavabita rehetra na ny zavamaitso na ny fanorenana fa tsy nijanona teo amin'ny lalàna sy ny sazy intsony tamin'izany fotoana izany. Nahomby mihitsy ireny fanentanana ireny hany ka nisy lanjany mihitsy ny fahadiovana sy ny filaminana teto an-drenivohitra. Marihina aloha ho anareo ambolana tsy teto Antananarivo fa efa lasa tsena tsy ara-dalàna be olona mihitsy ankehitriny io manoloana ny radio Anosy ambanin'ny hazo mitandahatra manontolo iny (manomboka eo amin'ny fiantsonan'ny fiara fitaterana ka hatreny amin'ny vavahadin'ny radio. Aza gaga intsony rehefa mandalo eny fa hitako Zoma 7 novambra io.
Manaraka izany indray dia nahafinaritra ahy ny fomba nataona mpiantso iray nitsikera... an'iza hoy ianareo? Mazava be fa ny MAGRO ary rehefa miresaka MAGRO dia ny tompony no ao an-tsaina voalohany. Toy izao ny nitsikerany azy (ary misy amboariko mihitsy mba hahatakaranareo tsara ilay fomba nanaovany azy): Mampalahelo mihitsy ny ataon'ny Savonnerie Tropicale fa dia tsy mba ahitana ny savoniny mihitsy ao amin'ny MAGRO nefa anie Malagasy Grossiste no anaran'io e! Raha mijery ao tokoa ianao dia variana fa toa tsy mba raharahan'ny mpandraharaha Malagasy loatra ny mba hifampiraharaha amin'ny MAGRO hametraka entana ao... dia ho variana ianao fa ankoatra ny vokatra TIKO dia ny entana Shinoa no tena maro ao ary saiky avy any ivelany avokoa ny entana amidy ao. Efa nolazaiko teo ny Savonnerie Tropicale tsy mba mametraka ny savoniny ao hany ka ny Citron plus (vokatra maorisiana malaza ho tsy mandoa haba miditra eto Madagasikara) no tena hitanao ao.
Tahatahaka izay no nanaovany ny tsikera, raha ny fahatsapako dia tsy nitsikera ary tsy te-hitsikera ny Savonnerie Tropicale mihitsy ilay mpiantso. Dia hoy aho nihomehy irery, tena mety mihitsy izany fomba fitsikera izany ka rehefa tena voatsembatsembana ny fitenenana dia efa nanoro lalana anareo mianakavy aho izay... Mbola tsy nanao ity fomba ity moa aho?
Voasariky ny saina mamirapiratry ny kintana eny an-danitra sy ny tsipika mitsoriadriaka fotsy sy mena avokoa ny mason'izao tontolo izao. Variana ihany ny maso mahita ny fanjelanjelatry ny saina Amerikana mandravaka ny sehatry ny fahitalavitra eto Madagasikara (ohatra: viva tv nanao fandaharana manokana). Sahala amin'ireny hifidy ireny ihany koa i Madagasikara, hany ka tsy mahagaga raha misy ilay sangisangy nataon'ny mpanao sariitatra maneho tambanivohitra iray mankany amin'ny biraom-pokontany manontany raha ao anaty lisi-pifidianana ny anarany satria tsy maintsy hifidy izy fa hanao raha izany Obama izany. Hoy koa aho hoe: reharehan'ny Amerikana ery ny sainany fa ny sainam-pirenenao mpamaky io moa mba ankafizinao va? Sa tahaka ny ahoana no atao mba hitiavanao azy?
Dia hoy aho any an'eritreritro any hoe raha mifidy tokoa izao tontolo izao, ka na tsinjaraina isaky ny kaontinanta aza ny famoaham-bokatra dia amin'ny alalan'ny vokatra mampiavaka ny tany an-dalam-pandrosoana mahantra sy heverina fa tsy mahalala ny demaokrasia loatra no ahalany an'i Obama na valim-pifidianana anjakazakan'ny mpitondra heverina ho jadona na tsy manaiky ny isian'ny mpanohitra ao aminy. Eny fa na Eoropa Andrefana aza mety ahazoany 80%. Voka-pifidianana mahamenatra ny tandrefana izany tsy fisian'ny fifandanjan-kery izany, karazan-kenatra anie ny nahalany ny filoha Chirac tamin'izy nifaninana tamin'ny Le Pen iny fa angaha izany raharahian'ny Afrikana? Nahavalalanina mihitsy ny nanaraka ny mivantana tamin'iny fotoana iny fa tahaka ny Frantsay nanana razambe ankoatra ny Frantsay teratany no nandresy tamin'iny fotoana iny. Tsy mahagaga raha ny fotoana manaraka ny noheverina ho Le Pen-bis no lany ho filohan'ny Repoblika taorian'izay, fahoriantsaina anie izany no nahazo iretsy nihorakoraka dimy taona taloha.
Ny Amerikana Amerikana foana na iza mitondra eo na iza! Mirehareha amin'ny mahaizy azy izy. Manandratra ny kolontsainy izy, miaro ny tombotsoany amin'ny fomba rehetra izy fa ny anao kosa manao ahoana? Toa manao fitan-droa... sadasada ihany fa sady te-ho mpitarika na olona mpitantana ambony eto Madagasikara no mizaka ny zom-pirenena heverina fa miaro ny tombotsoany manokana. Mampanahy tokoa angaha ny fampiasam-bola eto an-toerana ka aleo tehirizina any Eoropa ihany ny vola. Nefa hoy ny Soratra Masina ho an'ny Kristiana izay hoe any amin'izay misy ny harenao no itoeran'ny fonao. Any foana tokoa ny eritreritra sy ny fitiavanao ary raha azo atao aza dia any no ilevenanao, saingy lafo dia lafo moa ny hofantany any (na dia ho an'ny maty aza) ka rehefa tsy zaka aleo ampodiana eto ihany.
Izaho moa izany tsy afaka hanonofy inona loatra amin'izany fifidianana Amerikana izany. Hanana fijery hafa kokoa amin'i Etazonia angaha ny mason'izao tontolo izao rehefa lany amin'ny fomba ofisialy i Obama (ankamantatra: Firy ny isan'ny mpifaninana amin'i Obama? diso ny valinteninao raha i John McCain irery no eritreretinao). Ny fijery no miova nefa izany fijery izany dia mety hanova zavatra be dia be ao an-tsaina ihany koa. Ny nofinofiko fotsiny dia hoe: Oviana ny Malagasy no hieritreritra fa amin'izany fifidianana izany tsy ianao mpifidy no izarana vola na tee-shirt fa ianao no manao latsak'emboka na manao fitia tsy mba hetra anohananao izay olona fidianao? Tsy ny olona mirotsaka hofidiana sy ny antokony ihany no mitady sy mandany ny vola hanaovana ny fampielezankevitra fa ireo rehetra resy lahatra sy mihevitra fa hahazo tombotsoa amin'ny fanohanana iny olona mirotsaka hofidiana iny.
Fa raha izany fomba izany manko no tafiditra eto Madagasikara mahazo mangovitra izay rehetra miseho azy ho manambola hanao fafikatrana ny hareny mandritra ny fampielezan-kevitra nefa manantena fa hahatafaverina azy vetivety rehefa tonga eo amin'ny toeram-boninahitra. Amin'izay fotoana izay ihany koa tsy hisangisangy tamin'ny vola laniny nandritra ny fifidianana ny mpifidy fa hanaramaso tsara ny fandehan'ny toe-draharaha rehetra. Mieritreritra aho etsy andanin'izay fa io fomba sy nofinofy lazaiko io ihany no ahafahan'ny tsy manam-bola nefa mana-namana sy tena mpanohana manilika amin'ny fomba ara-dalàna ny mpitondra efa manana ny harenany goavana dia goavana. Amin'izay fotoana izay ho henjana dia henjana ny fanaraha-maso ny fitantanana ary izay vao ho tena hahatsapa ho tompon'andraikitra ny rehetra fa tsy ho mpitazana sy mpizaka ny tsy eran'ny aina fotsiny. Mandra-pahoviana anefa vao hisy izany? Nofy tena nofy tokoa fa ny samy mpanana ihany no hifaninana ary dia aleo ajanona hatreo indray ny redirediko mandra-pahavitan'ity fifidianana malaza androany ity.
Andro vitsivitsy izay toa resaka finoana sy ny mifandraika aminy hatrany no voasoratro. Nahavariana ahy indray manko ny lohateny lehibe navoakan'ny vaovaontsika gazetin'ny fianakavian'ny filoham-pirenena androany alatsinainy manao hoe tsy azo sarahina ny fiangonana sy ny fanjakana iny. Sarotra manko ny hieritreritra fa ny ao an-dohan'ny filoham-pirenena raha niteny iny izy dia hoe miankina amin'ny fiangonana ny fanjakana. Ny fiangonana no fitaovana nampiasainy nahomby indrindra niakarana tamin'ny fitondrana ary ny fiangonana rehetra tao amin'ny FFKM no tena nampiasainy tamin'ny alalan'ny fanaovana fanampiana isankarazany. Nahazo fahatra tany amin'ny faritra maro izy noho ny fiangonana tao amin'ny FFKM izay misy hatrany amin'ny toerana tsy takatry ny fiara aza. Ny FFKM manko sisa no fahatra nanaovana ny tsindry lentam-pahefana tamin'ny fitondrana Ratsiraka II. Tsy nahagaga loatra raha mora nirona tamin'ity lehilahy nahay nampiasa ny fiangonana ity ny maro an'isa teto Madagasikara.
Tamin'ity fe-potoana faharoa nitondrany ity dia toa tsy nahalala afa-tsy ny FJKM amin'izay ny lehilahy (ny mpitondra faratampony). Vao tsy praiminisitra intsony Atoa Jacques Sylla, katolika sady tanindrana, dia nahita zavatra hafa dia hafa mihitsy ny vahoaka. Efa nisy tamin'ny andron'i Zafy Albert no sady Tanindrana ny filoha no tanindrana ny praiminisitra (Fracisque Ravony sy Emmanuel Rakotovahiny). Anisan'ny naharatsy endrika azy io na dia maro tamin'ny minisitra aza no tanivo (Merina sy Betsileo). Tamin'ny andron-dRatsiraka indray dia nokendreny ho tanivo hatrany ny praiminisitra (Betsileo ny ankamaroany afa-tsy ny Jeneraly Desiré Rakotoarijaona ihany). Fa eto kosa efa Merina ny filoham-pirenena mbola Merina ihany koa ny Praiminisitra ary samy FJKM ihany koa izy ireo. Nahatsiaro ho voahilika ve ny Katolika (indrindra rehefa nalefa nisotro ronono ny Son Eminence Armand Gaetan Razafindratandra)? Ny hita aloha dia te-haka ny fijoroany tsy miaraka amin'ny fitondrana ary tsy te-hifampitambitamby amin'ny fitondrana ny Arshevekan'Antananarivo vaovao Odon Razanakolona. Nanomboka tamin'ny tsy nanekeny halain'ny angidimbin'ny filoham-pirenena tany amin'ny faritra SAVA iny izany. Tsy maintsy nanitikitika ny sain'ny filoham-pirenena iny fihetsika iny. Io indray ilay resabeko e!
Marihina anefa fa na dia tsikaritra ho manana fironana mitongilana amin'ny FJKM io aza ny filoha dia tsy vitsy mihitsy ny olona avy amin'io antokom-pinoana io no tsy mankasitraka ny fitsabahana be loatra ataony. Mihevitra izy fa izy sy ny volany no tena iankinan'ny fiangonana. Atao hoe resaka fiaraha-miasa hatrany ilay izy nefa mikendry hatrany izy ny hanao kendaroroka ny fiangonana sy manery ny safidiny ho safidin'ny fiangonana. Nasehon'ny fiangonana hafa fa manana ny fijoroany ny fiangonana, efa tokony hampieritreritra azy ireny. Te-hijoro amin'ny mahaizy azy ny fiangonana, tompoko, fa aza terenao hiankina aminao. Ary mampiseho azy miharihary ny EKAR aloha amin'izao fotoana izao.
Alahady indray ny andro. Raha aty amin'ny tany mahantra andalam-pandrosoana mbola mahery ny fivavahana. Alahady voalohany amin'ny volana aogositra, fandraisana ho an'ny protestanta amin'ny ankapobeny. Ny an'ny Katolika eto amin'ny arsheveshe Antananarivo indray dia famaranana ny sinaody lehibe.
Vory maro dia maro tokoa ny mpivavaka avy amin'ny EKAR maneho ny firaisan-kinany sy ny fahazotoany. Tsy mba mifidy toerana tokoa ry zareo na dia mingaingaina tokoa aza ny hainandro.Ataoko fa tsy latsa-danja amin'izany ny fanentanana isam-piangonana tany. Ny protestanta manko amin'ny ankapobeny na entanina aza dia manao hoe iza koa no hitanin'andro any?
Fa ny tena mahavariana ary tsy mitsahatra aho ny mamerimberina dia hoe fa inona foana ity fanapahana ny lalan'Anosy andro alahady maraina ity ka manakorontana ny fiainana andavanandron'ny olona hatrany. Tsy misy afa-tsy eo ve ny toerana ahafahana manao izany. Nisy hazakazaka bisikileta maraina indray manko nanodidina an'Anosy. Tena voahelingenina ny rehetra satria tapahina ny lalana ami'nny fotoana tahaka ireny. Izany no isaorako ary ankasitrahako ny katolika fa tsy mihemotra amin'ireny izy ireo. Vao maika aza manaika ny hambom-pony raha izany ihany koa no azo ilazana azy.
Tsy nandeha mivantana tamin'ny haino aman-jerim-panjakana moa ity fotoan-dehiben'ny katolika ity... ary manahy mafy aho fa tsy nanatrika io ny filoham-pirenena. Saika tsy nolazaina tamin'ny rnm ny fisiany fa tamin'ny vaovao teny frantsay ihany no nilazana azy. Eo no manahirana satria hevitro manokana tahaka ny tsy miraharaha ny katolika mihitsy ny filoham-pirenena.
Fa ny iverenako hatrany ihany koa dia ny faneken'izay tompon'andraikitra ny hisian'ny fanelingelenana mandrakariva isaky ny alahady voalohan'ny volana. Tena omeko tsiny mihitsy izay tompon'andraikitra manaiky ilay izy satria toa fanivaivana ny zavatra fikirin'ny maro no ataony manapaka io lalana maro mifamezivezy rehefa alahady io (na ny ankehitriny na ny taloha). Raha vitsy an'isa ny kristiana dia tsy olana mihitsy fa raha betsaka kosa hananany olana ihany io ny farany. Izaho moa dia manameloka mandrakariva io fanelingelenana io hatramin'ny ela ary fantatrareo izay nanaraka ny bolongako hatry ny ela izany.
Androany Sabotsy nanomboka tamin'ny enina ora maraina ka hatramin'ny enina ora hariva dia fotoana manokana ho an'ny mpanjifan'ny zain eto Madagasikara. Nanao ny dokambarotra hoe zain voky manko ry zareo ka ny natao tamin'izany dia niantso ny 636 (antso ifidianana ny sara tiana handaniana ny fahana) ka anesorana 2000ar ny fahana anananao fa afaka miantso izay tianao antsoina ao anatin'io ora io ianao.
Teny antenantenam-potoana ary dia ninia niantso zain iray aho fa tena hika tanteraka ny tambajotra. (le reseau est saturé). Izany hoe nanararaotra nampiasa ny zain voky avokoa ny maro amin'ny mpanjifany mba hiresahana amin'izay tian-kiresahana nefa Ar 2000 monja no esorina aminao. Ny fahavoazana fotsiny raha toa ka efa nanala ny Ar 2000 ianao nefa tsy tafiditra amin'ny tambajotra mihitsy dia fatiantoka ho anao izay.
Na dia nahita ity tolotra ity aza moa aho dia tsy nanao azy satria fantatra ihany ny Malagasy fa ho roboka avokoa. Ahatsiarovana ny madacom razamben'ny zain nanomboka tamin'ny iray maraina ka hatramin'ny 4 maraina nefa vola kely ihany no aloa izy ity. Ny mahavariana ahy sy tadidiko... tsy mbola sahy nanao tolotra tahaka izao mihitsy ny france telecom (Orange) hatramin'izay teto Madagasikara. Ny any aminareo aloha no tsy fantatro e!
Somary nahagaga ihany fa tsy re teto amin'ny tanàna tamin'ny dokambarotra na ny mifanahatahaka amin'izany loatra ilay fety malaza any Etazonia na Amerika avaratra... Tsy fantatro loatra antsoina hoe Halloween teto Madagasikara e! Nisy ve ny fandrarana sa inona ny antony? Tamin'ny herintaona manko noezahin'ny mpivarotra ihany ny hampalaza azy ity saingy lasa fetin'ny mpifankatia bis ihany ilay izy. Nentina nandaniana ny alina fotsiny. Levona tanatin'ny Zoma mahafinaritra tsotra fotsiny aloha izy tamin'ity taona ity. Tsy nisy fanamarihana manokana intsony.
Toa nisy ihany angaha ny fivezivezena eran'ny tanàna izany, saingy tsy nandre aloha aho, hoe asiana fety eny amin'ny araben'ny fahaleovantena amin'ity alina ity; nefa lasa ihany ny eritreritro hoe sao dia ilay fetin'ny fizahantany karakarain'ny Ortana ihany izany fa afangaron'ny olona heveriny fa hanamarika ny Halloween ny TGV. Izaho kosa tsy mihevitra ny mpitantana ny tanànan'Antananarivo haka tahaka be fahatany hanandratra kolontsaina vahiny tsy mahazo ny fon'ny Malagasy tahaka ny Halloween.
Nisy ihany ny radio niresadresaka momba azy ity saingy tsy nanaitra ahy mihitsy e! Ny fantatro dia tsy raharahan'ny besinimaro ihany koa, ary ny tena mahavariana na ny loterana aza tsy mahalala ny maro raha anontaniana. Tsy mba horakorahana ihany koa moa ilay izy fa nentina mangina. Ny mitataovovonan'ny 31 oktobra 1517 manko no nametrahan'ilay Mpanitsy fivavahana Martin Luther (tsy King) ny petra-kevitra 95 teo amin'ny varavaram-piangonan'i Wittenberg (Lutherstad) ary nanoratra tany amin'ny arsheveka Albert de Mayence tsy hampivarotra ny indolzansy intsony. Noheveriny fa fitaka nentina hanaovana varotra fotsiny (hahazoana volabe ) io indolzansy io.
Raha tamin'ny teny Latinina no nanoratana ireo petra-kevitra ireo noho ny fahazarana sy ny fomba dia voadika haingana tamin'ny teny fantatry ny olona ihany (alemana eto). Nahoraka tamin'ny tanàna maro ny momba ity petra-kevitra ity izay nanaraka ny toriteny nafonja ihany koa. Ity indro ity no ilazan'ny mpahay tantara loterana azy hoe andron'ny filazantsara. Tsy ny indolzansy no notoheriny fa ny fivarotana azy (in dr.Theol. MARTIN LOTERA sy ny asany nosoratan'i LJ Danbolt ed faharoa p.63). Tsy nanao tsinontsinona ny indolzansy izy, fa ny filazantsara no kosa no nasandrany ho ambony kokoa (in idem). Ny fiovana sy ny fanitsiana dia nandeha tsikelikely fa ity andro ity kosa no tena nisy fiantraikany goavana indrindra tamin'izay nataon'ity mpanitsy fivavahana ity.
Fa dia inona loatra koa angaha no nahatonga ahy hametraka indray ity tantara ity? Voalohany, teraky na zanaky ny reformasiona aho. Tsy hoe io no tonga lafatra fa mpanoro ny lalana tokony hodiavina ihany ho an'ny mpanara-dia an'i Kristy. Faharoa, tsy mba mpankasitraka velively ny fivavahana lasa raharaham-barotra itadiavam-bola mihoam-pampana aho. Tsy ny vola no mamelona ny fiangonana fa ny Fanahy Masina amiko. Mpanompo mahatoky ny vola fa Tompo lozabe. Mampalahelo anefa fa matetika takon'ny varotra mandrakariva ilay fetim-pivavahana (raha atao hoe fety ihany koa) ka izay mihetsika rehetra dia vidiam-bola avokoa. Tranga iray nanimba ny raharaham-barotra nifandraika tamin'ny fivavahana hiankina amin-javatra tsy mifototra amin'ny filazantsara ity 31 oktobra 1517 ity ka satry averimberiko mandrakariva. Aleo ihany manko amin'ny fahafoizan-tenan'ny tsirairay no anompoana fa tsy vidiam-bola akory ny lanitra.
Raha ny fiheverako manokana dia tokony ho hita amin'ny gazety rahampitso (zoma) fa hanome "fanampiana" manokana amin'ny alalan'ny Fonds Local de developpement ny Kaominina an-tanandehibe 45 eto Madagasikara ny filoha Ravalomanana manomboka ny Janoary 2009 ho avy izao. Entina hanatsarana ny tanàna moa no anton'izany.
Tsy dia idirako lalina moa ny amin'iny fa ny nanaitra ahy tamin'ity toe-javatra ity dia ny tsy nahitana ny Ben'ny tanànan'Antananarivo tamin'ity fivoriana manokana ity. Ny televiziona viva mihitsy anefa no narahiko tamin'io fotoana io ka tsy maintsy mampiseho ny salovantavan'ny tompony izy raha nanatrika tao io lehilahy io (lehilahy io satria efa mitantana an'Antananarivo fa tsy boay kely aza fady indrindra). Ny sary dia manambara zavatra bebe kokoa noho ny fitantarana na dia avy amin'ny mpanao gazety mahay indrindra aza.
Eo ary no mampanontany tena. Ny avy amin'ny fiadidiana ny Repoblika mihitsy ve no tsy nanasa ny Ben'ny tanànan'Antananarivo sa ny fiadidiana ny tanàna no nanadino nampitondra ny taratasy fanasana ho an'ny Ben'ny tanànan'Antananarivo sa ny tao amin'ny fiadidiana ny Renivohitra no mihevitra fa tsy ilaina loatra ny nanatrika io fotoana fanararaotra io? Moa tsy ny fotoana tahaka ireny indrindra ve no tena anehoana ny fahavononana hiasa sa efa nanava-tena sahady Atoa Andry Rajoelina fa tsy hahazo anjara amin'io vola ikarakarana ny tanàna io velively? Tsy maintsy misy ny diso eto na ny iray amin'ny andaniny sy ny ankilany na ny roa tonta mihitsy?
Tsy sahy nanoratra ity velively aho raha fantatro fa tsy mbola tonga eto an-tanindrazana ny Ben'ny tanànan'Antananarivo. Hitako tamin'ny tvplus anefa ny fahatongavany halina. Sa mbola reraka ny lehilahy taorian'izay dia lavalava izay. Tsy sasatry ny manontany aho satria toa mifandimby ny tsy vonona hiara-hiasa amin-kitsim-po na ny avy amin'ny fitondrana foibe na ny avy amin'ny fiadidiana ny tanànan'Antananarivo renivohitra. Tsy hisy velively anefa ny fandrosoana raha samy mihatsaravelatsihy tahaka izao ny roa tonta.
Sa misy vondron'olona te-hanala baraka an'Antananarivo eto amin'ny fihaonana antampony hatrehina amin'ny taona ho avy iny sy ny manaraka? Raha efa fantatra fa tia ny politika madio ivelany araka ny filazan'ny Jeneraly Ramakavelo azy ny mpitondra ankehitriny, moa tsy eo indrindra ve no anararaotana hahazoana vola betsaka ikarakarana ny tanàna noho ny tamin'ny fanomanana ny lalaon'ny Nosy tamin'ny herintaona (2007) aza? Asa aloha fa dia nanolo-kevitra ihany aho na dia tsy nifidy azy aza noho ny fitiavako an'Antananarivo. Fa ilay fitiavana tokoa mampirediredy an!
Dia variana tokoa aho amin'ny fahaizan'ny olona mitady vola. Misy ny tena henjana araka ny filaza. Efa lany tanteraka ny vola nanamboarana ny tsenan'Asabotsy io araka ny fahalalako azy na tsy nomena intsony noho ny fitantanana tsy mazava loatra. Dia tavela teo ny fanamboarana ny tsena ary efa nieritreritra aho fa tsy ho vita intsony izy io na dia ao anatin'ny 20 taona ho avy aza. Tsy nisy na dia iray aza ny fitaovana hanamboatra ny tsena. Kanjo ankehitriny dia re fa nahazo famatsiambola $2 000 000 indray ny fanamboarana ny tsenan'Asabotsy. Ary heverina fa ho vita amin'ny marsa 2009 amin'izay ny tsena.
Ny faniriana moa tsy hisy intsony ny simenitra sy vy ary vato may ka tsy nahavitana intsony ny tsena teo aloha. Fa mbola tsy azoko hatramin'izao ny nahatonga ireo zavatra ireo ho may tao amin'ny fitehirizan'entan'ny Kaominina Antsirabe renivohitra nefa moa TIM no mpitantana koa zanak'i dada izany tsy miahiahy loatra ny hahazo olana ry zareo fa raha misy izany metyholasa any andafy tahaka ilay mpitantana tany Mahajanga ihany koa. Fa dia tena rediredy koa anie ny ahy izany fa ny hamisaisana ny ratsy hiavian'ny soa e!
Dia mba hahazo toerana amin'izay ny mpivarotra fa mijaly loatra.
Mety ho misy ireo tsy miraharaha ny hahazo izany kaominina mendrika ifaninanana izany. Misy kosa anefa ireo kaominina ambanivohitra no tena mandray izany hanaovana ezaka manokana. Tsy dia lavitra loatra ny renivohitra ity tanàna asehoko anareo ity, nefa tsy ao anatin'ny Kaominina Antananarivo renivohitra velively. Tao anatin'ny fotoana fohy monja dia niova endrika tanteraka ny endriky ny tsena sy ny fiantsonan'ny fiara amin'ity toerana ity.
Toerana fandehanako ihany, tsy tsaroako intsony ny endriny teo aloha fa mahafinaritra kosa ny mahita azy amin'izao fotoana izao. Mbola hita miharihary ireo fiara fitaterana maro manavaka ny maha-ambanivohitra ny toerana nefa lasa ny saiko manao hoe: Sao dia izy no tena mandroso ho amin'ny tanàna maoderina?
Endrey ireto tambanivohitra mipetrapetraka sy mialoka eo ambanin'ilay fialofana tsy misy dokambarotra na orinasa na iza na iza zary manimba ny endriky ny tanàna izay indraindray. Vao namaky boky iray izay aho ka tao no nahitako fa amin'ny tena hevitry ny voambolana jentilisa (raha heverina amin'ny teny hebreo angaha no tiany lazaina) dia hoe tambanivohitra. Dia soratako eto ihany aloha ho fitadidiako.
Fa ny tena tsikaritro ry zareo dia ireo andri-jiro mitovitovy karazana tamin'ireo teny amin'ny ranon'Anosy tsy hita nanjavonana ireny a! Teny Analakely koa tanatin'ny zaridaina manoloana ny arcades fipetrapetrahan'ny olona moa nisy karazany tena nahafinaritra mihitsy tamin'ny fiadidiana ny tanàna teo aloha fa efa ny fototra sisa niangana manamarika hoe hay moa nisy karazan-javatra tahaka izao koa teo Analakely teo.
Fa miresaka Analakely ihany dia manararaotra kely. Tena tsara endrika aoka izany ireo fefy fanitso ambony karazana entina mamefy ny zaridainan'ny Lapan'ny tanàna vaovao ireo an! tsy maintsy soloina ihany ireo fefy teo aloha indrindra ireo eo anoloana ireo fa efa simba sy manaratsy endrika ny tanàna loatra ny fefy teo aloha. Ny zavatra tsara tokoa aloha tsy maintsy miainga amin'ny fonony tena tsara sy maha-te-hijery e! Ho tsara fanomboka ity raharaha ity.
Vao avy nandia faran'ny herinandro indray isika teo. Faran'ny herinandro hialan-tsasatra ho an'ny be sy ny maro. Fa misy ihany koa ireo mamonjy fiangonana amin'io fotoana io. Ny aty amin'ny ila-bolan-tany atsimo aloha mbola manana ny tanjany tsara io fivavahana io. Any amin'ny tany tandrefana no karazan'ny efa lefy mihitsy satria efa efa zary an-jaza izany amin'ny foto-pisainan-dry zareo.
Izaho manokana dia tsy mandà fa anisan'ny tena naharatsy laza ny fivavahana ny endrika famoronana natao handrendrika ny fisainan'ankizy tahaka ny dadabe Noely izay ho avy tsy ho ela indray. Efa mananontanona manko ny fetin'ny faran'ny taona. Rehefa mihalehibe ny zaza dia mahatsapa avy eo fa nofitahina tamin'ity resaka dadabe Noely ity. Mikisaka ho azy avy eo ny fisainana ka heverina koa avy eo fa mety ho noforoporonina ihany koa ilay Jesoa ifikiran'ny kristiana mafy. Mba efa nanaitra ihany aho tany alohaloha tany fa efa nahazo valinteny hoe dia ahoana indray no hamalifaliana ny ankizy? Dia ampiainana amin'ny lainga mandrakariva izy izany ho'aho koa.
Fa iray amin'izay tena mampihemotra ny fitoriana koa ny fihatsarambelatsihy ananan'ny maro amin'ny mpivavaka. Raha nahamarika isika dia io no teboka goavana iray tena famerimberin'ny olona tsy te-hiherika fivavahana intsony raha mijery ireo olona milaza azy ho mpivavaka manodidina azy izy. Ankoatra izay moa ny toetra hafa izay karazan'ny manambany sy miteny ratsy ary manompa mihitsy aza ireo efa lasa tsy mino an'Andriamanitra intsony. Rehefa dinihina dia entin'ny fo fotsiny. Matoa anefa ireny efa tsy mino ireny intsony manana ilay foto-pisainany tahaka izay dia efa lasa manana ny filozofiany noho ny fandinihana sy ny fandresendahatra tao anatiny tao indrindra rehefa mijery ireo heveriny fa mpino izy. Etsy andaniny anefa izany fandinihana lalina anaty izany (fandinihana ny tena sy ny hafa) toa tsy nandalo tamin'ny maro an'isa tamin'ny mpino fa ny mandray izay tany an-trano fivavahana izay very ny roatokony no heveriny fa fieritreretana nataony momba ny tenany.
Ankoatra izay indray moa ilay tantara laza ratsy nanalana baraka ny fiangonana an'arivony taona izao sy ity fisainan'ny fiangonana (tandrefana) ankehitriny efa mitsontsorika tanteraka ity. Miala tsiny aho miteny izany satria natao itoriana teny ihany koa ireo olona mivady amin'ny mitovy fananahana aminy sy ireo tsy manaiky ny nanaovan'Andriamanitra azy ho lahy na ho vavy fa izany tsy manome zo azy velively (amiko manokana) ho mpitari-pivavahana ihany koa nefa ny toetrany sy ny fironany mbola tsy miova akory. Tena mitsara indray aho eto ary azo kianina amin'ny fomba fihevitro. Ny mpitarika fivavahana manko dia fitaratra eo amin'ny manodidina azy. Matoa ny epistily nametraka fa tokony ho manambady tokana ny diakona sy ny mpitandrina ohatra dia misy jery ao tsy hitodihan'ny maso ho any amin'ny mpanankarena (lahy izay matetika mirona hanambady maro hatrany rehefa manambola izay) fa hiherika kosa any amin'ireo heverina ho mitandro tsara kosa ny hasin'ny ankohonana (ka manana ny fidelité). Izay fomba fijery izay dia ataoko fa mifangarika amin'ny fomba fijerin'ny be sy ny maro manerana izao tontolo izao amin'ny ankapobeny.
Fa hatramin'izao aho mbola tsy niditra mihitsy amin'ny anton-dahatsoratra akory. Hita tokoa aloha ankehitriny fa mbola misy ihany ilay endrika rebik'ondry manaraka ambokony izay izoran'ny be sy ny maro. Ny mampihomehy anefa dia ilay be sy ny maro ihany koa tsy manana tanjona mazava loatra. Ny tena ao an-tsaina dia araka ilay fomba fiteny malagasy hoe ny mitabe tsy lanin'ny mamba, ny akanga maro tsy vakin'amboa ary izay be no basy. Hany ka tsy hahagaga loatra raha misy ity tranga tantaraiko manaraka ity.
Misy tanora mitovitovy taona miaraka fiangonana, mifanakaiky dabilio na iray sampana dia lasa mpinamana ho azy eny. Lasa mpiresaka ary dia mora ho azy ny fifampitaritarihina. Tsy dia ho amin'ny tsara loatra ilay fifampitaritarihana fa miara-mibolisatra any ho any ka mampahatsiahy ilay hira "ô gorisa gorisa" somary lava iny fa manana tononkira miverimberina izay. Zavatra fahita isan'alahady izy ity na dia somary samy manana ny mampiavaka azy isam-paritra sy isam-piangonana ihany aza. Fiangonana eny ambonimbony eny eto Antananarivo no oharina eto ary tafiditra avokoa na ny fiangonana katolika na ny fiangonana protestanta. Misy fotoana leon'ny fizotran'ny fotoam-pivavahana ve ry zalahy (nefa maro an!) sa dia noho ny fahazaran-dratsy fa dia ireny miditra ao amin'ilay mpivaro-toaka avokoa. Feno ho'aho ny fivarotana ary misotro toaka avokoa ry zalahy nefa ny fitafy io ilay fitondra am-piangonana. Rehefa avy misotro ry zalahy dia mividy tsakitsaky sy na siligaoma avokoa mba hamono izay fofona mety ho tavela dia miditra am-piangonana indray. Mba jerijereo hoe ry zalahy ao ampiangonana ireny fa toa be mpitsako siligaoma rehefa avy noheverina ho "namonjy poritra" ireny.
Dia lasa amin'izay ny saiko hoe: tsy aleo ve tsy miangona tsotra izao toy izay mifamitaka tahaka izao? Iza no fitahina? tahotra ray aman-dreny angaha no nandehanana niangona tany? sa any am-piangonana no tena ahitana ny jôba ka izay ihany koa no tena mampazoto ho any fa tsy inona loatra? Sa mbola heverina fa izany mpiangona izany no ahazoam-boninahitra? Fatiantoka fotsiny ry zalahy ny mankany am-piangonana raha tahaka izany sady mandany fotoana fotsiny fa aleo ary mijanona any an-trano tsotra izao. Efa lalana mankany amin'ny tsi-finoana ihany aloha izany lalana izany rehefa mbola tsy nanaitra ilay feon'ny fieritreretana e! Any an-trano anie afaka mihaino izay tiana henoina, afaka mijery izay tian-kojerena ary afaka manao izay tiana atao e! Fa raha mijoro amin'ny maha-anao anao ianao no tsy menatra amin'izany ijoroanao izany mety hanana ny fiadanana anaty kokoa... dia ho tsapanao kokoa ny antony andehananao any ampiangonana na tsy tokony andehananao any intsony. Farafaharatsiny jerena ny namana izay tsy mitarika lava anao hivoaka ny fiangonana raha te-ho tamana ao ihany ianao.
Be tamin'ireo nanaraka ny fitsarana ilay tovolahy nanana ny lazany tamin'ny setrasetra sy ny ditran'i Bad Boy tao Antsirabe ka nahafatesany olona mihitsy aza no tsy faly tamin'ilay didim-pitsarana navoaka. 20 volana sazy mihatra fotsiny sy onitra madinidinika, nefa tsy vao sambany ilay boay io no nandratra olona fa efa fanaony mihitsy sady afaka madiodio hatrany tamin'ny ditra nataony teo aloha rehefa niatrika fitsarana. Sambany izy tamin'ity indray mitoraka ity mba nahazo sazy mihatra. Efa nahemotra hatrany ny fotoam-pitsarana saingy rehefa tsapa fa tsy mihemotra hahalala izay didim-pitsarana ny maro dia notontosaina tsy fidiny ihany ilay fitsarana. Dia io no vokany. Mba rangitra koa izahay na dia aty amin'ny faritra hafa aty aza no mipetraka ary miahiahy fa misy fanaovana kolikoly ao na fahalalana olona mahatonga azy ho Tsimatimanota ka hirehareha mandrakariva.
Amin'ny lafiny ilany anefa toa tsy gaga indray amin'ilay toe-draharaha. Tamin'ny vanim-potoana taloha dia ny mpanjaka na ny tendriny no misahana izany raharaham-pitsarana izany. Tamin'ny ankapobeny ny olona napetraky ny mpitsara hisahana izany andraikitra izany dia olona mahay manadihady sy mamakafaka ny zavamisy na izay mety ho fizotrany tokoa. Misy fivoarany mandrakariva anefa ny olombelona. Tsy mivoatra ho tsara matetika fa mirona ho amin'ny fitongilanana. Na mba manapetra ihany koa ny olombelona fa tsy ary mahalala ny tokony ho rariny. Mety hisy ny sazy mifandaka tanteraka amin'ny heloka mitovy. Mety ho mati-kena-maso ihany manko ny mpitsara raha olona akaiky azy ny iray amin'ireo andaniny sy ankilany eo amin'ny raharaha iray. Tsy maintsy miaraka amin'ny fitsarana noho izany ny lalàna, ny fitsipika ary ny didy mba ho sazy mitovy na mifanahantsahana no ampiharina amin'ny heloka iray.
Nisy ihany koa ny fitsarana tamin'ny alalan'ny poizina zavamaniry (tangena) rehefa tsy hita intsony izay tena marina sy diso amin'ny raharaha kanefa matetika araka ny tolo-bola ambadika ihany koa dia mety ho mahery na matsatso izany poizina sotroina izany. Amin'io fotoana io dia tsy araka ny fandehan'ny raharaha intsony no itsarana ny olona fa iantsoana ny hery hafa heverina ho ambony mba hamaly araka ny nataon'ny tsirairay ny herin'ny poizina. Karazandrazan'ny miakina amin'ny vintana sy ny tanjaky ny hery fiarovana ao amin'ny tsirairay ihany noho izany ity fomba fitsarana ity. Tsy dia idirantsika lalina loatra ny amin'ity tangena ity satria tsy misy mampihatra loatra intsony tsinona.
Fa nivoatra tsikelikely ny fomba fitsarana. Efa mipetraka ny lalàna koa dia manodidina ny lalàna sy ny fampiharana azy no tena nimasoana. Nilana fianarana manokana ny fahalalana izany lalàna izany. Manana ny manampahaizana manokana momba azy ny lalàna ka ireny olona ireny no heverina ho mendrika ny hisahana ny raharaham-pitsarana. Lasa asam-boninahitra ny misahana ny raharaham-pitsarana, tsiriritin'ny maro na mahantra na manankarena izany asa izany. Tsy dia misy loatra ny lafy ratsiny amin'izay toe-draharaha izay ankoatra ny fitadiavan'ny sasany hahazo izany asam-boninahitra izany amin'ny fomba rehetra, eny fa na dia ividianam-bola ny diplaoma manamarika izany aza.
Ny diplaoma azo tamin'ny kolikoly anefa tsy mijanona hatreo, mitady fitadiavan-tombotsoa ankoatra izay omen'ny fanjakana izany. Matoa koa notsiriritina ilay toeram-boninahitra heverina ho mifanaraka amin'izany ihany koa ny fidiram-bola tafahoatra aza. Manomboka eo ny ranomodin'ny tsy rariny. Ny herin'ny vola no manjaka. Ny fandio iray siny tokoa tsy mahaleo ny fandoto iray tandroka. Tsy fantatra intsony ankehitriny izay ao amin'ny fandio sy ao amin'ny fandoto fa mihevitra ny maro fa be loatra ny tsy rariny avoakan'ny fitsarana... Tsy dia ataony mahagaga intsony raha misy ny mpanao ratsy afaka mandrakariva satria raha misy ny fitsarana diso dia tsy meloka ny amin'izany ny mpitsara fa ny fitsarana fotsiny no akarina ho amin'ny dingana ambony kokoa.
Eritreritra tsy tana ny ahy, eny fa na dia io heverina ho tantaran'ny fitsarana amin'ny ankapobeny io aza. Mba hitandroana ny rariny, tsy mba misy ve ny fanaraha-maso ireo mpamoaka ny didim-pitsarana ireo? mampanao ho sazy mihantona ny tokony ho asa anterivozona na tokony famonoana ho faty mihitsy aza! maninona raha arahi-maso tsirairay ny mpitsara? Jerena avokoa ny didim-pitsarana navoakany nandritra ny fe-potoana voafaritra ahitana izay nataony! sa tena tsy azo tanterahina mihitsy ny tahaka izany?
Fa raha sarotra ny manatanteraka izany eritreritro izany, maninona moa raha tsy maintsy ampitaina ho fantatry ny rehetra ny anaran'ireo mpitsara misahana ireny raharaha mafampana ireny ho fantatry ny be sy ny maro? Amin'izay fotoana izay ho fanta-bahoaka ho azy ireo mpanao fitsarana miangatra tsy mahalala afa-tsy ny herin'ny vola sy ny fahalalana olona akaiky. Amin'izay fotoana izay tsy ny Fitsarana amin'ny ankapobeny intsony no ho afa-baraka fa izay minia manao fitsarana diso matetika. Mba ho faly na ho kivy mialoha ihany koa izay miatrika ny fitsarana ataon'ireny karazan'olona ireny.
Tena faly hanadrohadro an'i Kdaombaramita mihitsy aho eto. Tsy izaho aloha no namoha fady fa te-hitsikanikany kely fa tsy hanembona lava isaky ny zoma hariva izao. Fa tsy maintsy hamoaka tononkalo ihany amin'ny manaraka!
Inona indray no tsy mety ataon'ny vehivavy e? Aiza kosa ve rehefa maraina ireny dia Ar10 000 foana no mody omena ny resevera rehefa mandeha betax dia mody asiana indray hoe etsy ananona etsy aho no miala? Maninona raha tsorina hoe maninona letsy aho raha tsy ampandoavin'ialahy sarandalana? Dia eo indray izany mody Ar100 fotsiny indray no omena fa hoe akaiky no miala. Na dia inona koa aza?
Ny tena mahavariana aloha dia vehivavy daholo no tena mpanao azy. Tsy mbola nahita aloha aho ka hoe lehilahy no nanao izay fomba izay. Farany, tena lazaiko fa hanadrohadro an'i Kdaombaramita (heveriko fa viavy tsara matoa misy mikitika) no nanoratako ity. hihihi...
Efa nisy ihany ny fotoana namoahan'ny fampahalalam-baovao iray fa narary ny filohan'ny antenimierampirenena ankehitriny Jacques Sylla ka voatery nitsabo tena tany ivelany. Andro iray na roa taorian'ny filazana anefa dia nambaran'ny haino aman-jery hafa fa nandray masoivoho roa ny tenany toy ny ilazana amin'ny besinimaro fa tsy marina ilay filazana an-gazety. "Toy ny ilazana" fotsiny izany fa tsy nisy fanambarana nataony tamin'ny mpanao gazety tsy akory mandiso ny vaovao niely teo aloha.
Izay nahita ny fandraisam-bahiny roa nataony dia nanontany tena ihany hoe tsy marary ve izany izy? Efa nananontanona ihany anefa ny fanokafana ny taom-piasan'ny solombavam-bahoaka izay entiny amin'izao fotoana izao. Tranga roa avy hatrany no tao an-tsaina raha vao nahita izay fivoaran-draharaha izay. Ny voalohany dia tena narary tokoa izy fa miezaka ny manafina, satria toa mora ny hanalana ny olona amin'ny toerany raha vao hita ny fahalemeny. Mbola tarazo amin'ny mpitondra ankehitriny manko ny manafina ny aretiny amin'ny vahoaka, indrindra fa manoloana ireto mpanohitra mitady izay fomba rehetra hamelezana anao na dia amin'ny zavatra tsy misy dikany ireto aza. Faharoa, te-hisongadina kely izy na manana zavatra tian-kambara (na amidy raha toa ka artista izy) dia mody atao ny filazana fa marary izy na nisy zavatra toy izao na izatsy nahazo azy. Sarotra ihany anefa ny ilazana fa te-hanao ity tranga faharoa ity izy na dia eo aza ny fanambarany ny karazam-pahasahiranana mianjady amin'ny vahoaka izay tsy misy azo lavina nataony tamin'ny fotoam-panokafana teo.
Tonga tokoa ary ny fotoam-panokafana. Dia nitatitra ny nolazainy ny haino aman-jery nihazakazaka tany amin'ny filazana ny zavatra nolazainy. Dia variana tany avokoa ny mpamaky sy ny mpijery ary ny mpihaino fa mety ho vitsy ny olona nahatsikaritra ny fomba nampitan'ny filohan'ny Antenimierampirenena ny resaka. Ny kabary nataony tamin'ny radiom-pirenena ihany, eny tompoko mihaino dia mihaino ary mpanaraka ny vaovao atoandron'ny Radio Madagasikara aho, no nahafahana nahatsikaritra fa farim-peo dia farim-peo ny lehilahy ary toy ireny tsy hahatafavoaka feo ireny aza fa manery tena tsotra izao hamita ny kabariny araka izay tratra. Tena niova ny feony, tsy azo nafenina io indrindra fa mpiteny sy mahay mandaha-teny izy ka mahatadidy tsara ny feony taloha aho. Asa ianareo raha mahatadidy fa nisy ny filazana tany alohaloha tany ny tsy amoahana ny teniny mihitsy amin'ny haino aman-jerim-panjakana. Nahagaga anefa tamin'ity indray mitoraka ity fa nivoaka ny kabarim-panokafana nataony. Ny aiza no tena tian-kavoitra? ny filazana ny fahasahiranam-bahoaka sa ilay feony farina nilaza ny fahasahiranany niteny?
Marihina moa fa zanaky ny Minisitry ny raharaham-bahiny tamin'ny andron'i dadabe Tsiranana Atoa Albert Sylla ny lehilahy, efa nandray ny fitantanana izany minisitera izany ihany koa izy (nanaha-dray?) tamin'ny fotoana nitondran'Atoa Zafy Albert ary efa praiminisitra nandritra ny vanim-potoana voalohany nitondran'ny filoha Ravalomanana mitondra ankehitriny. Misy hosinganina ihany koa ny tranga nahazoany ny toerana mahafilohan'ny Antenimierampirenena azy amin'izao fotoana izao. Io manko no toerana azo lazaina ho tsy tinendrin'ny Filoha ankehitriny na baiko avy aminy fa tolona manokana tamin'ny alalan'ny fampiasana ny haino aman-jery indrindra fa ny karajia tamin'ny fotoan'androny. Niverimberina matetika manko fa noho ny efa maha-protestanta (refôrme) ny filoha sy ny praiminisitra dia tsara raha mba katolika kosa no filohan'ny antenimierampirenena. Terin'izay fandresen-dahatra izay, araka ny fijeriko azy ny mpitondra mpanatanteraka, no nahatonga azy nanaiky tsy fidiny hamela io ho azy. Sandan'izay moa, dia nofandrihana sy nandrasana kendry tohina ny fandaharana karajia tsy hanasongadina olona tsy avy amin'ny sitrapon'ny mpitondra mahefa intsony.
Tena mifaninana sy mitady fandaharana vaovao hatrany ny haino indrindra fa ny JERY eto Madagasikara. Efa mahazatra antsika ohatra, noho ny hala tahaka avy amin'ny reny malala mba ho amin'ny valo ora alina ny vaovao amin'ny alina amin'ny ankamaroan'ny fahitalavitra eto an-drenivohitra. Efa ifaninanana ihany koa ny mandefa fandaharan-kolotsaina avy eo Madagasikara na tontosaina eto Madagasikara isaky ny faran'ny herinandro. Fa ity an'ny matv ity indray no hafa.
matv na madagascar television moa no fahitalavitra tsy miankina ara-dalana nijoro voalohany indrindra eto Madagasikara nefa tsy voatery ho izy no be mpanaraka indrindra. Ny rta aloha no manana ny lazany indrindra hatramin'izao araka ny fijeriko azy na dia tsy mpanaraka azy io loatra aza aho. Ny tena marina moa dia tsy mpijery fahitalavitra loatra ankoatra ny vaovao tsindraindray angaha aho. Fa inona aloha ilay hafa ataon'ny madagascar television?
Matetika aorian'ny vaovao alina dia oronantsarimihetsika no alefan'ny televiziona amin'ny ankapobeny. Lahatsaripika tena sariolona sy tanàna nopihina mitohy fa tsy sary novolavolaintanana na tamin'ny alalan'ny computer. Mba ho karazana fitarihandalana ary dia sary ahetsika (déssin animé) indray no hitako nalefan'ny matv tamin'ny zoma sy ny sabotsy alina aorian'ny vaovao. Tsy fantatro ny andro manaraka fa tsikaritra ihany io. Sary ahetsika mpandeha amin'ny ora iasana ihany fa mety tsy ho hitan'ny olondehibe (mihoatra ny 25 taona) noho ny anton-draharaha. Tahaka ny mampihomehy ny mieritreritra ilay izy saingy fantatra tsara kosa fa be amin'ny olondehibe no mpakafy sary ahetsika... fa ilay mahatsikaiky aloha no tena ankafiziny e!
Nanana ny akony nahatonga ny filoha Frantsay handray fanapahan-kevitra hanajanona avy hatrany ny lalao ny fisiahana ny La Marseillaise hiram-pirenena Frantsay mandritra ny lalao iraisam-pirenena iray ilalaovan'ny ekipam-pirenena Frantsay amin'izay mifanandrina aminy (any amin'ny taniny).Izany dia tohin'ilay toe-javatra nitranga tao amin'ny Stade de France nihaonan'ny ekipam-pirenena Frantsay tamin'ny ekipam-pirenena Toniziana izay nozanahin'ny Frantsay taloha tamin'ny talata 14 oktobra 2008 lasa teo.
Ny tena tsy levon'ny vavonin'ny Filoha Frantsay sy ireo antoko lehibe UMP sy PS tamin'ity fisiahana ny hiram-pirenena Frantsay ity manko dia ny karazana famadihana ataon'olona mizaka ny zom-pirenena Frantsay ihany. Miharihary eo imason'ny rehetra manko fa ireo mpijery Arabo nanatrika ity lalao ity dia mizaka ny zom-pirenena Frantsay ny ankamaroany. Tena manafintohina tokoa raha ianao izay nitady ny zom-pirenena Frantsay ka nahazo izany no misiaka ny hiram-pirenena Frantsay mandritra ny fihaonana ara-panatanjahan-tena iray. Eritrereto anie ka ny Tanindrazanay Malala no anaovan'ny Malagasy toetra toy izany e!
Ny teto Madagasikara moa dia tsy nahita ity lalao ity, sy ny Champion's league ihany koa, satria toa misy tsy fifankahazoana lalina eo amin'ny CFI sy ny TVM, na eo amin'ny mpitondra Frantsay sy ny mpitondra Malagasy ihany koa saingy tsy mivandravandra loatra izany; fa na izany aza dia tonga taty ny akony noho ny vaovaon'ny TF1 alefan'ny televiziona sasantsasany eto an-toerana. Raikitra ihany koa ny adi-hevitra eo amin'ny mpinamana na mpihavana ny amin'ny mahamety na tsia ny fihetsika nataon'ny Arabo nisiaka ny hiram-pirenena Frantsay ity. Eken'ny rehetra manko fa mafana ra ny Arabo. Etsy andanin'izany, raha misy ekipa Malagasy tonga any amin'ireny tany vaventy ireny dia hotohanan'ny Malagasy monina any ireny, eny fa na dia mizaka ny zom-pirenen'io firenena io aza izy. Hafa manko ny akaikin'ny fony raha mbola teto Madagasikara ihany koa no nahalehibe azy. Hafa mihitsy indray ny sain'ny ankizy raha tsy mba nohalehibiazina teto Madagasikara izy. Fa eo amin'ilay fisiahana ny hiram-pirenena mihitsy no mampisara-kevitra ny maro.
Fa olona efa retirety kosa no nilaza, izaho tsinona tsy nahita, fa efa nosiahan'ny Malagasy ihany koa ny Hiram-pirenena Frantsay raha sambany mba nisy ekipa avy any Lafrantsa mihitsy fa tsy avy ao La Réunion nandingana ny kianjan'ny Mahamasina tamin'ny taona 80 tany ho any. Mbola nisy tavela izany ny fankahalana Frantsay nandritra io fotoana io na dia efa tanaty fahasahiranana aza ny Malagasy. Vao nanomboka hoy izy ny La Marseillaise dia nisy olona maromaro nisiotsioka ilay hiram-pirenena. Nifampijerijery, hoy izy, ireo niaina tsara izany Fanjanahantany izany. Voakapokapoka karavasy sy mety higadra mihitsy izay mbola tratra mihetsiketsika mandritra ny La Marseillaise, na izay lehilahy tsy manala satroka ihany koa. Tsy azo natao ny miresaka fa manaja tsara ilay hira ihany no zava-dehibe. Ankehitriny (tamin'io fotoana io) dia toa tsapa tokoa fa tsy voafehin'ny Frantsay hay ny Malagasy ka azo natao na dia ny nanompa ny hiram-pireneny La Marseillaise aza.
Fandalovana ihany anefa ilay vanim-potoana satria nandritra ny Lalaon'ny Frankôfônia notontosaina teto Madagasikara ka nanao ny famaranana tamin'ny basket ny Frantsay sy ny Senegaly dia naka Frantsay avokoa ny 98%n'ny mpijery Malagasy. Tsotra ny antony, Ny senegaly manko no nandresy ny Malagasy tany amin'ny dingana talohaloha tany. Izaho kosa no tao anatin'ilay 2% nanohana ny Senegaly satria fiaraha-mientana Tatsimo sy Afrikana ary samy nozanahin'ny Frantsay no tao an-dohako. Izaho izany ilay nihoraka mafy rehefa nandrombaka ny amboara ny Senegaly fa toy ny nivoaham-paty kosa ny ankamaroan'ny Malagasy. Na ireo namako niara-nijery ny lalao tamiko aza lasa nisy niavona tamiko rehefa nody, nefa aho amin'io mbola nanadrohadro ihany.
Ny tena nahavariana ahy dia ny tamin'ny lalaon'ny nosy notanterahina tamin'ny herintaona teo (Aogositra 2007). Tena tsy menatra ny manohana La Reunion mihitsy ireo vehivavy Malagasy manambady Frantsay na dia Malagasy izao aza no ifanandrinany. Tena babon'ny Frantsay tokoa, hoy aho, ny fo amam-panahiny ka tsy nanafina mihitsy ny fankamamiany Frantsay ry zareo. Dia hoy aho namarana hoe, tena hafa mihitsy ny Malagasy mizaka zom-pirenena Frantsay raha ny tahaka azy ireo. Miala tsiny aminareo vehivavy manambady vazaha aloha fa tsikaritra sy nivandravandra mihitsy io tamin'ny lalaon'ny Nosy ranomasim-be Indiana farany teo, ka tsy vitsy ny bandy no letra sy nanompa azy ireny mihitsy aza saingy safidy io ka tsy ifanerena no tena marina.
Malaza ihany ny e-bit amin'izao fotoana izao. Eo manko no ifaninanan'ny mpanome tolotra ny hiaka farany amin'ny sehatra misy azy tsirairay avy. Efa andro natokana ho an'ny besinimaro moa ny faran'ny herinandro ka ny fitaovana isankarazany no arantiranty mba hamidy. Ao amin'ny lapan'ny fanatanjahantena sy ny kolontsaina Mahamasina moa no anatontosana ity hetsika ity.
Ny zoma teo kosa ny ahy no tantaraiko. Zoma, fotoana natokana hitsidihan'ny mpianatra madinika sy lehibe ity hetsika ity. Mazava loatra fa ny hijerijery no tena ataon'ny mpianatra fa tsy ny hividy loatra. Mety hifanindran-dalana amin'izany ny tsy iraharahian'ny mpivarotra ireto mpitsidika ireto. Tsy misy vola miditra loatra manko no dikan'izany. Ireo nandray anjara tamin'ny Barcamp teto Antananarivo tamin'ny 4 oktobra 2008 lasa teo kosa dia nomena toerana malalaka tany amin'ny efitra kelikely kokoa fanaovana fanazarantena an-trano io atsinanan'ny Lapaben'ny Kolontsaina io. Io andro zoma io ihany manko andro nandraisan'ny "Quartier Libre" (ireo nandray anjara mavitrika tamin'ny Barcamp teto Antananarivo) anjara tamin'ity hetsika ity. Hampiseho sy hanazava ary hanorotoro fa tsy hivarotra tahaka ny hafa rehetra sy zatra ny hetsika toa tsy misaraka amin'ny varotra.
Indreo ary ny tanora erotrerony maro avy amin'ny foko-madagascar (foko blog club) avy any amin'ny faritany, avy eto an-toerana ary avy any ampita no maro an'isa sy miavaka indrindra indrindra noho ny tee-shirt fotsy misy ny famantarana ary nomena ny andraikiny tsirairay avy tamin'ity hetsika ity. Toy ny olona tsy mahalala vizana mihitsy i Jogany mivezivezy etsy sy eroa mikaro-bahaolana noho ny toe-javatra tsy ampoizina isan-karazany. Tena deraiko manokana kosa izy tsy nitandro hasasarana sy nividy izay fitaovana rehetra mety ilaina eo noho eo hampahafatarana araka izay azo atao ny hetsika "Quartier libre" (foko, telomiova, c3lf, amul, Madagascar au temps TIC,...) izay sady tsy nampahafantarina ampahibemaso loatra no toa natao an-takonana tsy fantatry ny atsy amin'ny efitra lehibe akory ny fisiany, enga anie mba ho diso tanteraka ny hevitro eto.
Raha efa niomanana ny hanaovana videoprojecteur ho an'ny Quartier libre dia tsy nisy tampoka ny fanamafisam-peo itenenana. Raha tonga ary ny andiany voalohany tamin'ny mpianatra dia tsemboky ny niteny mafy avokoa ireo tokony ho mpanentana nefa toa tsy ren'ny ankizy loatra izany. Ny tena fotsiny no tsemboka, soa aloha fa voavaha ihany ny tamin'iny avy eo. Manaraka izany dia mifanila aminay moa ny Minisiteran'ny inona angaha (fahasalamana sa mponina sa fampianarana fa resaka ady amin'ny SIDA aloha no fototra). Nisy lahatsary fohy naseho ary dia nanontany ny mpianatra avy teo. Noho ny dokambarotra niseho tetsy sy teroa ary dia zavatra hafa ihany no voatazon'ny sain'ny ankizy. iray aloha mampiasà kapaoty (fimailo io). Toa nisy fanontaniana nipoitra tampoka nomena ny ankizy ary hoe fa firy taona dia efa mahazo manao firaisambatana. Nisy ny namaly hoe 16 taona, nanontaniana izay mitovy hevitra tamin'ilay namaly fa be no nanangatanana. Oay lehiretsy! nihomehy fotsiny ny olondehibe. Efa nilaza ny ao an-tsainy aloha ny ankizy e! dia hitanareo ny nosaininy tany anatiny tany!
Henoko tsara io satria gaga aho tamin'ny fanakanana ireo ankizy tsy hiampita tety amin'ny Quartier libre raha toa tsy nahaliana azy ny resaka. Tsy maintsy mihaino ny resaka fanasana tanana (andron'ny fanasana tanana amin'ny savony tokoa moa? atidoha hatramin'ny farany aloha ny mpianatra vao mahazo miala teo. Hitako tsy tratran'ny minisitera mihitsy ny tanjona satria tsy tafajanona ela teo intsony ny ankizy manaraka ary nony farany aza tamin'iny maraina iny dia nihanjahanja nampalahelo teo ny habaka lehibe nisy azy. Rehefa nandalo hitafa amin'ny mpanao gazety vetivety ny sekretera jeneraly no niangaviana izahay tsy hampiasa fanamafisam-peo aloha fa tsy mampihena ny fifantohan'izy ireo. Izahay anefa tsy nitabataba ahoana akory saingy nahatsiaro ho difotra ihany koa noho ny fanontanian'ny ankizy isankarazany sy ny fahamaroan'izy ireo.
Resaka fanentanana sy fanazavana izany ny tao amin'ny lapakely atsinanana fa tsy misy zavatra amidy. Mba hiavahanay tamin'ny besinimaro sy hanatonan'ny olona anay hiresahany aminay dia naka teeshirt foko ihany koa izahay (nanaronako ny teeshirt telomiova nanaovako) hanaovana hitovin'ny akanjon'ny mpanentana sy ny mpikatroka rehetra. Nisaotra hatrany an'i Jogany tsy sarotiny. Tsy maintsy noheverina manokana ny nametrahana afisy teo ambaravarana hamantaran'ny ivelany fa misy zavatra mety hahaliana azy ireo ihany koa tamin'ity e-bit ity fa tsy voatery ho CITIC nafindra toerana fotsiny ilay hetsika. Isaorana ihany ny mpikarakara nanome fotoana ho anay tamin'io andro io.
Ny maraina moa izahay no teo fa tsy maintsy namonjy ny lahasa andavanandro kosa ny tolakandro. Ny tolakandro indrindra anefa no tena misy ny fanentanana, ny atrikasa (ateliers) mety nahaliana ny besinimaro hiresaka zavabaovao amin'izy ireo. Tsy afaka milaza izay tsy natrehako no sady tsy nahazoako fitateram-baovao momba ny tolakandro aho. Marihina fa efa ady sy tolona (resaka sy fifandraharahana ary fifanazavana), miandry valiny mivory hatramin'ny folo alina ny alarobia, hatramin'ny valo sy sasany alina ny alakamisy vao nahazo io fotoana zoma io ny Quartier libre. Isaorana hatrany ireo rehetra avy amin'ny Quartier libre niady varotra mba hahazoana anjara toerana ho an'ity andro tokana ity.
Tononkalo iray efa nosoratako tany amin'ny sehatra hafa nefa voafafa no averiko etoana. Efa voasoratra koa ny lohateniny. Eo anila moa dia misy soratra nataoko nanao hoe:"Noho ianao ve no nampiova ahy? Tsia, ny fisainako momba anao sy te-hanana anao". Tsy fantatro ny andro nanaovako io fanamarihana io fa ny tononkalo kosa hovakianareo etsy ambany ihany.
Ny dina ifanaovana
Raha amin'ny fiainako ety an-tany Ianao irery ihany no aina namelona indray fanahy saiky maina nanome hery ilay fo nitaraina nanaitra izato foko, nandrisika ny saina Eny e! tsy hay faritana raha izany no lazaina
Ianao irery ihany anie ry Tiana Ilay hany olo-tokana izay nofidiana Tiako itantarana ny gejam-pahoriana sy iaraha-manandratra ny hehin-kafaliana Tsy misy olon-kafa afa-tsy ianao irery ihany Ianao no fiononako raha toa aho mitomany
Tiako raha ny fontsika no miara-mitempo miara-manina sy miara-misento Eny, fantatrao Tao aminao Rahavana no nahitako fitia iriko tsy ho lany Ka ny fandalovana ety hiarahantsika hatrany
Mety ho adala ny fihevitrao ahy Tsy isalasalako izany ary tsy misy ahiahy Eny efa fantatrao Tsy voafehiko intsony izay tsy tokony atao Tsy mampaninona raha izany satria ny hiadaladalako ianao irery ihany
Ny foko mihitsy no manome toky ny teny omeko tsy tenim-boloky fa raha ny finoako tsy hohelezin'ny rivo-mifofo sady tsy hiova no tsy mety hiofo ny dina ifanaovana tsy misy soloky
Baikon'ny filoha faratampon'ny foloalindahy ny hanambàrana ny polisy sy ny zandary ho deparitemanta iray. Ny antony araka ny filaza dia mba hahombiazana kokoa eo amin'ny asa fitandroana ny fandriampahalemana anatiny eto amin'ny firenena sy hamerenana ny hasin'ny mpitana fitaovam-piadiana ary ny hisian'ny fifampifehezana matotra kokoa.
Mpifanerasera amin'ireo vondron'asa mpitazona fitaovam-piadiana roa ireo ny tena. Mpitam-piadiana ny roa tonta ka manana ny heriny avy. Azo ambara aza fa samy miaro ny vondrona misy azy avy ny tsirairay ary mifanindry mihitsy aza, tafiditra koa eto ny miaramila. Politika napetraky ny mpitondra teo aloha nampanjaka ny zarazarao hanjakana ny nijoroan'izy ireo ho samy manana ny azy. Fiarovana ny sezany mahomby tokoa izany. Raha toa manko mitady hanongam-panjakana ny ao amin'ny polisy sanatrian'izany dia tsy maintsy hanao izay hanakanana izany ny ao amin'ny zandarimaria na ny mifamadika amin'izany. Izay no nahatonga ny hadihady hoe raha tafaray eo ny fanapahana sy ny fifehezana mety ho mora kokoa ny fanonganam-panjakana satria tsy misy hery mifandrafy loatra intsony.
Nahoana ary no najoro ny baraingo amin'izay ho fahombiazan'ny fampitambarana ny polisy sy ny zandary? Ohatra vitsivitsy: Any amin'ny polisy, araka ny tatitry ny zandary sasany, vao any ampiofanana dia efa masahina ao an-dohan'ireo mpianatra ho polisy ireo amin'ny taranja tantara fa ny zandary no namono ny polisy tamin'ny rotaka 1972 (fony FRS na Forces Republicaines de sécurité) sy tamin'ny 1975 (fony Groupe Mobile de Police na GMP) tamin'ny fiokona nataon'izy ireo tetsy Antanimora ka niampangana azy ireo ho namono ny filoham-panjakana. Avy amin'ny zandarimaria indrindra anefa tamin'io fotoana io ny filoha nitondra ny firenena. Noho izany efa nomanina ho hery mpifanandrina amin'ny zandary sahady ny polisy. Etsy ankilan'izay dia mirehareha amin'ny fiofanana vitany kosa ny zandary fa ny asan'ny polisy rehetra dia vitany raha ampanaovina azy fa ny polisy kosa ho be ny asa tsy ho vitany raha ampanaovina ny asan'ny zandary ireny. Ny vola fandrain'ny roa tonta anefa toa mifamadika amin'izany. Ny lasitra famolavolana ny roa tonta izany dia tsy mitovy velively. Sarotra ny hahombiazan'ny fampitambarana raha tsy ny toby fiofanana mihitsy aloha no raisina.
Ankoatra izay, mety tsy ho eken'ny eritreritry ny polisy velively ny ho baikon'ny zandary ary mihivingivin-doha tanteraka ny zandary ka hoe eo ambany fifehezana manamboninahitra polisy. Mifampihevitra ny ho sakamalaho sy havozo manko ka samy manana ny hanitra ho azy. Be ny mihevitra fa noho ny baikon'ny filoha dia manaiky ambava ny manamboninahitra avy amin'ny roa tonta fa any anaty any kosa mety ho efa mivonto ny fo.
Manaraka izany indray ny fipetraky ny rafitra an-tanan-tohatra. Ny avy amin'ny polisy dia mahita avy hatrany fa ny Praiminisitra no eo amin'ny faratampon'ny rafitra vaovao. Amin'izao fotoana izao anefa dia manamboninahitra jeneraly avy amin'ny zandary no mitazona izany toeran'ny praiminisitra izany. Singa eo amin-dry zareo izay hilazana fa tadiavin'ny zandarimaria atelina tanteraka ny polisy. Etsy ankilany indray anefa toa vitsy ihany miohatra amin'ny zandary ny polisy manana laharam-boninahitra ambony ka tsy misy isafidianana loatra hitana andraikitra ambony, hany ka na sanatria aza mety hisy ny tsy fahombiazana eo amin'iny olona iny dia tsy misy ihany na dia izany aza ny mahasolo azy.
Tohin-dresaka ihany dia maminavina aho ny amin'ny antony mahatonga izao fanapahan-kevitry ny filoha izao. Heveriko fa noho ny nataon-dRazafindrazaka Emmanuel fantatra amin'ny mampalaza azy hoe Bôlô izay manamboninahitra ambony ao amin'ny polisy no nandraisana ny fanapahan-kevitra hitelemana ny polisy ho zandary izao. Kely ihany ny herijikan'io vinavina io na dia izany aza. Be ny mihevitra fa ny deparitemanta ihany no ho iray fa samy hiolonolona amin'ny misy azy avy ny roa tonta. Tsorina fa fanahiana goavana amin'ny mety ho fipoahan-javatra tsy ampoizina no ho vokatry ny fanapahan-kevitry ny Filoha izao raha tsy mitandrina izy. Arakaraky ny seza very ao amin'ny manamboninahitra avy amin'ny roa tonta manko nomety hisian'ny fifanandrinana. Fa enga anie ny hamisavisana ny ratsy hiavian'ny soa na dia izany aza.
Farany, tsaroako tsara fahakely fa tena tiako mihitsy ny hanao izany asana zandary izany. Asa inona loatra angaha no nahatonga izany? Soa ihany fa sady keliray ny tena no kely endaka fa teo amin'ny fahaizana mitifitra ihany no tsy azo novazivaziana (tsy niraty tifitra aho fony izaho SN teny Langaina vao sambany nanao izany).
...hananganako firenena vanona. Noheveriko ho teny ao amin'ny baiboly izy io; kanjo diso hevitra aho. Tenin'olona tsotra izy io. Tsy nahita azy io tao amin'ny baiboly aho, na izaho no tsy nahay nikaroka azy...nefa nandany fotoana ihany hijery azy tao amin'ny kônkôrdansa. Amin'ny ankapobeny anefa dia nampidirina ho anisan'ny soatoavin'ny mpandala ny baiboly ny teny ary matetika no karazana atao ho lohahevitra mihitsy aza. Ekeko ny fahamarinan'ny teny sy ny lanjany. Tsy mba tahaka izany kosa anefa fa laviko kosa ny fanandratana ny teny hoe "Ampio ny tenanao dia hanampy anao ny lanitra"na ny "Andriamanitra tsy manampy izay tsy manampy ny tenany". Fa mitady hivaona amin'ny resaka tiako fotorina aho izany.
Mametraka sahady fa ny vehivavy hendry no fototry ny firenena vanona. Ny vehivavy manko no miteraka ary mahatsapa ny vesatra sy ny fijalian'ny fiterahana. Rehefa tontosa anefa ny andro iterahana ka tonga ny zaza, iny no lasa mamy indrindra ho an'ilay niteraka azy. Mamy tena mamy raha zanaka niriana fa fanorisorenana kosa raha vohoka azo tsinahy noho ny fahafinaretana fotsiny ihany. Taonjato anjakan'ny fahafinaretana tokoa izao iainantsika izao nefa miara-dalana aminy ihany koa ny voninahitra. Matetika raha misy ny vohoka tsy nirina na ivelan'ny fanambadiana nefa mba manana ny hajany ihany ny ray aman-dreny no karohana mandrakariva izay hanalana iny zaza am-bohoka iny. Lasa ambany noho ny voninahitra na ny fahafinaretana ny aina. Ny aina izay sarobidy indrindra eo anatrehan'Andriamanitra. Te-hahalala anefa aho etsy ankilan'izay hoe firy isan-jaton'ireny nanala zaza ireny no nanenina tamin'izay nataony avy eo? Raha olona tsy mahalala afa-tsy ny fahafinaretana aloha mety tsy hanenina mihitsy, mitohy am-pilaminana indray manko ny revy. Fa raha olona notezaina ho olom-banona ihany na tonga amin'izay amin'ny faniriana hananjanaka amin'izay no lasa afa-jaza hatrany avy eo? Deraiko manokana noho izany ny vehivavy nisafidy ny hitazona ny zanany na dia nofitahin'ny sakaizany nanaovana filan-draha tsy mahita fotsiny aza. Tsy miresaka fandrindram-piterahana ivelan'ny voajanahary kosa indray aho.
Manaraka izany, eto ampanoratana aho no mahita fa toa mifandaka ny fahafinaretana sy ny fandraisana andraikitra hametraka fanorenana maharitra sy mitohy. Efa manjaka amin'ny Tandrefana sy ny mpandala faratampony ny kolontsainy miridana toa soavaly tapa-kofehy fa tsy maharitra velively izany fanambadiana izany. Resaka fahafinaretana ara-pananahana sy fianohana anaty vola aman-karena no heveriko ho fototr'izany. Ny tsapan'ny olon-dehibe ihany no lanjalanjainy, ny fitiavan-tenany hikaroka hatrany ny fahafinaretany no asandratra hany ka tsy noheverina velively tao anatiny ny ratram-po mahazo ny zanaka iharan'ny fisarahan'ny ray aman-dreny. Mizaka ny safidin'ny fitsarana amin'izay hitaiza ny zaza sisa no mba zon'ny ankizy.
Omeo vehivavy hendry aho hananganako firenena vanona. Toa mametraka fa andraikitry ny vehivavy ihany no hahavanona ny taranaka handrafitra ilay firenena rahampitso. Fahadisoan-kevitra izany: efa manamarika sahady ny fahavononan'ilay miteny heverina ho lehilahy mihevitra hanorina, hanangana, hanohy izay hahavanona ny firenena izany. Manambara fa tsy vitan'ny lehilahy irery ny manangana io firenena io fa tsy maintsy manana ny anjara toerany lehibe ny vehivavy. Tsy lehilahy sy lehilahy no hiandraikitra amin'ny fanorenana ilay ankohonana fototry ny firenena ary tsy vehivavy sy vehivavy ihany koa fa lehilahy sy vehivavy. Lehilahy iray sy vehivavy iray miara-mibanjina ny hoavy ho an'ny ampitsony sy ny taranany.
Raha nanana ny lazany ka nandraisan'ny fitondram-panjakana fanapahan-kevitra ny hampitsaharana hatreo ny fanondranana vato, indrindra ny vatosoa dia tsy mampihena velively ny fandraharahana amin'ity sehatra ity izany. Mody nampandriana adrisa ny rehetra tamin'ny lahatsoratra an-gazety fa manomboka miala amin'ity sehatra ity izay zatra izany teo aloha satria tsy afa-manondrana intsony nefa tsy nisy kelimaso nody tany amin'ny taniny velively teo.Toa vao maika aza miroborobo ny varotra.
Raha eo amin'ny resaka vatosoa manko dia eto 67ha indray no karazana Ilakaka (tsy mbola nahita ilakaka mivantana aho) vaovao eo amin'ny fandraharahana. Ny any Ilakaka resaka safira fotsiny fa ny eto kosa rehefa vatosoa mandeha daholo. Mahavariana fa kelimaso daholo ireto mpividy vato eto amin'ny tanàna ireto. Mampieritreritra hoe sao dia ity indray ary no fifanarahana miafina teo amin'ny Malagasy sy ny Shinoa amin'ny fananganana ireo Hotely ny trano ho an'ny filoham-panjakana hivory eto Madagasikara amin'ny herintaona? Ahiahy io fa tsy hoe ny marina tsy akory fa zarako aza diso hevitra aho ny amin'izay.
Eto amin'ny manodidina ahy manko raha misy elanelana mifanalavitra indrindra amin'ireto mpividy vato ireto dia 100 metatra ihany. Mety ho azo eritreretina ihany ny hoe mifaninana izy ireto raha hividy nefa mahita tsara aho fa dia mifampiresaka sy mifampitsiditsidika izy rehetra; mety hoe mifampitsilo nefa manahy aho fa toa iray ihany ny lehiben'izy rehetra.
Manaraka izany, mahita tsara aho fa tena be tokoa ny mivezivezy mivarotra izay hitany ny Malagasy mitondra ny entany any amin'ireny Kelimaso ireny ka raha tombanana efa tokony ho hipoka tanteraka ny tranon-dry zalahy mpividy ireto nefa dia toa mahita toerana ametrahana ny entana tonga hatrany ry zalahy. Mazava loatra fa misy ny foiben-toerana andefasany izay entana azony. Tsy anjarako, sady tsy manam-potoana amin'izany aho, ny mijery ny lalana alehany rehefa miala eto 67ha fa ny mahalasa saina ahy dia hoe tsy mba tsikaritry ny minisiteran'ny harena an-kibon'ny tany mihitsy ve fa eto daholo no ivantanan'ny entana entin'ny malagasy ho an'ny Shinoa ary hatreto indray ny entana no miainga ho amin'ny sehatra avoavo kokoa? Raha tiana ny hifehezana ity sehatra ity, moa tsy eto ve no arahi-maso voalohany, afa-tsy hoe efa nisy ho'aho ny fifanarahana teo amin'ny fitondram-panjakana malagasy sy shinoa?
Hamaranana: ahoana moa ny anton'ny lohateny? Androany sabotsy dia ilaharana indray ny mitondra vato na aiza io na aiza amin'ireo kelimaso mpividy vato ireo. Izay no ahitana taratra fa mijery andro ny ankamaroany raha tsy izy rehetra, omaly anefa dia mipetrapetraka sy miresadresaka niaraka avokoa ireo mpividy vato ireo. Fa ilay vatobe iray nanalana tanteraka vavahady vy hampidirana azy izay no tsy matiko lolo. Ngeza izany raha vato! dimy lahy ry zalahy no manakorisa azy amin'ny kodiarana fa mila tsy hahakisaka. Hita ho nolokoina maitso ilay ato nefa tena madio dia madio ahiako ho vato lafovidy hafa ilay izy afa-tsy hoe vato efa namboarina (izany hoe efa maty hasina indray). Tsy azo heverina anefa izany satria mailo dia mailo ireto Shinoa ireto rehefa hividy. Matoa novidiany dia fantany ny lanjany sy ny sandany. Tsy mety fay mihitsy aho izany mitantara nefa mety ho ny aina mihitsy no manefa raha mbola be tantara eo! Sa izay tokoa ilay hoe maharesaka?
Tsy hohadinoina velively tsy akory ity vanim-potoana iray nandalo teto Antananarivo tamin'ny Asabotsy 4 oktobra 2008 ity. Sambany rahateo ka mety ho be ny ny tsy mahalala izay tena nitranga nandritra ny tontolo andro. Tsy nandray naoty na tamin'ny penina sy ny taratasy aho na tamin'ny findain-tsolosaina nefa hosoratako aloha ny fandehan'ny raharaha tao araka ny tadidiko.
Voalohany, miainga amin'ny zavatra somary mahatsikaiky ihany aho. Fantatro tsara fa ho maromaro ihany ny hitondra solosaina finday. Mazava loatra fa tsy entina miharihary iny fa entina anaty kitapo kosa. Izao anefa, na dia mihamora aza ny vidin'izy io noho ny fidinan'ny sandan'ny vola dôlara dia tsy mbola nividy aho no sady mety mbola tsy mahatakatra ihany koa. Ahoana ary ny nataoko. Nitondra kitapo ihany aho, fa boky lehibe misy izay nosoratako nandritra ny taona 2006 sy 2007 no nataoko tao. Mitovitovy habe nefa mety hitovy lanja amin'ny findan-tsolosaina io boky io ka nihomehy anaty ihany aho nitondra ilay izy. Sahala amin'ny nde mba hoe manko.
Ny nanokatra ny raharaha moa dia i Diana Chamia, tovovavy mpianatra mpanao gazety avy any Mahajangà any. Tiany ny manampy ny mpiara-belona aminy ka izay no nahatonga azy nanao izay hanampiana ny renin'i Kamba (Kamba izay misy toy ny trafo ao amin'ny handriny) tamin'ny alalan'ny bolongany aloha, hitan'ny Malagasy mpiara-belona manerantany iny ka nampihetsika ny fanampiana io zaza io sy ny reniny. Fikambanana maro no nihetsika fa ny fantatro aloha eto amin'ny serasera dia ny Namana serasera (na ampielezana na eto an-toerana) sy ny foko-madagascar. Fantampantatra ihany fa mbola misy ny hetsika hafa saingy misy moa no tsy dia loatra ny itantarana azy nefa dia isaorana mandrakariva ny karazan'olona tahaka ireny manampy ny mpiara-belona aminy sy manaporofo fa mahay mifanampy ihany koa ny samy Malagasy.
Nifandimby amin'izay ny mpampiasa ny software na mpandrindra ny momba ny rindrakajy (araka ny infogasynet sy i Mahefa) na ny rindrambaiko araka an'i Di... (Henry Rahaingoson). Ny tena tafalentika ao an-dohako aloha dia ny hoe hafa ny rindrambaiko na rindrankajy malalaka sy maimaipoana sy ny rindrankajy na rindrambaiko malalaka fotsiny (logiciel libre et gratuit sy ny logiciel libre fotsiny). Ny faharoa dia mety hoe amidy aminao ny entana ary omena anaoihany koa ny lakileny hifehezanao azy manontolo. Tsy lazaina moa amin'izany ny rindrambaiko na rindrankajy manatompo. Mihaino tsara fotsiny aho fa mety ho azoko ihany ny momba azy rehefa tena liana aho. Nifandimby niresaka teo ny avy amin'ny C3lf Fianarantsoa sy ny amul ary ny eboons. Mety hozokoa ihany manko izay nambara fa tsy ahiko kosa ny mampita azy rehefa tsy nisy ny fitaovana manokana ho amin'izany.
Ny tena tadidiko teto dia ny resaka nataon'i Haja Ramboasalama filohan'ny Amul araka ny reko momba ny IXP. Tsotra ny fanazavany azy: raha misy olona roa samy eto Madagasikara mampiasa FAI (Fournisseur d'Acces l'Internet na mpanome tolotra ifaneraserana) samihafa dia izao no zavamisy: Mampiasa FAI iray i Koto hampita hafatra amin'i Soa mampiasa FAI hafa kosa. Mankaiza ny lalan'iny hafatra iny? Miainga eto Madagasikara ilay hafatra dia mankany amin'ilay FAI ampiasain'Ikoto dia lasa any Alemaina mandalo any Etazonia vao miverina eto Madagasikara mankao amin'ny FAI misy an'i Soa vao tonga any amin'i SOa. Izany hoe lasa lavitra ny lalana, elaela kokoa vao tonga ny hafatra sady lafolafo kokoa ny saran'izay. Tsy mahagaga raha sady vitsy mpampiasa aty Afrika no aty Afrika ihany koa no lafo indrindra ny saran'io serasera io. Arakaraky ny habetsaky ny mpampiasa rahateo izany. Tranga faharoa, Misy vitsivitsy maromaro ny FAI mifanaraka mba ho kely kokoa ny fandaniam-pifaneraserana. Misy hatrany anefa ny FAI tsy miditra anaty fifanarahana, mbola hisy ny olana rehefa tsy ny FAI no mifanaraka.
Inona ny vahaolana natolotra? io IXP io izay manana anarana hafa maromaro ihany koa saingy noadinoiko tanteraka. Eo amin'ny Besinimaro dia karazana foibe iray mitovy asa amin'ny Switch (internet) goavana dia goavana io IXP io ka izay te-hanamora ny fifandraisana rehetra dia mifandrohy aminy avokoa. Inona ny tombotsoa azo avy amin'ny fampiasana ny IXP? Tsy voatery mankany Alemaina, Frantsa, Etazonia ny lalankafatra vao hiverina eto Madagasikara indray fa eto Madagasikara ihany ny fivezivezeny. Faharoa, raha sanatria misy manapoaka na mikatso tanteraka ny zanabolana (mety mitranga izany ary azo heverina mihitsy ny hisiany) dia mbola afa-miasa ihany ny aterineto eto Madagasikara fa tsy hiaramaty amin'ny an'izao tontolo izao. Mbola afaka hiasa avokoa ny banky ny sy karatra solombola rehetra hifandraharahana ary ny orinasambarotra mampiasa serasera rehetra. Fanirian'ny mpanolotra mba tsy ho tratra aoriana tahaka ilay hazondamosin-tserasera (backbone) nandalo tao atsimon'i Faradofay folo taona lasa izay ny fieritreretana ity IXP izay tokony ho tombotsoa lehibe ho an'ny Malagasy manontolo io.
Nanaraka indray i Pierre Maury niresaka momba ny boky avoakany amin'ny alalan'ny aterineto, ka ireo boky efa tsy ananan'ny taranaky ny mpanoratra zo intsony, talohan'ny fitopolo taona lasa izay (1938) no avoakany. Mazava loatra fa noho ny tsy-fifehazany ny teny malagasy dia izay boky amin'ny teny frantsay ihany no avoakany ao amin'ny bolongany sy ny vohikalany. Asa, anjaran'ny hafa indray izany ny miresaka momba ny boky nivoaka tamin'ny teny malagasy. Mazava loatra fa mba tsy handikana ny lalàna dia izay efa lasa fananambahoaka ihany no azo avoaka, izany hoe izay rehetra talohan'ny fanjanahantany sy izany nandritra ny fanjanahantany hatramin'ny taona 1937.
Niditra indray i Avylavitra efa nahiako tsy hoavy, soa fa tonga na dia fantatra aza ny fahasahiranany, niresaka momba ny fahalalaham-pitenenana sy fahalalana mamoaka vaovao eto Madagasikara. Nolazainy fa miditra ho elanelam-panahy izy, tsy mpanohitra bontolo ary tsy mpanohana be fahatany. Resaka politika izany lazainy izany! Eto moa dia efa taratra sahady fa mifankahita tsara amin'izay ny mpampiasa ity kajimirindra ity nefa samihafa ny tontolo iainany sy ny fampiasany ny solosaina. Samy miezaka mahazo ny ataon'ny ankilany ny andaniny avy. Asehon'ny mpamaham-bolongana fa haingana kokoa ny famoaham-baovao avy amin'ny olotsotra mampita vaovao noho ny an'ny gazety izay mbola miandry fankatoavana avy amin'ny tonian'ny fanoratana. Ny mpamaham-bolongana kosa dia araka ny sitrapony ihany na hamoaka ny vaovao izy na tsia. Ny ahy moa tsy hitako loatra izay lazaina. Nilaza ny fivoriana vao natrehiny tany Brussels notohan'ny Rising Voices kosa i Pati (et toi).
Nilaza izay tokony atao raha tiana ho hita amin'ny aterineto kosa i Ariel ary nolazainy fa ny soratra na fihetsiketsehana iray dia telo volana mialoha ny fotoana no tsara anoratana azy mba ho hita tsara izy amin'ny andro ilàna azy.
Ny zavatra iray mila avoitra ihany koa dia ny ezaka manokana ataon'i Mahefa hametrahana tsikelikely ny fanitsiana ny teny malagasy izay mitady fanampiana amin'ny namana rehetra mahafehy ny teny malagasy sy ny rindrankajy na rindrambaiko hiara-manatontosa io tetikasa fampiroboroboana ny teny malagasy io. Asa izy raha afaka manome fanazavana bebe kokoa satria tsy tokony hiasa irery amin'io tetikasany io ary ho hitako ihany koa ny hanampiana azy. Izay sy izay aloha ny tena tadidiko, misy dia misy ny tsy voalazako toy ny an'i Herizo sy Tosoa saingy rehefa tsy voafehiko ny resaka aleo mangina.
Ny endri-baliakan'ny androko omaly Nokitihin'ny tsiky nampihetsika fo Hotodihina indray ve ny fahazazana Dia ny fiainana goanan'ny tsy fahalalàna? Haveriko ve?
Ny haitraitra madinika niravahakohatrany nikarohana retsika tsy fantatra loatra ka iniana amin'izao... odian-tsy tsaroana ny fo tsy afa-tsaona tamin'izany fotoana? Haveriko ve?
Ny fientanetanana toa rano mandroatra hihetsika nefa toa tsy zatra ady be fikirizana fa tsy afa-nanoatra sehatry ny tolona tsy omby tratra? Haveriko ve?
Ny manampi-tsofina amin'ny eso sy latsa hanandratana ny afon'ny fanantenana ka miandry ilay minitra ivadihan'ny rasa mba hanatanterahana izay nokinasa? Haveriko ve?
Ny vetso mangina nameno ny loha nanosika ny saina hiriorio any hoany mikaroka hevitra tsy hampikoa ny androany no ita fa rahampitso mitohy? Haveriko ve
Ny mpanao gazety malagasy amin'ny ankapobeny mihitsy no nahatsiaro ho voatsindrona tamin'ny tenin'ny praiminisitra niantsoana azy ireo haingana tao anatin'ny fotoana fohy ka nandrenesana ny hoe ao anatin'ny fampihorohoroana eo anatrehan'ny praiminisitra ny fampielezana vaovao tsy marina (na "mampihorohoro") ataon'ny mpanao gazety. Fampihorohoroana ny fanakatsakanana tsy hanatanterahan'ny governemanta ny fandaharan'asany na ny fanatontosana ny MAP. Hafa avy hatrany moa ny handraisan'ny mpampita vaovao ny resaka ary dia hiditra nanatsipalotra azy aho na dia efa fantatro fa nampihena ny mpamaky ahy aza ny fidirako resaka politika izay mampisara-kevitra, nefa tsy Maharesaka ny Maharesaka raha tsy miresaka azy aloha.
Ny tao an'eritreritra dia hoe mitady hanapa-kevitra samirery ny fitondrana fa tsy mba mihevitra ny hiara-midinika amin'ny vondron'olona mety ho voantohintohina ny tombotsoany na ny fiainany. Nefa ny mpanara-baovao dia tokony tsy hody fanina mihitsy tamin'ny vaovao navoakan'ny "La gazette de la Grande île" momba ilay hoe Alemana novonoina tao amin'ny fari-dranomasin'i Nosy Be miaraka amin'ny sary ahitana ny loha tapaka sy natao teo anelanelan'ny tongotr'ilay olona ny lohany teo amin'ny takila voalohany indrindra (tena natao haharikoriko mihitsy matoa naovaka pejy voalohany ny sary). Nalahelo moa ny masoivoho Alemana tamin'io sary io satria voalohany, tamin'ny taona 2005 io toe-javatra io no nitranga. Faharoa, ny filazana ofisialy no nanambarana fa namono tena io lehilahy. Fahatelo, misy andiana mpandraharaha indridra mitsidika ny Nosy tamin'ny fotoana namoahana ny vaovao. Midika izany fa nokendrena hampihemotra ireo mpandraharaha ireo tsy hampiasa vola eto Madagasikara ny vaovao. Io toe-javatra io no nanafintohina ny praiministra araka ny fijeriko azy ka nahatonga ny teniny fa tafiditra ao anatin'ny "fampihorohoroana" ny famoahana ny vaovao manakatsakana ny asan'ny goverinemanta. Misokatra indray ary ny adihevitra e!
Izany tokoa angaha no atao hoe eo ampandrasana no mahita ny atiny. Nisy ihany manko ny fanomanana nataoko tamin'ity Barcamp notontosaina tao amin'ny Ivotel Ambohidahy manana ny kintana telo androany 4 oktobra ity. Efa nanomana soa amantsara ny amin'ny GlobalVoices Online sy ny mombamomba azy ary ny zavatra ataony aho; kanjo hitako amin'ny mpanatrika fa bebe ihany ireo tsy mahalala akory ny amin'ny atao hoe Blog na blaogy na bilaogy na bolongana. Tsapako mazava tsara anefa fa tsy ho azon'ny maro mpanatrika akory izay holazaiko raha tsy milaza ny amin'ny blog sy ny mpamaham-bolongana aho aloha. Karazana fifanakalozan-kevitry ny mpamaham-bolongana maromaro manko no mampiorina ny GVO. Tery aho noho izany hilaza tsotsotra ny fanaon'ny mpamaham-bolongana. Izany no tena atao hoe izay tonga ao an-tsaina fotsiny no lazaina, tsy fantatro izay fidonany any amin'ny mpanatrika fa tsapako ho be ihany ny zavatra noadinoiko indrindra fa ny fanentanana izay manana fahafahana kely hiara-dalana handika ny GVO ho amin'ny teny malagasy. Mety hitohy ny filazalazako ity Barcamp notanterahina teto Antananarivo ity.
Na izany aza nahafinaritra ny fiarahana tao. Ity napetrako eto ambany ity na dia izany aza ny saiky holazaiko tamin'io fotoana io izay novaina taminn'y fotoana farany mialoha indrindra ny handraisako fitenenana:
Misaotra izay rehetra nitoto nahafotsy nahandro nahamasaka ity fihaonana ity aho nahatonga antsika ho vory etoana - sy nanolotra anjara fotoana ho anay - hiara-mitapatapak’ahitra amin’ireto vato nasondrotry ny tany, trafo nasongadin’ny vozona eo amin’ny fikirakirana ny kajimirindra , ny serasera ary ny fifandraisana izao. Tsy ho afaka ny hihambo ho tahaka azy ireo izahay fa mpampiasa tsotra ihany ka izay kely fantatray ihany no holazalazainay. Koa aza tsiny indrindra re raha toy ny mipasoka ny efa malama izahay eto anatrehanareo. Aza fondro ihany koa raha amin’ny teny malagasy no hanaovanay izao famelabelarana izao fa io ihany no tsy mba mahavotsa vava anay. Hay renesina sy vakiana ihany manko ny teny frantsay sy ny teny anglisy fa mampiahotrahotra kosa ny miteny azy noho ny tsy fahazarana indrindra. –indrisy-
Manaraka izany, tsy tonga teto amim-pahatezerana akory izahay na nigadona teto tamim-pahavinirana ka hanadino ny fomba tsotra indrindra koa miarahaba ny andriambavilanitra sy ny andriandahin’ny tany rehetra na ny avy eto an-toerana na ny avy lavitra na ny avy any ampita. Miarahaba ry Malagasy,miarahaba ry vahiny.
Izay re no ela, fa ny lohahevitra lazaiko eto dia ny momba ny globalvoices online amin’ny teny malagasy. Tranokalan-tserasera anankiray izany no holazaiko aminareo. Tandra vadin-koditra amin’ny Globalvoices online amin’ny teny malagasy ny Globalvoices Online amin’ny ankapobeny ka tsy maintsy hazavaina etoana.
Nitsangana nandritra ny fihaonan’ny mpiserasera avy amin’ny vazantany efatra sy ny firenentsamihafa nangetaheta ny hanana sehatra iray ifampizarana sy ifanakalozankevitra tamin’ny volana desambra 2004 ny GVO.
Antom-pisian’ny GVO ny manangona, ny manadio na ny mifantina, ny mampivoitra ary ny mamoaka ny vaovaon’ny toerana sy ny vaovaon’ny mponina tsy voaresaky ny fampahalalambaovao lehibe sy malaza amin’ny ankapobeny (ny fampahalalam-baovao tandrefana izany). Izany no antony tsy ahitana loatra izay soratan’ny olona tia mampita vaovao sy hevitra avy any Eoropa andrefana sy Amerika avaratra ao amin’ny GVO. Kendreny izany izay hampisongadina ny vaovao heverina ho manan-danja sy lehibe amin’ny olona any amin’ny faritra tsy nosahanina na tsy hitan’ny mpampahalala vaovao lehibe tandrefana voalazako teo ihany. Amin’ny teny anglisy no amoahana ny lahatsoratra ao amin’ny GVO nefa ny loharanom-baovaony tsy voafetra ho teny anglisy ihany fa mety ho avy amin’ny teny frantsay, na esipaniolona, Paortigey, Swahili, persa, Shinoa eny fa na dia amin’ny teny malagasy aza. Tombony lehibe ho antsika manko ny fananantsika Malagasy roa mandray anjara ao. Olona samy mipetraka sy miasa any Etazonia ireo olona ireo. Koa aza atao mahagaga anao intsony rehefa mitsidika ny GVO ianao ka mahita ny vaovao na fifanakalozankevitra na adihevitra eo amin’ny Malagasy eto an-toerana na any ivelany izay misy Malagasy ihany koa.
Ahoana indray moa ny amin’ny fampitan’ny GVO vaovao sy resaka ? Isika eto Madagasikara aloha amin’ny ankapobeny dia mbola anatin’ny fari-tserasera miadam-pifandraisana. Misy ihany ny serasera haingam-pifandraisana saingy mbola nofinofy ho an’ny sarambambe ihany izany noho ny halafony. Noho izany antony izany no tsy ahitan’ny maro karazam-pampitam-pifandraisana ankoatra ny soratra sy ny saripika na ny sariitatra amin’ny Blog, bilaogy na Bolongana hoy aho izay. Misy isankarazany anefa ny fampitan-kafatra azo atao. Eo ny fampitam-peo, ny saripika ifampizarana efa voalaza teo sy ny lahatsary na oronantsary hoy isika. Io lahatsary io aloha no mbola olana manokana amintsika eto satria sakana ho antsika ny halakim-pifandraisana takatry ny besinimaro amin’izao fotoana izao. Ampiasain’ny GVO avokoa ireo fomba fampitan-kafatra fototra ireo.
Raha eo amin’ny endrika indray dia misy karazany roa ny lahatsoratra hita ao amin’ny GVO. Voalohany ny endri-dahatsoratra fohy antsoina hoe Link na Lien na Rohy izay mamintina avy hatrany ny ambaran’ny lahatsoratra na lahatsary na saripika na fandraisam-peo voarohy. Amin’ny ankapobeny dia eo anelanelan’ny 5 ka hatramin’ny 10 isan’andro eo ny Rohy avoakan’ny GVO. Ny endrin-dahatsoratra faharoa kosa indray dia somary lavalava kokoa antsoina hoe weblog ka mety ho hita ao avokoa ny karaza-pampitam-baovao rehetra ary mety hifandrohy amina lahatsoratra vitsivitsy maromaro ihany koa io weblog io.
Manana lahasa hafa ihany koa anefa ny GVO amin’ny alalan’ireo tetikasa ao aminy. Samihafa be ihany aloha ny fahaizana amam-pahalalan’ny olona rehetra. Noho izany misy ny lasa aloha ary misy ny tratra aoriana. Ny lasa aloha moa dia efa tombondalana ho azy izany. Ny GVO kosa dia mitodika amin’ireo tratra aoriana amin’ny fahalalana itony fitaovam-piseraserana itony. Manoro lalana sy manazatra ireo izay liana amin’ny fampitam-baovao ny GVO amin’ny alalan’ny sampana mpirotsaka an-tsehatra dia ny Rising Voices izany. Manorotoro ny fomba fampiasana ny fitaovam-mpampitam-baovaon-tserasera rehetra izy ka raha ny eto Madagasikara no resahina dia ny fikambanana tsy miankina FOKO no miara-miasa amin’ny Rising Voices. Fahasoavana ho antsika toy ny ilo mby an-doha izany ka enga anie tsy hiraraka foana hanala baraka antsika.
Manaraka izany, tsy mitovy fahalalaham-pitenenana sy fahalalahana hihaino ihany koa ny olon-drehetra manerantany. Mbola misy ireo mponina voageja tsy afa-miteny sy tsy omem-baovao any rehetra any. Enjehina, samborina, gadraina izay sahisahy miteny manambara izay tian-kafenina. Manana sampana misahana ny tranga-javatra tahaka izany ihany koa ny GVO dia ny GlobalVoices Advocacy izany. Karazana mpisolovava ny GVO amin’izay fotoana izay nefa manana torolalana ho an’ireo mpamaham-bolongana voatampim-bava ihany koa izy. Tsy dia ataontsika resaka lava loatra ny amin’iny raha tsy amin’ny fotoanany angaha satria mbola mahatsiaro afa-miteny na afa-manoratra aloha aho amin’izao fotoana izao.
Mamaramparana isika, nivoatra ny lahasan’ny GVO. Tsy nionona intsony tamin’ny famadihana izay teny fantany ho amin’ny teny anglisy ny GVO. Hetahetan’ny Mpamaham-bolongana Frantsay vitsivitsy nandritra ny fihaonamben’ny GVO tany Delhi tany Inde tamin’ny 2006 ny hananganana GVO ho amin’ny teny Frantsay tahaka ny amin’ny teny Shinoa izay nitari-dalana tamin’ity raharaha ity. Liana ny hanao tahaka izany ihany koa ireo amin’ny fiteny hafa toy ny Esipaniolona, ny Paortigey, ny teny Japoney. Nanomboka teo no nametrahana ny GVO Lingua. Iray ao anatin’ny 15 mamahana ny Lingua amin’izao fotoana izao ny Globalvoices amin’ny teny malagasy.
Tsara ny manamarika fa ny GVO amin’ny teny malagasy no fandikanteny voalohany ho an’ny tenin’ny mponina aty amin’ny ila-bolantany atsimo ka tokony ireharehantsika izany. Miezaka izahay mpandika teny hanao izay hahaliana anareo amin’ny vaovao rehetra manerana izao tontolo izao (indrindra fa ireo tsy dia misy miteny loatra). Tanjona napetrako manokana ny fanamby hahadika lahatsoratra amin’ny teny malagasy madiorano. Lalantsarotra sy lavitra dia lavitra anefa izany. Koa manentana anareo aho ; voalohany, hamaky ny GVO ka aza adinoina ny GVO amin’ny teny malagasy, mametraha hevitra na tsikera fa izany no fampirisihana masina ho anay indrindra. Faharoa, olombelona ihany izahay, manana ny fahalemenay sy ny harerahanay, ka mampirisika anareo izay manana fahaizana teny vahiny hanao tongotra miara-mamindra sy soroka miara-milanja amin’ny fandikanteny ho amin’ny teny malagasy ihany koa, na ho amin’ny teny frantsay, ataoko fa tsy mampaninona ny miteny izany. Ataoko fa raha maro isika no manolotena ho amin’ny fandikanteny, eny fa na dia ho iray isan-kerinandro monja aza izany dia karazan’ny fampiroboroboana ny teny malagasy ho tsy mena-mitaha amin’ny teny vahiny matanjaka amin’izao fotoana izao. Tsy afenina ry havana fa sarotra ny mandika teny, ary mijery rakibolana fandikanteny matetika aho isaky ny mamadika lahatsoratra ; nefa fanazarana ny tena ihany koa izany hahalala voambolana hafa noho izay fahitantsika na fandrentsika andavanandro. Koa alao hery ary tompokolahy, Mahereza ary tompokovavy fa fampiroboroboana ny teny malagasy haharaka ny zavamisy amin’izao fotoana izao ny famakiana arahin-tsikera ny GVO teny malagasy te-ho mpiray dia amin’ny famoaham-baovao misy eto an-toerana amin’izao fotoana izao. Mankasitraka Tompokolahy, Mankasitraka Tompokovavy.
Zavatra mampieritreritra ahy mandrakariva amin'ny fiainako manokana indray no hotantaraiko eto. Fahakely aho dia manana izao tranga manaraka izao: amin'ny atoandro aho dia manana ny fiainako andavanandro, amin'ny alina ihany koa anefa dia toy ny manana fiainana mitohy anaty nofy (izay efa nanaraka ny bolongako hatramin'ny roa taona sy tapany izao mety efa nahalala tranga hafa). Ahoana moa izany? Ny atoandro toy ny an'ny olona rehetra ihany... mitohy ny fiainana, ny alina kosa raha nanonofy zavatra na fiainana iray aho omaly halina dia nitohy halina iny nofy iny. Toy ny hoe matory amin'ny fiainana eto an-tany aho fa nifoha kosa tamin'ny fiainana ara-nofy. Tsy nofy teren'ny saina hoe ataoko tahaka izao na tahaka itsy fa toy ny fiainana andananandro ihany koa. Fa ity eto ity no sambany niaraka tamin'ny sary. Saripika nalaiko tany Mahajangà nandritra ny fiarahan'ny namana serasera dago (NSD) nandritra ny fiovana rivotra tamin'ny volana aogositra teo.
Toerana iray teo an-tampontanànan'i Mahajangà. Tsy dia tiako holazaina loatra hoe aiza marina fa aleo amin'izao. Niserana teo anoloan'ireto zazavavy ireto aho no niantsoantso ahy ilay zandriny indrindra. "Eh! Piho sary izahay". Hitany manko ny fakantsary niomerika teny an-tanako. Tsy naka sarotra aho satria fanaon'ny ankizy aty mihitsy ny mangataka alaina sary dia jereny avy eo ny sary. Eo amin'ny lafiny zon'olombelona izany dia nandika lalàna aho. Ny resaka nifanaovanay no nahatadidiavako fa efa niainako tamin'ny nofy fahazaza ity tantara ity. Tadidiko tsara manko ny resaka tamin'ny nofy ary naverin'ilay zaza (zandriny indrindra) soa amantsara. Rehefa niantso ahy ary ilay zaza ka niangavy ahy halaina sary dia hoy aho nanontany hoe:"Ianao irery sa ianareo rehetra ireo?" Namaly ilay zaza hoe izahay jiaby. Nanontany ireo zokiny aho: Ekenareo ve izany? Izay izany! hoy ny iray. Eny ary ho'aho. Nopihina ny sary ka rehefa naseho azy rehetra dia nojeren'ilay zandriny indrindra akaiky dia norohany teo amin'ilay sary amin'ny fakantsary. Nihoraka izahay rehetra nanatrika teo.
Fa naninona no norohanao ny sary? tsy tadidiko intsony izay nanontany na saiky niara-nanontany izahay rehetra. Tiako be ny sary, hoy izy namaly tsy taitra. Notohizany avy eo, sady tiako i..., tiako i... sady nanondro ireo "zokiny" tsirairay izy. Tiako aho. Tiako jiaby izy rehetra ireo. Hay... hoy aho nahatsiaro indrindra ilay nofy.
Ny tamin'i Nofy ve? izaho no teo amin'ny toeran'ilay zandriny indrindra niteny tsirairay ny anaran'ireo zazavavy nanodidina azy. Tadidiko tsara fa olona fotsy be iray ilay noresahiko, noheveriko vazaha aza raha ny eritreritro tao amin'ilay nofy ilay olona nanatona anay. Izay ilay zava-nitranga nahavariana ahy. Sambany aho hatrizay niainako no tany Mahajangà nefa toy ny efa fantatro ihany fa hisy zavatra mitranga tsy dia mahazatra niandry ahy tamin'ity toerana ity. Nanaraka izay dia nisaraka izahay, nandray fiara fitaterana aho hody. Teo amin'ny fiatoana voalohany dia tsaroako tsara indray ilay nofy fa toy ilay niainako indrindra. Nisy hafatra nomena ahy tamin'ny nofy fa tsy tadidiko intsony amin'izao fotoana izao. Raha nifoha aho tamin'ny andro nanofisako ity tranga ity dia tadidiko tsara ilay hafatra fa efa adino tanteraka izany amin'izao fotoana izao. Ny hany eritreretiko amin'izao fotoana izao dia hoe nosoratako ve ilay hafatra nomena ahy tamin'io fotoana io?
Aoka aloha! karatra mena omena izay mitady hikiry hahazo fahafinaretana safononoka...(safononoka hono! hehehe!) amin'ny fotoana tsy mampazoto ny iray sa aloha loatra ny fotoana? Aoka aloha! Fiteny tian'ny mpanentana amin'ny ady amin'ny SIDA hataon'ny tanora amin'ny namany raha misy ny fandrisihana hiroboka sahady amin'ny fihirahirana ilay hiran'i Mahaleo manao hoe "Veloma ry fahazazana" Ka miarahaba ny hatanorana...atao daholo na ny fifohana na ny fisotroana na ny FIJANGAJANGANA. Sao voambolana diso toerana amin'ny hira aloha io hoe mijanganjanga io? Nefa matoa ny mpanoratra nametraka azy dia ao raha...
Adihevitra vao mafana tany ampiasana mihitsy manko izany hoe tsy misy intsony izany vehivavy miditra amin'ny fanambadiana mbola virijiny izany. Raha 14 taona (lalàna taloha izany babako!) no misy zazavavy akarina tokantrano no mety ahitana isanjato kelikely ihany izany hoe vehivavy virijiny no hiditra tokantrano... Fijerin'ny tambonivohitra izany fa asa manao ahoana tokoa re ny any ambanivohitra?
Fa aiza ihany ary no tena tian'ny mpanoratra holazaina amin'ny lohateny fa tsy azoko mihitsy? Raha natao ary mbola atao dokambarotra mafotaka aoka izany ny famiasana fimailo sy ny fandrindram-piterahana dia manaraka tsimoramora eny ihany ilay karatra mena misy soratra hoe "aoka aloha!". Indraindray aho mihomehy mahita ilay soratra amin'ny karatra mena ka tsy naharitra intsony aho fa nosoratako ihany androany ny antony. Lasa tsy fidiny ny vavako tany amin'ny "bord" Mahajanga indray alina nanao hoe: "f'angaha tsy misy aoka aoriana?". Notampenako haingana fa miteniteny foana... nefa sao mifono hevitra filozofika?
Ekeko tokoa fa ny hevitra tiana ampitaina amin'ny karatra mena dia hoe tsy izao no fotoana saingy raha azo atao naninona raha ialana mihitsy ny hevitra mety mivilana? Mahazo karatra mena amin'ny aloha ve fa mahazo ny karatra maitson'ny beantitra aoriana. Dia manome sosokevitra ihany aho na izany aza toy ny hoe "aoka mihitsy!" na ny hoe "Aoka izay!" ho fanapahana ny resaka mandrobo ataon'ny anankiray. Sa dia lasa lavitra loatra mihitsy izany hevitra izany? Tsy manao hatsikana tandrefana aho an!
Iza no tsy mihoron-koditra rehefa mandre ireny famonoan'olona re isan'andro vaky ireny. Na dia mitatitra isan'andro ireny aza ny gazety eto an-toerana mbola tsy ampahafirin'izay mitranga andavanandro izany. Tsy vaovao rahateo raha tsy zavatra tantaraina. Omaly ny omaly isika mpanara-baovao no nandre fa tao anatin'ny alina iray monja (zoma 19 septambra 2008) dia olona efa 12 no novonoin'ny mpanendaka tamin'iny faritra manodidina an'Andravoahangy iny. Mampihorohoro tanteraka ny mandre azy izany. Eto Antananarivo anefa ireny ka heno ihany fa ny any ambanivohitra rehetra any dia ady sy tolona isan'andro no iainana.
Inona no tena mahaloza azy? efa mivondrona ny fokonolona amin'ireny toerana somary mihataka ny tanandehibe ireny fa miara-dia ihany koa ny jiolahy sy ny dahalo ary ny mpamono olona. Nanafika tanàna antsoina hoe Ambohidravaka tamin'iny faritry Vakinankaratra iny ny andian-jiolahy volana vitsivitsy lasa izay. Izany no toy ny tantara tamin'ny andro fahiny nisy ireny tanàna nifanafika ireny satria tsy nisy nifampitsitsy ny roa tonta, na ny fokonolona na ny andian-jiolahy dia tena nifanandrina tahaka ireny western very sheriff miampy kungfu shaolin ninja ireny; izany hoe mifangaro ao avokoa ny lahatsary gidragidra fantatra rehetra ankoatra an'i Terminator sy Rambô. Hipoka tanteraka ny Hopitaliben'Antsirabe renivohitra nanditra izany alina izany nitaterana ny maratra sy ny tapaka ary ny very rà be dia be avy amin'ny fokonolona fa ny jiolahy ihany koa nitondra ny maratra tao aminy fa tsy hitondra azy any amin'ny hopitaly aloha (manana ny hopitaliny ve izany ry zalahy?). Ny any amin'ny firenena miady an-trano sisa no tsy fantatra raha tahaka izay niseho tamin'ity alina ity. Zairina manta tsotra izao ny ratra rehetra, dradradradra izao, tomany izao... efa tsy nifandrenensana intsony. Raha nisy ny sarin'izany dia ho gaga ianao ary hieritreritra hoe any Iràka ary ve izaho izany sa any Palestina? Soa ihany fa tany amin'ny toerana mbola mafy ny firaisankinan'ny fokonolona aza izany! Fa nahoana izany no nitranga teto Madagasikara? Tsy matoky ny mpitandro ny filaminana intsony ny mponina!
Vao maika koa hampihemotra ny fitokisan'ny mponina ny mpitandro ny filaminana ny fahatrarana ny sasany amin'izy ireny nandroba, nanendaka, nangalatra ary saiky hanao an-keriny ihany koa aza, vaovao tao anatin'ny herinandro izany raha ela indrindra. Efa mihamivantana amin'izay, ho'aho, ny fitangosan'ny mpitandro ny filaminana sasany vola tamin'ny alalan'ny kolikoly teo aloha. Sa mbola tohizan-dry zalahy aty an-drenivohitra ny fananon-dry zalahy tany ambanivohitra tany? Mihamasiaka ny jiolahy ka mamono olona ihany koa satria fantany fa raha tratran'ny fokonolona izy dia efa ny ainy izay no manefa. Inona no tena fototry ny olana? Iray amin'ireny angamba ny fanafahan'ny mpitsara, na mpanao famotorana ny olona efa fanta-daza amin'ny fanaovan-dratsy, ka mampisy Tsimatimanota eo amin'ny lalàna. Ho aiza na hanao inona ary ny fokonolona manoloana ny tsy rariny mihatra aminy? Hisafidy ny hanao inona ny fokonolona raha mbola mitaky ny fanajana ny fiarovana ny zon'ny mpanao ratsy efa mivandravandra fa tsy misalasala ny mandatsaka ain'olona nefa tsy nijery ny nanjò ny olo-tsotra ihany ny mpiaro ny zon'olombelona amin'ny ankapobeny? Efa voarara rahateo moa ny didy famonoana ho faty! Efa mirediredy mihitsy koa izaho izany!
Nisy vaovao nahoraka izay teto amin'ny tanàna fa lehilahy Frantsay efa antitra no tratra nitondra sarin-jaza naboridana (tsy ampy taona) miaraka amin'ny sary nametavetana ireo zaza gasy ireo. Tsy te-hitantara betsaka ny amin'iny aho fa ny tena ifantohako sy arahiko maso dia ny sazy mihatra amin'ny olona manao ireny hadalana ireny hijerena ny fampiharan'ny fitsarana fa atao ho anatry ny hafa ihany koa ny sazy azon'ireny olona manaonao foana ireny.
Vetivety moa dia natao ny fitsarana ity raharaha ity ary toy izany ihany koa ny fivoahan'ny didim-pitsarana. Tena ontsa sy tezitra aho nandre ny valiny, araka ny filazam-baovao iray. Ny fandre matetika manko raha misy ny tranga tahaka itony dia asa anterivozona dimy taona ny tena kely indrindra azon'ireny olona ireny. Ny asa anterivozona moa noho ny "zon'olombelona" dia tsy azo atao intsony na dia gadra aza ireny olona ireny. Ny fitazonana amponja ihany izany sisa no azo atao. Fa manakory kosa ilay sazy nomena ilay lahiantitra nanampatra ny hagegeny tamin'ny zaza gasy?
Vao nandre fotsiny aho hoe sazy mihantona ilay azony dia niontana indray mandeha ny ambavafoko. Na tsy te-hieritreritra fanavakavahana aza tsy maintsy taitra ihany, farafahatsarany kolikoly... tena fanimbazimbana sy fanaovana tsinontsinona ny Malagasy mihitsy amiko izao didim-pitsarana izany satria tsy hoe torotorok'olona hanaovana ramatahora olona voafandrika izy ity mba hisintonana volabe fa porofo mitohoka amin'ny tendany ny sary nentiny fa tsy hoe nentin'olo-kafa. Lasa ny saiko manao hoe tena tiana ho fanaovana fizahantany mamoafady mihitsy eto Madagasikara handrisihana ny vahiny hanimbazimba ny malagasy satria sazy mihantona fotsiny no omena anao raha manimba zaza ianao. Roahina fotsiny izany izay vahiny tratra fa tsy mahazo manasazy azy ireny isika Malagasy? Eritrereto ihany lahy!
Nalaza tao aho ao ny fanamboaran-dalana hampitohy an'Ivato amin'i Talatamaty. Lalana mirefy tokony ho 5km izany lalana izany ary handaniana 7 miliara ariary eo ho eo. Ny orinasa Sogea Satom ao anatin'ny vondrona mpanamboatra lalana malaza VINCI Construction no hanatontosa izany fanamboaran-dalana izany. Ny tena tian'ny gazety ny Vaovaontsika navoitra androany manko dia hoe tsy hisy fandravana trano mihitsy amin'izany fanitaran-dalana izany fa ny takelaby fanaovana dokambarotra ihany no miala. Hay ve fanitaran-dalana ity handaniana vola be ity fa tsy famakiana lalana vaovao e!
Ankona ihany ny tena rehefa namaky ilay vaovao satria tsy vahiny amin'iny lalana iny manko ny tenako. Nihevitra izahay fa hisy lalana vaovao somary mahitsy avy eny Ivato tonga dia mamantana Ambohibao, fa tsy mandalo izany Talatamaty izany ity karakarain'ny fitondrana ity hay tena mivandravandra fa ny fandraisana ny filoham-pirenena ho avy amin'ny fihaonam-ben'ny filoham-pirenena sy mpitondra fanjakana Afrikana no laharam-pahamehana. Tsy hanala olana velively izany ity lalana ahitatra ity.
Inona ilay olana tsy voavaha? Ny tena miteraka fitohanan'ny fiarakodia amin'iny lalana mankany Ivato iny manko dia ny mandalo an'Ambohimanarina iray sy ny mampitohy an'Ambohibao vao miakatra iny ka mankany Talatamaty iny ny faharoa. Noho ny fahateren'ny lalana amin'iny faritra iny dia mikatso avokoa ny fiara rehetra mandrapahatongan'ny fizarandalana eo Talatamaty ka mankany andrefana Ambohidratrimo sy Mahajangà ny iray ary mianavaratra mamonjy an'Ivato seranana kosa ny iray. Mivandravandra eto fa tsy ny fahasahiran'ny olona tokoa no mahamaika ny fitondrana fa ny hirehareha amin'ny lalana efa malalaka dia malalaka ihany. Toy ilay lalana etsy amin'ny lalambaovao mampitohy an'Ankorondrano amin'Amboditsiry ihany ity e! eo amin'ny fanombohan'ny olana mamonjy an'Analamahitsy tanana indrindra no vita ny lalana fa tsy nisy ny lalana vaovao hamahana ny olan'ny fitohanan'Analamahitsy mankany Anjozorobe velively. Oviana re vao tena laniana amim-pahamendrehana ny vola be tahaka itony e?
Mbola eo ampanongotsongoana faramparany ilay andrarezin'ny teny sy ny haisoratra malagasy lavo isika amin'izao fotoana izao. Mbola mahatsiahy tsara sy mampitamberina ny soa sy ny ezaka vitany izay rehetra mahatsapa fa nisy vongana masirasira (leviora) avy tamin'i Rado namolavola ny nankamamiany ny haisoratra lovan-kolontsaina malagasy na farafaharatsiny ny teny malagasy, dia izay ihany, tahaka ahy izay manoratra aminao etoana na dia tsy nisy aza fifaneraserana mivantana aminy. Tsy tena mpankafy ny asa-sorany aho, eo amin'ny lafiny fitadidiana tsianjery izay nosoratany, fa mahatsapa kosa ny halalin'ny zavatra soratany rehefa mahafantatra zavatra bebe koa momba azy. Hoy Simeon Rajaona fony nanatrika ny fanamarihana ny faha-80 taonan'i Rado notontosaina tao amin'ny fiangonana tranovato Faravohitra tamin'ny taona 2003 ary atao tamberina saky ny vita vaovao alina ao amin'ny TVM amin'izao fotoana izao:
Anisan'ny alahelo entiko mandramaty mihitsy ny tsy mba nampidirako tao anaty "takelaka notsongaina voalohany sy faharoa" ny asasoratry Rado na dia iray aza satria tsy hisy intsony ny fampidirana lahatsoratra vaovao. Nanomboka tamin'ny taona 1955 manko ny fanangonana ny lahatsoratra rehetra nefa dia tsy nahafantatra an'i Rado sy ny asa sorany mihitsy aho. (Teo anatrehan'i Rado sy ny mpanatrika rehetra no nitenenany izany ho karazana fifonana eo anatrehan'i Rado).
Nataoko ho karazana zavadehibe nampitodika ahy hijery fahitalavitra indray ny manaraka fandaharana manokana momba an'i Rado, hany ka tsy nampaninona ahy velively na tratra aoriana aza ao nalefa nivantana (teny antenatenan'ny lalao vao nalefa mivantana) ny lalao baolina fandaka ifanandrinan'ny Manchester United sy Villareal. Izaho mpankafy baolina fandaka lozantany ity no tsy nisy alahelo na fahatezerana akory noho ny tsy fahitana mivantana lalaon'ny goavana sahala min'izany? Na izaho aza gaga tamin'ny tenako.
Ataoko fa tsy manavahiny ny mpamaky ny asa-soratry Rado ny fampahatsiahivana nataon'i Zo-Maminirina an-tonokalo ny sombin-teny manamarika ny soratr'ity Ngezalahin'ny literatiora Malagasy ity:
Hovitra
Ho any ianao kanefa ny lalana mankany tsy misy dia miverina tsisy ankamerimbotsotra, lalan-tsy mif(am)etra hatreo am-parafara fara-fatoriana ka mampifararemotra ny manam-pofonaina
Dia lasa ianao... kanefa ny dian-drantsanao natosiky ny SEDRAn' ny fizarana mamy ny DINITRy ny tolona niady ho an'ny ZO sy ny maro hafa no ANDO hampamololona indray ilay finoana noheveriko ho tarangana. Mbola indreo mitsangana ny zana-dRavahoaka tsy resin-dazon'ady mbola sahy mitady ny tena fahafahana
Dia lasa ianao... ry Dada Nianjaika fandresena feno fanetre-tena anatrehan'ny Tsitoha!
Etsy kely aloha... iriko ho tsikitsiky no ifandaozantsika na fo mangorangorana sy mangorangorana aza ny ato anatiko ato.
Tononkalo avy tamina mpankasitraka ny asa sorany izany fa nampisaina lalina nahafantarana zavatra hafa momba ny tenany ihany koa ilay tononkalo nosoratan'Andriamanantena Celestin (efa nodimandry ihany koa) ho an'ny zandriny tamin'ny andro nitsingerenan'ny faha-70 taona nahaterahany, ny zoma 1993, ary hita tao amin'ny gazety taratra n°1386 nivoaka ny Alarobia 17 septambra 2008 pejy fahaefatra:
Faly aho, ry zandry, ka ho tsiny ve ny mitanisa fohy ny araben'ise?
...Ny arabe iray dia lalam-pitsapana, feno vatokely sy hady mangotana. Vao sivy taona ise dia maty i Mamantsika, fotoana kely monja ilay volana baliaka dia lasa tsy nipody. Ny fitiavan-dreny, minitra dia nandalo; ny iray tampo indreny nandeha tsikelikely, namela antsika lahy izay tendrony ankiroa matoa sy faralahy. Tapaka ny tady, banga ny elanelana nefa mba niriana ny vony ampy felana!...
...Fa nitohy ihany ny tsilo an-dalambe: Fotoana maromaro no tsy salama ise; nanao tampody fohy ny antsy fandidiana ka niverimberina nitondra hakiviana. Alin-tsy voaisa no nisehoan'izany, na teto anivonay, na tany ampita tany. Nivesatra ahiahy ny zanaka sy vady, ny havana rehetra lalovan-dazon'ady. Ho resy ihany va 'ty loza izay misakana, sa anio mihitsy no ho rendrika ny lakana?
...Fa nitohy ihany ny tsilo teny an-dalana, naranitra ny antsy ka nahatratra akalana. Ny fitiavan-janaka nataon'ise filamatra, indraindray nikiky sady koa nandramatra ny alina sy ny andro nandalo tamin'ise, nitera-panahina sy ny teny toyny hoe: "Hanao ahoana re ny hoavin'ny taranako, fa tiako, tena tiako ary mamiko ny zanako?"
...Fa mbola niha-maizina ny arabe nizorana, ny lohalika osaosa vao mainka koa nangorana; ny volo efa fotsy mba niandry taona zina nolalovan'afo ka mainka niha-kina. Tsy ela fa vao omaly, sombinaina efatra no niara-maty teto. Alina mavesatra ny alina rehetra fa lasa ny malala, natelina ny sento ka mila ho vakivaky ny loha adaladala!...
Ireny no antsoiko hoe arabe iray, nisy fitsapana sy ady mahamay, nodiavin-tongotra sy taolana mihanjaka, ary nandrefesana ny hery sy ny tanjaka!...
...Fa misy ny arabe izay hafa noho izany, mivoly voninkazo sy kalokalo mamy, dia ny arabe sy soratra nitondran'ise ny hetaheta maro nanindry ny mpandeha! Mpamaky firy moa no sempotra sy toro, mpamaky firy moa no sendra horohoro, no rehefa mahavaky ny tonokalo mamy, no tsy toy ny olonanandresy ny tomany, ka nahazo hery sy sitrana tsy miody: "DINITRA" sy "ZO" nanjary fanafody? Ary raha nanjaka ny olom-panjanahana, ka nanjavozavo ny tanjona hiatorahana, ise no nitaiza sy nampahazo vahana, nampianatra ny ankizy hiantso Fahafahana!...
Mihoatra noho izany ny araben'ny Hira namonjen'ise ny fo voaviravira, Nahatonga ny olona hiandrandra lanitra, Hiantso sy hidera ny anaran'Andriamanitra! Fa na aiza fiangonana, na aiza fivoriana, Na tilikambo avo na tilikambo iva, njao mamelovelo raha tonga ny hariva Ny hiran'ise, mandona ny ati-fo, Ka vetivety monja, miharina ny loha! Arabe'ny hira, araben'ise, Ka babo izay mandalo, babo izay mandre!...
...Tsy adino koa ny Làlanan'ny kabary, Nanehoan'ise fa soa miharihary Ny tenin-drazantsika. Teny manankasina, Afa-mampikambana sy mampifankatia Zatovo marobe, ka falifaly ery Ireo izay mandre ny ohabolana, hainteny Milaza ny fitia, manombo izay nekeny. Moa tsy faly ery raha mifanena ise Amin'ny zatovo ka ilazana hoe: "Moa tadidinao, fa ianao ange no iray Nitondra ny kabary tamin'ny andronay?...
...Fa ato an-tsaiko koa ny araben'ny kanto, Ny araben'ny sary tsara sy milanto, Fomba nanehoana ny tsy takatry ny penina, Nanalana sarona ny nofy izay nafenina. Hain'ise izany ka fomba tsy fahita Nateraky ny karoka no tonga zava-bita. Na tsihy nasiana sary, na hazo iray nodorana, Na jiafotsy tsotra, na hoditra nohosorana. Ireny no akora sy zary fiasana, nasain'ise niteny ka tonga nigagana. Dia jejojejo ary ny rindrina miravaka, Ny sary vitan-dRado tamim-pomba miavaka...
...Fa anampiako izany ny araben'ny hehy, Ny vazivazy maro nanondraka tarehy. hain'ise manokana ny nampiasa izany, Na andro maha-ory na andron'ny tomany. Vazivazy ireny nefa nanafana Ny tokantranontsika, Ny taranatsika, Ny sakaizantsika. Fa na ny tolona aza ho an'ny firenena, Ny vazivazy ihany no fomba nanefena, Nanefen'ise ireo ratsy tarigetra, Hanaiky tsongotsongo sy hanova toetra!...
Hay ve izany Rado izany ka toa fijaliana hatrany ny fiainany rehetra. Hatramin'ny fahazazany nandaozan'ny reny sy ny iray tampo azy telo mianaka ka hatramin'ny andro nahafatesany saingy tsy nataony hampiondrika azy izany fa nitraka hatrany izy hampamirapiratra ny teny nolalainy. Hay efa impiry impiry ny lehilahy fa nandalo fandidiana nampanahy indrindra ny fianakaviana fa tratrany ihany ny fahanterana. Aiza ho aiza amin'izany isika betaraina itony? Tsy nampiala vehana azy ny sakatsakana mety ho nitranga. Nampitamberina indray ny halalin'ilay tononkalo manao hoe:
Raha mbola misy tsiky azonao asetra ny ronjon'ny ankaso Nahoana indrindra, iky no dia laniana foana ny vongan-dranomaso!
Raha mbola misy ihany kintana mamiratra azonao banjinina, nahoana no tomany no andanianao ny alin'ny ririnina?
Raha mbola misy kalo azonao hiraina anaty fahavaratra nahoana no himalo mahita vodilanitra mosarena taratra?
24 - 02 - 70 (Dinitra tak.122)
Tranga iray hafa avy amin'ny resaka fohy nataon'i Bessa indray ny fiarovana nataon'i Rado fony mpanao hira mibarareoka i Bessa, nihira ilay "Ny hirako izao Ray be fitia"(fihirana FFPM lah.478) Toa maneso manko ny mandre ilay feo ka nisy nitsikera tao amin'ny gazety "Fanasina", gazety protestanta nivoaka isan-kerinandro nandritra ny repobilika voalohany (efa namaky ny sasantsasany tamin'izany aho fahakely). Ny protestanta manko miaro fatratra ny fomba fihira araka ny sol-fa (tandrefana aza) ka nanohina ny fony ilay zanaka mpitandrina toa naniratsira ny hiram-pivavahana. Avy tamin'ny fomba fitendrin'i Bessa ny harimÔnia no tena nahatonga azy hiaro ilay fomba fihira (samy zanaka mpitandrina koa moa ry zalahy). Tsy fantatro loatra satria tsy ampelatanako intsony io raharaha iray io, ka tsy haiko ny fomba niarovan'i Rado an'i Bessa. Ny tsapako avy hatrany fotsiny dia avy amin'ny fomba fihira zafindraony, saiky nofadiana am-piangonana (mbola tsy nanaiky loatra ny fifohazana manana ny hira mifanahatahaka amin'ireny ihany koa tamin'izany fotoana izany ireo fiangonana nipoiran'ny FJKM) manko ny hira maintimolaly fa izay tsy afaka ambavan'ny maro tamin'izany (toy ny Sambasamba Zanahary hira FFPM lah.79) ihany no tsy maintsy nampidirina fandrao mampalahelo ny maro an'isa. Ity resaka notsongaina tamin'ny resaky Bessa ity no tena ahazoana mitaratra ilay mahamalagasy azy satria nifanakaiky tamin'ny am-pon'ny maro an'isa, ambany ravinahitra, izay fiheviny izay.
Hitondra ny fanilo izahay ry Rado, Hasandratray ho avo ny hasoan'ilay teny maminao. Hokoloinay tsy ho lefy mba tsy ho verivery foana ny hasasaranao.
Araka ny efa nosoratan'ny namana New2dago dia nodimandry halina (15 septambra 2008) ilay mpanoratra fanta-daza amin'ny anarana Georges Andriamanantena naka ny anarana malagasy antsoina hoe Rado. Efa naiditra hopitaly ny tenany tamin'ny herintaona ary mbola novelomin'aina ihany koa talohakelin'izao nandehanany nitsaitsaika tanaty alin-diavolana izao. Lasa izy raha mbola varian-dalao amin'izay manahirana azy avy ny manodidina azy.
Tsy dia mahalala zavatra betsaka azy aho. Tsy fantatro tahaka ny paosiko izy satria na ny paosiko aza tsy tadidiko akory izay nataoko tao anatiny ary tsy fantatro marina ny refin'ny halaliny. Izay kely fantatro ihany no ampitaiko mba hitovitovy ny fahalalantsika momba ity olomangan'ny firenena ity.
Zanaka mpitandrina ny tenany, teraka tamin'ny 1 oktobra 1923 (tapabolana sisa manko) ary Ankadivato ilay fonenana nahalehibe azy. Notezaina tanatin'ny fitiavana an'Andriamanitra sy ny tanindrazana tahaka ireo hafa novolavolaina tanaty lasitra protestanta nandritra ny fanjanahantany. Jereo anie ny lalam-piainana nodiaviny:
Nianatra teny amin'ny sekolim-panjakana (Ecole Officielle) tamin'ny taona 1929 ary teny amin'ny sekolim-pinoana protestanta rehefa avy eo ( Teny amin'ny frenjy Ambohijatovo Atsimo 1933-1941 sy teny amin'ny Kolejy Paul Minault 1942). Nandalo teo ambany saokan'i Al. Ravoajanahary tao Ambohijatovo sy ny Mpitandrina Ravelojaona tao amin'ny Paul Minault). Nandritra izany fotoana izany dia notezaina ihany koa tanaty fanabeazana skoto (Tily eto Madagasikara) ho fanamafisana ny fanolokoloana tany an-trano nandritra ny takariva "amorom-patana" nampitiavan'ny rainy Mpitandrina ho an'ireo zanany ny teny malagasy. Nampianarina hahaleo tena fa tsy hiankina aman'olona hany ka na dia nahazo asa tao amin'ny Preservatrice Assurances ary nandray karama be tamin'izany aza (1942 - 1955) dia naleony nihafy nanorina gazety (hehy) niaraka tamin'ny rahalahiny Celestin Andriamanantena (1955 - 1966). Efa nianarana tany Strasbourg rahateo ny fanaovan-gazety.
Nanambady an-dRavololona Edwige izy ary nataony tamin'ny teny malagasy avokoa ny anaran-janany rehetra (enina ka manana ny anarana Noro, Ony, Lanto, Haingo, Andry, Rija...nitohy tany amin'ny zafikely ny nanomezana izany anarana malagasy izany) ary efa loa-jafy rahateo.
Maro ny karazan-talenta ananany ka ao ny fanaovana sary hosodoko, ny paik'afo (pyrogravure), ny Tosi-by (metal repoussé), ny kiky fitaratra (gravure sur verre) ary tsy latsa-danja amin'izany ny famoronana hiram-bavaka, hita tokoa ny tenany fa notezaina ho kristiana. Fa ny tena ahafantaran'ny maro azy moa dia ny tononkalo izay tsy nitsaharany mihitsy raha tsy amin'ny fotoana tsy ahafahany manao izany intsony. Izany no nahafahany namoaka boky fito miaty ny sasany amin'izany tononkalony izany dia Dinitra (1973), Ando (1977), Zo (1989), Sedra (1993), Ny teny Malagasy (1994), tsy maintsy mipoaka ny sarom-bilany (2002 ary ny Voninkazo adaladala (2003) sy ny fiteny roa (2008). Aza atao mahagaga antsika anefa raha mbola mety hisy ny asa sorany hivoaka aorian'izao nandaozany antsika izao. Ny fanalan'andro nankafiziny dia ny manjono, fitiavana notahafiny avy tamin'ny rainy, sy ny fiaraha-milalao amin-jafikely.
Ankoatra izany dia ananany avokoa ny mari-boninahitra malagasy rehetra... hahavariana ihany raha hahazo mari-boninahitra avy any ivelany izy satria nandala tamin'ny fony manontolo ny teny malagasy izy. Zavatra iray mampanontany tena ahy dia ny fahalalana izay heviny amin'izao fanoherana ataon'ny maro an'isa izao ny fampianarana amin'ny teny malagasy izao. Zavatra iray nahavelom-panantenana azy ny fitakian'ny mpianatra tamin'ny 1972 hampianarana azy ny zavatra mifanaraka amin'ny tontolo eto an-toerana ka nahatonga azy hahasoratra hoe "Mahazo maty". Tsy aritro fa omeko anareo aloha:
Isaky ny ady sarotra izay manambana an-tokonako Impiry aho no niady varotra hitombo ny hery hitolomako?
Impiry koa no nirariako hohalavaiina refy ny androko hiarovako ny tiako synyanjara masoandroko?
Ny sandry anefa ity toa trotraka Kiry sisa mitsingevana Raha mbola hiady sao dia potraka fa efa hazo amoron-tevana!
Kanjo, indro, fa nitraka ny zatovon'ny tanànako: nifandrombaka sy naka ilay "fanilo" teny an-tanako.
Nohirainy tsy miambatra ny fitiavany ny taniny. Nomeny toky fa ho sambatra izato firenena maminy.
Lasa teo ny fieremako ny adi-varotro nofoanako "Mahazo maty ialahy, ry tenako! Fa mijoro ny taranako"!
Rado 4 mey 1972
Nijoro tokoa manko ilay taranaka fa navilin'ny mpanao politika ny lalana, nosimbainy ilay filamatra ka maro no miaka-tosi-dra raha vao maheno teny hoe "fampianarana amin'ny teny malagasy". Misy ihany koa ny tsy mitsahatra ny mamerimberina fa teny merina ihany io fa tsy teny malagasy ary fitadiavana hanaovana ny imperialisma merina sy fanandevozana ny tanindrana ny fikasana hampianarana amin'ny teny malagasy. Na izany na tsy izany lehilahy voky andro no nandao antsika ary ny mpanakanto tsy mba maty koa ho tsaroan'ny taranaka fara aman-dimby anie ny soa rehetra navelany ho antsika.
Manonjanonja moa ny toe-draharaha amin'izao fotoana izao ka mandeha daholo amin'izay ny paik'ady rehetra. Tamin'iny hernandro iny no nisy do-tandroka nilazana fa mety hiala Ben'ny tanàna i Andry Rajoelina. Tsy naheno izany filazana izany mihitsy aho aloha satria tsy maharaka gazety loatra rehefa dinihina. Dia nanambara moa ny Ben-ny tanàna fa hamita hatramin'ny farany ny fe-potoana iasany izy. Dia asa raha raha ao anaty paik'ady amin'izao fotoana izao ihany koa ny filazana etsy sy eroa fa hamidin-dRavalomanana ny tiko (ilay mpanao ny yoghurt, ronono ary fromage). Tsy ialany ny menaka sy ny vary, tazoniny ny magro sy ny mbs fa ilay tiko ihany no alefany.
Ataoko fa nandrasan'ny maro ny resaka nifampitafan'i Onitiana Realy tamin'ny Ben'ny tanànan'Antananarivo renivohitra Andry Rajoelina amin'ilay fandaharana fifanazavan-kevitra isaky ny zoma ao amin'ny Tvplus. Io fandaharana io dia manana ny toerana fanaovana azy ao amin'ny trano fiasan'ny tvplus ao Anosizato Atsinanana ao. Izaho izany raha manoratra eto dia manana fijery mpanohitra ny fitantanana an'Antananarivo, noho izany anjaranao ny mandanjalanja izay lazaiko.
Fanamarihana voalohany, fanindroany izao araka ny fitadidiako no vahin'ity fandaharana ity ranamana ity nefa dia samy tsy nisy tao amin'ny toerana (desk) fanatontosana ny fandaharana hatrany no nanaovana izany; ary araka ny fitadidiako hatramin'izay nisian'ny fandaharana dia i Andry Rajoelina irery ihany no nanaovana zavatra miavaka tahaka izao. Na Minisitra aza tsy nanaovana tahaka izany. Ny voalohany raha mbola kandidà ny tenany dia tany an-tokantranony no nanatontosana ny fandaharana. Nentina nanehoana ny hakanton'ny atitrano aloha iny e! Ny faharoa ity indray dia tsy fantatro loatra hoe taiza fa eo amin'ny pilipitran'ny Kaominina Antananarivo Renivohitra aloha ny Ben'ny tanàna no mijoro na mipetraka... tsy fantatra loatra raha eo amin'ny sary. Mampanontany tena hoe mananjò hangataka toerana hanatontosana ny fandaharana tahaka izany ve izay asain'ny fandaharana invité de zoma rehetra sa fanajana manokana ilay nasaina izao natao izao. Tsy mazava amiko aloha eto ny fitsipiky ny lalao.
Faharoa manaraka izany, mety ho lafiny tsara raha mitohy fa mbola mampanontany tena ihany. Maro ny vahiny mipetraka ao amin'ny fandaharana... mipetraka manatrika eo ihany koa manko ny mpanao gazety avy amin'ny fampahalalam-baovao hafa vitsivitsy sy indrindra ireo mpiara-miasa akaiky amin'ny Ben'ny tanàna sy ny lohalisitry ny mpanolotsainan'ny TGV fony mbola kandidà (tsy adinoina ihany koa ny vadin'ny Ben'ny tanàna). Mila fanohanana maoraly avy amin'ny manodidina azy ve ny Ben'ny tanàna? izay angamba no maha-"fandaharana manokana" araka ny filazan'i Onitiana Realy azy.
Votoatin-dresaka amin'izay, nihaona tamin'ny filoham-pirenena tokoa ny tenany, resaka tekinika fa tsy politika. Amin'ny ankapobeny ny takian'ny TGV dia ny zony mba ho toy ny fahefana ananan'ny mpitondra nandritra ny valo taona teo aloha no ananan'ny TGV vao valo volana nitondrana. Nesorina tsikelikely tamin'ny Ben'ny tanàna manko ny fahefana rehetra teo ampelatanany. Voalohany indrindra tamin'izany ny fanendrena ny sefom-pokontany. Tsy mbola nisy fiovany amnko hatramin'izao ny sefom-pokontany.
Manaraka izany dia nosahiranina hatrany ny Mpitantana ny tanàna. Teo aloha ny filazana ny trosa tsy maintsy aloa, izay mahatratra 800 000 000Ar. NIteny hoy izy ny Banky Mondialy fa tokony ho foana manontolo tamin'ny famafana ny trosa tsy zakan'ny mpitrosa intsony iny trosa iny ka tsy tokony haverina intsony. Tsy maintsy voalaza koa manaraka izany ny resaka fako izay efa niteraka ny sahoan-dresaka tao ho ao. Voalaza ary, hoy izy, fa averina amin'ny CUA ny fisahanana ny fako, fa tsy ny SAMVA... izany hoe araka ny fahazoako azy dia notapahina ny fifanarahana tamin'ny SAMVA satria tsy nanatontosa ny asany ity farany araka ny fifanarahana - ny mety hampifangaro manko dia tsy ny SAMVA izany no averina amin'ny CUA.
Ho valin'ny filazana ary fa toa mimenomenona loatra ny Mpitantana an'Antananarivo (rehefa mandova fitondrana dia mandray ny actif sy ny passif rehetra) dia novaliany fa samihafa ny mimenomenona sy ny fitenenana ny zavamisy. Toa misy manko ny trosa "surprise". Momba ny gare routiere moa dia heveriny hatrany ho anatin'ny konokonon'ny hafa hatrany io. Nefa aleo hajaina, hoy izy, ny sata repobilikana, andraso ny fifidianana ho avy. Momba ny Lapan'ny tanàna kosa dia noho ny vesatry ny fanaovan-draharaha no mampitarazoka azy. Tsy maintsy natao, hoy izy ny "etude de sol" (torohevitra entina hamaliana ny tsikera io araka ny fijeriko satria tany efa nanorenana trano teo aloha ve no hadihadiana indray ny momba azy? nefa aleo ny manampahaizana ihany no hilaza ny zavamisy amin'ny fanaovana azy), fa ho fantatra amin'ny alatsinainy na talata ho avy izao ny hisahana ny fananganana ny trano.
Momba ny fanomezana alalana ny trano ivoriana moa dia nolazainy fa tsy afa-manakana ny fivoriana anaty trano ny tenany rehefa tsy misy mampiasa ny trano. Raha mangataka ny Zoma moa ny mpanohitra satria efa feno hatrany ny fandaharam-potoana ny sabotsy sy alahady maromaro. Izaho indray moa mieritreritra fa ny hivoahan'ny vaovao ho Asabotsy no tanjona ivoriana Zoma, eo manko no tena be mpividy ny gazety. Hatramin'izao ihany koa dia ny Kaominina irery ihany no manome alalana ny fanotorana tany, tsy misy afa-tsy iray ihany ny alalana nomena nandritra ny fotoana efa nandraisany ny fitantanana... malaza dia malaza manko ilay fanotorana tany eo amin'ny Digue amin'izao fotoana izao ka mahalasa saina izay rehetra efa nahita.
Momba ny lalana tsy voamboatra loatra sy feno lavadavaka indray dia nambarany fa tsy an'ny Kaominina irery ny fanaovana azy fa tokony hisy avy amin'ny FER (Fonds d'entretien Routier) ihany koa. Raha tany aloha nahazo vola 18 miliara Iraimbilanja ny Kaominina, ny anay kosa 3 miliara 500 hatramin'izao, tsy ahavitana afa-tsy lalana iray kilaometatra monja. Ny CUA anefa no mandoa vola betsaka indrindra ho an'ny FER. Aoka re tsy hatao zanak'Ikalahafa tahaka ny nanjò an'i Toamasina (sy Fianarantsoa) tsy nahazo na dia iraimbilanja tamin'ny FER ny CUA amin'izao fotoana izao.
Momba ny mpivarotra amorondalana izay miroborobo fatratra amin'izao fotoana izao dia noho ny fikatonan'ny Orinasa afak'haba vao nandroaka an-dalambe mpiasa mahatratra 6000 tamin'ity herinandro ity ary hiakatra ho 40 000 izany afaka roa volana no mahabetsaka ireny mpivarotra ireny. Ezahina noho izany ny hampidirana ireny mpivarotra rehetra ireny ho amin'ny sehatry ny ara-dalàna azy rehetra ary omena toerana malalaka dia malalaka avy eo ka tsy hisy fanampiny intsony avy eo. Eo amin'ity resaka ity aloha dia heveriko tsy hiditra amin'izany toerana izany mihitsy ny mpivarotra rehefa tsy amorondalana be olona izany. Any ihany manko izy araka ny fiheverany no mahazo vola ka mbola ho sahirana amin'izany ihany ny CUA araka ny fijeriko.
Izay raha atao ambangovangony ny resadresaka nifanaovan'ny Ben'ny tanàna tamin'ny mpanao gazety, satria nisy mpanao gazety hafa nanontany ihany koa. Misy ihany ny fanontaniana nanitikitika ahy tsy nolazaina tao. Ohatra: tsy efa niomananareo ve ny olana mitranga amin'izao fotoana izao sy ny olana hafa rehetra mbola ho avy? Aiza ho aiza ny vola azo tamin'ny FAR (Fitiavana an'Antananarivo Renivohitra) sa efa nitsaha-ketrika ny fitia tsy mba hetra nanohanan'ny be sy ny maro ara-bola ny TGV? Heveriko fa iray amin'ny vahaolana ara-bola mianjady amin'ny Kaominina izay voatery manao fitsitsiana manko ny mba mitatitra ny toy ireny. Ny tena fanohanana manko dia ny manampy izay atokisana fa hanatsara ny tanàna. Izaho manokana ohatra tsy manao izany satria tsy matoky ny itantanana ny vola aho, sady izaho koa anie tsy nifidy azy e!
Tokony ho anjara adidin'izay nifidy azy izany satria izaho ohatra efa nanambara fa tsy hanampy na hanome ny anjarany araka izay azo atao ny Kaominina tsy nifidy azy tahaka an'i Fianarantsoa sy Toamasina teo aloha mihitsy ny fitondrana foibe. Efa mahalala izany avokoa ny rehetra ka ny safidy natao mitondra adidy.
Farany, tsy te-hilaza mihitsy ilay Ray aman-dreny nanelanelana ny Ben'ny tanàna sy ny filoham-pirenena mihitsy ny Ben'ny tanàna satria ny filoha mpanorina ny avi teo aloha (Norbert Lala Ratsirahonana) izany araka ny gazety. Fantatra ihany anefa fa maro amin'ny mpiara-miasa akaiky amin'ny Ben'ny tanàna ankehitriny no fantatra tsara fa avi. Tsoriko fa mpanohana avi aho tany aloha fa tamin'ny fifidianana Ben'ny tanàna ihany no nandrotsaka AME ho amin'ny mpanolotsaina ary TIM (fanindroany) tamin'ny Ben'ny tanàna.
Dia miala tsiny aho fa hanohitra ny tohanan'ny be sy ny maro eto amin'ity Antananarivo renivohitra ity. Efa fantatra ihany hatramin'izay niasany izay fa tsy hahavita zavatra loatra izy fa fanaon'ny be sy ny maro moa ny miteny hoe "Avelao aloha izy hiasa". Miasa tokoa aloha izy e! fa rehefa vita tapany ny asa dia tena fandravana tanteraka no ataony. Tsy misy hojerena intsony ohatra ilay zaridaina teo amin'ny lapan'ny tanàna nokasaina haorina tsy fantatra izay tohiny. Raha jerena dia ny hamefena ny toerana haingana araka izay azo natao no nokendrena tamin'iny volana mey iny... mba hanaovana fety eo tamin'ny volana jona, fa raha mbola teo manko ny zaridaina mahafinaritra iny sarotra ny hametrahana ilay sehatra hihiran'ny aritisita. Mba tsy hiverenana amin'ny fanapahan-kevitra intsony dia nongotangotana haingana avokoa ireo zava-maitso nanome endrika ity toerana ity. Rehefa simba tanteraka ny toerana dia sahirana amin'izay fa tazonin'ny fanjakana ny vola tokony ho anay. Tsy misy intsony ahitana taratra amin'izay mety hanohizana ny asa. Fa misy bandy tsy manjary koa, fa toa miray tsikombakomba amin'ny TGV, aloha ao amin'io fanjakana io e! Tsy hilaza ny zaridainan'Andohalo nandraofana ilay somary avoavo misolampy toerana namantarana ny fikabarian'ny mpanjaka taloha aho sao miteniteny foana eo.
Fa tamin'ny alatsinainy maraina raha andeha hanasa sary aho ka nandeha betax nandalo an'iny Anosy akaikin'ny CercleCentre Franco-Malagasy iny no nahita fiaraben'ny Kaominina Antananarivo renivohitra mitondra rano mijanona soa aman-tsara mibahana ny lalana tokony andehanan'ny fiara. Manondraka ny voninkazo eo manko ny mpiasan'ny fivondronana (tsy laitra fa tsy manavanana ilay Kaominina e!). Satria asa no atao dia tsy raharahiana ny manodidina izay sahirana. Ianao rahateo fiarabe ary tsy hita mihitsy izay ao alohanao ho an'izay ao aorianao. Jereko ny fiara tao aoriana ka efa mahatratra anjatony metatra sahady no mikatso ao aoriany. Sao dia tsy ora hanondrahana zaridaina kosa tamin'io na tsy mety ny toerana nametrahana ny fiara? Soa ihany aloha fa manana fantsona ry zareo fa raha izany no toy ny an'ny Fivondronana Mahajanga izay ny siny ihany no hanondrahana ny zaridaina dia asa fotsiny ny manjo ny rehetra. Mety hisy koa ny fihomehezana sy ny esoeso mihatra amin'ilay mpikarakara zaridaina.
Mbola resaka zaridaina ihany ary hiverina eny Analakely aho. Na ireo zaridaina sisa tavela aza manko dia miharatsy ny endriny no feno poti-pako any anatiny rehetra any. Nataon'ny mpitondra teo aloha angamba ka tsy hahazoana voninahitra ny manohy ny asany mikajy ho marevaka ity toerana ity. Ny manimba ny endriny tsy ahafahana maka sary tsy misy dokambarotra aza no natao. Vola miditra ho an'iza moa ireny tsatoby fametrahana dokambarotra eny anelanelan'ny zaridaina ireny? Amiko manokana efa nahakasika ny fetra tsy maintsy itenenana hoe aoka izay ny Kaominina nametraka ireny tsatoby fanaovana dokambarotra ireny. Aoka izay sao dia tahaka ny hita any Mahabibo Mahajanga tsy ahafahana mijery ny hakanton'ny tanàna no hitranga eto Antananarivo renivohitra ihany koa. Aoka koa aloha izay ity lahatsoratra etoana ity fa efa betsaka izay ny mitroatra satria ny tiana no kitikitihina.
Alohan'ny zava-drehetra aloha dia lazaiko vetivety ny fiovana madinika amin'ny anaran'ny bolongana. Natao hoe Maharesaka VETO indray ny anarany satria mihamafana ny toe-draharaha eto Antananarivo raha ny avoakan'ny gazety no tsinjovina. Teraka indray izany fikambanan'ny vahoaka madinika izany. Miala tsiny aloha fa tena mankaloiloy ahy ny mandre izany fitenenana hoe "vahoaka madinika" izany fa ny parasy sy ny kongona no vahoaka madinika fantatro... koa raha te-hitovy torosy amin'izy ireny moa ry zareo atao akory.
Dia tahaka izay indrindra, Maharesaka satria izay rehetra tsy mifanaraka amin'ny eritreritro dia voapala avokoa na iza izy na iza. Tsy tongo-bolo ka tapenam-bava. Eto aloha dia ny Tim no mahazo ny anjarany. Tim sa Distim?
Raha mba manana fahalalana kely tahaka ahy ihany dia toa zavatra mifanohitra tanteraka ireo amin'ny fiteny tandrefana. Ohatra: Ny mifanohitra amin'ny qualifié dia ny disqualifié eo amin'ny teny Firantsay. Raha jerena indray ny teny angilisy ny mifanohitra amin'ny appear dia ny disappear! koa ahoana indray ity distim fototry ny tim ity? angamba manko raha natao hoe timdis dia milaza fa diso ny tim amin'iny. Raha izao manko mba hoe fivondronana ihany no nilazana azy fa tsy izany disitirika mba olana iray voavaha amin'ity anarana hafahafa ao amin'ny tim ity.
Noho ny hamaroan'ny trano hazo eto amin'ny tanàna angaha fa dia misy mandrava trano ampolony na anjatony mihitsy izy izany. Noho izay fanorenana amin'ny hazo mora mirehitra izay ihany ve fa dia misy anaran-toerana vao re fotsiny dia mampiteny hoe "izay indray", resy indray ilay afo fanangana tao Antongona raha vao mananontanona hanafika eto Imerina ny Sakalava nahatonga ilay fitenenana hoe "efa ho lava tahaka ny afon'Antongona".
Anarana malaza loatra izany Antohomadinika III G Hangar izany, impiry isan-taona no re fa trano ampolony indray no may? Tsy haiko aloha na dia tsy manana fo antra loatra aho fa sady kely no hazo ve no andrehetana afo ao anatiny... na dia ny kilalaon'afo mahalasa lavitra ireny ve tsy hanao izay vitany? Fa misy kisendrasendra mampiahiahy mandrakariva ity toe-javatra ao Antohomadinika III G Hangar ity. Nisy ny fotoana hoe tonga ny fitaovana entina hanampiana izay mety ho tra-boina fa vetivety dia maro ny trano may ao. Izao indray vao nahavita ny fivoriany tao amin'ny Auditaurium Ankorondrano Antananarivo tao ny DISTIM Antananarivo renivohitra ary mitetika ny hahazo ny fon'Antananarivo lasan'ny hafa izao dia iny fa nisy trano may indray tao. Azafady indrindra re fa mahalasa saina ilay izy. Efa nahavita nitondra fanampiana sahady aloha ny DISTIM Antananarivo renivohitra fa tsy fantatro raha efa nahavita ny anjara fanampiany ny Kaominina Antananarivo renivohitra e! Sao dia haintrano politika ary ity raharaha ity sanatriavina anie?
Anarana fandre talohaloha ihany koa izany Anosinakoho Mananjary izany. Mbola tsy tany mihitsy aloha ny tenako ary tsy mahalala izay toetoetry ny toerana fa dia matetika may ny toerana tany. Mba tsy re aloha izy tao ho ao fa enga anie tsy ho re intsony satria toa hanala baraka izay olona avy any mipetraka an-tanàna hafa araka ny fiheverako azy izay mety ho diso.
Dia efa rentsika vao tamin'ny faran'ity herinandro ity indray ny tao Ankirihiry Toamasina. Vao amin'ny gazety fotsiny dia tsy fantatra marina ny isan'ny trano may. Loharanombaovao avy aiza angaha ireny isa mifangarika ireny? izao ka raha vao re fa nitondra ny fanampiany ho an'ny traboina ny fitondram-panjakana dia nitombo ho maherin'ny 2 600 tampoka teo ilay tra-boina latsaky ny arivo (800) iny. Tena tsy afaka amin'ny toe-tsaina amin'ny Malagasy maro ve ny manararaotra hanao izay fomba angatahina, hahazo zavatra maimai-poana? Tsy fantatra amin'ny fomba ofisialy moa ny anton'ny afo, fa ny tsilia-tsofina tsy azo amarinina loatra saingy mety hitombina no nandrenesana fa misy olona mitahiry lasantsy betssabetsaka an-trano ihany ao amin'ity faritra ity. Raha miteny azy ny manodidina dia valiany hoe "fialonana ny anareo satria mandeha ny bizinanay". Tsy lasa lavitra mihoatra izay ny eritreritra raha vao re fa poa toy izay (tsy ampy fahefakadiny) no nahamay ny trano rehetra tao Ankirihiry ity. Asa sotasotan'ny manodidina miara-may trano aminy ve no anton'ny afo raha izay toe-javatra izay?
Hiditra tsikelikely amin'ny tatitry ny diako tany Antsirabe sy Mahajanga amin'izay aho. Tsy ho vita vetivety izany fa mety hihoatra ny iray volana aza. Ankoatra izay ny mety ho vaovao hafa ampiataina tampoka. Manintona ahy hatrany na dia tsy misy fiaran-dalamby tonga intsony aza ny garan'Antsirabe. Eo no manamarina amiko fa tonga eo amin'ilay tanàna tokoa aho. Ny anao kosa re aiza ny toerana hahatsapanao fa tonga eto Antananarivo tokoa ianao na tonga amina tanàna iray hafa ianao?
Mahavariana tokoa anie ity toerana ity fa misy vahiny mpitsidika hatrany e? inona re no tena manintona aminy? Ny toerana misy azy ve? sa ny tantarany?
Mbola kely tokoa angaha ny tena fony zatra nankany fa hay kely ihany ity trano ity indrindra raha jerena avy ao anatiny nefa mahafinaritra kosa aloha ny ikarakaran'ny madarail ny toerana e!
Na izany na tsy izany kosa aloha, ny toerana manodidina azy no tena manosika ny tena hankasitraka ny toerana e! na dia itony vato tsy dia manandanja fa manandoko itony fotsiny aza.
Dia mety mbola hitohy ny tantara amin'ny manaraka ary e!
Araka ny fantatry ny mpanaraka baolina fandaka dia androany alahady no nanaovana ny lalao miverina teo amin'ny Barea sy ny Zebra Botsoaney. Efa nanantena handresy mihitsy ny vahiny raha tamin'ny talata teo dia efa tonga haka ny hafanana gasy. Vao tamin'ny alarobia ihany koa no resin'ny Japan Actuel's roa noho ny aotra teo Mahamasina ihany ny Barea raha nanao fitsapana.
Efa nampanatena rahateo sady be fanantenana ireo ekipa ireo satria na dia resy aza amin'ny lalao fitsapana no mandresy izy amin'ny lalao tena izy. Tamin'ny fidirana voalohany no tafiditra ny baolina ka nandresen'ny Malagasy iray noho ny aotra... tsy niova intsony io isa io ka nampientanentana ny fanafihana nataon'ny vahiny sy ny vali-bontan'ny malagasy. Samy tokony ho nahatafiditra baolina rahateo na ny andaniny na ny ankilany.
Voalohany ao amin'ny sokajy misy antsika ka manana isa fito noho izany ny Ivoariana. Faharoa isika manana isa enina. Fahatelo manana isa dimy ny Botsoaney ary fahaefatra farany manana isa efatra kosa ny mozambikana.
Mbola avy amin'ny fandehandehanako teo ihany, raha nizotra kely nianatsimo sy nianavaratra andrefana aho no nahatazana irony trano efajoro miloko mavo sy manga irony, iray isaky ny tanàna somary bebe mponina ka azo heverina hahavita fokontany iray. Nanontany izay olona teo akaikiko aho aloha hoe: ireny ve ny biraom-pokontany, nihatoka nanaiky ny lohan'izay nahalala. Ny manaraka ny lalam-pirenena fahafito dia tsy misy anaram-pokontany fa ny tamin'ny lalam-pirenena fahaefatra kosa voasoratra tsara ny anarana.
Nalaiko sary mihitsy na mirifatra aza ny fiara saingy mbola tsy nentiko taty ampiasana moa fa amin'ny manaraka mametraka azy eto ihany. Nisy ny toerana tsy mbola nijoro ny trano fa hita kosa fa andalam-panamboarana. Noho izaho tsy nihetsika firy eto Antananarivo renivohitra no tsy mahita trano vaovao mijoro fa rehefa mandeha amin'ny tanàna kely kosa dia mahita tsara mihitsy. Mba tsy nandiso fanantenana kosa ho'aho ny filoham-pirenena tamin'ity tranga iray ity...ary azo heverina fa nahatsangana trano 10 000 mahery izy raha ny trano voaorina manaraka ny lalam-pirenena nandehanako no tarafina. Tsy fanatra anefa izay tena marina amin'iny aloha.
Fa zavatra hitako tamin'iny faritry Vakianakaratra iny ihany kosa ny fijoroana trano vaventiventy ho ana kaominina ambanivohitra lehibebe. Lehibebe ihany koa ny trano ary azo tarafina ho Biraon'ny Kaominina ihany koa.(Misy sary ihany koa ity fa dia amin'ny manaraka apetraka, loza koa fahateren'ny fotoana ity). Azo lazaina fa te-hametraka fa miasa hatrany ambanivohitra ny fitondrana amin'ny zava-bitany ka tsikaritro aloha.
Ekeko tokoa fa tsy dia tiako loatra ny loko sy ny mariky ny Zain fa raha ny tanjaka kosa dia tena manana izy araka ny fijeriko. Teny andalam-pivezivezena manko aho dia ninia nampitaha ny Zain sy ny Orange eo amin'ny fahazoana miserasera eny an-dalana eny. Efa reko ihany fa tsy misy fahatapahana mihitsy ny fahazoana miserasera Zain amin'ny lalam-pirenena faharoa. Dia nohamariniko kosa ny lalam-pirenena fahafito Antananarivo hatreo Antsirabe. Raha tsy tapaka mihitsy ny reseau ho an'ny Zain afa-tsy tamina faritra iray izay ihany dia zara raha manana ny reseau-ny kosa ny an'ny Orange.
Nojereko indray ny fifandraisana eo amin'ny roa tonta tamin'iny lalam-pirenena fahaefatra mampitohy an'i Mahajanga sy Antananarivo iny dia toraka izany hatrany. Vitsy loatra ny faritra ahafahana mifandray amin'ny alalan'ny orange nefa ny an'ny Zain dia betsaka tokoa no ahafahana mifandray aminy na dia misy toerana vitsy aza tsy ahazoana azy. Marihina fa tsy manana ny tambazotra telma aho ka tsy fantatro mihitsy ny azy. Raha amin'ny lalam-pirenena izany dia matanjaka kokoa ny Zain miohatra amin'i Orange. Fampitahana tsotra ny ahy fa tsy nisy nanakarama aho.
Rehefa nitsangatsangana i jentilisa ka niditra niasa dia nanavy satria tsy nihinana fanafody noho ny moka ny noho ny fiovan'ny toetr'andro izay efa nilazana azy ihany. Tsy mahagaga izy raha tsy manoratra firy no sady tsy nijery mailaka mihitsy ihany koa. Mbola velona ihany anefa izy ka mahasoratra na dia fohy dia fohy aza. Ho avy ihany izy rehefa miverina tanteraka ny fahasalamany.
Eto Mahajanga miaraka amin ny namana serasera dago aho amin izao fotoana izao. Raha any an-tsena ny be sy ny maro izaho kosa nitsidika havana. Nahita solosaina finday qwerty aho eto ka mitsipona akotry tanteraka manoratra. Mbola mieritreritra ny hijanona manko aho fa tsy hody hiaraka amin ny be sy ny maro rahampitso.
Amin ny Sabotsy mihitsy aho vao mieritreritra ny hiakatra na dia miasa avy hatrany aza aho ny alahady. Izay no ela fa efa azonareo jerena ao amin ny tahirintsary any ambany indrindra any ny sary nalaiko tany Antsirabe ary noezahiko natao lehibe hahafapo anareo mihitsy ny sary afa-tsy ilay sary iray izay ihany. Bira 2008 no nataoko anarany ary misy karazany telo izy ao.
Saiky nanoratra ihany aho fony nandalo tao Antananarivo satria efa tamin izany fotoana izany no nampidiriko ireo sary ireo (nandaniana alina iray manontolo). Dia mazotoa mijery ary e.
Nihazakazaka mihitsy aho hanoratra ity na dia hiserana ihany aza. Ataoko fa karazany tsy nampoizin'ny maro ihany ny nahalany ny filoham-pirenena Ravalomanana ho filoha lefitry ny FJKM indray. Izaho kosa efa tsy gaga intsony fa efa nilazana tsinona ka niandry ny fidonany fotsiny. Tsy nosoratako mialoha anefa izy ity fa nisy namana vitsivitsy nilazako azy ambava ihany.
Fotoana vitsivitsy lasa izay, tsy hiteny aho hoe andro vitsivitsy, na herinandro vitsivitsy, na volana vitsivitsy na taona vitsivitsy fa izay fotoana vitsivitsy tsy voafaritra mazava izay no ambarako. Nisy olona vitsivitsy ao anaty ny rafitry ny FJKM niangavy ny filoham-pirenena ankehitriny tsy hirotsaka hofidiana ho filoha lefitry ny FJKM intsony fa manjary manaratsy toerana ny FJKM ho mifamatotra loatra amin'ny fitondrana, ary manimba ny fitoriana ny Filazantsara, ny mbola fitoerany eo ihany. Tsotra ny navalin'ny filoha: Aleoko miala tsy ho filohampirenena toy izay tsy hirotsaka ho filoha lefitry ny FJKM. Tsy nahateny intsony ireo mpikambana vitsivitsy ao anatin'ny rafi-piangonana FJKM ireo.
Koa nahoana ary no fifaninanana Minisitra taloha sy amperinassa no heno omaly? Tsotra ny antony: Tarafin'ny filoham-pirenena mialoha ny safidin'ny mpizaika mahazo mifidy tamin'ny nametrahany ireo minisitra mirahalahy hifaninana amin'ilay minisitra noesorin-dRavalomanana. Manana mpanara-maso azy manokana mampita vaovao izy ka rehefa tsinjony fa mbola malalaka ny lalana dia asainy miala tsy hifaninana ny Minisitra Hajanirina Razafinjatovo sy ny Minisitra Ivohasina Razafimahefa ka izy indray no mirotsaka.Hain'ny filohampirenena tsara ny fomba fifidianana ka nampiasainy tokoa.
Toerana mbola heveriny ho andry iray lehibe hahalany azy ho filoham-pirenena amin'ny fifidianana manaraka io toerana io ka tsy hamelany mihitsy.
Tena miserana eto amin'ny serasera tokoa aho amin'io
fotoana izao. Niova rivotra fa diso kosa angamba ny fiteny hoe niala
sasatra raha heverina. Misy ny vitsy azo soratana vetivety. Voalohany
raha nidina taty aho tamin'ny alahady dia efa vitsy dia vitsy ny fiara
fa ny olona koa mbola vitsy noho izany. Vokany ny fiara ihany no
nilahatra fa tsy ny olona. Manamarika ve izany , noho ny fahitana ny
taloha fa tena efa sahirana dia sahirana tokoa ny olona?
Raha
tonga teny amin'ny fitobian'ny fiara ihany koa aho dia gaga fa tsy
nahita ireny mpanera nifampisintosintona ireny. Hay moa ka noraofin'ny
polisy avokoa ry zalahy tena nanao fisintonana ny nikasika mpandeha
ireny. Vokany tsy misy mahazo mikasika mpandeha na iza na iza.
Manaraka
izany tena tsy nahara-baovao mihitsy aho hatrizay niovako rivotra izay.
efa saiky tsy hiserasera aho fa nahita cyber nalalaka tampoka dia
roboka indray. Fa tena nahavariana ahy ny hamaroan'ny tanora ataoko hoe
tsy mbola mahatratra 20 akory dia efa mitarika anaka. Maro loatra araka
ny fiheverako azy, nefa ve porofon'ny hoe tsy ampy fialam-boly ny
tanora? Sao dia mitady revy tafahoatra kosa ary ka tratran'ny sasany
amin'ny kely foana? asa anefa.
Manaraka, efa
niomana amin'ny entana ho entinia ihany aho fa mbola nanadio akanjo ba
ihany. Soa ihany fa tsy nahatsiaro mangatsiaka loatra na dia izany
aza.
Ataoko fa fa efa lavalava ihany izay
na dia mbola manankolazaina aza aho. Ho avy ny sary efa akaiky ny zato.
Fa milaza aminareo hoe mitohy ny fiovana rivotra ka tsy ho eto
Antsirabe fa toeran-kafa indray...amin'ny manaraka lazaina. Dia
any ho any indray vao manoratra sy mifampiserasera eee!
Mametraka ity lahatsoratra ity aho eto hilaza ny hafaliako, ary mino aho fa ho haingana dia haingana ny famakianareo ao amin'ny Telma ity fijoroana vavolombelona hahafaly anareo ity. Manantena ary aho fa mety hapetrakareo ao amin'ny vohikalanareo ny fijoroana vavolombelona tahaka itony soratako itony milaza ny antony tokony hifidianana ny Telma fa tsy ireo mpanome tolo-pifandraisana hafa.
Fa dia inona loatra moa no nahafaly ahy ka mahatery ahy hanoratra ity fijoroana vavolombelona ity? Nividy sofindavitra Telma fixe mobile (24 moa no fahalalana azy ho an'ny eto Antananarivo) aho mba ahafahana miserasera amin'ny aterineto no tena antony voalohany sy lehibe indrindra. Kanjo dia nasehon'ny Telma sy noporofoiny fa manambola 10 000 ariary ariana fotsiny aho. Naharihariny fa manankarena aho e! Iza na olona tahaka ny ahoana moa izany manary vola 10 000 ariary amin'ny tsy antony izany afa-tsy ny olona manankohariana? Nabaribariny ary fa anisany aho na dia tsy manana fiara, iray amin'ny famantarana ivelany maha-mpanankohariana aza. Tena manafinkarena aho rey olona ô! Ahoana angaha izany hoy ianareo?
Marihina aloha fa tsy ilay millionakà kilalao mety ahazoana 1 000 000 ariary izay tsy mbola nilalaovako mihitsy no nanehoany ahy izany harenako izany. Efa voaloazako teo aloha fa noho ny serasera aterineto no tena nividianako 24. Noho izany tsy dia miantso loatra amin'ilay 24 aho, fa io ary no iantsoako ny ao an-trano indraindray. Nisy ambina fahana izay izy io roa volana lasa angamba izay. 6 000 arivo ariary eo ho eo io tahirina fahana io. Iray volana ihany no fetra dia tsy maintsy mamahana ianao raha tsy izany dia levona ho azy tahaka Faosifaoro io... Tsia, lasa tombombarotra manokana ho an'ny Telma io hanentsenana ny illimité fantiantoka ho an'ny telma azon'ny mpividy telma rehetra mandritra ny iray volana. Fitiaana lehibe ny mpanjifa kosa aloha tsy misy tahaka izany e! Tara iray andro aho ary akory ny hafaliako fa nomeko ny telma maimaipoana ilay 6 000 ariary teo. Ny hany fahavoazany dia tsy maintsy mampiditra fahana vaovao aho mba ho sambany hiantso amin'ilay telma 24 ahy. Mba ahafahako miantso iray volana dia voatery aho nampiditra fahana 5 000 ariary indray ary nampirisika ny ao an-trano hiantso aminy entiko ilazana amin-dry zareo fa tena tia fitsitsiana tokoa aho, nefa hanehoako ny maha-mpanankohariana ahy ihany koa. Tsy mety miantso amin'ilay izy anefa ry zareo rehefa mijery ny antso rehetra natao taminy aho.
Tsy tandritandriko akory ny fehim-potoana efa lasa taorian'ny namahanako azy 5 000 ariary farany teo iny fa mba saiky hiantso indray aho. Ary dia tamin'ny hafaliana lehibe indray no nandrenesako avy amin'ilay feo fa raha hiantso aho dia mila fahanana indray izy io fa efa nanjavona ilay fahana nataoko farany tao. Faly dia faly tokoa ny tenako ka dia izao tantaraiko izao fa omeko amin'ny foko manontolo ny telma ny fahana mitentina 10 000 ariary mahery ho fijoroana vavolombelona amin'ny fahatsaran'ny asa ataon-dry zareo. Fandraisana anjara fanohanako ny telma tamin'ny nandroahana mpiasa anjatony tao aminy iny nefa dia naka mpiasa hafa vaovao indray izy. Iza hoy ianareo no manana izany zavabita mahafinaritra sy mahafaly tahaka izany fa tsy ny telma? Mandroaka mpiasa maro efa nahazoazo taona dia maka mpiasa maro hafa vaovao izay tanora no betsaka! Soa ihany fa samy Malagasy na ny noroahina na ny mpiasa vaovao noraisiny ary io no porofo fa mitsinjo manokana ny tanora ny telma na dia asiany mafy dia mafy aza ny ray aman-dreny nahavita be fa tsy hahavita azy intsony ka roahina mialoha ny haharetirety azy. Ny tanora ihany koa anie no maro an'isa ka manaja ny demaokirasia tsara ny telma e! Tombony azy manokana ihany koa aloha iny.
Farany dia mahazo tezitra dia tezitra amiko ianareo rehetra tsy mitovy hevitra amiko. Satria mora dia mora ny nahazoako ilay 10 000 ariary mihoatra ka tsy raharahako ny manome azy ny telma fa tsy ho amin'ny fanarenana ny rova na ny lapan'ny tanàna izay haorina indray avokoa. Telma no tena azo itokisana ary dia mendrika azy ny mahazo vola betsaka izay tsy haiko na tafiditra anatin'ny kaontin'ny orinasa na trohin'ny olona sasany mahalala zavatra ary mametraka hatrany amin'ny fitantanam-bolany fa tsy misy manary vola toa ahy izany mihitsy ny mpanjifa ao aminy. Na izany aza te-hibedy an'ilay kidorompamba iny aho hoe fa maninona no afindran'ialahy aty amiko ity aretina manindrahindra ity? Tena tsy mety mihitsy izao fa lasa mametraka ahy ho mpisolelaka mihitsy. Omeo fanafodyahingana aho fa raha tsy izany...
Toe-javatra anankiray tsy eken'ny fianakaviany ho loza tsotra hatramin'izao ilay loza nahafaty ireo shinoa Taipei mpandraharaha lazaina fa saiky hampiasa ny volany teto Madagasikara. Mahavariana tokoa hoe mpandraharaha avokoa ireo vahiny niara-dalana ka maty, na nanjavona, rehetra ireo. Mitady andinim-baovao mikasika azy ireo na momba izay nanjo azy ireo ny fianakaviany ary manamby volabe ho amin'izany ary tongany mihitsy hatraty Madagasikara. Nolazain'ny vaovao tany aloha fa nikasa ny hampiasa vola eto an-tanindrazana ireo shinoa Taipei ireo. Fa mampisalasala raha lazaina fa vao fikasana ihany ny azy ireo.
Raha vao re ny fanjavonan'ny sambo Tropicana II dia nandefa sambo hafa hitady azy ireo na ny sisany ny fahefana mahefa any amin'ny faritra nisehoan'ny loza. Nahavariana fa niharandoza ihany koa ireo mpitandro ny filaminana tao anatin'ity faharoa nikaroka ary nahafatesana olona ihany koa. Mizara roa ny eritreritry ny mpiresaka amin'ity raharaha ity. Ny voalohany amin'izany dia avy amin'ireo efa zatra ny faritra.
Niainga avy any Toamasina ho any Maroantsetra na ny faritra avaratra atsinanan'iny nosy iny ireto mpandraharaha ireto ka ny fitaterana an-dranomasina no noraisiny. Lazaina ary fa faritra manana ny fadiny iny fari-dranomasina iny, toy ny tsy fahazoan'ny vehivavy bevohoka sy/na anaty fadimbolana mandeha amin'ny sambo noho izay fady izay ka andrasana any amin'ny toerana iray voatondro ry zareo amin'ny fanohizana ny dia. Misy koa ny filazana fa tsy tokony ho taitaitra na hitsamboamboatra foana ny mpandeha raha mahita zavatra, toy ny hazandrano mitsambikina anaty sambo ohatra, fa amin'ny fotoana mampitsamboamboatra iny no iharandoza ny sambo andehanana. Misy karazany toy izany ny fombafomba amin'iny faritra iny ankoatra izay tsy voalaza ka raha heno ny fisian'ny loza dia izay no ao an-tsain'izay mino sy mahalala izany. Finoana io noho izany. Tsy asiana resaka lava.
Ny hevitra faharoa kosa dia resaka volabe ranofotsiny. Tsy hoe nikasa handraharaha hampiasa vola ireto mpandraharaha ireto fa efa tao anatin'ny fampiasana ny volany mihitsy.Izany hoe efa niaraka tamin'ny volabe ry zalahy, ny efa zatra ilay tambajotra no miresaka fa rehefa mankany Maroantsetra ireny vahiny ireny dia hividy vatosoa no tena anton-dia voalohany. Izany mividy izany dia midika fa mitondra vola ry zalahy ary mazava loatra tsy ho kely velively ny vola entiny miaraka aminy. Amina sakaosy lehibe mihitsy aza izany vola izany. Marina fa natsahatry ny fitondrana ny fanondranana ny vatosoa, ny fampitsaharana anefa tsy voasakan'ny sisintanintsika tsy ampy fiarovana ka ahafahan'ny rehetra miditra sy mivoaka antsokosoko miaraka amin'ny zavatra na entana entiny miaraka aminy. Mety hisy noho izany no tratran'ny faikam-panahy amin'ireo niara-dalana rehetra ka nitady hevitra mba ho azy, na anaovan'ny iray teti-dratsy kopaka isasahana, ny vola toa hampanankohariana vetivety. Matoa ny fianakavian'ireo mpandraharaha nandà nyloza ho tsotra na voajanahary dia mirona kokoa ho amin'ny lafiny isian'ny heloka bevava ry zareo.
Sarotra ny fanadihadiana sady azo lazaina fa tsy olonolom-poana ireo nanjavona ireo ka mbola hitana ny sain'ny mpanara-baovao. Tombatombana ihany ny ahy ka tsy voatery ho marina. Ilaina anefa ny mamisavisa ny lafiny rehetra mba hahafaingana ny famahana ny olana. Fijerin'olo-tsotra ihany ny ahy ka azo tsy raisina mihitsy. Ny hevitrao no tsy fantatro amin'ity raharaha ity.
Toy ny kinendriko mihitsy angaha ny mamoaka lahatsoratra rehefa alahady ary vaovao momba ny finoana sy ny fivavahana no avoaka araka izay azo atao amin'izany. Eto indray aho dia mitodika amin'ny Fiangonana Loterana Malagasy. Fantatra moa amin'izao fotoana izao fa mety hisy ny "fanovana" madinidinika amin'ny litorojia sy ny lalampanorenan'ny Fiangonana Loterana Malagasy. Fanovana Tekinika hoy ny iray amin'ny tompon'andraikitra lahika iray izay. Tafiditra amin'izany ny hampidirana anaty Litorojia ny fanekena mpiandraikitra sokoto (scout) sy ny an'ny Fifohazana. Tsy sahy miraparapa amin'ity farany ity aho. Fampidirana ny inona tokoa moa izany? Ampidirina anaty litorojia amin'izay ve ny asa sy fampaherezana sa ny fanokanana mpiandry any am-piangonana fa tsy voatery any amin'ny tobim-pifohazana ihany no tena lazaina?
Tafiditra anaty "fanovana" madinidinika ihany koa ny famerana ny fotoam-piasan'ny mpiasam-piangonana rehetra tsy ho 65 taona intsony fa ho 60 taona indray. Raha ny fahitako hatramin'izay any amin'ny sehatry ny fiangonana dia misy ihany ny mpitondra fivavahana mihoatra ireny fotoam-piasana ireny ny tena iasany any amin'ny sahan'ny fiangonana... fa amin'iny fotoana iny dia miandry ny anaovana jobily azy izy sisa (anokanan'ny fiangonana rakitra) fa tsy homena andraikitra vaovao intsony. Izany hoe tsy tokony hofidiana ho filohan'ny sinaodam-paritany (eveka) na ho filohan'ny anaram-pangonana FLM (arisheveka) intsony na hotendrena amina andraikitra anivon'ny sahan'ny fiangonana.
Eo indrindra isika. Misy ary ny miahiahy amin'io fampihenana ny taona handefasana retirety ny mpiasam-piangonana io ho fikendrena hanakanana pasitora iray heverina ho mifaninana amin'ny filohan'ny FLM amin'izao fotoana izao, Pst Dr,Rakoto Endor Modeste. Ahiahy satria mety ho resin'ny mpifaninana aminy izy, izay tsy iza fa ny Pst Dr Péri Rasolondraibe izany, na dia noho ny lazan'ilay pasitora fotsiny ihany aza. Heverina manko fa efa mihoatra ny 60 taona ny Pst Péri Rasolondraibe, efa nitondra ny fitandremana FLM toby fanantenana 67ha, nandalo kely tao amin'ny FLM Ambatovinaky mialoha ny nanilihana azy hitana andraikitra any Geneve (Suisse) ho talen'ny fampandrosoana anivon'ny FLET (Fiangonana Loterana Eran-Tany),mba hamerenana ny filohan'ny sinaodam-parintany teo ho amin'ny toerany teo aloha, araka ny fijeriko ihany izany.
Zavatra mba fantatro amin'ny Pasitora Péri Rasolondraibe ihany koa ny tolona ataony mba hahapasitora amin'izay ny vehivavy teolojiana...izany hoe ahafahan'ny vehivavy ho mpitondra fiangonana amin'izay. Izy manko no manao fampielezankevitra eken'ny fiangonana amin'izany raha ny filohan'ny sinaodam-paritany Antananarivo Pst Randrianarivelo Joseph kosa no manao fampielezankevitra eken'ny fiangonana hanemorana izany fanaovana ôridinasiona ny vehivavy izany. Ny amin'ny homosexuel indray moa dia tsy mila adihevitra mihitsy fa lavina avy hatrany. Iraisan'ny fiangonana aty amin'ny ila-bolantany atsimo io amin'ny ankapobeny. Lavina tsy ilàna adihevitra mihitsy.Ankoatra izany, ny Pst Péri ihany koa no fantatro anivon'ny FLM nitolona mandrakariva ho amin'ny fampitambarana ho iray ny FLM sy ny FJKM. Efa tsy reko intsony kosa aloha izay tolon'ny raharaha amin'ity fampitambarana ity.
Fahatsapako, izaho jentilisa, mahita ny zotram-piainan'ity pasitora nolazaiko ity dia ny sedra nahazo azy nandritra ny fotoana nitandremany hatramin'izay. Tsy tadidiko ho nahazo andraikitra ambonimbony anivon'ny sahan'ny FLM mihitsy izy fa raha any ivelany kosa dia efa nisy voasoratra ihany ery ambony ery. Miala tsiny aho amin'ny fitenenana somary masiaka fa toa atahoran'ny mpitondra fivavahana hafa izy noho ny herimpanahy (charisme) ananany ve? Koa raha ho voasakana tsy hahazo hirotsaka indray izy raha voaova ny lalampanorenana dia izay no fanakatsakanana faratampony heveriko fa faratampony indrindra nihatra taminy. Toy ny nosakanana tsy hampisy fivoarana ny fiainam-piangonana mihitsy izy nandritra ny androm-piainany. Fahatsapako ihany anefa izany fa tsy voatery hitombina.Izy tenany sy Andriamanitra ihany no tena mahalala.
Raha mitombina ary ny ahiahy dia fanehoana ihany koa fa mbola ety an-tany ny fiangonana ary misy olona mitantana azy. Olona ihany ny mpitondra fivavahana. Mety mampihemotra olona ny mitranga fa efa nampianarina tsy hijery olona ny tena rehefa fivavahana no resahina, satria mpandiso fanantenana ny olona amin'ny ankapobeny, fa Andriamanitra ihany no banjinina.
Asa raha noho ny fialan-tsasatra efa tafiditra tsara amin'izao fotoana izao fa dia hirediredy tokoa moa izany. Misy tokoa manko ho an'ny mpanoratra zavatra matotra mandrakariva ny fotoana anoratana zavatra tsy matotra tsindraindray mba ho ala hamohamo eny ihany. Noho izany azonao atao mihitsy ny tsy mamaky ity lahatsoratra iray ity. Atao karazana angano ilay izy aloha. Tsy ataoko hoe Ikotofetsy ny Imahakà intsony ilay tantaraina fa andeha atao hoe Ikotofatsora sy Idontofetsy (fa tsy i DontoMG mihitsy aloha fa aleo mody atao hoe izaho io!).Indray andro, hono, indray ity izany e!
Iray lalana Ikotofatsora sy Idontofetsy no nahita zatovolahy iray niambozona vakana mahafinaritra. Ny Vakana no Ravaka fanaon'ny olona taloha ifampiavahana noho ny herim-po aza. Ataoko fa maro isika no mahafantatra ilay fomba fiteny hoe "Izaho ve no namono ny voay dia ny hafa no hiravaka ny Vanginy?", rehareha ny miravaka Vangim-boay satria zavatra sarotra indrindra izany tamin'ny fotoana tsy nisian'ny basy... fa ankehitriny noho ny lasitra tandrefana iainana dia karazany ratsy izany mikitikitika na mikasokasoka nify izany, nahita ilay vatomamy nify aho fa rikoriko avy hatrany sady nieritreritra anaty hoe iza koa no hitsakotsako nify? Tsy mahagaga raha tsy misy mpividy mihitsy ilay vatomamy nify! Ny mpitady solonify aza no mety hanontany hoe "solonify ve io"? Marina kosa aloha fa manome endrika ny tarehy tokoa ny nify e! aza mba banga ihany. Oadray! rediredy soratana tokoa ka mivaona sahady! andao hiverina amin'ilay tantara fa tsss...
Tena mahafinaritra tokoa ilay Vakana na dia noho ny fanintonana ataony amin'ny mason'ny mpijery sy ny mpandalo fotsiny aza. Tsy mahagaga ary raha mba voasintona ihany koa ny mason'Ikotofetsy sy Imahakà, oadray...Ikotofatsora sy Idontofetsy no izy. Meva anie izany e! kanto dia kanto tokoa. Raha nahita ary Ikotofatsora sy Idontofetsy fa mbola zatovolahy ilay miambozona Vakana dia mieritreritra ny hanambaka ry zalahy. Raha mahatadidy ny tantaran'Ikotofetsy sy Imahakà ianareo dia tsy mba mamono olona mivantana mihitsy ry zalahy fa ataony ihany na izany aza izay hahafaty ilay olona tiany angalarana ankolaka, dia tahaka izany koa ny azy mirahalahy... fa izao no sampona; tsy ilay zatovolahy no tiany ambakaina voalohany indrindra fa ry zalahy no te-hifanambaka aloha. Tsy mety atao toy ny Valala manko ity Vakana mahafinaritra ity ka hoe ifanapahana fa na iray ihany ny tompony, na raha mahay mifanaraka dia tsy misy tompony fa mifandimby miambozona. Tsy hety amin-dry zalahy mihitsy anefa io toe-javatra faharoa io fa ny ho tompony manokana ihany no kendreny. Tadiavina noho izany ny hevitra hanilihana ny iray fa dia tahaka ny tsy kaonty mihitsy amin'io fotoana io ilay zatovolahy miambozona ilay Vakana. Ity tokoa no tonga amin'ilay fiteny hoe "Valala eny An-danitra ka asiako sira" eisy aho hoe e!
Sampona faharoa, samy mahalala izy mirahalahy fa mikendry ny hahazo ilay Vakana ny andaniny sy ny ankilany. Iray lalana matetika anefa izy mirahalahy ireto. Manomboka mipetraka ny olana. Toa samy tsy hahay hifandefitra amin'ity Vakana iray ity izy mirahalahy. Toa tsy ho tontosa intsony ilay fanoharana ratsy manao hoe "iray petsapetsa" sy ilay fanoharana tsara manao hoe "iray donak'afo". Nefa toa samy miroso tsy handefitra ihany koa na dia efa ambozon'olona aza ny Vakana iadiana (aiza ny taratasy manamarina fa efa azy ny Vakana?)...
Dia lasa ny saiko nanao hoe, raha nanana maso manko iny Vakana iny efa hitany soa amantsara ny fipelipeliky ny masonareo nibanjina azy mandrakariva, raha nahay nihomehy manko iny Vakana iny efa nitokelaka tokoa izy, raha nahay naneso manko iny Vakana iny efa tsy Ikotofatsora sy Idontofetsy intsony no iantsoana anareo fa Ikotofanambàka sy Idontofetsena. Raha nanana vava manko ny Vakana iny niteny hoe "Angaha Vakana tsy mahalala tompo aho ka tadiavinareo alaina fotsiny izao? miresaka aminareo aho ka miresaka aminareo fa ny foko tsy akory tsy ho lasanareo velively"
Fa hono tokoa ho aho. Toa tsy mba misy tantaram-pitiavana mihitsy amin'ny tantaran'Ikotofetsy sy Imahakà e? Ny tantaran-dry zalahy izany no angano malaza nefa tsy tantaram-pitiavana ô?
Ao anatin'ny fotoam-pialantsasatra isika amin'izao fotoana izao ka misy ihany ny fifamezivezena kely. Manao vakansy mahasara-dray aman-dreny ato an-trano ny zana-drahalahiko mirahalahy 4 sy 7 taona. Variana amin-javatra misy ato an-trano koa angaha ry zalahy ka tsy malahelo loatra ny ray aman-dreniny. Kilalao, zavamameno, fahitalavitra ary ny solosaina no mahavariana an-dry zalahy ankoatra ny sakafo mazava loatra.
Ny tena miasa ka nandrasana fatratra isaky ny mirava andefasana ny solosaina hihainoana sy hijerena sarimiaina arahin-kira Firantsay ho an'ankizy (ary dia tsy afaka manao zavatra hafa na inona na inona intsony amin'ny solosaina aho). Ny hira nianarana fony tany an-tsekoly no tena tiana averimberina satria iny manko no efa re rahateo sady anabeazana azy ho ankafiziny rahateo, porofo fa nianatra rehefa nampianarina hira Firantsay. Teo aho no lasa saina, tsy misy fampitiavana ny teny mahery vaika mihoatra noho ny fanaovana azy an-kira, milentika tsara iny ka na efa lehibe aza dia tsy hiala amin'iny izy, ary ny baiboly koa milaza rahateo hoe zaro amin'ny lalana tokony alehany ny zaza fa na efa antitra aza izy tsy hiala amin'iny. Hany ka tsy atao mahagaga raha hafahafa amin'ny sasany ny mandre teny malagasy hoe telozoro, varingarina, gaoba, takamoa sy ny zavatra hafa.
Mailaka dia mailaka tokoa ny zaza amin'ny hira ary sondriana hatrany indrindra moa fa miaraka amin'ny sarimiaina ilay izy (maso sy vava no miasa...firy isan-jaton'ny hafatra moa no very hoy ny saikolojia izay?). Tena resy tanteraka ny teny malagasy eto... tsy manana hira fampitiavana ny teny malagasy ho an'ny ankizy. Efa nanoratra izay ihany aho taloha ary hitako fa miezaka manokana hira ho an'ankizy i Momota (Gothlieb) nefa toy ny rano indray mitete miohatra amin'ny ranomasimben'ny Firakofonia (Firakotra-Kofona-anie e) aloha ny ezaka ataony. Rehefa tonga eo amin'ny Savez-vous planter les choux moa ny hira dia tohizako hatrany amin'ilay sangisangy zary tenany (efa nosoratako taloha koa) hoe {Nous ne savons que le français, à la mode(2)}(2) est le français, fa bedy hatrany izaho efa olon-dehibe ity.{hihi! mbô zaza saina!}
Androany ary aho nanontany azy mirahalahy: "Hainareo ve ny mandihiza rahitsikitsika?". Valiny: "Inona koa izany? Izany ary tsy hainay hoe hira sa tsianjery". Izay ary ilay efa nampoiziko, hoy aho tany anatiko tany. Ohatra mody noraisiko fotsiny io fa hira teny malagasy ho an'ankizy firy moa no mba haintsika mpanoratra sy mpamaky amin'izao fotoana izao? Mba hainy ve ny nankaiza ny tanteliko teto ohatra sa izao vao tsaroana hoe hay moa misy izany hira kilalao izany koa? Fitiavana ny hahatafita zanaka no nahatonga ny fanadinoana ny sekolin'ny Ntaolo?
Eto aho no hamaly ny hevitra hoe enimpolo taona ary isika zanatany tsy nahafoana ny teny malagasy izany. Adihevitra ifanaovana manko izy ity. Fony zanatany isika, mbola nahatahiry ny zavatra rehetra talohan'ny fanjanahatany ny ray aman-dreny ka nampita izany tamin'ny taranany. Rehefa nierina indray ny fahaleovantena, tsy nivantana intsony ilay fanjanahatany, samy nihevitra ny ray aman-dreny tamin'izany fotoana izany fa ny hahatafita ny zazany hianatra any andafy no mahamaika... nohadinoina tsikelikely ny kolontsaina nifampitana tany an-trano, ny zavatra tany ampianarana ihany no notohizana tao an-trano. Ilay tany ampianarana efa nolazaiko fa tsy mifanaraka loatra amin'ny zavamisy manodidina ny mpianatra fa fiandrandrana ny hitady asa any amin'ny vazaha na any amin'ny fanjakana. Noho izany tsy hitovy velively ny 70 taona nahazanatany antsika nefa nanaovana sekoly mirazotra (io indray ilay teny hafahafahan'ny fanagasiana tsssss...hihi) tany an-trano sy ny 50 taona sekoly nandeha irery tamin'ny fampianarana fa tsy nisy nifaninana taminy... Fanampian-tosika aza no natao indrindra rehefa hanala fanadinam-panjakana.
Fehiny: mbola fahabangana lehibe hampitiavana ny teny malagasy ny fototra any amin'ny ankizy atao amin'ny alalan'ny hira na tsianjery zary kilalao. Noho izany, asa lehibe miandry ny rehetra tia ny teny Malagasy io. Ny fanolokoloana azyihany no mamelona azy fa raah heverina ho kibo saoky ny nahiny io dia tanteraka tokoa ny filazna hoe afaka 50 taona dia hanjavona ny teny malagasy (indrindra amin'ireolazaina fa nandia fianarana).
Aleo angaha averiko eto indray ilay "Savez-vous planter les choux" araka ny fahaizako azy:
Nous ne savons que le français A la mode, à la mode Nous ne savons que le français A la mode est le français
Le Malagasy est meprisé A la porte, à la porte Le Malagasy est meprisé A la porte et du balai
Ny any aoriana hana'hoana ange Hana'hoana,(hanao ahoana) Ny any aoriana hana'hoana ange ny teny malagasy dia tsy hain'ise
Mbola te-hiresaka ny amin'ity vatosoa ity ndray aho hatramin'ny niverenan'ity resaka ity ho adihevitra indray mandeha raha nanakana araka izay azony nataony ny fivarotana ilay emeraoda lehibe sy mavesatra indrindra manerantany avy eto Madagasikara efa nantsoin'ny tompony hoe Fanomezan'ny Lanitra aho.
Ekena fa miady mafy tokoa ny fitondram-panjakana malagasy mba hahazoana indray ilay vato lehibe Fanomezan'ny Lanitra sy hamerenana ihany koa ny fitsarana. Matoa tsy navela hivoaka ny firenena ny vadin'i Jeannot Le Quartz araka ny fahalalana azy dia mbola te-hanadihady ny ataon'ny orinasany sy izay rehetra tsy mety (fandikan-dalàna) nataony. Mandringa anefa ny fanadihadiana raha tsy fotorina ihany koa ny tany amin'izay nanome alalana ny fanomezana iny vato iny. Ny filazana moa no nanamarika fa sampan-draharahan'ny fari-piadidiana no nanome alalana.
Nafindra toerana (ho lasa depiote) ny Minisitra niandraikitra ny harena ankibon'ny tany tamin'ny herintaona nipoahan'ity raharaha ity. Nefa toa tsy mahakasika akory izay fahefana, na tsy mahalala ny hasarobidin'ny zavatra navelany hivoaka izay sarotra inoana satria asany io ka mametraka ahy hiahiahy fa mpiray tsikombakomba, nahazo vola be, tamin'ny famoahana an'i Fanomezan'ny Lanitra. Niniana tsy nolazaina ihany koa ny tatitra nataon'ny delegasiona nolazaina fa hanadihady momba an'i Fanomezana'ny Lanitra fony mbola tao La Reunion ka nahatonga ny maro hieritreritra fa nandray tsolotra ihany koa ireo delegasioona nalefa tany ireo, tsy mahalala izay tena zavanisy tany anefa isika.
Nandeha tamin'ny fitsarana (Firantsay) ny raharaha izay nitorian'ny fitondram-panjakana Malagasy fa nanao filazana tsy marina momba an'i Fanomezan'ny Lanitra ireo namoaka azy. Berila manko no anarana nivoahany, izay lazaina fa latsa-bidy kokoa, ary izay no fiarovantena nataon'ny notoriana satria fianakaviam-baton'ny berila ny emeraoda, nefa rehefa ivelan'ny fitsarana tabatabainy fa emeraoda io vato io. Izany tokoa angaha no atao hoe endrim-pitsarana Mahaleo tena Firantsay ka ny anarana hoe Berila dia tsy diso na ireharehan'ny lasa tompony fa emeraoda aza io. Izany rafi-pitsarana izany anefa no tahafintsika Malagasy, ka tsy mahagaga hoy aho raha avandravandrany ny filazana hoe ny marina mitavozavoza tsy maharesy ny lainga tsara lahatra. Ny mahalala kely ny amin'ny vato no milaza fa na atao hoe fianakaviana iray aza ny berila sy ny emeraoda (na dia ny anaran-tsamihafa aza dia tokony hampieritreritra) dia samihafa mihitsy ny taharon'ireo karazam-bato ireo.
Tsy maintsy mba liana kely ny momba ny vato ny tena ka nikaroka izay mombamomba azy tamin'ny aterineto (Gemmologie sy Gemmology) ary dia nahita tao amin'ny tranonkala iray fa rehefa vato (Gemme) dia vato. Tsy misy intsony antsoina hoe "pierre preciuese" na "pierre decorative" fa tokony hanana ny sandany avokoa ireo. Dia hoy aho hoe, izay ihany koa no nanambakana antsika hatry ny ela ary fototry ny fanondranana tsy nahazoan'ny fanjakana vola ny harena ankibon'ny tany teto amin'ny tanàna. Asa nahatsikaritra io ihany koa angaha ny tao amin'ny fitondram-panjakana ka nahatonga azy handray ny fahapahan-kevitra hampitsahatra hatreo, aloha, ny fanondranana ny vato rehetra. Soro-baton'ilay jamba ity ka voa vao mihilana!
Efa nanoratra aho fa raha nisy dia nisy dia enina ora no nianarana ny momba ny vato nandritra ny fotoana nianarako hatramin'ny fahazaza ka hatramin'ny ambaratonga ambony. Nitodika ny lasa ka nahatsiaro ny resaky ny olona fa ampihimamban'ny mpitondra taloha ity harena ankibon'ny tany ity. Nisy indray maka voromby nianjera tao Afirika tao. Nojerena ilay voromby ary tsikaritra fa feno vatosoa tao anatiny tao. Tonga dia nandeha ny tombana fa nitondra vesatra (asa teny hafahafa hoan'ny sasany ihany koa ve ny vesatra?) mihoatra noho izay zakany ilay voromby ka izany no nampianjera azy. Avy taty Madagasikara na nandalo taty Madagasikara io voromby io ary tsy nisy nitaky ho tompony ny vatosoa hita tao. Nisy ihany koa nahasahy nilaza fa orinasana mpitondra fanjakana teto madagasikara na niara-niasa akaiky dia akaiky no tompon'ity orinasa MATY ity, resaka vatosoa aloha no ataony ary tsy takona afenina intsony fa malaza amin'ny resaka vatosoa izao i Madagasikara ka izay ihany ny fifandraisana azoko raisina.
Koa raha ampihimamban'ny mpitondra ny resaka vato tsy mahagaga raha tsy hampianatra ny momba ny vato eto Madagasikara mihitsy izy satria toy ny miantso mpifaninana aminy. Resaka mody aderadera ihany koa amiko ny filazana nataon'ny gazety iray omaly milaza ny fikatonan'ny toerana fihadiana vato noho ny fitodihan'ny mason'ny maro aminy ankehitriny sy hanafenana ny tsy ara-dalàna maro efa vita fa rehefa miverina eo angamba ny fanondranana roboka daholo ihany ny rehetra, ary ireo Shinoa mpividy vato etsy ampita koa mbola mividy vato amin'izay mitondra ao aminy... avela ho tsenan'ny aziatika samirery foana koa ve izy ity e?
Tsy tany amin'ny FJKM aho androany no namonjy fotoam-pivavahana fa tany amin'ny FLM Ambatovinaky. Miala sasatra moa ny Sekoly Alahady misy ahy ka dia naleoko niakatra tany an-tanàna ambony indray (intelo alahady androany).Noho izany tsy reko mivantana ny filazana tao amin'ny vaovaom-piangonana fa olona no nampita tamiko. Tsy nianona tamin'ny filazan'ny olona iray fa lasa nanontany olona hafa iray fiangonana mihitsy. Dia voamarina tokoa fa teny midina izy ity (avy aiza ary?) ary nolazaina fa "tsy miara-miasa amin'ny FJKM (Fiangonan'i Jesoa Kristy eto Madagasikara) intsony Ratovohery Eddy sy ireo mpiara-miasa aminy (iza no tena tompon'ny fanapahan-kevitra?). Hevitreverina fa naely nanerana ny sahan'ny FJKM ity filazana ity ka ny eto an-drenivohitra aloha no mahalala azy androany.
Loharanom-baovao hafa ihany koa no nandrenesana fa na Ratovohery Eddy aza dia mahalala tsara fa tsy mahazo mampianatra (manao seminera) any amin'ny FJKM intsony izy ka ny FLM (Fiangonana Loterana Malagasy) no miara-miasa aminy amin'izao fotoana izao (ankasitrahako ny FLM izany).Koa amin'izao ankatoky ny zaikabe sy ny fankalazana ny ivon'ny fankalazana ny faha-40 taona ny FJKM hotanterahina any Mahajanga izao dia te-hahalala aho hoe inona no anton'izao teny midina izao? Nisy fahotana mahafaty nataony ve? Nanevateva ny FJKM ve izy sa nandika ny lalàna fiorenan'ny FJKM? Sa tsy mifanaraka amin'ny foto-pinoan'ny FJKM ny zavatra ampianariny? Miandry fanazavana avy amin'ny Foibe na izay niandohan'ny teny midina aho. Naninona no tsy niandrasana Sinaoda Lehibe ny fanapahan-kevitra... Sa ity no karazana antso manao hoe Mivoaha! Mivoaha ao Babilaona ianareo oloko, fa Rava Babilaona lehibe?
Raha misy ny fitenenana hoe tsy miara-miasa dia karazany fandroahana ankolaka ihany izany. Ny fiangonana manko araka ny fihevitro misy ilay teny hoe tsinjaraina ho samihafa ny fanomezam-pahasoavana fa ny Fanahy dia iray ihany, tsy voatery ho maso avokoa ny momba ny tena, ary ny maso tsy mahazo miteny amin'ny tanana hoe satria tsy maso ianao dia tsy ekena ho momba ny tena (fiangonana). Koa raha misy singa amin'ny tena esorina dia tokony ho araka ny filazan'i Jesoa manao hoe raha ny tananao no mahavery anao, esory any fa aleo ianao voavonjy tapatanana toy izay very manontolo miaraka tamin'ilay nampanota anao. Fanomezam-pahasoavana ho azy ny mampianatra koa raha tsy mahazo mampianatra intsony izy dia tsy avela manao ny asam-pahasoavana nomena azy...midika ho fanalana azy ihany fa tsy inona tsy akory.
Tranga efa niainako manko ny nandrarana ahy tsy hahazo mampianatra sekoly alahady intsony tany amin'izay FJKM (tsy ilay ampianarako sekoly alahady amin'izao fotoana kosa aloha) iray izay. Tsy hoe nahabevohoka zanak'olona aho na nanodikodina zaza tsy ampy taona fa nianatra saikolojia tany amin'ny fiangonana tsy miankina iray izay (ny fiangonan-dRakotomalala Romain) no nisy nahita sady izaho koa tsy niafina ka ahiana mety hanao fampianaran-diso. Mazava loatra fa tsy manana na inona na inona mamatotra ahy aho ka raha izay kely tiako zaraina no andrarana ahy, misintaka soa aman-tsara aho mazava loatra.
Tsara ihany angamba ny mampahafantatra izay tsy mahalala hoe iza moa Ratovohery Eddy. Tsy afaka ny hihambo ho mahalala azy aho fa izay fantatry ny maro nanana fifaneraserana lavitra azy ihany no fantatro. Voalohany, tsy mpitondra fivavahana izy fa kirisitiana tsotra, izany hoe lahika. Tao amin'ny Fikambanan'ny Mpiara-mamaky ny Baiboly deparitemantan'ny fanolorantsaina ho an'ny mpivady no azo lazaina fa nipoiran'ny Mission Pour Le Salut et le Service de la Famille na Fikambanana Vonjeo ny Fianakaviana izay naoriny. Manana ny teny faneva manao hoe "Ringana ny oloko noho ny tsy fisian'ny fahalalana"izy ary dia io fandaharana Vonjeo ny Fianakaviana io no tena ahafantarana azy. Teny Firantsay ny famelabelarana nataony tamin'ny voalohany (noho izy nampianarina tamin'ny sekoly Firantsay fahatanora) fa taty aoriana vao naompany ho amin'ny teny Malagasy hahatratra ny sarambambem-bahoaka indrindra fa ny tanora.
Sahiko ijoroana ihany koa fa efa nanaraka ny seminerany aho indroa (sa intelo akory aza) izay. Ny voalohany tao amin'ny Radio sioka Vao izay tsy hita nanjavonana ankehitriny ary nifampitohy avy hatrany tamin'ny fanarahana mivantana ny seminera notontosaina tao amin'ny tranompokonolona Analakely (andiany faha-30) ary ny fahatelo dia vao tamin'ny herintaona tao amin'ny FJKM Ambatonakanga. Anisan'ny nampijoro ahy ho tsy ho voahozongozona tamin'ny finoana ny seminerany, ka nahafahako nijoro tamin'ny maridrefin'ny baiboly fa tsy izay lazain'ny olona sy ny ataony mifandaka tanteraka amin'ny torolalan'i Kirisity aza.
Sambatra izay enjehina noho ny fahamarinana; fa azy ny fanjakan'ny lanitra.
Ataoko fa rentsika mpanara-baovao tsara ny nandehanan'ny filoha Ravalomanana tany Afirika tamin'ity herinandro ity. Teo aloha ny nanekeny indray ny hijanona hatrany ao amin'ny Asecna raha efa nilaza ny fialana tao izy tamin'ny herintaona. Nolazainy fa nijanona ao ihany isika rehefa hita fa nekena avokoa izay notakiantsika. Tsara aloha izay satria nisy tombontsoantsika izany azo tao ambadik'izay. Tsy atao mahamenatra mihitsy ny filazana fa karazany nahazo vola hanaovana fanorenana fotodrafitr'asa isika.
Taorian'izay indray dia nolazaina fa nankany Lybia hiresaka amin'ny filoha Lybiana Muammar El Khaddafi indray ny filoham-pirenena Malagasy Marc Ravalomanana. Noresahina sa nanontaniana tsara tamin'izany ny amin'ny goverinemanta afirikana iraisana ary namahavahan'ny tompon-kevitra izany (Khaddafi) nandritra ny ora telo. Eo no mahavariana, inona indray no nahataitra ny filoha malagasy ka nidodododoany mihitsy nankany Lybia. Mety ho tsara ve izany goverinemanta iraisana izany, nefa ny Eoropeana niroso ho amin'ny fampiraisana tsikelikely nandritra ny ampolotaonany maromaro aza mbola tsy tonga amin'izany sehatra izany akory?
Manao ahoana no mety ho endriky ny goverinemanta iraisana? Filohampirenena iray no mety ho filohabe, ary miharihary fa i Khaddafi ihany no te-ho filohaben'izany voalohany (ka mety ho mandra-pahafaty izany, fantatra ihany fa te-hitondra mandramaty avokoa ny ankamaroan'ny mpitondra Afirikana). Ny tsy naneken'ny filoha Khaddafi ny firaisambe Mediteraneana nahafatifaty ny filoham-pirenena Firantsay Sarkozy dia mety ho ilay endrika mahalatsadanja ny filoha Lybiana Khaddafi na ny endrika fifandimbiasantoerana fahita ao amin'ny firaisambe Eoropeana miova isaky ny enimbolana ankehitriny. Eo amin'ny sehatra Afirikana indray mety hisy ny fifampizaran-toerana saingy mety ho zavadoza ho an'ny vahoaka Afirikana iray manontolo io.
Sarotra ihany manko ny hino fa raha mitambatra avokoa ny firenena Afirikana dia misosa ho azy mankany amin'ny fahatsarana ny fomba fitantanana eto Afirika. Ahiana ho goverinemanta tsy refesi-mandidy tsy matahotra ny ho voaongana mihitsy no hijoro eo ka raha misy ny sezan'ny filoha iray voahozongozona na miongana teo amin'ny toerany dia hiditra antsehatra amin'ny mahagoverinemanta federaly azy ilay goverinemanta iraisana hamerina ny filoha teo izay efa lasa namana akaiky. Koa na inona na inona mety ho fandresen-dahatra tsy maintsy visavisaina ihany ny ratsy mpitranga kokoa. Nolazaina ankolaka fa nihaino (fe nihaino) ihany ny filoha Ravalomanana nefa tsy fantatra izay fifanarahana ambadika izay mbola saosy ihany no antony.
Fanahiana ihany no tenenina nefa noho ny fitadiavam-bola atao amin'ny fandraisana ny Vovonan'ny filoham-pirenena sy filoham-panjakana hotontosaina amin'ny herintaona eto amintsika tsy fantatra izay mety ho fifanarahana miafina any. Ohatra, nanaiky hanampy ny Malagasy amin'ny fikarakarana io vovonana io ny filoha Khaddafi nefa ho takalon'izany dia manaiky ny hijoroan'ny goverinemanta iraisana ny Malagasy amin'ny alalan'ny filoham-pirenena Malagasy. Vola io ary fantatra tsara ny fahaizan'ny filoha mitady vola amin'ny lafiny rehetra tsy ijerena fotokevitra politika, ka mampivadika ati-doha ny mpanao politika zatra ny zavanisy taloha, rehefa misy ny zavatra tian'ny filoha hovitaina sy ireharehana.Poah! poah! aza hitako anie, nefa eritreritra tsy tana ka aleo soratana ihany.Enga anie ka resaka fe resaka nefa sehatra dipilaomatika tsy fantatra mihitsy izay koboniny e!
Neritreritra lalina ny amin'ny fampianarana ho teny malagasy na ho teny firantsay ny zaza malagasy aho dia nahita ny tsoa-kevitra fa tsy any amin'ny teny ampianarana ny zaza velively ny olana fa any amin'ny zavatra ampianarina ny zaza Malagasy.
Fifaliana sy reharehantsika hatramin'izay ny fananana zanaka tafita amin'ny fianarana na lasa ambonimbony ihany vao mijanona nefa ny tontolon'ny asa miandry azy mampahonena. Dia raikitra amin'izay ny fiampangana ny teny ampianarana ho fototry ny olana. Dia lazaina fa hafa ny fampianarana taloha hoy ny ray aman-dreny efa antitra amin'izao fotoana izao. Ny tena maridrefy nitsapana ny fahaizana anefa tamin'izany fotoana izany dia ny fahaizana teny firantsay. Ny vitsy anisa toa anay indray dia mikikitra mafy fa nanana izay fahaizanay ihany koa izahay na dia ambanimbaniana fatratra aza ny fampianarana tamin'ny teny malagasy tamin'ny androny ary na dia tsy nety resy lahatra ihany koa aza ny mpampianatra anay tamin'izany fotoana izany.
Rehefa nifandrombahana ny ho mpiasam-panjakana ambony na ho mpifehy sy mpitantana amin'ny orinasa dia izay tena havanana amin'ny teny firantsay tokoa sy izay efa manana mpanohana mialoha. Ankehitriny aza dia mbola ampanofinofisana ny ampitsangatsangana any andafy ny mpianatra mpanala fanadinana. Nefa bebe ihany araka ny hitako tamin'ny manodidina ahy no manana izany baccalaureat nefa dia "agent de securité" sisa na "planton" no sahaza azy any amin'ny ankamaroan'ny orinasa. Dia inona izany no mahasamihafa ny nianatra sy ny tsy nianatra?
Zavatra iray nahatalanjona ny saiko mandraka ity androany ny hitako eto amin'ny tanàna misy ahy. Malaza amin'ny fisian'ny karazam-piaviana rehetra moa ny tanàna misy ahy. Ankehitriny dia feno karana sy vazaha ary indrindra indrindra ny shinoa sy ny kely maso eto amin'ny tanàna. Rehefa miresaka vazaha aloha dia tsy fantatra mihitsy izay fototr'asan-dry zalahy sy izay tena ataon-dry zalahy. Dia ny mitilitily vehivavy ihany no tena anton-dia nefa enga anie ho diso izany fanombanako izany. Rehefa miresaka karana indray dia tsy ilay mpivarotra entana Analakely tsy akory fa mpivarotra hanimasaka indray. Saiky izay daholo ny ataon-dry zalahy sy ry zavavy. Fa rehefa Shinoa indray na dia mijorojoro eo ambaravarana fotsny aza izy dia fividianam-bato avy hatrany no ao an-tsain'ny manodidina. Tsy misy soratra akory aza eo anoloan'ny trano fa mahita latabatra sy seza ary fandanjana fotsiny ianao dia fantatra avy hatrany fa hividy vato no ataony eo. Andro roa voalohany ihany izy no toa nijorojoro fa nanomboka ny andro fahatelo dia mitanjozotra avokoa ny gasy tsy ampoizina rehetra mitondra ny vatony. Izaho amin'io mivanàka fotsiny, misy aza ny fotoana fa mitety trano mihitsy na entin'ny mpanera ireo shinoa ireo hanao raharaham-bato aminy.
Teo aho dia nitodika tany amin'ny lasa indray ny saiko, Ilakaka no toa nahatongavana an-tsaina. Ilakaka manamorona ny lalam-pirenena izany hoe tena fandalovana tsy maintsy nisy fanamboaran-dalana... fa fandraofana vato nataon'ankizy no nahafantarana fa hay feno safira ity toerana ity. Dia tsy hitan'ny Firantsay tamin'ny nanamboarana ny lalana ve ny safira nikararana tamin'io toerana io? Sa tsy fantatry ny Firantsay ny lanjan'ny safira eo amin'ny tsena? Efa voatonona ao amin'ny baiboly hatry ny ela ny fisiany fa volamena ihany angamba no akora voajanahary fantatry ny Firantsay, dia izay ihany koa no niononantsika. Jerena fa feno vato i Madagasikara, vato be vidy. Iza no nahalala raha toa ka efa nandakandaka 10 000 000Ar teny an-dalana teny aho fa tsy nahalala ny sandan'ilay vato nodakadakana? Nefa iza no nampianatra antsika ny vato sy ny lanjany? raha nisy tamin'ny fotoana nianarako manontolo dia ora enina ihany angamba farafahabetsany. Ampy hahalalana inona moa izany?
Teo aho no lasa lavitra ny saiko: fa dia inona no tena nampianarina ahy sy nandaniako ny androm-pahazazana? Fianarana mba ho mpiasam-panjakana sa ho mpiasam-bazaha sa ho mpiasa fotsiny ihany? Firifiry ny olona no nahay tamin'ny fianarana nefa variana fa toa ny tsy nianatra indray no toa manam-bola sy nahay nihary kokoa noho izy ireny? Misy moa dia zavatra tsy mifandraika amin'ny fianarana norantovina mihitsy no natao rehefa miasa? Dia inona izany no mahasamihaf any nianatra sy ny tsy nianatra? Teo aho resy lahatra tanteraka fa ny zavatra nampianarina no tena olana fa tsy ny teny ampianarana velively! dia mbola hotohizana ve ny fampianarana ny taranja toa tsy misy ifandraisana amin'ny zavamisy Malagasy sy tena ampandrosoana an'i Madagasikara? Soratra nataotao foana tao anatin'ny 20 minitra ihany ity fa ho hita ihany izay fivoarany.
Fa angaha nihaino resa-behivavy i jentilisa no izany indray no taterina eto? Tsy resaka nifanatrehana akory izy ity fa karazana karajia ihany. Karajian'ny mpiara-miasa, karajian'ny saiky mifankafantatra avokoa saingy rehefa mifanoratra tsy afaka miresaka mivantana ry zareo fa tsy maintsy ampandalovina eo amin'ny lazaiko hoe serasera (server) ny hafatra. Ny serasera ihany no afaka manome toromarika ho an'ny rehetra miaraka, ny any amin'ny sampana rehetra any kosa, manerana an'i Madagasikara io, tsy afaka mifanoratra manokana fa tsy maintsy miangavy ny eo amin'ny serasera hampita ny hafatra.
Nahitana hevitra, vao tamin'ny faran'ity herinandro ity, anefa ny anaovan'ny rehetra karajia, sady miresaka no miasa, rehefa faran'ny herinandro iny indrindra. Ny anavahana azy eto dia vehivavy avokoa no mikarajia afa-tsy ny eo amin'ny serasera. Mampita ny hevitry ny avy any amin'ny sampana iray ho any amin'ny sampana hafa ihany no tena anjaran'ny serasera. Marihina fa ahitana ny toetra manavaka ny vehivavy ihany koa eto amin'ity mikarajia ity. Ny vehivavy afaka mitafa tsara no sady mandeha soa aman-tsara ny asa, ny lehilahy kosa tsy dia mahavita izany loatra amin'ny ankapobeny fa raha mifantoka amin'ny zavatra iray izy dia tavela kokoa ny zavatra faharoa hany ka mivandravandra eo anatrehan'ny vehivavy ny lehilahy iray manana adin-tsaina na fifaliana ao anatiny ao. Ny lehilahy kosa tsy mba mahamarika loatra izay manjò ny vehivavy eo akakiny afa-tsy raha hoe efa mifankazatra tsara nandritra ny fotoana elaela angaha ry zareo.
Mba ialana amin'ny fifanebahana anefa dia tsy misy anaran'ny mpandefa na ny solon'anarany ny mesazy tsirairay amin'ny karajia ifanaovan'izy ireo. Ny eo amin'ny serasera ihany no mahafantatra izay nandefa ny hafatra iray. Ny lohahevitra ary dia io efa voasoratra amin'ny lohateny io: Mihena ve ny fitiavana rehefa misy zaza? Marihina fa noho ny hafatra tsy maintsy afindra tanana (Ctrl+C sy Ctrl V avy eo) dia mety hisy fifandisoana madinidinika ny filaharan'ny fahatongavan'ny hafatra tsirairay. Faharoa manaraka izany, tsy maintsy ataoko teny ara-pitsipika avokoa ny teny rehetra izay lasa nohafohezina araka ny fomban'ny SMS. Mba entintsika itarafana ny vehivavy tsy mahalala ny karajian'ny namana serasera ihany koa ity resaka mifampita eto ambany ity: Mitombona satria variana amin'ilay zaza// Misy ny tsy mahavaha tena intsony ny vehivavy fa any amin'ilay zaza no andanianandro// Misy ny mampitombina azy nefa azo ialana// Tsy mitombina satria variana kely amin'ilay zaza ny vehivavy fa avy eo miverina ihany// Mizara roa fotsiny// Tsia,lainga izany// Manokàna fotoana mba ho anareo 2 tahaka ny tsy mbola nisy zaza eee// Mba anokanana fotoana ho an'ilay vady ohatra miaraka misakafo any amin'ny restaurant dia ianareo mitsama ihany eee tsy misy zaza io// Hatry ny izay taloha foana re eee// Aleo variana amin'ny zaza toy izay variana amin'ny ray maditra eee//( resaka lehilahy maditra manko no lohahevitra nialoha ity) Inona no atao mba tsy hihena mihitsy ny fitiavana? Tsy voatery mankany amin'ny resto fa na ao an-trano ihany aza// Mifandamoro kely rehefa dôdô ny zaza eee// Tsy ahena ny an'i dada fa atao ohatry ny taloha ihany// Ilay cheri cheri ezahana mba ho misy foana eee// ZAY DADA BE EEEEEE//TOKONY vao MAika MITOMBO ANIE NY FITIAVANA REFA MISy ZAZA// Na miady aza ampihavanin'ny zazakely foana// Mba manokàna fotoana sy fihetsika vaovao ho azy ianao, surprise eee// atao izay iarahana matetika tsisy zaza: spectacle, resto, sns// Ny lehilahy no tena mihena fitiavana satria mihamalalaka izany HONO ny vadiny// ha ha ha ha tsy marina zany eee// Aza mampihomehy eee//Elastique leitsy io a (misy ho'aho mihevitra foana fa izaho no mandefa ilay hevitra taingina)// Mba manova fihetsika kely isika fa tsy variana amin'ny zaza foana ka// zay mintsy eee// ka io ange tsy hoe halalaka foana fa amin'ny voalohany ihany// Fa inona amin'ny vadiny no mihamalalaka? Tsy azoko mihitsy ilay resaka eee// Efa hita fa elasitika//tairo lanja basin'ny anglisy rangaha izy a!aiza ny tsy ho tamana eo// aza mody fanina kosa aloha eee// Nataoko ihany ny tsy hiteny fa sao hiteniteny foana ianareo ireo (tsy nanoratra tokoa izy raha tsy teto)// Essaie aussi d'être plus tendre qu'avant (tsy afa-miala fa nataony teny firantsay)// Ka tsy efa nisara-bady izany ireny maro anaka ireny? hihihi// Ianao no tena mampihomehy, ny sainy indray ve no hihamalalaka rehefa avy teraka? ianao manontany io ve 12 ans raha tsy mahadiso fa toa tsy maharaka mihitsy eee? (voatery nanoratra aho teto,lasa moderatera)aza fady eeeee//aza mifanebaka aloha fa manjary mivadika ny resaka eee// NY fony eee// Izaho ry reto mba mihantahanta kely amin'n'i dada dia mihatsara foana eee// sao de olona mbola tsy niteraka io namaly io asaivo miteraka izy aloha dia fantany izay malalaka// tsss, iny ary ve vao maika mampifankatia be tsy mbola nisy ohatran'izany eee// hihihihihieeeee// Kolokoloina ilay fitiavana dia milay foana eee// ny hikolokoloana azy ary eee// Misy ny sasany toa tsy mahazomihantahanta koa// Na mba miresaka kely ny taloha rehefa mba misakafo iny e mety anie zany e// Tsy mampiasa zaza tsy ampy taona akia ny (orinasa) a! Ny fiainan'ny vazaha anie mba misy azo ianarana ihany eee// Ny fahaizanao mitia ny zanakao sy ny vadinao ihany io eee// Karakarao tsary izy ireo dia milamina io eee, manomàna fialantsasatra// ny tsy hisian'ny ady eee// milay be ilay valinteny farany teo samy tina daholo// raha tsy azo ihantana ary izy de ianao ihany no mahay izay hahafaly azy de milay fona amin'izay e// Ny ady tsy maintsy misy raha mbola mpivady ny anaranareo// Tsy adinoina ny BISOUS/ CHERI SNS ....// ahoana ilay hoe fiainan'ny vazaha? Ny asa atao fa tsiiiiiy//
Ary dia tapaka hatreo ny resaka, tsy nety nitohy intsony tamin'iny andro iny. Azonareo tohizana fa aleo ihany tsy mihoa-pefy. Variana aho, mbola misy ihany ny vehivavy efa manana dipilaoma mbola tsy mahalala ihany ny toe-tenany ka tsy atao mahagaga raha mbola be koa ny lehilahy diso eritreritra.Tsy manana ny halakin'ny karajia ireo resaka rehetra ireo fa mifanelanelana atsasa-minitra eo ho eo ny haingana indrindra. Marihina ihany fa samy mahavita ny asany ara-dalàna avokoa ireo mpikarajia rehetra ireo.
Hiditra tsikelikely amin'ny andian-dahatsoratra momba ny fampianarana aho ka hiainga amin'ity resaka vatsim-pianarana ity. Tsy ilay fandre fa ilay nankalazaina vao tsy ela akory izay. Ireo mpianatra nivoaka tany Etazonia tiana ho reharehan'ny mpitondra fanjakana. ABU na Abilene Christian University any Texas USA ny anaran'ny sekoly, Dipilaoma mitovy lenta amin'ny Maitrise izay ananan'ny mpianatra Malagasy anarivony maro dia maro nivoaka teto an-toerana ihany, fa tsy doctorat mba vitsy mpanana kokoa, nefa dia nandanian'ny fanjakana vola be tsy hita noanoa. Mety nahavotra mpianatra andeha mody atao hoe anjatony ihany izany... saingy izy angaha no tompon'ny fanapahan-kevitra! Ny mampahonena dia mikasa ny handefa mpianatra hafa indray ny fitondram-panjakana amin'izao fotoana izao.
Faharoa manaraka izany, vao nahita ny tany andafy ny ankizy dia miezaka ny hiverina any na dia tsy maintsy miserana kely eto amin'ny tanàna aseho vahoaka aza... fa hiserana fotsiny. Taratra sahady fa tsy hijanona eto Madagasikara mihitsy ireo mpianatra nandaniam-bola manokana ireo. Efa voalaza an-gazety sahady fa hiverina hitodi-doha hiasa any Etazonia sahady ny mpianatra lazaina fa nahay indrindra tamin'izy ireo amin'ny volana nôvambira ho avy io. Nahoana no niantohana vatsim-pianarana izy ireo, ary ny fitondram-panjakana malagasy no niantoka azy raha tsy hiasa eto madagasikara akory? sa mbola mitohy ihany gaboraraka tamin'ny repobilika faharoa izay nampanaovina taratasy ny mpianatra hiasa folo taona eto Madagasikara raha kely indrindra, nefa dia tsy misy manatanteraka izany afa-tsy izay tena misafidy ny hijanona eto sy ny tsy afa-manoatra na dia te-hiasa any ivelany mafy aza? Fandaniam-bola hangalaran'ny olona ny manampahaizana eto an-toerana fotsiny. Raha mpianatra nianto-tena na niantohan'ny ray aman-dreniny dia zavatra hafa indray satria izay no nokendren'ny ray aman-dreniny ho azy fa raha iantohan'ny fanjakana kosa tsy rariny amiko fa karazana fanodikodinam-bola ankolaka ihany. Hevitro ihany izany fa asa ianao raha hitovy hevitra amiko na tsia.
Ataoko fa efa fantatry ny rehetra ny fodiamandrin'ny ngezalahin'ny politika malagasy iray, Atoa Herizo Razafimahaleo, omaly Zoma maraina. Tsy dia fahafatesana tampoka akory io fa efa tsy salama ihany ny lehilahy nanditra ny roa volana farany niainany, araka ny loharanom-baovao iray azoko. Toa manamarina ity loharanombaovao ity ny filazan'ny vaovaon'ny TVplus nandritra ny invité de zoma omaly, fa efa indroa nasaina ny lehilahy saingy tsy afaka hatrany tamin'ny volana jona. Nisy, araka ilay loharanom-baovao ihany, ny fotoana saika hodiovim-boa izy saingy noho ny fahasorenana tampoka nianjady taminy dia tsy azo notanterahina izany.
Andro maromaro taty aoriana indray dia tsy nahatsiaro tena tampoka izy ka voatery nampidirina tao amin'ny Espace Medicale, rehefa nihombo ny aretina dia nentina teny amin'ny Polyclinique Ilafy indray izy ary tany no tsy tana intsony ny ainy. Amin'ny alatsinainy izao araka ny re no entina midina any Ambositra ny nofony ary amin'ny alarobia kosa vao halevina. Araka ny fijeriko azy, ny mahatonga io fotoana somary taraiky io dia ho fiandrasana ireo havana aman-tsakaiza any ampitan-dranomasina. Nisy moa ny niteny hoe io izany no nolazain'ny mpahita tamin'ny volana janoary hoe hisy mpanao politika iray lehibe hodimandry amin'ity taona ity, nihevitra ny olona raha vao nahita ny lohateny lehibe fa ny goaika antitra efa nanana ny anjara toerany lehibe teo amin'ny fitondram-panjakana, aleo tsy milaza anarana sao lazaina fa manozona, izany lazain'ny mpahita izany kanjo... na izany na tsy izany dia mirary fiononana feno ho an'ny fianakaviany ny tenako.
Fa zavatra hafa tsy mifandraika amin'iny fodiamandry iny velively ary nanaovana ny lohateny rahateo dia ny olana nitranga omaly folakandro tetsy Soarano. Efa nolazaiko ihany tamin'ny alahady teo (Vavaka manova zavatra) ny fandraofan'ny mpiasan'ny Kaominina ny entan'ny mpivarotra amoron-dalana. Rehefa misy ny tahaka izany dia ny mpiasan'ny Kaominina no manenjika ny mpivarotra. Tamin'ity indray mitoraka ity dia nivadika ny rasa, ny mpivarotra indray no manenjika ny mpiasan'ny Kaominina ary izay tratrany dia voadaroka. Voatery nandositra niafina tao amin'ny Boriborintany (Firaisana io fa tsy paositry ny polisy) voalohany ho fiarovany ny ainy ireo mpiasan'ny Kaominina ireo. Horakoraka ny an'ny mpivarotra amorondalana tamin'io fotoana io. Voatery nambenan'ny polisy kaominaly nandritra ny atsasakadiny teo ho eo ny Biraon'ny Firaisam-pokontany mandra-piparitak'ireo nanenjika ny mpiasan'ny Kaominina.
Inona moa no nahatonga ny toe-draharaha nampitroatra ireo mpivarotra amorondalana ireo? Atao hoe manararao-pahefana sady mangalatra ry zalahy rehefa mandraoka entana, araka ny filazan'ny mpivarotra amoron-dalana. Amin'ny fotoana tsotra rehefa tsy miserana eny ho eny ny delegen'ny Ben'ny tanàna dia hakan-dry zalahy 500Ar ireo mpivarotra ireo (araka ny filazan'ny mpivarotra izany) dia avelany mivarotra. Rehefa misy tompon'andraikitra miserana anefa dia raikitra amin'izay ny fandraofan'entana. Izay noraofina anefa dia tsy misy tafaverina intsony (fa ifampizaran-dry zalahy angamba) na dia manaiky ny handoa sazy aza ny mpivarotra.
Tahaka ny ahoana moa izany sazy izany? Rehefa te-haka ny entana voaraoka dia mandoa vola 10 000Ar amin'ny fahatrarana voalohany, 20 000Ar raha tratra fanindroany ary 30 000Ar raha tratra fanintelony. Vola ihany izany ho an'ny olona sahirana, vonona ny handoa ry zareo saingy ny entana no tsy hita nanjavonana intsony avy eo. Mijoro ho azy avy eo ny fanoherana. Amin'ity tranga ity moa dia manahirana ihany, mandreraka dia mandreraka ny voasakatsakan-dalana voatery midina an-dalana, lasa tsy matahotra fiara intsony, noho ny ataon-dry zareo; fa tsy mety ihany koa ny mangalatra ankitsirano manala baraka ny Ben'ny tanàna, ataon'ny sasany tia kely.
Tsy azo atao ny manao ambany maso tsy hita ka minia mikimpy eo anatrehan'ny ezaka ataon'ny mpitantana ny tanànan'Antananarivo ankehitriny. Ezahina manko amin'izao fotoana izao ny hanaovana tara ny morondalana ratsy voatra tamin'ny farany ka lasa nampiseho ny tany mena ka toy ireny hoe any ambanivohitra ireny ny tany itsahina. Toy izany koa ny nandrakofana tara ny tsenan'ny Pochard. Izay fitaovana tonga nolazain'ny gazety any no tsy fantatro aloha fa izay zavatra natao izay aloha no hitako. Angaha vitan'izany ihany, any amin'ny fandaminana koa dia taratra ny ezaka hamitana haingana ny raharahan'olona.
Nanan-javatra natao tampoka manko aho tao amin'ny Boriborintany voalohany etsy Soarano. Vao tafiditra ny lalantsara aho hiankavia dia gaga fa lasa efitrano iray lehibe tsy misy efitrefitra no novantanina. Ireo birao maro no milahatra mandray ny olona. Tamin'ny sivy ora sy sasany mahery aho no nandalo tao, tsy dia nahita filaharana loatra intsony aho. Ny birao tsirairay fotsiny no misy afisy manambara ny zavatra ataony. Dia nokarohiko izay nataoko, hitako avy hatrany. Dia noraisina ny taratasy, nasaina nankeo amin'ny fandoavambola eo akaikikaiky eo ihany, nandoa ny vola dia nafindra toerana farany miandry fiantsoana ny laharana. 30 segondra raha nisy dia efa voantso sahady ny anarana fa dia vita ny raharaha natao. Izaho indray no gaga hoe vita sahady ve? Tena tsara tokoa aloha izany.
Ny olana kely, teo amin'ny fandoavana vola (100Ar) dia tsy nisy tapakila fanamarinana. Noho ilay izy 100Ar ve ka manjary fandaniana taratasy fotsiny. Ny namako iray nitovy zavatra atao tamiko anefa dia nandoa 200Ar. Gaga aho tamin'iny ka manao hoe efa misy sanda raikitra isaky ny raharaha ve sa araka ny olona mitondra ny taratasy ilay izy. Samy tsy nisy tapakila fanamarinana io ka tsara jeren'ny Ben'ny tanàna na izay tompon'andraikitra mahefa io tranga io.
Manaraka izany dia momba ity olan'ny fitaterana mankany Moramanga ity. Rehefa dinihina dia ilay koperativa iray tokoa no tian'ny olona fa tsy misy te-handeha amin'ny hafa ry zareo. Vao tonga ny Kompima dia ifandrombahana fatratra raha vao hiditra ny gara fandraisana azy. Nosazian'ny mpitandro ny filaminana avy hatrany nefa ny olona no nanakana sy nifandrombaka niditra tsy nahafahan'ny saofera nihetsika. Enga anie mba ho hitan'ny mpiandraikitra ny tanàna ihany koa io olana io satria tsy nanaonao foana ny olona raha mifandrombaka amin'io fitaterana iray io. Io ihany manko no tena mikojakoja ny fiarany sy mahay mifanampy eny an-dalàna raha sanatria misy tsy fetezana eny an-dalana.
Fa atao inona tokoa moa ilay sarintava raha tsy amoahana ny sarin'ny tava? Tsy mety mahazatra ny Malagasy loatra ny mampiseho ny sariny. Tia miafina ve sa fantatra ny tsininy sy ny lesoka aminy rehefa miseho endrika izy? Aleo rangahy avoakoako ny sarintavako a! Izay alehany alehany!
Naka sary aho dia natongilako ilay sary dia nalaiko sary indray ilay sary efa nalaina teo. Inona koa izao no dikan'izany? manala azy e! fa manala azy amim-pahamatorana. Nahoana moa no ry hery sy ry Tokinao ihany no hita endrika? aleo izahay mba hanaraka azy ireo e! mba misy zavatra tiana apetraka ihany koa. Tsy hiteniteny foana rehefa manoratra fa mandray andraikitra amin'izay soratana. Izay efa nahita ahy tamin'ny fiainana andavanandro dia hanaiky fa izaho tokoa io.Tsia! tsy izaho io fa ny sariko ihany. Heveriko fa mariky ny fahamatorana kokoa amin'izay soratana no antony namoahako ny sarintavako. Tsy hiteniteny foana rehefa mamoaka vaovao fa hamakafaka tsara.
Mety ho fiheverana manjaka amin'ny Malagasy ny mamoaka hevitra amin'itony serasera itony amim-piafenana, nefa rehefa tena zohin'ny mpitsikilo ny misy anao hitany foana. Koa raha ho fantatra ihany aleo fantatry ny rehetra toy izay fantatry ny vitsy mikaroka ny momba anao ka raha sanatria misy ny manjò anao tsy fantany akory hoe ianao anie ilay be tabataba any amin'ny serasera any. Fa izaho kosa aloha tsy mampirisika anao hamoaka ny sarintavanao e! safidinao ihany izany fa sao dia lazaina fa i jentilisa indray no nampijabaka, aza fady!
Alahady indray ny andro. Androm-pivavahana ho an'ny kristiana mahatsiaro ny andro alahady nitsanganan'i Jesoa Kristy avy amin'ny fahafatesana. Nandreseny ny fasana araka ny fiteny kristiana. Mba hitantara zavatra mifandraika amin'ny fivavahana aho amin'ity andro ity.
Tapa-bolana katroka izay dia izaho irery no tao an-trano. Lasa any amin'ny farintany avokoa ny fianakaviana rehetra. Izaho sisa karazany niambin-trano noho ny asa - miasa na dia alahady aza - miandry ny tolakandro. Raikitra indray ny hira tsinjatsinjaky ny trano somary ampitanay izay. Izaho amin'io mba te-hihaino hiram-panahy sy hiram-bavaka. Mazava loatra fa sorena aho. Isan'andro izao ny azy tsy mitsahatra mihitsy. Tahaka ny hoe izy irery no manana maneno. Izao amin'izay, hoy aho ny fotoana fanararaotra hanaovana izay nokasaiko hatry ny ela. Nalaiko ny radiô. Nataoko teo an-tokontany dia nokarohiko amin'izay ny maridrefy mandefa hiram-pivavahana fotsiny. MRE (Les Messagers Radio Evangelique) no nisy nifampitohy sady tsy nisy resaka firy. Nalefako mafy amin'izay. Izany hoe samy mitatatata izany ny anay roa tonta. Efa ela no niandrasako fotoana tahaka izao ka faly aho nanatontosa azy.
Nahagaga tamin'io fotoana io fa tena araka ny karazany tokoa ny hiram-pivavahana nandeha ary izay hira nandeha tery ampita toa vasoka hatrany raha miohatra noho izay nalefako. Nivoaka ireo ankizy tery ampita dia toa nivezivezy teo anoloan'ny trano teo. Te-hihaino ny hira nalefako ve? Nandeha amin'izay ilay hiram-pifohazana avy any Manolotrony mitondra ny lohateny hoe "Vavaka manova zavatra" iny. Ny ngadon'ny hiram-pifohazana sy ny hira zafindraony moa somary be itovizana izay nefa nahafinaritra io karazan-kira io. Atsasak'adiny na adiny iray latsaka fahefany teo ho eo no nifaninana hira izahay fa nahenany tsimoramora ny feo. Araka ny nampihenany ny azy no nampihenako ny feon'ny radioko ihany koa. Farany, tonga eo amin'ny tsy manorisory intsony ilay feo avy any. Nampidiriko ny radioko dia nalefako araka ny tokony ho izy ihany koa. Nanomboka tamin'io fotoana io (tapabolana izay) dia tsy nitabataba loatra intsony ny radion'io trano fivarotana nampiaiky ny manodidina io ny tabataban-kirany efa telo taona teo ho eo izao.
Hafa indray, matetika moa no mifanenjika ny mpiasan'ny kaominina Antananarivo sy ny mpivarotra amoron-dalana. Ny mahatsikaiky dia mandraoka tokoa ry zalahy rehefa mandraoka entana izay, any anaty fiarabe avy hatrany avokoa fa ny an'ny mpivarotra baiboly ihany no tsy misy mikitika mihitsy. Manaja fivavahana angaha ry zalahy ka tsy sahy mikitika ireny mpivarotra baiboly ireny.
Farany, malaza dia malaza moa ny hiran'i Tsiliva mitondra ny lohateny hoe "oui, oui" iny. Misy ilay Jesoa manao karate amin'ny devoly iny. Tao amin'ny sekolim-pinoana iray teto Antananarivo no nisy boaikely roalahy nanao sarin'ady ka nampitangorina ny ankizy sy nampitabataba azy. Taitra ny surveillant ka lasa nankeny amin'ny ankizy hanasaraka sy haka azy ireo ho any amin'ny birao. Vantany vao tonga teny amin'ny ankizy anefa izy dia niala haingana izy roalahy nanao sarin'ady teo dia nitangorona nanodidina ilay surveillant dia nihorakorahan'ny ankizy sy nitehafany hoe "Jesosy, Jesosy" toy ilay amin'ny lahatsarin'i Tsiliva iny indrindra. Be volombava manko ranamana ka ataon'ny ankizy fa Rajesosy. Nampanantsoin'ny surveillant daholo ny ray aman-drenin'ny mpianatra rehetra...
Asa ianareo raha mahatsikaritra fa mbola manan-tsanda ihany (izany hoe misy valerany e!) ihany ny vola sandoka eto Madagasikara ary mino aho fa mbola betsaka noho ny dôlara tena izy Zimbaboeana ny sandan'ny vola sandoka ariary Malagasy.
Izao manko, any ambanivohitra lavitra any no tena fanakalozan-dry zalahy vola ariary sandoka amin'ny vola tena izy, mahazo ny atsasaky ny tena sanda ny vola sandoka rehefa voatakalo any ary indraindray mahatratra ny sanda mitovy mihitsy rehefa amin'ilay harivariva mahafitaka ny tsy mitandrina iny, na amin'ny fotoana mampikoropaka ny mpivarotra iny.
Fa ny tena manome sanda ambony ny vola sandoka malagasy dia ny mpanao gazety malagasy ihany. Miala tsiny raha mamely fantsy ny mpanao gazety amin'ity indray mitoraka ity satria fanitsiana fahazaran-dratsy ihany ity. Rehefa tratra manko ireny mitondra sy mampiasa vola sandoka ireny ka mitatitra ny mpanao gazety malagasy dia ilay sanda sandoka (tsy izy akory) no tena abaribary, vola sandoka 1.000.000 ariary no tratra tany amin-dranona... Vola sandoka ve dia hanana sanda sady amin'izay 1.000.000 ariary be izao? Azo ividianana inona io vola sandoka lazaina fa 1.000.000 ariary io? Fahitalavitra sa solosaina? Mba eritrereto ihany.Efa nahagaga ahy hatry ny ela manko io fanomezana sanda vola sandoka eto Madagasikara io ary efa tiako ahitsy fa tsy tadidy hahatery ahy hanoratra raha tsy nahatsikaritra ny fitateran'ny vahiny ny vaovao rehefa nisy nahatrarana vola sandoka. Ilay noeritreretiko mihitsy manko no nilazany azy: Ravi-taratasy 1000 natao vola sandoka no tratra tany amin-dranona... ary tsy nilaza sanda mihitsy izy satria taratasy tsotra nanaovana hosoka ihany no sandany. Marina fa tsy mandeha ny tsena raha tsy misy ny fanaitairana kely nefa anisan'ny filazana lainga ihany amiko raha omena sanda tsy azy akory ny vola sandoka. Sa tsy mety ny eritreritro?
Resaka vola ihany isika eto ka manararaotra kely hilaza ny amin'ity resaka lazaina fa fananganana ny sampan-draharaha miady amin'ny famotsiambola notokanana omaly ity aho (Samifin). Ny rehetra kosa hatramin'ny fitondram-panjakana no toroako eto. Araka ny hita moa dia ny tranon'i Sophie Ratsiraka, na nipetrahan'ny fianakaviana Ratsiraka, tao Faravohitra no misy ity sampan-draharaha vaovao ity. Filazana tsotra ny ahy fa tsy fantatro manko io na an'ny fanjakana na efa novidian'ny fianakaviana Ratsiraka. Aleo an'ny mpanadihady katraka no manao izay hamantarana ny tena tompon'ny trano.
Araka ny fahalalako manko dia eto Madagasikara no be vola maloto indrindra manerantany ka mila diovina maika ary beazina hanaja ny vola tsy ho simba sy haloto ny Malagasy. Tokony hisy lalàna mipetraka manafay izay tratra mandoto sy manimba ny vola malagasy mihitsy aza. Tsy io resaka vola simba sy maloto io tsy akory no tsy tian-dRavalomanana Marc, Filoham-pirenena Malagasy, iadiana ny famotsiana azy fa vola tsara tarehy sy madio nefa lazaina ho maloto noho ny teny frantsay manambara azy ho "argent sale" ka ilaina atao "blanchiment". Hita kosa eto ny fahasamihafan'ny kolontsaina frantsay lasa tahafin'ny teny malagasy nefa tsy mifanaraka fisaina sy fitenenana ary mahazatra malagasy.
Raha ny fomba fiteny mahazatra ny manampahaizana sy ny manampahefana Malagasy manko heverina dia toa vao maika hampirisika sarambambe malagasy hanimba sy handoto ny vola malagasy ny fomba filazana azy amin'ny teny Malagasy. Raha ny tokony ho fiteny sy izarana ny Malagasy rehetra dia ny fitenenana azy ho toy ny hoe fampiverenana ny vola azo tamin'ny tsy rariny sy tsy ara-dalàna (rongony, fanerena olona hivarotena, fivarotana olona,fitaovam-piadiana...) ho amin'ny tsenam-bola manara-penitra amin'ny fomba hafa. Lava tena lava izany filazana izany, azo atao fifaninanana ny itadiavana ny teny sy fomba filaza fohy, nefa tsy maintsy atao mba tsy hampifandiso ny fisainan'ny be sy ny maro mety tsy hahatakatra ity fomba vaovao manerantany ity. Fa angaha ity vola malagasy ity tadiavina hitoetra eny an-tsena mandrakariva e!
Ataoko fa mazavazava avy hatrany izay tian-kambara raha izany teny izany no atsidika. Ilazana ireo olona mbola monina eny ambanivohitra, hitanao mandrakariva rehefa misy ny fotoan-dehibe na fotoana tsy azo ihodivirana. Tsy maintsy nankany ambanivohitra ny tena noho ny fodiamandrin'i Bebe ny alarobia teo.
Ny talata maraina izy no maty tany Antsirabe. Ny alarobia dia nentina avy hatrany taty "Imerina" hoy ny fitenin'itpkl dadabe izay rehefa manondro ny any Ambanivohitra izy mba hasitrika. Efa 90 taona latsaka i Dadabe no nody taona maromaro lasa izay ary 92 taona kosa i bebe izao nody izao. Olona efa voky andro avokoa.
Noho ny fihavanana mafy dia mafy teo amin'ny Ntaolo, na dia lavitra kokoa noho i Soamonina aza i Ambohitsararay Zafimbazaha Dilambato raha avy eo amin'ny tanindrazana misy anay dia niaraka tamin'Ambohitsararay izahay. Noho ny tsy fifankahazoana sady fitadiavan'ny sasany hibodo sy haka na farafaharatsiny tadiaviny hizara ny taninay kosa, nefa ny azy tsy tiany hokitiana raha tena hizara ny tany tokoa, dia lasa nisintaka tamin'io tanàna io izahay, noho ny fanapahan-kevitry dada araka ny fahalalako azy, ka any amin'ny fokontanin'i Soamonina indray no maka ny hetrantany. Tsy fantatro intsony raha mbola Zafimbazaha izahay amin'izany na tsy izy intsony. Ambohitsararay manko no atsinanana indrindra amin'ny faritry Zafimbazaha Dilambato araka ny fahalalako azy. Ny taratasy fampandrenesana anefa tsy mametraka intsony ny fokontanin'Ambohitsararay fa fokontanin'i Soamonina ho ao anaty lisitra.
Fa izany eo ihany, ny resaka Valala mpiandry fasana no tena tiako ambara. Ireo mamoha sy manidy ny fasana amin'ny fotoana tahaka itony. Na mino ny fombany ianao na tsy mino ny fombany rehefa mila azy dia arahina iny aloha. Ilay fomba na tsy ankasitrahana aza dia atao ihany noho ry zalahy. Tsy mahavita na inona na inona izy rehefa tsy misy ilay gasilahy... rehefa tsy hangady sy hamoha ilay varavarambato telo sosona ianao...ividiano izy. Alina foana eo ny andro na hanaraina akory aza fa tsy nisy zavabanona eo raha tsy misy io.
Ho sarotra anefa ny fihavanana raha toa mandingana ireo olona ireo fotsiny amin'izao ianao. Izay no mahatsara kokoa ho an'ny fiangonana tsy te-hanaraka izay fombafomba, mbola matanjaka dia matanjaka eo amin'ny Malagasy izay rehefa raharaham-paty no resahina, aleo manao fasana hafa mitokana mihitsy sady tsy maka ireo valala mpiandry fasana ireo. Adalanao raha toa ka mila ireo valala mpiandry fasana ireo ianao nefa tsy hanaiky hanome azy ny gasilahiny. Izay no mampamerina ahy mandrakariva izay kasaiko handorana ahy raha toa ka tonga koa ny andro hodiana. Tsy mila loatra ireo zavatra raiki-tapisaka amin'ny Malagasy ireo sady mandrava ihany koa ny mety hamadihana ny vovoko. Hajaiko ny azy nefa manana ny ahy koa aho.
Nanaitra tokoa ny nahita sy nandre ny kabarin'ny masoivoho frantsay nandritra ny lanonam-pankalazana ny fetim-pirenena frantsay androany. Tsy avelan'ny filohan'ny Repobilikan'i Madagasikara hanohy ny asa ananendren'ny filoha Frantsay ahy intsony aho. Raha ny fahafantarako azy tsy ho tonga hatrany amin'ny fanafohezana ny fotoam-piasan'ny masoivoho ny fanapahan-kevitry ny filoha raha tsy nisy zavatra goavana manahirana any ambadika any (zavatra mpitranga ihany izany indraindray). Eo amin'ny resaka dipilaomatika anefa dia azo atao tsara ny tsy milaza izay antony amin'ny sarambabem-bahoaka. Dimy volana monja izany no niasany teto Madagasikara raha roa taona mahery kosa ny an'ny teo alohany! telo taona anefa amin'ny ankapobeny ny fotoam-piasana manara-penitra araka ny fahalalako kely ity.
Lazaina amin'ny ankapobeny fa tsy olana eo amin'ny firenena sy firenena izao toe-javatra izao fa olana eo amina olona. Raha indroa misesy kosa (ny fahatelo tadidiko dia ilay masoivoho vavy fa teo alohan'ny teo aloha moa izy iny?) mampieritreritra ihany.Efa nanana ny lazany ihany izany filoha malagasy tsy mahazoazo loatra ny Frantsay izany ka manao fanahy iniana mirona kokoa amin'ny Rainiboto. Saina te-hiseho ve fa tsy mifampitambitamby amina firenena nanjanaka teo aloha?
Zavatra iray tsara marihina aloha, nihaino ny fampielezam-peo frantsay re manerana izao tontolo izao aho, ary milaza fa mpihaino azy saiky isan'andro mihitsy, fantatra fa nomen'ny filoha frantsay baiko ny masoivohony rehetra fa atao araka izay azo atao ny fitsitsiana. Maro noho izany ny zavatra fanao tany amin'ny faritra hafa tany no nofoanana fotsiny izao. Ny antsika eto Madagasikara anefa dia ireny hitantsika amin'ny gazety ireny fa asiana fandihizam-bahoaka ity fety ity... tahaka ireny hoe fetim-bahoaka mihitsy ilay fetim-pirenena frantsay (sao dia izay no nahaletra ny filoham-pirenena malagasy). Manaraka izany tsy nisy filazana ity fandehanan'ny masoivoho frantsay ity io radio frantsay efa diso fantatra io. Tsy fahasahiana hiteny ve sa efa mahalala ny antony ka aleo mangina sa miandry ny fotoanany ny zava-drehetra?
Kisendrasendra ihany koa ve? Vao nandika lahatsoratra tao amin'ny Globalvoices Online mihitsy aho androany ka zava-nisy teto madagasikara no nolazainy. Fitakiam-pamotsorankeloka any amin'ny filoham-pirenena sy ny Minisitry ny fitsarana ary fikambanana frantsay milaza ho sakaizan'ny vahoaka afrikana no nitondra izany tany. Mety ho antony iray nahatezitra ny filoha ihany koa ve? Tombatombana tsy voatery ho marina saingy raha amin'ny fomba fihevitra dia toy ny fametrahan-toerana ho mpitondra maoraly amin'ny mpitondra afrikana... ny filazana hoe sakaizan'ny vahoaka afrikana manko dia nampitamberina ny tamin'ny taona 2002 sy 2003. Raha nanao fiarahabana ny fetim-pirenena malagasy ny mpitondra frantsay tamin'izany fotoana izany dia tsy nivantana tamin'ny mpitondra solontenan'ny firenena malagasy mihitsy ny arahaba fa tany amin'ny vahoaka malagasy. Toy ny natao hifandona na hifanandrina ny vahoaka sy ny mpitondra amin'izany hafatra izany. Tantara niainana izany ka tsaroana tsara mihitsy. Koa raha manonontena ho sakaizan'ny vahoaka afrikana...noho ny tantara efa niainana...dia lasa mieritreritra koa etsy ankilany hoe fa mpanohitra ny mpitondra afrikana ve? tsy hiteny mihitsy aho hoe jadona sa tsia ilay mpitondra resahina fa lasa ahafa ihany ny eritreritra.
Tombatombana izany fa mahagaga ho'aho fa rehefa mieritreritra hamoaka lahatsoratra heveriko ho matotra aho (resaka fanagasiana ohatra) dia tsy mety tafavoako ilay izy noho ny fanahiana tsy hanam-potoana ho amin'izany ka izay no nahatonga ahy tsy nanoratra fotoana elaela izay. Ankehitriny nanery tena fotsiny hamoaka ity lahatsoratra ity fa raha hiandry izay tian-kosoratana rehetra toa lany andro am-pisainana fotsiny.
Marina fa misy vitsivitsy ihany ny mpiara-miasa amiko namako no miasa ao amin'ny Jirama. Tsy mikendry azy ireny aho na hanafintohina azy ireny velively. Efa nambara ombieny ombieny fa nahantona ny fampakarana ny vidinjiro saiky natao na hatao. Gaga anefa aho fa nitombo be ihany ny vola naloako. Inona ny antony?
Iray volana izany no nandrenesantsika fa nisy fitokonana nataon'ireo mpandray ny marikisan' ny jiro sy ny rano any an-tokantranon'ny tsirairay avy any. Mazava loatra fa misy fihemorana ny andro mahazatra fandalovany any an-trano. Efa nanamarika sahady ny gazety fa ny mpampiasa ny jiro sy ny rano (tsy tokony hoe mpanjifa satria tsy maintsy ilaina izany jiro sy rano izany amiko sady orinasa tokana no misy eto) no ho matiantoka amin'izany fitokonan'ny mpiasa mandray marikisa izany. Tsy te-hino aho satria efa nisy fitokonana enimbolana teto Madagasikara... fa noezahin'ny jirama ny nandamina azy mba ho toy ny fandoan'ny olona isam-bolana ihany no aloan'ny tsirairay. Nihevitra aho fa noho ny fahatarana folo andro dia hojeren'ny jirama io olana mety hianjady amin'ny mpampiasa io sady vola rahateo no resaka. Kanjo, diso hevitra aho.
Nataony tany amin'ny vaniny (toy ny hoe vanim-pary no tiako ilazana ny tranche izay azo atao hoe silaka koa?) faharoa daholo ny fahataran'ny fahatongavan'ny mpandray marikisa. Tsy niraharaha ny mpiasan'ny jirama... tsy niraharaha ihany koa ny fitantanana tao amin'ny jirama. Mazava loatra fa na tsy niakatra aza ny vidin-jiro, ny fahatarana tsy avy amin'ny mpampiasa ny jiro sy ny rano kosa dia fanasaziana anay voatonona farany. Vola no tadiviin'ny jirama dia nahazo vola fanampiny izany izy. Ny ahy manokana dia nanakaiky ny avo roa heny tamin'izany fandoako isambolana tamin'ity taona ity no lasa aloako raha maherin'ny telo heny noho izay naloako tamin'ny herintaona katroka izany (jona 2007).
Lasa ny eritreritro manoloana io toe-javatra mihatra amiko io. Lasa mieritreritra resaka ambadika eo amin'ny olona vitsivitsy tao amin'ny fitananana ny jirama sy ireo mpitokona aho. Lasa manao hoe nisy ny nitarika ny mpiasa hitokona hahatara ny fandraisana isa any an-tokantrano ka hampitombo izany ary dia hitombo be ny vola aloan'ny tsirairay (io no tena tanjona) rehefa tsy asondrotra ihany ny vidin-jiro. Dia mody mifampizizo ihany ny tsirairay... Tena tsy misy fikambanana mpiaro ny olotsotra iharan'izao fanondrotana ankolaka izao ve? Izao raha tany amin'ny faharoapolo ny volana no fandalovan'ny mpandray marikisa lasa aty amin'ny fanombohan'ny volana ry zareo vao mandalo ao an-trano.Eee! aza mba voany tahaka izao ihany e! fanitombo be ihany ilay miandry amin'ny iray volana nefa aho tsy mba nampiasa solosaina loatra nandritra iny volana lasa iny a! sa nandeha foana moa ny televiziona tao an-trano?
Tsy azoko lavina fa anisan’ny be mpanaraka hatramin’izay ny fandaharana Pazzapa ataon’ny rta na dia tsy fanarako loatra aza. Maro ihany ny fandaharana mifandraika na mitovy amin’ny ataon’ny televiziona hafa eto an-toerana fa tsy misy mahatoraka ary tsy mbola misy mahoraka noho ny azy. Na eo aza izany dia tsy kely ny tsikera toy ny fampanofisana ny tanora halaza vetivety amin’ny alalan’ny hira ka izay angamba no nahatonga azy ireo nandray fepetra tsy handray afa-tsy ny olona mahatratra ny faha-18 ny taonany tamin’ity indray mitoraka ity. Tsy sasatra na dia izany aza ny televiziona hafa mikaroka fandaharana manana ny kanto sy tsara ho ankafizina satria mitandro ny mahamalagasy ihany. Asongadiko manokana amin’izany ny televiziona Malagasy Tvm.
Rehefa alarobia folakandro iny dia somary mifampitohy ny fandaharana vokarin’ny Malagasy sy mitodika manokana ho an’ny Malagasy na dia mety hahaliana ny vahiny ihany koa aza izany. Fandaharana famerenana ireo nefa dia tsy tian’ny mpanaraka azy ho adinoina ary tsy mankaleo aza ny mijery azy indray mandeha raha toa efa narahina izy tamin’ny faran’ny herinandro. Ny fandaharana Anim’Artista sy ny fandaharana J ‘jejo no tiako asongadina eto aloha.
Anim’artista, manasongadina ny kanto malagasy indrindra fa ny hira aloha amin’izao fotoana izao. Raha somary nibahan-toerana ny resadresaka tany aloha tany dia efa nampiana ho betsaka kokoa ny hira raha ho an’ny mpihira. Nefa tsinjoko etoana fa mety tsy hijanona intsony amin’ny lafiny hira ity fandarahana ity raha jerena ny voatendry ho mpitafa amin’izay vahiny nasaina. Nanjary nisy mpandihy na mpanao sarimihetsika manko tao ho ao nanentana, toy ny mampahatsiahy fa tsy ny mpihira ihany no artista fa mivelatra amin’ny fanolokoloana ny kanto rehetra izany.
J’Jejo, fandaharana tokony ho natokana ho an’ny vehivavy raha ny izy saingy mahafinaritra ahy ihany ny mahita tovovavy kanto maro ao anatiny milatro. Tsy anavahana volonkoditra sy fihaviana izany fa tsy mbola nahita mpilatro vazaha aho aloha tamin’ity fandaharana ity. Nahavariana aza tamin’ny fandaharana farany nojereko fa ny mpilatro iray dia tsy niverina fanindroany intsony nitondra fitafy hafa. Efa mihamaro ve ny mpilatro? Somary hafa nefa mifampitohy ny filatro ataon’ny vehivavy efa lehibe manao fandeha tsotra fa tsy amboarina tahaka ny ataon’ny mpilatro tanora, manasongadina kosa ny fahamendrehan’ny fitafin’olon-dehibe amin’zao fotoana izao ary tsy manao ho mampahamenatra ny habe efa vaventy avokoa.
Fa na eo aza ireo fandaharana roa navahako ireo dia manadino ny tena antom-panoratako aho raha izay ihany no lazaiko. Izaho angamba no tsy mahara-baovao intsony fa heveriko ho tsy mba misy mpilaza izy ity nefa tena manandratra ny hakantom-peo sy kolontsaina malagasy. Fantatrareo ve fa misy fifaninanana kabary hoan’ny sokajy rehetra hatramin’ny ankizy ka hatramin’ny efa katraka amin’izao fotoana izao mitety faritra maro? Raha tsy mahalala ianao dia efa nolazaiko anao ary izy ankehitriny.
Tamin’ny alatsinainy alina taorian’ny vaovao ary mialoha ny fandaharana kianja misahana ny fanatanjahantena no tsipalotro ny fandaharana kabary sompi-pahendrena. Mbola sokajy zandriny no naseho, tsy fantatro hoe rahoviana indray no misy manaraka fa rarakivy araka ny fiteny aho mahita ireto tanora herotrerony (mbola zaza ny iray) tafakatra amin’ny dingana manaraka mifaninana amin’izato fandaharam-pitenenana sy lantom-peo mahaliana ny mpitandro ny teny malagasy. Izaho manokana aloha tena mahatsiaro tena fa mbola tena ambany dia ambany amin’ny fitandroana ny teny malagasy miohatra amin’ireto ankizy (tsy ampy taona) ireto. Velona ho azy tanatiko tao ny hianatra kabary ary te-hahalala izay mpampianatra kabary mahay aho nahita azy ireto. Fifaninanana mila safidin’ny mpijery ihany koa izy ity ka manontanintania ihany ny ao amin’ny Tvm. Te-hiteny ny namana ao amin’ny telomiova ihany koa aho hoe asio fampianarana kabary ihany koa ao amin’ny vavahadin-tseraserantsika ao raha mbola tsy misy izany fa mety hanintona olona maro isika amin’izany.
Raha atao hoe dokambarotra ity lahatsoratro ity dia dokambarotra tsy nahazoako na dia ariary na dôlara iray na Eorô iray aza. Fantatro fa tsy hanambola ho amin’izany ny mpitandro ny teny sy ny kanto malagasy ary fantatro fa vitsy an’isa ny mpanambola hanohana izany fanandratana ny teny sy ny kanto malagasy izany ka izao no mba fandraisana anjara kely ataoko. Naleo koa miteny zavatra mahafinaritra hilana voly sy hampilendalenda izay mahatsiaro fa Malagasy rehetra e!
Tsy nisy tohiny tamin'ny fampahalalam-baovao ilay sambo nirehitra tany Toamasina. Tombana sy siosio sisa no tena miely ka tsy fantatra izay tena fahamarinany. Fakantahaka ny tany ivelany ve no anton'ny fahamaizana? raha mety ho vy ny "nave" na ny tokotanintsambo any ivelany ary manokana ny mpandefa ireny afomanga ireny mety tsy ho izany kosa ny taty Madagasikara.
Ny re dia miaramila roa no nalefa haingana tany amin'ny hopitaly sady tena ahiana ny ainy. Ra hono izany. Ny hany re dia averina anio alina iny afomanga tany Toamasina iny ary miarahaba antsika hafa rehetra tsy maty fo aman'aina. Hahatratra ny fety arivo mitsingeringerina indray
Jejojejo ery Ikalakely mandihy! raha mba fantany manko fa mety ho hita manerantany ny sariny?
Tokony ho hitanareo fa sady mandeha aho no manapika sary noho ny asa aman-draharaha tsy maintsy vonjena. Ny sary hafa rehetra dia azonao jerena eto amin'ny fetymozika08. Dia mazotoa mijery ary isika rehetra e!
Araka ny filankevitry ny minisitra notanterahina androany maraina dia lasa ny sekretera jeneralin'ny minisiteran'ny fahasalamana teo aloha ihany Atoa Paul Richard Ralainirina (araka ny fitadidiako fa tsy afaka ny hatoky tena aho) no notendrena ho minisitry ny fahasalamana sy ny fandrindrana ny fiainam-pianakaviana vaovao. Ny minisitra teo aloha kosa dia notendrena ho minisitry ny tanora sy ny fanatanjahantena ary ny kolontsaina, Atoa Jean Louis Robinson izany. Lasa tanteraka izany Atoa Patrick Ramiaramanana.
Vao nanomboka ny ampahaefatry ny famaranana dia efa nitaintaina ny mpankafy baolina fandaka rehetra teto Madagasikara hoe hahita ve? handefa ve ny afnex hampitan'ny tvm ny lalao antenain'ny maro ho hita dia ny Paoritigey sy ny Rainiboto. Nifanontany ny rehetra, ahoana izy ity? Nanana namana mpanentana tao amin'ny TVM dia nanontany tany, samy miandry isika fa na izahay aza tena tsy mahalala mihitsy. Toa manam-panantenana daholo ihany ny rehetra. Tsy ao anatin'ny fampitana mivantana halefan'ny afnex tsinona nefa...
Fantatra fa misy fampitana mivantana ny lalao ihany ery amin'ny foibe ara-kolontsaina frantsay malagasy ery Andavamamba saingy saropady ny lalana mankeny. Re ny maraina ihany koa fa handefa mivantana ny lalao amin'ny efijery midadasika ery amin'ny tany malalaka (esplanade) Analakely ny Kaominina miaraka amin'ny telma, ary tafiditra ho mpiara-miasa amin'ny fety ihany koa ny radio madagasikara sy ny tvm (amin'ny dokambarotra mameno ny takelaky ny gazety no ahitana izany). Hiara-miasa mandritra ny telo taona manko ny telma sy ny kaominina Antananarivo renivohitra. Nitady namana hiara-mijery fa milaza kamo na reraka daholo...tsy misy namana hiara-mijery koa iza koa no ho jihitry ny hatsiaka irery any?
Tao an-trano, ora fanombohan'ny lalao, navadika tvm ny fahitalavitra sao handeha ihany ny baolina. Famerenana ny fandaharana hebdomas no hita... kivy dia navadika tany amin'ny mbs hijerena ilay fandaharana manokana Isiraely ny Palestina enimpolo taona nifanao herisetra. Kelikely teo niantso ahy razandry, jereo hoe fa toa mandeha tvm hoe ilay baolina. Haingana dia haingana ny namadihako azy, io tokoa eny...oadray...toa niova tampoka ny tontolo hahita baolina. Baolina alefan'ny TF1 no notakonana TVM no hita, fa nanafika indrindra ny rainiboto tamin'io fotoana io ary nahatafiditra ny baolina voalohany.
Lasa ny eritreritra, naninona no nandefa ity baolina ity indray ny TVM? inona ny fifanarahana? lalampoza sa fifanarahana any ambony be tany? Ny ao an-tsain'ny rehetra dia hoe nandefa mivantanany lalao ho hitan'ny be sy ny maro i Andry Rajoelina dia tsy manaiky ho gisitra amin'izany ny eo amin'ny fitondrana ka handefa ny ambin'ny lalao rehetra. Asa hanao ahoana re ny any amin'ny firenen-kafa any? Na inona na inona dia izay ny ao an-tsain'ny rehetra: Soa fa teo i Boay kely!
Fantatsika fa handray ny fivoriana faratampon'ny Firaisambe Afrikana i Madagasikara amin'ny taona 2009 ho avy io. Efa niahiahy ihany ny be sy ny maro hoe ho vita ara-potoana avokoa ve ny fotodrafitrasa handraisana izany Vovonana izany, sao dia zara fa vita ara-potoana toy ny tamin'ny lalaon'ny Nosy tamin'ny herintaona indray. Etsy ankilan'izany te-hifanala hazakazaka amin'ny TGV koa ve ny filoham-pirenena sa hanome toky ny rehetra fa vitantsika ny mandray io fivoriana io. Mety ho nahatezitra ny filoha Ravalomanana mihitsy koa angamba ilay teny hoe sao dia tokony ahemotra na foanana io fivoriana io ka porofoiny fa azo vitaina mialoha tsara ny fotoana ny zava-drehetra. Indro ary fa notokanana androany maraina ilay toeram-pandraisana ny fivoriana midadasika dia midadasika eny Ivato. Ny filoham-pirenena mihitsy no tonga nitokana izany trano lehibe manana ny anarana amin'ny teny ofisialin'ny Repobilikan'i Madagasikara hoe CENTRE DE CONFERENCES INTERNATIONALES DE MADAGASCAR ary ialana tsiny raha misy diso tsipelina noho ny tsy fifehezako tsara io teny ofisialy iray io.
Ankoatra ity trano lehibe fandraisana ny fivoriana notokanana androany 19 jona 2008 ity moa dia efa andalam-pamitana azy ihany koa ilay trano fandraisam-bahiny raitra dia raitra manana ny laharana kintana dimy eo akaiky eo ary haorina ihany koa ny villa s miisa 49 handraisana ny filoham-pirenena sy filoham-panjakana hanatrika izany fivoriana faratampony izany. Manome toky ny Shinoa fa ho vita ara-potoana avokoa ireo fotodrafitrasa rehetra ireo. Na ahoana tokoa na ahoana dia nahavita nanangana fotodrafitrasa maro ny filoham-pirenena malagasy ankehitriny mandritra ny fotoana itondrany sady efa mahafinaritra sahady ny mijery indray ny lapan'i Manjakamiadana tarafin-jiro amin'ny alina tahaka ireny hoe efa vita sahady ireny koa ilay izy. Na dia azo sokajiana ho tery eo amin'ny fahalalaham-pitenenana sy fanehoan-kevitra aza izao fotoana itondrany izao ary mampitsangana vondrona mpandraharaha hanohitra fihoaram-pahefana ny fisamborana ny vadin'i Jeannot Le Quartz dia efa nahapetraka zavatra holovain'ny taranaka izy.
Raha miteny hoe rehetra aho eto dia izay naneho hevitra ka reko na natrehiko mivantana ny nilazany azy. Matoa koa manoratra dia hilaza izay tsy fitovian-kevitra izay. Angamba izaho no tsy maharaka ny resaka baolina mihitsy na andeha mody atao hoe manivaka koa angamba aho ka izay no tsy itovizako amin'ny mpitia baolina fandaka hafa eto an-toerana (Madagasikara).
Na izany na tsy izany dia misy ny ankasitrahana tamin'izay mety tsy ho tsikaritry ny besinimaro. Masiaka dia masiaka manko aho amin'ny resaka toerana ho an'ny mpijery. Ny hitako tamin'ny fahitalavitra aloha dia feno ara-dalàna ny fijerem-baolina. Tsy misy olona mijorojoro intsony eny amin'ny lalantsara, fahazarana iray mba voailika aloha izay tamin'iny indray mitoraka iny ary irariana ny hitohizan'izany fanatsarana izany. Ny faharoa dia tsy misy midongy mipetraka intsony koa eny amin'ny tohatra izay nolokoina fotsy ho hitan'ny mpanaramaso. Dingana efa tsara izany ho amin'ny fampivoarana ny fanajana ny mpijery sy fifanajana ihany koa. Ny tery ambony tery no tsy hitako loatra hoe mbola misy mijoro ve sa tsia? Efa tsy nahitana tongotra miraviravy koa moa izany ny gradin. Iny aloha efa matetika sorohina foana hatramin'izay afa-tsy raha tena hipoka ny kianja.
Ankoatra izay kosa dia nampalahelo tokoa izany fanimbana nataon'ny mpilalao Mozambikana tao amin'ny toerana fisoloana akanjo tao Mahamasina, ny seringue hita tao ihany koa ary ny fanimbana nataony tany amin'ny trano fandraisam-bahiny nivahiniany. Hita tokoa fa entina hanindriana mialoha ny fihavian'ny Malagasy any aminy ny zavatra ataony. Mampalahelo fotsiny dia hoe fa naninona azy ny Malagasy no ny fananan'ny Malagasy no potehiny nefa Afrikana Tatsimo (mpitsara) no nampalahelo azy tamin'ny fitsarana?
Ny hevitra iray lehibe tsy iraisako hevitra amin'ny maro indray dia ny nanakianana ny mpanazatra tamin'ny safidy hilalao tamin'ny alahady lasa teo. Nolazaina ary fa maro ireo mpilalao no tsy napetraka tamin'ny toerana mahazatra azy. Tsy tokony hoterena ho "polyvalent" ny mpilalao fa aiza kosa sanatrian'izany ny mpiandry tokonana no ho lasa mpanafika sns... Dia hoy aho hoe tena taraiky be koa izany fijerem-baolina malagasy izany. Izany hoe tsy mahay afa-tsy ny mandaka amin'ny tongotra ilany ve izany ireo nofantenana ho amin'ny ekipam-pirenena ireo? Eto izany no tena ahitana ny mahatratra aoriana antsika Malagasy hoy aho. Ny tena mpilalao tsy mifidy toerana ametrahana azy izany fa hainy avokoa io na dia misy aza ny toerana tena manavanana azy tokoa. Raha any amin'ny ilany havanana hatrany no misy anao dia mora ambenana any amin'ny havanana ianao izany fa ilaina ihany ange indraindray ny mivadika any amin'ny ilany havia mba hahafanina izay mpifanandrina miambina anao e!
Manakory moa ny tombony lehibe azon'ny mpilalao iray any amin'ny fiarovana ankavia manafika hatrany amin'ny ilany havanana ohatra? moa tsy very avy hatrany ireo izay mpieritreritra hoe izaho indray dia aty ankavanana foana nefa ho tratran'ny be noho ny vitsy raha misy ny fanafihana ataon'ny mpifanandrina amin'ny tena amin'izay lafiny izay? Inona moa indraindray no ahitana ny mampahay an'i Voavy Paulin? moa di ny fivadihana elatra indraindray eny? Ilaina mandrakariva araka ny fiheverako ny mampiomana ny mpilalao rehetra amin'ny toerana rehetra fa tsy toerana iray monja. Nivandravandra anie tamin'ny alahady fa tsy nisy nilana azy mihitsy ny afovoany (demi) rehetra. Ireo anefa no itarafana ny sady fahaiza-manafika no fahaiza-miaro... izany hoe ireo ve no itarafana fa asa tokana ihany no tadiavin'ny mpilalao malagasy? Tsy ny lohalaharana ihany no ilaina hamono baolina fa ny mpilalao rehetra eny fa na dia ny mpiandry ny tokonana (mpiandry tsatoby re!) aza. Sa tsy mbola tadidin'ny maro fa ny mpiandry tsatokazo hatrany no naharesy ny club M tamin'ny fotoana nifanandrina tamin'ny Ezipta rehefa natao ny tirs au buts?
Na dia havanana kokoa aza ny mpilalao tsirairay...ilaina hatrany ny mianatra mandaka sy mitifitra amin'ny tongotra havia... eny fa na dia handreraka aza izany. Ny mpilalao miezaka amin'izay no tena tadiavin'ny mpanazatra araka ny fiheverako azy. Misy koa anie ny lalao miverina hatehina ka mba paikan'ny mpanazatra ihany koa ny soamry mamitaka ny mpifanandrina amin'ny tena izay tsy tena mahalala ny ny mpilalaon'ny tena e! raha ekipa malaza isika ary fantatra any ivelany tsara avokoa ny mpilalaontsika dia mety ho hadalana izay fitaka izay saingy... iza amin'ny mpiondana baolina fandaka no tsy mahalala fa mpanafika ny toeran'i Essien nefa naninona izy no lasa tany amin'ny fiarovana rehefa tratran'ny karatra mena ny kapiteniny tamin'ny CAN 2008 iny? Fahadisoan'ny mpanazatra ve izay sa fanapahan-kevitry ny kapiteny vaovao sa... fanamarihana fa tena mpilalao goavana tokoa i Essien? Ambava homana, (ny maso mamaky) ampo mieritreritra, tompoko.
Angamba noho ny fahalalan’ny mpitondra fa mavesatra amin’ny mpitia baolina fandaka ny tsy fahitana ny lalao rehetra amin’ny Euro izay efa zary fahazarana, sa ny Mozambikana ve no nangataka ny fampitana mivantana ny lalao, izany hoe nividy tany amin’ny CAF ny lalao, fa dia sambany alahady roa misesy no nahita mivantana ny lalao tamin’ny fahitalavitra indray ny lalao iraisam-pirenena tahaka itony. Noho izany, na dia tsy nanatrika ny lalao teny Mahamasina aza aho mijery amin’ny fahitalavitra ihany.
Raha ny endri-dalao dia manahirana ny milaza azy satria hita fa tsy mahay na inona na inona araka ny filaza ny vahiny fa isika koa tena tsy hanino-tsy haninona, tsy mahay manararaotra sa nisozy araka ny fiteny ka nataon-kanirina vao nampivandravandra. Ny mpitantara amin’ny televiziona aloha dia gaga tamin’ny fiovan’ireo niditra voalohany ho an’ny ekipa malagasy. Tamin’ny voalohany ihany no somary nivatravatra ny vahiny fa avy eo hita ny tsy fahaizany. Nahagaga ihany noho izany raha vitsy ny baolina tafiditr’izay nifanandrina tamin’ny Mozambikana hatramin’izay nisian’ity fifanintsanana amboara eran-tany sy amboara Afrikana ity.
Tamin’ny voalohany ihany koa no nety ery ny zavatra nataon’ny Malagasy na dia tsy nahomby hatramin’ny farany aza izany. Tsikaritra avy hatrany fa “sardine” ihany ity mpiandry ny tokonan’ny vahiny ity. Saingy niova ny toe-draharaha raha nahafaty baolina tamin’ny tampoka ihany ilay lohalaharan’ny vahiny.
Hita amin’izay fa mivoraka hay ireto mpilalaontsika ireto rehefa nahafatesana baolina. Mivandravandra amin’izay ilay noheveriko ho efa voasoratro teto tamin’ny Asabotsy hoe tsy ananan’ny malagasy anie izany mpampidi-baolina izany ary mbola tsy nahatafiditra mihitsy. Ny tombatombako moa efa noresahiko tamin’ireo mpiresaka amiko ihany hoe raha amin’izao ho’aho na tsy misy mitoko io lalao io na resy iray na roa sy donga isika. Tonga dia tsy miresaka izay itenenako izany satria mahatezitra ihany izany milaza faharesena ho an’ny Malagasy izany nefa Malagasy ny tena.
Vao nahatafiditra manko ny vahiny dia niezaka ny hamaly haingana isika saingy mahavariana fa lasa ambonin’ny tolàna na tsy voadakan’izay tokony handona fotsiny dia any anaty harato ny baolina. Raha natambatra ny baolina tokony ho tafiditry ny Malagasy dia valo be izao fa noho ny tsy fahavononana hamono ‘inconsciemment’ eo amin’ny Malagasy dia rava maina fotsiny izany. Izany baolina teteniko izany anie ry mpamaky ka tsy hilana fahaizana manokan’ny mpamono baolina fa fahavononana ao an-tsaina tsy misy fihatsaram-belatsihy fotsiny. Izany, tompoko, no antsoina hoe miandry vonoina ireto nankaty amin’ny tanintsika ireto fa raha aotra ny vahiny miiba mihitsy ny antsika.
Velona amin’izay ny fifanilihana eo amin’ny samy Malagasy. Tsy manana afovoany isika raha ny fijery azy. Ilay Bôlida mba dokafana ery no tena sampona satria nanolotra mivantana ny baolina amin’ny vahiny foana. Olona roa na telo ihany no mpilalao mbola mavitrika teo amin’ny Malagasy dia Voavy sy Sedera, ny ankoatr’izay efa kivy angaha fa mandehandeha eny ambony kianja fotsiny no ataony. Baolina tokony ho azony fa mandalo eo anoloany aza manko dia jereny fotsiny. Efa in-telo nanova mpilalao mihitsy ny Malagasy ary niverina tamin’ireo nandrafitra izay nihaona tamin’ny Elefanta saingy toa tsy nanova na inona na inona izany fanovana izany. Niasa irery ireo boay tena nilalao tamin’ny fony sy ho voninahi-pireneny ireo hany ka reraka ihany koa nony farany satria sady izy tenany no mpanolotra no tolorana (mipasy sady pasiana). Izay mpiara-milalao tsy hita tamin’ny fahitalavitra izany niafenany.
Efa hifarana ny baolina ary tsy antenaina intsony ny hahatafidiran’ny mpilalao malagasy (saiky tsy nahavaky atody mandraka ity androany) baolina no nahazo penalty tampoka avy amin’ny mpitsara anjorony tamina fifanjevoana avy amin’ny daka anjoro ny malagasy. Velon’hiaka tampoka teo ny mpijery malagasy efa nanisy olona ny lalam-podiana. Ny mpitsara anjorony no nanolotra io fanomezana tena fanomezana ho an’ny Malagasy io. Efa nahazatra ny malagasy anie izany nahazo penalty tanaty lalao izany fa tsy nahatafidi-baolina e! Efa tezitra nitangorona tery amin’ilay mpitsara an-jorony ny Mpilalao vahiny saingy efa vonona ny handaka ny hanindrona ny baolina i Mamisahondra Guy Hubert ary nahatafiditra izany. Teo vao tena nila vaniny tamin’ilay mpitsara an-jorony nahazoan’ny Malagasy isa sy nahavakisany atody ny Mozambikana.
Efa tafajanona ela ny lalao ary efa niditra an-tsehatra mihitsy ny mpitandro ny filaminana Malagasy vao nanaiky hilalao ihany ny vahiny saingy enjik’olona no tena nataony. Tsy nisy baolina vanona intsony ka noravan’ny mpitsara amin’izao ilay baolina. Ho hita eo izay tena fanapahan-kevitra farany fa tahaka ny tsy vita hatramin’ny farany iny lalao iny. Raha ny fahita ny zavabitan’ny Malagasy hatramin’izao hitarafana ireo lalao telo izay miandry azy (ny lalao miverina rehetra) dia ahiana ho io baolina fanomezana nomen’ny mpitsara androany io no hany baolina ho tafiditry ny malagasy afa-tsy hoe fanomezana hafa omen’ny Mpitsara satria manenjik’isa any ho any ny Malagasy. Mbola mampieritreritra ihany hoe nampiana ve ny Malagasy tamin’ity fihodinana indray mitoraka ity sa dia sanjila fotsiny fa tsy mety resy aloha ny Malagasy hatramn’izao. Mba diso fanombanana aho izany tamin’ity indray mitoraka ity nefa izay rehetra nahita ny lalao dia hanaiky fa tokony ho marina izay nolazaiko satria fetin’ny ray androany. Mba tsy tonga dia nody koa lahy ny mpijery tavela nefa tena mamirifiry anie androany ary nanerika mihitsy aza nandritra ny fiatombohan’ny lalao.
Sarotra ny manatena fandresena ho an'ny ekipantsika fa ny zavamisy no manambara azy. Ao amin'ny filaharan'ny fifa aloha ny ekipa malagasy anisan'ny mitarika amin'ny fampidiram-baolina saingy ny Dakôma no tena nahazoana ny isam-baolina tafiditra tany amin'ny lalao savaranonando.
Fa rehefa anaty vondrona kosa dia jereo fa tsy mbola nahatafiditra baolina mihitsy isika hatramin'ny fifanintsanana tamin'ny 2006 aza... tena mbola tsy nitoko mihitsy anie e! fa jereo ny laoranjy omaly. Manana mpilalao mpampidi-baolina dia montsany aloha ny Italiana tompondaka erantany farany, omaly indray ny Frantsay izay nanatena fandresena omaly ihany koa no montsana tamin'ny elanelan'isa telo be izao. Ny antsika Malagasy tsy mahita mpampidi-baolina aho. Koa raha tsy ananana ny olona mpamidi-baolina azo antenaina ve ny handresy sa sendra ny ratsy vintana hatrany isika tamin'ny lalao teo aloha?
Samia mieritreritra! mahatsiaro an'i Abel lasa any Frantsa aho. Naninona angaha ilay zalahy iny no tsy nantsoina...sa efa tsy mpamidi-baolina intsony koa? NY laoranjy Holandey sy ny Paortigey izay manana mpanafika malaza aloha izao no hita misongadina amin'ny dingan'ny famaranana Euro 2008...
Nitamberina tany amin'ny fahazazana ny saina nandinika ity tsy fahitanay mpitia baolina ny mivantana avy any Eoropa ity. Nitamberina tahaka ny ahoana moa? Ka tamin'izany vitsy ny manana fahitalavitra ary noho ny fisakaizana eo amin'ny samy ankizy dia mijery eo amin'izay manana fahitalavitra ny rehetra. Izay rehetra nahaliana ny ankizy dia niaraha-nijery avokoa. Tsy ambakan'izany ny lalao baolina fandaka isaky ny alahady tamin'ny enina ora nijery ny Rainiboto izay nalaza tamin'izany fotoana izany. Ny sary nahetsika tahaka ny bouba sy Tom sawer moa no tena fiady hevitra sy nifampitantarana tamin'izany fotoana izany. Azo lazaina fa mbola tsara ny fiaraha-monina tamin'izany fotoana izany satria nifampiditra an-trano soa aman-tsara ny rehetra. Nisy ny fifampitokisana ary tsy mbola tratran'izany zavatra very izany aloha ny tao an-trano tamin'izany fotoana.
Ankehitriny, azo atao ve ny manonofy ny tahaka izany? Sarotra ny hino satria izahay tamin'izany mitovitovy avokoa ny saranga na dia samihafa aza ny fihaviana sy foko avokoa aza. Ny ankamaroan'ny olona manana ny tvf na parabole na canalsat amin'izao fotoana izao any amin'ny saranga ambony (mba tsy ilazana hoe miaingitraingitra mitandro ny fahadiovan'ny trano kokoa noho ny fanajana ny mahaolona, miala tsiny raha misy ny voatohina) sarotra atonina ihany.Olona manana fanetretena goavana na tena mpinamana akaiky tsy mifampihafahafa matoa tafiditra any an-tranon'olona hijery baolina fandaka izany.
Fa mahagaga lehiretsy fa eto Antananarivo tsy hita firy ny bar na restaurant na pub na club manao tolotra ijeren'ny olona Euro 2008 a! nefa any amin'ny faritany ve izany tsy betsaka ny mampilendalenda ny olona hijery baolina any aminy? Tena tsy maintsy bitsika sy toho-tsofina ihany izany vao mety hahalala izay toerana mety hahitana baolina k'ty. Video iray ihany izao no fantatro (avy amin'ny TF1 ny asehony olona) fa sady lavitra anay nefa tsy manisy soratra amin'ny tabilao an! Mahery ity fitiavam-baolina ity lehiretsy fa mampirediredy.
Je me permets d’ecrire en français même s’il y aura des fautes d’orthographe et des fautes de grammaire et même si la langue française n’est vraiment pas mon fort. Peut être que c’est voulue ainsi mais je me demande aux amis africains au sud du Sahara si vraiment ils aussi n’ont droit qu’à huit matchs durant cet evenement qu’est l’euro 2008. Nous sommes tous témoins que l’afnex qui a droit de diffusion pour l’euro 2008 pour toute l’afrique sub saharienne n’a pas acheté que le nombre déjà cité ci-dessus (sa population n’atteint-elle pas le nombre d’un milliard d’habitants?) . L’afrique d’où viennent des élites actuels de ce sport roi. Si c’est vrai...alors les Africains sont donc condamnés d’avance. Malheur à toi Pauvreté.
Je me demande s’il n’y a vraiment pas de réactions de la part des africains de cette injustice flagrante de monople qui ne connait que de bénéfices et peut être trop de bénéfices aux détriment de l’amour des fans de football qui n’a plus rien à faire qu’écouter le résultat de tout match en dépit de l’avancée incroyable du technologie et de la communication en ce moment. C’est vrai que l’evenement se passe en Europe et que je suis en Afrique mais qui ne connait pas que le lien entre l’Afrique et l’Europe est tres étroit par l’histoire commmune entre eux-mêmes. Et l’amour de football n’a pas de frontières ni de limites.
Maintenant je comprends tres bien pourquoi les hommes et les femmes des pays en développement sont friand de produits dit de piraterie à bas prix qui viennent de l’Asie en général et de Chine en particulier c’est parce que beaucoup de marques accollées à ces produits sont européennes ou américaines. Les Chinois savent que l’Afrique aime l’Européen ou l’Americain du Nord et les Chinois jettent l’hameçon là dessus. Maintenant je voudrais tant que CCTV diffuses illégalement et gratuitement pour l’Afrique et pour l’Amérique Latine tout les matchs de cet Euro comme une révanche à l’endroit de l’Europe et de son boycott de flamme olympique qui vient de se passer quelque mois auparavant. Je sais une chose, j’ai peur de la Chine et de ses produit mais c’est surtout l’Europe qui a peur d’elle et est incapable de faire plier cette grande nation de l’empire du milieu aussi serais-je totalement du côté de la Chine . Connaissez-vous une entreprise Suisse (où se tient l’euro 2008) de fabrication de ciment dénommé Holcim chez vous? Ici à Madagascar cette entreprise n’a céssé d’augmenter le prix de ses produits de cinq fois plus chère qu’il y a six ans mais qu’elle vient de baisser les prix de 10 à 15% parce qu’une société chinoise vient lui concurencerpartir du mois suivant. Ceci pour vous dire que l’Européen aussi est très avide d’argent et que le monopole de quoi que ce soit (et même de retransmission en direct d’un match de football) n’a de bénéfique qu’à celui qui le detient.
Autre chose, parce que les télévisions nationales africaines ne peuvent pas se permettre de faire le ‘pirate’. J’appelle à la désobeissance civile de1 cette manière suivante: que tout restaurant, bar, salle de jeux ou salle vidéo de toute l’Afrique sub saharienne fassent promotion auprès du public qu’ils ont la télévision satellitaire et qu’on pourrait suivre chez eux sur écran géant ou sur écran (de) très large (dimension) toutes les retransmissions en direct de l’euro et que tout pouvoir public ferment les yeux de tout acte illegale de ces rétransmissions auprés du public. Pourquoi nous laisser à notre faim? Peut être que l’Européen sait pertinemment que l’Africain ne pourrait plus se passer de leur rencontre sportive mais il veut séparer le riche du pauvre. Peut être que l’Européen ne veut plus du football comme un sport masse mais un sport typiquement européen et réservé aux riches. Maintenant j’ai des soucis que même si le mondial se passera en Afrique en 2010, l’Africain n’aura droit de rétransmission que de l’ouverture et de la finale de cet evenement sportif. Autant agir dès maintenant!
Ahoana isika eto Madagasikara? Aiza avy ny toerana ahafahana mijery ny fampitana mivantana ireo lalao rehetra ireo e? Mbà milazà ry zareo a!
Efa nanoratra teto aho fa handray anjara amin’ny hetsika
“Ndao hihazakazaka” (Alahady maraina ningitrika fiangonana sy sekoly alahady).
Mazava loatra fa nahita ny ankamaroan’ny zava-nitranga tamin’io hetsika io aho.
Marihina fa raha ny fandraisana anjara aloha dia tsy 15 000 fotsiny ireny
fa mihoatra be (mihevitra aho fa manodidina ny 30 000 ireny satria maro
loatra koa ny tsy nahazo tapakila intsony no nandray anjara hatrany). Eo
amin’io lafiny iray io kosa aloha dia fahombiazana tanteraka ny hetsika. Maro
aza ireo orinasa no tsy niraika loatra tamin’ny tsy fahazoana tee-shirt izay
tantara manokana amin’ity hetsika ity. Izahay indray, satria mpiara-miasa ihany
koa no nifanentana tsy niaraka tamin’ny debadeba, nanadino nitondra
sora-baventy na tsy nieritreritra hikarakara izany mialoha (tsy nisy sampana na
tompon’andraikitra tamin’ny serasera sy na dokambarotra tsinona niaraka
taminay)...
Faharoa manarakaraka izany, mialoha ny hidirana amin’ny
resaka somary mangidingidy kokoa, dia nampihomehy ihany ny mahita ilay
hazakazaka niato teo amin’ny hidin-dalam-by Ampefiloha satria nisy
fiaran-dalam-by mpitondra entana sy solika niserana tsimoramora. Tompon’ny
lalana tokoa angaha, nefa na izany aza moa tsy efa noeritreretin’ny
tompon’andraikitry ny Madarail ihany koa ve ny hisian’ity hetsika ity? Tsy hoe
feno dia feno tsinona ny fandaharam-potoana iasan’ny masinina araka ny
fahalalako azy.
Fahatelo, nisy sampana tsy nanatontosa ny anjarany
antsakany sy andavany tamin’ireo mpikarakara ny hetsika. Efa naverimberina
manko fa tokony ho tamin’ny enina ora maraina ny fizarana ny tee-shirt sy ny
laharam-pihazakazahana ho an’izay manana tapakila efa azo herinandro mialoha.
Maro noho izany ireo tonga mialoha ka nieritreritra fa izay tonga dia mahazo
avy hatrany ny anjarany sady tsy te-hisisika amin’ny taratara sady fantatra
rahateo ny tsy mbola fahaizan’ny Malagasy mandrindra zavatra loatra. Tsy tonga
anefa ny fiara mpitondra ireo zavatra tokony hozaraina raha tsy tamin’ny valo
ora latsaka fahefany, izany hoe adiny roa latsaka taorian’ny fotoana
nifanarahana. Ora iray sisa izany no fetra hizarana ny tee-shirt ho ana olona
15 000 araka ny nambara ombieny ombieny. Izany hoe tokony hahazara tee-shirt,
na zavatra hafa, 250 isa-minitra ny mpikarakara farafaharatsiny. Aoka aloha
holazaina fa efa maro tamin’ireo tokony hizara no tonga aloha ihany koa fa ireo
fiara mihitsy no tratra aoriana. Tsy mahatratra 100 anefa ireo mpizara ny
entana raha ny fanombanako azy (ahiako tsy hahatratra 50 akory aza). Noho izany
ankoatra ny fanamarinana kely madinidinika eo ampizarana dia tsikaritra fa tsy
ho voazara ara-potoana velively ireo zavatra efa nampanantenaina ny mpandray
anjara. Vokany, tamin’ny valo ora dia ravan’ny fifanosehana sahady ny
toeram-pizarana iray (tranolay iray amin’ny enina hitako teny an-toerana). Folo
minitra taorian’izay raha ela dia rava ihany koa ny toeram-pizarana roa teo
akaiky teo ihany. Rava avokoa izany ny fizarana telo teo anoloan’ny Instat. Ny
roa hafa kosa dia eo amin’ny sampanan-dalan’ny Fitsarana amin’ny ady amin’ny
fanjakana sy ny Fitsarana Tampony (mbola eo ampanamboarana saingy efa manakaiky
ny fahavitana kosa).
Fahaefatra, aoka tsy hohadinoina fa tsy nisy resaka
mihitsy ny amin’ireo mbola te-hisoratra anarana tamin’io fotoana io ary efa
nilazana mialoha fa tsy hahazo na inona na inona intsony. Maro dia maro anefa
ireo olona ireo (sady tanora avokoa ny ankamaroany). Noho ny tsy fahampian’ny
serasera dia nifangaroharo teo ny filaharan’ny te-hahazo tapakila sy ny efa
manana tapakila fa miandry tee-shirt. Asa efa be angaha ny azo ka tsy
noraharahiana intsony ny vola hafa mety mbola ho azo.
Fahadimy, nampanantenaina ireo efa manana tapakila fa
rehefa tsy azony teo anoloan’ny lapan’ny fitsarana ny tee-shirt na zavatra hafa
dia eny Alarobia ny fotoana. Nampanantenaina ny rehetra fa tsy maintsy mahazo
ny anjarany avokoa ny rehetra fa tehirizina tsara ny tapakila. Nisy anefa ny
fifandraisana tsy nifankahazo satria samihafa tanteraka ny dikan’ny teny hoe
tsy maintsy mahazo ny anjarany avokoa ny rehetra sy ny hoe tsy maintsy zaraina
amin’io fotoana io avokoa ny zavatra rehetra. Teny an-dalana manko ireo fiara
mpizara zavatra (ilay kamiao mena io) dia efa nanapariaka tee-shirt tamin’ireo
mpijery maro teny an-dalana. Niahiahy avy hatrany aho fa endrika fanodinana ny
zavatra tokony hozaraina izao toe-javatra izao. Mbola teny an-dalana tsy nisy
olon-kafa niditra an-keriny tamin’ny fiarabe mihitsy izany. Nisy fiara madinika
izany niara-dalana (205 volombatolalaka) niara-dalana tamin’io fiarabe mena io
ary nanmpidinana tee-shirt maromaro teny ampandehanana mbola ho eny Alarobia.
Ry zalahy amin’io maro no be kibon’ny tee-shirt maro tahaka an’i Obelix
ara-bakinteny.
Fahaenina, hiresaka ny amin’ny mpizara indrindra ao
anatin’izany tantara izany. Misy ny manombana ireo mpizara ireo ho olona tsy
azo itokisana loatra ny fijery azy. Misy moa ny mahasahy mampitaha ireo mpizara
ireo amin’ny endrika mpangaro-paosy sy ny mpanendaka sanatria, amin’ny fomba
fitenin’ireo teo akaikiko manao hoe: jereo amin’ny endriny fotsiny fa raha ireo
no mpizara tsy mahagaga raha tsy voazara amin’ny tokony ho izy ny entana.
Masiaka loatra io teny io nefa mampandinika tokoa raha mahita ny ataon-dry
zalahy nitady ilay gidragidra tokoa. Raha iverenana manko ny nahatonga ny
faharavan’ny toeram-pizarana faharoa sy fahatelo nolazaiko teo dia nisy
tovolahy nampidina tee-shirt maromaro avy any ambonin’ny tafon’ny fiara ka tsy
ilay mpizara tao ambany no nandray azy fa ireo mpifandrombaka. Mazava loatra fa
voatery niala ilay fiara (mazda manga ilay tsikaritra any amin’ny sary hafa
ihany).
Fahafito, rehefa teny am-pahatongavana teny Alarobia.
Mbola tsy nisy na inona na inona vanona ihany. Eny amin’ny fiara ry zalahy no
mieriteritra ny hizara indray ny tee-shirt sy ny zavatra hafa. Nahavariana ny
fahamaroan’ny olona vao notazanina lavitra fotsiny. Maro manko ireo efa tsy
tafiditra intsony tao amin’ny kianjan’Alarobia satria hipoka tanteraka ny tao
anatiny teo akaikin’ny fiara mpizara. Indro fa niala niaraka tamin’ny entana
tao anatiny sy teny amboniny indray ilay mazda manga efa nitsoaka tery Anosy.
Ilay fiarabe mena sisa no tsy afaka ary dia raikitra ny fandrombaka. Mazava
loatra fa zara raha nahazara ny entana tokony ho nozarainy ny mazda manga
nolazaiko teo ambony ihany. Namana iray teny an-dalam-podiana no nilaza tamiko
fa nanipy vitsivitsy teny an-dalana io fiara mazda manga io sady nirifatra
ihany. Amiko manokana entina ialana bala iny hilazana fa nizara ihany koa izy
teny an-dalana.
Fahavalo, zavatra iray saiky adino. Teny an-dalana dia
misy ireny rano zaraina amin’ny mpihazakazaka ireny. Nolazaina fa ny ‘Eau vive’
no mpanohana ofisialy amin’ny fanomezan-drano. Be loatra tsy araka ny
nampanantenaina ve ny mpandray anjara fa tamin’ny fizaran-drano telo voalohany
hitako dia tsy misy rano zaraina intsony rehefa nandalo teny izahay. Nisy moa
ny niteny fa tsy eau vive intsony no nozaraina fa rano vao natsakaina ilay izy.
Nisy aza ny nahasahy nilaza (mety ho noho ny lonilony koa) fa rano efa masiso
no nozaraina tamin’io fotoana io. Satria moa izahay efa tsy nahatratra rano
intsony nefa izahay amin’io afovoamboan’ny fihazakazahana dia nividy eau vive
teny amin’ny mpivarotra tompoko.
Fahasivy, mikorontana ihany ny serasera ny ampitson’ny
toe-draharaha. Efa nisy ny fialan-tsiny natao tamina fahitalavitra iray
nataon’ny mpikarakara (media consulting) fa tsy mbola nahazo alalana hizara ry
zalahy nefa dia nanao be loha. Maro tamin’ireo tsy te-higidragidra teny Anosy
na Alarobia manko no efa nanapa-kevitra (noho ilay fahitana ny fiara mazda tsy
nahazara ny entana ohatra) fa hankeny Ankadivato misy ny foibeny miaraka
amin’ny tapakila. Tsy maintsy valinteny fialana no azon’izay mankeny toy ny hoe
mbola eo an-dalam-pivoriana izao sy ny hoe tazonin’ny fivondronana ireo
tee-shirts maro tsy voazara tany amin’ny fiara. Raha ny hoe mbola mivory
handinika izay hatao efa mahazatra ihany fa ny hanilika ny anjara eny amin’ny
fivondronana kosa efa zavatra hafa ny amin’izay.
Fehiny: Samy tompon’andraikitra avokoa ny rehetra saingy
heveriko fa niniana natao ilay tsy filaminana ahafahana manodina entana maro
araka izay azo natao. Hitako mivantana, kaofy boay iray hita fa mpikotrana
satria bokony dia bokony avy any ampifandrombahana tany mitondra tee-shirt efa
tsy latsaky ny folo, ny sigara (tokoa ve sa maoly?) amin’io tsy miala eny
ambava mihitsy. Mety ho tsy nisy sahy nikitika ranamana na dia ny mahita azy
fotsiny aza. Lazaiko etoana fa nalain-dry zalahy tao amin’ny mazda manga avokoa
ny ankamaroan’ny entana nentiny raha sahy milaza any amin’izay anaovana tatitra
izy fa voazara avokoa ny nentiny. Asa manao ahoana re izao ny hamaroan’ny
tee-shirt ‘Ndao hihazakazaka’ amidy eny an-tsena amin’izao fotoana izao? Izay
nahazo teny Alarobia aloha dia ny Be sandry ihany no nahazo sy ireo nahasahy
nandroba tany amin’ny fiara fizarana ny entana.
Tee-shirt ve no nihazakazahana? Misy ny mitsikera fa
matin-kani-kely ny malagasy raha ny tee-shirt no niadiana. Ambara fa mariky ny
fahantrana ilay fandrombaka nifanaovan’ny olona tamin’iny fotoana iny. Isika
angamba no tsy mba zatra loatra ny mametraka fahatsiarovana amin-java-dehibe
iray ankoatra ny sary. Nisy tamin’ireo te-hifandrombaka no tsy te-ho bedin’ny
any an-trano satria ny fananana ilay akanjo no marika ahafantarana fa tany
tokoa ny tena ary nihazakazaka tokoa. Ny tsy nahazoana mari-pahatsiarovana
nampanantenaina noho izany dia mahatonga ny saina hieritreritra fa niodina
fotsiny ny tena ka ny ‘Ndao hihazakazaka’ no nentina nialana bala. Io lafiny io
no tsy mba nosain’izay nitsikera fahatany amin’ny fandrombaky ny nanao izany.
Hita ihany rehefa fotoan-dehibe toy ny lalao lehibe ireo manao satroka taratasy
(cotillons) misy soratry ny lanonana na hoe Barea na Ajesaia na Rossy saingy
matetika dia amin’iny andro iny dia mety ho potika ireny satroka taratasy
ireny. Heveriko fa karazany saiky sambany ilay mari-pahatsiarovana saiky
nozaraina saingy indrisy moa. Amin’ny manaraka aleo amidy ny
mari-pahatsiarovana mba hialana amin’ny fifandroritana fa tssy tokony atao
lafobe tahaka ny tamin’ny lalaon’ny nosy izay fanararaotana tafahoatra kosa.
Ny lahatsoratra mitondra ny lohateny hoe : Ndao hihazakazaka gidragidra notadiavina dia efa vonona tokoa ary efa nihafiana nalefa tamin'ny alalan'ny moov anaty ora feno (izay lafo be) saingy rehefa tonga teo amin'ny minitra faha-16 nanokatra blaogy.com fotsiny dia tapaka ho azy ny connexion, fatiantoka iray lavaka. Rahalina na rahampitso angamba iny no mivoaka raha tsy hoe lany ny fahana.
Fa hiresaka Barea kely na dia tsy nanatrika teny aza ny tena. Efa fantatra fa nanao ady sahala tamin'ny favori aloha ny ekipa. Nahafinaritra ihany ny lalao satria nifandanja ihany noho ny ezaky ny tsirairay. Ny tsy maintsy lazaiko satria tsy hisy hiresaka loatra sady toa tsy azon'ny maro eto an-toerana mihitsy.
Tsy hita akory manko izay fiovana teo amin'ny toerana ipetrahan'ny mpijery. Tsy mahagaga raha mila vaniny araka ny fitenin'ny gazety ny solontenan'ny FIFA nefa zavatra takiako ihany koa io. hita manko fa raha 24 000 eo ho eo no fenitra amin'ny isan'ny mpijery dia mbola azo tombanana ho 30 000 eo ho eo ihany ireo tafiditra. Toa iniana atao mihoatra ihany ny tapakila nozaraina azo anaporofoana hatrany ny fitiava-kelin'ny sasany (iza io?) amin'ny sitrany ahay. Tsy voahaja indray manko ny lalan'ny mpandeha izay efa natao loko hafa mihitsy.
Ny gasy ve no tsy mety manaiky fandaminana sa ny tokony handamina no tsy miraika loatra hanaja ny fenitra?
Mionòna mionòna ialahy ry mpitia baolina Malagasy fa izay kely azon’ny Afnex omena an’ialahy ihany no sisa arahin’ialahy mivantana. Zara aza ialahy nomeny baolina valo hojerena amin’ity euro 2008 ity ka ampahaefatry ny famaranana ny roa, atsasaky ny famaranana ny iray ( fa maninona no tsy izy roa e?) ary ny famaranana ny iray. Zara aza ialahy nahita ny lalao fanokafana androany alina iny dia amin’ny alakamisy 12 marsa 2008 hihaonan’ny Alemana sy ny Kroaty indray ny baolina manaraka.
Fa iza anefa no nilaza tamin’ialahy hoe aty amin’ny faritra mahantra Afrika Atsimon’i Sahara ialahy no mipetraka? Ahoana tsara hoe? Maninona raha mividy ny fitondrana Malagasy hanome fahafaham-po ny vahoaka tsy mandady harona? Oadray! Izy anie afaka mijery amin’ny TPS sy ny Canalsat e! Maninona raha mampiditra ny iray amin’ireo ialahy? Soa ihany aho fa tsy naka “congé” fa izany no fanaoko rehefa avy ny Euro na ny mondial. Sa ve hoe rehefa tsy hijery baolina aho rahampitso dia heverin’ialahy fa tsy tia baolina mihitsy aho? Ka raha tia hanaraka baolina mivantana anie ialahy mitantara ny Radio Nasionaly Malagasy e! Ahoana tsara hoe? Izay aloha e! Ny mijery no tena izy fa tsy itantarana.
Dia inona anefa no hataon’ialahy? Himenomenona fotsiny any ambadika any? Ka sahin’ialahy ve ny hitaky Euro eny Mahamasina rahampitso? Izaho anie ho’aho tsy ho eny e! Io tsy fahaizana mivondrona io ihany no mahavoa an’ialahy? Fa raha misy fihetsiketsehana (izay ho nofinofy tanteraka aloha eto Madagasikara) rahampitso mety ho heno ihany ny hetahetan’ialahy ka! Saingy ny vahaolana tsotra indrindra dia ny mitady akama manana TPS na Canalsat e! Izaho aloha tsy manana fa efa mahay mionona e! Zara aza nomeny baolina valo na dia tsy mahaliana loatra aza ny lalao omeny e! Foha! Foha! Ndeha matory fa tsiiiy iiiiiy! Ary tsy ramatoa no imenomenonana eo!
Efa nolazaiko mialoha ihany ny amin’ity soratra iray ity
satria mety hanafintohina ny maro amin’ny mpamaky ny votoatiny. Marihina aloha
fa resaka baolina fandaka izy ity (baolina kitra hoy ny fiteny mahazatra nefa
toa mitondra kitra hatrany ny Malagasy aminy). Misy fizaram-potoana ilay
eritreritra mba hifandrindra hatrany amin’ny zava-misy aloha.
Vanim-potoana voalohany, tsy mbola nanomboka ny
fifanintsanana hidirana amin’ny dingana famaranana amin’ny fifaninanana ho
tompon-daka manerantany hotontosaina any Afrika Atsimo 2010 sy ny dingana
famaranana handrombahana ny ho tompondakan’i Afrika izay hotontosaina any
Angola 2010 kosa. Niverina tamin’ny toerany ny FMF na ny Federasiona Malagasy
ny (baolina) Fandaka izay nahantona teo aloha. Ny minisitry ny fanatanjahantena
izay nampihantona ny federasiona kosa no tsy tafaverina tamin’ny toerany
intsony. Ady koropaka ny fanomanantenan’ny ekipam-pirenentsika malagasy.
Mpilalao avy amin’ny ligin’Analamanga, hany ligy tokana nanao fifaninanana
nandritra ny fotoana nampihantona ny FMF, ihany no nantsoina handrafitra azy.
Nasaina tao amin’ny fandaharana Savaravina mandeha
isan’alahady hariva ao amin’ny radiom-pirenena ny FMF. Naneho ny fanakianany ny
FMF ny maro amin’ny mpiantso ka nilaza hoe maninona raha mba mametra-pialana fa
tsy miandry esorina? Valy bontana no azo, mirotsaha raha mahasahy fa tsy eo no
be vava eo! Eo anatrehan’ny mpanaraka ny baolina anefa dia tsy ho tafala eo
amin’ny toerany mihitsy ireo mpikambana amin’ny federasiona ireo satria ny
olony ihany no maro an’isa amin’ny ligy mahazo alalana hifidy. Ny tsy zakan’ny mpanaraka
dia ny ligy anarany no tena maro an’isa fa ny ligy mahita ny lesoka kosa sady
tena miasa dia vitsy loatra tsy hahavadika ny rasa mihitsy. Mirehareha ny FMF
satria tahaka ny mahazo fanohanana avy amin’ny FIFA.
Raha izany no izy, hoy aho anakampo, tsy mila ny
fandresen’ny Malagasy mihitsy aho amin’ity fifanintsanana mandritra ny volana
jona ity satria izay rehetra fandresena dia fandresen’ny FMF ahafahany mandresy
lahatra fa mahavita zavatra ry zareo ka handimby ny tenany avy ihany amin’ny
fifidianana ho avy. Ny faharesena rehetra kosa dia fampisainana ireo ligy
mpifidy hoe mbola hotazonina ve ireo ekipa tsy nahatafavoaka baolina ireo.
Amiko manokana olana ny FMF saingy ny fototr’olana dia ny ligy be tsy
andraofana tsy fantatra marina na misy ekipa miorina ao aminy na tsia
(famenoan’isa iarovan’ny FMF ny tenany araka ny fijeriko azy). Tsy mandà ny fahabangan’ny
foto-drafitr’asa ihany koa aho na dia izany aza.
Vanim-potoana faharoa, re fa nanao ady sahala samy tsy
nisy nitoko ny Malagasy sy ny Botsoaney. Sady tsy resy no tsy nandresy izany ny
Malagasy. Raha heverina amin’ny fanomanantena dia tsara ihany ny vokatra satria
tsy vaky ny fiarovana izay lesoka lehibe tamin’ny fifanintsanana teo aloha.
Mbola tsy nahavaky atody ihany anefa isika etsy ankilan’izany.
Nanam-panantenana ihany ny tia mijery baolina fa mety hihiratra ny
masoandron’ny Malagasy amin’ity indray mitoraka ity. Samy ela niomanana ihany
manko ny rehetra fa ny malagasy no “tafaverina” tampoka hahazo mifaninana raha
nahantona teo aloha. “Limiter les degats” izany no tena tanjona tany
an-tanin’olona (mametra araka izay azo atao ny fahavoazana mety ho azo) sy ny
fihaonana voalohany.
Ny manakana ahy tsy hijery baolina eny Mahamasinakosa dia ny fiheverako fa ny fividianana
tapakila rehetra dia karazana fanohanana ara-bola ny federasiona tsy
ankasitrahako loatra (na dia noho ny fireharehana voalaza tetsy ambony ihany
aza nefa eo ihany koa ny lazan’ilay hoe “manaova resy” taona vitsy lasa izay).
Tsy mazava amiko manko ny fitantanana ara-bola tokony ho aingam-pampandrosoana
ny baolina fandaka indrindra indrindra. Tsy eken’ny eriteritro mihitsy izany
hoe tsy misy tapakila intsony aty amiko rehefa tafiditra ny kianja aho, nefa
iny no karazana fiantohana ho ahy raha sanatria ka... sanatria izay efa nisy
raha nihaona voalohany ny Malagasy sy ny Ivoariana ka teo ampandresena ny
Malagasy kanjo nosembanin’ny orambe nanondraka ny kianja ho “tsy azo
nilalaovana”. Naverina hatramin’ny voalohany ny lalao raha tsy vita hatramin’ny
farany, maika loatra ny federasiona fa ny ampitso ihany no nanaovany azy ary
mandoa vola indray izay te-hijery. Teo no nipoitra voalohany ny fanakianan’ny
mpijery fa tia vola ity federasiona, saingy inona moa no ataony satria tsy misy
manana tapakila intsony ny mpijery tamin’io andro Asabotsy nilalaovana teo
aloha io. Izay mpanaraka ny bolongako hatramin’ny ela ihany koa dia mhafantatra
fa saiky izaho irery no miresaka izany baolina fandaka izany raha ny eto
madagasikara no resahina.
Tetsy andanin’izany anefa dia nandoko ny gradins ny
Kaominina Antananarivo renivohitra. Loko marevaka isaky ny faritra izay azo
atao lokona tapakila ho an’ny mpijery ihany koa ary azo amaritana mialoha ny
toeran’ny mpijery koa raha vonona ho amin’izany ny federasiona. Raha jerena ny
lojikan’ny Kaominina dia azo atao tsara amin’io fotoana io ny manao
famandrihana mialoha na dia ny eny amin’ny gradins aza mba tsy hisian’ny
fifanosehana sy hisorohana amin’ny fihoaran’ny isan’ny mpijery efa fahazarana
isaky ny misy baolina malaza eto amin’ny tanàna. Amin’io fotoana io dia mba
mahazo matoky tena izay rehetra mividy tapakila fa misy toerana miandry azy
hatrany eny fa tsy hoe vao tara kely aho dia eny ambanin’ny gradins
(voararan’ny lalàna) sisa no anjara toerako na aleo mody fa tsy hahita na inona
na inona intsony. Tsy fantatra loatra anefa raha vonona hiaraka amin’ity
fivoarana ity ny federasiona na tsia satria tsy miteny mihitsy izy amin’izao
fotoana izao. Nahatsikaritra ihany koa ny mpanaraka baolina fa tsy nanao afisy
sy dokambarotra amin’ny fihaonana mihitsy ny federasiona. Tsy ilaina intsony ve
izany satria efa fantatry ny rehetra?
Tao amin’ny kidaona maraina, hany haino aman-jery azon’ny
mpihaino iadian-kevitra eto Antananarivo dia azo lazaina fa fampirisihana ny
mpilalao handresy no manjaka kokoa na dia misy ihany aza ny milaza tsy
hanatrika io lalao io (tahaka ahy).
Vanim-potoana fahatelo, nahita ny fizotran’ny lalao tany
Botsoana tamin’ny televiziona MBS halina (alarobia efa alina dia alina tokoa)
ny mpanara-baolina. Tsy honohono intsony izany no henoina fa nahita avokoa ny
rehetra na dia ratsy dia ratsy tokoa aza ny kalitaon’ny sary. Hita fa tsy nisy
afitsoka mihitsy ny lohalaharana Malagasy ary telo raha be indrindra ny tifitra
manandrify ny tsatoby nataony (daka malefaka). Hita ihany koa fa lavaka ihany
hay ny fiarovana, nahatafidirana baolina roa izay nolavina avokoa, azo
iadian-kevitra ny baolina faharoa fa maty amin’ny ara-dalàna raha ny fijeriko
azy saingy ny mpitsara moa no tompon’ny fanapahan-kevitra. Tsikaritra fa
sarotra ny manantena ho tafiditra amin’izany dingan’ny famaranana izany; saingy
boribory ny baolina, hoy ny fomba fiteny.
Nahery vaika tao amin’ny kidaona maraina alakamisy maraina
ny fanombanana fa ho resy ny Malagasy amin’ny fihaonany amin’ny Ivoariana. Lasa
vitsy an’isa tery ny tena resy lahatra na ny mampirisika fa handresy ny
Malagasy amin’io fotoana io. Karazany niady irery i Gothlieb izay milaza fa tsy
mety fanakiviana ny mpilalao amin’ny fihaonany amin’ny favori izao. I Francis Turbo
kosa milaza matetika fa mitovitovy hevitra amin’ny mpiantso. Izaho kosa efa
nanana ny hevitro hatramin’ny vanim-potoana voalohany: Tsy tiako hiverina
amin’ny toerany intsony ireo mpikambana amin’ny federasiona ireo. Misy aza moa
no milaza (tamin’ny kidaona) fa na handresy na ho resy ny Malagasy tsy mahaova
na inona na inona izany satria ny fototry ny baolina (fandaka) mihitsy no tsy
ao.
Na izany na tsy izany, raha te-hahita na hifanena amiko
ianareo dia any amin’ny “Ndeha hihazakazaka” no misy ahy. Hazakazaka
hotontosaina ny alahady maraina miainga eo amin’ny lapan’ny fitsarana anosy,
mamakivaky an’Ampefiloha sy 67ha amin’ny lalam-baovao, Tsaramasay, Ankorondrano
ary mipaka eny amin’ny kianjan’Alarobia.
Misy karazam-baovao tsy aritra moa ireto ka dia ampitaina aminareo ihany sao manko mbola tsy nisy ny nampita izany. Toa an'i New2dago kely indray aho aloha mandra-paha, eny fa na dia maro tamin'izay nosoratany aza no fikiriny avy amin'ny haino aman-jery kokoa.
Ny vaovao miverimberina indrindra amin'ny fampahalalam-baovao tazonin'ny fanjakana aloha amin'izao fotoana izao dia mampahatsiahy ny tamin'ny andron'ny revolisiona ary mitady haka tahaka ny ataon'ny Koreana tavatra mandraka androany. Ny lazana voalohany indrindra manko dia ny akon'ny dian'ny filoham-pirenena tany Japana. Mbola vaovao be io na dia toa heno sahady aza fa lasa any Zurich indray ny lehilahy. Tahaka ireny hoe tsy hahita tany intsony ireny ny lehilehy raha vao tsy mitondra firenena eo.
Manaraka sy mitohy amin'izany ihany dia mbola misy tohiny ihany koa ilay fampiofanana momba ny fahaiza-mitarika narahin'ny Ben'ny tanàna tany Iavoloha nandritra ny roa andro iry. Ny mpampiofana indray no mandeha isaky ny distrika, miara-miofana amin'ny Ben'ny tanàna amin'izany ihany koa ny mpitantsoratra isaky ny Kaominina sy ny lehiben'ny distrika. Na dia tokony ho zavatra iray ihany ary no lazaina ka hoe roa andro ny fiofanana momba ny fahaiza-mitarika sy ny fahaiza-mitantana dia tsy maintsy mitady zavatra lazaina ny isaky ny distrika andalovan'ny fiofanana. Vokatr'izany, tsy misy zavatra azo sintonina loatra tamin'ny vaovaon'ny rnm androany alatsinainy atoandro nandritra ny atsasak'adiny. Azo nafohezina ho filazana telo miniotra ihany anefa io miaraka amin'ny fanononana ny distrika nandalovana dia ampy raha tsy maintsy nolazaina ilay vaovao (noho ny volabe laniana aminy?).
Vaovao fohy indrindra nefa nanintona tanatin'izany ampitampitao "naverina manontolo" izany ny filazan'ny rnm fa nitokona ny mpanadina BEPC taranja fanatanjahantena tao Antananarivo Avaradrano izay tokony hifarana amin'ny alarobia ho avy izao. Ny anton'ny fitokonana dia fitakiana ny "vacation" ny fitsarana BEPC tamin'ny taona 2007, efa herintaona izay. Hay ve miteny izany ihany ny rnm, hoy aho, nefa tsy reko tamin'ny fampahalalam-baovao hafa io tamin'io atoandro io.
Vaovao hafa indray dia malaza any amin'ny faritra sasany any fa ny fanalavana ny BAREA dia hoe Bandin'i (na Baolin') Antananarivo REnivohitra sy Antsirabe, ny antony dia noho ny ekipa mandrafitra ny ekipam-pirenena malagasy amin'ny baolina fandaka izay avy amin'ny ligin'Analamanga avokoa ary miampy iray izay Akademia Ny Antsika (Antsirabe). Tsy ity akory ilay zavatra mahasosotra na mandrangitra efa nampiomanako ny mpamaky ny bolongana fa ho avy miadana eo ihany izy.
Araka ny efa malaza amin'ny fampahalalam-baovao sy ny fitarainan'ireo izay efa niharany dia nisondrotra avo dia avo ny sazy aloa amin'ny tsy fanarahan-dalàna amin'ny fifamoivoizana. Tafiditra amin'izany tsy fanarahan-dalàna izany ny tsy fahampian'ny antontan-taratasy na ny fanadinoana azy any an-trano raha tratran'ny fisavana tampoka.
Ny hany mampisalasala dia hoe 100 000Ar (vola indroan'ny karama ambany indrindra ara-dalàna) ilay sazy kely indrindra tsy maintsy aloa sa 100 000Iraimbilanja (vola saiky atsasaky ny karama ambany indrindra eken'ny lalàna sosialy)? Nisy manko ny gazety milaza ilay ery ambony nefa ny fitarainana heno dia toa manondro kosa ny faharoa. Ambony ampanga ny vola faritan'ny Kaominina nitrangan'ny sazy izay samy manana ny azy.
Mazava loatra fa ity gasy tsy tia hisahirana ity dia midify araka izay azo atao izany handoa any amin'ny ara-dalàna izany fa aleo "manome kely" ilay tratra nisava raha mbola azo atao ihany koa izany. Eo indrindra ny resaka: raha vitan'ny 1500Ar manko ny raharaha teo aloha teo dia mety hisondrotra na hihoatra ny 5000Ar izany vola fandoa eny anivon'ny fanaovana kolikoly izany raha tratra amin'ny atoandro fa mety hihoatra ny 10 000Ar kosa izany raha tratra amin'ny hariva.
Ny mahagaga rehefa mamaky ny gazety dia misy ny manambara fa misy karazana fisavana ara-teknika ny fiara koa eny an-dalambe eny. Nahahendratra ahy io satria toa mampiharihary ny tsy fetezan'ny fanaovana vizity eny Alarobia (na eny Betongolo raha eto Antananarivo) nefa dia toa iniana odiana fanina. Malaza dia malaza koa manko ny fanaovana kolikoly eny nefa toa tsy mety taitra amin'izany mihitsy ny tompon'andraikitra raha tsy hoe izy mihitsy koa no mbola tompon'andraikitra voalohany amin'ny fanaovana kolikoly eny.
Ny mahatsikaiky indray dia mety ho efa rentsika ny 'operation coup de poing' ataon'ny mpitandro ny filaminana amin'izao fotoana izao amin'ny fanerena ny mpitondra sy ny mpitaingina soavalivy tsy maintsy manao aroloha ary ny mpitondra fiara mametraka indray ny fehikibo aroaina. Ny mahavariana dia ity, ny saofera no terena tsy maintsy mametaka ny fehikibo aroaina fa ilay olona eo anilany kosa toa tsy maninona na tsy mametaka io fehikibo aroaina io. Inona ary ity?
fanamarihana: Mety hivoaka atsy ho atsy ny lahatsoratro mahasosotra dia mahasosotra momba ny baolina fandaka malagasy izay nefa hevitro manokana io. Mampiomana ny rehetra aho amin'io nefa miangavy ny rehetra handinika tokoa izay tokony ho izy. Mety hisy koa lahatsoratra momba ny baolina fandaka ihany izay heveriko fa tokony hahafinaritra kosa saingy boky kosa no holazaiko amin'io.
Gaga dia gaga aho nahita ny karapanondroko rehefa avy nijery fandaharana iray tamin'ny fahitalavitra aho. Izay nanamboatra kara-panondro folo taona eo ho eo izay dia tratra avokoa. Inona hoy ianao? tsy misy fitomboka ho'aho ny sary amin'ny kara-panondro e! satria manko karatra sarotra alaina tahaka izy ity dia tsy maninona ve raha tsy nasiana fitomboka ny sary? Inona ny manakana ahy tsy hanova ny sarin'ny olona eo raha te-hanao hosoka aho? saingy tsy hanao izany aho aloha noho ny fitandroako ny fahamarinana.
Izao aho manontany anao: Jereo koa hoe ny kara-panondronao? Tsy voalazan'ny lalàna hono hoe tsy maintsy asiana fitomboka io. Dia lasa ny saiko manao hoe lalàna dia mamporisika hosoka koa izany lalàna malagasy izany. Ovay avy hatrany fa mampidi-doza... Etsy ankilan'izany dia nampanaovina sonia fanindroany hatrany aho rehefa maka vola any amin'ny banky kahoy aho hoe sao tsy matoky ny kara-panondro intsony koa ary ity banky misy ahy ity?
Tsy misy izay tsy niaiky fa nitohana tokoa ny fifamoivoizana nandritra iny herinandro nivalona iny teto Antananarivo. Feno olona nifamoivoy ihany koa ny tsena sy ny sisindalana indrindra fa ny tany afovoan-tanàna. Manamarika izany amin'ny ankapobeny fa manomana zavatra any an-tokatranony tsirairay any ny olona na dia mikaikaika noho ny fahasahiranana aza. Raha atao aza ny fampitahana dia io araka ny lohateny nolazaiko io fa nalaza noho ny pentekositra ny fetin'ny reny tamin'ity indray mitoraka ity, marihina anefa fa fetim-pivavahana ny iray amin'izany fety izany ary fety nateraky ny fiaraha-monina ara-barotra kosa ny iray.
Be dia be ary ny marika ahatsinjovana fa resin'ny fetin'ny reny ny pentekositra. Voalohany amin'izany raha jerena ao am-piangonana mihitsy. Vitsy kokoa noho ny tamin'ny pentekositra aloha ny olona tonga tamin'ny fetin'ny reny ka ny tena antony nahatonga izany dia noho ny fahavitsian'ny reny nankany araka ny fijeriko azy. Maromaro tamin'izy ireo ihany manko no nikarakara ny tao an-trano toy izay nandeha nankany am-piangonana. Izany hoe zavadehibe kokoa ilay nijanonana an-trano noho ny nandehanana am-piangonana. Marihiko etoana aloha fa ny tany amin'ny fiangonana protestanta no tena hitako fa tsy fantatro kosa ny tany amin'ny fiangonana katolika.
Faharoa manarakaraka izany, mbola ao am-piangonana ihany, efa zary fanao ny miarahaba ny reny ka ny lohalaharana amin'izany dia "ramatoa" (fiantso ny vadin'ny pastora ho an'izay mbola tsy mahalala). Omena fotoana ao anaty fandaharam-piangonana mihitsy izany fotoana natokana ho an'ny reny izany sy ny fanolorana fanomezana ho azy. Anjaranao indray ny maminavina hoe manana anjara fotoana any an-tokatrano ve ny fitarihan'ny Fanahy Masina tsarovana manokana ny fidinany tamin'ny Apostoly sy ny mpanaraka azy nandritra izany pentekositra izany?
Fahatelo, ny fikarakarana azy, maro kokoa ny karazan'olona mikarakara ny fetin'ny reny noho ny pentekositra indrindra fa ny fametrahana azy ho laharam-pahamehana na ny lanjany no tombanana. "Hafa ihany i Mama" hoy ny hira malagasy malaza, misiki-ponitra avokoa ny rehetra, eny fa na dia i Neny aza amin'ny fanomanana atao. Na hendry manko na maditra ny zanany, miahy ny naloaky ny kibony hatrany ilay nifonosany amin'ny ankapobeny.
Mbola azo atao ny manohy ny resaka, ankoatra ny fahitana fa ny alatsinain'ny fety Paska na Pentekositra aza no malaza kokoa noho ilay fetim-pivavahana, saingy sao dia mivoaka amin'ny lohahevitra banjiniko aho. Na izany aza mampanontany tena ihany hoe efa mihamitotongana ve ny fivavahana kristiana eto madagasikara raha jerena amin'izao lafy izao?
Tamin'ny fanendrena ny DGn'ny Moov ho lasa DGn'ny Telma no nahitako fa mihoatra ny 500 000 ankehitriny ny mpanjifan'ny Moov. Raha nahita ny tarehimarika aho dia lasa tany amin'ny olan'ny orange tany alohaloha tany ny saiko. Raha nahatratra ny 1 000 000 araka ny nolazainy manko ny mpanjifa tamin'izany fotoana izany dia sarotra tokoa vao nahazo izay nantsoina ny olona iray. Matetika aza moa dia lasa toy ny messagerie vocale hatrany ny antso tamin'izany fotoana.
Ankehitriny dia mitovy amin'izany ny manjò ny mpanjifa moov izay misy ahy amin'izao fotoana. Marihina fa tsy ilay plug & surf 3G+ no ampiasaiko fa amin'ny alalan'ny antso an-tariby(telma) ihany. Nandritra ny ora telo farany niseranako manko dia tsy tafiditra na tsy nahazo izay takelaka nozahako mihitsy aho ankoatra ny takelaka fandraisana nataoko google ny 53 miniotra amin'ireo raha atambatra. Ankoatra ny mahalafo azy kokoa noho ny any amin'ny cybercafé izany dia mbola hasosorana no azo amin'ny atsasaky ny niseranako (tsy ho ampahatelon'ny niseranako kosa aloha fa mihoatra e!). Heveriko ho fatiantoka lehibe ho ahy manko ny tsy mahazo fahafaham-po akory amin'ny fandaniana tsy fanaon'ny sarambambem-bahoaka loatra. Ny mankeny amin'ny cybercafé tsinona no fanaon'ny maro fa noho ny itiavako azy miserana amin'ny alina no nampidirako azy an-trano.
Na izany aza dia misy fika ataoko hampihenako ny fahasosorako, fa tsy hoe ahafahako miserana ampisosasosana na tsy mandoa vola tsy akory. Azo fantarina ihany manko amin'ny alalan'ny telefôna ny mahalala na mety ny miserana amin'io fotoana io na tsia; raha mety dia manararaotra eo amin'ny telo minitra eo aloha fa raha tsia dia aleo miala avy hatrany (mi-deconnecter). Rehefa vita ny solon'anarana sy ny tenimiafina dia mitady fidirana aterineto ny telefôna.Amin'iny izy mikaroka fifandraisana iny dia mandefa chrono io telefona io. Faharetam-potoana hitanao tsara eo amin'ny efijerin'ny telefôna (ecran) io. Amin'iny izy mivadika ora iny raha toa ka latsaky ny roa segondra dia mipetaka amin'ny amin'ny efijerin'ny solosaina kosa fa ilay soratra hoe 'moov est maintenant connecté' dia araraoty ny andro hitsidihanao izay tiana jerena rehetra.
Raha azo atao ary dia tsy mamaky izay tianao vakiana aloha fa isaky ny voasoratra ny 'done' na 'terminé' dia mamadika pejy indray ianao. Toy izany ihany koa amin'ny mailaka (yahoo ohatra) fa tsy akatonao fotsiny izy amin'ny farany fandrao tsy mety. Rehefa hitanao fa manomboka mihisatra ny fiseranana na afa-po amin'izay takelaka rehetra tianao jerena ianao dia mi-déconnecte amin'ny aterineto (moov) avy hatrany aorian'ny fanindrian'ny X menamena ery ambony somary ankavia iny. Raha efa izay dia ny bokotra mialoha (precedent) hatrany no tsindrianao hamakiana azy tsikelikely sy ampilaminana satria tsy manenjika fotoana intsony ianao. Raha tsy izany kosa dia mionòna mionòna amin'ny manaraka indray. Na dia hoe eo ampigadonan'ny faharoa segondra monja aza ny fivoahan'ilay soratra hoe 'moov est maintenant connecté' dia efa sarotra ny raharaha.Fa rehefa miala tsy maintsy mi-deconnecte fa tsy hoe mijanona eo tsy akory. Amin'izao fotoana izao dia tsy misy intsony ny fotoana fanararaotra manokana iseranana izany fa efa nifohazako ny tamin'ny telo maraina, dimy maraina na misasakalina fa tsapa mihitsy ny fahabetsahan'ny olona miserana noho ny fihisaran'ny connexion. Raha mahita fika hafa ianareo dia ilazao ihany aho fa izaho aloha mizara izay niainako nampihena ny fahasosorako. Marihina fa na saiky hividy ilay 3G+ aza aho dia misalasala hatrany amin'izay mety ho fisosa na fihisatry ny fiseranana.
Loharanombaovao iray no nandrenesana fa telo volana izay ny Banky Foiben'i Madagasikara no tsy namoaka vola dimanjato ariary intsony. Na dia hoe faraparany aza voa nampiasaina izy dia hita ihany ny ilaàna azy amin'ny fifanakalozana sy ny varotra. Ao amin'ny fiangonana falehako matetika dia misy olona mpanolotena manakalo vola ratsy avy amin'ny olona soloina vaovao hahatsara endrika ny vola atao rakitra angaha fa tsy nahita dimanjato ariary teo ihany koa aho. Lasa ho azy ny saina eo anatrehan'io toe-javatra io. Izany hoe azo heverina fa ho ratsy endrika avokoa ny ravimbola dimanjato ariary afaka kelikely monja noho ny tsy fahaizan-dRamalagasy mikojakoja vola.
Ny ahiahy dia miantefa tamin'ny nanovana ny franc ho ariary. Mody narona tany amin'ny hoe anaram-bola malagasy ny sain'ny olona, hay izy ity hihena be dia be ny sandam-bola.Ilay sanda tamin'ny franc taloha iny no toy ny soloina ariary fotsiny eny amin'ny farany dia mitovy anie izany e! Izao indray manahy aho fandrao mampiakatra ankolaka ny vidin-javatra ity toe-javatra ity. Tsetsatsetsa tsy aritra no ilazana fa ny jirama sisa no mampiasa na manaiky ny ariary sy ariary roa ary ny ariary dimy fa ny ankamaroan'ny mpivaotra enta-madinika saiky mandà azy avokoa. Mbola miasa soa amna-tsara anefa izy ireny.
Notontosaina teny amin'ny zaridainan'Ambohijatovo ny androm-pahatsiarovana ireo matin'ny sida rehetra. Araka ny fahalalàna dia sambany vao notsarovana teto Madagasikara ity vaninandro ity. Araka ny resaka dia tamin'ny enina hariva teo no nandrehetana labozia hanehoana izany fahatsiarovana izany.
Nandritra io fotoana io koa no nisehoan'Atoa Firinga Johnson sehatra voalohany hijoroany vavolombelona fa misy tokoa ny malagasy mitondra ny tsimokaretina VIH. Nisy fampisehoana moa nandritra io fotoana io. Nozaraina ihany koa ny labozia narehitra (fa saiky hitazandavitra ny maro amin'ny malagasy ary efa fanaony rahateo izany).
Ny somary nahatsikaiky raha nisy ny fananganantanana ka tonga teo amin'ny hoe hifandray tsy misy tahotra amin'i Johnson fa nisy nampidina tanàna teny an-tsehatra aloha ary dia maro koa ny olona nanatrika no nampidina ny tanany. Ny nahatsikaiky ahy faharoa dia nisy fitenenana tsy sazoka na diso toerana angaha hoe aza ailikilika i Johnson fa sao very irery ihany. Ampiantsika izy...(izany hoe hiara-very aminy isika?). Vazivazy iny aloha an!
Hotel Sharon, Pharmacie Centrale, Archives nationales et à la fin c’est “seulement” le département de la logistique du ministère de la santé (côté ouest de la Pharmacie Centrale) qui a pris feu suite à un court circuit, dirait-on. Non! Après un bruit qui circule très rapidement faisant état de l’incendie de trois premiers sites cités précédemment s’est avéré finalement “fausse” après vérification; Ce sont les maisons très anciennes où se trouvent exactement à leur centre qui ont été victimes du feu aujourd’hui vendredi. On estime quand même la valeur du dégât à environ un milliard d’ariary sélon le ministre de la santé Jean Louis Robinson vénu expressement sur place.
Dia tsy miraharaha izay teny frantsay diso any aho satria tsy tenin’ikaky na tenin’ineny ary tsy teniko akory io. Nahagaga ahy fa dia nahavita io aloha aho. Tokony ho tamin’ny roa tolakandro teo ho eo no nanomboka ny fahenoana ny fielezan’ny setroka sy ny afo ka nampiolomay ny rehetra. Mifanila amin’ny “petite vitesse”, lalana manaraka ny tambohon’ny gara eny Tsaralalàna, ny trano ka nihazakazaka avokoa ny mpivarotra madinika hamonjy aina. Nanakatom-baravarana avokoa ny mpivarotra lehibe, ny an’ny karana mazava loatra, tapaka rahateo ny jiro ka izay manana gropy ihany no miasa ao an-trano. Mifanohitra amin’izany kosa fa indreny nihazakazaka ny jiolahimboton’Isotry te-hanararaotra ny toe-java-misy angaha. Soa ihany fa nosakanan’ny polisy, manana ny toeram-piasany eo ampitan’ny fitoeram-panafody indrindra, ny lalana mankany tsy hitsofohan’ny te-hijerijery fotsiny. Ny mpanao gazety ihany no nahazo alalana hanakaiky ny toerana.
Ny tsikaritra tamin’ity toe-java-misy ity ihany koa dia tany Ankadifotsy, Antaninandro, Behoririka no maty jiro sahabo ho adiny iray teo ho eo. Velona kosa anefa ny jiro teny Analakely sy Soarano. Nanomboka tamin’ny fotoana nahamay ny trano fitoeran’entan’ny minisiteran’ny fahasalamana, misy ny fitoeran’ny lay misy odimoka, ny kidoro, dabilio(?) ary fitaovana maro samihafa, tamin’ny roa ora voalaza etsy ambony ka hatramin’ny fotoana nandalovako teny tamin’ny valo ora alina dia mbola tsy niverina ny jiro nanomboka teny amin’ny Tana Plaza, ka hatreny amin’ny Cotona, mipaka eny Ambodifiakarana makeny amin’ny fasan-dRainiharo, amin’iny Ampasamadinika iny ka miolika aty ampitan’ny Conforama (National Store) ka mianavaratra manatona ny lapan’ny tanàna haorina indray saingy heveriko ho tsy tratran’ny aizina kosa ny Arikady.
Tahaka ny hafahafa izany hoe Zoma tolakandro ka tsy nisy fiara firy nandalo anoloanan’iny Boriborintany voalohany iny. Tsy nanaiky ny hisian’ny mpivarotra amorondalana mihitsy koa moa ny kaominina ka nalaladalaka tsy ahalalàna andro tsena manaraka iny lalambe Andrianampoinimerina (Ambodifilao) iny. Nivaha anefa izany nanomboka tamin’ny 5 ora sy sasany ka nahazo atsasak’adiny teo ho eo ny mpivarotra amoron-dalana hanao ny ataony. Oadray, miova koa izany zavatra tantaraiko izany.
Tamin’ny valo ora alina, tsy mbola nahita an’i Tsaralalàna maizina toy izany aho, nefa dia betsaka tokoa ny olona nifanaretsaka fa efa misy koa moa ny mpijorojoro mazava alina tsy hita endrika ao anaty aizina ao. Ny tobin-dasantsy ihany no ahitana jiro mirehitra. Hita ihany fa misy olona miala ny tranony amin’iny faritra iny, raha noheverina ho voafehy manko ny afo tamin’ny dimy mahery teo ho eo dia mbola tsy maty ny setroka na dia tamin’ny sivy ora alina aza (notazanin-davitra kosa io). Manahy angamba ry zareo fandrao miitatra ny afo ka aleo mankany amin’ny olom-pantatra aloha. Mahavariana anefa fa marobe tsy misy toy izany kosa ny olona amin’iny lalana Lacoste iny.
Tsikaritra fa nandritra ny haitrano dia tsy mbola mahalala marina izay trano may ny olona teny amin’ny manodidina teny. Ilay zandary nanontaniako aza namaly fa ny Arisiva nasionaly no may miaraka amin’ny ampahan’ny tranon’ny minisiteran’ny fahasalamana. Hitan’ny olona, tazan-davitra, ihany ilay trano saingy tsy fantany hoe inona moa io trano (midadasika na dia ntaolo aza) io. Izay no antony iray nampisaritaka ny filazan’ny olona hoe inona ilay trano may. Tsy nino ilay Arisiva aho satria fantatro ihany ny toerana misy azy fa ampita atsimo (mifanila amin’ny Caisse d’apargne) nefa ny trano (na faritra) tratra ampita avaratra. Niserana iray minitra teny manko aho (tena hoe iray minitra) nanamarina hoe taiza ho aiza tokoa moa izany may izany.
Mahavariana fa dia misy trano may indray ao Tsaralalàna ao amin'izao fotoana izao ( zoma 16 mai 2008). Nanontany aho fa sao dia ny tobin'ny mpamonjy voina sy haintrano no may amin'izany? Angamba dia ho sampona fa tatitra tsy voamarina no milaza fa ny Hotel Shalimar io may io. Ny resaky ny olona moa tonga dia milaza fotsiny hoe:" Miala hetra indray izany fa be loatra ny hetra!". Asa anefa!
Dia fahatsiarovana ve sisa ny fanapahan-kevitra hanakana
araka izay azo natao ny fiantsonan’ny fiara izay amidy no tena nibahan-toerana
teo Analakely? Nesorina tsy ankiteniteny manko ny fefy rehetra nanakana ny
fiara tsy hiantsona tamin’iny andaniny sy ankilan’ny Arikady iny. Mazava loatra
fa feno fiara “A VENDRE” indray izay azo nijanonana rehetra. Hita mazava tsara
fa ny mpitantana ny tanàna no nanala azy ireny satria voatampina tara avokoa
ireo faritra nanesorana ny vato rehetra.
Ny fanontaniana dia hoe hisy ve ny solony sa dia efa izay
izany? Manaraka izany moa dia efa tafapetraka soa aman-tsara ilay takelaby efa
nolazaiko andro vitsy lasa izay. Tsy mbola misy dokambarotra hita aloha nefa
mampieritreritra ihany raha sarin’ny lapan’ny tanàna vaovao no hapetraka eo.
Ilaina ve ny fandaniana be tamin’ny fananganana ilay takelaby raha tena izay tokoa
no ho eo? Miandry fatratra izay sary hipetraka eo aho fa ianareo aloha tsy
fantatro. Fa na izany aza tena mahavariana raha vitan’ny
240 000 000Ar ilay lapan’ny tanàna vaovao. Mampanontany tena hatrany
manko hoe efa tafiditra amin’io tetibola io ve ilay takelaby mipetaka manakona
ny zaridaina misolo ny lapan’ny tanàna ankehitriny? Tadidiko kosa fa
nolazain’izay nametraka ny zaridaina endrika faharoa eo amin’io toerana io
ihany manko fa nahatratra 200 000 000Ar ny tetibidin’ny nananganana
ilay zaridaina. Dia hoy aho hoe vitan’izany tetibola izany rangahy koa naninona
raha tonga dia ny lapan’ny tanàna no najoro? Tena samy manana ny paikany tokoa
angaha ny tsirairay.
Manaraka izany izay nahadinika dia mahita mazava tsara fa
tsy ilay endriky ny Lapan’ny tanàna may teo aloha intsony no kasaina haorina
(raha hisy tokoa) fa endrika tiana ho amin’ny vanim-potoanan’ny taonarivo
fahatelo angaha. Mifanakaiky kokoa amin’ny endriky ny Arikady andaniny sy
ankilany manko ilay vinavina vaovao fa tsara jerena kosa aloha e! Anjaran’izay
te-hiady hevitra amin’ny tokony hanovana na tsia ny endrik’ilay lapàn’ny tanàna
kosa aloha fa ny mampita vaovao ihany no ataoko.
Zavatra hafa na mifampitohy aminy ihany aza. Izaho dia tsy
nankasitraka velively ny hananganana indray ny lapan’i Manjakamiadana tamin’ny
fotoana nampafana fo ny olona ka efa nahatonga ny andrintrano lehibe hazo iny
aza. Tsy hitako hoy aho raha mbola trano hazo ihany no haorina eo nefa ny hazo
sady mora may no mora boboka. Manaraka izany fotoana fanararaotan’ny mpanambaka
sy ny te-hanankarena vetivety ihany koa ny zavatra sahala amin’ireny ka tsy
nandrotsa-bola ho amin’ny fananganana azy mihitsy aho. Ankehitriny, noho izy najoro
amin’ny alalan’ny vatosokay (ciment ka lasa béton) dia faly aho na dia mbola
andalana aza ny fanarenana, hita tsara manko ny fandroson’ny asa, nefa voahaja
tsara ny endrika nananany talohan’ny nahamay azy. Io vatosokay atao andrintrao
io koa anie tsy maintsy rakofana hazo mba ho toy ny teo aloha ihany fa hafa
kosa aloha ny hamafiny amin’izay fotoana izay. Mitohy ihany ny asa na dia re
aza fa mbola tsy ampy be dia be ny vola enti-manao amin’ny fanarenana azy.
Tsy manome ary tsy hanome rariny ny ataon’ny sefom-pokontany eto Antananarivo renivohitra amin’izao fotoana izao mihitsy aho. Heveriko fa toy ny amporisihana ambadika ireo karazan’olona ireo manao io fihetsika fitakiana amin’ny karamany ny karaman’ny mpitantsoratra io. Ataoko ahoana tokoa moa aho no terena handoa ny karaman’izay fantatra fa tsy vonona ny hiara-miasa amiko akory no tsy izaho no nanendry azy rehefa tsy fidin’ny vahoaka mivantana ihany?
Saingy tsy manome rariny ny Ben’ny tanànan’Antananarivo renivohitra kosa tamin’ity tranga hitako tao Analakely androany zoma ity. Ekeko fa misy tokoa ny fiezahana hanao zavatra tsara izay hita eo andohan’Analakely amin’izao fotoana izao fa ahoana kosa ny amin’ity zavatra atao hanakonana tanteraka ny zaridainan’ny 13 mey ity? Nolazain’ny Radio iray fa hametraka ny vato fehizoron’ny lapan’ny tanàna ny Ben’ny tanàna amin’ny 13 mey ho avy izao. Tsy fefy fanakonana anefa no hitako atao eo fa takelaby goavana dia goavana taratra toa hanaovana dokambarotra. Nahoana no takonana tanteraka ny zaridaina? Raha mba paikan’ny tiko mametraka takelaby anaty zaridaina mila tsy ho lefitra ihany fa ilay haingo manontolo takonana dokambarotra kosa tsy mety mihitsy.
Ninia nanontany ilay tompon’andraikitra hitako teo aho hoe atao inona io fa dia mody fanina koa ranamana mamaly hoe ny manangana aloha no fantatro fa tsy fantatro hoe atao inona io. Nampiahiahy avy hatrany izany satria lasa izy avy eo nankeo amin’ny gropy ampiasaina hampitohizana ireo andrin-takelaby ireo. Ny fiaran’ny Injet koa moa tsy miafina rahateo.
Hita mihitsy ny fahaizan’ny filoha na izay manolotsaina
azy amin’ny zavatra ataony ankehitriny. Efa malaza loatra amin’ny
fampahalalam-baovao fa tsy hotazonina ho minisitra intsony ohatra ny Minisitry
ny fampianarana Radavidson Andriamparany, ary izy irery ihany aloha amin’izao
fotoana izao fa mbola mihantona ny amin’Atoa Ramiaramanana Patrick dia ny andro
mialoha ny tsy ivoahan’ny gazety no hampitany vaovao amin’ny rehetra. Amin’izay
fotoana izay dia tsy misy gazety milaza ny heviny fa fampitana amin’ny
alalan’ny vaovao an-tsary amin’ny valo ora alina ihany no ahitan’ny rehetra
azy. Rehefa tonga moa ny afaka ampitson’iny dia efa tsy mahataitra ny be sy ny
maro intsony ny lazain’ny gazety. Tsikaritra izany toe-javatra izany raha
namoaka ny lisitry ny loholona andro sabotsy izy ary dia mbola narahin’ny
famoahana ny fanitsiana ny lisitry ny mpikambana amin’ny governemanta indray
avy eo.
Tamin’ny 30 avrily 2008 lasa teo tokoa manko no namoahan’ny
filoha indray ireo mpikambana ao amin’ny governemanta izay tsy nisy fanovana
loatra ankoatra ny fanalana minisitra iray sy fanoloana minisitra roa lasa
loholona (Ivan Randriasandratriniony sy Tsiandopy Jacky Mahafaly). Saingy
anarana dimy vaovao indray no re nandritra izany fotoana izany ary ny iray moa
tsy voaraiko afa-tsy ny Fanampin’anarana izay mbola mety ho diso ihany koa. Ho
an’izay mbola tsy maharaka aloha dia aleo soratana ihany ireo vaovao ireo.
Ireto avy izany:
Abdou Salame : Minisitry ny asam-panjakana sy ny lalàna
sosialy.
Pierrot Botozaza : Minisitry ny fitaterana
Stangeline Ralambomanana Randrianarisandy : Minisitry ny
fampianarana
Mazava loatra fa somary nihena ny andraikitry ny minisitra
lefitra teo aloha satria ny resaka fananantany sisa no tena iandraiketany.
Manaraka izany dia niresaka momba ny fihaonana tamin’ny
FMF (Federasiona Malagasy ny baolina Fandaka) ihany koa ny filoha ka nanambarany
fa tena tompon’andraikitra tamin’iny lalao niteraka korontana iny ny FMF na dia
manilika azy ho amin’ny ekipa nanomana azy ihany aza (Ajesaia). Nolazainy ihany
koa fa tsy fanao ny miverina amin’ny fanapahan-kevitra noraisina. Inona moa no
azo ambara fa dia mihaino fotsiny izany.
Noho ny tsy fahafahana firy dia izay sisa voangona aloha no omena ary heverina ho ao anaty fahafinaterana no andafasana ny vaovao. Tsy ilay tantara akory no mahafinaritra fa ny fomba intatarana azy no mba ezahina ho tsy hahasosotra loatra.
Tany amin'ny faritry Betioky any ity tantara mba lazaina ity. Tena nisy ity fa tsy noforonina tsy akory. Nahatsikaritra sarety dimy feno sokatra tsy azo aondrana (radiata) ny zandary sy ny fokonolona ka nanenjika azy ireo. Fa dia tena mandeha haingana mihitsy ireto sarety ireto rehefa natao ny fifanenjehana satria ny iray ihany sisa no tratra, fa ny hafa tsy hita nanjavonana. Tsy fantatro hoe tarihina soavaly ve sa misy maotera ireo sareto ireo... na ny mpanenjika koa no mandeha an-tongotra maka aina isaky ny telo kilaometatra. Fa dia nahatsikaiky ahy ihany aloha ny nandre ilay izy e! izaho izay vao haingana no nanoratra hoe "hakalin-tsarety" ity.
Ity lahatsoratra ity dia ao anatin’ilay lalao iraisan’ny mpamaham-bolongana teny malagasy mitondra ny lohateny amin’ny ankapobeny manao hoe : “Aza ampijaliana ny teny malagasy”. Na dia efa elaela ihany aza izy io no natomboka ataoko fa mbola ao anatin’ny iray volana fanatanterahana azy indrindra aho amin’izao fotoana izao. Na tratra aoriana aza moa tsy mampaninona izany fa fanabeazam-boho ny fahalalàna ny teny malagasy rahateo.
Miompana amin’ny anaran-tsamirery ny bolongako amin’ity taranja ity. Asa na noho ny tsy fahalalana na noho ny fahadisoana fanaon’ny haino aman-jery omban-gazety matetika fa betsaka ihany izany fahadisoana amin’ny anaran-tsamirery izany. Ny olana angaha dia ny mety ho fanagasiana ny teny vahiny. Raha manoratra ny anaran’i Europe amin’ny teny malagasy aho ohatra dia misolo o ny u amin’ny ankapobeny. Noho izany dia lasa Eoropa no fanoratra azy. Toy izany ihany koa ny amin’ny Eucharistie lasa Eokaristia, ary satria moa tsy misy u ny soratra Economie dia mijanona ho ekonomia izany fa tsy lasa eokonomia tsy akory. Ny Euclidien lasa Eoklidiana ( Eoklideo aza saingy...) fa tsy Eklidiana.
Ny mampihomehy amin’ity raharaha ity indray raha eny antenantenany no misy ny “eu” dia tsy mety voapetraka ny fenitra tokony ho izy. Raha mandray ny Recteur na docteur na professeur isika dia misy ny fisaritahana. Recteur lasa rektora amin’ny ankapobeny (noho ny teny hoe rectorat ve?) nefa ny docteur lasa manao hoe dokotera (nefa misy tsara ny teny frantsay manao hoe Doctorat fa tsy docterat); hany ka samy lasa mety avokoa ny ny profesora na ny profesera. Nefa dia manavia antsika indray na ny hanoratra na ny hamaky izany teny hoe dokoteora na rekteora na profeseora izany raha jerena izay efa nosoratako eo ambony.
Manaraka izany amin’ny anaran-tsamirery ihany, noho ny fifanarahana amin’ny ankapobeny eo amin’ny fanoratra sy famaky ny teny malagasy fa moana ny zanatsoratra farany ankoatra ny teny mivany tokana,ankoatra ny zanatsoratra e dia tsara kokoa raha zanatsoratra roa mifanaraka no mamarana ny anarana manana tsindrim-peo any amin’ny faran’ny vaninteny. Ohatra raisiko voalohany ny anarana Tirike dia tsy vakiana akory ny zanatsoratra e farany fa toy ny mamaky azy hoe “tirk” ihany ianao. [manomboka amin'ny soramandry moa dia efa misy io voalazan'i eprom io fa hoy aho hoe tsara kokoa raha...: Noho ny izany raha manoratra ny Japonais ianao dia tsara ny manoratra azy hoe Japoney (na japonea saingy tsy fahita loatra) fa tsy Japone satria raha ity farany dia lasa toy ny mamaky hoe Japonn ihany ianao. Toy izany ihany koa raha Malais mizotra ho Maley fa tsy male na Gabonnais lasa Gaboney na Gabonea fa tsy Gabone. Na Srilankais lasa srilankey fa tsy srilanke. Ireo roa ireo ihany no tsaroako eto ampanoratana nefa ataoko fa mety ihany io anjara birikiko io, amin'ny anarantsamirery avy amin'ny teny vahiny io].
Nefa misy koa ny somary mahatsikaiky ahy manokana, misy ny teny hoe materiel ary misy ny teny hoe logiciel, ahoana ny soso-kevitra amin’ny fanagasiana ireo hoy ianao? Materialy sy lozisiely satria misy ny tsy mety manaiky ny teny hoe rindrambainga sy rindrambaiko (DotMG moa nanitsy hoe rindrankajy ary efa izay ihany koa no nosoratako teto voalohany saingy voatery nanova ihany aho noho ny torohevitry ny mpahay manokana ny teny malagasy [Di... na Rahaingoson Henri]).
Nanana ny akony teto amin'ny firenena ny heloka vitan'ny tanora sasany tao Antsiranana tao, ka nahatery ny mpitondra fanjakana nanao azy ho vaindohandraharaha tamin'ny fiandohan'ity taona ity. Atao hoe zaza tsy ampy taona manko nefa dia efa nahavita hatramin'ny namono olona mba hahatafiditra izay vaovao amin'ny fikambanana Foroche sy Pirates ho kazaran'ny batisan'izy ireo. Raha tazanindavitra dia hita fa saiky karazana maffia tsy mitsitsy mihitsy no natsangan'ireto andian'olona nampihorohoro ireto. Voatery nalefa lavitra ny toerana misy azy ireto zaza mania ireto ka ny tsy ampy taona dia tany Anjanamasina distrikan'Ambohidratrimo no natoby.
Efa hatramin'ny fisamborana ireto zaza ireto no nimenomenona ny ray amandreny fa hainy ny mifehy sy mitaiza ny zanany ka tsy mino izy ireo fa nahavita izany heloka bevava izany ny zanany. Ny fantatra aloha dia nangingina ny resaka karazana fampihorohoroana hatramin'ny namindrana ireto zaza ireto raha i Diego manokana (ny tanàna fa tsy ny faritra DIANA) no lazaina. Amin'izao fotoana izao indray dia re fa hilahatra an-dalambe ny ray amandreny hitakiana ny zanany hody any an-toerana. Fitiavan-janaka tokoa angaha izany. Ny hany manjavozavo amin'ity resaka ity dia ny fitakiana fototra: Takiana hivoaka ny fonja hody any amin'ny ray aman-dreniny ve sa takiana hogadraina any amin'ny fonja any? Raha nisy fitarainana nataon'ny ankizy nania amin'izay tsy rariny mety ho anahazo azy ireo ataoko fa mety hisy rariny ihany izany...saingy amiko karazany sazy ihany ny fanaovana azy ireo an-tsesintany.
Mananjò ny ray amandreny hitsidika ny zanany na dia efa nahavita hatramin'ny famonoana olona aza izy ireo, saingy amiko manokana matoa nafindra toerana izy ireo dia ny mba ho lavitra ny fanalokalofana ataon'izay mety ho lehiben'izy ireo mety tsy mbola voasambotra sy ny fahitana fa sarotra arovana ny fonja any Diego. Manaraka izany ny ampy taona kosa tsy ananany zo hitakiana ny handefasana azy any noho ny fonja manokana ho an'ny olona tena atahorana mbola tokana dia any Tsiafahy. Na hilahatra fahazato faharivo aza izy ireo rehefa any Tsiafahy dia any izany. Tsy nisy olona avy any amin'ny faritra atsimon'i Madagasikara raha nanana namana na tapaka nigadra tany Nosy Lava ka hitaky hoe avereno aty ireny olona ireny no higadra fa tsy any.
Farany, lasa ny eritreritro manao hoe ho an'ny tsy ampy taona anie ka tompon'andraikitra ihany koa ny ray aman-dreny ka tokony hisy sazy ho azy ireo koa e! sa tsy misy izany moa amin'ny lalàna? Izay angamba no mahatonga azy ireo hihetsiketsika tahaka izao ka mahatonga ny olona sasany hiteny hoe ilay fiarovana ny zon'olombelona toa ny mpangalatra sy ny mpamono olona ihany no tena arovany fa tsy misy iraharahiana izay norobaina sy novonoina mihitsy.
Mety ho tsy manaitra antsika loatra ny lohateny nefa ny zavatra nataon'izany orinasa goavana izany tany Amerika latina no nanaitra sy nampisy izany Ché Guevara nalaza tamin'ny fitolomana mitam-piadiana sy nantsoina hoe revolisionera. Nanaitra ny hambom-pon'io lehilahy io ny natao tamin'ireo mponina nanjakazakan'ny mpandraharaha sy nataony ho toy ny tsy manan-jo mihitsy.
Manana ny sampany eto Madagasikara ankehitriny io orita io dia ny Qit Minerals Madagascar izay miorina any Faradofay izany. Nampilendalendaina tamin'ny karama ambonimbony sy ny karazana tombotsoa samihafa aloha ny gasikely tamin'ny voalohany. Efa nisy ihany ny fotoana nanoratako teto fa tokony hanorina trano ho an'ny mpiasa izy ary notanterahiny moa izany.
Ankehitriny mivadika ny tantara, nitaraina tamin'ny haino aman-jery ny mpiasa ka nomarihiny fa nofoanan'ny orinasa ny tombotsoa azo rehetra teo aloha ary nisy aza no nampidinina ny kilasiny. Raha nomena trano ny mpiasa dia lasa nampanofaina avo dia avo indray izany trano izany, ary hita hoy ny mpiasa fa ny hamerenana ny vidin'ny fananganana ny trano mihitsy no atao ka ny mpiasa ihany no mandoa azy nefa tsy ho lasan'ny mpiasa akory ny trano avy eo.
Dia sanatria ve hiverina ny tantara ka ho tonga indray ny fanimbazimbana ny mahaolona ny mpiasa? Aza misy anie izany!
Izay nanaraka ny haino aman-jery omban-gazety dia mety ho
nahatsikaritra antontan’isa mahavalalanina avy amin’ny zavatra nampitaina
nandritra ny tontolo andron’ny alatsinainy. Mazava loatra fa misy ny
fampitam-baovao tsy nety na tsy nifampitohy tany ananonanona tany.
Vehivavy 8 900 000 no ho voakasika amin’ity
herinandron’ny fahasalaman’ny reny sy ny zaza ity, hoy ny lohatenin’ny gazety
malagasy iray. Raha vao mandre izany ianao dia olona efa hiteraka no mby ao
an-tsaina fa tsy ho tonga dia any amin’ny zazavavy vao teraka mihitsy. Mandeha
ho azy ihany koa ny petrakevitra: ny vavy ihany ve no isaina mandritra ity
herinandron’ny fahasalaman’ny reny sy ny zaza ity fa tsy isaina ny zazalahy
entin-dreniny? Mba hafa ihany koa izany fanisana izany. Heverina noho izany fa
olombelona vavy efa maoty hiteraka no tian’ny gazety lazaina amin’ny vehivavy
9 000 000 latsaka hotratrarina io.
Any amin’ny vaovao an-tsary any indray nisy niteny hoe
zaza latsaky ny 5 taona 9 000 000 no kendrena amin’ity herinandro efa
voasoratra lavabe eo ambony io. Henjana izany ry zalahy sy ry zavavy! Ny
vehivavy (efa maoty) sy ny zaza latsaky ny 5 taona fotsiny no efa
18 000 000 sahady! Andeha mody atao hoe 9 000 000 ihany koa
ny isan’ny lehilahy efa maoty noho ny fifandanjana tsy mifanalavitra eo amin’ny
isa. Ataovy amin’izay ny fanisana fa 27 000 000 sahady izay. Ny
ampahan’isa tsy tafiditra sisa dia ny zaza 6 mandrapahatonga amin’ny
fahamaotiana (12 taona eo ho eo ho an’ny sipakely ary 14 kosa ho an’ny
bandikely). Andeha mody atao hoe 9 000 000 monja ihany koa ny isany.
Ô lehiretsy! Izany ve tsy efa mananontanona 40 000 000 e?
Iza indray ary no be resaka mahatonga izao fanisana tsy
izy mihitsy izao? Angamba fitadiavam-bolan’ny sasany amin’ny fanatavezana
indray izao. Mampahatsiahy ny kabarin’ny filoha Ratsiraka indray maka izay
rehefa nifampiarahaba ny Asaramanitra izy hoe “raha jerena amin’ny tatitra
voaraiko momba ny fambolen-kazo amin’ny velarana isan’hekitara voavoly dia feno
zanakazo mbamin’ny ranomasina noho ny fahazotoan’ny Malagasy! Karazam-panesoana
ihany anefa no nataony tamin’io. Eisy aho e!
Efa bebe ihany izay ny gazety eto amin'ny tanàna izay raha mitovitovy daholo ihany izay ambarany, ka jerena avokoa ny lohatenim-baovao avoakan'izy ireo. Dia lasa ny saina mieritreritra hoe mety hahazo mpanjifa ve raha mbola misy gazety vaovao mivoaka indray? na gazety mivoaka isan'andro io na gazety mivoaka isa-kerinandro. Ahoana ny mety ho eritreritrao ho takelaka mbola banga eo amin'ny tontolon'ny fanaovan-gazety malagasy ka hahatafitra izay vaovao mikendry ny hahomby na ho tafiditra soa aman-tsara na hahaliana ny mpamaky ny zavatra avoakany? Ny vaovao amin'ny teny malagasy no tsara kokoa sa ny vaovao amin'ny teny frantsay?
Loza mihitsy ity fiakinandoha amin’ny aterineto ity, fa
tsy hay kosa aloha izy ity na mahadomelina na mandranitra. Nieritreritra ny tsy
hikitika solosaina aty an-trano mihitsy aho androany alahady, fa tsy maintsy
mikirakira azy mandritra ny fotoam-piasana, ho karazana fialantsasatra saingy
e-he, nipololotra indray ny aingam-panahy. Revo tamin’ny fandaharana
Anim’Artista na dia tsy ampy atsasak’adiny akory aza izay nojerena. Avela any
ny filoha sy ny fahatezerany tany Toamasina amin’ny “asa tsy mandroso” satria
rehefa dinihina toa noho ny tsy nahazoan’ny Alma (Asa Lalana Malagasy) ny tsena
no mety ho ao ambadika ho fanomanana ny saina rehefa tonga ny fotoana esorina
amin’ny Shinoa ny tsena dia omena ny orinasany.
Fandaharana mandeha isan’alahady alina ao amin’ny tvm ity
Anim’artista ity. Ny mampiavaka azy dia artista no asaina nefa artista ihany
koa no manentana, na manasa sy manontany ny vahiny, tsy adino (samy hafa
amin’ny noadinoina) anatin’izany ny talentan’ny nasaina fa mandravaka ny
fandaharana eny ihany. Tsimialonjafy tokoa ny fandaharana satria hita ao avokoa
ny karazam-boninkazon’ny kanto malagasy amin’ny ankapobeny avy amin’ny lafy
valo sy isa-taranaka ihany koa, na tanora vao misondrotra io na ny efa antitra
mitezotezo.
Mpanao vako-drazana ela nihetezana fantatra kokoa amin’ny
anaran’ny tarika no nasaina tao dia ny tarika Ny Voninavoko izany, ary tao
mazava ho azy ny lehibe nanorina azy dia i Dadagaby. Efa be taona tokoa saingy
tsy manaiky gisitra haneho ny talentany. Tsiriry ahitra ve? Raozy mavokely? Sa
Zanak’Iarivo? Santionan’ny hira ahafantarana ny Voninavoko izany. Mety ho efa
nokaloinao ny hira aza saingy tsy fantatrao izay tena mpihira azy. Fa raha
mpihira ny ampahan’hira firedon’ny mpijery fanatanjahantena Malagasy
mpamelombelona ny iô! Iô! iô ôhô! Ianao dia tsarovy fa nosintonina avy amin’ny
hira mitondra ny lohateny hoe raozy mavokely ianao izay.
Fa inona no nahatery ahy hanoratra noho io fandaharana io?
Malaza dia malaza eto amin’ny tanàna amin’izao fotoana izao ny hira mampandihy
fitombenana. Izay mihetsika iray dia io fipelipeliky ny malesa io no
hisintonana mpijery. Manao azy avokoa ny bodo sy adala rehetra io hany ka na
dia ry Francis Turbo sy ny Gothlieb aza boboka tanteraka, nampisy adihevitra
azy ireo tamin’ny mpihaino mihitsy moa ny nilazan’izy ireo ny heviny momba ny
dihy ankehitriny io. Rehefa be loatra tokoa anie ny sira mampangidy e! Endrey
kosa fa hay tena misy fahafinaretana ny mahita dihy tsy ahitana io
fampandihizana fitombenana io mihitsy. Revin’antitra ve izany? Raha izany dia
efa antitra mihitsy aho.
Nahatery ahy hanoratra ihany koa ny mahatsapa fa tsy
hahavory olona firy (eto an-drenivohitra) mihitsy ny mpanao vakodrazana raha
hanao fampisehoana fa na izany aza dia misy ny lalana ahafahana manampy ireny
mpanao vakodrazana ireny. Tsy hevitra vaovao fa fahita ihany rehefa misy ny
fanasana amin’ny fampakaram-bady ka tiana hakotroka ny raharaha. Mba manasà ry
zareo mpanao vakodrazana rehefa misy fotoana lehibebe hampisehoana amin’ny
taranaka ho avy fa misy anie ny karazan-dihy an’ny Malagasy izay tsy mba
mandeha amin’ny haino amanjery loatra e! Asehoy ny zanatsika fa manana izay
antsika madio mangarangarana ihany koa isika malagasy na dia saiky ireo
sarangan’ny tsy mpigalabona loatra aza ny ankamaroan’ireo mpanao vako-drazana
ireo. Famporisihana azy ireo hanohy ny fitandroana ny kazarankira ihany koa ny
fanomezana valinkasasarana ho azy ireo satria fandaniana ihany koa anie na dia ny
mitondra olona maromaro aza e!
Reko
tamin'ny atoandro avy tamin'izay naheno ny fahatezeran'ny filoha Ravalomanana
raha nandalo tao Toamasina Andrenivohitra ekonomika izy, alohany hiondranany
any amin'ny nosy Maorisy, ka nahita ny tsy mbola nahavitan'ny lalana tao. Misy
ny lalana efa migodana lasa mampatahotra araka ny tatitra nataona mpanao gazety
satria mirimorimo avokoa na ny fiara na ny posy-bisikileta mianoka ny
hatsarany. Izao anefa, sady montotra ny lehilahy no niteny mihitsy hoe
"tsy faly aho" fa mihisatra araka ny fijeriny azy ny
fanamboaran-dalana.
Nanome
baiko aho tamin'ny Paska (izany hoe mbola tsy ampy iray volana izay)
nandalovako taty farany ny amin'ny hamitana haingana dia haingana (izany
hoe atao tsy maharitra ve izany ny zavatra vita satria ny vita haingana sarotra
mateza?) ity fanamboaran-dalana eto Toamasina ity. Tsy hitany akory izay
fandroson'ny asa. Izaho kosa aloha mieritreritra fa sarotra ho an'ny Shinoa ny
hametraka foto-drafitr'asa tsara orina ambony fasika e! Tsy vitan'ny baiko hoe
"misia...lalana" manko izy ity dia misy ny lalana. Nanome baiko
indray ny lehilahy fa tsy maintsy vita ao anatin'ny tapabolana io
fanamboaran-dalana io. Ilay Shinoa voakiana moa nihomehy fotsiny (angaha moa
mahazo mihomehy ny Shinoan'ny Tanibe?).
Ny tao
an-tsaiko indray moa dia nipaka tamin'ny hoe iza indray no ho voadaka eo
amin'ny toerany? Sa iza indray moa no minisitra "coach" ny faritra
misy an'i Toamasina? tsy tadidiko intsony na Analanjirofo no misy azy na
Atsinanana. Sa ho sahy hanala ny Shinoa amin'ny fanaovana io lalana io ve izy
tsy hovaliany amin'ny tsy fanamboarana ny trano fandraisam-bahiny miezinezina
ao Ivato kasaina hovitaina handraisana manam-pahefana ambony mandritra ny
vovonan'ny (fivoriana faratampony) filoham-pirenena sy filoham-panjakan'ny
Firaisambe Afrikana (2009)? Angamba izany koa no efa nieritreretana hananganana
Tranomihaja 50 nolazain'ny minisitry ny asa vaventy sy ny fitaterana tamin'ity
herinandro ity.
Fa
mahalasa eritreritra ahy ihany koa fa mailaka dia mailaka izy mitsikera
mivantana (fa tsy sahin'ny mbs nalefa intsony ny alin'ny Asabotsy ny sary sy ny
nitenenan'ny filoha, tatitra sisa no natao raha nalefa kosa izany tamin'ny tvm)
izay tsy fetezan-javatra nisy tany Nosy Be na mampiovaova matetika ny
delegasioona ao, sy izao any Toamasina izao ka iandrasan'ny maro izay ho
tohin'ny raharaha... fa tsy mety hitany mihitsy ny tsy fahavitan'ny
tsenan'Asabotsy Antsirabe Antampontanana efa mitarazoka dimy taona izao. Toa
tsy raharahany akory fa misy fandravana trano manamorona iny lalam-pirenena iny
nefa dia tsy onerana izany na dia ariary aza satria "baikon'ny
filoha" ny fandravana. Rehefa anehoan'ny vahoaka amin'ny alalan'ny
fifidianana ny tsy fahafaliany anefa dia izy indray no tezitra.
Misy fotoana mivezivezy amin'iny faritra Ankadikely Ilafy iny aho. Manaraka ny arabe aloha no aleha. Rehefa mandalo ny lapan'ny tanàna na biraon'ny kaominina angaha dia mahita tabilaom-pifidianana misy sarina kandidà saingy efa mihitsankitsana avokoa ny afisy eo aminy ka tsy hita tsara ny sary. Talohan'ity fifidianana ho loholona ity anefa tsy mba tsikaritro mihitsy ny fisian'izy io. Lasa avy hatrany ny eritreritro: Mihevitra izany ny olona ato fa misy mpifidy vaventy mandalo mandrakariva amin'io faritra io matoa napetraka teo io tabilaom-pifidianana io. Natokana ho an'olona firy moa izy io sa ilaina ampahafantarina ny olon-drehetra satria fifidianana io na dia tsy fidian'ny be sy ny maro aza?
Ny fampielezan-kevitra mandeha amin'ny tele aza efa gohina na tiana na tsy tiana fa dia toa mahatsikaiky ihany ilay tabilaom-pifidianana heveriko fa diso toerana. Ny fampisehoana tsy azo atao amin'io alahady io ihany no hanamarika amin'ny olona fa hay ve misy izany fifidianana izany. Efa ela aho no te-hanoratra ity fa tsy maintsy androany satria karazan'ny andro farany amin'ny fampielezan-kevitra manko.
Araka ny antso an-tarobia nataon'ny mpanakanto Rossy avy eny amin'ny seranam-piaramanidina Ivato dia tonga eto an-tanindrazana ny lehilahy amin'izao fotoana izao. Tamin'ny ora nanombohan'ny fandaharana kidaona maraina moa no niantsoan'ny lehilahy. Nolazainy ary fa miaraka amin'ny tarika miaraka aminy izy ka ny dimy dia teratany vahiny ary ny dimy hafa kosa dia malagasy. Milaza mbola hiresaka amin'ny tompon'andraiki-panjakana moa izy satria hajaina ny mpitondra fanjakana hoy ny tenany. Asa rahoviana izany no hotanterahina ny fampisehoana ataony eto an-tanindrazana?
Ny fanampim-baovao nataon'ny mpanao gazety no nandrenesana fa ny hihaona amin'ny filoha Ravalomanana no tanjony voalohany. Karazany tampoka ihany izao fahatongavany izao ka mety tsy hampino anareo nefa dia ren'ny mpihaino rehetra io. Marihina fa tsy misy tokony idiran'ny zavatra hafa ankoatra ny zavakanto ity resaka ity, ary zavakanto irery ihany.
Mpiara-miasa amiko no mitantara ity zavatra nitranga tao amin'ny fjkm Itaosy (tompon'anarana) tamin'ny alahady 13 avrily lasa teo ity. Raha vao niditra tao amin'ny faritry ny fiangonana ny mpitandrina dia nahatsikaritra olona maromaro (lehilahy avokoa) nijorojoro teo ivelany teo. Tsy nisy nanao akanjo velondrirana ry zalahy. Nanontany azy ireo ny mpitandrina hoe manao inona eto ianareo? dia novaliany fa vahiny avy any Antsirabe izy ireo ka mba hiangona. Raha izany, hoy ny mpitandrina, dia tonga dia mandrosoa fa mbola be ny ho avy ka sao mifanelingelina amin'ny lalana. Dia namaly izy ireo hoe andraso aloha fa mbola be dia be izahay no ho avy. Dia lasa ny mpitandrina.
Avy eo nisy ankizy maromaro nifanao fanenjika nanodidina ny fiangonana.Tsitapitapitr'izay nisy ankizy tokony ho fito taona nihazakazaka nankany amin'ny biraon'ny fiangonana nilaza fa nisy nitondra any ny zandriny. Taitra ny tao ka nihazakazaka niparitaka nitady ny zaza teny amin'ny elakelantrano avokoa ny lehilahy. Ny diakona amin'io miaraka amin'ny raoby no mivezivezy any rehetra any. Nahatsiaro an-ry zalahy nijorojoro tampoka ny mpitandrina.
Nanditra izany fotoana izany, tahaka ny hoe nahazo antso ry zalahy nitondra ny zaza, navelany tany akaikin'i Behenjy (Itaosy) avokoa ny zazalahy efatra nalaina, ka ny telo amin'ireo dia zanak'olona iray avokoa. Niteny tamin'ny tao ampiangonana amin'izay ny mpitandrina hoe "eo akaikinareo avokoa ve ny zanakareo?". Nipararetra avokoa ny iray fiangonana rehefa nahare. Tsy nisy niditra tamin'ny fiangonana intsony ny sain'ny maro. Toy ny very saina ny rain'ny zaza nahita ny zanany nentin'ny olona niverina avy any. Niteny moa ny mpitandrina fa mbola misy namany ao ampiangonana matoa navotsotra tampoka ny zaza saika nalaina.
Mahavariana ny tenin'ny filoha RAVALOMANANA Marc raha nitafa tamin'ny mpanao gazety izy teny ampahatongavana teny amin'ny seranam-piaramanidina iraisam-pirenena teny IVATO.
Asa na hevitra nomasahana tao anatiny tao na fitadiavana hiala amin'ny fanontaniana efa niomanan'ny mpanao gazety fa indroa izy no niteny hoe :"Aza terena handray fanapahan-kevitra mifanohitra amin'ny tombontsoam-bahoaka aho!". Anisan'ny namaliana ny antony tsy namelana ny hanatontosana ny fampisehoan'i Rossy manko io teny io. Mampieritreritra ahy io fomba filaza io.
Voalohany, izy ihany ve izany no mpanapa-kevitra amin'izay antsoina hoe tombotsoam-bahoaka? Sa heverina tokoa fa mety hiteraka fanakorontanana eto amin'ny tanàna tokoa ny fanatontosana ny fampisehoana anankiray nandrasan'ny mpankafy azy hatramin'ny ela? Lasa any amin'ny baolina fandaka ihany koa ny eritreritro avy eo: mazava izany fa fanapahan-keviny ihany koa io fanafoanana ny FMF io. Manahy ny mety hisian'ny korontana ve izy sa ny fialambolin'ny sarambambem-bahoaka mihitsy no tiany foanana?
Faharoa, angaha moa misy manery azy hanao izany fanapahan-kevitra manohitra ny tombontsoam-bahoaka izany? Raha ahenany tapabolana ve ny zon'ny mpiasa hiala sasatra isan-taona dia tena mino tokoa izy fa izay ilay tombontsoam-bahoaka? izay marina ilay antsoina hoe mpanao politika an! ny tombotsoany no lazainy hoe tombontsoam-bahoaka! Efa sitrapo mihitsy izany fa tsy fanerena mihitsy.
Dia aleo aloha atsahatra fa afa-manohy ihany koa ianareo raha te-hanohy!
Tena sarotra tokoa ity teny malagasy ity. Marina fa haiko ihany ilay izy saingy ny manahirana ahy dia hoe azon'ny olona ve izay soratako? Io lohateny io izay ahiako fa tsy azon'ny atsasak'izay mamaky. Aleo soratana ihany izay mety ho dikany na tsy dia haiko loatra aza ny teny frantsay:" Vitesse de la charette". Lava be raha toa ka soratako hoe hafainganam-pandehan-tsarety sady sao voakiana mandrakariva fa tsy mety ho fohy mihitsy ity teny malagasy ity.
Ny fiainana andavanandro eto Antananarivo no lazaiko amin'io. Tsy ho an'ny maika mihitsy eto amin'ity tanàna ity fa manaraka ny onjan'ny tsy mahara-dalana eny isika rehetra. Ny lalana tery nefa ny sarety tarihina tsy ho afa-mihazakazaka mihoatra noho ny fiara mitandrahatra efa tsy mampaneno anjomara intsony. Dia toy izany ihany koa eny amin'ny lalan'ny mpandeha an-tongotra, efa terin'ny mpivarotra fa ny mpiantsena koa tsy azo terena handaha haingana mihitsy. Ianao no tezitezi-poana irery raha vao maneho tsy fahafaliana ka mety hahazo ny teny hoe fa vahiny avy aiza koa angaha ity?
Dia toy izany koa ny fiainana ankapoben'ny Malagasy. Toa tsy miraharaha no fijery azy. Hafa ny lalàna mifehy ny mpiara-monina. Toa tsy natao ho an'ny maika eto amin'ity tanàna ity. Manaraka ny dian-tsarety ny fiara hafa rehetra ka tsy mahagaga loatra raha taraiky lalandava isika amin'ny ankapobeny. Fomba fihevitro ihany anefa izany fa anjaran'ny tsirairay ny mieritreritra.
Noho ny antony manokana dia voatery nampiditra izany aterineto izany any an-trano ny tena. Tsy afaka ny tsy afa-manao famandrihana isam-bolana izany ny tena fa izay takatry ny tena aloa mialoha ihany no ezahina itsitsiana. Tsy henoko loatra ny hatsara na haratsin'ny vokatra hafa fa dia izay efa misy milaza mialoha ihany no azo idirana e! Dia izay no nahatonga ny safidy ho any amin'ny moov aloha.
Ny azo ihafiana ihany moa no nidirako sady rehefa mahita ny karatra hoe 10 000ar ahazoana mivoivoy mihoatra (izay aloha no fahazoako ny + e) ny 5 ora. Tsy nahita ny 20 000ar mihitsy ny tena satria vitsy hoe ny mividy ireny ka tsy sahy maka ny mpivarotra. Mahihitra ihany ny tena ka dia noraisiko naoty sy natambatro tsara ny saran'ny efa lany. Efa nisy nahavariana ahy manko ny fahalaniany vetivety. Iny fa 4 ora sy sasany no lany dia tsy manana sanda azo idirana aterineto intsony, hono, aho. Tsy maintsy tezitra ny tena satria tsy vita akory izay natao dia tapaka ny fifandraisana.
Nankao amin'ny masoivoho tao Analakely aho nanadihady kely sy nilaza ny fahagagako nahalany sahady ny sara miandry. Dia namaly ny mpandray fa raha ora malalaka no 5 ora fa raha amin'ny ora feno kosa dia 2 ora sy sasany iny dia lany. Eo aho vao gaga. Nisy fisondrotana ve sa izany hatramin'izay? ny tena manantena fidinambidin'ny sara nefa hay miakatra izy ity. Dia hoy aho an'eritreritra hoe tsy adalan'ny mpanolotra antsom-pifandraisana anie ny miteny mialoha ny fisondrotana sa mbola vitsy loatra ny manana aterineto any an-trano ka tsy mendrika ampilazaina mialoha? Dia milaza aminareo namana eto Madagasikara io valinteny azoko io aloha aho sao mbola misy tsy mahalala isika.
Na dia tsy mahara-baovao firy aza dia misy ihany ny kely izay fantatra. Ohatra iray amin'izany misy ny fivorian'ny fanjakana Karana amin'ny mpitondra Afrikana. Indro ny filoha Malagasy fa mihazakazaka ho any Alemaina...toy ny manivaka mandeha irery. Tsotra kosa aloha no mety ho antony e, mba tafaraka sary tamin'ny chancelière aloha. Avy eo ny mpandraharaha Rainiboto no tadiavina, ny mpandraharaha Malagasy tsy hita izay tokotaniny. Tsy voasa ho any India va re ny filoha sa tsy te-ho any fotsiny izao?
Ankehitriny koa avy izao resaka tsy loa-body rehetra izao tian-ko porofoina fa misy miketrika korontana eto Madagasikara. Ka na ho inona na ho inona fitandremana rehefa feno ny kapoakan'ny malagasy tsy niteny teo dia misy zavatra miparitaka foana eto nefa dia ny fiainan'ny Malagasy amin'ny ankapobeny hatrany no mihapotika avy eo. Na ny fandrenesana hoe lasa tapa-bolana isan-taona izao hoe sisa no zon'ny mpiasa tsy miankina amin'ny fanjakana mangataka andro tsy iasana raha iray volana teo aloha ve tsy hahatezitra ny mpiasa? Ny zony hatrany no ahena nefa tsy hita akory izay asa vaovao.
Manamarika dieny mialoha aho fa hanafintohina olona maro
ity lahatsoratra manaraka ity. Noho izany dia mampitandrina ny be sy ny maro
avy hatrany aho tsy handray an-tendrony izay voasoratra eto. Nosoratana izy
ity, hiteraka adihevitra araka ny iheverako azy, nefa anairana indrindra
indrindra antsika rehetra handinika tokoa io vanim-potoana iray amin’ny tantara
io. Fanaikana antsika hamakafaka lalina, hijery ambony, hijery ambany.
Hitsipaka izay mihoapampana ary hifikitra amin’ny mari-pototra. Marihiko ihany
koa fa efatokony ho tamin’ny herinandro no nivoahan’izy ity saingy noho ny
fotoana tsy mifametra no nahatonga azy izao vao mety hivoaka.
Izay nahamarika no nahita fa tsy nisy nivoaka ny gazety
malagasy tamin’ny asabotsy 29 marsa 2008 teo afa-tsy ny gazety Taratra sy ny
Ngah zety ihany. Ny Ngah zety moa dia ho amin’ny fampihomehezana ka avelantsika
any fa ny gazety Taratra no tiako homarihina. Izaho ve no diso tia mamaky
gazety asabotsy ka nahatonga ahy hankasitraka anaty ny nivoahan’io gazety io
tamin’ny 29 marsa 2008 natao ho andro tsy iasana nefa andraisan-karama (ho
an’ny maro an’isa fa tsy natao ho ahy aloha)? Ny lohateny lehibe rahateo dia
mikasika ihany ity datin’andro ity ihany: “Ny marina momba ny 1947: Lasa
adihevitra goavana”. Faly aho tamin’ny nivoahan’io gazety io satria nisy
hovakiana aho sady niompana tanteraka tamin’iny raharaha iny rahateo ny
ankamaroan’ny takelaka tao anatiny. Manaraka izany dia hitako ihany koa fa
vetivety ihany ny gazety dia lany teny amin’ny fivarotana azy. Midika izany fa
liam-baovao ny olona, nefa etsy ankilan’izay dia azo heverina ve fa izahay
nividy gazety tamin’io andro io dia tena tsy niraharaha ny andro na tsy
niraharaha ny tantara nodiavin’ny firenena malagasy? Adihevitra atsangako
sahady ny amin’iny aloha.
Faharoa manaraka izany, sady mifampitohy tamin’ny lohateny
lehibe indrindra amin’ny gazety Taratra ihany, ny fiezahan’andian’olona
hampiely ny hevitra tokony hanafoanana ny fankalazana ity 29 marsa ity. Io no
tena raharaha satria karazany sambany raha olona “mpitaky ny fahaleovantena” no
nihaviany. Olona iray no tena nihetsiketsika nitondra ity hevitra ity dia ny
mpitarika ny Otrikafo Atoa Rajaonah Andrianjaka. Misy ihany koa anefa ireo
mitovitovy hevitra aminy. Mampieritreritra sy mampitodika hijery indray ny
fandehan’ny tantara. Tantara mbola mifamahofaho sy mifangaro tanteraka. Nisy
ireo voakaraman’ny mpanjanatany hampisy ilay korontana, hamotehana tanteraka ny
tolona tsy mitam-piadiana notarihin’ny MDRM. Nisy ihany koa ireo tsy nahandry
ny lalana manara-dalàna nataon’ny antoko MDRM ary nivonona ny handray fiadiana
noho ny likiliky tany anatiny tany. Voakendrin’ny voakarama ihany koa ireny
indrindra fa ireo miaramila malagasy nalefa tany amin’ny ady lehibe faharoa
tany Eoropa. Samy manana ny foto-pisainany ireo izay mety hifanohitra tanteraka
aza na samy mihevitra ny tenany ho tia tanindrazana aza. Nefa mihevitra ny
andaniny fa mpamadika ny ankilany.
Misy kosa olo-tokana izay noahiahian’ny mpitolona
(mitam-piadiana sy tsy nanaiky hitam-piadiana) maro ho voakaraman’ny
mpanjanatany dia Ravelonahina Edmond izany. Tsotra ny antony: Rangahy io no
nahafantaran’ny mpanjanatany fa nisy izany fikambanana miafina VVS izany
tamin’ny 1913. Nefa dia izy ihany koa no nampihorohoro ny tany amin’ny faritra
sasany tany atsimo atsinanana fa tsy maintsy tanterahina ny fikomiana ny 29
marsa 1947 na ho inona na ho inona mitranga, ka izay tsy miady dia heverina ho
mpamadika tsara vonoina. Nanery olona tamin’ny alalan’ny fanambanana basy
mihitsy aza izy indraindray. Tsy ho afa-manameloka na oviana na oviana izay
nandray fiadiana (lefona) tamin’izany fotoana izany anefa aho satria izay no
noheveriny fa mety sy noheveriny fa baikon-dRaseta sy Ravoahangy ary
Rabemananjara lohan’ny fitolomana. Raha raisina ohatra ny fitoloman’ny mainty
tany Etazonia dia toy ny tolon’i Martin Luther King sy Malcom Little tsy
nanaiky ny anarany ka nanova azy ho Malcom X izany. Ny vokatry ny tolona no
ahafantarana izay nahombiazana kokoa na nandamoka tamin’ny tolony.
Mpiasa aho fa tsy mpandraharaha, noho izany tsy maintsy amin'ny fijerin'ny mpiasa no itondrako ny resaka. Eto aho tsy menamaso amin'ny mpampiasa fa rehefa tsy mety dia teneniko. Satria moa mpandraharaha no mpitondra ny firenena dia tahaka ny tsy manam-peo mihitsy ny mpiasa. Soa aza misy itony bolongana itony hamoahana ny feon'ny vitsy mpihaino sy ny mihavoatsindrin'ny hazolena ampitahorina lava amin'ny hoe "tsy misy ny tsenan'asa ka mahazo miala izay te-hiala fa be ny mpitady". Marihiko fa tsy tratran'izany tranga izany loatra aho fa mandre kosa ny manjo ny mpiasa hafa.
Efa nisy ihany ny fotoana delegen'ny mpiasa aho. Raha mahazo izany andraikitra izany tsy maintsy mianatra ny lalàna (dia ny lalàna sosialy na ny lalànan'ny asa izany). Tadidiko tsara fa toy ny mpampiasa ny firesahanao amin'izany "inspecteur de travail" izany. Raha nila hevitra tamina tranga vitsivitsy aho dia izy indray no namaly, nihoa-pampana noho izay nolazain'ny mpampiasa ahy izay Vazaha Tandrefana, hoe ianareo ao ary tsara toerana noho ny mpiasa hafa koa inona indray no takianareo? Vinitra mihitsy aho nivoaka io trano tao Antsahavola io ka nampitamberina ny resadresaka anjorony hoe efa nandray vola tamin'ny mpampiasa ireny "inpecteurs de travail" ireny ka tsy misy ilàna azy intsony. Niditra tao amin'ny birao nisy azy aho dia ery amin'ny 5m miala ny biraony ery no asainy mipetraka ary tsy maintsy miteny mafy miresaka aminy. Tahaka ireny mpiadina mitady mpiasa ireny no nahatsapako ny tenako.Andeha mody lazaiko hoe izaho angaha no mifanahin-jaza fa tokony ho izany no izy.
Ankehitriny, mitambolona indray ny tsiahin'ny omaly mieritreritra ny manjo ny mpiasan'ny telma izay iharan'ny fandroahana faobe (efa manakaiky ny arivo) nefa tsy misy tsipalo-teny avy amin'ny fanjakana akory. Efa tsy mahagaga intsony raha ny gazety no tsy miteny ihany koa.Mba mpijery vaovao vahiny ihany ny tena ka mahatsapa ny laharam-pahamehan'ny mpanao gazety any ivelany izany resaka asa izany indrindra ka hoe misy fandroahana faobe amina orinasa iray. Mba manao ahoana kosa ny lanja omen'ny gazety malagasy ny fandroahana faobe mahatratra 900 ao amin'ny telma. Ny gazetiko no naheno io resaka io voalohany fa zoro kely zara raha nahatratra folo andalana no anjara toerana sahaza azy tao anatinatiny tao. Raha gazety vahiny io marina tsy pejy roa natokany ho amin'iny fotsiny? Mety ho diso anefa aho amin'izany vinavinako izany.
Fa ny tena sampona dia ity: ny mpiasa ela niasana indrindra no roahina ka soloina tanora 200 heverina fa mahavita ny asa. Tonga manko dia nolazain'ny tompon'andraikitra iray fa tsy maharaka ny haitao ankehitriny intsony ireo mpiasa horoahina ireo ka ho fandaniam-poana fotsiny izy ireo. O ry zalahy! tsy ho antitra angaha ianareo? Tsy maharaka ny lalànan'ny asa intsony angamba aho fa araka ny lalàna eto Madagasikara fantatro dia ny olona nampidirina farany hatrany no tsy maintsy esorina voalohany raha misy fandroahana faobe tahaka izao. Tsy rariny mihitsy satria henoheno fa toa karama telovolana eo ho eo ihany no zo ho azon'izy ireo ho sandam-pandroahana. Olona firy taona sisa dia ho retirety ve no horoahina sahala amin'izao? Tsy firaharahiana ny zo mahaolona mihitsy... olona tsy hisy mpandray na oviana na oviana raha mitady asa fa ny tanora izay kendrena ho ampidirina ihany no be mpitady amin'ny tsenan'ny asa aloha.
Na dia heverina fa tokony hihetsika avokoa aza ny vondrokerin'ny mpiasa rehetra manoloana izao toe-javatra izao ary ny sendika no tokony ho lohalaharana amin'izany, dia sarotra ihany ny hanatanterahana izany noho ny haino aman-jery aloha voalohany. Ireo no mpanentana voalohany ka raha tsy misy fitenenana sy famoahan-kevitra hanoherana izao fandroahana tsy ara-drariny, satria sady mandroaka no mampiditra mpiasa izao, avy amin'ireo heverina fa solombavan'ny mpiasa mivantana ireo dia ho potika tanteraka ny tontolon'ny asa eto Madagasikara.Ho nofinofy izany hoe roapolo taona niasana izany fa ho avy ny fotoana 40 taona dia roahina ny mpiasa ka tsy hahazo asa vaovao intsony. Miaraka amin'izany na dia heverina ho mihamahay aza ny tanora dia tsy hisy na oviana na oviana ny fanatsarana ny tontolon'ny asan'izy ireo fa ny sipan'ny deba ihany no mety haharitra ao amin'ny toerany raha mahay mihazona. Ny hafa dia hitaintaina lalandava. Ny tena nahararak'ivy ahy dia ny filazan'ny gazety iray hoe nahazo fampitandremana avy amin'ny BIT sy ny OIT i Madagasikara fa aleo hoy izy amin'ny manaraka ny antsipiriany. Tsy aleo ve tsy miteny rehefa tsy hamoaka fa mahasosotra. Oviana izany amin'ny manaraka izany?
Mandinika aho fa tsy miasa ankalalahana ihany ny gazety eto Madagasikara fa matahotra ny mpitantana. Tsy hitako izay hanoherana mpitondra raha ny mason'ny mpitantana ao amin'ny orinasa iasanao aza atahorana. Tsy aleo mangina? Oadray! hay moa tsy misy milaza ny heviny ry zalahy amin'izy ity fa mitati-baovao fotsiny. Mba nilaza ny heviny ihany i Soava ao amin'ny Malaza fa maneso ny rehetra indray no ataony fa tsy manome tsiny ny fanapahan-kevitry ny mpitantana ny telma mihitsy izy. Hamaranako azy dia hoy ny fitenenana iray izay hoe na dia lehibe aza ny vatolampy rehefa tsy miteny angeren'ny vorona. Ny eto indray fisaratsarahana toy ny fasika no mitranga, ary ny fasika any amorontsiraka any tsy vitan'ny... fa tena andevenana mihitsy ary toy ny ilaharana vao maraina mihitsy aza. Enga anie mba tsy ho toy izany kosa ny hanjo ny mpiasa malagasy!
Loza mihitsy ange ity ataonareo ity e! Heverinareo fa anareo irery ny lalana. Izao ny vokany: 14 lahy no maty tao anatin’ny indray mipi-maso monja. Naninona anareo izao ireo tra-doza avy tany Tsiroanomandidy hamonjy an’i Vangaindrano ireo?
3 Avrily 2008 vao maraina manaraka iny lalam-pirenena fahafito, iray amin’ny lalam-pirenena be mpivezivezy indrindra eto Madagasikara. Niainga avy ao Antsirabe vao maraina ny fiara fitaterana iray nitondra mpandeha vitsivitsy. Tsy feno ny fiara saingy aleo nandeha fa any an-dalana any ve tsy hahita hafa? Lalam-pirenena no andehanana ka hafahafa ihany raha hiadam-pandeha ny fiara. Samy manana ny tanjany na dia izany aza. Raikitra amin’izay ny ankimbahambahana ataon’ny te-hahazo mpandeha nefa kely hery. Tsy nahaleo ka voasongona ihany dia romotra aok’izany ingahy saofera handondona avy ao aoriana. Mitaintaina tsy fidiny ny mpandeha lasa mieritreri-doza hoe oviana no hifandona. Mieritreritra fa toy ny anaty vatam-paty mandehandeha avy hatrany rehefa karazan-tsaofera tahaka itony no mitondra anao nefa taratra ihany fa maro no manana toetra tahaka izany.
Kanjo, sahabo ho folo kilaometatra tsy hidirana an’Ambohimandroso. Indro Fiarabe iray haka toaka aty Antananarivo sy fiara fitaterana ‘mazda’ iray nitondra mpiasan’orinasa iray no hita ery ankavian-dalana (mariho fa avy any Antsirabe ny fandraisana ny fitantarana eto). Misy faty maromaro navalampatra teo afovoan’ny arabe, lambam-pandriana roa vao ampy nasarona ireo nodimandry tamin’ny setrasetran’ny sasany ireo. Tsy voaisa izay norakofana teo ka sarotra ny hitantara avy hatrany fa tsy maintsy hiandry ny vaovao rahariva na rahampitso maraina, satria tsy maintsy hisy hitantara io.
Nahita io ingahy saofera dia nihaniadana tampoka teo ny fandehany, tsy nisy intsony ilay fifaninanana hazakazaka tsy nifampierana teo. Tsy nijanona teo amin’ny toerana nisian’ny loza anefa izy ka tsy fantatra marina izay antony mety ho nahatonga io loza io. Ny tsipalotra ihany no hotantaraina. Hita fa tena nofaohin’ilay fiarabe (afa-mitarika) tokoa ilay fiara ‘mazda’ ka nataony toy ny nievotra niverina mihitsy. Voatsipy niverina tokony ho any ho any amin’ny 4 metatra miala ny arabe any ho any mihitsy. Fesona tanteraka iny manoloana ny fiara iny ka tsinjo avy hatrany fa tsy nisy noraisina ny saoferan’io ‘mazda’ io. Ny vaovao halina vao re fa tsy nisy niangana (tsy azoko, mbola nisy iray sa...olona telo manko no tsaboina ao amin’ny hopitalin’Ambatolampy) ry zalahy tao amin’io fiara fitaterana io. Naratra mafy kosa ny saofera sy ny mpanampy azy tao amin’ny fiarabe. Eritrereto amin’izany ny halozanareo. Ao anaty fiarabe ve ianareo dia ho pempo tahaka izao koa sy haratra mafy? Azo heverina fa vokatry ny setrasetra indray io.
Efa nisy ihany manko vehivavy iray nitaraina fa nisy fiarabe izany nisongona azy. Fiara maivana no nandehanany fa niaiky izy: tsy hita intsony izay nalehan’ilay fiarabe. Midika izany fa mety nahatratra ny 100km/ora any ho any mihitsy ny hafainganam-pandehany matoa tsy tarataratra tany alohaloha tany intsony avy teo. Fa hiverina tamin’ilay loza noho ny setrasetranareo ihany aho. Mahonena ny mijery ireo enta-kelin-dry zalahy nopaohin’ny fahafatesana. Kitapo am-babena vitsivitsy mendrika ho fitondran’ny mpianatra no hany entan-dry zalahy. Manamarika avy hatrany fa mpiasa madinika ireo niharan-doza noterena ho any amin’ny varo-tsy mifody ireo. Hanao ahoana ny fandrenesan’ny fianakavian’ireo nilaozana ny loza? Hanao ahoana ny ho fiainan-ko avin'ny ankizy izay azo vinaniana avy hatrany fa mbola kely? Setrasetranareo mpanana fiara tsy manaiky hosongonana ihany manko izao.
Efa tonga tany an-toerana mihitsy ny praiminisitra sy ny mpikambana ao amin’ny governemanta nijery ny zava-nisy, loa-bolana hoe: “tena tsy azo leferina mihitsy ny gaboraraka mahatonga ny loza tahaka izao, mendrika ny olona mahavita ny zavatra tahaka izao ny sazy henjana indrindra azo ampiharina aminy”. Rariny tokoa ny teny saingy moa fantatrao fa hipia-kelika indray ny zandarin’ny fifamoivoizana hitaky ny anjarany isaky ny fiara fitateran’olona mandalo indrindra indrindra nefa rehefa jerena toa ny mpitatitra entana izay tsy raharahan-dry zalahy loatra no tena mpitera-doza. Ny haka sisi-bola ihany no mahamaika fa tsy ny handamina velively. Toa tsy mba andrenesana sazy ho an’ireny mpitango ny “hilaminana” eo amin’ny taratasim-piara sy tsy hanaovana tatitra amin’izay fandikan-dalàna loatra fa ny olo-tsotra foana no tsy maintsy masaka sady tsy mahazo mamaly afa-tsy hoe manana olona azo hanindriana angaha!
Afakafaka iny ny fetin’ny Paska, fety anisan’ny faratampony eo amin’ny kristiana saingy vitsy kokoa ny olona mankany ampiangonana amin’io fotoana io miohatra amin’ny fetin’ny krismasy na Noely. Na izany na tsy izany tsikaritra fa mihena kokoa ankehitriny ny olona mankany ampiangonana raha raha oharina amin’ny taloha (1980). Taloha manko raha voatery nampiasaina ny akany hipetrahan’ny olona dia efa maro kosa ankehitriny ny ao ampiangonana ihany aza dia fenon’ny mpiangona tsara. Ny isan’ny mponina anefa nitombo dia nitombo tokoa.
Hatramin’ny ela kosa dia miharihary fa ny alatsinain’ny paska no malaza eo anatrehan’ny olona noho ilay fety mihitsy, tahaka izany koa moa ny amin’ny pentekosta. Malaza satria fitsangatsanganan’ny be sy ny maro na mivoaka ivelan’ny tanàna izany na mamonjy ny zaridainan’ny tanàna ihany. Raha zatra ny fiainana teto an-tanàna dia ny fotoana toy itony no ahatsapana fa nitontongana tokoa ny fiainan’ny Malagasy amin’ny ankapobeny. Taloha manko dia ny mankany Antsirabe no nifandrombahan’ny maro, na manana na tsy manana havana ivantanana, na manana na tsy manana trano atoriana. Efa foana ny fiaradalamby nandehanana ho amin’izany ary asondrotry ny fiarakodia mpitatitra mankany ho avy roa na telo heny hatrany ny sarandalana hany ka tsy raharahan’ny olona intsony izany mankany Antsirabe izany. Ny eto an-tanàna sisa no iononan’ny rehetra. Izay no mahafeno ny toerana manodidina an’Antananarivo rehetra rehefa fotoana tahaka izao. Ny eto Antananarivo aloha no mahavantana ahy ka soratako.
Fa ny tsy dia misy mpiresaka firy ho’aho dia ny aoriana na ny alin’ny alatsinain’ny paska. Eo no tena ahitana ny havoretran’ny Malagasy, indrisy, toetra na fanao mila ahitsy. Raha ho an’ny olo-tsotra rehefa mihataka ny tanàna, ny toerana rehetra dia azo anatanterahana ilay fitenenana hoe “ny olombelo-tsy akoho” avokoa na dia ny iray metatra miala ny toerana isakafoanana aza ho an’ny sasany (vao nahita aho fa tsy hoe manitatra tsy akory). Tena mahatsiravina sy maharikoriko. Ny fikambanana na ny fiangonana no maro manokana toerana hanalana poritra fa mbola misy olona mamorona toeran-kafa ihany fa tsy manaiky hofehezina; na dia hoe maika noho ny maika aza ve dia...?
Fa ny teto an-tanàna no tena loza. Niserana teo anoloan’ny lapan’ny tanàna taloha eo Analakely aho fa voasinton’ny hamaroan’ny olona. Efa alimbe io. Ny hita voalohany dia ny hamaroan’ny latabatra eo. Latabatra izany rey olona! Ny karazany eo amboniny kosa dia telo ihany amin’ny ankapobeny. Ny voalohany dia ny karazan-toaka rehetra, efa mahazo mivarotra toaka avokoa moa ny olona amin’izao fotoana izao araka ny tetibolampanjakana 2008 fa dia mandoa ny haba ho an’ny fanjakana fotsiny. Ny eto Analakely no tsy fantatro hoe araky ny fanjakana ho mandoa ny haban’ny fivarotana toaka avokoa ve ireo mpivarotra rehetra ireo. Mafy mihitsy ity fitadiavan’ny fanjakana vola ity fa mahagaga hoe maninona no tsy ekeny mihitsy raha izany fivarotana toaka gasy? Vola ho azy koa anie ireny e! Sa misy tombotsoa manokana ho ana olona ambony sasany mba tsy handoavan’izy ireny haba? Sa rehefa tsy ara-dalàna ny fivarotana azy ireny vao tena mandeha ny tsena?
Ny karazan-javatra faharoa hita ambony latabatra kosa dia ny tsakitsaky miaraka amin’ny toaka. Tsy mirevy kosa manko raha tsy mba asiana tsakitsaky miaraka aminy e! Vao nandalovako atoandro ny toerana maro ireny fivarotana tsakitsaky ireny fa io tany nolokoina menamena ho an’izay mahatadidy io mivadika mainty toy ny feno tsikoko ireny ho’aho. Afon’arina kosa ve no ampiasaina! Tsakitsaky izany anie ka ny kiendiendy no tena ankafizina e! Ny karazan-javatra fahatelo indray moa dia ny fanaovan-doka. Maro anie izy izany e! Raha ampandoavin’ny fanjakana ny hetra mifanaraka amin’izany moa maninona fa mivandravandra hoe tsy mandoa izany ireo e! Ny haban-toerana ihany. Fa ny toera-mpilokana manana anaraka kosa aloha ataon’ny fanjakana mamay mihitsy. Ataony amin’ilay hoe te-hanao eo. Oadray hay moa izay fivarotana anaty trano rehetra no tratran’ny fanondrotana avo telo ka hatramin’ny folo heny avokoa, ary ny artista aza moa izao nampidirina handoa hetra ihany koa. Tsy olana anie ireny raha mazava ny fitantanana ary fantatra ny alehan’ny vola fa toa bakoavin-dry zalahy hilibany fotsiny anie no tena manahirana ka aiza no tsy hitsikasina amin’ny tany (scoop gazetyAvylavitra) rehefa tahaka izay, nefa enga anie mba ho toy ny fianjeran’ny olona sendra tsy nahadingana fotsiny io fa tsyhoe inona tsy akory.
Fa hatramin’izao tsy hitako ihany izay hifandraisan’ny voasoratra amin’ny lohateny. Eo indrindra isika izao. Tamin’izaho nizotra ho eny amin’ny lapan’ny tanàna tamin’io alina io ihany tsy ny hita ihany no tsikaritra fa ny heno ihany koa. Izaho moa hatraty amin’ny gara no miatsinanana. Arakaraky ny hanatonako ary no ahenoako karazam-pofona isan-karazany. Fofona mifaninana ny ho mahery indrindra. Roa no tena “favori” mifaninana dia ny antsoina hoe maimbo ampy sy ny antsoina hoe maimbo toaka. Noheveriko fa efa akaiky sahady ny “metro”, ny tonga tao an-tsaiko voalohany moa dia hoe heno hatraty ve ny fofon’i “metro”? Fa tsy manaiky resy koa ny fofon-toaka, izay no tena mahagravy azy. Fofona roa no tena miady ka tena resy tanteraka ny fofon’arina sy izay endasina na atono eo amboniny. Tsy maka lavitra koa moa ny olona fa rehefa poritra dia maka sisiny na maka miafina ambadika fotsiny dia lasa izao. Aiza tokoa moa ny toeram-pivoahana akaiky eto indrindra? Tena ilay ao Soarano ampitan’ny Boriborintany io marina, fa lavitra ihany ho an’izay poritra an! Tsy mety vita koa moa ilay eo amin’ny ilany avaratry ny zaridainan’ny lapan’ny tanàna io koa.
Fa ny tena mampiaiky ahy dia ny faharetan’ireto olona mirevy ireto? Zakan-dry zareo rehetra ireo ve izany fofona izany sa anatin’ny revy koa? Izaho izay mandalo fotsiny aza saiky nihoaka sa noho izaho tsy mpankafy ilay karazan-drevy mihitsy? Ny tena mampalahelo ahy amin’ity tantara ity dia ilay tanàna no ahiako hanana anaram-bositra amin’izao karazam-pofona izao. Ny mahavariana dia ny mbola hitondran’ny sasany zazakely (latsaky ny dimy taona) amin’izao alina izao koa. Tena tsy hitako izay antony fa dia mahery tokoa angaha ny fanintonan’ny revy ka rehefa tsy hita izay hametrahana azy dia aleo entina. Nefa dia tena fampijaliana azy ireny mihitsy ange izany e! Dia ahoana raha te-hatory ny ankizy? Teny andalana hody indray aho no nifanena tamina tovovavy vitsivitsy ka ny hafa mitazona ny namany izay varimbarina. Fa vao nifanehatra akaiky izahay dia fofona “maimbo olombelona” matanjaka be araka ny fitenin’Itrimobe no re. Nihorona ny hoditro iray manontolo. Teo aho no tena niaiky fa tarazo ratsy tsy afaka amin’ny Malagasy (indrindra fa ny avy eto Antananarivo sy ny manodidina ny havoretrana) fa raha tsy izany tsy nisy ilay fomba fitenenana fandre talohan’ny fanjanahantany manao hoe “maimbo olombelona maimbo olombelona lanin’Itrimobe i Fara”. Sady mbola maro rahateo ny Malagasy fady manorina kaboney hatramin’izao.
Efa rentsika ihany angamba ny fiovana sarim-pamantarana nataon’ny vondrona haino aman-jery rta efa ho iray volana latsaka izay. Toa mariky ny finiavana hanam-piovana sy fivoarana ao anatiny io fiovana sarim-pamantarana atao amin’ny vondrona haino aman-jerin’ny rta io. Tafiditra ao anatin’io fiovana sarim-pamantarana avokoa na ny radio rta (102 fm) na ny tele rta ary ny radio tana (94.4 fm).
Tsy ny hanao dokambarotry ny rta loatra anefa no anoratako eto fa tsikaritra hanohintohina io vondrona haino aman-jery io aza. Ialako tsiny fa tsy hisorona aho amin’ity toe-draharaha iray ity. Izay hitako no holazaiko ka na hitory aza izy tsy mampaninona izany. Eto dia tsy hilaza ny an’ny tele rta sy ny radio tana aho satria tsy dia hitako loatra ny hokianina amin’ny sarim-pamantaran’ireo roa ireo fa izay hitrikitrihako kosa dia ny sarim-pamantaran’ny radio rta (102 fm).
Miala tsiny indrindra raha ho fanazavana antsoratra no atao. Antony roa no mahatonga izany: antony voalohany dia somary handany fotoana elaela ihany raha hampiditra sary amin’ity tosaka ambany eto Madagasikara ity, antony faharoa indray dia tsy izaho indray no hametraka azy amin’ny bolongako ihany koa. Hafahafa amiko manko raha hanameloka aho nefa dia asiako ny sarim-pamantarana melohiko eto.
Azo lazaina ho tsotsotra vinany ihany ilay sarim-pamantarana satria io 102 fm io ihany no somary nasiana haingony, indrindra fa ny 0 eo afovoany. Ny anaran’ny sarim-pamantarana moa dia nomena anarana hoe ‘ho anao too’ mifandraindraika amin’ny teny hoe ‘one o two’. Ao anatin’io 0 afovoany io no misy ilay sarim-pamantarana fivavahana na fanandratana ny devoly ry zareo. Famantarana izay mpanao rock manan-daza eto Madagasikara (Iary) ankehitriny ihany no nanazava azy tamin’ny kidaona maraina indray maraina. Nolazainy moa fa raha manatrika ny hanaovana ilay tanana manao V amin’ny fanondro sy ny ankihikely (fa tsy ny fanondro sy ny fanondroadala) dia famantarana fanandratana an’i Satana izany fa raha miamboho kosa dia an’i metal izay. Ny tanora malagasy anefa dia tsy miraharaha izay miamboho sy manatrika anao izany fa ataony daholo ireo.
Tian’ny vondrona rta rahateo ny manao karazam-pihantsiana mba hampalaza azy bebe kokoa fa eto kosa izy amiko manokana dia nihoatra ny fetra. Vao nivoaka ilay sary dia taitra aho. Niandry izay hetsika fanamelohana avy amin’ny fiangonana aho fa tsy nandre mihitsy hatramin’izao. Nolokoin’ny rta ho menamena sy maintimainty indray ilay izy vao tsy ela fa mbola matory na tsy mahalala zavatra angamba ny fiangonana na heveriny ho tsy andraikiny angamba ny mampitandrina ny ondriny indrindra fa ny tanora amin’ity tranga iray ity. Ny tena tsy laitrako dia ireo tanora herotrerony mpanentana ao amin’ny tele rta faly ery manao ny tanam-pamantarana ao anatin’ny fandaharana ho an’ny tanora.
Tsy hiteny intsony aho ny amin’ny malaza any amin’ny ray aman-dreny ny aterineto ho fikarohan’ny tanora malagasy (tsy ampy taona no betsaka) ny momba ny devoly sy ny fivavahana aminy ka tsy ahazoazony loatra ny ankizy hanentana ho amin’izany aterineto izany. Adidy sarotra ho antsika te-hampiroborobo ity sehatra aterineto ity ny handresy lahatra ireo ray aman-dreny ireo. Izay no antony anoratako ity tranga ity satria nipaka any amin’ny haino aman-jery malaza ny fampiroboroboana ny fanandratana ny devoly eto Madagasikara. Raisiko ho adidy izaho samirery ny manameloka io sarim-pamantarana ataon’ny rta io sy ny fanaovana azy ho lamaody any amin’ny sehatra ho an’ny tanora. Aleo izaho irery no hampisaintsaina ny tanora mamaky ity lahatsoratra ity handinika tsara vao hihaino izany rta izany. Izaho manokana dia mieritreritra tsara aho vao hihaino na hijery ny fandaharana atolotry ny vondrona rta rehetra. Raha hiara-dia amiko ho amin’ny fanamelohana ianareo dia aelezo ity lahatsoratra ity na manaova lahatsoratra hafa ihany koa.
Efa ahafantarana ny fitondrana ka dia tohizany tokoa
rehefa mandray fanapahan-kevitra ny tsy manenina fa dia fikiriny
mandrakariva iny. Lohatenim-baovao voalohany nisongona ny valim-pifidianana ny
nandraisan’ny minisitry ny fanatanjahantena n mpanao gazety nilazany indray fa
tazoniny ny fandravana ny federasionan’ny baolina fandaka. Fanapahankevitra
hany neken’ny mora an’isa mpankafy ny fanatanjahantena eto Madagasikara aloha
amin’izao fotoana izao. Tsy araka ny fiahihiana ny mety haha anjorom-bala ny
baolina fandaka malagasy fa aleon’ny mpankafy io fanapahankevitry ny Minisitra
io toy izay fanohizan’ny federasiona ny asany izay tsy maintsy hoe ho lany
indray raha ny fanohanan’ny ligy azy no jerena.
Dingana manaraka tokony hataon’ny minisitera indray ny
fandravana ny ligy isankarazany amin’ity taranja baolina fandaka (kitra) ity
indray satria ireo koa no fototry ny fanakanana ny fampandrosoana ity taranja
iray ity. Izaho manokana moa dia ny fandaminana ny taranjam-panatanjahantena
amin’ny ankapobeny mihitsy no tsy ao indrindra fa ny fanomezana toerana sahaza
azy ny mpijery (na dia ny tapakila tsy ampelatanan’ny mpijery intsony rehefa
tafiditra ny valan’ny kianja aza dia zavatra tsy azo leferina nefa neken’ny
maro an’isa hatramin’izay, nefea dia fototry ny tsy fahamatoran’ny fidiram-bola
io).
Ankoatra izay ny vaovao hafa dia lasa mampihomehy valaka
koa ny mahita ny mpitatibaovaon’ny fampielezan-tsary TVM faly ery manonona ny
100% azon’ny TIM tany amin’ny faritra maro tsy nananany mpifaninana nefa saiky
tsy hitany mihitsy ny fandresen’ny tsy miankina tany Antsirabe I, ary ny antoko
hafa tany Toamasina I sy Antsiranana I ohatra. Zavatra tokony hahamenatra
indray ve ry zareo no ireharehana?
Araka ny tsinjo avy amin’ny tsy firaharahian’ny olona ity
fifidianana izay ho mpanolontsainam-paritra ity dia vitsy dia vitsy ny olona
nandeha nifidy androany alahady. Somary hanao azy karazana tantara aho. Ny
maraina dia nampidirina hiteny avokoa ny solontenan’ny radio nanerana an’i
Madagasikara. Nilaza ny fivohan’ny birao tamin’ny fito ora maraina avokoa izy
rehetra. Dia nambara taorian’izay ny hatsaran’ny andro. Ny hany naningana dia
ny filazan’ny solontenan’i Nosy Boraha (Sainte Marie) tamin’ny fitenenana fa
mbola ny kara-pifidianana teo aloha ihany no nampiasaina satria tsy nifidy Ben’ny
Tanàna izy ireo tamin’ny fifidianana farany iny.
Tonga ny atoandro dia niverina niteny solontenan’ny radio
tamin’ny faritra sasany ankoatra ny nihainoana ny tenin’ny filoham-pirenena avy
nifidy teny Faravohitra. Ny nitovizana dia ny nanadinoana ny taham-pandraisana
anjara tany amin’ny faritra samihafa tany. Nidika avy hatrany io fa vitsy ny
nandray anjara tamin’io fotoana io ary karazan’ny nahazo baiko ireo solontena
ireo tsy hiteny io taha io mihitsy.
Ny hariva tamin’ny enina raha nanontany mpikambana tao
amin’ny biraom-pifidianana ny solontenan’ny RNM dia namaly io fa eo ho eo amin’ny
30% eo ho eo io taham-pandraisana anjara io eto amin’ny fokontany misy ahy.
Kapotandroka fotsiny izany fa raha birao telo no misy eto dia 19% no taha tamin’ny
birao roa raha 17% kosa izany tamin’ny birao iray.
Mbola tantara hafa indray ny amin’ny fandresen’ny TIM izay
tsy nisy mpifaninana satria tsy nisy akory ny biletan’i Malala Savaron tao amin’ny
birao. Na izany aza dia nifaninana ihany ny vato fotsy sy ny TIM tamin’ity
indray mitoraka ity na dia nanana tombony kely aza ny TIM. Raha natao
fanentanana be izao ny vato fotsy no sady noraisina ho vato manankery dia mety
ho hafa mihitsy ny fivoakan’io valim-pifidianana io. Raha manodidina ny 120
isaky ny birao manko ny vato azon’ny TIM dia manodidina ny 80 kosa ny vato
fotsy madio mangarangarana.
Sambany aho no tsy nifidy mihitsy hatrizay nisian’ny
fifidianana nananako zo hifidy izay. Tena tsy nazoto mihitsy aho, angamba noho
ny fiavahany mba tsy nandehanako namonjy birao andro alahady. Tsy nisy lanjany
tamiko mihitsy manko izany hifidy mpanolotsaina izany nefa ny lehiben’ny
mpanantanteraka dia hotendren’ny fitondrana foibe. Hanao ahoana tokoa re raha
hoe ny mpanolotsainan’ny filoha no hofidiana fa hanendry tena amin’ny
fanohizana ny asa ny filoham-pirenena e?
Marihina indray mandeha fa efa ao amin’ny lahatsoratra
talohan’ity ny filazalazana ny momba an’i jentilisa.
Mahaliana ny maro izany famoahana tsiambaratelo izany. Io araka ny fahalalako no niandohan’ity taga niely nanerana ny tontolombolongana malagasy (blaogasyfera) ity. Ny olana dia ny fivoahan’ny tsiambaratelonao tsy tianao ho fantatry ny hafa. Noho izany dia ho diso fanantenana indrindra izay mikaroka tsiambaratelo ato anatin’ity lahatsoratra ity. Tsy tsiambaratelo intsony rehefa mivoaka ho fantatry ny rehetra.
Na dia eo aza izany fandisoam-panantenana avy amiko izany dia mba manana izay momba ahy tiako ampitaina ihany aho ary eo ampikarohana ny hamenoana azy ho fito araka izay nifanarahan’ny nametraka ity taga ity tany ampiandohana.
Voalohany amin’izany ny anaram-bositra fahakely. Iray ihany ny anarambositra tadidiko nomena ahy fahakely ary ny boaikelin’ny tanàna no nametraka azy. Tsy dia hitako loatra ny handavana ilay anarambositra. RaColonel izany anarambositra izany. Tsy natao hoe Ramiaramila fa tonga dia nomena grady avy hatrany. Niely vetivety io anarambositra io araka ny fahalalako azy satria na dia mipetraka amin’ny toerana be mponina aza aho dia misy olona mahalala ahy amin’ny alalan’io anaram-bositra io hatrany amin’ny iray kilaometatra manodidina. Inona no mety ho anton’ny anarambositra?
Iray mety ho anton’izany ny fandeha: tsy mba tia mitaredretra fandeha izany aho ary tsy mba tia mivilivily ihany koa. Tsikaritry ny akama io ka dia jereny toy ny manao matso hatrany aho rehefa mandeha. Mety ho anton’izany ihany koa ny fifidianana fialamboly tiana tamin’izany fotoana. Nanao skoto aho ary tsy dia tiako loatra izany mivory tsy mitondra ny fitafiana voatokana. Azo hamarinina tamin’ny nanolorako tena hanao fanompoam-pirenena ivelan’ny tafika ny fironako tamina fikambanana mitondra fitafy mifandraika amin’ny an’ny miaramila na dia afaka ny nanohy avy hatrany ny fianarana teny amin’ny ambaratonga ambony noho ny taonako aza aho.
Faharoa manaraka izany dia mihevitra ny maro ary ao anatin’izany ianareo mianakavy fa toy ny olon-drehetra tsara mihitsy aho. Manana kilema tsy hita maso mivantana anefa aho. Olona manam-pahasahiranana ara-pandrenesana aho indrindra fa amin’ny sofina havia. Fahakeliko (talohan’ny fahafolo taonako) aho dia ny sofina roa mihitsy no tsy naheno. Tamin’izany fotoana izany dia bedy hatrany aho rehefa mihaino radio satria efa madilo amin’ny ao an-trano ny feo nefa dia mbola tsy reko tsara foana hany ka nakariko hatrany ny haavom-peo.Raha misy ny olona ambadiko miantso ahy dia mety tsy ho henoko mihitsy hany ka noheverina ho mpanao bemarenina aho. Tsy fidiny ahy anefa izany.
Teo ho eo amin’ny faha-11 taonako teo aho no tratran’ny sery be ka nanisindelo matetika. Teo no nisy zavatra kely toa nipika tamin’ny sofiko havanana ka nandrenesako bebe kokoa nefa mbola tsy ampy noho fandren’ny olona amin’ny ankapobeny ihany io toe-javatra io. Efa nisy ny fivoarana saingy tsy maintsy manapa-kevitra ny handeha na hipetraka amin’ny ankavian’olona mandrakariva aho mba hanarahako tsara kokoa izay resaka mandeha. Raha izay hibitsibitsika amiko dia aleo mitondra ahy mihataka ny toerana fa ny olona hafa eo akaiky eo indray no mety hahare kokoa noho izaho. Ny nampihomehy dia mora mikoropaka aho na dia tsy mandre tsara aza.
Noho io fahasembanana io dia matanjaka be ny masoko. Mora mahatsikaritra zavatra aho ary azo lazaina ho mahiratra tokoa. Na izany aza tsy manana hery manokana hahita ao amin’ny maizina aho tsy akory.
Fahatelo manaraka izany dia betsaka ny zavatra tsy zakako: ohatra amin’izany ny akanjo “synthetique”, tsy mahazaka fofona solika ihany koa aho indrindra moa fa ny fofony ao anaty fiara fa dia midegaoba avy hatrany. Tsy ahazoako aina koa anaty fiara fitaterana ka mikatona avokoa ny fitaratra, aleoko aza tratran’ny tsio-drivotra maherihery. Be ihany koa ny zavatra iniako tsy kasihina toy ny sakay na zavatra hafa masiatsiaka, ny toaka ka anatin’izany ny labiera izay ananan’ny malagasy fiavahana aza eny fa na dia ny rano misy gaza aza dia tena tsindraindray noho ny hetaheta tsy mahita rano tsotra. Tsy mahafa-ketaheta ahy ihany koa izany ranom-boankazo izany fa na dia misotro aza aho dia tsy maintsy hitady rano tsotra hatrany koa aleoko rano tsotra avy hatrany no bobohina. Na izany aza dia sotroiko soa amantsara ny fanasan’ny Tompo. Ny zavatra tsy mety afaka amiko kosa dia ny sakafo somary bebe menaka efa dia laroiko lasary bebe vinaingitra no tena itiavako azy.
Fahaefatra, tsy afaka miafina intsony aho na tsy mahafina ahy intsony ny solon’anarana jentilisa. Efa mahafantatra ahy avokoa ny iray toeram-piasana amiko indrindra fa ireo lehibeko, efa nasehon-dry zareo ahy ankolaka izany. Heveriko ho tsy dia misy ny olana hatramin’izao satria tsy fanaoko loatra ny miresaka momba ny asako amin’ny bolongako (blaogiko). Tsy mety loatra manko izany raha eo ambany fahefan’ny hafa ary entina manavaka ihany koa fa ny zavatra ataoko na soratako dia tsy misy idiran’ny orinasa iasako mihitsy. Tsy ny ao amin’ny orinasa ihany no mahafantatra ahy fa na dia ny solontenam-panjakana aza. Anarany no niova toeram-piasana aho fa dia nisy manamboninahitra izay nitsidika tao amin’ny birao ka nitabataba ny solonanarako teo anatrehan’ny mpiara-miasa “vaovao” sy ny lehibeko: “ah! Jentilisa marina! Inona ny vaovao ry Jentilisa a?”. Mpiara-miasa (vehivavy) hafa indray no tezitra taminy ka nanao hoe:”tsy mety rangaha ny paikanao fa manaoainina olona fotsiny ianao a!”.
Manaraka izany indray, ny andiamboky vitako voalohany indrindra tadidiko dia ny gazety boky “Sekoly Alahady” misy ny tantara antsarin’ny baiboly nanomboka tamin’ny Fiandohana (Jenezy na Genesisy) ka hatramin’ny sarin-dabozia fiton’ny bokin’ny Apokalypsy ary tamin’ny teny Malagasy manontolo izany. Nandritra ny fialantsasatra lehibe tany Fianarantsoa no namitako io andiamboky nahatratra roa baoritra io. Ny andiamboky faharoa vitako indray dia ny andiantantaran’i Arsene Lupin nosoratan’i Maurice Leblanc iray manontolo. Tadidiko tsara mihitsy fa boky lehibe mahatratra 1300 pejy amin’ny endri-tsoratry ny baiboly na kelikely kokoa noho io aza no novitaiko tao anatin’ny tapabolana fa vita ho’aho. Taorian’izay dia lasa boky milaza na manambara ny olombeloona sy ny Saikolojiany sy ny toetrany, na izay rehetra manodidina ny fahaizana syny fahendrena no nahaliana ahy ka tsy latsaka amin’izany ny fanadihadiana momba ny finoana kristiana.
Farany dia sambany aho no namoaka lahatsoratra hatraty an-trano nefa dia tsoriko fa fahefak’adiny vao tafavoaka ny fametrahan-dahatsoratra ary tsy fantatro hoe haharitra hafiriana vao ho tafavoaka indray. Mba toroy hevitra aho ry zareo fa dia 9.6kilobips isantsegondra ve no mba fandraisana sy fandefasana azon’ny aterinetiko natao prepayé. Dia ho hita koa ny hevitrareo mianakavy e!Inona no tokony ho novidiako mba hoaradalana ny fahafahako mivoivoy amin'ny aterineto eto Madagasikara.
Mety ho lahatsoratra faraparany mikasika baolina fandaka ity resaka ity taorian'ny faharesena an'isa manaporofo ny tsy fahaizantsika baolina izay. Na ahoana na ahoana amin'ny mahamalagasy dia manohana ny malagasy mandrakariva aho. Tsy manohana be fahantany fa manohana hampandroso io taranja io. Raha tsy mandray ny hevitra ny tompon'andraikitra dia anjarany izany fa dia hiteny ny lesoka lehibe aho.
Mba afaka nijery ny lalaon'ny Costa Do Sol sy ny Ajesaia aho ary mahita tsara hoe mbola aiza ny lalana lavitra dia lavitra diavin'ny malagasy amin'ny ankapobeny vao mety hahatratra ny hakitrokelin'ny any amin'ny firenenkafa isika.
Voalohany ny toetsaina, miala andraikitra ny malagasy amin'ny ankapobeny rehefa tarafina amin'ny lalaony. Deraderaina amin'ny fahaizana tranonkala (breziliana) ny malagasy nefa tsy misy dikany izany raha ny famerenambaolina ho any amin'ny fiarovana no betsaka. Misy ny olona (Sedera) izay tsy maintsy ampandalovina any aminy hatrany ny baolina. Mazava loatra fa dia tsotra kokoa ny fomba fiarovana rehefa izay no tanjon'ny mpanazatra na dia tsy mahay momba ny fanazarana aza aho.
Mivandravandra loatra manko ny fiaingana avy amin'ny vodilaharana havanana dia manavatsava (manao endrika S) mandrapahatongany ho any amin'ny lohalaharana havia. Tolotra olona 8 na 9 mihitsy aza vao tonga any amin'ny lohalaharana havia nefa tsy hitifitra mihitsy (2 ihany nandritra ny lalao iray manontolo ary tamin'ny fidirana voalohany aza). Baolina tsy tifitra velively fa 'video gag' ilay hany tokana tafiditra nandritra ny lalao.
Mitady hanatitra baolina fa tsy hitifi-baolina ny malagasy. Lesoka be taratry ny tsy fandrosoantsika Malagasy io. Ahoana ary ny tanjona apetrako izaho manokana?
Voalohany, raha manao tranonkala dia miafara amin'ny tifitra no kendrena. Tsara ametrahana tanjona hoe miaiinga amin'ny mpiandro ny tsatoby ka hatramin'ny mpitifitra dia tolotra dimy ihany raha be indrindra no manelanelana ireo. Ny fahadimy na fahaenina raha be indrindra dia manana adidy hitifitra na ho any na tsy ho any. Izany hoe na iza na iza indrindra ny mpanazatra dia mampiofana ny mpilalaony hitifitra hatrany na dia drodroka aza. Fizarana ihany izany. Zavabitika io nefa lesoka tsy ananan'ny malagasy tao anatin'ny 50 taona.
Vaovao mety tsy ampoizin'ny maro ny nisian'ny rotaka teto Antananarivo androany alahady 02 marsa 2008. Io rotaka io dia noho ny tsy nisian'ny baolina saiky hihaonan'ny Ajesaia sy ny Costa do Sol. Ny hany fantatro (satria tsy afa-mivoaka noho ny asa aho) dia ny poabasy no re ary ny tatitra no manambara fa potika tanteraka ny kianjaben'i Mahamasina. Resaka vola tokony ho averina no anton'io rotaka io. Ny tena nitrangan'ny raharaha dia tao Mahamasina. Amin'ny gazety rahampitso ho hahenoanareo ny antsipiriany fa dia fanairana ihany no ataoko eto. Misy milaza fa maro ny maratra ary misy fatiolona mihitsy saingy rehefa tsy mahita dia tsy afaka ny hitompo teny amin'izany resaka miely izany.
Manahirana mihitsy ity teny malagasy ity indrandray. Noho ny vondro-tafika manokana nalefa tany Antsiranana farany teo dia te-handika ny teny hoe "forces spéciales" ho "hery manokana" ny ankamaroan'ny gazety mivoaka amin'ny teny malagasy. Dia tena dika nalaina tamin'ny teny frantsay tokoa. Na ny gazety aza dia manao azy ho soratra mihorirana noho ny fisalasalana. Dia mba manoro ihany hoe ataovy hoe tafika manokana rehefa manahirana ny teny hoe vondrotafika manokana na vondrotafika voafantina e!
Fa resaka mpitandro ny filaminana ihany na dia somary miova aza ny lohahevitra. Henjana mihitsy ny fifanarahana mangina amin'ireto fiara fitaterana "mpandika lalàna" (tsy fantatra intsony izay lalàna nodikaina fa rehefa nandika dia nandika hoy ny polisin'ny fifamoivoizana. Miala any ny taratasy fakana ny antota-taratasinao izay voasazy. Raha tazanina tsotra io taratasy io dia tsy mandalo any amin'ny ambaratongam-pahefana ambony any izany fa mety ho noforonin'ireto mpitandro ny filaminana ireto. Tsy misy laharana tapakila fa dia amin'izao fotsiny e! izany hoe izay tokony hahatakatra dia mahatakatra fa tsy hipetraka any amin'ny komisaria mihitsy ilay antota-taratasinao fa any amin-dry zalahy ihany. Noho ny zany raha sazy mahatratra 60.000Ar no tokony aloa raha tena voasazy tokoa dia 5000Ar ihany no aloa. Io tsy mpamily no maka azy fa ny mpanera, izany hoe manana anjara vola ihany koa ny mpanera maka ny taratasy fahazoandalana hamily sy ny miaraka aminy.
Dia mahavariana ahy avy eo ny mahalala hoe "tsy tian-dRavalomanana" ny hanafoanana ireo mpanera amin'ny fiantsonan'ny fiara ireo. Moa ve tsy efa famoronana "mafia" anatin'ny sampan-draharaham-panjakana ny tranga sahala amin'io tantaraiko io?
Na izaho aza tsy nino. Efa nisy nanoratra indrindra izy io tamin'ny Globalvoices Online fa tsy sahiko ny nandika azy tamin'ny volana Janoary. Efa niteny izy tamin'izany fotoana izany fa nahavita maotera mandeha amin'ny rivotra 'voafintina' (air comprimé) na ny marina kokoa ny maotera tsotra mahazatra iny no nisy namboariny mba ho afaka mampandeha azy amin'ny alalan'ny rivotra.
Zavabita henjana izy io raha araka izao hita izao fa dia mila fiarovantena henjana ihany koa io raha tena tontosa tokoa satria mety ho avy ny sasany hamono azy izay vao 15 taona monja rehefa misy tsi-fifanarahana amin'ny tsena.
Raha mbola lamaody aty amin'ny tontolom-bolongana ny mitagataga dia ny mamoaka sary maro kosa, na manokana pejy manokana sary ranofotsiny no lamaodin'ny gazety amin'izao fotoana izao. Na izany fihetsiketsehana ara-java-kanto, na toy ireny tondra-drano na rivodoza ireny dia misy hatrany ny pejy manokana amin'ny sary. Misy aza mba mahita zavatra hafahafa dia avoaka ihany koa. Toa tahaka ny latsa-danja mihitsy ny gazety rehefa tsy maro sary. Ny mahasamihafa azy fotsiny dia misy ny sary mainty sy fotsy ary misy ny miloko.
Vaovao hafa manaraka dia namoaka gazety amin'ny teny malagasy ihany koa ny Madagascar tribune. Inona ny vaovao no anarany. Ariary zato, miarahaba azy aho na dia hitako tampoka fotsiny aza satria dia teny Soarano no nahitako raha niandry azy aho tany an-tanàna. Angamba mbola vitsy ny natonta.
Efa nataoko tsipalotra teto androany maraina fa miandry ny tohin'ny fihetsiky ny filoha Ravalomanana ny vahoaka eto Antananarivo. Namaly tokoa izy ka nanao fitsidihana an-tsisitsisiny tany amin'ny faritra tena tra-boina ary teny Andohatapenaka no nandehanany sy teny amin'ny fasan'ny Karana (fa fasana ahoana aloha io e? fandoroana anie io fa tsy fasiana ny maty na fandevenana e?). Efa dingana tsara izay satria manjary araka ny fitenin'ny mpanohitra tokoa hoe "fihantsiana" raha tsy nanao io fihetsika io izy. Dia mety ho avy indray ny sary ifanaikaikezan'ny filoha Ravalomanana sy ny Ben'ny tanàna Andry Rajoelina samy manao akanjo hoditra mainty. Satria samy teny ry zareo ary nomena anjara fitenenana ihany koa aza.
Ny mety ihavian'ny tsikera dia ny fanomezana izay mitovy amin'ny kaominina hafa ihany (100.000.000ar) ka ilazana hoe mba tsy mitovy ihany anie ny isan'ny tra-boina. Fa efa misy aloha izay na dia mitady ho haro-tabebaka izany aza ny fomba fitenin'ny filoha indraindray amin'izao fotoana izao. Ny ahiako indray satria ny entana atolotra ho fanomezana ankoatra ny an'ny firenena hafa sy ny fiangonana Ortodoksa dia vokatra tiko no mibaribary amin'ireny zaraina ireny. Ahiako ho tahaka ny hiakatra indray ny vidim-bokatr'io orinasa io avy eo.
Manararotra hatrany raha mbola azo atao. Hiresaka ny eto an-toerana sy ny any ivelany aho. Ny eto an-toerana aloha: Andrasan'ny maro mangina ny mety ho fihetsiky ny filoha Ravalomanana manaraka. Toy ny karazana "rehareha" mihitsy manko ny nahamaika azy hakany Toamasina mba hanome ireo fanampiana tsy fantatra intsony na avy amin'ny tenany manokana na avy amin'ny fitondram-panjakana. Mifangaroharo eo ihany. Ny somary nanaitra kely manko dia ny nihazakazahanay nankany Toamasina nefa tsy tongany tao amin'ny Nosy Ste Marie fa ny praiminisitra no nalefany tany. Toa karazam-pihatsiana no ataon'ny filoha eo imason'Antananarivo tsy nifidy TIM tamin'ny fifidianana Ben'ny tanàna teo.
Ny manaraka indray raha mitodika any ivelany aho dia ity fitadiavan'ny mpanohitra any Pakistana ny tokony hialan'ny filoha Pervez Musharraf ity. Amiko manokana tsy mananjo hanao izany fitakiana fialana izany ny mpanohitra na dia nandresy tamin'ny fifidianana Depiote aza. Io fihetsika io no karazany manamafy fa mbola mila mianatra ny demokrasia hatrany ny firenena maro eto an-tany na mbola tsy mahazaka fiaraha-miasa noho ny fahazarana mifamingampingana ny aty amin'ny faritra ivelan'ny firenena tandrefana.
Ny hevitro momba an'i Kosovo indray. Hatramin'ny voalohany aho no karazany momba ny Serba amin'ity raharaha ity. Ny fomba nakana ny fahaleovantena manko dia jereko fa tsy izay loatra ny tanjona fa toa ny hikambanana amin'ny Albania. Tadidiko tsara fa nodradradradraina hoe ny an'i Albania i Kosovo fa tsy an'i Serbia. Ny tandrefana tamin'ny fotoana nitolomana dia niteny hoe "mpiteny Albaniana "Albanophone" fa tsy niteny hoe Albaniana tahaka ny amin'izao fotoana. Tonga dia ampidirina ao andohan'ny mpanara-baovao fa ireo mpiteny albaniana ireo no "Kosovara" fa ny Serba dia antsoina hoe "Serban'i KOsovo" tahaka ireny hoe mpanjana-tany ireny ireo Serba ireo. Ankehitriny mivandravandra amin'ny saina aderadera na dia miezaka ny manampi-maso aza ny tandrefana fa sainan'i Albania no ahofahofa. Toa tsotra loatra ny mamadika ny tany ho Albania rehefa avy eo. Fampiheverana hatrany fa ry zareo no tena Kosovara ary tsy raharahany ny mponina hafa lazaina fa "Serban'i KOsovo". Rehefa ny tandrefana tokoa no manohana dia manaiky avokoa ny sisa rehetra.
Oviana no hanaiky ny fahaleovantenan'i Corse ny frantsay sa noho ny Napoleon Bonaparte avy tao dia tsy ekena mihitsy izany hoe Tsy frantsay efa nitondra an'i Frantsa? Omeo fahaleovantena io NOsy io ary satria voajanahary mihitsy ny azy amin'ny mahanosy azy.
Nahavariana tato ho ato fa be dia be ny famoaham-baovao tsy marim-pototra nefa niely haingana dia haingana tokoa. Nahavariana fa na dia ny fampahalalam-baovao efa ela nihetezana aza dia tratra soa aman-tsara tamin'ny valin'ny baolina diso sy andro diso. Ny fatratra dia maro ihany koa ny haino aman-jery nanambara izay vaovao diso izay.
Ny faharoa indray dia ny momba ny loza voajanahary mandalo eto Madagasikara amin'izao fotoana izao. Nahoraka dia nahoraka fa nisy olona 9 nianjeran'ny trano tany amin'ny fandraisam-bahiny iray any amin'ny nosy Sainte-Marie. Nisaritaka tanteraka ny filazam-baovao omaly. Nisy nilaza fa maty ireo olona voalaza ireo. Nisy kosa ny nametraka fisalasalana fa tsy mahalala ny tohin'ny raharaha. Ny marina dia tapaka avokoa ny tambajotram-pifandraisana rehetra tany amin'io Nosy io. Dia nanitsy ny tany an-toerana androany atoandro fa tsy nisy namoy ny ainy velively tany amin'iny toerana iny.
Izay ry zareo ny filazana tsotra: mila fitandremana tokoa ny mamoaka vaovao fa manjary manimba ny hasin'ny famoaham-baovao sy ny fitokisan'ny namana rehetra. Tsara ny miala tsiny mazava rehetra tratran'ny tahaka io tranga io fa tsy manafina mangina azy any.
Edrey izany kabarin'ny filoha Ravalomanana tamin'ity faran'ny herinandro ity. "Veloma hatreo ny delestazy" hoy ny teniny tamin'ny fanokanana ny gropy (velomina amin'ity solika efa mihalafo ity) izay ahafahana manome herinaratra 42 megawatts araka ny fitadidiako azy. Sendra izay andro ratsy anefa ity gropy ity fa dia noporofoin'ity andro ratsy mandalo ity fa tsy foana velively ny fahatapahanjiro fa tena "velona" tokoa.
Tapatapaka ny jiro eto Antananarivo amin'izao fotoana izao, na aiza io na aiza. Ny manodidina aloha dia mihafy amin'ny fahatapahana maharitra. Ny mahavariana ary izay no ampitahako aminy dia nototosaina soa aman-tsara ny lalao iraisam-pirenena nihaonan'ny AS Adema sy ny Young African androany ary teo Mahamasina izany. Tsy orambe akory no eto andrenivohitra fa erikerika miverimberina sy rivotra somary mafimafy...
Tena efa antitra tokoa angamba ny fitaovana sa inona indray re no mety ho fialantsiny manaraka e?
Ny orinasa lazaiko eto dia tranombarotra goavana mivarotra fiarakodia izay manana ny foiben-toerany ao Ankorondrano. Gaga dia gaga aho raha nahita filazana tao amin'ny gazety 'le quotidien' omaly 14 febroary takelaka iray manontolo ny fanaovana lavanty hotontosaina ny alatsinainy 18 febroary 2008 ho avy izao ary hatomboka amin'ny 10 ora maraina izany.
Amidy atao lavanty noho ny fitorian'ny lehiben'ny resevera momba ny hetra izay misolo tena ny talen'ny fanarahamaso ny fandoavan-ketra sy ny fifanolanana mikasika izany manko ny fiara miisa 117 sy fiara mpitrongy tany (tracteur) an'io orinasa io. Fiara vaovao tokony amidy avokoa izy ireo ary saiky fiara fitondrana entana mahatanty lalandratsy (4x4) misy seza aloha sy aoriana avokoa (pick up double cabine).
Vaka ny saina no mieritreritra izao toe-javatra izao. Tsy mba fiara ampolony manko no resaka eto fa mihoatra ny zato. Inona ny fototry ny olana? Nanao fahadisoam-pilazana ve ny orinasa sa tsy zakan'ny orinasa intsony ny hetra takian'ny fanjakana? Mila fanadihadiana avy amin'ny mpanao gazety izao... ary enga anie mba hisy izany hipoiran'ny marina amin'ity zavatra tsy mbola reko loatra ny akony an-gazety ity. Ny fotoana ihany koa moa ny ahy dia sambosamborina hatramin'izao.
Fa resaka hafa dia hafa ho fahatsiarovana ny fetin'ny mpifankatia teo indray ity soratako eto ity. Naka rivotra kely aho afak'omaly hariva dia nandehandeha tamin'iny Tsaralalana iny tokony ho tamin'ny 5 ora sy sasany hariva teo (mbola hiverina hiasa soa aman-tsara avy eo). Nisy rangahy iray tokony ho anelanelan'ny 65 - 75 taona teo ho eo teo alohako nizotra soa aman-tsara. Nisy ramatoa anelanelan'ny taona 55 - 65 eo ho eo nifanena taminay fa notsongoin'ilay rangahy mafy ihany ny sandriny ho'aho. Taitra be ilay ramatoa ary nahateny hoe 'fa adala ve ianao rangahy ity a! efa antitra io mbola misary gaigy ihany?'. Izaho kosa latsaky ny hehy tsy misy tahaka izany nahita izany toe-javatra izany. Ilay rangahy koa moa tsy niherika mihitsy sady nitsiky vendrana izany rehefa nosongonako hatreny ampitandalana hijereko ny tavany. Loza koa anie ity fetin'ny mpifankatia ity fa mahalasa gaigy ny tanora sy ny antitra e!
Tena miserana vetivety aho ry zareo. Milaza fa tsy farofy tsy migadra fa salama soa amantsara. Ny hany tsy anoratako dia tena sahirana mihitsy aho amin'izao fotoana izao ka na ny mivoivoy aza tsy mbola afaka. Na nisy nanoratra aza any amin'ny mailaka dia mbola tsy afa-niijery mihitsy aho. Na izany na tsy izany dia tsy maintsy miverina aho rehefa malaladalaka kokoa.
Ny vaovao tena be dia be fa noho ny fotoana mihitsy no tsy ahafaha-mampita azy. Ohatra: nohidiana ny "couloir de la mort" noho ny fanamboarana. Ny mampihomehy dia mbola eny amin'ny toerany soa aman-tsara ny mpivarotra rehetra amin'iny lalantery iny. Dia mandeha mizotra soa amantsara ihany koa ny mpandalo. Rehefa lazaina fa tapaka ny lalana tsy misy mino fa mandeha ihany. rehefa eo ampototra eo vao gaga hoe hay tapaka tokoa.
Dia tena eny tokoa angaha no mba toerana tokana ivarotany ka tsy hiteny aminao mihitsy izy hoe "mihidy ny lalana any". Zarany aza ianao mandalo eo amin'ny tsenany aloha. Dia izay vaovao fohy indrindra noho ny fotoana samborina izay no mba ampitaiko aloha fa amin'ny manaraka manao bebe.
Rehefa ny fikambanana no miditra amin'ny fakana an-keriny olona atao takalon'aina dia tsy eken'ny mpanaja ny demokrasia ho ara-dalàna ny zavatra ataon'ilay fikambanana. Na ho inona na ho inona hamafin'ny zavatra mihatra tsy fanao izany afa-tsy hoe miditra amin'ny lojikan'ny ady ka raha maka takalon'aina aho dia mety tsy ho voasambotra aloha ho fitsimbinana ny ain'ilay takalon'aina fa raha votsotra kosa iny dia hifampitana amin'izay ny mpanao fanjakana sy ny mpanao takalon'aina. Izany hoe ny fakana takalon'aina dia efa fihantsiana ady sy fiokoana tanteraka. Amin'ny lafiny iray ihany koa dia efa ny fikambanan-jiolahy te-hifampitana amin'ny fanjakana sy/na miaro ny tenany tsy ho voasambotra no miditra amin'izany fakana an-keriny izany.
Ataoko fa efa maro amin'ny mpamaky ny nandalo na nianatra tamin'ny Oniversiten'i Madagasikara amin'ny ankapobeny. Efa maro no nahita ny fitokonana saiky fanao isan-taona tamin'ireny toerana ireny. Efa nisy ny nanao fanakanan-dalam-be na lalam-pirenena ihany koa ho fanehoam-pitakiana. Tsy mbola miresaka ny zavatra takiana mihitsy aho eto aloha.Mbola azo leferina ihany ny zavatra toy izany satria tsy manohintohina mivantana ny ain'olona hafa fa tena laviko sy melohiko tanteraka kosa ny fanaovana izany fakana olona an-keriny hatao takalon'aina izany na inona na inona antony. Hitantsika amin'ny gazety androany fa nanao takalon'aina tompon'andraikitra tao amin'ny Oniversite tao hoe ny mpianatra ... ary dia izay ihany koa dia nanaiky hifampiraharaha ny tompon'andraikitra hafa ... ho fitsimbinana ny aina angamba! nefa dia misy tsoa-kevitra mazava be mivoaka amin'izany dia hoe rehefa mitaky zavatra ianareo rankizy dia ataovy takalon'aina i rano na sy i ranona fa hivaha ho azy io olana io. Andeha atao hoe milamina aloha izany ny resaka tranon'ny mpianatra noho ny fanafahana ilay na ireo takalon'aina. Fa moa tsy hiverina vetivety indray io olana io afaka kelikely fotsiny? Dia tsy ho ela angamba dia ho be ny hihevitra fa noho ny fianarana naka takalon'aina tany amin'ny Oniversite no nahazatra ny sasany ho mpanao takalon'aina rehefa tsy mpianatra intsony.
Mampihomehy mahatsiravina ihany ny toe-draharaha. Ny fototry ny olana manko dia ny fahazoana taratasy nataon'ny tompon'andraikitra ao amin'ny Oniversite hialana amin'ny trano onenan'ny mpianatra. Taitra ny fikambanan'ny mpianatra ka nihetsika tamin'ny alalan'ny fikambanana isam-paritra. Dia lasa ny eritreritro manao hoe tena resaka trano ihany ve no fototry ny olana? marina fa sarotra ny mitady trano fa izaho koa mba mahita tsy rariny amin'io fizarana trano io raha mbola azo lazaina hoe fizarana trano no filaza azy.
Voalohany amin'izany tsy rariny izany ny tsy fahazoan'ny mpianatra avy amin'ny fari-piadidian'Antananarivo zo hahazo trano eny amin'ny Oniversite 'satria akaiky izy ireo'. Eritrereto ny mpianatra avy any Antsirabe, Tsiroanomandidy ary Anjozorobe fa any amin'ny an-jatony kilaometatra no misy azy ireny nefa tsy mety hahazo trano onenana, raha tsy diso aho dia efa roapolo taona mahery no nisian'izay trangan-javatra mbola mitohy mandraka ankehitriny izany. Samy mpianatra ihany ary samy malagasy ihany amin'izay fotoana izay. Efa karazana fanavakavahana mivandravandra mbola tsy nisy nanambara amphibemaso aloha iny.
Faharoa manaraka izany, ary ataoko fa ity no tena nahatonga ny fakana takalon'aina. Efa bizina ahazoam-bola be ny 'mivarotra' ny trano eo amin'ny samy mpianatra. Tsy misy manaiky hiala maina izany ireo mpianatra ankehitriny ireo raha toa ka efa 'novidiany' an'hetsiny eny efa mahatratra an'arivoarivony ariary any ho any vao nahazo io trano io. Ahoana moa izany? Ny mpianatra efa hiala ny toerana no 'mivarotra' izany hoe tsy azy ny trano fa an'ny Oniversite saingy raha misy mpianatra vaovao mitady tranon'ny mpianatra ipetrahana dia 'mividy' amin'io mpianatra hiala io. Izany hoe tsy lasanao akory ny trano fa soratana amin'ny anaranao na anaran'olon-kafa mbola mpianatra ihany koa saingy ianao no mipetraka 'tsy misy manelingelina ao'. Efa lasa fomba fanaon'ny mpianatra io tranga io fa tsy fantatro hoe efa ren'ny tompon'andraikitra ao amin'ny Oniversite ve? Izany hoe misy raharaham-bola mandehandeha ao ambadik'izao fanadiovana izao. Ny tena mahavariana dia misy izany toerana hita fa tokony ho kaboney tany aloha tany fa mahatratra telo na efatra hetsy ny 'vidiny' nefa ny velaran'ny toerana dia 4 metatra toradroa eo ho eo.
Ho an'izay tsy mahalala ny tantaran'i Keliberano na nampalaza an'i Keliberano dia fintiniko vetivety aloha ny zava-nitranga. Tany amin'ny faritra atsimo misy ny fari-piadidian'i Fianarantsoa sy Toliary iny nandritra ny repoblika faharoa dia nisy famonoana mahatsiravina mpandeha iray taxi-brousse (ampolony no dikan'izany) teo amin'io faritra Keliberano io. Manaraka ny lalam-pirenena fahafito iny izany. Tsy dia fantatra loatra ny antom-panafihana tamin'ny voalohany fa mpanao dabokandro iray no niteny fa izy no tena notadiavina sy nokendrena tamin'io fanafihana io. Vao avy nahalafo omby maromaro manko izy ka nikasa handray ilay taxi-brousse. Teo ampiaingana anefa ranamana mpanao dabokandro dia toa nahatsikaritra zavatra hafahafa teny amin'ny mpitandro ny filaminana teny an-tsenan'omby (mila mijery tantara indray mandeha angamba aho fa na Ambalavao ilay tsenan'omby na Ihosy). Noheveriny fa izy no noresahin'ny zandary tamina Talkie Walkie hoe lasa (tamina taxi-brousse iray). Niala tamin'io taxi-brousse io izy ary niandry fiara hafa indray handehanana.
Akory ny hagagany rehefa nandalo an'io faritra Keliberano io izy fa feno diam-bala ny taxi-brousse nialany ary maty voatifitra avokoa ny mpandeha rehetra tao anatiny. Rehefa notopazana ny tao anatiny dia voasavasava avokoa ny entan'ny mpandeha ary hita hoe nojerena avokoa ny tavan'ireo mpandeha notifirina ireo. Afa-doza ranamana saingy ny hafa no nidiran-doza. Noheverin'ny olona tamin'izany fotoana izany, satria tsy reko ny valim-panadihadiana tamin'izay nanao io heloka bevava io, fa "zandary" angamba no nanao ny sakana ary nijanona soa aman-tsara ny fiara. Ny fijanonan'ny fiara tamin'ny sisiny manko no nieritreretana izany. Vao nijanona dia nitaky ny hijery olona tao ireo "zandary". Vao tafiditra ry zareo dia norarafany notifirina avokoa na mpandeha na mpamily. Ny olona lazondazony rehetra ataoko fa mahatadidy ity raharaha ity. Ny noahiahian'ny be sy ny maro tamin'izany fotoana izany moa dia olona ambony manana anjara toerana tamin'ny fitondrana ihany.
Niverina tao an-tsaina indray izany rehefa nandre sy nahita ny fanafihana nitranga teny Ampangabe (vavahady fidirana an'Analamanga) aho. Saiky fomba fitafy miaramila na mpitandro ny filaminana sy fitaovam-piadiana voatokana no nentin-dry zalahy. Saingy hafa indray ny paika: fiara indray no nanaraka azy. Ny zavatra tsy itovian'ny tantara dia tsy naripaky ny ny 'jiolahy' ny mpandeha. Ny nanaovany azy kosa dia toy ny efa matihanina mihitsy ry zalahy. Ny akanjo sy ny fitaovana moa dia an'ny na mifanakaiky amin'ny an'ny mpitandro ny filaminana ihany.
Efa nomarihan'ny mpamily moa fa tsy azo atao ny mandeha irery amin'ity lalam-pirenena ity fa tsy maintsy mifampiandry mba hanao tohivakana. Fanaon'ny mpandroba manko ny mifandray amin'ny alalan'ny finday amin'ny faritra manodidina azy hahalalany raha misy fiara mety handalo eo amin'ny toerana hanaovana ny fanafihana ao anatin'ny telo minitra eo ho eo. Dia tratra indray izany aloha ny mpanao dabok'andro tamin'ity indray mitoraka ity. Ary manana sampam-pitsikikovana matanjaka mihitsy ny jiolahy raha tsy hoe ry zalahy no manana namana ao amin'ny sampam-pitsikilovana nefa sanatriavina anie izany.
Mbola tsy naheno anaran-tanàna Ambohitandroka aho fa ireto sary vitsivitsy ireto no anehoako aminareo hoe sao dia Ambohilavatandroka ary no anarana mety amin'ity tanàna asehoko eto ity. Mba Ambohitandroka ihany ny tanan-dehibe rehetra manerantany fa mba miavaka kosa ity tanànan'ny tanora amin'ny ankapobeny nefa tsy antsoina hoe Ambohijatovo ity na dia izany aza.
Ireo ny sary asehoko anareo: vinanio aloha hoe tokony ho sarina inona moa ireo manaloka ireo. Toa bararata toa zozoro nefa voatr'olombelona ireo fa tsy vita nanahary ry zareo a! Ireny tandroka maniry ohatry ny anana mameno ny tanàn-dehibe mankany amin'ny fandrosoana ireny anie no lazaiko anareo e! sa mbola tsy fantatra ihany?
Faritra ambony atsinanan'Antananarivo io asehoko anareo io ary mananontanona ny haavon'i Manjakamiadana aza io vohitra io na dia somary ivaiva kokoa aza. Izay mipetraka eny mahalala avy hatrany fa Ambohipo no lazaiko. Hitanareo ve ny mampiavaka io tanàna io indrindra fa eny amin'ny "cité" ary any amin'ny mpianatra? Ny halavan'ny tandroka no tiako lazaina anareo.
Takona an'Ambohimitsimbina manko ny ilany atsinanana amin'io vohitra io nefa mba te-hijery fahitalavitra ny sarambaben'ny olona sy ny mpianatra dia akarina avo dia avo ny tandro-pandraisan-dahatsary. Dia lazao fa diso koa ny teny gasiko! moa tsy tandroka no dikan'ny "antenne"?
Raha Zavaboary hatrany no hisintonana ny mpizahatany haketo Madagasikara, ny tandroka voatr'olombelona kosa angamba no azon'Ambohipo hisintonana mpizahatany na avy eto an-toerana na avy any ivelany. Ny mahavohitry ny fo an'Ambohipo aloha tsy fantatro loatra fa ny halavan'ny tandroka no hitako. Mba mananontanona ihany koa ny eny amin'ny sitey AnkatsoI sy AnkatsoII fa Ambohipo miavaka mihitsy e! Mampahatsiahy ny radio Netherland (oadray izany fahadisoan-tsoratra!) ery Langaina ireo tandroka maro ireo.
Itony vaovao itony dia nanana ny lazany tamin'ny fotoan'andro nandehanan'ny karajia. Na dia mba miezaka ny hampahalala ny antsipiram-baovao aza ny mpihaino any amin'ny kidaona maraina, hany sisa azo iresahana dia tsy hahenoana valiny sady tsy misy manampy rahateo, resaka kivalavala vianinany ihany no tena renao any.
Tany ho any amin'ny tapak'ity volana ity no nahenoana fa naverina ny fifaninanana hidirana ho mpiasam-panjakana any amin'ny minisiteran'ny tetibola (Sampandraharaha ankapobeny momba ny hetra). Ny antony tsotra nolazaina dia nisy zavatra tsy ara-dalàna. Raha nomanina manko ity fanadinana ity dia nolazaina fa hatao mangarahara ity fanadinam-panjakana notontosaina tamin'ny tapaky ny volana desambra ity. Hanara-maso akaiky ny fanadinana manokana ny Bianco sy ny resaka hafa toy izany. Dia io fa haverina hoe.
Lasa amin'izay ny tombatomban'ny olona hoe nisy nahita "sujet" ve? sa nisy inona tokoa? Raha mbola eto ampiakarakarana azy talohan'ny tapaky ny volana desambra manko dia nolazaina fa tsy hisy hahita mialoha ny laza adina izany. Mipetraka anaty kapila mangirana misy fanalahidy manko araka ny filazany ka ora iray mialoha ny fanombohan'ny fitsapana vao atonta printy ny laza adina. Ny fanalahidy moa dia ny ao amin'ny foibe mihitsy no mamoaka azy vao mety misokatra.
Dia tsahotsaho sisa, satria tsy hamoaka fanavazavana amin'ny antsipiriany mihitsy ny ao amin'ny fitondrana na dia notadiavin'ny maro aza izany, no nahenoana hoe nisy nampifamadibadika hoe ny anarana sy ny taratasy nosoratan'ny mpiadina nokasaina hahaafaka ny "namana" sasany kanjo tratra izany kinasa izany. Dia izay hoe no antony!!! tsy ofisialy. Manana namana mpamaham-bolongana ao amin'ny minisiteran'ny vola sy ny tetibola isika saingy tsy hanery azy hamoaka ny fantany sady mety tsy ho hitany rahateo izao lahatsoratro izao.
Ianareo angaha ahoana? noho ny fiatoan'ny karajia dia tsy manana loharanom-baovao loatra intsony aho. Iny manko no tena mba nanarahako ny vaovao eto Madagasikara indrindra ireo tsy mba lazain'ny haino aman-jery loatra. Marina fa manana vaovao ihany aho saingy tena nilefitra dia nilefitra ny fahazotoana.
Na izany aza dia mba hanoratra ihany aho sao ataonareo hoe dia lasa aiza loatra. Eto ihany fa tena kamo e! Fa na dia tsy hitako manontolo aza dia nahenoana akony ihany. Fandaharana mandalo nokarakarain'ny mpanatontosa ny fandaharana randrana mbs ny fandaharana "tena tia", fandaharana hanaovana fifaninan-kira ho an'olon-droa. Ny loka voalohany dia tapakila maneha mankany Paris ho an'olon-droa. Ny hira atao dia tsy maintsy hiram-pitiavana hirain'olon-droa.
Misy dingana maromaro ao fa ny dingana fanombohana moa dia tsarain'ny mpanakanto telo ahitana an'i Samoela (hatramin'ny oviana moa no lasa akaiky ny groupe tiko i Samoela izay tsy nandeha tamin'ny mbs mihitsy ny hirany tany aloha tany?), Rija Ramanantoanina ary Dah'mama. Any amin'ny atsasa-pamaranana vao miditra mandray anjara fanohanana ny mpijery sy ny mpihaino. 25% no anjaran'ny mpihaino amin'io atsasa-pamaranana io ary 35% amin'ny famaranana. Ny fitsaran'ny mpanakanto voalaza teo izany no tena iankinan'ny naoty amin'io fotoana io.
Entina miatrika ny fetin'ny mpifankatia moa ny anton'io fandaharana "tena tia" io. Dia izay aloha fa mba nahita hosoratana aza.
Ny vahiny ihany no mety hahatsikaritra, na ny elaela tsy niserana io zaridaina ao Antaninarenina io. Aleo aloha lazaina fa ny zaridaina lazaiko eto dia ilay eo amin'ny kianjan'ny fahaleovantena. Loza fa mety ho betsaka tsy ny mahalala ny anaran'io zaridaina io ho kianjan'ny fahaleovantena, sa efa mahafantatra ianao. Izay aloha no fahalalako azy e! noho ny tsangambato nanome endrika Madagasikara eo afovoany io sy ny tsangambaton'ny filoha Tsiranana filoham-pirenena Malagasy voalohany hatramin'ny niverenan'ny fahaleovantena no tena nahatsiarovako ny anaran'ny toerana.
Hatramin'ny andron'ny Ben'ny tanàna Razanamasy, raha tsy diso aho, no nisy fivoarana io zaridaina io. Noreharehana fatratra ho efa manakaiky ny any Andafy ny hatsarany. Nomena hikarakara azy rahateo ny "Le Buffet du Jardin" (aza tsiniana aho raha diso no fanoratro teny frantsay e!). Lasa fipetrapetrahana mahafinaritra ny olona ny nankeny.
Saingy raha mankeny kosa ianao amin'izao fotoana izao dia hahatsikaritra fa mihamitotongana indray ny hatsarany.
Tsia, diso aho. Mizara roa ry zareo ny zaridaina a! ny amin'ny ilany atsinanana voakolokolo tsara fa ny ilany andrefana zara raha voakolokolo raha atao hoe misy mikolokolo.
Ny mpanasaraka ny faritra izany dia ny lalana fizoran'ny mpandeha an-tongotra ahitana ny tsangambato roa nolazaiko teo.
Ny ilany atsinanana amin'io zaridaina io dia toy ny faritra miramirana sy tsara jerena izany. Voahety tsara ny bozaka ary mivandravandra ny fikarakarana e! ny olana aminy fotsiny dia talaky masoandro be ny eny noho ny tsy fahampian'ny hazo manaloka. Ny seza kosa aloha meva rahateo e.
Fa ny ilany andrefana indray rey olona. Oadray! Andeha mody atao hoe faritra maitso anaty tanàna dia tsy maninona na tsy voakolokolo aza nefa mba mahamenatra ihany eo anatrehan'ny mpandalo rehetra. Ny tombony kosa aloha dia be indray ny seza amin'ity faritra ity ary ankavitsiana amin'ireo seza ireo no tsy misy mipetraka mandritra ny tontolo andro. Ilay ahi-dratsy anie tsy maninona ny fisiany raha voalamina hahafinaritra ny maso fa mba mahasosotra kosa raha lasa karazana lobolobo e! Fa anjaran'iza ary ny mikarakara ity ilay andrefan'ny zaridainan'Antaninarenina lazaina amin'ny fomba ofisialy fa kianjan'ny fahaleovantena ity e? Dia tohizo ny dianao re fa eritreritra miserana fotsiny ny ahy.
Tamin'ny herinandro dia nahazo taratasy A4 ireny ny olona tao an-trano. Ankizy hoe no nanatitra azy tao an-trano. Tsy nisy niraharaha izay tao anatiny ny olona fa izaho fotsiny no gaga nahita azy nivalapatra teo an-databatra. Dia io misy hoe "sary mahavita fahagagana" amin'ny teny frantsay. Dia avy amin'izay ny filazana hoe nisy filohan'i Arzantina nahazo toa io taratasy dia noheveriny ho vazivazy ka tsy noraharahiany kanjo 8 andro taty aoriana dia maty ny zanany vavy. Nisy hafa indray nanaraka ny zavatra notadiavina dia nahazo tamin'ny lôtô.
Tonga ny filazana hoe mandefasa ity taratasy ity amin'ny olona 20, dia asa ianareo raha nanaraka aloha na tsia fa dia nahazo indray aho omaly ary tamin'ny mailaka no nahazoako. Malagasy ny mpandefa ary saiky Malagasy avokoa ny andefasana, olona miisa ho 50 angamba no nandefasany tao. Dia inona ary ity? Izaho aloha manao hoe aza aparitaka rangahy io zavatra io fa tiako ho fantatra aloha hoe iza ilay filoha Arzantin nahazo ilay taratasy dia maty ny zanany afaka valo andro, tamin'ny oviana koa izany fa hojereko ny tantara a! Sahala ireny hoe matahotra ozona ireny avokoa isika. Dia tahaka ny hoe mandefa ozona aty amiko ianao mandefa ireny zavatra ireny aty amiko. Izay ange no naha-jentilisa ahy e! Ny ahy filazana tsotra fa tsy hiangavy anareo mihitsy aho hampiely azy! Ary sary taiza ary io no nalaina?
Tsy sanatria manohitra ny fananjehana ny piraty sy ny karazany ezahin'ny artista amin'izao fotoana izao fa misy kosa ny zavatra tsy lefitra intsony. Amin'ny ankapobeny ny atao hoe piraty rehefa resaka sangan'asa sy varotra dia maka tahaka ary mivarotra azy amin'ny vidiny mora kokoa. Ny piraty noho izay fakana tahaka izay dia ratsy kokoa noho ny tena izy matetika ny kalitaony. Fa ity atrehina amin'izao fotoana izao ity kosa mba tsy rariny fa ny piraty indray no tsara lavitra noho ny "tena izy" (dia tsy hitako ny voambolana asolo io tena izy io satria ry zareo no ara-dalàna manko.
Resaka fampitana baolina mivantana izy ity ry zareo a! Hitanareo ihany fa anatin'ny vondrona Afrikana isika ary misy lanonam-panatanjahantena tampony ho an'i Kaontinanta ety. Dia manaraka izany indray ny mpitia baolina fandaka e! Fa nirehareha mihitsy ny mpitondra fanjakana nahaloa ny 600.000€ saram-pandefasana mivantana ireo lalao mandeha amin'ity fifaninanana ary nisy aza mpandray anjara tahaka an'i Zambia tsy nahaloa io vola tamin'ny LC2 nahazo ny tsena ara-dalàna io dia malahelo ny mpitia baolina any. Ny antsika moa filankevitry ny minisitra no nanapa-kevitra handoa ny vola izay mitontaly vidy mihoatra ny Ar1.000.000.000 mihitsy. Tsy ho voavidin'ny Tvm izany ka teo no niteraka ny fandraisana andraikitra tamin'ny fitondram-panjakana.
Saingy ny sary nampitain'ity LC2 ity aty Madagasikara kosa ry zareo no tena tsy rariny mihitsy. Izany no tena atao hoe efa mifotetaka ny sary fa mbola mi-smurf izany ny olona sy ny baolina. Toy ny sary mandeha mitsitapitapy e! nefa dia in-20 avo heny noho ny nandoavam-bola tamin'ny Mondial no naloa tamin-dry zareo, hoy ny mpahalala izay. Tamin'ny andro voalohany noho izay tsy fetezana izay dia 25 minitra taty aoriana vao "nety ny sary". Diso ny filazako, nety ny sary satria tsy LC2 no nalefa fa Eurosport. Tsy voavaha mihitsy manko ny olan'ny sary saiky nampitaina tamin'ny ara-dalàna. Tena tsara tokoa re izany sary izany. Tamin'ny fihaonan'i Ghana sy Guinée io. Ny andro faharoa kosa rehefa rehefa nivoaka amin'izay ilay AFNEX LC2 fa dia aleo lazaina ambadika hoe mahay maka sary lavitra ny ao amin'ny TVM no tsara kokoa ny kalitaon'ny sary.
Dia io no nahatonga ahy nanoratra hoe efa mandoa vola be ve dia mbola sary ratsy dia ratsy no omena ny mpijery? Mba tsy rariny ihany. Fantatra anefa fa hatramin'ny taona 2011 no ifehezan'io LC2 io ny tsenan'ny CAN. Azy moa ny tsena ka izay tiany anaovana azy? Raha izany tsy aleo ve mipiraty e! (enga anie tsy hikatona ity sehatra ity amin'izao famporisihana hipiraty izao).
Manaraka izany indray satria izay ilay teboka telo amin'ny lohateny dia hilaza zavatra mahatsikaiky mahatsiravina aho. Efa hitantsika amin'ny gazety sasany angamba ny filazana fa atao renivohitra ara-toa-karena i Toamasina, (didim-panjakana moa dia mahapetraka izany?), dia lasa ny filazana tamin'ny faran'ny herinandro fa omena 100.000.000.000Ar ny any hanatsarana ny tanàna. Dia lasa indray ny teny, tsy hay na fanitsiana na fanomezana hafa indray fa vatsiana 100.000.000Ar ho fanatsarana ny tanàna (sa ny lapan'ny tanàna? tsy fantatra intsony!) fa dia misy elanelana 000 aloha io. Dia hoy aho hoe: misy finiavana handrangitra an'Antananarivo ve ao anatin'izany "fanaovana renivohitra hafa" izany?
Etsy ankilan'izay raha tokony ho anisan'ny nandray fitenenana tamin'ny fanokafana ny faha-40 taona ny FJKM tao amin'ny lapan'ny fanatanjahantena sy ny kolontsaina izy dia "niala tsiny" noho ny fisahanana andraikitra hafa. Tany Toamasina manko ny lehilahy ka ny fanokafana ny herinandro fiaraha-mivavaka tao amin'ny fiangonana anglikana tany no natrehiny. Efa "tsy tiako Iarivo" intsony ve? enga anie mba tsy ho izany.
Ity misy adinoko fa asosoko eto ihany, 25 minitra taorian'ny fanombohan'ny lalao ihany koa vao azo ny lalao voalohany omaly. Ny lalao faharoa izay tena nandrasan'ny maro ihany koa (CIV#NGR) dia dimy minitra taorian'ny fanombohan'ny lalao vao nandeha satria mbola nandeha manko ny kabarin'ny filoham-pirenena "ka sarotra angamba ny manapaka izany". Soa ihany aho fa 25 minitra taorian'ny lalao vao nijery satria noheveriko fa izay manko no saran'ny vola voaloan'ny Malagasy. namana iray no niteny tamiko io kabary niaretana io raha te-hijery baolina.
Mbola hiresaka zavatra hafa ihany koa. Niteny tamin'ny fandraisam-peo RDB ny Mgr Odon Razanakolona fa malahelo noho izao nampiatoana ny fandaharana "karajia" izao. Fampieritreretana ny rehetra ny ahy no ilazako izany, hoy izy fa tsy fitsikerana. Efa niainana manko ny tsy nampitana tamin'ny televiziona malagasy ny fotoanan'ny katolika hoy ny tenany. Hampitaiko amin'ny filankevitra maharitry ny fivondronamben'ny eveka hivory amin'ny volana ambony ity raharaha ity, hoy ihany izy. Misy moa ny mametraka fanamby fa afaka kelikely dia hiala amin'ny FFKM ny EKAR, dia ho hitantsika eo ny amin'izay aloha.
Ny senatera Kolo Roland ihany koa dia nilaza fa "rehefa sakanana tsy hiteny ny vahoaka dia tsy ho fantatry ny fanjakana mihitsy ny marina". Miresaka ny amin'ny nampiatoana ny karajia ihany izy amin'io. Maro ny zavatra madinika tian-kambara fa tsy haiko moa ny mametraka "bref" amin'ity vohikala ity mba mipetraka eo ankavanana eo fa raha izany no haiko teo an!
Misaotra anareo rehetra izay nifidy sy tsy nifidy ahy, nahatonga ahy ho "Best of malagasy blogs" taona 2007 teny malagasy. Tsy zavamora izany satria avy amin'ny safidinareo mpamaky sy ny naotin'ny mpitsara. Tsy adinoina ihany koa ny fisaorana ny mpikarakara ity fifaninanana ity ho fampiroboroboana ny tontolom-bolongana malagasy manerantany. Ankasitrahana ny namakianareo manokana ity blaogy ity hatramin'izay ary hamakianareo azy hatrany. Tsy afaka ny hihambo ho mahay indrindra amin'ity zavatra ity anefa aho fa toy ny zazavao hatrany, na raha manahirana io teny io dia hoe mbola mianatra mandrakariva.
Raha natao manko ny fampitaha ary tsy afenina izany, dia nihena atsasany tany ho any mihitsy ny mpamaky raha nampitahaina ny isany tamin'ny Visavisa Jentilisa sy ny Vaovao Eto an-TOerana. Nefa mbola nosafidianareo hatrany ho ny tsara indrindra tamin'ny taona 2007 aho teo amin'ny teny malagasy. Heveriko fa ny fotoana nandaozana ity sehatra ity elalea na/sy ny fibahanan'ny politika no anton'izany fihenan'ny mpamaky izany. Fakana lesona avokoa ny zava-drehetra. Tsy maintsy hisy hatrany ny fivoarana araka izay azo atao na dia izany aza.
Eto indray dia mankahery anareo mpibilaogy (mpamaham-bolongana hoy aho izay) rehetra hitozo hatrany, noho ny fitiavana, ho fampiroboroboana ny teny malagasy amin'itony aterineto itony. Any amin'ny lahatsoratry Vazahagasy moa dia naniry izy mba ho malagasy eto Madagasikara avokoa no handrombaka ny fandresena amin'ity taona vaovao ity. Tsy nanomana ary tsy nikasa hanomana izay soratako eto aho fa izay no "vokatry ny fo".
Tsy lahatsoratra amin'ny teny anglisy akory izy ity na dia natao teny anglisy aza ny lohateny. Vita hatreo izany ny antsoina hoe "karajia" ao amin'ny Radio Don Bosco fa ny karajia ao amin'ny namana serasera sisa no mitohy ( sa moa tsy karajia ilay mitshaty ao?).
Na ho inona manko na ho inona ho tohin'ny toe-draharaha dia efa nanapa-kevitra ny hanolo azy fandaharana hafa amin'ny lohateny hafa ny ao amin'ny Radio Don Bosco. Izany hoe raha nosakanan'ny minisitera ity fandaharana ity hiato aloha, ny Radio kosa no nanapa-kevitra hanajanona azy tanteraka ary hametraka eo amin'ny tantara izany fandaharana karajia izany.
Izaho manokana dia mpankafy ity fandaharana ity sy ny kidaona maraina nanaraka ny fombany, no namoahako ny andiam-pandaharana maresaka tao amin'ny vondrona ifandraisana an-taratasy imailaka serasera volana febroary sy marsa 2005 izay azonao vakiana eto. Ny tanjona notratrariko tamin'izany fotoana izany dia ny hampifanakaiky kokoa ny Malagasy eto an-toerana sy ny Malagasy any ampielezana amin'ny resaka adi-hevitra. Hitako tena tsy arako mihitsy manko ny fandehan'ny resaka ary nanapa-kevitra aho ny hampita kosa izay iadian'ny aty an-toerana hevitra. Ireo fandaharana roa ireo no tena nampitaiko.
Nanaraka izany dia efa voatohitohina madinidinika teny ihany ny fandaharana "karajia" ka nahatonga ny mpiandraikitra tao handray fanapahan-kevitra hiarovana mandrakariva ilay fandaharana sy ny fahafaham-pitenenana. Indro averiko eto ny efa nosoratako tany amin'ny Politika Fanorona (bolongako tany amin'ny blogspot niresaka manokana ny lalao sy ny politika) tamin'ny 02 marsa 2006 izay raha tsy diso aho dia efa noesoriko io fa tsara tahiry kosa:
020306 Fahalalana sy tahotra Ataoko fa tsy vahiny amintsika rehetra intsony izany hoe radiô malagasy andraisan'ny mpihaino fitenenana hilazany ny heviny izany. Ny radiôm-panjakana aloha no tsy ao loatra amin'io hatramin'izao fotoana izao ankoatra ny fanontaniana ny vahiny asaina amin'ny fandaharana alahady hariva ireny.
Tao ho ao dia nampiasain'ny sasany hanakorontanana ny saim-bahoaka ilay fandaharana fanaraky ny olona liana amin-kevitra sy zava-misy tantarain'ny mpihaino. Voatery nandray fepetra ny radiô tsy miankina iray malaza amin'ny fahamatorany. Tsy najanony ny fandaharana fa noraisiny naoty aloha ny anarana sy ny nomeraon'ilay mpiantso. Ny andro voalohany sy faharoa nampiharana azy dia niteny mihitsy ny mpanentana fa maro ny olona nihemotra rehefa nanontaniana ny anarany. Maro ny natahotra sao migadragadra fahatany noho ny heviny eo. Tsy hoe misy sivana tsy mahazo miteny ny mpanohitra na ny mpanohana ny fitondrana, hoy ihany ny mpanentana, fa mba ho fandraisana andraikitra amin'izay tenenin'ny tsirairay ihany no antony. Nisy tokoa ny nanararaotra toy ny banga nihomehy alina fony tsy nisy izany, fa dia fanalam-baraka hatrany no nataony. Ny fifidianana rahateo efa mandindona ihany.
Raha nitohy izany dia na ny fandaharana no lasa tsy nisy maminy intsony na voatery niditra an-tsehatra ny fanjakana. Tsy misy tombotsoa velively azo avy amin'ireo tranga ahiana ireo fa dia ny fahafaha-miteny no ho tankina. Efa nisy tokoa ny olona nanala baraka manam-pahefana mivantana tamin'io fandaharana io ary voatery naka ny horonam-peo mihitsy hamakafakana ny hanadihadiana izay lazain'ilay olona sy ilay olona mihitsy aza moa. Ary dia sarona tao ny ati-doha nanao teti-dratsy. Mety ho efa hitantsika anaty gazety ny momba io raharaha io fa tsy any aloha ny resaka. Amin'izao fotoana izao dia tena nandanjalanja tsara ny teny lazainy avokoa ny tsirairay: ao ny mitsikera ny zavatra ataon'ny mpitondra, ao koa ny miaro na manome antony.
Nihena be dia be ny teniteny foana sy ny fanevatevana olona ary misokatra tsara ny adi-hevitra. Nihena koa anefa etsy ankilany ny mpandray anjara. Rehefa nihaino ilay radiô iray mpanao toy io aho ka tsy mandray anaran'ny mpiantso kosa izy ireo dia hita avy hatrany fa tsy toy ny taloha ka tohin'ny resaka tary amin'ilay radiô voalohany no voatery ho re ao. Efa misy dikany lehibe aloha izay. Izay zavatra toy ny bitika izay no ahitana fa ilaina ny aro-fanina amin'ity fahalalahana ity. Ny Malagasy manko no zatra gaboraraka loatra ka nony injay misy fepetran'andraikitra amin'izay teny lazaina dia manemotra andro itenenana aloha hieritreretana tsara.
Ny aro-fanina akory tsy fefy anakanana anao ho amin'ny sehatra malalaka na tianao aleha fa fiarovana anao kosa tsy hidaboka anaty hantsana ho maratra na ho faty sanatrian'izany. Eo amin'ity fampielezam-peo ity no ahitana tsara ny fitadiavam-pampandrosoana ny sehatra iriariavany fa ny sehatra tantanin'ny fitondrana kosa ve mba ahitana ny toy izany? Efa tsara aloha ny famelana ny haino aman-jery tsy miankina hanapariaka ny onjam-peo sy sary manerana an'i Madagasikara, na dia voatery hametraka antennes manerana ny faritra tiany anapariaham-baovao aza izy ireo. Fa mifanindran-dalana amin'izay dia mitaky vokatra mahasarika sy malalaka avy amin'ny haino aman-jerim-panjakana izany.
Miala tsiny raha naveriko manontolo. Tsy nisy nanabangako na dia ny hevitro manokana aza. Efa nametraka aro-fanina ho azy mandrakariva ny mpanentana ny fandaharana tamin'izany fotoana izany. Samihafa ihany koa ny toe-draharaha tamin'izany fotoana izany sy ny amin'izao fotoana izao. Mbola natanjaka be ny teo amin'ny fitondrana na maro an'isa kokoa ny mpanohana azy. Mpiantso ihany koa aho tamin'izany fotoana izany ary tsy natahotra ny nanonona anarana tamin'ny mpandray ny antso.
Amin'izao fotoana izao kosa dia malemy dia malemy ny fanjakana raha ny ampahan'olona mpankasitraka azy amin'ny ankapobeny eto Antananarivo no heverina, hany ka niantsambotra raha vao nahare olona iray nandroso soso-kevitra hoe "na midina eny amin'ny 13 mey aza ny olona dia tsy hanimba zavatra velively tsy akory." Izay feo izay ilay tsy tantin'ny fanjakana sady araka ny fepetra dia tsy azo atao intsony ny midina milahatra eny amin'ny kianjan'ny 13 mey. Manontany tena aho hoe ny eny ihany ve no tsy azo atao sa ny maneho hevitra midina an-dalam-be mihitsy?
Manaraka izany dia nitsinjo izay voasoratra tamin'ny haino aman-jery sy ny tontolom-bolongana aho (fa ity farany ho'aho tsy mbola nahitako mihitsy sa izaho no tsy mahay mijery?) ka azo fintimpintinina toy izao:
Ny vaovaontsika ao amin'ny pejy fahatelo mitondra ny lohateny hoe "misy fetrany" dia mamelively fatratra ny mpanao gazety namany ka ny voalohany nasiany tamin'izany dia filohan'ny onjam-peo mahaleo tena (ajrp), hoy ny fanontaniany hoe "azo sokajiana ho anisan'ny fampahalalam-baovao ve ny fandaharana feno tora-po sy teny tsy voahevitra sy feno fihantsiana Mpitondra toy ny karajia?"
Asa! rehefa famoahan-kevitra manohitra ny fitondrana angamba no antsoina hoe fihantsiana ny mpitondra. Ny ankabeazan'ny olona miditra ao dia saiky matotra avokoa fa raha vao misy ny olona mivaona dia mpiantso hafa ihany no manitsy azy hoe aza ny olona iadiana hevitra no tsikeraina fa ny heviny. Rehefa resy amin'ny adi-hevitra manko ny sasany dia ilay iadiany hevitra no kianiny.
Dia notohizan'ny vaovantsika indray ny fanontaniana ka ny Rdb indray no iantefany:" Mendrika ny fitaizana araka ny evanjely ve ny... fanomezana vahana hanohitra sy hiteny ratsy ny fitondrana...?"
Dia nisy namako katolika izay no tsaroako (izaho moa protestanta) fa manana maopera izay izy mandrisika hatrany ny vahoakan'Andriamanitra hijoro amin'ny marina satria andry iankinan'ny Evanjely ihany koa ny filazana ny marina. Foana ny evanjely tsy misy fijoroana amin'ny marina. Tsy mbola nisy niteny ratsy ny mpitondra kosa tao fa ny ratsy nataon'ny mpitondra no mety ho voalaza tao. samihafa izany teny izany.
Dia teny amin'ny faraparan'ny lahatsoratra moa no nilazany hoe "zara aza mba tsy nakatona teo ny onjam-peo" ka hoy aho hoe "andramo e!". Izao tokoa manko, any amin'ny faritra hafa raha misy ny tratran'ny fanapahan-kevitra sahala amin'izao dia ny onjam-peo avy hatrany no mikatona. Ity kosa dia ny fandaharana ihany no naato. Gaga ny mpanara-baovao: Tsy sahy manakatona onjam-peo angaha?
Misy moa ny hevitra hafa navoakan'ny gazety hafa fa ataoko fa mitovitovy avokoa izy rehetra, anisan'izany ny tao amin'ny madagacar tribune izay anekeko tokoa fa naheno ilay antson'olona tamin'Atoa Manandafy Rakotonirina aho hirotsahana eny amin'ny 13 mey saingy tsy naato moa ny fandaharana.
Farany: ny antom-piampangana moa dia "firaisana tsikombakomba amin'ny fanohintohinana ny filaminam-bahoaka", izany hoe raha ny fahazoako azy dia fanohintohinana ny filaminam-bahoaka ny fiantsoana hidina hilahatra an-dalambe. Marihina fa dia nilaza momba ity raharaha ity avokoa na dia ny haino aman-jerin'ny mpanohana ny fitondrana aza (mbs) tamin'ny vaovao alina, fa ny tamin'ny radio nasionaly kosa dia avy tamin'ny fanambaran'ny holafitry ny mpanao gazety ihany no mety ahenoan'ny olona manerana an'i Madagasikara ny "fampiatoana" ny fandaharana karajia. Na dia ity fandaharana karajia ity ihany aza no nosakanan'ny fanjakana dia najanon'ny Rdb hatramin'ny fandaharana isaky ny alatsinainy maraina amin'ny 10 ora sy sasany ka hatramin'ny 11 ora sy sasany hialana amin'ny fanararaotana hoy ny mpiandraikitra. Raha ny voasoratra amin'ny taratasy fandrarana anefa dia tsy voakasika mihitsy ity fandaharana ity raha ny tokony ho izy fa ny tao amin'ny fampielezam-peo mihitsy no nanapa-kevitra.
It's also amazing from the Malagasy government to suspend the popular program "karajia" (discussion) broadcasted by the Roman Catholic Radio (Radio Don Bosco). There, people can give all their opinion in what they would say about.
Lava ihany izay amin'ity tsy mbola fahaizako maneho hevitra amin'ny teny anglisy izay. Misy didim-panjakana mihitsy araka ny filazan'ny namana nivoaka ny ora tokony hanombohan'ny fandaharana isan'andro. Izaho moa eo amin'ny 8 ora eo ho eo no mamadika hihaino azy, tsy henoko noho izany ny fanambarana fa ny hirahira sisa no nandeha dia gaga ihany aho. Tany amin'ny fandaharana iray hafa "kidaona maraina" no nanehoan'ny hafa ny heviny indray momba ity "fanafoanana" amin'ny teny malagasy fa "suspension" kosa indray amin'ny teny frantsay.
Ny antony araka ny heno dia toa hoe tadiavina entina hanaikana ny olona hilahatra no antony. Olona mpihaino iray moa no nanao izay fitenenana izay ary efa novalian'ny mpanentana io saingy iny no fanararaotran'ny mpitondra hanakatonana azy. Miasà mafy ny Mpamaham-bolongana rehetra fa mandady ny trambo. Mety ho anjarantsika ihany koa ny manaraka, ary mety hisy ny fanakanana ny aterineto raha mitohy izao.
Nisy moa ny niteny tao amin'ny kidaona fa raha tsy afa-maneho ny heviny ny olona dia ahiana ny hielezan'ny graffitii hanehoan'ny olona ny heviny.
Araka ny fitadidiako dia izay vao nisy fanafihana nataona jiolahy paositra mpitandro filaminana teto Antananarivo niaraka tamin'ny fitaovam-piadiana dia ny basy izany. Nisy ihany ny filazana taloha fony nodidiana ho tsy ara-dalàna ny kung fu tamin'ny androny, nihorakoraka teny amin'ny manodidina ny hotel de police teny tsaralalàna ny kung fu anjatony tamin'izany fotoana izany. Fa ity nitranga tamin'ity herinandro ity no nisiana fanafihana mitam-basy. Manamarika izany fa dia lasa toy ny miaina anaty lahatsary mihitsy ny mponina eto Antananarivo amin'izao fotoana izao.
Efa hitan'ny rehetra omaly fa nisy jiolahy roa maty notofirin'ny polisy teny Tsaralalàna, azo sambobelona ny iray ary afa-nandositra kosa ny iray. Izay nanatri-maso dia nilaza mazava fa tsy nisy bala nisolifatra mihitsy ny an'ny polisy fa ny an'ny jiolahy no mety ho nisy raha nisy izany. Ny alin'io ihany dia notafihin'ny jiolahy ny paositra tsotra iray teny Antsalovana... moa va tsy toy ny tamin'ny terminator hitako voalohany indrindra miaraka tamin'ny teny hoe "I'll come back" (tsatoka teny anglisy fotsiny io fa ny "je reviendrai" no narahina tamin'ny lahatsary). Valifaty avy hatrany no ambetintenin'ny rehetra.
Tsy ela tokoa, fa raha niangavy ny hilazan'ny Ben'ny tanànan'Antananarivo ankehitriny mikasika ity fanendren'ny Prefen'ny Polisy ny sefom-pokontany ity mpikarajia sy ny mpikidaona maraina (mpiantso amin'ny telefonna isaky ny maraina andavanandro) dia nasaina manokana na tonga tao amin'ny filazam-baovaon'ny Viva TV izay azy ihany izy tamin'ny 8 ora sy sasany alina teo.
Tsy naharaka hatramin'ny voalohany aho fa dia niangavy izy, raha azo atao mba hisafidianan'ny olona ihany ny sefom-pokontany. Nomarihiny manko tao anatin'ny resaka fa misy sefom-pokontany tsy hita intsony izay nalehany hatramin'ny nahalany azy izay ka nikatso avokoa ny taratasy ilaina ka mila ny soniany. Voalaza teo moa fa ity fanendrena ataon'ny prefen'ny polisy ity dia efa nokasaina ny 14 desambra 2007 (roa andro taorian'ny fifidianana ho ben'ny tanàna monja) fa izao vao nolazaina.
Manaraka izany dia nolazainy fa tsikaritra ho mahazo fanembatsembanana isan-kerinandro ny Kaominina Antananarivo renivohitra. Voalohany ilay Raharaha solika (trosa) nampijanona ny fandraofam-pako iny. Noho ny raharaha solika tsy nisy teo iny dia efa nisy ny nanolotra gazoala 5000 litatra aloha, dia nisy 5000 litatra hafa ihany koa ary vao farany teo dia nisy nanome 2000 litatra. Faharoa indray ilay resaka Jirama izay nanana ny akony manokana sy nampivadika tanteraka ny hevitry ny maro momba ny ataon'ny fanjakana foibe. Nanangana fahavalo ho azy izy ary maro tamin'ny mpanohana aza no tohina ihany koa. Taorian'io tranga io dia tsy nisy firy intsony ireo nitondra tee-shirt Hery Rafalimanana. Ny fahatelo indray moa dia ity fanendrena sefom-pokontany tsy misy fifidianana ity. Ny fahaefatra angamba ANGAMBA dia tsy manaraka Can ny mpijery baolina malagasy satria amin'ny herinandro izy io no hanomboka sa inona re no azo eritreretina hafa?
Ankehitriny ary dia miantso ny malala-tanana rehetra ny Ben'ny tanàna hanao fanampiana ny tanàna satria tsy misy intsony ny vola hampiasaina. Hajoro na sokafana indray ny FAR (fanampiana an'Antananarivo Renivohitra). Toa filazana ankolaka fa efa mivonona ny tsy hahazo ny anjara tetibolany avy amin'ny fitondrana foibe ny Renivohitry Madagasikara.
Dia saiky kamo be aho hanoratra fa aleo aloha soratana ihany. Gaga aho fa hay betsaka na lehibe indrindra fa ankizy no tsy mahalala izany rameva. Izaho angaha no milona amin'ny teny malagasy. Chameau na dromadaire re izany ry zareo tsy mahalala a! fa izao, dromadaire izany no tonga taty amintsika fa tsy chameau, nefa samy karazan'ny chameau ihiany moa ka tsy diso loatra izany ilay voambolana nilazana ny rameva tonga teto amintsika iny. Samy rameva indray aloha no ilazana azy e!
Fa mba fatratra ihany koa ny lahatsoratra novakiako tamin'ny gazety "Ny Vaovaontsika" izay mpanohitra ny fitondrana sady mpanohitra bontolo ny Ben'ny tanànan'Antananarivo. Toa tadiaviny endrikendrehina ho mpamotika ny zavabita indray ny TGV sa Antananarivo? Ny mpamaky ahy dia mahafantatra mazava tsara fa tsy nifidy TGV aho. Fa izany tsy manakana ahy tsy hitsikera izay tsy mety ataon'ny fitondrana kosa. Izay no fahalalahako. Ny sary mivoaka eto izao dia sary nalaiko tamin'ny faran'ny taona tany ho any. Nalahelo aho hoe mba tsy mety loatra izao famotehina izao. Saingy hitako fa ny fiara te-hiantsona mihitsy no be loatra eo amin'io faritra io ka tsy mahagaga raha voadoadoana ireo foto-drafitrasa nahafinaritra kely ireo. Ny tena nahasosotra dia samy toa voaendrikendrika na Antananarivo na ny TGV.
Na izany na tsy izany dia tena misy mikendry zavatra hafa mihitsy ny sasany izay tsy voatonona eto. Hitako manko fa ny soavaly vy indray no te-hameno ny toerana nialan'ny fiara. Na moto io na scooter samy voatonona avokoa. Moa misy ihany koa ny efa zatra mihetraketraka amin'ny firimorimoana mafy ka rehefa manana olana dia ny tsatobato ihany no ifatraran'ny rihitra hampijanonana ny fiara.
Fa ity koa, tena nampieritreritra tokoa ilay nolazaina fa nandeha nankany Afrika Atsimo ny filoha fa samy tsy hita na ny nandehanany na ny nahatongavany teto an-tanindrazana an! hum...
Mifarana indray ity ny herinandro ka dia aleo ny tsikitsiky aloha no hamaranana azy. Ny Rameva tonga eto Madagasikara aloha izao no ambentin-dresaky ny manodidina ahy. Ny hoe maro miresaka azy aloha tsy azoko itompoana kosa. Iza kosa no tsy ho taitra raha maheno hoe misy Rameva tonga eto Madagasikara? Faniriana fahakely ihany ny hahita ny biby tsy fahita ho eto Madagasikara fa ny Liona sy ny Tigra ary ny Elefanta no tena masaka tao an-doha fa tsy dia noeritreretina loatra kosa ny hijery izany Rameva. Na izany aza nahoana tokoa moa raha mba mahita Rameva mivantana ny olona? Mety hilaharana indray izany ny hakany Iavoloha hijery azy fotsiny, na raha tsy tian’ny filoha moa ireto fanomezana voalohan’ny taona hafakely ireto dia tsy lavitra ny Lapa tsy akory ny zaridainan’I Tsimbazaza sy ny Lapan’ny Antanimieram-pirenena.
Oadray tokoa, dia samy manana ny zaridainany tokoa I Tsimbazaza sy Iavoloha an! Ao Tsimbazaza tokoa hay moa ny Biraon’ny Ben’ny tanàna eto Antananarivo. Fa ny ao Tsimbazaza ny biby sy zavamaniry tsy fiompy sy tsy famboly loatra no tena apetraka hotsidihan’ny olona fa ny any Iavoloha indray ny fiompy sy ny famboly no miranty ao. Fa lasa aiza indray ary ilay resaka rameva teo? Saiky hivily tokoa ny resaka marina. Ahoana indray ary ny vazivazin’ny namana: Hojeren’ny filoha indray izany hoe mahatratra firy litatra isan’andro no mety ho azo amin’ny rameva vavy iray, azo sotroina manko ny rononony, ary azo hanina hoe ny henany saingy tsy hanin’ny jiosy io satria tsy mivaky kitro araka ny fahalalako azy, nefa aleo aloha hojerena mivantana ihany. Dia raha misy filazana indray rehefa avy eo hoe hanafatra rameva be dia be isika dia mety hahazo tombony anatin’izany indray ilay orinasa efa midadasika tsy tononiko izay. Ny azy manko io ronono io ihany no tena mba angadiny…oadray talentany no marina kokoa.
Fa ny tena nahatapaka ny tsinaiko dia ilay saritatra nataon’i Tojo ao amin’ny joro “Passe-Par-Tojo” androany tao amin’ny Midi Madagasikara iny. Tsy naka alalana fa dia aleo tantaraina an-tsoratra ihany. Indreo ny Rameva fa mipetraka tsy dia lavitra loatra ny Lapa, ankevitry ny any ho any amin’ny faritra “fitaratr’i Madagasikara” any, anivon’ny biby sy ny zavamaniry. Misy mirahalahy miresaka eo ka hoy ny anankiray hoe: Il ne manque plus que les mages! (ny magy sisa no andrasana!). Efa tena raiki-tapisaka amin’ny olona tokoa noho ny sary fa rameva no nandehanan’ny magy na dia tsy mahatadidy izany loatra ao amin’ny baiboly aza aho. Dia misy zazalahikely mitondra manolotra tavy kely amin’ny rameva miteny hoe: Hinana Yaolta? (hihinana Yaourt?). Dia hoy aho hoe mbola tsy lasa lavitra tokoa ny Noely ry zareo. Noely fankalazana ny “ Fa zaza no teraka ho antsika, zazalahy no nomena antsika, ary ny anarany dia atao hoe Iman…uel” fa raha eto amintsika angamba noho ny fifidianana farany teo dia andeha atao hoe “raj…uel” (izy manko no nofidian’ny maro an’isa koa!). Dia ahoana izany? Ataonareo hoe Heraoda ny filoha izany? Tezitra amin’izany eo izy an!
Fa lasa ihany ny saiko ry zareo, nahoana moa ny efa nanana anarana hoe rameva ny rameva teo amin’ny Malagasy? Edrey! Tsy maintsy noho ny fitadiavana voambolana teo amin’ny baiboly ihany io ry nao a! tonga teo amin’ny tantaran’i Esao sy Jakoba, na Abrahama ohatra dia inona no atao anaran’ny biby tsy fahita eto Madagasikara? Tsatoka sy hanihany sisa fa raha misy moa ny tahirinkevitra milaza izany mety hahafinaritra ihany. Avy amin’izay ary ny Misionera mpandika teny nampiseho ny sary tamin’ny mpianatra (Malagasy) sady mpiara-mandika ny baiboly ho amin’ny teny malagasy rahateo. Dia avy ny Misionera niteny hoe “Kamela ity” na “Diraomadera ity”. Ny mpianatra kosa vatany vao nahita ny sarin’ilay biby dia nisy niteny hoe “Raha meva tokoa izy izany” Mety ny teny hoe madera avy tamin’ny Diraomadera izay mitovy dika amin’ny meva sy ny tsara ary ny soa sisa no henon’ny mpianatra mijery sary vao. Dia namerina ny misionera hoe “Diraomadera”, novalian’ny mpianatra ihany hoe “Eny e! Raha meva” Dia noraiketina ho Rameva ny anarana nifanarahana. Hanjohanjo ihany izany fa mety noho ny fitiavan’ny iray amin’ny mpandika teny tokoa, tsy fantatra na malagasy na vazaha, ny biby no nahatonga azy hoa rameva “nahazo anarana manomboka amin’ny Ra…” Angano angano à rire à rire…
Eo anoloan'ny fisondrotan'ny hetra sy ny haba isankarazany dia mandeha dia mandeha ny fanontanian'ny mpiresaka an-dalambe, fa tsy amin'ny haino aman-jery hoe mba mandoa vola ve ny tiko sa orinasan'ny filoha dia tsy takian-ketra?
Mitsamboaboatra ihany ny olona raha vao ampifandraisana ny hetra aloan'ny olona ka iniana anotaniana hoe mba manao ahoana ny vondrona tiko? Koa raha sahy sy te-hampangarahara ny toe-java-misy manaporofo ny fitiavan-tanindrazany amin'ny fandoavan-ketra ny tiko dia tokony hanambara izany ampahibemaso sady hilaza ny vola naloany isan-taona indrindra hatramin'ny nitondran'ny filoham-pirenena.
Efa manahirana koa manko ny lahatsoratry ny vaovaontsika indraindray tahaka ny fanaovana lohateny hoe politikan'ny fitarainana. Dia manantena isika fa hampiseho ny fanatontosany ny adidiny ny orinasan'ny filoham-pirenena
Nanana ny lazany teto amin'ny tanàna indray ity resaka nampakarana ny karama ity. Ny an'ny mpiasam-panjakana no nolazaina voalohany tamin'ity raharaha ity nandritra ny kabarin'ny filoha Ravalomanana tamin'ny faran'ny taona teo iny.10% no nolazaina ary natao hoe nahakivy ny mpiasam-panjakana izany. Izaho indray tsy hitako izay tokony hahakivy satria samy manao ny ataony daholo ihany ary raha misy ny sampan-draharaha tsy mandeha amin'izay laoniny ny fanaovana asa dia ny asam-panjakana no malaza voalohany indrindra amin'izany. Ny an-dry zareo aza misy fampakarana ihany isan-taona fa ny anay izany indray mandeha ihany izay tao anatin'ny dimy taona, sady noho ny "fiakaran-daharana" fa tsy hoe niakatra tamin'ny toerana nisy ahy.
Androany indray dia nahita tamin'ny gazety fa nanao soso-kevitra hampakarana ny karama koa ny patirao "sasany". Averiko indray ny hoe sasany ka tsy 10% toy ny an'ny mpiasam-panjakana fa 8% hoe. Endrey, mba misy vondrona manao izany ihany kay? Ny anay manko dia efa nilaza mialoha (aza manontany izay misy ahy fa tsy hilaza koa aho) fa na dia te-hanondrotra aza dia tsy afaka noho ny nampakaran'ny fanjakana ny isan-jaton'ny hetra alaina amin'ny orinasa. Tsy hilaza ny taha ihany koa aho satria ho hita any amin'ny teti-bolam-panjakana 2008. Indrisy ry mpiasan'ny tsy miankina toa anay fa tsy hisy ny fanondrotana...
Fa ny mba mahagaga ahy dia ny hevitra sasany manao hoe aleo, hono, tsy ampakarina ny karama, dia sakanan'ny fanjakana ihany koa ny fiakaran'ny vidin'entana. Atao ahoana fa izay angaha ny tarazon'ny fotokevitra sosialista revolisionera niainana fahazaza. Ny vidin'entana tsy ho azo ferana na oviana na oviana tsy hiakatra indrindra ao anatin'izao vanim-potoanan'ny fanotoloana izao. Zaranareo izay mahazo fanondrotana aza fa na dia miakatra aza ny vidim-piainana dia manana hafainganam-pandeha tsaratsara kokoa ianareo noho ny anay omaly tsy miova.
Fa izany eo ihany fa iza ary ireny manam-pahaizana momba ny antontanisa milaza fa 15% ireny ny fiakaran'ny vidin-jiro? Ny ahy ve rangahy lasa avo roa heny mihitsy ny fiakarany dia 15% hono... any amin'ny vaniny faharoa anie no tena mamely ilay fisondrotana e! (2° tranche no tiako lazaina fa ilazao ihany aho raha misy teny malagasy metimety aminy kokoa. Fa na dia hiakatra 8% aza ny karaman'ny mpiasa tsy miankina hafa ny anay aloha efa niala tsiny ny lehibe e!
Misy moa ny niresaka fa midika zavatra be dia be ny nitsidihan'ny masoivoho amerikana sy maorisiana ny Ben'ny tanànan'Antananarivo. Noho izany indrindra ve sa fifanandrifian-javatra ny nialan'ny filoha sasatra tany amin'ny faritra avaratra aloha dia izao lasa any Afrika atsimo izao. Tsy fitsidihana ofisialy manko ny andehanany any fa fitsidihana amin'ny anaran'ny tenany manokana (visite privé). Izay ahay Atoa filoha, malaza loatra any amin'ny takoritsika manko hoe ny hivoahanao lava io dia mikarakara ny orinasanao hatrany (mitady entana na akora hamidy eto Madagasikara) nefa ny volam-panjakana no ampiasaina amin'izany, siosio ihany izany fa tsy fantatra akory izay fahamarinany. Izao dia voalaza tsara fa dia mitsidika any Afrika Atsimo amin'ny anaran'ny tenanao manokana no andehananao any. Mba mazava kokoa ny resaka fa tsy hifampitsongoloka ambadika lava izao!
Orinasam-barotra goaibe Afrikana Tatsimo ny Shoprite araka ny fahalalako azy. Izy no nisolo ny Champion izay tsy tamana teto Madagasikara intsony rehefa nifarana hatreo ny fitondran-dRatsiraka Didier. Raha izay tadidy izay no lazaina dia tokony ho tamin’ny taona 2003 teo ho eo no niditra ny tsena malagasy ity fivarotana goaibe ity.
Raha misy ny toerana tsara indrindra azony mahalaza tsara azy dia io eo Antaninarenina (Printemps, Prisunic, Champion ary farany Shoprite) io. Na dia lavitra akaiky azy aza manko ny eo Analakely anoloan’ny Lycée Rabearivelo dia azo lazaina fa samy manana ny mpanjifany izy roa ireo. Ho anareo mbola tsy mahalala ary dia nikatona io Shoprite eo Antaninarenina io nanomboka ity volana ity noho ny tsy nanavaozan’ny tompony intsony ny fanofana ny trano.
Azo lazaina fa tombombarotra misimisy ihany no very noho io fikatonana io ary hahazo tombony izay hahazo io toerana fantatra amin’ny mahatsenambarotra lehibe azy. Dia hibanjina any ny mason’ny mpanarabaovao liana hahafantatra haingana dia haingana izay nahazo ny tsena. Mbola ho tsenambarotra ihany ve sa hampiasaina zavatra hafa amin’izay? Aza hitako anie ka lasa mahagrrrr…aoka marina e !
Na dia tsy misy mpilaza loatra amin’ny haino aman-jery aza ny fisian’ny vola sandoka eto amin’ny firenena, tsy milaza izany fa tapitra hatreo ny amin’io. Hatramin’izao fotoana izao dia any ambanivohitra no tena malaza ielezan’ireny vola sandoka ireny. Mazava loatra fa raha tsy mahalala tsara ny vola dia mety ho voambaka, indrindra fa ireo mpivarotra omby any amin’ny tsenan’omby mazava loatra.
Tsy dia miakatra eto an-drenivohitra loatra kosa ireny vola sandoka ireny noho ny fahalalana avy hatrany ny mahasandoka azy angamba. Vantany vao aharenesam-peo ny fisiany manko eto Antananarivo dia vetivety dia azo ireo mitondra azy ary matetika rehefa misy tambajotra tratra dia misy Komoriana na Afrikana vitsivitsy hatrany ao anatin’ny tombajotra iray. Noho izay antony izay no mahatonga ny maro izay iresahako tsy mankasitraka loatra ny fahamaroan’izy ireo eto an-tanàna ary antony iray tsy nankasitrahana ny fidirana tamina tsena ekonomika roa avy hatrany (sadc sy comesa). Ny tombotsoan’ny filoha ihany no tena banjinina tamin’ny fidirana tamin’ireo vondrona ekonomika ireo, hoy ny hevitry ny tsy mpankasitraka sy/na tsy mahita tombotsoa loatra amin’ny fahamaroana Afrikana mandraharaha eto an-tanàna.
Izay no ela fa hampiseho anareo sarim-bola ambadika sy anoloana aho ka anjaranareo ny mamaly aloha hoe iza amin’ireo vola ireo no hitanareo fa vola sandoka? Samy sandoka avokoa ve izy roa sa samy tena vola avokoa? Sa ny vola ambony ihany no sandoka? Sa ny vola ambany ihany no sandoka? Hazavao ny hevitrao!
Ny valinteny marina amin’ireo fanontaniana rehetra ireo dia “TSIA” avokoa afa-tsy voalohany sy ny farany irery ihany. Ny voalohany tsy mety valiana eny na tsia fa mitady valiny hoe itsy, na iroa, na izy roroa, na samy tsy izy. Ary raha mamaly “eny” kosa ianao tamin’ny fanontaniana farany ka manana ny antony mazava dia nahita ny marina ianao.
Ny tsikaritry ny nahita ny mahasandoka ilay vola teo ambany voalohany dia ny soratra 2000 nitsonika. Io vola nitsonika io no manaitra ny saina satria tsy dia fahita tamin’ny vola taratasy loatra.
Rehefa hita iny nanaitra voalohany iny vao afaka jerena hoe toa somary mifotetaka kokoa ny loko na dia tsy mivandravandra aza izany. Ny vola tena izy moa hita ho maimaina izay ihany ny fijery azy.
Aoka anefa homarihina fa sary alaina ambanin’ny hazavan’ny masoandro ny sary nijerenao azy fa raha ny nandraisanay azy tanaty toerana somary malomaloka maizimaizina ihany dia tsy hahatsikaritra azy loatra ianao raha tsy efa nilazana mialoha. Maro tamin’izay niresahako moa ny niteny hoe raha any amin’ny fiara fitaterana iny no alefa tsy hisy hahatsikaritra akory. Ny fandrasaina ilay vola manko raha tsy efa mpikirakira azy tsy hahatsikaritra ny mahasamihafa azy amin’ny tena izy akory. Tsapa ihany fa somary matevina ilay vola sandoka nefa malefaka kokoa rehefa miara-raisina izy roa.
[25]
Rehefa izay vao mijery ny tsikaritra hafa ianao. Io fa mivandravandra mamirapiratra loatra ny tsiratsiraka fanavaham-bola (filament) amin’ilay vola sandoka nefa rehefa tarafina tsy ahitana soratra 2000 tahaka ny amin’ny vola tena izy.
[4,20,27,26]
Jereo kosa anefa fa vitan’ny manao vola sandoka amin’izao fotoana izao ny sariomby izay fiarovan’ny maroan’isa taloha.
Eo vao lasa ny eritreritra hoe, tsy hanao dikantsary vola tsirairay ny manao vola sandoka fa mety hiverimberina ny laharana sahala amin’ity asehoko eto ambany ity
Fa rehefa nahita ity vola sandoka ity aho, ka miverina mieritreritra ny sarambamben’ny olona indray mamantatra ny vola sandoka amin’ny tena izy dia hoy aho hoe tsy mahagaga raha betsaka ny vola rovitra mandehandeha ain’izao fotoana izao. Tandrifin’ny tsiratsiraka hatrany manko no misy ny rovitra ka mahalasa ny fisainana hoe misy manao fanahy iniana mandrovitra ve sa eo no mora rovitra ny vola. Amiko manokana anefa dia tsy mitombina loatra ny valinteny faharoa farany io.
Araka ny efa fantatry ny mpanara-baovao dia androany maraina naroso tamin'ny 9 ora ny fifampiarahaban'ny mpitondra fanjakana amin'ny solombavambahoaka sy ny ny Ben'ny tanàna. Mazava loatra fa tany amin'ny lapam-panjakana Iavoloha no nanaovana izany fifampiarahabana izany. Dia lazaina mialoha eto fa teo amin'ny fitoerana voalohany no napetraka ny Ben'ny tanànan'Antananarivo mivady na dia tsy sisiny loatra aza izany.
Manaraka izany noho ny asa dia tsy naharaka tsara aho na dia te-hampita antsipiriany ny zavanisy tao aza. Misy ihany koa anefa ny tsikaritra tanatin'ny asa. Ny kabary re voalohany dia ny an'ny filohan'ny antenimieram-pirenena Atoa Jacques Sylla. Fifampiarahabana moa ka tsy maintsy firariantsoa no manjaka. Mazava loatra fa tiany hanandanja ny firariana "hiaina amin'ny fandriampahalemana" sy "hiasa anaty filaminana" ny vahoaka. Mitohy avy eo moa ny fampandresen-dahatra fa anaty fanatontoloana isika ka mifampiankina anaty sehatra iraisam-pirenena avokoa ny zava-misy rehetra, toy ny fiakaran'ny vidin'ny solika, ny fitsarana ady heloka bevava ary ny tany mihamafana.
Ny Praiminisitra avy eo no nikabary ka nilaza tsotsotra ny vitan'ny governemanta. Tao moa no nahenoana hoe nihena 38% ny tahan'ny heloka bevava raha oharina tamin'ny taona 2006. Teo koa ny filazana fa tafaverina amin'ny tompony ny 75%n'ny omby nangalarina. Teo koa no nilazana fa hakarina ho 60 000Ar ny fanampiana ho an'ny mpampianatra FRAM na mpampianatra iantohan'ny ray aman-drenin'ny mpianatra ka mba manao fanampiana ihany koa ny fanjakana foibe.
Nanaraka ny kabary na anatin'ny kabary moa no nanateran'ny olombaventy sy solontenam-paritra isankarazany ny solombodiakoho. Anisan'ny nanolotra izany tamin'ny filoham-pirenena mivady ny Ben'ny tanànan'Antananarivo sy ny solontenan'ny isam-paritra. Narahina fanomezana santa-bary avy amin'ny isam-paritra 22 izany satria "ny akoho laoka ampiarahana amin'ny vary" hoy ny kabarin'ny filoham-pirenena. Miteny faritra ihany dia tsara ny milaza hoe nihofahofa teny amin'ny sehatra avokoa ny fanevan'ny faritra 21 (sarin'ny armoirie) fa ny an'ny Haute Mahatsiatra no "tsy misy saina" tsy nahatonga ny azy, drapeau no tiako lazaina hoy ny filoha izay. Ny tsikaritra hafa ihany koa dia ny nampitodihana tamin'ny mpanatrika ny osy iray rehefa hikabary ny filoham-pirenena. Kely ny hanin'ireny dia efa mahavokatra ronon be, hoy ny filoha nandritra ny kabariny.
Nandritra ny kabariny tokoa ny filoha dia nilaza fa be ny asa vita saingy be ihany koa asa miandry. Ny 75%n'ny malagasy manko no mbola mahantra. Nolazain'ny filoha amin'ny zay ny laharam-pahamehana telo hotanterahin'ny governemanta mandritra ny taona 2008. telo aloha hoy izy fa tsy valo.
1- Hampitombo ny harin-karena (fampandraisana anjara ny mpandraharaha sy ny mpanao asa tanana malagasy) satria tsy hisy fandrosaona izany raha tsy mitombo io harinkarena io.
2- Fanamafisana ny fampandrosoana ny eny ambanivohitra.
3- Fampihenana ny fahantrana
Ny tanjona kendrena manko araka ny filoha dia ny hahatrarana ny harinkarena ho 7 na 8% any ho any. Avy eo moa dia nampitenenin'ny filoha hamelabelatra ny zavamisy ankehitriny ny minisitra Ivohasina Razafimahefa. Lavalava ihany io kabary fanavazavana io fa miaraka amin'ny tabilao sy voarakitra an-tsoratra moa ka tsy nahamonamonaina loatra. Ny nomarihana sady efa fantatsika ihany dia 580 000 000€ no azo tamin'ny firaisambe Eoropeana ary 700 000 000$ kosa indray no azo avy tamin'ny banky iraisam-pirenena hanatanterahana ny MAP. Ny faharoa dia raha 475 000Ar n harinkarena isam-batan'olona tamin'ny 2006 dia tafakatra ho 628 260Ar kosa izany tamin'ny taona 2007. Ny tahan'ny fahantrana kosa raha 80.0% tamin'ny 2002 dia nihena ho 67.5% kosa izany tamin'ny 2006, mbola eo ampikajiana fa mbola mihena io hoy izy.
Ary ny nomarhinia farany dia hisy fifaninanana ho an'ny Kaominina rehetra ka ny valin'ny fifaninanana dia holazaina amin'ny 10 novambra 2008 any amin'ny lapam-panjakana eny Iavoloha ihany. Asa mety mbola hisy hosoratana ve?
Dia hihomehy angamba ianareo raha ilazako hoe ny tohiny indray no nivoaka talohan’ny fanombohana. Nefa dia izay indrindra no nitranga. Ity lahatsoratra (na ny marina kokoa ireto sary ireto) no tokony ho talohan’ny faran’ny taona teo (ny angolanao Ratsimamanga) fa noho ny fanadinoana dia niantsoromianotra ny fanehoana ny sary.
Tamin’ny roa ora sy sasany mahery aho no tonga tao amin’ny lapan’ny fanatanjahantena sy ny kolontsaina. Efa nandeha ny hira mahafinaritra ny mihaino azy indrindra fa ny zavamaneno tendrena. Mahafinaritra sy sofina aok’izany ny mandre feonkira vahiny tendrena amin’ny valiha sy ny korintsana ary ny ampongatapaka. Noho ny fandrosoana moa dia tsy maintsy niasa ihany ny vatamarolafy (synthetiseur ho an’ny mahay teny malagasy ihany) saingy noho ny fo efa babo angaha dia tsy nahita izay lesoka ny tena, sady tsy dia havanana loatra amin’ny mozika rahateo. Gaga aho fa nifandimby mitendry ny hirany ireo tarika roa samihafa nefa dia tsy nisy fanolorana mihitsy teny an-tenantenany teny. Hay moa ka…
Lasa ny fotoana maromaro, nandray fitenenana amin’izay ny mpanolotra namerina ny fiarabana. Dia natao moa ny fombam-piarahabana mahazatra ny malagasy ary dia niteny i Di Rahaingosoa hoe: anatin’ny fitenenana dia misy ihany koa ny fialan-tsiny. Efa dila ny 20 minitra nifanarahana ka dia tsy maintsy atomboka ny fotoana. Malahelo dia malahelo ny vady navelan-dRatsimamanga raha mahita ny havitsian’ny olona tonga. Nihevitra izy fa tsy nahavita ny adidy nankinina taminay izahay tamin’ny fanapariahana tany amin’ny fampahalalam-baovao isan-karazany ity fotoana izay tsy misy vidim-pidirana ity. Efa nitety ny haino aman-jery ihany nilaza, ary efa nandefasana filazana avokoa ny fiangonana rehetra hahamora ny fandrenesan’ny rehetra ny fisiany saingy tsy tratra ny kinendry. Mety ho ny fanomanan’ny olona ny fety ihany koa no mahatonga ny tsy firaikan’ny olona na noho ny orana tsotra izao (avy mitsitapitapy hatrany ny orana na dia tsy nivatravatra loatra aza).
Ny tena nampalahelo dia tsy nisy solontenam-panjakana tonga mihitsy tao na dia iray aza (tsy nisy na solontena aza). Olomangan’ny firenena anefa no tsarovana sady Malagasin’ny taonjato XX mihitsy aza saingy… maro aza ny firenena tsy mba manana olona atao maodely ka mindrana ny an’ny hafa fa isika Malagasy efa manana olomanga amin’ny sehatra misy azy avy tsirairay avy saingy…Dia lasa ny eritreritro (izaho mpanoratra) hoe efa nahita ihany aho tany anaty boky tany (Madagascar le duel?) hoe tamin’ny fotoana nahafaty an-dRatsimamanga dia ninia nijanona tany Parisy ihany ny filoham-pirenena tamin’izany fotoana izany satria taranaka Padesm izy raha mpitolona mafana fo tao amin’ny Mdrm kosa ity nodimandry. Fanahy iniany mihitsy ho voalevina ny razana vao nitody an-tanindrazana izy. Fa ny an’ny mpitondra ankehitriny kosa, inona ny kakainy tamin’ity Olomangam-pirenena ity? Sa ve hoe aleo ny lasa homba ny lasa fa ny hoavy ihany no banjinina?
Efa niteny ihany koa moa ny mpanolotra hoe tsy hitahita ihany koa ny haino amanjery mba hampitan-kafatra ho an’ny vahoaka tsy mandady harona. Nisinsy ihany aloha ny mpaka sary tao fa mpaka sary fankam-bola angamba no tena betsaka tamin’izy ireo. Nisy fa tena vitsy tokoa ny mpaka sary handrakotra ny fitantarana ny fihetsiketsehana natao. Izaho moa tsy nanana fakana lahatsary, nisy naka aloha tao, fa raha tsy izany fifaliambe ho ahy ny nanana ny zavatra tsy maintsy ho vitsy mpanana tahaka ny nakana iny fotoana iny.
Na izany aza dia maro ihany ireo olom-baventy fantatry ny olona nanatrika toa ny Pasitera Andriamanjato Richard, ny Jeneraly Désiré Phillipe Ramakavelo, Ranjivason Jean Theodore, Odette Rahaingoson, Nalisoa Ravalitera, Suzy Ramamonjisoa, Ratrema William, William Rabemananjara sy ny hafa mety ho tsy tadidiko.
Ny tohin-dresaka moa dia efa nosoratako tany amin’ny “Ny angolanao Ratsimamanga any”.
Fa rehefa nivoaka moa ka saiky haka sary somary lavidavitra kokoa ny anoloan’ny Lapan’ny kolontsaina sy ny fanatanjahantena dia ny atsanga no tena nanaitra (ireny ranontany sy ny fako izay mety miaraka aminy ireny nokaohin’ny riaka avy any Ankadilalana ireny no atao hoe atsanga raha tsy diso aho). Asa be hatrany hay no miandry ny Kaominina isaky ny avy ny orana raha tahaka izao k’ty. Fa mbola tanatin’ny fety moa ka dia sahirana amin-javatra hafa ny mpiasa e! i Mahamasina sy ny manodidina azy ity aloha hitako tena olona foana isaky ny orana e!
nosoratan'i jentilisa tamin'ny 3 janoary 2007 Nisy moa ny nangataka ny momba an-dRatsimamanga, ataoko fa hanampy azy ireo ity lahatsoratra tao amin'ny madagate ity.
Miarahaba anareo nahatratra ny taona 2008 ihany koa izany, hanome fanambinana anareo amin'ity taona vaovao ity anie Andriamanitra amin'ity taona diavintsika ity indray. Dia hotantaraiko anareo izany izay natao nanditra ny faran'ny taona sy ny andron'ny taombaovao e!
Vao marainan'ny 31 desambra dia efa nirotsaka madinidinika hatrany ny orana, tsy nahasakana ny olona teto Antananarivo tsy hiantsena izany toetr'andro izany noho ny fividianana ny kanokanona madinidinika. Dia tsy niomana ny hivoaka ny trano koa izahay tao an-trano fa heverina ho fandaniam-bola fotsiny izany fivoahana ny trano izany sady ny lalana rahateo petsapetsa mba tsy hilazana ny fotaka mety hitsahana handoto ny trano hidirana rahateo.
Dia tao an-trano izany no niandry ny ora hifampiarabana nahatratra ny taona e! Ny "karaoke" ihany no natao masaka ary tsy maintsy nandalo avokoa ny revin'ny sokajin'olona rehetra, hatramin'ny lehibe ka hatramin'ny zaza madinika... ny an'ny ankizy moa izany dia ny hira amin'ny teny frantsay no natao fa ireny no mba hain'ny ankizy. Eo no tena ahatsapana ny fahabangan'ny fanolokoloana amin'ny alalan'ny hira malagasy ny ankizy. Na dia mpandala faratampony ny teny malagasy aza dia noleferina ny hambompo sady mety hisy fiovana filamatra rahateo amin'ity resaka fitenenana ity afaka kelikely any. Ny nahafinaritra dia tsy nisy nijery fahitalavitra (nihoatra ny ora iray) izany mihitsy tamin'io fotoana io, no sady tsy misy hojerena loatra koa ny ao. Ny sarin'ny filoha mikabary ihany no miverimberina nefa ny mpanomana ny kabariny koa angamba tsy dia mahay loatra fa nahamonaina be izany ny nanaraka ny teniny. Tsy naheno izany fisondrotana nolazainy izany no tsy ao anatin'ny vondron'asa iharan'ny fisondrotana ny tena. Impiry moa no nisy filazana izany fisondrotana izany fa ny anay tsy misy an'izany e! tsy miankina tsinona.
Rehefa nojeren'ny namana ihany koa ny fitsidihana ireny mpikarakara fety ireny dia nolazainy tamiko fa tsy dia betsaka ny olona tany. Heverina noho izany fa mety itovitovizana hataka ny anataonay avokoa ny nataon'ny ankamaroan'ny mponina teto Antananarivo. Mivory isam-pianakaviana dia manao izay hahametimety ny fetiny.
Ity mpihira ity dia teo ampihirana ny hiran'i Dama Mahaleo tsy haiko lohateny iny fa misy ilay andalana manao hoe "indro misonenika ratovovavy iny". Hira fanentanana ny lalaon'ny Nosy tamin'ny 1990 izy iny raha tsy diso aho, fa mety ho diso mihitsy.
Ny sary hafa amin'ity andiany ity dia azonao jerena eto
Tsy diso fanoratra akory aho ary tsy diso famaky ihany koa ianao. Tsy ny angolanao ry Analamanga akory io nosoratako io fa ny Angolanao Ratsimamanga. Notontosaina tamin'ny alahady teo (omaly 30 desambra) tao amin'ny lapan'ny kolontsaina sy ny fanatanjahantena tokoa ny fahatsiarovana ny fahazato taona nahaterahan-dRatsimamanga ary dia naverina tao avokoa ny ankamaroan'ny hira nankafiziny na ny avy eto an-toerana na ny avy any ivelany.
Endrey ny mandre izany hira klasika tendrena amin'ny vahila sy ny gitara, ankoatra izay tsy maintsy hiraina amin'ny lokanga sy ny mozika be. Antokom-pitendry mozika roa samihafa rahateo no tsy miala eny ambony sehatra ka toy ny mizara roa miavaka tsara io sehatra ambony io.
Ny sary 15 hafa amin'ity andiany ity moa misy ireo mpihira dia azonao jerena eto
Eo ambany kosa no diavin'ny mpanolotra sy ny mpiantsa tononkalo sy ny mpanolotra tarihin'ny filohan'ny Fimpima, sy ny Havatsa Upem ary ny mpanentana Atoa Lalao, heveriko ho filohan'ny fimpimi ihany koa nefa aleo angambaina fandrao diso izany (miala tsiny fa tsy tafiditro tanaty clé USB ny sarin'ny mpanolotra fa entiko amin'ny fiandohan'ny taona). Antsam-pitiavan-tanindrazana sy tantaran'i Madagasikara ary ny mombamomba an-dRatsimamanga no mibahan-toerana amin'izany tononkalo izany. Ny hira indray moa ankoatra ireo izay notiaviny dia saiky nalefa avokoa ny hiram-pitiavan-tanindrazana rehetra miandoha amin'ny hiram-pirenena, ny fanevan'ny mdrm ary ny "Madagasikara ho an'ny malagasy, malagasy ho an'i Madagasikara".
Ny sarin'ireo mpiantsa samihafa dia azonao jerena eto
Azo lazaina fa tsy manam-paharoa ny fampisehoana na dia tsy tonga avokoa na ny mpijery, ny mpitondra fanjakana ary na dia ny haino aman-jery aza ahiako ho toy izany ihany koa.
Fanamarihana: noho ny fanadinoana ny zava-dehibe amin'ny sary dia amin'ny fiandohan'ny taona ho avy io no entiko eto ny sary hafa manana ny lanjany noho ireto tongako ireto koa.
Efa nisy sary teny Anosy ihany nalaiko fony aho namoaka ny vokatry ny tiko hafakely iny. Tsy mbola afa-po aho ka dia nanampy sary hafa indray hianohana ny hakanton’ny tanàna miaraka amin’ny zaridaina sy ny toeram-pijerena azy mety tsy ampoizina loatra. Ny sary voalohany dia ny lalantsara manoloana ny tranon’ny fampielezam-peo Anosy iny. Ataoko fa tokony hahatadidy isika fa lalanamovoka fotsiny io lalana fandiavan’ny mpandeha tongotra io tany aloha tany.
Ankehitriny efa vita tsara izy. Ho nofinofy sisa izany hoe manaraka ny moron’arabe no aleha tsy hahavovohana ny kiraro rehefa miala avy teo. Saingy raha somary mitodika miankavia toa hijery ny Lycee Moderne Ampefiloha isika nefa manohy ny fitodihana ihany dia hahatazana ny tranombokim-pirenena. Ela ny ela ka nahita azy niloko tahaka izao aho. Taloha manko dia tsy nolokoina mihitsy izy io araka ny fitadidiako. Ny Lycee moa nianarako fahiny. Ny tranombokim-pirenena kosa no niasako fony aho namita ny fanompoam-pirenena ivelan’ny tafika. Tsy ampy taona manko aho ka tamin’izany ka tsy voatendry hivoaka an’Antananarivo.
Izay mpandalo eo amin’io tranomboky io dia hahita fa fanasan’ny olona fiara manoloana azy. Ataoko fa tsy antonona ny tokony ho hajan’ny toerana loatra izany hanaovana azy izany. Iriko mihitsy mba ho tokotany maitso na fiantsonan’ny fiara fa tsy fanasana fiara io toerana manoloana sy anatin’ny faritry ny tranombokim-pirenena io. Tsy hita eo amin’ny sary moa ilay trano boribory aoanatin’ny faritry ny tranombokim-pirenena izay tsy mety vita satria na lany na tsy hita ny nalehan’ny vola nanaovana azy. Tokony horavana rehefa tsy vita fa mahamenatra. Ary tokony hovitaina hatramin’ny farany ihany koa ny fandokoana ny tranombokim-pirenena fa toa nitsahatra ilay izy. Izany eo ihany fa andeha isika hizotra ho any amin’ny Lapan’ny fitsarana toerana iray ahafantarana an’Anosy ihany koa. Tsy ny trano loatra no topaza-maso fa ny zaridaina manoloana azy.
Tsy fahaizako maka sary angamba ka mety ho tsy nanintona fa nahafinaritra ahy tokoa ireo voninkazo nandravaka ity zaridaina ity. Mety ho efa teo foana angamba ity zaridaina ity nefa heveriko fa nisy fivoarana ny tahalan’ny zavamaitso teto na dia izany aza. Fa andeha isika toy ny hizotra hianandrefana rehefa avy manatrika ny vavahadiben’ny lapan’ny fitsarana, izany hoe hitodika hiankavanana toy ny ho any amin’ny Minisiteran’ny raharaham-bahiny isika. Ireroa tazan-davitra ireroa ny tranon’ny fitsarana amin’ny ady amin’ny fanjakana sy ny resaka kaontim-bola.
Tao no namoahana ny didim-pitsarana fifidianana Ben’ny tanàna sy ny mpanolontsaina tanatin’ny fari-piadidian’Antananarivo. Mbola resabe moa hatramin’izao ny vokatry ny fitsarana tany amin’ny faritra ambanivohitra ka nahatonga ny tsy miankina matetika resy tampoka raha izy ireo no nitarika tany amin’ny afisy napetaka nanoloana ny biraon’ny Kaominina.
Samy miandry izay mety didy fanafoanana na fanovana na tsy fanovana indray moa ny mpanara-baovao politika amin’izao fotoana izao. Fa eo ampitan’io tribonalin’ny ady amin’ny fanjakana sy ny kaontim-bola io no misy trano lehibe eo an-dalam-panamboarana iray. Teo amin’ny nanorenan’i Sophie Ratsiraka trano (boribory) iny indrindra fa noesorina moa iny.
Nojereko ny takelaka fanorenana ary dia hitako tao fa Lapan’ny fitsarana faratampony io eoan-dalam-panamboarana io. Lehibe tokoa aloha no fitazana ny trano e! Fa mitohy ihany ny diantsika. Tahaka ny ela aho tsy nandeha tany amin’ny faritry ny raharaham-bahiny iny. Hay moa ka efa nisy fiovana ihany ny toerana. Voalohany amin’izany ny fitsanganan’ny ‘Institut medical de Madagascar’.
Nahagaga ahy ihany hoe mbola nisy toerana nahafahana nananganana trano tahaka izao ihany ve teo? Dia vita aloha iny. Ny faharoa indray dia ny toerana misy ny Banky iraisam-pirenena, tsy azo sary (tsy azo alaina sary) tsara fa dia io anoloanan’ny Tongoben’ny Elefanta io. Fa nisy fivoarana be ny zaridaina an! Ny mampalahelo moa dia tsy ananako ny sarin’ny zaridaina taloha.
Sady manome endrika meva ihany koa ireo miendrika elo toa fialofana amin’ny hain’andro indrindra indrindra. Toa azoko vinaniana ny mety hamaroan’ny olona misakafo eto rehefa atoandron’ny andro fiasana sy fianarana iny amin’ireo olona tsy afa-mody atoandro. Fa dia manana ny endriny ihany koa ny voninkazo eto na dia misy mora milamaka izany aza ny sasany amin’ireo voninkazo sady ravaka ireo.
Tampina ny lalana ka hiverina indray aloha. Andeha hotohizana mankany amin’ny lalan’ny fitsarana indray ny dia
.
Eto indray dia sarin’ny zaridaina mifefy manatrika ny tranon’ny antontanisa no nalaiko sary indray mandeha. Somary takotakona ny toerana sady voafefy rahateo ny zaridaina. Heveriko fa mila fanavaozana mihitsy ny tontolo maitso amin’ity toerana ity ka mila fahaiza-manao izany. Raha ny hevitro manokana manko dia toy ny vasoka ny zaridaina eto miohatra amin’ny manodidina azy. Jereo ohatra ny eo ampitany fotsiny izay misy ny tsangambaton’Ingahikama.
Ny mpikarakara sy ny tompon’andraikitra ihany moa no tompon-kevitra farany fa mba soso-kevitra ihany ny ahy.
Fa ity sary eto ambany ity dia sary tamin'ny mitataovovonana be izao
Raha sary nitodika niatsinanana no nalaiko andro maromaro lasa izay dia nitodika niakandrefana kosa indray aho teto. Ary dia faranana amina sary mendrika peta-drindrina tahaka ny voalohany ihany koa ny farany. Ny fotoana nakana ny ankamaroan’ny sary dia tamin’ny 12 desambra 2007 androm-pifidianana avokoa. Ary dia ny lalana mody ny asiana olona.
Fa na izany na tsy izany dia miarahaba an’I Avylavitra sy fcandy izany nanokatra bolongana ho azy tsirairay avy ary dia ahitana ireo sarin’Antananarivo amin’ny faritra isankarazany ihany koa e! araka ny nolazaiko azy moa dia saiky nitovy ny sary navoakanay fa samy manana ny hanitra ho azy na dia izany aza an!
Dia tsy namelany raha tsy matiny ilay olona. Hatraiza ny fetran'ny fankahalana sa fetran'ny fitiavam-pahefana ka ahavitana hatramin'ny mamono ilay olona? Angaha moa vitan'ny hoe mamono na mampamono fa mamono tena amin'ny baomba ilay olona avy eo?
Mampiaiky ahy ity tantara iray ity sady mampalahelo ahy mihitsy! vehivavy mahery fo Ramatoa Benazir Bhutto na izany aza. Nahasahy niverina an-tanindrazana na dia fantany mazava aza fa tandindonin-doza ny tenany manao izany. Raha vao nitodi-doha fotsiny izy tamin'ny volana oktobra iny dia efa nis ny nanapoaka baomba ny tenany saingy tsy nahavoa aloha tamin'ny fotoana iny. Fa ity kosa dia tena voakendry izy.
Noho ny mahavehivavy miozolmana azy ve no tsy ahazakan'ny sasany ny herimpony? Sa dia izay tokoa ny fepetran'ny lalao amin'itony firenena itony? Dia ahoana hoy ny USA amin'ity tranga ity? Mahereza Pakistana! Liam-pivoarana ve ianao?
Na dia fetim-piangonana aza no ahafantarana voalohany ny andro Noely dia miaraka amina toe-javatra sahala amin’ireny hatrany ny hanaovan’ny olona azy ho andro fialam-boly ialana vola ihany koa. Tomefy olona, tomefy tsena eny Analakely rehefa andro fety tahaka izao. Indreto misy sary vitsivitsy notsongaina tao anatin’ny andro telo dia ny 22 desambra, ny 24 desambra ary ny 25 desambra 2007 teny Analakely atolotra anao izay any ampielezana any.
Rehefa mirotsaka maherihery iny ny orana dia ny mpivarotra an-tsisiny no tsy hita voalohany.
Indreo milahatra fotsifotsy manome endrika ny tanàna kosa ny tranolain'ny mpaka sary nomen'ny fujifilm.
Fa dia itangoronana tokoa anie ny mijery olona alaina sary e!Fa tahaka ny ahoana tokoa moa ny ao anatin'ny iray amin'ireny toerana fakan-tsary ireny.
Fa dia aleo ianareo no mijery ny ambin-tsary rehetra.
Ny fitohanana teny Isotry tamin'ny 22 desambra 2007.
Miarahaba antsika rehetra nahatratra ity ankatoky ny fety ity. Mirary soa antsika rehetra hankalaza amim-pahamendrehana izao fetim-pivavahana izao. Mba hilaza vaovao vitsivitsy aminareo ihany koa satria amin’ny alarobia ho avy izao vao hisy vaovaon’ny gazety. Noho izany dia hisy zavatra mampalahelo soratana na dia fety aza no hatrehina.
Ny holazaina voalohany dia filazana loza roa sosona nitranga teto amin’ny firenena. Ny voalohany dia lozam-piarakodia lasan’ny rano raha nandeha tamin’ny “radier” tany amin’ny faritry Betroka saiky hiakatra ny renivohitra, olona 30 no maty tamin’izany araka ny vaovao farany heno. Maro dia maro ihany koa ny naratra mafy, fiara Tata io niharan-doza io. Ny faharoa dia lozam-piarakodia mitovy amin’io ihany fa Boeing kosa no nivadika tanteraka rehefa nitsimbadimbadika in’efatra: olona valo no maty teo no ho eo ary 30 mahery ihany koa no naratra mafy tsy maintsy nentina tany amin’ny hopitaly miaramila Soavinandriana. Fiara avy any Toamasina hiakatra ny renivohitra ihany koa io, ny fotoana nitrangan’ny loza dia ny Sabotsy hifoha alahady maraina tamin’ny 2 ora sy sasany maraina. Isika izay mahita Boeing dia eritereto izany hoe iny faritry ny fitaratra iny dia nikarepotra tanteraka tsy hita intsony sanatria lasa toy ny sardine ilay fiara.
Manaraka izany indray dia efa nolazaiko ihany fa tsy tokony hanantena hahazo olona mihitsy ny TGV tamin’ny fety izay nataony ny alahady teo tao amin’ny kianjaben’i Mahamasina. Tena vitsy tokoa ny olona tonga, nangadihady tanteraka tsy nisy olona mihitsy teny an-kianja ary zara raha nisy olona sy fenofeno ny teo afovoan’ny gradins. Nanjary notapatapahan’ny Viva TV mihitsy ary najanona tanteraka mihitsy aza ny fampitana mivantana avy teo. Ny tantara teo aloha no efa nilazako ny hevitro, mbola sahirana amin’ny fetiny ny olona ka tsy hiraharaha izay Noely am-pifaliana izay nataonao tany, efa nanao io koa hoy aho tamin’ny Noelim-pandresena ny Tim tamin’ny 2001 fa dia mitovy ny isan’ny olona tonga. Ny nampalahelo dia nihazakazahan’ny Mbs mihitsy ilay fangadihadin’ny olona tonga tamin’io alohady io entina hamoaham-baovao fa tsy tena mamim-bahoaka akory ianao lany teo. Somary manao izay filazana izay aho satria misy olona mieritreritra fa ao amin’ny mbs aho, nahavariana ahy tokoa fa nisy hevitro vitsivitsy nalain-dry zareo ary navoakan-dry zareo tamin’ny gazety. Indray mandeha ihany aho nividy “le quotidien” ary dia gaga aho fa dia natao hoe nitovy hevitra ve izahay sa naka tahaka?zavatra toy io manko no mety hampieritreritra ny sasany hanombatombana fa mpanoratra ao amin’ny le quotidien aho. Antony iray nahatonga ahy hanakiana mivantana ny filoha ihany koa satria ataoko fa tsy ho sahy hanakiana toy ilay nataoko teo ny mpanao gazetin’ny mbs group.
Na izany na tsy izany dia irariana mandrakariva indrindra ny hahatrarantsika ny fety roa sosona ary hitandrina mandrakariva amin’ny fanamoriana fiarakodia e!
Iza no tsy ho taitra tamin'izany fomba fitenin-dRavalomanana izany? Toa tsy raharahany akory fa tena hafa dia hafa ny fandraisan'ny mponina io fiteniny io raha mazava tsara ny fanontaniana hoe moa ve tsy midika fampitandremana ny latsabato nataon'Antananarivo farany teo. Mba mihainoa tsara Atoa filoha ary mba mahaiza mamaly fa ho afo eo anoloanao ireo nifidy anao tamin'ny androny ireo. Tsy manana fomba hampitana hafatra taminao manko ny vahoaka raha tsy tamin'ny alalan'ny fifidianana nefa dia "mbola tsy raharahanao ihany"?
Tsy adala akory ny Ntaolo raha efa nanana fomba fiteny hoe "ny vava tsy ambina no ahitandoza" ary aza manilaka fa ny mpanao gazety indray no diso fampita resaka tamin'ny tafa nataon'izy ireo taminao. Ambava homana, ampo mieritra, tompoko. (Toa ho vetivety ihany dia ho tafala ianao raha izao fomba fiteninao izao! mba sanatriavina anie)
Tsy hiditra amin’ny resaka faminaniana aho tsy akory fa mba famakafakana toy ny teo ihany no tohizako.Alohan’izany dia hiresaka zava-bitsivitsy aho aloha, ohatra: tapaka jiro aho teto am-panoratana. Tsy haiko intsony na delestazy na gafy fa efa nisy manko ny fahatapahana naharitra maherin’ny ora iray teo nefa dia mbola tapaka tampoka indray izany avy teo. Entiko anamarihako aminareo fa mbola mitohy soa aman-tsara ny delestazy eto Antananarivo fa tsy tapitra niaraka tamin’ny fotoam-pifidianana tsy akory. Ny fotoana tokana tsy nisian’izany delestazy izany taorian’ny fifidianana dia tamin’ny nisian’ny oram-batravatra tamin’ny alatsinainy ihany.
Tsy hoe mpahay politika aho fa mba lasa saina ihany tamin’ity fifidianana iray teto Antananarivo ity. Noho izany dia hadihady tsotra sy famoahana ny tsikaritra ihany noataoko eto. Hojerena avokoa ny lafiny rehetra nahatonga ity antoko lehibe ity ho resy.
Efa be no no nametraka tamin’ny mpanadihady fa tsy mba fanaon’Antananarivo loatra izany mifidy ny antoko eo amin’ny fitondrana izany ka mbola hifidy ny Ben’ny tanàna avy amin’io antoko io ihany. Noho izany dia karazana singa naningana ihany ny nahalany an’Atoa Patrick Ramiaramanana ho Ben’ny tanàna. Ny matetika moa ny iantefan’ny safidin’Antananarivo dia na any amin’ny mpanohitra na any amin’ireo antoko miaradia amin’ny antokon’ny mpitondra fa tsy amin’ny antokon’ny filoha. Tsy dia ivaramparana lava loatra angaha ny amin’iny.
Araka ny efa nampanantenaina dia hamoaka ny sary izay azoko aho. Tokana ny tena ka tsy ary ho tratra avokoa ny toerana rehetra. Ny teto amin’ny manodidina ahy ihany noho izany no tena nalehako.
Voalohany, na dia fifidianana aza ny andro ka natao ho andro tsy fiasana ny andro omaly nefa andraisan-karama dia nitombo kely aza ny habetsaky ny mpivarotra tety Ambodin’Isotry. Efa mananontanona tokoa angaha ny fetin’ny faran’ny taona ka manararaotra mivarotra anaty lalana indray aloha (efa milatsaka anaty lalana mihitsy tsinona fa tsy amorony intsony). Maro an’isa ihany ny tsy nifidy raha notombanana omaly ary mety hanamarina izany ny taham-pahavitrihana rehefa mivoaka amin’izay izy io. Noho ny fahasahiranana sa toetsaina mihitsy ? anjarantsika tsirairay ny mamaly. Tsikaritra ihany koa fa saiky nivoha avokoa ny tranombarotra Shinoa (mampiasa malagasy vitsivitsy ao aminy, toy ny orinasa ihany) teto amin'ny tanàna rehetra. Ahoana ny hevitry ny fanjakana momba an'io? avela hanjakazakana toy izao ve ny andron-tsafidy ananantsika Malagasy? (tohiny)
Aty amin'ny cyber moa izao no manoratra ka tsy misy sary aloha ny androany mazava loatra. Tsy dia hanao resaka lava ihany koa na dia izany aza fa hampahafantatra anareo fohifohy ny zava-misy amin'izao fotoana izao aloha.
Tamin'ny maraina tamin'ny 9 ora sy sasany no tratra ny 10%n'ny mpifidy eto 67ha avaratra izay misy ahy. Nilahatra vao maraina manko ny olona, mbola tsy nisokatra akory aza raha ny eto an-tanàna no jerena. Ary tamin'ny 5 ora teo no nahatratra ny atsasa-manila ny birao fandatsaham-bato roa raha mbola 40% kosa ny ao amin'ny birao fandatsaham-bato iray. Tamin'ny atoandro kosa dia somary nangingina ny birao rehetra nandalovako noho ny hafanana angaha. Fa nisy niverina kosa ny filaharana rehefa tolaka ny andro.
Dia izay aloha ny amin'ny taham-pahavitrihana. Mino aho fa tsy hitsahatra amin'ny 6 ora ity fifidianana ity. Rahampitso ny sary sy ny vokatra sasantsasany (raha tsy ny manontolo angaha).
Amin'ny valo sy folo alina eto amin'ny toeram-patako. Nandresy teo ho eo amin'ny 57isanjato teo ny TGV. Na dia ao ambodin'isotry fonenan'ny kandida TIM aza dia tahaka izany ihany ny vokatra. o angamba no vokatry ny tsy nandraisana anjara tamin'ny adi-hevitra. Dia miarahaba an'i Andry TGV izany amin'izao fandreseny izao. Demokraty aho tsinona. Hikapa hahita ny tonony anie ianao ary handidy hahita ny vaniny. Ny dikan'izany dia vao fanombohana izao. Mbola ho mafy ny ady raha ny fihetsika mety hataon'ny fitondrana no heverina. Efa nilaza rahateo ny filohampirenena fa tsy hiariasa amin'izay TIM ary ny resaky ny olona niady hevitra koa no nahenoako fa tsy hiara-miasa na amin'iza na iza ary na amin'ny fitondrana ny TGV. Izany hoe tokony hivonona amin'ny tetibola azy amnokana ny TGV fa mety hangeja ny ny vola avy aminy ny fitondrana foibe.
Alohan’ny fitantarana dia mila hazavaina angamba aloha ity kapotandroka sy dontany ity. Fomba fianarana kabary izy io sady fifaninanana kabary rahateo. Ny olona hiditra ho tena mpikabary dia mandalo amin’io sehatra io. Rehefa vita ny anjaran’izy mirahalahy manao izany kapotandroka sy dontany izany dia misy ny elanelam-panahy avy eo mitsara ny resaka.
Ity tantara ity, hono, dia tamin’ny andro nanjakan-dRadama III, ary amin’ny mahaangano azy dia foronina ny fotoam-pitondrana e ! Indray mandeha, hono, dia nandrasan’ny olona fatratra ny kapotandroka sy dontany hataon’izy roalahy ireo, Ikotofetsy sy Imahaka izany. Imahaka dia efa niana-draharaha ho Sakaizambohitraihany fa Ikotofetsy koa efa niomana fatratra ho amin’izany toeram-boninahitra izany koa. Nitaky ny hanaovana ny dontany sy ny kapotandroka Ikotofetsy hahitana izay tian’ny olona kokoa sady fotoana hanendrena indray izay ho Sakaizambohitra io fotoana io. Nisy ary ny fotoana nanomezan’ny mpikarakara ny kianja filalaovana iray fa alatsinainy no hanaovana io kapotandroka sy dontany io. Niandry fatratra Ikotofetsy. Maro kosa ny manahy sahady fa tsy ho avy amin’io fotoana io Imahaka.
Indreto ary misy sary roa heveriko fa tsy hita mihitsy tao amin'ny sary napetrako teo aloha. Sary nalaina avy teny Andohalo tamin'ny 9 ora maraina sy tamin'ny iray ora sy sasany ireo sary ireo.
Nandalo teto amin'ny tanàna teto 67ha ihany koa ny kandida Hery Rafalimanana omaly alahady. Sary vitsy ihany no nasehoko ary ny tena mahafnaritra ahy dia misy ny tsy menatra nitondra ny akanjon'ny mpifaninana taminy nefa dia nijery fety e!
Manaraka izany, somary nampihomehy fa nitroatra, noho ny tahotry ny hamaroan'ny olona nanatona azy angamba, ilay omby nomen'ny kandidà (azo atao angaha moa izany) ny mpandresy tamin'ny fifaninanana baolina. Nanjary nanao fanenjika kely manerana ny coum tao izahay. hahaha! sady faly ery ny mandositra! horakoraka re izao!
Ary ho anareo izay mety mbola tsy mahalala dia namoaka bolongana na vohikala ho azy tamin'ity fifidianana ity anie i Vanf e! Raha ny marina dia izy no saiky hofidiako saingy... dia jereo aloha izay soratany e!
Tohin'ny sary 50 momba ny faradoboka nataon'ny kandida lazaina fa be mpifidy indrindra aho. Ho hitanareo manerana ny gazety malagasy rahampitso fa hoe nisy nitoraka grenady tany amin'ny tranony tany angaha! Mampalahelo tokoa raha izany toe-javatra izany. Saingy izao no nampanahy dia nampanahy be ihany! izaho, ireo izay mpamaham-bolongana efa nanatrika ny fihaonan'ny mpamaham-bolongana eto Antananarivo ireny dia tsy manana fiara manokana. Noho izany dia fiara fitateram-bahoaka no nialako avy teny Anosy ho eny Antsonjobe.
Tsy niandry iray minitra ho dia nahazo 165 sady tsy nisisika no tsy feno ny fiara. tonga teo Analakely dia ny fiara mihitsy no miandry olona. Nihevitra aho fa eny Antanimena ho eny Ankorondrano iny tsy maintsy feno ny fiara satria eny no fandraisan'ny olona fiara ho eny. Kanjo dia diso hevitra tanteraka aho. Tsy nety feno ny fiara nandehanako no tsy nahita olona nandeha an-tongotra hizotra ho eny Antsonjobe aho. Teny Alarobia vao feno izy satria nisy ny olona mbola tsy nahalala ny namindrana toerana ny hanaovana fara-doboka.
Tamin'ny 10 sy sasany teo ho eo aho no tonga teny an-toerana (nolazaina fa tamin'ny folo no nanomboka ny fotoana). Nokendreko anefa ny hahatratra ny ora voalohany. Gaga dia gaga aho nahita ireo olona vory teny. Tena vitsy tsy araka ny nampoizina. Tsy naka sary mihitsy aho raha tsy tamin'ny 11 ora satria amin'ny 12 aho no hiainga hiasa (sabotsy hariva). Hatreo izany ny sary azoko. Efa nihira ny Pazzapa 5 izay nandrandrain'ny tanora maro tonga teny.
Akory ny hagagako raha nandre tamin'ny tenin'ny kandidà aho fa tsy niasa noho ny baiko (ataon'ny Kaominina hoe ny fiara fitaterana) nefa maro tamin'izy ireo aza no nijanona teo ambavahady mihitsy na dia tsy tokony handalo eo akory aza. Indrisy fa novonoiko ny sary nisy ireo fiara be dia be ireo satria noheveriko ho anelingelina ny sary nalaiko (tsy misy interet). Tsy miteny aho hoe lainga ny baomba fa ity filazana fa tsy nisy fiara ity kosa dia laviko marindrano ka nahatonga ahy hisalasala ny amin'ny grenady na dia nisy aza ny sary naseho... Tombotsoan'iza ihany koa moa ny fisian'ny zavatra toy izany?
Hitako fa tadiavina ampiasaina ny fihetseham-pon'ny vahoaka malagasy rehefa nihendanja ny olona nanatrika ny famoriana ( fa tsy ny isan'ny olona nifidy). Avelao ny olona hifidy amin'ny saina fa tsy amin'ny fo! tsy pazzapa akory ny hofidiana. Azonareo ompaina amin'ny safidiko aho nefa manaja soa aman-tsara ny safidinareo sady miarahaba izay rehetra lany eo na iza na iza!
Dia ataoko misy fizarana valo ity raharaha ity noho ny habetsaky ny sary izay halahatra eto. Ity ny andiany voalohany.
Ny fizarana voalohany dia ny sarin'ny teny Mahamasina niaraka tamin'ny Tim na hery Rafalimanana ny maraina sy ny sary teo ivelany. Tokony ho tamin'ny 9 ora maraina teo ho eo aho no naka ny maraina. Ary ny sary roa farany kosa dia ny tolakandro tamin'ny 2 ora.
Ny fizarana fahatelo indray dia ny sary ny tolakandro tokony ho tamin'ny roa ora latsaka kely fotsiny. Mbola teny Mahamasina ihany. Ireto aloha raki-tsary maneho ny ankapobeny na tazan-davitra.
Ny fizarana fahaenina sy fahafito ary fahavalo dia mifindra eny Antsonjobe indray isika. Tsy teny Alarobia indray manko ny faradoboky ny TGV fa niverina teny Antsonjobe ihany. HItanareo kosa angamba ny mahasamihafa azy tamin'ny efa nasehoko teto e!
Tsindrio tgva sy tgvm ary tgvf. Dia mazotoa mijery ary eto ihany mamoaka hevitra e! Androany 8 desambra 2007 avokoa ireo sary ireo.
Amin’ity fifidianana ho Ben’ny tanàna ity dia takon’ny fifidianana eto Antananarivo renivohitra avokoa ny fifidianana any amin’ny faritra hafa rehetra. Sahala ireny hoe fifidianana ho filoham-pirenena ireny mihitsy no atrehina ankehitriny. Amin’izany fotoana izany dia mbola takon’ny mpifaninana roalahy ihany koa ny hafa. Ireo moa no tena atao hoe mpampirevy raha izay no azo ilazana azy. I Hery Rafalimanana sy i Andry Rajoelina na Andry TGV moa no tena mibahantoerana satria ireo no samy manana ny haino aman-jery. Ilay mpifaninana fahatelo indray moa miteny hoe tsy manambitamby mpifidy amin’ny alalan’ny hirahira izany. Araka ny re moa dia amin’ny alahady izao no hanao faradoboka ity kandidà fahatelo ity, Marc Ramiarinjatovo.
Amin’ny Asabotsy ho avy izao indray moa dia hafana ny lanonana. Hamory olona eo amin’ny kianjaben’i Mahamasina manko ny kandidà Hery Rafalimanana raha eny amin’ny kianjan’Alarobia kosa no hivorian’ny kandidà Andry TGV. Ho hita eo izay tena hahavory olona. Hiezaka aho ny hamoaka ny sary araka izay haingana amin’io andro io na ny eny Mahamasina na ny eny Alarobia raha tsy misy ny sampona.
Fa dia inona loatra re no nanjo ? Natao ho an’ny mpianatra ihany angaha ny famoriambahoaka nataon’ity kandidà iray ity ? Alarobia tolakandro izao ary heverina fa ho be ny mpianatra voavory ! Ny filazana tamin’ny gazety moa no nahitana fa manomboka amin’ny 1 ora tolakandro io fotoana io. Raha nokajikajiana tamin’ny natao tamin’ny Alahady lasa teo dia tokony ho tamin’ny 4 ora tolakandro izany no nanomboka ny kabarin’ity kandidà ity.
Tonga teny aho tamin’ny 4 ora latsaka fahatelony fa efa rava ny lanonana ! Vao nandalo teny anefa aho ny mitataovovonana ( ora iray mialoha ny fotoana nifanomezana)fa teo ampikarakarana indrindra ny sehatra teo afovoany eo alohan’ny tsangambaton’ny fahaleovantena ireo mpanohana mavitrika. Efa nisy vitsivitsy koa ireo mpanohana (mpandeha an-tongotra fa tsy ireo any anaty fiara mivezivezy) no mamonjy ny fipetrahana azo ipetrahana eny amin’ny manodidina. Izany hoe fony nandalo teny aho dia mbola tsy nisy mozika naneno teny. Rehefa niverina indray aho ny tolakandro efa tsy nisy mozika intsony ihany koa.
Be anefa no nihevitra fa amin’ny 5 folakandro any ho any vao tena hafana ny lanonana. Tokony ho 150 metatra tsy ahatongavana ny kianjan’Andohalo aho no nifanena tamin’ireo avy nanatrika ny lanonana voalohany nefa rehefa tonga teny aho dia kianjan’Andohalo (ilay kianja mamovoka be fa tsy mbola vitan’ny Kaominina io) efa babangoana sy ireo mpikarakara ny sehatra mangoron’entana sisa no tazana miaraka amin’ireo mbola tsy tafahetsika teo amin’ny toerana toa kivikivy mety mieritreritra hoe rava sahady ve rangahy nefa izahay mbola tsy afa-po mihitsy. Sa tena izay no mampiavaka ny atao hoe TGV ? vitaina haingana avokoa ny zava-drehetra ?
Ny tsikaritra ihany koa dia tsy mba mihirahira intsony ireo tanora mpandeha anaty fiara voaravaka manao fanentanana ho an’i Andry TGV. Tsy hoe manakivy ireo mpanohana dieny mialoha aho fa ahiako ho laharana fahatelo no misy azy rehefa mivoaka ny fifidianana ! Herinandro androany anie ny fotoana e !
Samy manana ny fijeriny tokoa ny tsirairay rehefa resaka politika. Izay no manahirana amin'izy ity. Raha tonga teny aho dia hampitaha ny vahoaka azony miohatra tamin'izay kandidà efa teo ihany koa. Ny voamarika dia izao: fony nirotsaka ho filoham-pirenena Atoa Herizo Razafimahaleo dia mitovitovy mihitsy ny isan'ny vahoaka nanatrika teo. Ny iray filoham-pirenena no nidirana ary ny faharoa kosa Ben'ny tanàna. Indrisy moa fa efa nofafako ilay tamin'ny fifidianana ho filoham-pirenena.
Vao migadona ny voalohan'ny volana desambra dia ny andro iraisam-pirenena iadiana amin'ny sida avy hatrany no ao an-tsaina. Midika izany fa efa tafiditra tsara ao an-tsain'ny olona ny fanentanana fanao isa-taona sy mandavantaona amin'ity raharaha ity. Nanadino ny lahatsoratro any an-trano aho fa novaiko ny anaran'ilay dosie dia zara aza ianareo mamaky fohifohy kokoa.
Trangan-javatra tany Boriziny (Port Bergé) , nisy nitatitra no mba tateriko eto ihany koa. Nosakanan'ny polisy tao an-toerana ny fiara iray. Nojereny avokoa ny mombamomba azy rehetra, ara-dalàna iny aloha. Dia nosavainy ihany koa ny taratasy rehetra, ara-dalàna ihany koa. Avy eo dia nosavainy ihany koa ny fitoeram-pitsaboana haingana raha misy vonjy taitra. noheverin'ny mpamily fa ara-dalàna ihany koa ilay izy, saingy nanotany ilay polisy: "Aiza ny fimailo? tokony hisy fimailo koa ato? tsy ampy ireo!". Tapitra ny fitantarako fa hoy aho hoe: Pasitera ô! raha mamily fiara ianao ampividiano olona mety tsy ho fantatry ny mpivarotra ny fimailo, mompera sy masera ô! aleo angaha aloha ianareo tsy mamily fa sarotra be ilay hiresaka fimailo tsy maintsy ilainareo ary hoy ilay hiran'i Henri Ratsimbazafy izay hamaranako azy manao hoe: Vola ô, hatraiza moa ny fetran'ny herinao? Fa izao rehetra izao manaiky anao!
Fa na izany na tsy izany efa tsy nahita dokambarotra momba ny sida eny amin'ny afisy lehibe eny an-dalana intsony ho'aho izaho e! ny tele sy ny radio sisa izany?
Misy ilay hiran'i Jerome Randria izay nanana ny lazany tamin'izany fotoana mitondra ny lohateny hoe Alina Paris, asa mety ho valin'ny hiran'ny Joe Dassin manao hoe "aux champs élysées" ihany koa angamba. Tsy hampitaha velively ireny toerana ireny amin'izay ananantsika fa dia mba mamoaka ny sarin'Analakely amin'ny alina aho, zoma mahafinaritra koa angamba androany dia mba mijery ny alina any indray e! Tsy hijery ireo entana amidy ao loatra isika fa ny zava-boary ao aminy izay voakarakara aloha no mba itodihana kely e!
Indreo hitantsika aloha ny satrana eo afovoan'ny zaridaina izay misy milaza fa tsy ela velona aty amin'ny lemaka ambonin'i Madagasikara izany, hafana dia hafana izany ny fikarakarana ireo.
Tsy misy resaka fampiesonana velively. Tsy fantatro koa na efa namoaka ny gazety na tsia fa dia ampiarahako amin’ny sary mihitsy ny ahy aloha. Tahaka ny hoe niova filamatra indray ny orinasa tantanin’ny fianakaviana Ravalomanana amin’izao fotoana izao. Raha olona tsy manaraka na inona na inona mihitsy dia hihevitra fa tena manaraka ireo teny ifanomezana anaty madagasikara amperinasa tokoa ny orinasa tiko. Kisendrasendra vitsivitsy anefa no mametraka fa fifidianana mihitsy no tiany avoitra.
Efa nanoratra tao amin’ny Malagasy Miray i DotMG fa ho be tongotra ny ekipam-pirenena malagasy amin’ny fifaninanana iraisam-pirenena roa miaraka eo amin’ny baolina fandaka dia ny CAN 2010 sy ny FIFA world cup 2010 izay hotanterahina any Afrika Atsimo. Ny antony nilazany izany moa dia noho isika mbola nanao lalao savaranonando tamin’ny fifanintsanana mialoha sy noho ny filaharana misy antsika mbola ambany dia ambany eto amin’ny Kaontinanta. Na iza na iza, hoy izy, ny mpifaninana amintsika dia mbola tena lavitra dia lavitra tokoa ny lalantsika. Ny faniriana moa dia mba ho hafa kokoa indray no hifanandrina amintsika ary mba tsy hisy ireny mora miala an-dalana ireny ny vondrona misy antsika ka tsy hahatafiditra antsika hiady ny laharana faharoa tsaratsara farafaharatsiny. Ny faniriana faharoa aloha dia nivaly tokoa satria firenena mbola tsy niala an-daharana mihitsy no misy antsika fa ny faniriana faharoa kosa dia tena indrisy ho antsika tokoa.
Rehefa natao ny alahady 25 novambra 2007 ny antsapaka dia tafiditra tao amin’ny vondrona fahafito isika Malagasy. Ratsy dia ratsy ny toerana misy antsika satria dia tafaraka vondrona amin’i Côte d’Ivoire indray isika. Firenena izay tsy vitsy ny Malagasy mpitia azy, indrindra ihany koa noho ny fisian’ilay lohalaharana malaza Didier Drogba. Hiverina indray ve ny tantara sa hahala vela amin’izay ny Malagasy. Na dia ny fisian’io firenena io hifaninana amintsika fotsiny aza dia tokony hanala ny hambo diso toerana rehetra na avy aiza na avy aiza eo amin’ny seha-panatanjahantena lazaina manokana eto. Tokony esorin’i FMF (federasionan’ny baolina fandaka Malagasy) amin’izay ny sazy atambesatra amin’i Guy Beloha indrindra fa tafakatra hifaninana amin’ny sehatra Afrikana indray ny AS ADEMA misy azy, na dia ho fiarovana ny voninahitry ny solontena Malagasy fotsiny ihany aza.
Ankoatra io vato ahiana tsy ho voadingan’ny Malagasy io dia firenena tsy resin’ny Malagasy intsony koa tao anatin’ny fotoana faraparany teo ny mpifanandrina amintsika hafa satria mpifaninana tao amin’ny Cosafa Castle Cup ihany izy ireo. Tsy iza moa ireo firenena hafa ireo fa i Mozambika izay efa nandray anjara tamin’ny dingana famaranana tamin’ny CAN sy i Botswana. Firenena mpiteny frantsay, portigey ary anglisy izany no hifaninana amintsika eo amin’ny sehatra Afrikana. Ny tena loza raha ny lalao famaranana omaly no itarafana azy fa tsy ilay lalao savaranonando nihaonana tamin’ny Nosy komoro dia nanao lanja midina be mihitsy ny baolina fandaka eto an-toerana.
Raha todihina vetivety tokoa manko ilay lalao famaranana teo amin’ny Uscafoot sy ny As Adema dia baolina tokana monja no mba tafiditra (Tsiala ao amin’ny As Adema, fizaram-potoana voalohany) omaly raha tokony ho maro dia maro izany avy amin’ny andaniny sy ny ankilany ary ny tena loza dia ireo baolina tsy avelavelan’ny mahay mampidi-baolina ho very mihitsy ireo baolina maro ireo (tsy azo leferina ny tsy mahatafiditra azy). Lesoka tsy mety afaka amin’ny Malagasy eto an-toerana izany io fampidiram-baolina io hatramin’izao aloha. Tena tsy nisy endrika mihitsy ihany koa ny lalao nasehon’ny Kaominina Antananarivo renivohitra afa-tsy tany amin’ny faramparany mihitsy. Tsy nahatafiditra baolina intsony ihany koa ny Adema na dia maro aza ny valim-panafihana tsy araky ny tariky Mamisoa intsony. Ny mpanara-baovaon’ny baolina mivantana moa nanamarika fa nanao fahadisoan-tetika ny Mpanazatra Claude Kely teo amin’ny fifanoloana mpilalao. Tsy maintsy hiankina be dia be amin’ny mpilalao mpila ravinahitra ihany izany isika Malagasy eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena izay miandry. Tsy manana hambo ho arovana ny Malagasy eto ary samy mahatsapa izany avokoa ny mpanaraka fa tsy tokony hisy tsindry mahazo ny mpilalao intsony. Ho voninahitra lehibe raha mahatafita na dia ady sahala amin’ny Côte d’Ivoire fotsiny ihany aza.
Ataoko fa efa nahenoheno kely ny momba ny anganon’Ikotofetsy sy Imahakà daholo isika. Ary ankoatra izay dia mety ho efa fandrentsika amin’ny angano malagasy maro hafa izany anarana Ranakombe izany. Any no fitarain’ny olona maro manana olana. Betsaka ny zavatra omen-dRanakombe tahaka ny fanafody, torohevitra maro isankarazany. Noho ny toerana misy azy dia hajain’ny olona fatratra Ranakombe sy ny fianakaviany. Tsapan’Ikotofetsy sy Imahaka indrindra izany ka dia samy nanana ny paikany indray izy mirahalahy.
Miomana fatratra amin’ny fifidianana ho Ben’ny tanàna ny eto Madagasikara amin’izao fotoana izao. Dia nahatsiaro Ikakimpitantara fa nisy angano miresaka fifidianana ho Ben’ny tanàna indrindra tsaroany ka mba hozarainy tamiko. Tsy tiako ho izaho irery no handre ilay tantara fa dia nosoratako mihitsy ilay izy mba ho an’ny fara aman-dimby ihany koa. Indray maka izay, hono, ry zareo dia hifaninana izay ho Ben’ny tanàna tao amin’ny tanàna lehibe antsoina hoe Vohitsara i Ikotofetsy sy Imahakà. Olona mifankafantatra tsara ry zareo ary tsy mifanalavitra loatra ny taonany. Toerana ho an’ny olona iray ihany manko no iadiana ka izay no mampifandrafy azy mirahalahy ireto tamin’ity indray mitoraka ity. Jereo amin’izay ange ny paika ataon’ny tsirairay hifidianan’ny olona azy e!
Somary nahoraka ihany koa tamin’ny faran’ny herinandro teo ny nametrahan’Atoa Ravalomanana filohampirenena Malagasy ny vato fehizoron’ny tranombakoka kasaina apetraka mifanila amin’nytrano fiasan’ny filoham-pirenena eo Ambohitsorohitra sy amin’ny faritra manasaraka azy amin’ny trano lehibe an’ny Banky Foiben’I Madagasikara. Trano natao hanana endrika trano gasy mahazatra eto amin’ny faritr’Imerina kasaina hovitaina haingana satria mbola ho ela vao ho vita ny fanarenana tanteraka ny Rovan’i Manjakamiadana. Tsy dia ny fikasana hanangana ny trano loatra no nampahoraka azy ity fa izay natao tamin’io andro io. Fa inona avy no nataony ka hita tamin’ny haino aman-jery?
Mba hafahafa samy lohateny koa izy izany, hoy angamba ianao eo ampamakiana ity lahatsoratra ity. Tsy izany manko fa nisy adihevitra izay tao amina fandefasantsary tsy miankina iray tamin’ny alahady teo. Resaka vehivavy miasa sy mikarakara tokatrano no tena tokony hiompanan’ny adihevitra. Raha ny mpamaky eto aloha dia ataoko fa mety tsy hisy akory ny hoe mpikarakara tokantrano akory. Misy fiankinana amin’ny fari-pahaizana ihany manko ny mahatonga izany filazako izany. Aleo aloha lazaina fa efa fizarana faharoa amin’ny lohahevitra io nalefa tamin’ny alahady io. Ny fizarana voalohany manko dia nanasany ny vehivavy hiresaka kosa indray, tamin’ity dia ny lehilahy no nasaina. Tsy ho any velively ny tiako itondrana ny resaka eto fa ny fomba fihevitra iray izay tena notoherin’ny mpanatrika rehetra indrindra fa ny vehivavy rehetra nanatrika teo tamina lehilahy iray tsy manaiky hiasan’ny vadiny any an-toerankafa ankoatra ny ao an-tranony. Izany no tena nitsamboatra avokoa ny vehivavy rehetra teo na ny mpikarakara tokantrano izany na ny efa miasa any amin’ny toeram-piasana rahateo moa. Fa angaha moa izany ihany? Ankoatra ny tsy fanekeny ny vehivavy mivoaka miasa dia tsy eken’ny sainy ho vadiny ny vehivavy tsy maotona, laviny tanteraka ny fanapaham-bolo ataon’ny vehivavy na vehivavy mibory volo sy ny fanaovan’ny vehivavy mipataloha ary rehefa manao zipo dia lava iny zipo iny.
Aretina mpahazo ny manam-pahaizana aty amin’ny tany mahantra angaha ity soratako etoana ity. Ny mpitondra fanjakana dia mifofotra mafy mba tsy hisy olona ho afaka mandimby azy fa raha misy manko izany dia loza mananontanona ho azy ny fiheverany iny olona iny. Tsy ny mpitondra fanjakana ihany anefa no mpanao izany fa hatrany amin’ny fampianarana ambony iray miankina amin’ny fanjakana etoan-toerana mihitsy.
Toy ny rafitra efa mipetraka hanakanana ny tanora tsy hivoatra ka hanana mari-pahaizana ambony noho izy no resahina eto.Efa mandeha moa fihodinana faharoa amin’ny taona voalohany ao amin’ny sekoly iray (tsy tiako hotononina aloha) ao Ankatso ao. Isan-taona ny salanisam-pahafahana tamin’io sekoly (faculté) io dia 10 amin’ny 20 ka eo ho eo amin’ny 100 no afaka amin’ny fihodinana voalohany ary eo ho eo (izany hoe manodidina ny) 50 kosa no afaka amin’ny fihodinana faharoa. Taona voalohany io, rehefa mandeha indray ny fanadinana hifindrana kilasy taona faharoa dia mihena ho 50 any ho any indray sisa no raisina hiakatra kilasy. Any amin’ny kilasy ambonimbony any dia zara raha misy 7 na latsak’izany aza sisa no hanohana ny fikarohany. Misy aza “famatsiam-batsy” (nahatratra fito tamin’ity taona ity) avy amin’ny fanaovana fanohanana fikarohana no tsy nisy mpandray intsony satria tsy nisy mpianatra tafakatra hatrany intsony. Io famatsiam-batsy io moa dia misy fandefasana ny mpianatra hianatra any ivelany mihitsy (Canada, US,…) saingy lasa ny mpampianatra indray no manao ilay fikarohana toy ireny hoe izy indray no mpianatra hanala fanadinana.
Io sekoly io dia tsy fanadinana no hidirana ao ka hoe 100 no tafiditra eo amin’ny taona voalohany dia tonga hatrany amin’ny farany avokoa izy 100 ireo na ny latsaka kelin’izay fa efa ifanarahana mihitsy hoe tokony ho izao sisa ianareo rhefa toonga amin’ny taona fahaizao. Amiko karazana fitaka ihany ilay izy satria efa tonga any ambonimbony any ianao dia mety ho araraka fotsiny satria efa feno ny isan’ny olona tsara naoty kokoa noho ianao dia voatery mamerina kilasy ianao raha mbola mazoto hahaizanao bebe kokoa, amin’izay fotoana izay anefa dia na mihena be ny vatsy azonao na mety tsy hahazo intsony aza ianao. Eto indray aho dia hiverina hiresaka amin’izay saiky hosoratako.
Eo ho eo amin’ny 100 no afaka fihodinana voalohany ary 50 kosa no afaka fihodinana faharoa amin’ny ankapobeny isan-taona, hoy aho tetsy ambony. Tamin’ity indray mandeha ity satria nianatra be ny ankizy dia 150 ny isan’ny ankizy tokony ho afa-panadinana fihodinana voalohany avy hatrany. Raha ny tokony ho izy izany, satria efa voafetra ho 150 ny isan’ny mpianatra raisina hianatra taoona faharoa dia tsy tokony ho nisy intsony io fihodinana faharoa io dia novana ny fanapahan-kevitra. Tsy izay mahazo ny salanisam-pahafahana no afaka fa ireo 100 voalohany ihany. Ny ankoatra izay dia mamerina fanadinana avokoa izay tokony hamerina. Eo no tena mahavariana. Ity tokoa no tonga amin’ilay teny hoe Antonoara (tsy haiko ny fanoratra azy amin’ny teny frantsay) politikam-panasivanana ny mpianatra malaza ho ataon’ny Oniversite eto Madagasikara fa mbola mitohy hatramin’izao. Eo no tsy mazava amin’ilay hoe Fakiolitey eto, misy famerana mpianatra tahaka izany angaha moa izy ity? Concours isantaona izany no banjinin’ny mpianatra ato amin’ity sekoly ity? Itarainana mandrakariva ny tsy fahampian’ny mpampianatra nefa toa ny fomba mihitsy no manao izay tsy hisian’ny mpandimby. Ry taranaka ô! Raha tahaka izao, ka manana fahafaha-manao ianao mandehana mianatra any ivelan’I Madagasikara aloha.
Efa iaraha-mahalala fa solombavambahoaka vaovao no mivory eny Tsimbazaza amin’izao fotoana izao. Nisy dia nisy ny zavatra maro andrasana amin’izy ireo na dia ny fitaintainana ny hampiharana ilay volavolan-dalàna mikasika ilay fampihenana ny isan’ny andro ahafahan’ny mpiasa manao zavatra hafa ankoatra ny miasa any ampiasana fotsiny ihany aza. Entiko anampy izany koa ny adihevitra momba ny nampitomboana ny hetra alain’ny fanjakana amin’ny karama araka ny volavolan-dalàna amin’ny tetibolam-panjakana hampiasaina amin’ny taona 2008.
Tsy resabe na fitapitaka ity soratana etoana ity fa dia misokatra tokoa ny fifaninanana ho an'ny Malagasy sy liana amin'ny zavatra malagasy amin'ity resaka blaogy ity. Azonao jerena ao amin'ny foko Madagasikara (tsindrio eto) ny andinindininy momba izany fifaninanana izany. Araka ny fahitako azy amin'ny fanambarana ataon'ny fikambanana dia azo ampiasaina avokoa ny teny ofisialy vao neken'ny lalam-panorenana farany teo na teny malagasy izany, na teny frantsay eny fa na dia ny teny anglisy aza.
Mazava ny tanjon'ny foko madagasikara. Hampiroborobo ity sehatra famakintsika sy fanoratantsika ity. O rey olona a! tsy aleo ve...?
Ilaina mandrakariva ny mitatitra zavatra tsara na dia ny vaovao ratsy aza matetika no manintona ny sain’olombelona kokoa. Raha any amin’ny firenena tena te-hampanjaka ny demokrasia ny mpanohitra ao aminy dia ezahina ampahafantarina ny hevitra rehetra mety hataon’ny mpitondra fanjakana hangalarany vato. Tamin’ity indray mitoraka ity kosa efa fantatra fa tsy hiditra amin’ny tsy zakan’ny tsenany intsony ny mpanohitra ka ny avy amin’ny mpanohana indray no mampahafatatra izay fomba hanaraha-maso tsotra indrindra sy azo tanterahina indrindra ny safidy natao.
Misy mandrakariva ny miezaka ny mampivily ny adihevitra ho amin-javatra hafa tsy ampoizinao mihitsy. Misy rahateo ny mahay manararaotra hampisavorovoro ny saim-bahoaka. Fa naninona no lasa adi-hevitra be indray ny resaka finoana eo amin’ny katolika sy ny protestanta eto Madagasikara?
Efa herinandro mahery sahady izao no nitsanganan’ny governemanta vaovao mbola tarihin’ny praiminisitra Charles Rabemananjara ihany. Mba manan-kolazaina ihany aho ary mandre ihany koa ny fanadihadiana sy ny tsikaritra ataon’ny mpanara-baovao politika. Ny fahazoana toerana ahafahana mitantana rafi-pitondrana no mety ho sarotra ho an’ny maro fa mba mbola afaka maneho ny heviny soa aman-tsara kosa ny olon-drehetra manana fitaovana ampielezany izany.
Maneho ny tahony indray ny solotenam-panjakana eto Antananarivo Renivohitra ka mihoa-pahefana (fandisoam-pitenenana ny teny hoe fanamparam-pahefana satria afaka manampatra ny zoko tanteraka aho raha ara-dalàna izany) omaly zoma.
Tantara marina hita tamin’ny fahitalavitra teto an-toerana no vahavahako kely eto ary momba ny fandraharahana madinika sy salantsalany no horesahina.(tohiny)
Marina fa fety ihany ny andron’ny omaly any amin’ny ankamaroan’ny firenena tandrefana saingy tsy iny akory no resahina eto. Tsy Halloween na Fetin’ny Olomasina na Andron’ny Reformasiona no resahina eto fa ny Kids Games izay tontosaina eto Antananarivo amin’izao fotoana izao.(tohiny)
Eto ampanombohana aloha dia somary mba nanaitra ahy ihany ilay hevitry Paul Valery, mpanoratra Frantsay sady Filozofa, ary io nataoko lohateny io, niteny hoe: “Un homme qui a des idées n’est jamais sérieux, Un homme sérieux n’a jamais d’idées”[Tsy matotra mihitsy ny olona manan-kevitra be dia be, Tsy manan-kevitra mihitsy ny olona matotra]. Izany hoe raha raisina ho marina io petra-kevitra io dia olona tsy matotra mihitsy aho izany satria fantatro ihany ny tenako fa manan-kevitra be dia be amin’ny lafin-javatra maro mahaliana ahy, nefa raha izany aleoko tsy matotra toy izay tsy manan-kevitra. Raha izany ihany koa manko dia tsy ho nanoratra ho anareo mihitsy aho fa miandry fotsiny izay soratan’ny hafa. Ary ianareo mba ahoana?(tohiny)
Alohan'ny hametrahana ity hafatra ity izay tsy aritro fa apetrako eto ihany dia any amin'ny Vaovao Iraisam-Pirenena no misy ny lahatsoratra momba ny hala-jaza sy ny halatra taova.
Efa imbetsaka no voaporofo fa kinga amin'ny fikirakirana haitao vaovao ny eto Madagasikara. Hibaribary aminao rehefa mitety faritra ianao fa tsy voatery natokana ho an'ny sarangan'olona ambony monina an-tanan-dehibe ihany io fampiasana haitao vaovao io. Tsikaritra aza fa maro ny olona mahay mampiasa finday, VCD na MP3, MP4 ary mitady ny fomba rehetra ahafahana mampandeha ireny fitaovana ireny any amin'ny faritra maro tsy tongan'ny herin'aratra akory.
Hita taratra ao anatin'izany haitao maro izany fa fitaovanairay azo antoka ho enti-mampandroso an’i Madagasikarany fampiasana aterineto.
Efa hitantsika tany ambadimbadika tany ihany angamba fa nitohy ho Antananarivo mibilaogy 4.1 ny 4.0 tamin’ny alakamisy 18 oktobra 2007 ka tamin’ny Asabotsy 27 oktobra 2007 maraina teo no nanatontosana izany. Ny nahafaly moa dia nanomboka ara-potoana tsara ny fotoana ary ankasitrahana manokana amin’izany ny Namana Serasera Dago izay tonga maro tokoa nefa fantatra mazava fa solontena ihany ireo tonga ireo. Mbola montsana indray ny fahamaroam-pahatongavana tamin’ity indray mandeha ity satria 13 izahay no niatrikasa tao. Ny mahavariana amin’ity fihaonana mitohy ity dia voamarina indray ilay fitenenana frantsay manao hoe “il n’y a jamais deux sans trois”. Mbola hitohy ihany manko ny atrikasa ka hizara roa izany izay samy azo ifaneraserantsika ihany indrindra fa ho an’ny eto Madagasikara.
Hatramin’ny fahakely aho no mpamaky gazety ary naleoko aza tsy nihinankanina toy izay tsy namaky gazety na tsy nahavita boky ihany koa. Vao nanomboka nivoaka ny Madagascar Tribune dia mpamaky tsy tapaka azy aho no sady mpividy rahateo isaky ny Asabotsy satria izay no zakan’ny tsena. Ny zavatra iray tena nifidianako ny Madagascar Tribune dia izy irery tamin’izany no nahasahy tsy namoaka izany horoscope izany. Ny Horosfika hany mba famakiko taloha dia ny tao amin’ny akon’ny Aro (avy amin’ny trano fiantohana Aro mazava loatra). Ny antony dia tena fanalana azy ranofotsiny ny horosfikan’ny mpamaky tsirairay izany hoe natao hihomehezana fotsiny ilay izy fa tsy natao hinoana toy ny fanaon’ny tena mpamaky ireny horosfika ireny. Samy manana ny finoany sy ny tsy finoany rahateo ny rehetra. Ary tsaroako tsara fa tena famakiko ny lahatsoratry Jeannot Ramambazafy na dia misy aza ny fotoana mahalankalana ihany ny fotoana anoratany. Toy ny nanitikitika ahy ny zavatra nosoratany tamin’izany fotoana izany ary tsoriko fa ankoatra an’I Aimé Razafy mpamoaka sariitatra dia ny anarany ihany no hany tadidiko tamin’ny mpanao gazety tao amin’io famoahana io.
Hiditra amin’ny famaranana ny Pazzapa V rahampitso sady io rahateo no prime faha-13. Araka ny filazan’ny mpanara-baovao moa dia tsy nahasarika toy ny taloha intsony ny pazzapa tamin’ity taona ity na dia mbola be mpanaraka aza izy. Tsy dia nisy loatra manko ny kotaba manaraka isaky ny vita prime isaky ny sabotsy ireny.Ny tena olana moa dia eo amin’ny resaka fifidianana amin’ny alalan’ny finday matetika.
Efa saiky tsy nisy ity andiany fahadimy ity noho ny fialan’ny Orange tsy ho mpanohana intsony saingy nahay nanararaotra niditra kosa ny Celtel. Izaho manokana moa mahita fa mety noho ny fahataran’ny sms ao amin’ny Orange (izay mety hahatratra 5 na 6 ora mihitsy aza araka ny efa niainana) no antony iray mandiso ny vatom-pifidianana amin’ny fanohanana mpihira iray io.
Fony tany am-pianarana moa dia nianatra ny tantara ihany koa ny tena. Fony vao nandresy ny Alemana tokoa, hono ny vondrona mpiara-dia no nizara ity firenena nanjakazaka saingy resiny ity ho efatra. Tsy izany ihany fa rehefa najoro ny Firenena Mikambana dia ireo Firenena Efatra ireo, ary nampian’I Shina taty aoriandriana, no nanana izany hoe vato tsy azo ivalozana na VETO izany. Iza Moa ireo Firenena efatra ireo? Etazonia, Angletera, Frantsa ary Rosia.
Manaraka izany dia misy ihany koa ireo manana ny laharam-pahamehana rehefa sendra fifanenana eny amin’ny sampanana. Misy koa ireny olona malaza ireny izay fanaja fatratra ka nomena ny fanafohazana anarana hoe VIP avy amin’ny teny hoe Very Important Person. Tsy izany manko fa manana ny antsoina hoe VETO sy VIP ihany koa I jentilisa. Azonao ve izay tiako lazaina?
Manaraka izany dia ny resaka 4X4 nomena ny depiote any Mandoto indray no malaza amin’ny ady hevitra amin’izao fotoana izao. Efa nankalazaina fatratra tamin’ny andron’ny fifidianana farany teo fa tsy mahazo 4X4 intsony ireo depiote ireo, kanjo asa na entanim-po ny filoham-pirenena na izay tokoa no ao an-tsainy fa dia omena indray izay depiote miasa ka efa mahazo avy hatrany ilay any Mandoto ity. Asa loatra, ahoana angaha no nahafantaran’ny filoha Ravalomanana fa miasa ity depiote vao nandray ny asany afak’omaly ity ka itsarany azy avy hatrany ho miasa.
Ny manahirana dia izao, ilay zo tonga dia nomena ny depiote teo aloha dia lasa araka izay itiavan’ny filoham-pirenena azy sisa. Raha misy tiany omena dia omena fa raha misy tsy tiany omena dia tsy omeny. Tsy mety izany fa fiandohan’ny fiangarana avy hatrany. Efa nisy ihany ny tsilia-tsofina fa nisy fiangarana mandrakariva tao amin’ny Antenimieram-pirenena tao amin’ny resaka tombotsoa tamin’ireo vao nahavita ny asany. Ilay kabarin’ny filoham-pirenena tany Mandoto iny indray no toy ny manaporofo aza fa avy aminy mihitsy ny loharanom-piangarana.
Nolazaina fa midadasika loatra ny faritra ka tsy ary ho voatety avokoa saingy izao, nandritra ny fampieleza-kevitra ianao nahavita ihany koa injay nony tena miasa ve dia mila izany 4X4 izany indray? Lasa ho amin’ny fireharehana sy fanjakazakana indray izany ny toeram-boninahitry ny depiote raha izany koa inona indray. Tsy nitana ny teny nomeny ny filoham-pirenena niteny fa tsy hisy intsony ny 4X4 ho an’ny depiote, ary dia ny fahalalana izay toe-javatra izay no nirotsahan’ireo lany rehetra ireo. Raha nisy izany ny fotoana tsara indrindra nanafoanana ity fandaniam-bola amin’ny tsy antony amin’ny resaka 4X4 ity dia tamin’ity indray mitoraka ity saingy tsy nahay nitazona izany ny filoham-pirenena. Indrisy…
Ataoko fa hitantsika amin’ny haino aman-jery ary an-tsoratra ny nahalanian’ny mpisolo vava J.H. Sylla, Praiminisitra teo aloha, ho filohan’ny Antenimieram-pirenena vaovao handimby an’Atoa Mahafaritse Samuel ilay nanoloana an’Atoa jean Lahiniriko noho ny finoana sy ny fihaviana misy itovizan’izy mirahalahy farany ireto (samy loterana sy samy avy any atsimo). Ankehitriny izany dia Katolika avy any atsinanana indray no lohan’ny fahefana mpanao lalàna efi-bahoaka. Marina fa raha eo amin’ny fihevitr’olona efa zatra miady hevitra dia tsy tokony ho kaonty intsony, na tsy resahina mivantana intsony izany resaka fihaviana sy finoana izany. Nisy lalana tsinjotsinjo ihany anefa raha tonga amin’izao tanjona izao ny lehilahy.
Fony vao nanomboka fotsiny ny fampielezan-kevitra ho amin’ny fifidianana ho solombavambahoaka dia efa nisy nanamarika fa tsy maintsy ny lehilahy indray no ho filohan’ny Antenimieram-pirenena. Raha nojerena ihany koa ny kandidà rehetra dia tsaratsara toerana ihany Atoa jacques Sylla amin’ny hahatafiditra azy avy hatrany ho depiote. Vitsy ihany manko ny isan’ny mpifidy any amin’ny fari-pifidianana misy azy ary mijery Olobe ihany koa ny olona fa tsy voatery ho antoko amin’ny ankapobeny.
Lamaody ve sa fiheverana fa izay no fomba tsotra indrindra hialana amin’ny halabato? Ambetintenin’ny avy amin’ny mpanohitra manontolo ka nakany mandrakariva ny fon’ny FFKM [Fiombonan’ny Fiangonana Kristiana eto Madagasikara] hatrany ny momba ity bileta tokana ity. Savily hialana amin’ny tsy fananan’ny mpanohitra vola intsony araka ny fijeriko azy no tena antony hamerimberenana ity lazaina fa tsy maintsy tanterahina raha te-hahita ny mpanohitra handray anjara amin’ny fifidianana ny ao amin’ny fitondrana.
Dia sambany tokoa raha ho tontosa ihany vao hiray feo ny avy amin’ny fanoherana hiara-mitaky ny hampanaovana ny fifidianana ami’ny alalan’ny latsabato tokana fa misy ny lisitra maro isafidianana kosa. Raha nandre ny fanambarana aho dia tsy izay nolazain’ny mpitondra teny no henoko fa izay nanakoako tao anatiko tao fotsiny manao hoe:
Efa fantatrareo mpifidy fa tsy manambola intsony izahay mpanohitra hifaninanana amin’ny avy ao amin’ny fitondrana amin’io fifidianana ho Ben’ny tanàna sy mpanolotsaina ao amin’ny tanàna io ka dia aleonay tsy mirotsaka. Fantatrareo ihany koa fa sady tsy tianareo izahay mpanohitra no misy tsy zakanareo ihany koa ny ataon’ny ao amin’ny fitondrana ka izay no nahakamo anareo tsy hifidy tamin’ny farany teo. Dia mody nailakay fa efa tsy matoky ny fitondrana intsony ny vahoaka matoa kamo nifidy tamin’ny farany teo nefa fantatray fa izahay koa tsy itokisanareo intsony dia aleonay aloha mody midradradradra sao mahavoa ihany ny goavy manta.
Iza moa no mahatadidy an’I Gilbert Raharizatovo ilay mpandray vahiny hiady hevitra tao amin’ny Radio nasionaly Malagasy isika tamin’ny fotoan’androny? Iza ihany koa isika no mahatadidy fa izy no nandresy tamin’ny fifidianana ho depiote tany amin’ny fari-pifidianana nisy azy ilay Malagasy nalaza tamin’ny resaka politika nandritra ny fotoana maro dia ny Pasitera Andriamanjato Richard izany? Ataoko fa efa nahare ny anarany farafaharatsiny ny Malagasy mpanara-baovao politika. Nangina ny lehilahy nandritra ny dimy taona, hay nikononkonona hamoaka boky somary lehibebe ihany.
Araka ny efa nolazain’ny namana hafa any amin’ny bilaoginy any dia notontosaina omaly ny fihaonana fahaefatra teo amin’ireo mpibilaogy mipetraka sy mandalo eto Antananarivo. Azo lazaina fa ity no nahavoriana mpitoraka betsaka indrindra nefa nahitana mpamaky vitsivitsy ihany koa. Araka ny efa fantatra moa dia teny Soavimbahoaka no nanatanterahana ity fihaonana ity ary sambany araka ny nolazain’I Barijaona (erantany aza io) no natao tany an-tranona mpibilaogy iray izany fihaonana izany fa tsy tany amin’ny efitrano fisakafoanana na trano fivoariana hafa.
Fanontaniana hiteraka adi-hevitra avy hatrany araka ny fiheverako azy. Nanontany tena tany amin’ny lahatsoratra nosoratany ny namana Tomavana hoe fa angaha mbola mihatra eto Madagasikara ny lalàna momba ny fanamelohana ho faty? Eto Aho no mamaly azy fa mbola manankery tokoa ny lalàna momba izany fanamelohana ho faty izany saingy tsy mbola nampiharina mihitsy hatramin’ny nahazoana ny fahaleovantena indray. Izay didim-pitsarana rehetra manonona ny fanamelohana ho faty dia miova ho fanagadrana mandra-pahafaty ho azy avokoa. Fiheverako azy: tsy mahavita mamono olona fotsiny amin’izao ny malagasy olo-tsotra. Olon’ny fo izy ka onena hatrany raha manao zany fihetsika izany.
Misy dokambarotra milaza hoe izay milalao ihany no mahazo eto Madagasikara. Be manko ny miseho ho mahay sy mahita saingy rehefa avy eo dia tezitra na kivy satria tsy novidiana akory ilay notabatabaina. Misy koa ny makasiaka hoe maninona raha tsy miteny rehefa tsy nilalao akory? Resaka loka io ary fahita andavanandro eto Madagasikara hoan’ny mpiloka. Dia resaka loka ihany koa no holazaiko etoana fa tamin’ny Ebit notontosaina farany teo iny ihany.
Ny fihetsiketsehana sahala amin’ireny tsy maintsy misy fidirambola fa raha tsy izany tsy hifofotra amin’ny fanaovana io ny mpanetsiketsika. Hampitaha lanonana roa nisesy teo amin’io lapan’ny fanatanjahantena sy ny kolontsaina io aho. Ny voalohany dia ny fihetsiketsehana momba ny fiarakodia izay noheverin’ny mpikarakara fa fahombiazana tanteraka. Ny faharoa kosa dia fihetsiketsehana momba ny hairaha avo lenta momba ny solosaina sy nymanodidina azy. Samy miompana amin’ny manintona ny olona maro sy ilendalendan’izay tsy mahatakatra ireo fampisehoana roa ireo. Nefa azoheverina fa araka ny nanaovan’ny mpikarakara tsirairay no mety ho tena ati-dohany.
Rehefa miditra eo amin’ny toerana dia takiana ny tapakila; ny an’ny mpikarakara ny fihetsiketsehana momba ny fiara dia hafa ny tapakila fidirana ary hafa ny tapakila hilokana raha te-hiloka ny olona. Fiarakodia avo lenta no loka voalohany sady isafidianana ireo fiara, mifidy fiara iray amin’izay fito atolotra izay mahazo ny loka. Maro isan-karazany ihany koa ny loka manaraka eo ary tsy dia ratsy mihitsy raha ny fijery azy amin’izao. Ity tokoa no tonga amin’iny teny fa izay milalao ihany no mahazo,izany hoe ao amin’ny nilalao ihany no hahitana izay mahazo, ny tsy milalao dia tsy hahazo na oviana na oviana. Efa nampilaza mialoha ny mpikarakara fa havoakany amin’ny gazetyny valin’ny fisarihana izay nahazo tamin’io lalao io. Inona tokoa, olona tsy nanatrikany fisarihana no nahazo ny fiara ka naka ny anjarany izy roa andro taty aoriana.
Ny an’ny mpikarakara ny fihetsiketsehana momba ny soosaina sy ny fiitatry ny zavatra mety ho vitany raha miaraka amin’ny fanovozan-tserasera vaovao kosa dia misy tapany roa ny tapakila fidirana ka ny kelikely kokoa no arotsaka anaty vata lehibe fa ny tapany lehibebe kokoa (3sm x 5sm) kosa tazonin’ny nividy azy ihany hidirana sy ho fanamarinana fa nandoa vola matoa tafiditra ao amin’ny toerana. Amin’ny ankapobeny izany izay niditra rehetra dia karazany atao hoe nilalao avokoa. Ny alahady tolakandro (rehefa faraparan’ny fotoana izany matetika na ny an’ny voalohany na ny an’ny faharoa) no hanatanterahana ny fisarihana. Samy andro maromaro no nanatanterahana ny fihetsiketsehana aloha. Fa izao ary izay no itantarako azy aminareo ka nahatonga ny lohateny hoe izay manatrika ihany no mahazo.
Marihin’ny mpikarakara ity fihetsiketsehana ity fa izay manatrika ny fisarihana ihany no hahazo ny lokany fa rehefa tsy tonga izy ao anatin’ny dimy minitra dia tanterahina indray ny fisarihana hafa mandrapisian’ny nahazo loka sady nanatrika ny fisarihana. Izao anefa, na dia te-hanatrika ny fisarihana fotsiny ianao dia tsy maintsy mandoa ilay vidim-pidirana teo aloha ihany. Tsy hoe rehefa nanana ny tapakilanao ianao dia afaka miditra avy hatrany hijery ny fisarihana fa aloa feno indray ilay vidim-pidirana efa nataonao teo aloha. Fomba fakana vola koa re izany ry zareo! Tsy haseho gazety izany ny laharan’ny tapakila nahazo ny loka raha toa ka tsy teo ilay olona fa olona nahazo ny loka nanatrika teo no tadiavin’ny mpikarakara. Mazava ho azy fa tsy hanatrika eo izay mpitia fanatanjahantena na nijery fampisehoana tamin’ny fotoanan’ny fisarihana iny ankoatra ny hoe nandefa solontena angaha ny olona sady itokisany tsara iny solontena iny.
Hoy aho hoe mba tafahoatra kosa ity fitadiavam-bolan-dry zalahy ity raha izao sa izy tokoa angaha no nametraka ny fepetran’ny fisarihana ka izay tiany ihany io! Fisolokiana ihany izany amiko na dia izany aza satria misy ny voasarika tokony nomena ny anjarany nefa dia tsy raharahiana intsony. Sa mety ho manana fisaina tena vazaha tokoa ny mpikarakara ka mandala ny ohabolam-bazaha manao hoe “ Les absents ont toujours tort”? Izay aloha aho vao nahita hoe fisarihana ka andoavana vola anarivony ariary e ! ny any aminareo any andafy any no tsy fantatro aloha.
Faly tena faly aho satria fantatro fa misy mpamaky ary tsy olonolom-poana no mamaky fa misy tompon’andraikitra ambony mihitsy araka ny fandiniko azy. Na sendra taraiky tamin’ny fanoratana aho fa efa teo ampikarakarana ny mpiandraikitra indrindra izay zavatra nosoratako.
Ny holazaiko voalohany dia ny momba ny dokambarotra rehefa niteny aho hoe misy fitetehana avy amin’ny mpitondra ve fa saiky tany amin’ny gazety mpiteny frantsay ihany no amoahany lahatsoratra? Ireny manko sady misy teny malagasy no misy teny frantsay, izany hoe teny ofisialy roa no voafaokany. Ny filankevitra voalohany nanaraka io soratra nataoko io dia indroa namoaka fanambarana mandoa vola tamin’ny teny malagasy ny tao amin’ny fitondrana. Any amin’ny gazety miteny frantsay kosa indray no misy izay amin’ny teny frantsay… ny teny anglisy moa mbola tsy namoahana izay vokatry ny filan-kevitry ny minisitra ny governemanta izany. Tsara izany, hoy aho faly!
Angaha vitan’izany ihany, hoy ianao? Namoahan’ Andry TGV efa notantaraiko ao amin’ny 10 oktobra nitondra ny lohateny hoe “Ry fitaratra O. iza no tsara noho izaho” ny gazety rehetra ankoatra ny an’ny filoham-pirenena mazava loatra. Tsy nanavaka izy na teny malagasy na teny vahiny no namoahana ilay fanambarana nataony saingy tamin’ny teny frantsay moa no nanoratany. Azo heverina fa fantatry ny mpanao dokambarotra fa ho vetivety kokoa, izany hoe fantany ihany ny herin’ny mpiteny malagasy, ny fielezan’ny fanambarana navoakany tamin’ny gazety miteny malagasy.
Dia, nampihomehy ahy indray ity, avy koa ny dokambarotra avy amin’ny mpanome angovon’aratra malagasy (batterie) Virio namoaka dokambarotra pejy iray manontolo tamin’ny gazety taratra, sady ahitam-baovao betsaka indrindra no ahitana hatsikana hatrany koa ao aminy isan’andro. Fa ny tena nampihomehy dia maro dia maro tokoa ny soratra no najanona tamin’ny teny frantsay ihany na dia niezaka nandika tamin’ny teny malagasy aza ireo ao amin’ny sampana dokambarotra sy serasera ao aminy. Nieritreritra kosa aho fa diso toerana ihany ny dokambarotra nataony. Hadisoana voalohany araka ny eritreritro dia tsy mpamaky itony gazety itony loatra ny mpanana fiara eto Andrenivohitra ny ny tanàna hivarotany izany mpanome angovon’aratra izany. Faharoa izay mitohy amin’ny voalohany ihany dia azo heverina hoe izay no ahazoan’ny maro an’isa mpanana fiara azy saingy naleo ary natao teny frantsay manontolo ny lahatsoratra navoaka. Sady mora mahatezitra mpandala teny malagasy manko ny teny mifangaro loatra no ahiana tsy hahavaky hatramin’ny farany izay nosoratana amin’ny teny malagasy ny zatra mamaky amin’ny teny frantsay; mety ho diso aho nefa izay no iheverako azy.
Ny manaraka izany indray dia ny resaka delestazy. Nampihomehy tamin’ny andro namoahako iny lahatsoratra iny. Vao tafavoaka indrindra ny lahatsoratra no maty atsasakadiny ny jiro tany amin’ny toera-mpiasana nisy ahy. Roa andro taorian’ny nanoratako raha ela indrindra dia tapitra hatreo ny delestazy taty amin’ny tanàna no sady tsy nahenoheno azy loatra aho. Fifanandrifian-javatra ve sa…? Izao manko, namoaka fanambarana ireo vahiny fa maintsy akarina ny vidin-jiro, nanamafy ny Minisitra avy eo ary nanaiky ihany koa ny filoham-pirenena no sady nilaza fa efa tompon’andraikitra amin’izay no minisitra raha mbola misy ny delestazy. Dia tonga ny fahagagana fa ny teto an-drenivohitra aloha tsy nahenoaka fitarainana loatra intsony, ny any amin’ny faritany indraytany lavitra andriana ka tsy ahafantarana na inona na inona aloha.
Ny mbola tsy re ary andrasan'ny maro kosa hatramin'izao dia ny valin'ny fanadihadiana momba ilay berila emeraoda. Lasa vakansy ve ny mpandinika sa vita tany amin'ny mangigina ny resaka? Dia izay aloha ny amin’iny raharaha iny fa rahampitso indray isika mihaona eto…raha sitrapon’Andriamanitra.
Miditra amin’ny andiany faha-11 ny fihetsiketsehana momba ny hairaha manara-pandrosoana Ebit fanao eto Madagasikara isaky ny volana Oktobra. Amin’ny ankapobeny dia ny resaka manodidina ny solosaina, ny vitany ary ny fifandraisan-davitra sy ny serasera azo ampiarahina aminy no iompanan’ity fihetsiketsehana ity. Ny lohahevitra banjinina amin’ity taona ity moa dia hoe “Haut débit” na Tambajotra matanjaka… ny gazety taratra no nahitako io dika teny malagasy io fa tsy fantatro raha izay mihitsy no nomen’ny mpanetsiketsika na ny mpanao gazety no nitady sy nametraka ny dikany tao anaty takelaka omaly.
Somary nahagaga ahy ny nandikana ny teny (loza koa fa tahaka ny aretina tsy ho afaka ilay fandikan-teny hatramin’ny nanaovana ny globalvoices teny malagasy izay). Naka rakibolana mihitsy aho, io moa no fanaoko fa izaho angaha mba mahay teny vahiny mankaiza loatra e! ny teny malagasy fotsiny no mba atao metimety ao ary asiana fitohizany tsara ho tahaka ny lahatsoratra teny malagasy ihany. Ilay rakibolana frantsay malagasy notontosain’I François Rakotonaivo iny no nosokafako ho eo amin’ny débit ny takelaka. Toy izao ny fanazavany azy amin’ny teny malagasy: habetsahan-koriana (isem-bentim-potoana). Dia misy resaka momba ny kajimirindra ihany koa ao manao hoe Refi-kabetsahana izany hoe ny isa mivoaka sy miditra ara-potoana ao amin’ny solosaina. Ho an’izay mety tsy hahazo ny teny dia renirano na rano no mikoriana. Eo amin’ny paompy dia na mitete ny rano raha mitsitapitapy ny fivoahany ary misasasasa kosa raha raha be dia be ny rano indray mivoaka.
Teny telo izany no ifotoran’ny fandikanteny avy amin’ny frantsay ho malagasy, dia ireto avy izany: refy, habetsahana ary koriana. Raha mijery ny nandikan’ny gazety azy indray isika dia teny roa ihany no tiany tazonina. Amiko noho izany dia azo ajanona ny teny hoe refy ka ny habetsahana sy ny koriana sisa no tavela. Raha jerena indray ny teny frantsay miaraka amin’ny teny hoe “débit”dia tsy hoe “beaucoup de débit” no nataony fa “haut débit” izany hoe raha adika “avo fikoriana” na “ambony ny fahateteha-mpivoahan-drano” ohatra[mba lava loatra kosa izany ka!]. Milaza tsara ny fisiana refy ao anatiny nefa raha adika teny malagasy fotsiny amin’izao dia tena tsy misy dikany na tsy ho azon’ny tsy mbola zatra aterineto mihitsy.
Raha raisina indray ny teny anglisy raha miresaka ity resaka “haut débit” ity ihany dia fast connection no hitakitako tany ho any. Mahalaza tsara ny zavatra lazainy ihany koa izay resaka izay nefa tena tsotra dia tsotra tokoa: “haingam-pifandraisana”. Samy manana ny filozofian’ny teniny na ny anglisy na ny frantsay eny fa na ny teny malagasy ihany koa aza. Samy azo raisaina avokoa ve ireo teny roa ireo ho amin’ny teny malagasy, izany hoe mifanaraka amin’ny kolontsaim-pitenenana malagasy ve ny avy amin’ny teny anglisy sy frantsay? Raha eny moa tsy tsara ve fa raha tsia kosa dia iza no raisina ary iza kosa no ajanona?
Dia mitodika any amin’ny tantara indray izaho manokana. Resaka fandrosoana no atao eto ka izay tranga nisiana natao hoe fandrosoana “araka ny fijery tandrefana” tamin’ny vanim-potoanany ny hobanjiniko. Handray ny teknikan-dRadama Rainy fony hametraka ny abidia malagasy aho. Ny endri-tsoratra aloha dia nisafidy ny maritsoratra latina izy fa najanony kosa ny maritsoratra arabo nianarany tamin’ny Antemoro Anakara izay nolazainy fa sarotra raisina ihany araka ny fiheverany. Avy eo indray dia mbola nisafidy tamin’ny fomba fanononana ireo abidia ireo indray izy. Ny fanononana ny renintsoratra dia nalainy tamin’ny anglisy ary ny fanononana ny zanatsoratra no noraisiny tamin’ny teny frantsay. Izay tsotra sy hitany fa mety no nataony tamin’izany fotoana izany.
Eto koa dia heveriko fa mitovy amin’izany famahana izany ihany no ataoko. Ampivadiana ihany ny dika avy amin’ny teny anglisy sy teny frantsay… efa samy teny ofisialy eto amin’ny tanàna ihany koa moa ireo ka tsy hitako loatra izay olana. Amin’ny teny anglisy andeha atao hoe efa fiteny mankaleo aza ny teny hoe fifandraisana ka ajanoko, raisiko kosa ny teny hoe haingana. Ny avy amin’ny teny frantsay kosa mbola tsy fandre loatra ny teny hoe koriana afa-tsy amin’ny rano ihany ( fa inona indray moa no fanaon’ny voalavo ry jentilisa?), saingy izao raisina hoe fikoriana ilay teny eto. Efa karazandrazan’ny vonona ihany izany ny teny roa horaisina fa ny fandaharana azy no sisa: Fikoriana haingana sa haingana fikoriana? Mampiavaka ny teny malagasy (nefa mahasarotra ny fikarohan-javatra amin’ny aterineto) ny fanakambanan-teny. Ny teny faharoa no hitako metimety kokoa sy manara-penitra ho amin’ny fanakambana-teny ka manome ny “haingam-pikoriana”. Io teny farany io noho izany no heveriko ho mahasolo ny teny hoe “haut débit” fa tsy tambajotra matanjaka.
Nahoana ary aho no tsy manaiky ny teny navoaka tao amin’ny gazety? Ny tambajotra dia fitambaran-teny roa ihany koa dia ny teny hoe tambatra sy ny zotra. Ny aterineto iray manontolo manerana izao tontolo izao dia efa tambajotra ary tsy misy matanjaka tahaka ny aterineto aloha amiko satria izy no mahavory olona betsaka indrindra manerantany. Raha mivoivoy ianao io sy izaho ity dia efa ao anatin’ny tambajotra isika izay. Izaho mety mandeha miadana ary ianao mety handeha haingana nefa samy ao anatin’ny tambajotra matanjaka isika. Noho izany tsy mahalaza ny hevitry ny teny hoe “haut débit” mihitsy amiko ny tambajotra matanjaka. Fandikan-teny diso toerana ka tsara kantsanana dieny ety ampanombohana. Tsy mpandalina ny teny malagasy akory aho fa mpandala azy kosa ka izay no isahiranako manao izao fanazavana lava dia lava izao.
Marina fa ho fenon’ny setroka indray ny lanitry Gasikara fa tsy any akory ny resaka tiako ahatongavana. Zavadoza eto amin’ny firenena io tranga io ka tsy azo hamaivanina velively. Ny mpanaraka ny eto amin’ity blaogy ity dia mahafantatra tsara ny famerimberenako ny tsy fankatoavako ity fanapaha-jiro ity. Betsaka ny lafiny tsy itiavako azy na dia mody hoe ny fihemoran’ny mpandraharaha tsy hanao zavatra eto raha ho tapatapahina lava ny jiro no hany ambara. Fatiantoka ho azy ny hiaritra tsy fisian-jiro nefa ny asa rehetra, raha tsy ny ankamaroany dia miankina amin’io avokoa.
Efa nasehoko tsara ny safidiko fony nialoha ny fifidianana ho depiote ireny. Nolazaiko mazava tsara fa nirotsaka teo amin’ny fari-pifidianana nisy ahy ny minisitry ny angovo tompon’andraikitra voalohany misahana io resaka io ka tsy hifidy azy velively aho ho fanoherako izay nataony nandritra ny nitantanany ny jirama aloha dia ny minisitera mihitsy avy eo. Lazaiko etoana fa nilaza ny hevitro tamin’ny radio mihitsy aho ka niteny hoe tsarao amin’ny asany ny minisitra nirotsaka fa ny ahy delestazy no fantatro. Saingy aim-bery maina izany antsoko izany. Ankehitriny…
Tahaka ny mandainga aho raha manoratra aminareo etoana fa ny fari-pifidianana nisy indrindra io minisitry ny angovo io no ifandimbiasan’ny delestazy amin’izao fotoana izao: Antaninarenina, Isoraka, Isotry, Tsaralalàna, 67ha, Ampefiloha fa ny faritra hafa (Boriborintany moa no ilazany azy) kosa dia gaga raha iresahanao izany toe-javatra izany. Ho an’Antananarivo Renivohitra io, tompoko. Satria nifidy ahy ireo (angamba hoy ny tenany any ambadika any) dia nankasitraka izay nataoko izany ka amin’izy ireo ihany no hanaovako delestazy ho an’Antananarivo renivohitra. Ny tanàna hafa manodidina ihany koa dia miverina soa aman-tsara ny delestazy.
Nandre resaka ihany koa moa aho fa izay ela izay ka fantatra fa mbola hafa ny safidin’ny mponina tao an-tampontanànan’I Toamasina dia tsy nisy loatra ny delestazy tany. Fa nony injay lany ho depiote ny avy ao amin’ny TIM dia arahaba ry delestazy, avelao koa izahay mba hiaina azy. Ny ao Mahajanga tampon-tanàna indray moa tsy manana olona hifandraisana any loatra aho. Mino aho fa noho io resaka io no nampihintsana be dia be ny TIM tao amin’io tanàna io. Efa ela niaretana manko ny tao. Ny any Toliary moa, izay gropy rehetra tonga any simba avokoa…mahery loatra angaha ny toetr’andro any ( mba tsy ilazana hoe misy mangalatra hatrany angaha ny piesy rehefa tonga any na fatin-gropy foana no mba alefa any).
Ankehitriny ihany, miandry Lafrantsa. Hanampy ny fanarenana ny jirama izahay (indrindra raha omenareo anay ny fitantanana io sehatra io). Amin’ny alalan’ny solontenan’ny tahirim-bola iraisam-pirenena izay milaza ny tsy maintsy hampakarana ny vidin-jiro eto Madagasikara no hilazana ny fanampian’ny firenena any ivelany ny jirama. Angaha misy miteny ny olona? Efa miandry fotsiny. Ny mpitondra fanjakana koa, indrindra fa ny filoha Ravalomanana, tsy aharenesam-peo manohitra izay fampakarana ny vidin-jiro izay.
Fa ny tsaroako tsara nanombohan’ity delestazy ity dia ny filazana mialoha fa tsy maharaka ny solika manodina ny milina, avy eo dia hoe hampiana milina hafa ny eo amin’ny tohadranon’Andekaleka mba ahafahana manana herin’aratra matanjatanjaka kokoa ka mba mihafy kely aloha isika. Hay ity resaka ity ny delestazy mandeha fa ny milina napetraka toa tsy hita akory. Aty amin’ny enimbolana faharoan’ny taona 2007 vao lazaina fa hatao (mbola fotoana ho avy ihany koa) ny tolobidy amin’ny fametrahana milina vaovao sy fikojakojana ny efa eo. Dray izany izy!Tsy aleo izany mieritreritra hoe amin’ny fotoana fahatelo itondran’ny filoha Ravalomanana any mihitsy angamba vao tena hisy ny hijerena (mbola hijerena fa tsy miditra amin’ny asa) ity raharahan’ny jiro eto Madagasikara ity.
Fa mbola nofinofy ihany izany raha mbola io minisitry ny angovo io ihany no mitantana io sampan-draharaha io. Tokony hoporofoin’ingahy minisitra amin’ny asa vita fa tsy marina ny tsaho efa mahery loatra manao hoe ahodiny avokoa ny vola tokony nikarakarana io orinasa mihafadiranovana io ka mahatratra anjatony miliara izany vola miodina izany… Tsaho io nefa fantatsika tsara ny Malagasy fa ny tsaho no inoany kokoa satria resaka afenina ireny.
Fony fahakely aho dia nandre karazan’anganom-bazaha nilaza ny fialonan’ny renikely ny zanaky ny mpanjaka. Izay no fitadidiako azy. Nihevitra ramatoafa izy no tsara tarehy indrindra amin’ny fanjakana. Rehefa manatrika ny fitaratra izy dia manontany ny fitaratra hoe: “iza no vehivavy tsara tarehy indrindra?”. Dia mamaly tokoa, hono, ilay fitaratra. Izay tsara noho ramatoa dia omeny vorika na vonoiny avokoa. Angano Rainiboto io raha tsy diso ny fitadidiako. Mahatsiaro ilay angano aho raha mahita ny zavamisy eto Antananarivo amin’izao fotoana izao.
Efa hitako ihany nanomboka ny tapaky ny volana septambra ny fanapahana ny takela-by fanaovana dokambarotra eo ambonin’ny lozok’Ambanidia. Alindalina ihany manko aho no miserana eo matetika. Tsy nataoko hahagaga loatra raha nahita ny mpiasa mpamonjy voina sy mpamonjy haitrano nanala takela-by aho. Noheveriko fa fikarakarana tsotra ny nataon-dry zareo ka hanolokolo ny manodidina io toerana io no nanaovan-dry zareo io fanapahan-kevitra io. Na izany aza efa maizimaizina ihany ny andro no manao ny raharahany eo ry zalahy. Ora fanampiny ahazoana tambi-karama io izany, hoy aho anakampo.
Tonga indray ny fotoana manaraka dia nametaka takela-by indray ry zalahy rehefa avy noavahavaina ny manodidina. Fetsy koa anie ry zalahy izany e! Fa ny somary elaela ny nanaovan-dry zalahy azy dia ilay takelaby somary bebe velarana noho ny mahazatra izay (mbola tsy vita io hatramin’izao ary tsy nitohy ny asa hatramin’ny nivoahan’ny raharaha tamin’ny gazety). Tsarovy fa amin’ny alina hatrany ry zalahy no niasa tamin’ireo fotoana nolazaiko ireo. Tena mikarakara kosa ry zalahy izany hoy aho mahita ny fitohizan’ny asa.
Kanjo namoaka fanambarana nameno pejy iray tamin’ny gazety rehetra ankoatra ny an’ny filoham-pirenena mazava loatra na teny malagasy na teny vahiny ny orinasa Injet tantanin’Atoa Andry Rajoelina fantatra amin’ny anarana hoe “Andry TGV”. Tamin’ny anarana maha-mpitantana ny orinasa domapub (Dokambarotra Malagasy) moa no nanaovany ny fanambarana. Taratasy misokatra ho an’ny PDSn’Antananarivo Renivohitra manambara ny alahelony ny amin’ny fanapatapahana ny takelabin’ny domapub.
Teo aho vao gaga… hay ve tsy nierana tamin’ny mpitantana ny domapub ireo asa hitako ireo e! (ny hitako no lazaiko) Nosoratany fa 58 ny takelaby notapahin’ny Kaominina. Gazety iray no nahitako fa 46 ny takelabin’ny domapub fa 12 ny an’ny injet ka ireo isa ireo mitambatra no nolazain’ny manome ny 58 nosoratan’ny mpitantana. Manaraka izany dia nisy taratasy nalefan’ny Kaominina nanambara fa ireo takelaby izay notapahina dia afaka alain’ny domapub (sy ny injet) amin’ny alalan’ny fandoavana 100.000 Ar isaky ny takelaka. Fa inona ny heloky ny mpitantana? Lasa lavitra avy hatrany ny sain’ny mpanara-baovao.
Mananontanona (amin’ny 12 desambra 2007) manko ny fifidianana ho Ben’ny tanàna sy ny mpanolotsainan’ny tanàna ka mijery izay mpifanandrina atahorany handresy azy ny eo amin’ny antokon’ny fitondrana. Fahadisoana voalohany ny nampivandravandra teo imason’ny rehetra izany olona atahorany izany. Tsy nahay nianatra ny leson’ny tantara mihitsy ny mpitondra. Tamin’ny fanenjehana be dia be natao tamin’ny filoham-pirenena ankehitriny no namantaran’ny mponina teto andrenivohitra ny olona natahoran’ny Arema tamin’ny fotoan’androny. Ankehitriny, ny adala ihany no mamerina fahadisoana mitovy tamin’ny teo aloha.
Manaraka izany, teo amin’ny leson’ny tantara ihany, rehefa tena an-tenda ny aina ka manahy ny ho bankirompitra I Andry TGV, dia tsy maintsy mirotsaka hofidiana izy amin’io fifidianana ho avy io. Famonoantena ny namoaka fanambarana nefa tsy manohy ny andraikitra efa noraisina vokatry ny fanambarana. Efa be sahady ireo mivonona ny hanohana an-dranamana. Ny mpanohitra ihany koa efa faly anaty mahita ity olona nataon’ny fitondrana sorona ity. Ny ainga tena nifotoran’ny adi-hevitry ny olona moa dia ny resaka hoe nahoana no ny tanora miezaka sy misandratra toy ireny no anaovana antsojay toy izao? Ny fiaraha-miasa aza no tena tsara nojerena fa tsy ankasomparana.
Ny nampihomehy moa dia nanararaotra ihany koa ny mpifaninana amin-dry zareo amin’ity karazana dokambarotra amin’ny takelaby ity ka nanapa-kevitra ny hanapaka ireo takelabin’ny injety sy ny domapub ihany koa. Ny I-mada sy ny MadaOI (ny nasolo ireo takelaby teo ambonin’ny lozok’Ambanidia) moa no tena fantatra amin’izany fanararaotana izany. Tsy mbola nahitako na naharenesako kosa ny Jocker sy ny orinasa nitsangana vao haingana ny naharenesako azy dia Publivel, tsy fantatra ihany koa raha misy vondrona avy amin’iretsy Mada roa iretsy ireo farany na tsia. Ny tsaho, izany hoe tsy voamarina kosa, dia malaza ny hoe ireo I-mada sy MadaOI ireo dia miaraka amin’ny Mbsgroup ihany.
Fanamarihana dieny ety amboalohany: Mihazakazaka be ny vaovao ka mila tsy ho araka, tsy maintsy hamoaka azy ireny tsikelikely ihany aho fa aza matahotra isika. Indrindra ny momba an’ilay raharaha domapub izay mafana dia mafana eto an-tanindrazana. Fa misy fandaharana avokoa moa ny zava-drehetra ka aleo aloha taperina ity vary mangatsiaka mbola tsy dia nisy namoaka ity.
Efa dila sahady ny herinandro nefa saika nohadinoina ny momba ilay fihetsiketsehana lehibe nokarakarain’ny Fiangonan’I Jesoa Kristy Eto Madagasikara nampitondraina ny anarana hoe Hetsika Jesoa Kristy ho an’I Madagasikara. Efa an-taonany no nandrenesako ity hetsika ity ary ny fantatro tena nikarakara azy tamin’ny voalohany dia Atoa Rakotobe mpitandrina ao amin’ny Fjkm Zoara Ambohipo Antananarivo. Misy ihany manko izay azo lazaina amin’io hetsika natao tao amin’ny kianjaben’I Mahamasina io.
Ny gazety moa dia nilaza fa io no hetsika lehibe voalohany indrindra nokarakarain’ny Fjkm Nahavoriana olona betsaka sahala amin’iny (sahabo ho 50.000 na mihoatra kely) teto Antananarivo. Ny tadidiko farany namoriana olona betsaka indrindra dia tamin’ny faha-150 taona nahamaritiora an-dRasalama tao amin’ny kianja Betongolo tamin’izany fotoana izany. Ankehitriny moa raha mijery ny kianja izay nisy fiovana betsaka ihany aho dia somary gaga ihany nanao anankampo hoe ity ve moa iny kianja iny? Sady toa nihakely no niharatsy ilay izy.
Tamin’ity indray mitoraka ity dia tsy nitsanga-menatra ny fiangonana raha nahafeno tsara ny kianjaben’I Mahamasina. Fantatra ihany manko ny fahakamoan’ny protestanta raha fivoriana ankalamanjana sahala amin’ireny no atao. Ny andro rahateo tena nety nanaovana akanjo mafana tamin’io fotoana io. Tsy nidanika ny masoandro fa nangatiatsiaka, tahaka ireny efa misy filazana hoe mbola ho kamo amin’izao toetr’andro tena mety izao ihany va ianao? Ny anisan’ny nampiavaka ity hetsika lehibe ity dia ny fanambarana isan-karazany aloha no nalefa voalohany indrindra vao tena niditra tamin’ny litorjia isan-karazany. Nisy fandinihana lalina ny tamin’iny, hoy aho, satria matetika amin’ny fotoana sahala amin’ireny no mampandeha mody ny olona. Ity kosa na dia efa nampiomanina hitondra sakafo maivana aza ny olona dia nalefa mialoha iny fotoana somary mahasavolaina ny maro iny.
Marihina fa nanomboka tamin’ny valo maraina ny fanentanana ka tsy nifarana raha tsy ny hariva tamin’ny dimy ny fotoana. Nisy fotoanan’ny asa sy fampaherezana moa izay iandraiketan’ny mpiandry Fjkm moa ity fotoana ity izay anisan’ny mampiavaka ny protestanta malagasy araka ny fiheverako azy na dia misy aza ny protestanta tsy dia mankasitraka loatra io asan’ny Mpiandry amin’ny fifohazana io, tsy nentin’ny misionera tonga teto manko io zavatra iray io ka izay no mety tsy itiavany loatra azy.
Ny tolakandro indray moa dia rindran-kira nanentanan’ny artista protestanta fanta-daza no niompanan’ny fotoana. Raha io fotsiny no nohenoina sahala amin’ireny hia mihetsiketsika mety niheveran’ny ssany azy hoe hiran’ny sekta no tena betsaka nefa misimisy ihany ny hira mahafinaritra ny sofina ny mandre azy. Na izany aza tsy misorona aho fa milaza ny lesoka ihany koa. Nandritra ny toriteny nataona evanjelistra avy any Afrika izay nilazany ny amin’ny fiangonana misy mariky ny hazo fijaliana aho no tonga saina nanao hoe fa naninona tokoa raha nasiana hazo fijaliana lehibe ity fotoana ity? Angamba efa niomanana ihany ny amin’izany nefa mety ho lafo loatra ny manapaka hazo lehibe, sady manimba ny tontolo iainana amin’ny tsy antony e! rehefa tsy misy avy amin’ny fiangonana efa vonona dia tsy maninona fa ny fivavahana no tena anton-dia ary ny hitory ny filazantsara ihany koa.
PS: tsaroako ho azy indray ilay lahatsoratra nosoratan’I Hery mitondra ny lohateny hoe novonoiko Imioly iny…mba marina mafy! Eiss…ie!
Hafa indray ity lasa malaza be eto amin’ny tanàna ity nefa tahaka ny efa mahazatra ihany fa niova lasy ny taranja. Efa tratran’izy ity aho fony mbola taratasy no natao dia avy ilay hoe adikao in-21 ity dia hahazo fitahiana ianao fa raha tsy izany kosa dia mety hisy loza hitranga aminao tampoka. Nisy an-dranona tatsy ananona tsy niraharaha fa tratran’ny lozam-pifamoivoizana tampoka. Efa ho roapolo taona lasa izay, izaho moa tsy niraharaha fa tsy nisy voina tampoka nahazo ahy aloha hatramin’izao fa izao mahazo surf maimai-poana mila ho isan’andro izao.
Ankehitriny kosa lasa any amin’ny finday indray ilay zavatra ka amin’ny teny frantsay. Toy izao ny votoatin’ny soratra satria ny sms no hanaovany azy: “ Tia anao Jesoa ary mahita ny ranomasonao isan’andro. Adikao sy alefaso amin’ny olona sivy ity dia hahare vaovao tsara ianao rahampitso”. Dia izay, izany hoe ny tiany lazaina dia mandania vola eo amin’ny arivo ariary eo ho eo ianao dia hahazo fitahiana…na hahazo tombom-barotra mitombo hatrany ny orinasa celtel, orange ary telma gsm. Dia be tokoa anie ny mandefa azy ry mpamaky hajaina e! izany hoe ny sms moa efa voafetra ho eo amin’ny 120 ihany ny isan-tsoratra azo alefa ka voatery nohafohezina; fa raha tsy izany dia avy ilay hoe hahazo loza kosa ianao raha tsy mandefa.
Ny tena loza, hoy ny mpanolotra amin’ny radio iray dia alina amin’ny 11 sy sasany na sasakalina any mihitsy no mandefa ny sasany fa izay angamba vao nahita handefasana. Efa niezaka ny nanazava ihany izy hoe tsenam-barotry ny sasany fotsiny anie ny fandefasanao io sms io fa e-he…ndrao dia misy fitahiana tampoka nefa dia fitahina mazava be izao!
For once I’m blogging in english because today is a special day. Do you know that today is a blogging day for Burma freedom? I’m sure that all of us have heard the events about this country few days ago.
I Haven’t been speaking english for twelve years after studying it five years and failing at the final exam. It’ s reason why I’d just like to be understand. I’m not so good writing it. I used to write in malagasy language only.
It’ s not because the protest against the Myanmar junta crushed down and that we don’t have any news from Burma that make us shut up. All people have the right to be honoured so are the Burmese ones. They are under junta rules for over forty years and even nowadays any soldier who needs someone to work for him takes who he wants from any village and there is no salary in return: that means for me slavery. So I would cry to stop slavery.
In regarding Myanmar events, I look at malagasy history under french colonisation. I understand very well now why some of our grandfathers took arms to fight against settlers at 1947. I think it’s not in eastern people culture to be on strike but they can do it if the situation very worst. So I join the voice that Myanmar needs to be free, free of dictature.
For instance, I Condemn all corporation that come with the junta and support it anywhere they come from.
Ny gazetin’ny mpitondra eto an-toerana ihany no nakako ity vaovao ity. Marihina hatrany fa amin’ny teny malagasy ilay gazety ka mety tsy hivoaka amin’ny aterineto (Ny gazety taratra ihany no fantatro hoe mivoaka amin’ny teny malagasy ka mivoaka amin’ny aterineto.) Tsy vao androany na omaly ihany koa no nabaribary ho lohateny lehibe eo amin’ny pejy voalohany izy ity fa tamin’ny herinandro lasa.
Ny fomba nanehoany azy ihany koa dia mody natao madinika ny hoe Sendika Kristiana Malagasy ary amin’ny soratra vaventy ny hoe “Toherina ny fampiasana ny vehivavy amin’ny alina”. Rehefa navadika ao amin’ny pejy faharoa mifandraika amin’ny lohateny ny pejy dia nambarany fohifohy tao fa tamin’ny filan-kevitry ny Minisitra tamin’ny 11 jona ary efa mipetraka hodinihin’ny depiote rehefa miditra eo ireo no nametrahana ilay fampiasana ny vehivavy amin’ny alina araka izay tian’ny mpampiasa, ny fampitomboana ny ora hiasana ho 45 raha 40 amin’izao fotoana izao ary ny fampihenana ny andro hakana aina ho 15 raha 30 andro isan-taonateo aloha. Marihiko indray mandeha fa gazetin’ny mpitondra no nanoratra ireo teny ireo fa tsy ny gazetim-panjakana tsy akory.
Avy eo dia milaza ny tsy rariny aterak’ireo fanapahan-kevitra ireo ny sendikalista namory ny mpanao gazety tamin’io fotoana io ka anisan’izany ny filazana fa tandindomin-doza ny fianakaviana sy ny ankohonana malagasy amin’ity fepetra vaovao ity ary mampihena be dia be ny hery hikarakarana ny ao an-trano no sady mety tsy hihaona intsony ny mpivady (satria amin’io fepetra vaovao io dia azo ampiasaina isan’alina ny vehivavy) ka naran-tsy very no sisa.
Dia gaga ihany aho hoe mahatsapa izany ihany ve ny mpitondra sa ny ao amin’ny gazety ihany no resy lahatra? Koa raha fantatra ary izany antony izany dia handray ny fepetra tokony horaisina amin’izany ve ny depiote ka hahasahy hanohitra io volavolan-kevitra avy amin’ny filan-kevitry ny mnisitra io? Sa hijerena ny fihetsik’ireo depiote vaovao ireo mihitsy no nametrahana azy tao? Dia lasa ny saina mamarana hoe hijery ny rariny ve ny solombavambahoaka vaovao sa avy amin’ny mpitondra ity ka aleo ekena? Mbolo ho hitantsika soa aman-tsara ny valiny.
Nataoko manokana mihitsy ity lahatsoratra ity na dia efa nisy aza ny fotoana efa nanatsidihako ny resaka fifidianana. Saiky mbola tsy androany aza no nikasako amoahana azy saingy noho ny fahitana ny vaovao navoakan’ny gazety dia tery ihany aho hamoaka azy. Tsy resaka na honohono fa ny zavatra hitako sy tsapako no lazaiko. Izaho izay teto Antananarivo, nanisa vato ary nanao sonia tamin’ny fanisam-bato no nahamarika izany ka tsy mahagaga raha mety hisy koa ny tany amin’ny faritra hafa azo lazaina hoe tany lavitra andriana sy tsy mahay mamaky teny koa aza.
Somary averiko kely ny nolazain’ny gazety tamin’ny herinandro na talohan’izany aza. Efa soniavina avy hatrany (ny maraina) ny taratasim-panamarinana ny isambato…amin’io fotoana io dia ny mpikambana ao amin’ny biraom-pifidianana ihany no manasonia raha izay tokoa no izy fa tsy mbola eo ny an’ny mpanisa vato. Nanamarika ny tompon’andraikitra tany amin’io faritra io (Sava) fa efa fanao mahazatra any izany manasonia taratasy mialoha izany na dia tsy mbola nanomboka akory aza ny fanisam-bato.
Avy amin’io fanasoniavana ny taratasy fanamarinana ny isambato io no fomba haingana indrindra hangalaram-bato ary mahatonga ny antsoina hoe vato nampifamadihana. Rehefa tsy te-hikajy lavitra manko no anton’izany vato mitsimbadika izany. Raha misy ihany koa ny fanaraha-maso ny lisitra ijerena ireo nandrotsa-bato dia tsotra kokoa ny fiarovan-tena na dia mety ho nisy tokoa aza ny fangalaram-bato.
Dia hitantara izay nitranga tamin’ny harivan’ny fanisam-bato amin’izay aho. Efa nolazaiko teto ihany moa ny saiky hamonoana ny vaton’ny arema…efa tsy idirana lalina intsony ny amin’iny. Eo ampanisam-bato dia mijery tsara fotsiny ireo mpikambana ao amin’ny biraom-pifidianana sy ireo delege ary mpanara-maso ny fifidianana (marihiko indray fa tena tsy nisy mihitsy ny mpanaraka isam-bato ilay mihorakoraka ery aoriana ery…miaraka amin’ny taim-bava izany). Ny eo amin’ny tabilao ihany noho izany no mametraka tsipika kely hanisana izay azon’ny kandida tsirairay. Tsaroako tsara talohaloha tany fa miara-manipika ao anatin’ny taratasiny avy ny tsirairay ireo mameno ny taratasy fanamarinana ny fanisam-bato. Efa nisy fiovana fomba sahady aloha izay.
Rehefa vita ny fanisana dia ampitoviana raha mitontona tokoa ny isan’ny mpifidy sy ny isan-tsafidy azon’ny kandida sy ny vato fotsy sy vato maty. Miverina kely aho. Mialoha ny famoahana ny bileta narotsaky ny tsirairay dia jerena raha mitovy ny isan’ny valopy sy ny isan’ny mpifidy nandrotsa-bato. Iny indray aloha tsy misy olana loatra ka izay no saiky tsy nanoratako azy. Nosoratako ihany mba tsy hiteraka ahiahy hafa eo amintsika mpamaky. Raha misy ny sanatria dia tsy maintsy isaina miaraka amin’izay ny azon’ny tsirairay. Eo no nisy olana tamiko (izaho moa no mpanonona tamin’io fotoana io). Apetraka fotsiny fa tsy nalahatra isaky ny kandida ny bileta. Izaho no niezaka manokana mba ho vato iray ihany no hipetraka eo raha misy vato roa mitovy avy any anaty valopy iray. Ny hafa manko mitady tsy hiraharaha fa manao hoe tsy maninona fa avelao ao ihany. Hisorohana ny sao dia misy isambato mihoatra na latsaka manko nonanaovako izany fepetra ahy manokana izany.
Rehefa eken’ny rehetra manatrika ny vokatra eo amin’ny tabilao vao manomboka manoratra ao amin’ny taratasy fanamarinana avokoa ny rehetra. Ary dia fanasoniavana no atao voalohany indrindra. Eto Antananarivo renivohitra sady betsaka mpianatra amin’ny sekoly ambony no misy izany toe-javatra izany. Dia niteny tamin’ny rehetra teo aho hoeampanasoniavanareo taratasy fotsy tsy ahitana ny filazana isa azon’ny kandida amin’ny tarehimarika sy soratenenina aho izany? Tahaka ny manao sonia “cheque en blanc” anie aho izany e! Ny mpanisa vato mety ho maika hody no tsy hiandry izay fanoratana ataon’ny tsirairay amin’ireo miandraikitra taratasy fanamarinana efa ho enina raha kely indrindra no mety tsy hiraharaha izay hosoratana ao nefa eo indrindra ny fotoana ahafahana manatsimbadika ny isambaton’ireo kandida mifaninana amin’io fotoana io.
Fitokisana an-jambany fotsiny noho izany raha mahita ny isa eo amin’ny tabilao dia lasa mody nefa ny taratasy alefa any amin’ny Fitsarana avo momba ny lalam-panorenana sy ny minisiteran’ny atitany mety ho hafa mihitsy. Eo izany no fiarovana ny safidy nataon’ny tsirairay voalohany indrindra. Miainga eo amin’ny biraom-pifidianana ihany. Na bileta iray na bileta isaky ny kandida no atao rehefa eo no misy ny lesoka dia zava-poana avokoa ny fiarovana ny safidim-bahoaka hafa rehetra. Izany hoe raha hikendry ny hanafoana araka izay betsaka indrindra ny halabato dia mila isan’ny olona mitovy amin’ny isan’ny biraom-pifidianana farafahakeliny manamarina izay soratan’ny mpanoratra ny taratasy fanamarinana sy ny soratan’ny delegen’ny kandida. Ny lesoka tsy voasoroka eo amin’ny biraom-pifidianana no mety hahafaty ny safidin’ireo izay nazoto tao amin’io birao io.
Etsy ankilan’izany, ireo izay nifidy raha tsy manaraka ny isam-bato sy izay soratan’ireo delege sy mpanisa vato ary mpanara-maso ny fifidianana dia tsy mahatsapa ny andraikiny fa tsy mijanona eo amin’ny fandrotsaham-bato akory ity fifidianana nataonao tamin’iny andro iny. Amiko ny tsy fanarahan’ireo nandrotsa-bato ny valim-pifidianana ao amin’ny birao nifidianany dia tahaka ny fanekena avy hatrany izay soratan’ireo mpampita ny isa any amin’ny tompon’andraikitra mahefa. Ny nahavariana ahy manko dia tsy nisy niteny ny delegen’ny kandida rehetra, ary tsy nametraka ny isa mialoha vao manome ny taratasy hosoniavina ihany koa. Izay zavatra hitako izay no nahatonga ahy hanao ny lohateny hoe fangalaram-bato ifanarahana izy ity ka miainga avy amin’ny mpifidy tsirairay mihitsy izany fifanarahana izany ary mipaka any amin’ireo mpikambana ao amin’ny biraom-pifidianana tsirairay avy ihany koa.
Noho izany, amiko, tsy ho gaga loatra aho raha nahita ilay navandravandra tao amin’ny gazety Madagascar Tribune androany. Afaka manoratra izay tiany soratana ihany koa manko ny delege rehefa vita mialoha ny sonia, ary mino aho fa tahaka izany avokoa no natao manerana ny biraom-pifidianana manerana an’I Madagasikara.
Araka ny tatitra nataon'ireo mpiray hatsikana sy mpiara-miasa aminy ao amin'ny kidaona maraina androany Sabotsy dia nodimandry halina ny namany mpanao hatsikana fantatry ny mpanaraka ao amin'ny TVM antsoin'ny maro amin'ny hoe Zafihita ary rehefa manao sarimbavy dia Rafilomena kosa. Banga iray indray izany ny ao amin'ny tontolon'ny hatsikana.
Tao amin'ny fandaharana tsikitsiky kely isan-kariva antsoina hoe torak'hehy no nahalalana azy voalohany teo amin'ny fiakarana sehatra. Iray amin'ireo mpanao hatsikana ao amin'ny fou hehy ( na foy hehy) izy no sady nanentana mihitsy. Nisy manko ny fotoana somary nahakivy ireo mpiray tarika aminy fa tahaka ny tsy tian'ny olona ny zavatra avoakan'izy telo mirahalahy. Izy no tsy sasatra mihitsy nitarika azy mirahalahy.
Ankoatra ny mahampanao hatsika azy dia miaramila no asa nolazaina ka mety ho marina tokoa aloha izany. Mpikabary ihany koa ny tenany na ankafaliana izany na ankartsiana. Efa nisy ihany ny niteny tamin'ny alarobia fa maty ny lehilahy saingy voahitsy ihany izany fa mbola nankany amin'ny dokotera izy. Kanjo moa dia lasa tokoa izy ity.
Ny mpanoratra dia mirary fiononana feno ho an'ny fianakaviana ary mampahery azy ireo manoloana izao te-javatra azo lazaina hoe tampoka ihany izao. Iangaviana izay te-hamangy mba ho any Ambohitrimanjaka avy hatrany fa tsy hakany amin'ny morgue intsony. Raha misy moa ny filazana hafa mila lazaina dia hotaterina eto ihany.
Hira nanana ny lazany tamin’ny fotoan’androny, nilaza ny zavamisy tamin’izany fotoana izany. Efa ho telopolo taona lasa izay, tokony ho efa lefy amin’izao taonarivo fahatelo izao, nefa dia mbola miverina amin’ny heriny indray ankehitriny ilay hiran’ny tarika Mahaleo namatrapatraka ny nataon’ireo mpanondrana ny harena voajanaharin’I Madagasikara rehetra, na avy anaty tany io, na ety ambonin’ny tany.
Naseho sary tamin’ny televiziona, noresahin’ny rehetra, saingy indrisy tsy hitako, izany nolazain’ny televiziona Reinoney ho Emeraoda milanja 536 kg izany. Tao anaty vanim-potoanan’ny fifidianana indrindra no nipoitra io resaka io fa somary niandry kely vao nipoaka amin’izay. Natao fampirantiana tao amin’ny nosy akaiky tokoa manko io vatosoa io, izay nolazainy fa avy teto Madagasikara, ary nirehareha mihitsy ilay Shinoa nahazo azy.Nangataka alalana hitondra azy any Shina manko ranamana saingy tsy navelan’ny fitondrana frantsay raha tsy mandoa ny hetra mifanaraka amin’ny sandan’ny vatosoa. Teo vao taitra ny rehetra. Nifanontany amin’izay hoe nivoaka an-tsokosoko io sa nivoaka ara-dalàna? Ary mba manao ahoana moa ny vola niditra tamin’ny kitapom-bolam-panjakana?
Voatery niditra an-tsehatra ny Minisitry ny harena an-kibon’ny tany Donat Andriamahefamparany (hitantsika amin’ny gazety any izay nambarany), nilaza fa tsy nisy sora-pamoahana Emeraoda 536kg tany fa Beryl 536kg no hita. Nambara ihany koa fa raha Emeraoda dia tsy maintsy ny “Guichet unique” no manome alalana, fa raha beryl kosa dia ny sampan-draharaham-paritany ihany dia efa afaka mamoaka azy ary dia tany ilay orinasa no naka fahazoan-dalana. Nohazavaina manko fa tsy tafiditra ao amin’ny sokajin’ny atao hoe vatosoa sarobidy ny beryl fa vato fipaika fotsiny. Dia nanambara ny Minisitra avy eo fa asiana ny “contre-expertise” avy amin’ny minisitera na tena Emeraoda tokoa io vato io na beryl araka ny nosoratana tao amin’ny taratasim-pamoahana azy teny amin’ny seranana (nivoaka ara-dalàna soa aman-tsara ilay zavatra izany!).
Nisendaotra indray ny mpikarajia. Raha tsy nidehadehaka nandraty ilay vatosoa izany ilay Shinoa dia vitavita ho azy tany ity raharaha ity? Hita mihitsy fa natao ho an’ny vahoaka tsotra ny Bianco fa tsy kitihiny mihitsy ny vaventy! Tampi-maso aseho ny mpamatsy vola iraisam-pirenena fotsiny ny nananganana io sampan-draharahaanankiray io. Iza no nanao ny sonia? Iza moa no nampianatra ny Malagasy ny karazam-bato ka raha izay ve ny nolazain’ny nampianatra antsika dia ho sahy hanohitra izany isika? Sy ny karazany tsy ho tanisaina lava intsony. Mihevitra manko ny maro fa fanodikodinan-dresaka fotsiny ny tenin’ny Minisitra. Tahaka ny momba an’I Steeve Turmell izay tsy fantatra intsony ny misy azy amin’izao fotoana izao (nangina tsy miteny manko ny fanjakana ka mitaky ny misy azy ny gazety iray miteny malagasy). Tany amin’ny faraparan’ny adi-hevitra no nilaza ilay ramatoa fa iray karazana ihany [Be3Al2]ny beryl sy ny emeraoda, ary ao anatin’ny sokajin’ny beryl ihany koa ny emeraoda fa manana ny lafiny mahatsara azy kokoa. Hein! Hahita fialana bala indray izany ilay orinasa raha izany k’ty. Tsy nandainga aho, hoy izy fa jereo ny rakibolana.
Ny hita tahaka ny Iceberg fotsiny io raharaha Emeraoda naranty tao La Réunion io fa mihevitra ny be sy ny maro ankehitriny hoe mbola aiza ireo tsara afina ny fanondranana azy. Fa ny azy, tokoa, ny valizy efa feno ny devizy. Eto ampamaranana miarahaba an-dRajiosy miditra amin’ny sehatry ny vohikala. Mahavità be!
Tsy honohono na tsahotsaho na fanahiana fa tena miditra amin’ny famonoana ny teny malagasy tokoa ny fitondrana malagasy amin’izao fotoana izao. Ny gazety midi madagasikara tamin’ny sabotsy 22 septambra no nanambara fa novorian’ny minisitry ny fitsarana sady mpitahiny ny tombo-kasem-panjakana ny tonian-dahatsoratry ny gazety mivoaka isan’andro vitsivitsy teto Madagasikara.
Nambaran-dramatoa minisitra tamin’izany ary fa hamoaka didy hitsivolana ny fanjakana. Io didy hitsivolana io (dekre) dia hametra ny gazety hany mahazo ny tolotra avy amin’ny fanjakana rehefa mamoaka tolotr’asa na fanambarana avy amin’ny governemanta na fanambarana ofisialy rehetra avy amin’ny fanjakana.
Hendratra aho raha vao naheno izany. Iza moa no tsy mahalala fa ny gazety hany miteny malagasy no tsy tafiditra amin’izany, nefa ireo gazety ireo no be mpividy indrindra isan’andro? Ny olan’ireo gazety miteny malagasy ireo anefa dia ny tsy mba ahazoany dokambarotra avy amin’ny orinasa rehetra mihitsy. Ny ankamaroan’ny dokambarotra rehetra manko dia amin’ny teny frantsay avokoa. Efa masaka ao an-tsain’ny orinasa ihany koa fa izay mpividy gazety amin’ny teny malagasy dia tsy mba mahatakatra afa-tsy iny gazaety iny ka vola very maina raha mitonantonana manao dikambarotra any.
Dia ny fanjakana eritreretina mba hanampy ireo gazety teny malagasy ireo indray ity no vao maika mampivoitra izany fomba fisainana manao valalan’amboa ny teny malagasy izany. Nantenaina hanery ny hafa aza izy mba ho ny gazety mpiteny malagasy ihany no amoahana izay tian’ny fanjakana avoaka izay, zavatra aloa vola manko izany mba ho fanohanana ilay teny malagasy, nefa dia nivandravandra fotsiny aho sisa. Farafaharatsiny mba ho ohatra halain’ny rehetra tahaka nefa dia nanara-driandrano tahaka ny deba rehetra ihany. Tena adala aho izany miezaka mandika teny isan’andro ilay sehatra iraisam-pirenena Global Voices noho ny fitiavana ny teny malagasy fotsiny. Adala aho izany raha eto amin’ny vavahadiben’ny blaogy.com no mamoaka lahatsoratra ihany koa na dia misy mahafinaritra aza any an-kafa any.
Dia tsaroako tato anatiko indray ny tononkalo navoakako efa folo taona mahery lasa izay ary avoakako ho hitanareo rehetra anio:
Ny azy sy ny anao
Dia noraisinao ho adidy
Ny nisafidy
Rehefa nolanjalanjainao
Ny vidin’ny azy sy ny anao
Ny azy no dradrainy
Ho tena ilaina
Sy antenaina
Hampivelatra ny saina
Ny anao ny misoko
Dia tenim-poko
Tsy notinoky
Hamoky fahendrena
Ny azy no sahaza
Satria tsy misy ny toa azy
Sady io no fampiasa
Eo anivon’orinasa
Ny anao tsy naranty
Fa nasahato
Mbola velona efa maty
Satria fiteny lany daty
Ny azy no isasarana
Ianarana
Hanome fiadanana
Raha itoeran’ny fitiavana
Ny anao hatramin’izao
Tsy tiana hihavao
Sao
Mandiso indray ny safidy natao
Ny azy no nomena
Ampandresena
Eto amin’ny firenena
Ho mariky ny fahaleovantena
Ny anao ampandeferina
Ka menomenona
Ny iny tokony aherina
No hany averimberina
Ny azy anefa no kendreny
Mba ho fiteny
Iresahana ombieny
Na dia efa antitra aza
Ny anao no tian-kavela
Ho rakitry ny ela
Ka nony toy ny rova may
Vao milelalela ny tahaka izay
Ny azy mihamahery
Mihabe voho
Ny anao mihavery
Satria valalan’amboa
Ny azy izay tratra
Ny hareny
Ny anao mihamahantra
Mahonena
Jentilisa, nosoratana tamin’ny 19 desambra 1995
Ny fanafintohinana momba ilay emeraoda milanja atsasa-taonina teto Madagasikara hita tany La Réunion izao no maresaka teto amin’ny tanàna androany.
Samy tezitra dia mifanome tsiny ny mpikarajia tamin’ny vokatry ny fifidianana farany teo iny. Fifidianana izay ho solombavambahoaka manaraka indray. Raha nisy olona iray nimenomenona tamin’ny zava-misy andavanandro, ka nahateny “tsy nahy” fa tsy nifidy noho izay fahasahiranana izay, dia nisy namaly izy hoe “aza mimenomenona rehefa tsy nifidy”. Kanjo nisy namaly ihany koa io olona farany io…raikitra amin’izay ny fifanakianana…amin’ny fomba mihaja ihany satria imasom-bahoaka tsinona no iresahana amin’ny alalan’ny haino aman-jery…eo amin’ny nifidy sy ny tsy nifidy.
Teto dia tsy ny mpanohana sy ny mpanohitra no nifanjinja fa ny nifidy sy ny tsy nifidy kosa. Mariho tsara fa ny nandrotsa-bato tamin’iny fifidianana farany teo iny dia 25% ihany fa ny 75% tsy nandeha sady tsy nivonona ho amin’izany rahateo. Tsy tahaka izany kosa teo amin’ny amin’ny karajia fa tena nifanahantsahana mihitsy. Samy namoaka ny heviny. Raha, ny maro an’isa fotsiny no jerena ka mody atao hoe manaraka ny marina dia diso izany ireo izay nifidy. Misy ny miteny hoe leo tanteraka amin’ity zavatra mitohy ity nefa ny eo ihany no eo fa tsy misy fiovana.Izany hoe eo imason’ny nifidy dia manana ny rariny ny fahakiviana sy ny tsy firaharahiana. Nefa ireo ihany no miteny fa giazan’ny vitsy an’isa ny zavatra tokony atao rehetra.
Izaho, fantatrareo fa nifidy, dia miezaka ihany ny hahalala ny tena antony lehibe nahatonga ny olona nanapa-kevitra tsy nifidy. Raha namaky kely ny gazetin’ny mpitondra ankehitriny, amin’ny teny malagasy aho dia nahita fa…milaza ny tsy fananan’ny olona fitokisana hatrany ny mahatonga ny avy amin’ny antoko mpanohitra tsy tafiditra ao amin’ny antenimieram-pirenena. Raha raisina io hevitra navoakan’”ny vaovaontsika” io dia manambara fa tsy te-hifidy mpanohitra ny olona. Etsy andanin’izay ihany koa anefa dia tsy vitsy toy izany ihany koa ireo tsy te-hifidy izay olona narotsaky ny mpitondra. Tsy misy hofidiana izany ny maro raha jerena amin’izao. Ny antoko mpiara-dia amin’ny mpitondra indray dia heverina avy hatrany ho kely hery na mety hivadika fironana. Izay no fahazoako azy aloha hatramin’izao.
Inona tokoa ary ny olana tsy nifidianan’ny olona ny mpiara-dia indray farafaharatsiny? Dia tenina mpanara-baovao iray indray no raisiko eto hoe: Ny avy amin’ny antoko mpanohitra mamelively ny tim, nefa setrin’izany dia ny antoko mpiara-dia nandrotsaka kandida hatrany no velesin’ny tim. Zavatra mahavariana azy io tranga niseho matetika io nandritra ny fampielezan-kevitra. Aminao, inona koa re no mety ho nahatonga ny olona tsy nifidy e?
Ny maraina alohan’ny handehanana hamonjy fiangonana aho no nandalo tao amin’ny birao fandatsaham-bato. Indreo miandry olona tonga hifidy ny mpikambana ao amin’ny birao. Tsy mila nilahatra, tsy mila niandry akory aza fa tonga dia nampandrosoina. Dia nojerena tao anaty lisitra ny anarana, fa tao amin’ny takelaka nosokafana teo anoloako dia izaho no fahatelo nifidy…amin’ny sivy ora sy sasany teo ho eo io ora io. Vita iny…ny mpikambana tao amin’ny birao anilan’ny nidirako aza moa dia nitanin’andro (mandra-paharivan’ny andro) ireo mpikambana ao amin’ny birao ireo.
Tonga indray aho ny hariva tokony ho tamin’ny enina ora sy sasany teo ho eo dia mbola tsy ampy mpanisa vato ny tao amin’ny biraom-pifidianako. Voatery niditra an-tsehatra aho satria nantsoina. Tsy dia hitako loatra aloha izay olana. Vita ny fanisam-bato tamin’ny fito ora teo ho eo. Vato vitsy ve no isaina tsy ho haingana dia vita ny raharaha? Eo amin’ny olona 300 eo ho eo hatrany isaky ny birao no navitrika tamin’ny fifidianana. Ampahaefatry ny mpifidy nisoratra anarana teo ho eo. Efa vitsy an’isa aloha no misy ahy amin’izay fotoana izay.
Rehefa natao indray ny fanisam-bato, noheveriko hiady ity baolina (Tim 10 ary avi 7 tao anatin’ny vato 20 voalohany teo ho eo) fa nitohy lavabe amin’izay ny an’ny antokoben’ny fitondrana. Arahabaina izany izay mandresy ary manaja ny demokrasia aho, izay ny safidin’ny be sy ny maro. Dia efa nanefa ny adidiko aho no fantatro ary tsy manenina amin’ny safidiko. Anjaran’izay tsy nifidy angamba ny hanenina rehefa lany ilay volavolan-dalàna (tsy nosoratan’ny fiaraha-monim-pirenena moa ilay hoe ahena ho 15 andro isan-taona sisa ny congé azon’ny mpiasa tsy miankina isan-taona ka marina ve sa tsia?) ho an’ny mpiasa dia samy mahazaka io. Tsy misy idirako ny amin’izany, hoy ilay nifidy tim izay. Eny ary ho’aho! Resy aloha ny nofidiako e!
Hilaza tsiraritra vitsivitsy aho aloha. Miainga tamin’ny fanisana aloha. Rehefa vita ny fanisana dia niteny ny sefo lefitry ny fokontany fa vato maty avokoa ny an’izay nifidy arema, tsy nahatonga vato ara-potoana tany amin’ny distrika manko ny arema teto Antananarivo. Gaga aho ka saiky niteny hoe efa nisy toe-javatra sahala amin’izany anie tamin’ny fifidianana teo aloha ka nahoana no misy fanapahan-kevitra sahala amin’izany tampoka teo? Kanjo moa dia nilaza haingana ny sefo fokontany hoe isaina ihany ny vaton’ny arema fa anjaran’ny HCC ny manapa-kevitra na manankery ireo vato ireo na tsia.
Efa tsy fotoanan’ny propavandy intsony izao, mandika lalàna raha manao izany. Noho izany raha manoratra ireo fanontaniana sy valiny nataon’izay nirotsaka teto Antananarivo aho dia tsy afaka ny hiteny intsony hoe iza no namaly izany fa ny karazam-balinteny ihany no tsoahiko amin’izay novakiako.
Voalohany: tsy voatsimbina firy ny zo sy tombotsoan’ireo mpanjifa noho ny tsy fisian’ireo lalàna mifandraika amin’izany. Efa misy tolo-dalàna voavolavola momba izany. Inona no atolotrao mba hiarovana ny fahefa-mividy…?
Valiny:Hetra midangana ho an’ireo entana rendrarendra indrindra ny fiara ka antsoina hoe hetra sosialy ka ny olona mandray karama latsaky ny Ar100.000 isam-bolana no mandray fanampiana amin’ny alalan’io hetra io.Foanana ny hetra na ahena ho an’ny PPN amin’ny maitso ahitra.Ahena ny hetra aloan’ny tsirairay
Fampidirana tetibola hampihenana ny fidanganan’y vidim-piainana
Filet de sécurité
Ampiharina tsy anavahana olona ny lalam-pifaninanana.
Nahoana no sady manondrana vary no hanafatra avy any ivelany ihany koa?Fampitomboana ny faritra volena
Fanaraha-maso ny entana
Fiofanana matetika ho an’ny tantsaha.
Loi contre le monopole
Loi contre les abus position dominante
Loi contre tous les abus
Fampiharana mazava ny lalànan’ny tolotra sy ny tinady
Fanontaniana: volavolan-dalàna 23/2007 manome fahalalahana tanteraka ny orinasa handray mpiasa vahiny araka izay ilaina; volavolan-dalàna 24/2007 ahafahana mampiasa ny vehivavy eny amin’ny toeram-pamokarana afakaba amin’ny alina sy tsy voafetra ny ora fanampiny. Ekenao ve ny hampiatoana ireo tolo-dalàna ireo fa iaraha-midinika kosa ny momba izany aloha? (mety ity no tsy namalina’ny sasany fanontaniana nefa metyho diso koa izany hevitro izany).
Valiny: Tokony ferana ny fahazoan’ny vahiny miasa eto. Tsy ekena ny tolo-dalàna tsy manome hasina ny mahaolona.
Efa misy ny malagasy manana fahalalàna sy ampy fahaizana ka ireny no atao lohalaharana aloha fa ny vahiny dia fanampiny fotsiny ihany.
Tsy ekeko ny hampihantonana ny fandinihana ireo tolo-dalàna ireo (iza io?)
Ny tolo-dalàna efa napetraka tsy azo ahantona intsony. Aleo hiadian-kevitra dia ahitsy tsikelikely izay tsy ekena.
Fanontaniana: inona no hatolotrao hahatonga ireo fitrandrahana ireny hitondra vokatsoa sy hiarovana ny tontolo iainana?
Valiny: Ny vondrom-bahoakam-paritra tsy maintsy omena ampahany ary omena alalana hanara-maso ny fitrandrahana.
Manam-pahataperana ny harena ankibon’ny tany, tsy tokony hirobaroba na maika aza.
Omena tamberim-bidy ny vondrom-bahoakam-paritra.
Tsy maintsy mifampiraharaha tsara ny fanjakana mba hahazoana ny vokatsoa betsaka amin’ny solitany, 50% farafaharatsiny.Ferana ny isan’ny mahazo mitrandraka.Tsy maintsy mamerina ny tany noesoriny ny mpitrandraka rehefa vita izay nataony.
Omena famatsim-bola ny mpitrandraka madinika
Atao mangarahara ny fifanarahana amin’ny orinasa vaventy.
Fananganana andrimasom-pirenena hanaramaso ny fivoahan’ny harena sy ny fidirany an’I Madagasikara.
Fitsarana mahaleo tena tanteraka. Fampijoroana ny haute cours de justice.
Tokony hisy ny polisin’ny polisy.
Fanontaniana: Inona ny hataonao hampitomboana ny ambaindain’ny tantsaha hiatrehany ny fifaninanana iraisam-pirenena?
Valiny: foibe isam-paritra hakana torohay
Fanganana banky afaka hamatsy vola amin’ny taha tena ambany.
Izay miasa ny tany no tompony.
Fiarovana ny vokatry ny tantsaha.
Fitaovam-pamokarana vaovao.
Fanamorana ny fampisamboram-bola.
Tsy tokony ekena ny zavatra vita kitoatoa.
Fanontaniana: SADC, COMESA, COI…Inona no ataonao hanampianao ny orinasa hiatrika ny sehatra iraisam-pirenena, handraisany anjara amin’ny tsena iraisam-pirenena?
Valiny: Tsy ny orinasa rehetra no tokony atsangana eto fa izay afaka manome vokatra mora nefa manaja ny kalitao ary mifanaraka amin’ny zavamisy. Tokony iantohan’ny fanjakana ny fanamorana ny fametrahana ny tambazotram-pifandraisana, ny fifandraisan’ny mpandraharaha, indrindra ny mikasika ny fampiasana ny tranokalam-pifandraisana sy ny marketing.
Fanjakana tsara tantana aloha.
Fananganana orinasa madinika sy salatsalany.
Fandrindrana sy fandaminana ny sehatr’asam-pamokarana mba ho afaka hiara-miasa.
Nisy vondrona fiaraha-monim-pirenena nandefa fanontaniana maromaro tany amin’ireo nirotsaka hofidiana teto Antananarivo. Tamin’ny 10 septambra ireo fanontaniana mitovy ho an’ny rehetra ireo no nomena ny kandidà ary naseho gazety ihany koa ny ampitson’io. Nomena hatramin’ny 14 septambra ny kandidà hamaliana ireo fanontaniana 12 miompana amina loha-hevitra 12 mazava loatra.
Ireto avy aloha ireo vondrona fiaraha-monim-pirenena ireo: Friedrich Ebert Stiftung, FTM/CPM, Fifafi Analamanga (finoana, fanantenana, fitiavana), Rjdp, Sos aux victimes du non droit, Kmf Cnoe, Réseau genre, Fisemare, Yltp, Sembana mijoro, Fisema, Confédération Syndicale des Travailleurs Malagasy, Fivmpama, Novastella ary ny Association des femmes Elues Maires de Madagascar.
Navoaka tamin’ny 19 sy 20 septembre ny valitenin’ireo kandidà namaly ireo fanontaniana 12 ireo. Izany hoe fotoana kely tsy ampy tena andinihana izay mety hahaliana ny olona sy hanontaniana ny anton’ny valinteny na tsy namaliana sisa vao mety ho mahavaky hatramin’ny farany ireo pejy efatra aminn’y soratra koritika dia koritika hany ka raha tsy tsara maso dia ho sahirana sy ho bambaray fotsiny ny soratra hita.
Ny zavatra azo ambara dia izao: somary tratra aoriana ihany ny nanomezana ireo fanontaniana ny kandidà na dia ho an’Antananarivo fotsiny ihany aza. Raha ny fahalalako azy dia tany amin’ny faraparan’ny voalana aogositra tany ho any no tsara nanomezana azy ary naverina ny andro nanombohan’ny fampielezan-kevitra. Amin’izay fotoana izay dia ho hafa kokoa ny fandehan’ny adi-hevitra nandritra ity fifidianana ity. Mba nahadinika zavatra vitsivitsy ahay manko ny mpifidy ary ho nahatsapa fa tompon’ny fanapahan-kevitra tokoa fa tsy ho nentin’ny fo hoe tiako ranona na tsy tiako ranona fotsiny. Amin’izay fotoana izay ihany koa dia ho fantatry ny maro izay manana fahalalana na praograman’asa fiomanana rehefa tafiditra tokoa any amin’ny antenimiera any.
Faharoa manaraka izany dia nisy ireo kandidan’antoko tsy namaly ny fanontaniana napetraky ny fiaraha-monim-pirenena mihitsy. Ny voalohany lazaiko etoana dia ny avy ao amin’ny mpiara-dia amin’ny filoha aloha: Ny Grad Iloafo, nahagaga ihany satria anisan’ny nandrotsaka betsaka manko izy teto Antananarivo (8) nefa tsy nisy namaly na dia iray aza. Tsy noterena hamaly tokoa angaha nefa dia itsaran’izay tena mpanara-baovao politika izay. Saiky tsy namaly araka izany ihany koa ny avy amin’ny fanoherana rehetra nandrotsaka kandida teto Antananarivo dia ny Arema, ny tsy miankina Ny Analamanga ary tsy nahitana teny tahaka izany ihany koa ny ao amin’ny Fidem an’Atoa Maurice Beranto.
Fahatelo dia saiky tsy namaly avokoa ny avy ao amin’ny Tim afa-tsy ny ao amin’ny fari-pifidianana fahaefatra misy ny Minisitra Radavidson Andriamparany irery. Izany hoe raha 12 ny nirotsaka dia tsy nisy namaly ny 10 nefa dia misy minisitra hafa indrindra nirotsaka teto Antananarivo. Ny hafa dia mamerimberina fotsiny ny hoe, rehefa mitety faritra indray io, izay akaiky sy mora mifandray amin’ny mpanantanteraka fidiana mba hahaingana ny hetahetanareo vahoaka sy ny hoe izay mahay miara-miasa amin’ny mpanatanteraka fidiana hampandrosoana haingana ny firenena…koa raha tsy hoe fifidianana Ben’ny tanàna izy ity ka izany no itarihana olona. Tena manankevitra tokoa ve ireo hafa tsy namaly sa sendra ny fanontaniana tsy hainy valiana (izy 12) sa tsy firaharahahiana ny mpifidy ihany koa. Mety ho ny tsy fahamatorana politika mihitsy ihany koa no tsy ao (anaty propagandy tokoa aho izany).
Fahaefatra dia misy ny mpiray antoko ny sasany mamaly ary ny hafa tsy mamaly. Mifananhantsahana ny isany ka izay no ampidirako ny Avi, ny Aldr, ny RPSD vaovao ary ny Teza. Mety ny fahitana ny valintenin’ireto vondrona ireto no itarafan’ny olona hoe mitovy hevitra tokoa ve ireto mpiray antoko ireto sa tsia? Ny zavatra maningana hita amin’ny Rpsd vaovao aloha dia saiky vehivavy avokoa ny lohalisitra natolotr’izy ireo any amin’izay nandrotsahany ( raha tsy izy rehetra aza fa tsy fantatro avokoa moa).
Ary ny fahadimy farany dia ny an’ny Ame izay taratasy iray no niarahan’izy rehetra namaly ny fanontanian’ny fiaraha-monim-pirenena. Azo heverina fa nisy fiaraha-midinika amin’izay fomba hamaliana ny teny izany ary mba tsy hahitana loatra izay mety ho fifanoheran-kevitra sanatria tsy voatandrina. Ny hany lesoka ho azy ireo dia tahaka ny kelikely lanja ihany izy ireo raha mitaha amin’ny mpifaninana hafa.
Miala tsiny aho fa nikasa ny hamoaka ny hevitr'izy ireo tokoa saingy toa tsy tontosa izy ity. Ho hita eo ihany anefa...
Fotoam-pifidianana isika amin’izao fotoana izao. Fifidianana izay ho solombavambahoaka hotanterahina amin’ny alahady 23 septambra 2007 ho avy izao. Nanambara tamin’ny vaovaony ny rfi androany maraina fa tsy mahasarika loatra ny fampielezan-kevitra tamin’ity indray mitoraka ity. Fambara tsara ihany izany ho ahy manokana.
Isaky ny mafampana manko ny fifidianana dia fikorontanana no tena andrasan’ny mpampita vaovao ho bizina ho azy. Isika rahateo aty amin’ny faritra eritreretina ho mora andairan’ny ady mandrakariva. Koa rehefa ireny mpampahalala vaovao ireny no miteny tahaka izany dia hanjaka kokoa izay ny filaminana.
Natsidiny koa tanatin’izany fa mety hanjaka tokana ny antoko eo amin’ny fitondrana amin’ity indray mitoraka ity. Mety ho marina tokoa izany nefa tsara fantarina ny anton’ny safidy, raha mbola lazaina ihany koa fa safidy ny dikan’ny vato narotsany amin’ny androm-pifidianana.
Voalohany, raha mahita ny nahazo ireo mahery loha , mpanohana ny fitondrana teo aloha lasa mpanohitra na mpanohitra ny fitondrana hatramin’ny voalohany migadra amin’izao fotoana izao, izay mieritreritra fa mafana fo sy malaza amin’ity resaka politika ity dia nitakemotra avokoa. Tsikaritry ny maro fa ny tena mpitarika ankoatra ny filohan’ny Antenimieram-pirenena teo aloha, Jean Lahiniriko, dia nisafidy ny tsy hirotsaka tamin’ity fifidianana ity. Ny mpitarika ny antoko lazaiko ho madinidinika no sahy mirotsaka hitsapa ny safidim-bahoaka mialoha ny dingana manaraka goavana kokoa.
Manaraka izany indray, izay mirotsaka rehetra tian’ny maro, nefa tsy mitovy tadin-dokanga loatra amin’ny fitondrana aty amin’ny foibe na sahy mifaninana aminy, dia efa miomana ny tsy hahazo na inona na inona avy aty, eny na dia ao anatin’ny zony tanteraka aza izy. Mahatsapa izany ny maro an’isa dia mionona hoe aleo fidiana izay avy any amin-dry zareo raha te-hanatsara ny tanàna misy ny tena. Ny dikan’izany dia terena ankolaka ny mpifidy handrotsa-bato ho an’ny antokon’ny fitondrana. Tsy demokraty mihitsy aloha ny mpitondra amin’ity lafiny iray ity. Moa tahaka izany koa ny any ivelany any? Ianareo any no mahalala.
Na izany na tsy izany dia tsy tsara ho an’izay mahazo fahefana na oviana na oviana ny manjaka tokana. Marina fa mikendry ny hahazo ny toerana 127/127 ny Tim saingy tsy mahasoa ny firenena na oviana na oviana izany. Efa fantatra ny fitilitilian’ny mpitondra ankehitriny ny fanaon’ny (mpitondra) Shinoa ka mampanahy be ihany ny mety ho fironana haingana mankany amin’ny jadona.(Izay fironana izay koa angaha no mahatonga ahy ho somary liana kokoa amin’izay mitranga any amin’ny Tatsinanana Lehibe any). Etsy andanin’izany efa nosoratako eo ambony io ny teti-panoron’ny mpitondra hahazoany ny maro an’isa. Inona ary no tokony atao? Ary aiza izany no tsara atao? Antananarivo no vahaolana.
Tsy maintsy arovana ny demokrasia na dia sarotra aza ny hahazoana fifandanjan-kery. Ny hery mifandanja no mahasalama ny demokrasia hanajana ny fahalalahan’ny tsirairay. Hanahirana ny hahazoana izany amin’izao fotoana izao saingy tsy tokony hahafoana ny tsirim-panantenana izany. Ivereno an-tsaina ny nitranga tamin’ny repoblika voalohany (ho an’izay efa niaina izany).
Tamin’ny ankapobeny dia roa monja ny avy amin’ny antoko mpanohitra tao amin’ny antenimieram-pirenena nefa tsy sahin’ny teo amin’ny fitondrana loatra ny nikitikitika ireo olona roa ireo. Antananarivo manko no nifidy ireo ka mety hitarika zavatra hafa tsy ampoizina raha misy maninomaninona manjo azy ireo (tadidio fa ambenan’ny mpiray antoko aminy mandrakariva ry zareo ireo rehefa mivoaka an’Antananarivo ary voatery nifindra fiara matetika hialana amin’ny vela-pandrika hafahafa mody hoe notafihin’ny jiolahy na…). Nanam-pahalalàna hiteny any ambadika ny olona na dia mody jomoka eo anoloana aza.
Ankehitriny, fianatra ny tantara ary fantatry ny mpitondra tsara izany matoa izy nandrotsaka minisitra hofidiana. Ny fahazoana ny fon’Antananarivo ihany no lakilen’ny fitazonana ny fitondrana. Na dia azonao daholo aza ny seza rehetra any amin’ny faritra nefa tsy nahazoana mihitsy Antananarivo dia efa mahazo mangovitra ianao ny amin’ny fitondrana tarihinao. Tsy sanatria fanaovana zinona ny vaton’ny any amin’ny faritra fa fitaratra mandrakariva izay ataon’Antananarivo amin’ny resaka politika. Na dia noezahina mandrakariva aza ny nampifandrafy ny mponin’Antananarivo amin’ny faritra ivelan’Antananarivo tsy mahafoana ny mahairay ny Malagasy izany. Eto Antananarivo avokoa ny foko rehetra misy eto Madagasikara ary ireo no tady mampifandrohy ny fifandraisan’I Madagasikara iray manontolo.
Etsy ankilan’izany tsy ho afaka ny hanao kinanga na oviana na oviana ny mpitondra rehefa eto ka sahy hanao hoe rehefa tsy hifidy an-dranona ianareo dia tsy hisy asa vita eto. Tsy maintsy manao zavatra eto izy raha mbola te-hitoetra maharitra eo amin’ny fitondrana nefa tsy ho afaka ny hanery ny vahoaka amin’ny safidiny, hafa ny any amin’ny faritra ary hafa ny eto Antananarivo. Noho izany, Antananarivo irery aloha no fantatro hatramin’izao mahazo mifidy olona hafa amin-kahalalahana tsy avy amin’ny fitondrana nefa tsy hokarakaraina. Fihantsiana mivantana avy hatrany raha sahy manao izany ny eo amin’ny fitondrana. Ny olana iray lehibe eto dia tsy mety mahazo ny fon’Antananarivo ny avy amin’ny fanoherana. Aiza ho aiza ny tokony atao?
Na dia roa isaky fari-pifidianana aza manko ny eto an-drenivohitra dia tsy misy hoe maro an’isa ifampizarana ny handaniana ireo na maro an’isa izay manana ambim-bato betsaka. Izay betsaka isa kokoa fotsiny no tonga dia mahazo ny seza roa na dia mety ho vato tokana monja aza ny elanelana eo amin’ny voalohany sy ny faharoa. Ny hafa ihany koa tsy mahay mifanaraka no sady tsy sahy nirotsaka loatra, hoy aho tetsy ambony, ny Oloben’ny politika eto amin’ny firenena. Ny olona no mitaratra dia mifidy mangina any anatiny any. Ankoatra ny fanatikan’ny fitondrana dia maro (amin’izay manodidina ahy na sehatra aiza io na sehatra aiza, na manaiky imaso fotsiny ihany koa izay iresahako) no mieritreritra fa tsara raha mifidy olona hafa tsy ao amin’ny antokon’ny mpitondra ankehitriny ny olona saingy tsy mety loatra raha avy amin’ny fanoherana bontolo ireo olona ireo. Ho fiarovana ny demokrasia no anton’izany fa tsy noho ny safidy manokana.
Efa tsy zoviana amin’ny maro intsony ity raharaha iray ity amin’izao fotoana izao. Olona efa tsy manara-baovao mihitsy matoa tsy mahalala ny momba azy ity. Ny gazety nivoaka ny talata teo dia samy nahitana avokoa fa hamerina ny vola naloa tany amin’ny banky rehetra Atoa Steve Turmel ary havoaka gazety amin’ny herinandro ny fombafomba hamerenana azy. Azo lazaina fa fanombohan-javatra aloha izay. Fa na izany aza misy ny zavatra mampiahiahy.
Gazety nivoaka androany iray indray no nahitana fa nahatratra 27.000 ireo olona nandoa vola nampanantenaina ho any Bahamas. Betsaka dia betsaka tokoa ny isan’ny olona voafitaka raha inoana io isa io. Izany hoe ny vola kely indrindra azon’ingahy Steve dia mahatratra 2 700 000 000 Ariary eo ho eo. Ny sanda ambany indrindra nalainy manko no 100.000 Ariary ho an’ny mpamafa trano sy ny mpanao zaridaina na mpiambina ihany koa. Ny hafa moa dia avo roa na telo heny mihoatra. Izany hoe tokony ho raharaha lehibe ity raharaha ity fa tsy ho vitavita fotsiny amin’izao. Inona ny olana?
Miahiahy ny maro ankehitriny fa hanjavona ity rangahy ity afaka fotoana fohy. Dia ho samy mody fanina ny tompon’andrikitra isan-tsokajiny. Tsarovy fa valan-dresaka tamin’ny mpanao gazety no namoahany io filazana io, izany hoe mbola afaka mivezivezy tsara ny lehilahy. Fantatra fa tsy mahazo mivoaka ivenan’ny sisintany aloha izy. Nahahendratra ny rehetra anefa ny nandre ilay raharaha Dorick izay rehefa nahare ny didim-pitsarana nanamelohana azy dia nanana sakay tany aminy tany hoe nafafiny ny mpiambina azy ka afa-nandositra izy. Resaka tsy mampino…dia mety ho izany ihany koa ny an’ingahy Steve ity. Inona no mety ho antony?
Maromaro ireo mihevitra fa tsy miasa irery ralehilahy fa manana mpiaro azy any ambonimbony any. Ireny no mety saiky hiara-mizara aminy ny “haza” azo tamin’ny fanambakana. Raha tratra ranamana ka mitohy ny fanadihadiana dia mety hipaka hatrany amin’ny takona tsy fantatra any ny fiampangana. Hiarovan’ireo dahalo ambony latabatra ireo tena ary dia ezahina izay hiatoan’ny fanadihadiana dia tsy hisy ny fitsarana. Io fitsarana mety tsy hisy io no mampatahotra ny maro. Ny fanonerana ekena fa tokony ho avo roa na telo heny amin’izay naloan’ny nandoa vola no atao fa tsy izay naloa tany amin’ny banky ihany. Vao nikarakara ny pasipaorony avokoa manko ireo olona ireo.
Teo am-panomanana ity lahatsoratra voalohany ity indrindra aho no namorona lahatsoratra mihitsy teny antenantenany eny ka iny nampitondraiko ny lohateny hoe “Boriborintany aho boriborintany” iny. Izaho moa ao anatin’ny voatondro anarana hoe Boriborintany voalohany eto amin’ny disokrikan’Antananarivo no mipetraka. Ny lisitra eto amin’ny Boriborintany voalohany izany no ifidianako izay ho solombavambahoaka hisolo tena ahy. Lisitra sivy no hisintonana ireo olona ireo. Ireo izany no hotanisaiko tsirairay ny asehony amin’ny takela-pifidianana.
Takelaka tsy manan-daharana aloha voalohany indrindra ny an’ny ofisialy izay tsy ahitana na inona na inona mandrakariva. Ny eto Antananarivo koa angaha tsy dia mila fanazavana lava loatra intsony amin’ity resaka fifidianana ity noho ny haino aman-jery mameno tanàna. Saingy izao: Antananarivo tampontanana aza, tompoko, tsy misy afisy ny filazana ofisialy ity fifidianana ity (sa inona moa ny afisy tokony hipetraka eo?) maika fa ny any amin’ny faritra ivelan’ny renivohitra? Tsy efa tonga amin’izay ve ny fotoana hanesorana io takelaka ho an’ny ofisialy io fa tsy mba manana fahazotoana tahaka ny mpanohana kandidà tsinona ny mpiasan’ny minisiteran’ny atitany (tsy fantatro intsony koa moa hoe iza no manana andraikitra amin’io e!) hametaka afisy iray na roa isaky ny tabilaom-pifidianana.
Eto isika vao miditra amin’ny afisy mitondra ny laharana voalohany. Ny antokon’ny fitondrana no nahazo azy aloha ary ny minisitry ny angovo no lohalisitra amin’izany. Heverin’ny mpanara-baovao politika fa tsy hanetry tena ho amin’izany toerana izany na oviana na oviana rangahy io. Mifamporisika ny olona miresaka hoe jereo ny faharoa sy ny fahatelo amin’ny lisitra fa izay no tena tiany apetraka eo. Izaho kosa manao hoe tsarao amin’ny asany ireo minisitra sahy misedra vahoaka ireo fa izao no fotoana fanararaotra hanehoan’ny vahoaka izay vitany ka izay tsy lanim-bahoaka tokony hahasahy hiala amin’ny toerany fa tsy miandry esorina vao hahatsiary vasoka. Tsy maintsy hita ami’nny afisin’ny TIM (Tiako I Madagasikara) izao soratra lehibe izao miaraka amin’ny sary biletan’ny antoko atao anaty valopy harotsaka anaty vatam-pifidianana: MAP (Madagasikara Am-Perinasa fa tsy zavatra hafa tsy akory) = Faritra mandroso. Dia ho adinoina indray ve fa ny fanohanana ny MAP no narangaranga fony nanitsy ny lalampanorenana ka inona indray no amerenana ity resaka ity amin’izao fotoana izao? Fampahatsiahiva amin’ny olona angaha fa mbola mitohy ny tokony hanohanana ny MAP ka ny fifidianana ny lisitra TIM ihany no antok’izany fanohanana izany.
Ny takelaka faharoa kosa dia najaran’ny AVI (Asa vita no ifampitsarana). Solombavambahoaka talohan’ny farany teo no lohalisitra ary nanamarika azy ny fahatongavany hatrany rehefa misy ny fivorian’ny antenimierampirenena. Tsy mpikambana tao amin’ny birao anefa izy ary tsy filoha na mpitarika vaomiera tamin’ny fotoan’androny. Ny biraony anefa amin’ny andro hafa dia ilaharana mandrakariva fa tsy mba hita loatra ny fotoana hoe tsy ao izy ary izy mivantana no mandray izay mitady azy fa tsymisy mpiasa hafa loatra. Ny fitarihana ny tanora hiditra ami’nny sehatra politika no nirotsahany tamin’ny voalohany ary dia izao tsy afaka amin’ny fandraisana anjara mivantana amin’ny fandraisana andraikitra izao intsony. Tombondahiny lehibe ho azy avokoa izany rehetra izany. Efa tombatombanan’ny maro rahateo fa izy no ho mpifaninana voalohany amin’ny TIM amin’ity fari-pifidianana ity. Toy izao kosa ny soratra amin’ny afisiny ankoatra ny sarin’ireo kandidà mazava loatra:
AVI:Sahy hiady sy hiaro ny tombotsoam-bahoaka marina:
Mba tsy ho tombotsoan’olom-bitsy
Fiainana ara-tsosialy mila harenina
Hanara-maso ny rafi-panjakana mpanatanteraka ary hanolotra soso-kevitra sy vahaolana:
Hisorohana amin’ny fanjakana tsy refesi-mandidy
Ho faritra miara-mandroso ary ho Malagasy iray aina
Tena solombavambahoaka fa tsy ho mpanara-drenirano fotsiny ( fa angaha moa tsy manara-driandrano no fanoratra?):
Vonona hiatrika amin’ny tena adihevitra hahasoa ny vahoaka
Mihaino sy manaja ny hafa
Dia ireo aloha no voadikako ny amin’ity fikambanana iray ity.
Ny antoko Teza tarihin’ny mpanolotsaina politika ny filoha Ravalomanana kosa no miandraikitra ny takelaka fahatelo. Tsy fantatry ny maro loatra ny lohalisitra (sa izay moa noatao hoe olom-baovao?). Na izany na tsy izany kosa dia manan-kambara ry zareo raha jerena araka ny afisiny. Ny tarigetra lehibe moa dia miompana amin’ny hoe: Fiarahantsika anio fahombiazan’ny ampitso. Toy izao kosa raha bangoina ny lohahevitra apetrany:
Hanao antsakany sy andavany ny asa mahasolombavambahoaka
Hanampy sy hanoro lalana ny fokonolona sy ny solontenany; ireo olomboafidy ny olom-panjakana isan-tokony amin’ny fampandrosoana sy fahamahana olana.
Ny tolo-dalàna hatolotra dia baikoan’ny
Fitandroana ny fifehezan’ny firenena malagasy ny toe-kareny.
Fanatanterahana ny fitsinjaram-pahefana.
Fitsinjovana ny vody andro meriky ny firenena (fiahiana ara-tsosialy sy fisotroan-dronono ho an’ny beantitra tsy ankanavaka).
Nisy namana iray izay moa niteny fa sambany sambany vao nahita eritreritra avy amina kandidà na antoko mhevitra ny benatitra tahaka izao amin’ity fifidianana ho avy ity. Raha mba hevitra tokoa moa no fepetra tokana ifidianan’ny olona amin’ny alahady izao?
Olona tsy miankina mitondra any anarana hoe “feon’ny fahendrena” (eto Antananarivo moa misy radio silamo izay mitondra io anarana io fa ny fifandraisan’izy roa ireto no tsy fantatro loatra na misy na tsia?) no manana anjara amin’ny takelaka fahaefatra. Olona tsy fantatra loatra raha jerena amin’ny anarana sy ny asany izay dokotera fa tahatahaka ireny fantatra ireny kosa raha jerena endrika (Ny Malagasy ve moa tsy fantapantatra ihany hoe Malagasy io?). ny olona iray mametraka ny afisiny amin’ny rindri-tranonyno nohatoniko ka nanontaniako ny mombamomba azy. Tahaka ny mahafantatra tsy mahafantatra izany ramatoa io.Monina any akaiky ny vatobe hoe izy (izay mpandeha fiara fitateran’olona mnkany Ivato Seranana dia mahafantatra izany toerana izany tsara). Lazainy ihany koa mpanampy ny olona rehefa tonga ny voina mpitranga amin’ny ambany tanàna. Izay no mba fantany dia mba ampitaiko etoana. Manaraka izany dia izao koa ny soratra manaraka ny afisiny:
Olombaovao tsy natolotry ny antoko politika
Matahotra an’Andriamanitra
Tsy manavaka saranga
Izany hoe raha fehezina dia te hisintona ny vaton’izay mahafantatra azy izy. Saingy ny lesoka lehibe kosa dia izao: Ny laza ratsy no miely haingna kokoa noho ny laza tsara ka raha malaza tsara ianao dia ela izany vao hipaka amin’ny maro afa-tsy hoe tena goavana be nahasehaka ny firenena manontolo izay nataonao no sady manana haino aman-jery ianao hiantsoantsoana izany. Noho izany tsy manam-potoana ahafahana manadihady loatra ny aminao ny mpifidy maro.
Ny antoko manaraka indray dia ny Antoko Miombon’Ezaka izay afohezina amin’ny anarana hoe AME. Antoko noforonin’ny Jeneraly Ramakavelo nefa voatery nialany rehefa betsaka ny avy ao amin’ny antoko AKFM Fanavaozana no nisintaka tamin’ny antokony taloha fony tsy sahy nanohana ny filoha ankehitriny io antoko io. Ankehitriny moa dia Atoa Ravalison Clément, kandida ho ben’ny tanànan’ny Fanavaozana teto Antananarivo tamin’ny fifidianana ho Ben’ny tanàna Antananarivo ny taona 1999 no mpitarika. Ny lohahevitra napetrany dia hoe fahamendrehana, fitsinjovana ny mahaolona, fiarovana ny soa iombonana, fanetsehana ny asa fampandrosoana. Ny afisy kely kosa dia mametraka fa hanefa ny tatitra amin’ny vahoaka, hiserasera sy hifampidinika amin’ny vahoaka, hanampy sy handroso vahaolana amin’ireo sefom-pokontany, hanentana ny mpiara-belona sy ny mpiombona antoka, hivoy sy hanapariaka ny kolontsainan’ny fandrosoana ary hitaiza sy hanabe ny tanora ireo kandidany raha izy ireo no lanim-bahoaka.
Ny antoko manaraka kosa indray dia ny Grad Iloafo izay mametraka ny tarigetra hoe: “Asio dikany ny safidinao” miaraka amin’ny sarin’ireo hirotsaka kandidà no hany hita. Dia tena tsy hitako ihany koa izay ambara miaraka amin’izany fa Atoa Ratbetsitonta Tovonanahary, minisitra tamin’ny fitondran’ny Profesora Zafy, no filoha mpanorina azy. Antoko miaraka amin’ny fitondrana, sahala amin’ny Teza ihany koa fa nandrotsaka depiote ho azy manokana kosa. Niezaka ity antoko ity mba hahasehaka an’Antananarivo renivohitra farafaharatsiny. Mifanahatahaka amin’izany ihany koa ny lisitra Arema izay aorian’ny vondron’ny mpitsara soratako eo ambany io. Ny sarin’ny sekretera nasionalin’ny Arema elatra Pierrot Rajaonarivelo miampy ny sarin’ny bileta mena misy sary kintana fotsy ary ny soratra hiaro ny tombotsoanao sy hitondra marina ny hetahetanao ihany no hita aminy ka mihanahana tanteraka aho amin’izay fanazavana tokony hatao. Ry zareo aza ve moa tsy misy fanazavana loatra ka izaho indray no hitady inona eo?
Dia manaraka kosa ny Sendika Mpiasa Miray Feo izay ny sendikan’ny mpitsara nanao fitokonana lavabe taoriana kely fotsiny nitondran-dRavalomanana no tena mahazo vahana ao anatiny. Izany hoe mpitsara roa no roa lohalisitra amin’ity vondronoa nandrotsaka olona hofidiana ity. Ny voamarika dia toa misy vondrona roa samihafa ihany mikarakara ny zavatra soratana. Ny ilazako izany dia misy afisy be loatra ny teny malagasy diso voasoratra ao anatiny nefa misy ihany koa ny lahatsoratra tena voasoratra amin’ny teny malagasy tsara. Ny foto-kevitra najoro moa dia miompana amin’ny fanoratana fa tsy misy olona ambonin’ny lalàna ary ny lalàna tsara dia mifanaraka amin’ny hetahetam-bahoaka no ahazoana fiaraha-monina mirindra. Dia ambara koa manaraka izany fa tsy zoviana (nitarika fitokonana ve tsy ho fantatra?) ireo mpikambana nilatsaka hofidiana. Mitaky ny fifandanjam-pahefana ihany koa ry zareo ary mikendry ny fananganana tan-dalàna izay mahatonga ny mpitondra sy ny entina ho voafehin’ny fitsipi-dalàna mitovy eo ambany fanaraha-mason’ny Fitsarana Mahaleotena.
Ny vondrona fahasivy farany holazaina anao etoana dia ny ALDR na “Alliance Liberal-Démocrate pour la Regionalisation” ary adikany amin’ny hoe Miara-mirindra ao anatin’ny Demokrasia mampandroso ny faritra. Ny tarigetra indray moa dia hoe Samymaranitra amin’izay tandrify azy. Ny hataony moa dia hoe manangana lalam-bola sy lalam-barotra vaovao hampitombo ny fihariana ary atao lanja miakatra ny fidiram-bolan’ny tsirairay miatrika ny vidim-piainana amin’ny alalan’ny lalàna mifehy ny tetibolam-panjakana. Tsy dia fantatro loatra ny ankoatra izay apetany amin’ny afisy. Dia izay sy izay aloha ny hita any amin’ny afisy isy ny fari-pifidianana misy ahy ry zareo mba hahitanareo ny zava-misy eto Madagasikara eto.
Hiresaka politika tsy ho ela aho, amin’ny fiandohan’ny herinandro ho avy io, satria vanim-potoanan’ny fifidianana ho solombavambahoaka isika izao. Nanomana lahatsoratra izay aho, no lasalasa tampoka ny eritreritro amin’ity teny hoe boriborintany ity. Voambolana navoaka tany amin’ny repoblika voalohany, nandikana ny teny frantsay manao hoe arrondissement no noboriboriana amin’ny teny malagasy hoe Boriborintany. Tahaka ny manantitrantitra hoe boribory ry zareo ny tany fa tsy fisaka a! (sahirana mihitsy aho nieritreritra izay handikako ilay teny faramparany tao amin’ny lahatsoratra nadikako tao amin’ny Global Voices Online izay).
Tonga dia lasa any amin’ny teny hafa ny eritreritro, nanao hoe fa angaha fiteny ny hoe lavalavantany? Ny baolina (tahaka ny mety ihany koa ny soratra hoe bola an!) rugby (tahaka ny miteny hoe ringibÿ no malagasy rehefa manonona io teny vahiny io) no ataon’ny malagasy hoe lavalava aloha no fantatro. Dia aza mieritreritra zavatra hafa aloha J Ny fotaka volavolaina ho sariolona na sariomby ataon’ny ankizy ihany no alavalavaina amin’ny tanana. Nahatsiaro ny kilalao fahakely natao sariolona karazana miaramila kely aho izany! Tadidinareo efa lehibebe ve? Iny no fetafetaina atao maromaro dia misy koa ny karazana tank misy tafondro tahon’afokasoka kely ary dia tena vato mihitsy no atao karazana baomba hitifitra azy. Mbola atao hoe mitifitra iny tank iny raha mbola mipetaka eo ny tafondro. Ifandimbiasana ny mikendry ny tank-n’izay ifaninanana. Resy ny iray rehetra tafala tanteraka ny tafondro na potika tanteraka ny tank. Ny lalao toy ireny koa angamba no lasa nahaizan’ny malagasy bola an! (petanky io). Fa nivoana izany resaka izany. Aleo averina amin’ny foto-dresaka aloha.
Fa tokony ho fiteny koa izany ny mahitsizorontany. Ny azo ambara aloha ny mahitsy tsy tafiditra fa ny zorontany no efa fiteny ihany. Toy ireny zavatra anjoronjorony ireny ihany e! Misy koa ny vondron’olona no apetraka anjoronjorony. Nefa misy ny zoro izay nomen’ny Ntaolo hasiny manokana dia ny zoro firarazana. Tsy haiko loatra ny nahatonga ny teny fa tombatombanako hoe firariana soa avy amin’ny razana no nihavian’io teny io. Fa na izany na tsy izany dia avy any amin’ny zoro no andakana ny baolina fandaka amin’ny tranga lazain’ny teny anglisy hoe “corner” izay. Mety ho tsy dia mahazatra angamba ilay teny hoe zorontany fa ny sisintany no be mpiteny kokoa. Raha vao izany anefa no lazaina dia toy ny misy fahaverezana ho an’izay tondroina ho any an-tsisitany. Adinon’ny hafa. Tsy maharaka izay zava-baovao hany ka zary toy ny mitoka-monina mandrakariva.
Dia mbola azo atolotra ny mpahay teny malagasy ihany koa ny telolafintany. Ny telo aloha teny manokana manana ny heviny amin’ny fanisana, ny lafintany ihany koa teny azo raisina tsara. Matetika no ampitoviana dika amin’ny teny hoe vazantany izy io. Ary tahaka ny mitovy ihany anie izany teny hoe zoro sy vazana izany e? Tsia, ny zoro tena faritra kely mihitsy fa ny vazana misy fitohizana ihany ka! Raha tsy izany ihany koa anie tsy tonga ny teny hoe faravazana e! Ny lafy no nihavian’ny teny hoe ankolafiny. Tsy voafaritra mazava nefa fantatra kosa ny fisiany. Raha jerena ihany koa raha manondro zorontany ny olona iray dia tany kely no mety ho voatondro fa raha vao miteny hoe lafintany dia mety ho izay itopazan’ny masoano manontolo mihitsy no tondroin’zany teny izany. Fa mbola mahavariana ahy hatramin’izao ny nahatonga ny teny hoe lafy valo fa mangataka aminareo izay mahalala aho fandrao hainareo aloha. Fa mitady haneho endrika boribory ihany koa aloha izany misy lafiny valo izany e! Nefa tsy niteny hoe boriborintany ny Ntaolo talohan’ny fanjanahantany araka ny fahalalako azy.
Dia eo indrindra isika izao, ahoana ity teny hoe boriborintany ity? Raha ny eto Madagasikara aloha dia Antananarivo ihany no manana anaram-panondroana enina samy misy ity teny hoe boriborintany ity. Ary nasiana laharany ihany koa moa manaraka izany. Izany dia teny maka tahaka ny any an-drenivohitr’ilay reny malala taloha! Izao no mahavariana. Amin’ny sarintany anie ny renivohitry ny firenena ka aseho amin’ny teboka efajoro fa tsy boribory e! Dia andramo ary ny mametaka boribory enina anaty efajoro tsy misy banga. Sa ny banga no hantsoina hoe farihin’Anosy na farihin’I Masay (Mbola misy moa ny farihin’I Behoririka sa tsy misy intsony?) Mahafinaritra ry zareo ny mandika teny na dia sarotra aza, tena sarotra tokoa satria efa nanandrana aho, fa ny maka tahaka be fahantany no manahirana ahy amin’izy ity.Naninona izao ny teny hoe firaisampokontany? Sy ny teny hoe fivondronampokontany? Sa teraka tao anatin’ny Repoblika faharoa ireny araka ny eritreritry ny mpitondra amin’izao fotoana izao? Diso hevitra izy raha izany no ao an-tsainy. Ny Filoha Kolonely Jeneraly Ratsimandrava no namoaka ireo teny ireo voalohany tamin’ny taona 1973 izay roa taona mialoha ny 1975 nanombohan’ny Revolisiona Sosialista nijoroan’ny Mandatehezam-pirenena miaro ny tolom-piavotana. Ireo teny ireo no tena teny malagasy madiorano mahalaza tsara izay tiany lazaina fa ny Boriborintany kosa milaza tara-pahefana ananan’ny ivo anankiray. Dia izay aloha ny amin’ity lahatsoratra fanalan’andro ity fa tonga amin’ilay fitenenana manao hoe eritreritra sendra mandalo moa ka natao ho tsetsatsetsa tsy aritra. (Azonareo ve ny nahatonga izany teny hoe tsetsatsetsa tsy aritra izany?)
Tamin’ny gazety iray no nahitako fa voasava avokoa ny ankamaroan’ny fiara tany Toamasina tany. Natao hitandroana ny fahalemana izany no sady hitsinjovana fandrao misy mitondra zavatra mampiahiahy tampoka any ho any. Tsy mandray ny fanapahan-kevitra toy izany ny tompon’andraikitra raha tsy mahare siosio na vaovao nampitain’ny mpitsikilo, ho isika izay.
Teto Antananarivo indray dia nahagaga ihany fa be ny fiaraben’ny mpitandro ny filaminana no nandalo taty amin’ny faritra atsinanan’Antananarivo, avy any atsimo tany. Na zandary na miaramila (ny polisy no tsy tsikaritro loatra) dia feno azy avokoa. Misy ny nitsitapitapy fa nisy ihany koa ny nitandahatra mihitsy.
Raha nojerena indray ny fitafin’ireo tao anatiny dia tsy ilay tena fitafy mianjaika alohan’ny matso no hitako sady tsy nisy nanao fonontanana rahateo izy rehetra. Raha tsy misy moa rahampitso ny filazana noho ny anton’izao fihetsiketsehana tsipalotry ny maso izao dia andeha atao hoe nanao fanazarantena ry zareo. Fa raha tsy izany kosa, fa inona loatra ary no mitranga any ambadimbadika any?
Androany araka ny vaovao no vita ny fiofanan’ny sefo fokontany rehetra manerana an’I Madagasikara. Androany manko no natao ny lanonam-pamaran’ny andiany fahaenina farany natao tao Iavoloha. Izany hoe raha mahadinika ianareo dia rahampitso vao mety ho malalaka amin’izay ny trano fianarana fatorian’izy ireo. Ny mpianatra manko niditra nianatra tamin’ny alatsinainy na talata teo. Ny sefo fokontany kosa mbola mila ny sekoly amin’ny alina. Izany hoe tsy maintsy misy efitra tsy afaka ianarana izany any an-tsekoly raha tsy ny sekoly mihitsy no mikatona ho an’ny mpianatra aloha. Soa ihany fa fotoana fohy fa raha tsy izany dia mampahatsiaro indray ny fotoana nibahanan’ny tra-boina ny sekoly rehefa tonga ny tondra-drano.
Sarotra moa ny hitsikera mivantana fa na dia izany aza dia mba misy fanadinoana amin’ny fandaminana ny fandaharam-potoana ihany izao fifanindrian’ny fotoana izao. Nihevitra ihany aho fa tafiditra ao anatin’ny fampianarana ny sefo fokotany ny fandaminam-potoana saingy maneho tsy fahamatorana ihany izao tranga hita izao.
Manaraka izany indray dia ankalazaina hatrany hatrany fa tsy azo atao ny manao fampielazan-kevitra amin’ny tranom-panjakana na sekoly na fiangonana na eny an-tsena fa nahita afisy nahatona teo amin’ny vavahadin’ny tsena ambohijatovo aho ry zareo a! Nahantona, hoy aho, satria apetaka amina baoritra iray io ary dia farango no mitazona azy hatreny ambony. Izany hoe tsy mipetaka amin’ny rindrina izy fa mikirazorazo eo am-bavahady. Hevitra iray tsy mandika lalàna ve ary izy io? Mazava loatra fa tsy maintsy avy amin’ny antoko matanjaka indrindra ilay hevitra e!
Somary hodinganina vetivety ny vaovao manahirana ny mieritreritra azy fa mba vaovao tsara indray aloha no hozaraina amintsika etoana. Androany no nisy lahatsoratra amin’ny teny malagasy manontolo ny sehatra iray mpiteny anglisy manontolo ary miezaka mandika izay lahatsoratra ao aminy ho amin’ny tenim-pirenena hafa ireo mazoto manokana ho amin’izany. Mety ho efa nisy ihany ny nitsidika ny Global Voices Online, ka namaky ireo karazam-baovao sy lahatsora-panadihadiana ao anatiny. Izy indrindra no resahintsika etoana. Manomboka izao izany dia misy sehatra iriariavan’ny teny malagasy (vakio eto) manokana ity sehatra azo lazaina ihany fa lehibe sy manerantany ity.
Andeha horaisintsika ho rehareha hatrany ny fananana sehatra tahaka itony hameloma-maso ny tenindrazantsika. Ity sehatra ity manko dia miezaka manambara ireo karazam-baovao tsy manintona loatra ny gazety malaza nefa tsara ampahafantarina ny be sy ny maro ihany koa. Omeny tombondahiny ao anatin’izany ny fizarana ny vaovao avy aty amin’ny tany an-dalam-pandrosoana na avy amin’ny tany vitsy mponina ihany koa. Azo lazaina ihany koa fa miteny ao ihany koa ireo manana eritreritra hafa tsy nomena vahana loatra any amin’ny tany efa mandroso any.
Etsy ankilan’izany indray, marina fa miezaka mamoaka vaovao amin’ny teny malagasy ny maro amin’ny gazety eto Madagasikara. Efa nozarina amin’ny “faits divers” na tsikaritra etsy sy eroa anefa isika raha vao lahatsoratra amin’ny teny malagasy no vakiana. Mino kosa aho fa ny sehatra tahaka itony no hahitana fanadihadiana ataon’olo-tsotra manerantany ho amin’ny teny malagasy mba hananany ny hasina sahaza azy. Koa na dia heverinao aza fa efa novakianao tamin’ny tenim-pirenena hafa ny lahatsoratra iray hitanao tao dia mba tsara ihany koa ny mamaky azy amin’ny tenin’ny Ntaolontsika e! Ndrao koa isika dia vonona ho amin’ny fandikan-teny. Raha mazoto amin’izany fandikanteny izany moa ianao dia tsaratsara kokoa raha manoratra any amin’ny Lova Rakotomalala na any amin’i SipaKV ihany koa, any amin’ny blaoginy any. Marihina anefa fa asa mitohy io na dia asa maimai-poana aza fa tsy vitan’ny taitaitra fotsiny. Dia mirary soa ho antsika eo am-pamakiana azy e!
Hatairana sy hatezerana no niloatra ambavan’ireo namaky tamin’ny gazety na nandre tamin’ny fampielezam-peo fa tsy ho afaka ny hanao fifanintsanana any Senegal ny mpilalao basket vehivavy malagasy. Na mpanohana ny fitondrana izy na mpanohitra ny fitondrana dia samy nanambara ny alahelony avokoa. Amin’ity tranga iray ity kosa dia afaka ny mitabataba azy tsara ny antoko mpanohitra ankehitriny.
Efa nahita ny fiezahan’ireo mpilalao vehivavy ireo avokoa ny nanaraka ny lalaon’ny nosy farany teo. Karazana voninahitra ihany koa izany hoe nantsoina mba hifaninana amin’ny CAN2007 amin’ity taranja basket ity isika malagasy saingy efa tankina hatreo aloha ilay fanoloram-boninahitra. Efa fotoana elaela ihany ny tao amin’ny federasiona no niakatra sy nidina teny amin’ny Minisitera mba ahafahana mandefa ireo mpilalaontsika ireo. Nanambara ombieny ombieny tamin’ny haino aman-jery ry zareo fa tsy manana ny ho enti-manana amin’izany fandehanana ho any Senegal izany. Nodradradradraina hatrany ihany koa fa misy sazy anie ny tsy fandehanana amina lalao fifaninana sahala amin’izao ary efa misy aza ny sazy teo aloha mbola tsy naloa. Saingy toy ny rano natondraka tamina gisa ihany izany.
Mety ho azo natao ny nilefitra raha tsy nisy ny ankiteniteny tamin’ireny lalaon’ny nosy farany teo ireny. Vao iray volana monja manko izany no nampanatena ny filoham-pirenena fa manomboka tamin’izany fotoana izany dia hatao laharam-pahamehana ny fanatanjahantena ho fikarakarana ny tanora. Noho izany no nanambarany fa izay rehetra mahazo medaily volamena dia halefa (hijery ny lalao olaimpika) any Beinjing avokoa amin’ny herintaona. Nahazo ny laharana voalohany mihitsy moa isika tamin’ny fahazoana io medaily volamena io no sady nahatratra ny isa zato izany. Izay koa angaha ny nampiakatra ny vokatra tiko rehetra raha vao vita io lalaon’ny nosy io hiantohana ny fandefasana ireo atleta ho any Beinjing ireo. Vao nandre ny teny moa aho tamin’izay fotoana izay dia efa nahavoaka hoe “ ho tontosanao tokoa ve izany? Sa mandritra ny lalaon’ny nosy ihany?
Efa nohatonin’ny tao amin’ny federasiona ihany ny minisitra mpiahy ity taranja ity, ary efa nahavory ny roatokon’ny vola nomanina ho amin’izany izy araka ny nambara. Nandrasana hatramin’ny ora farany fa tsy namaly teny mihitsy ny minisiteran’ny fanatanjahantena na dia niezaka aza ny minisitra mpiahy ny taranja basket (samihafa ireo an!). Ny momba ny Tafita (tahiry ho fanampiana ny tanora [indrindra fa amin’ny fanatanjahantena]) moa dia tsy nandrenesam-peo ny aminy; tsy fantatra na efa ao anatin’ireo nanolotra fanampiana izy na tsia.
Ankehitriny, hita ho tezitra amin’ity daholo ny olona raha vao atsidika ity lohahevitra ity. Misy moa fomba fiteny hoe ny fampanantenana avy amin’ny mpanao politika dia ho an’izay mino azy ihany. Saingy vanim-potoana mialoha ny fifidianana anie isika ary tselatra kely monja dia mety hampivadika ny olona ary rehefa izy no mivadika dia tsy hiaro na hanohana anao intsony. Sahy aloha izy nandiso fanantenana e!
Feno ny afisin’ny fampisehoana hataona mpanakanto Shinoa sivy mianadahy tsy misy fantatry ny Malagasy loatra ny toerana natokana ho amin’izany tamin’ny herinandro lasa teo. Heverina fotsiny fa manana ny lazany ireo olona ireo araka ny naverimberina tamin’ny dokam-barotra. Mpihira sy mpanao hakingan-tanana no fahaizana manokana ananan’izy mianadahy avy ary nisy aza ny efa tompon-daka tamin’ny fifaninanana hakingan-tanana tany Monte-Carlo. Na dia tsy liana loatra aza aho ny hanatrika izany fampisehoana izany dia te-hahafantatra kosa hoe manao ahoana ny hamaroan’ny olona ho avy amin’izany fampisehoana izany. Maimai-poana manko ny fidirana ary ny Media Consulting fantatra amin’ny fikarakarana fampisehoana rahateo no nalain-dry zareo hanatontosa azy. Raha nisy vidim-pidirana manko dia mety ho sahirana ry zareo fa ny olona tsy hiditra amin’izany fampisehoana tsy misy artista tena fantatra akory.
Ny alahady hariva ary no nanaovana fampisehoana tao amin’ny lapan’ny fanatanjahantena sy ny kolontsaina. Asa izay mahatadidy fa nampahatsiahy ahy ny fampisehoana hakingana sy fahaizan’ireo mpanao Cirque Sovietika nandalo teto tamin’ny andron’ny revolisiona ity tantara ity. Tamin’izany fotoana izany dia tena nihiboka tokoa ny Malagasy ka tsy tena maharaka ireo mpanakanto malaza tamin’ireny hany ka izay vahiny mandalo dia mampirohotra ny olona hijery fampisehoana mivantana. Televiziona tokana no nisy tamin’ny androny fa izao kosa efa miaina amin’ny fahamaroan’ny haino aman-jery isika. Noho izany tsy maintsy mafonja kokoa ny fampilazana ny fisiany amin’ny olona. Azo heverina fa tafita ny hafatra ka tsy mahagaga raha be no tonga na dia hizaha fotsiny aza. Fampisehoana baojo izany ve? Saingy be no diso fanantenana.
Izaho raha vao maheno hoe maimai-poana dia ny fahamaroan’ny sarambambem-bahoaka no tao tonga an-tsaina avy hatrany. Dia azo eritreretina ihany koa fa be no handalo fotsiny. Na izany na tsy izany, ho an’izay vonona ny hijery dia mila miala aloha any an-trano ka mamonjy izay toerana tsaratsara ijeren’ny tena. Mazava loatra fa tsy ho ny hira mihitsy no tena hahatongavan’ireo olona ireo. Angaha moa eto Madagasikara misy mahalala izay hira malaza misy any Shina any? Ny Shinoa manaraka ny vaovao misy any an-tanindrazany angaha no haharaka izany? Ny hakingan-tanana araka ny eritreritro no tena anton-dia afa-tsy hoe mba mahafinaritra angaha ny mihaino ny feon’ny hira. Nefa hay efa nisy ny tapakila nozaraina mialoha mba hamerana dieny mialoha ny olona ho tafiditra ao amin’ity fampisehoana ity. Iny indray no tsy hitako, hoy aho anankampo.
Raha sainina tokoa dia mety ny hevitra mba tsy hahamaty hasina ilay lapa. Tsy tafiditra izay tsy nieritreritra ny fisian’ny tapakila. Tsy ho hipoka manempotra ihany koa ao. Mampiaiky ahy ihany moa ny sasany amin’ny tsy fanajana ny lalàna mipetraka. Betsaka ny manaja ny hoe tsy azo ifohana sigara ao amin’ny lapa fa tamin’ny famaranana basket tamin’ny lalaon’ny nosy iny no nahitako fa tsy misy miraharaha izany tsy fifohana sigara izany ny maro amin’ny tanora mpifoka (sa ny mpankafy basket ihany no tena madi-doha?) no tsy mety fa asiana tongotra foana ny seza fiankinana. Amin’izay fotoana izay ihany koa dia tsy tokony hisy olona hipetraka eny amin’ny tohatra fiakarana sy fidinana ahafahana mivezivezy tsara. Mazava loatra fa tsy ho tafiditra mihitsy ny maloto akanjo isan-karazany. Misy ny lafiny mahatsara izany nefa misy ihany koa ny lafiny maharatsy azy.
Aleo aloha lazaina fa feno tsara ny lapa, mahavariana ny mijery azy amin’ny fahitalavitra hoe fampisehoana maimai-poana ve dia olona mihaja avokoa no hitanao ao? Misy tompon’andraikitra ambony eto amin’ny firenena ihany koa manaraka izany. Ny minisitry ny raharaham-bahiny malagasy sy ny masoivohom-pirenena shinoa no tena fantatra amin’izany. Ny olo-tsotra malagasy tonga teny tsy nisy nanana tapakila ka tsy tafiditra hany ka maro ny tezitra. Saiky nisy mihitsy aza ny fifandonana. Tsy ny mpankafy basket aloha no maro an’isa ka tsy nisy namaky ny vavahady e! naleo nionona tamin’ny fodiana sady mbola kely rahateo ny ankizy ary na malahelo aza ireo tsy misy na inona na inona hafa azo atao ankoatra ny fanambatambazana amin’ny hanina angaha.
Na izany na tsy izany tsy ratsy tsy akory ny fampisehoana. Mahavariana aza ny karazan-kira fa mila hisy itovizana amin’ny hiran’ny taona 60 nefa mitady hisy fifandraisany amin’ny hira revolisionera ihany koa. Ny feony ihany no lazaiko fa tsy misy mahalala izay tonony any na dia mazava be aza ilay teny shinoa iresahan-dry zareo (ho an’izay mahay azy). Mahay mihira ry zareo ary hita miharihary fa anarivony taona ny sivilizasiona nodiaviny. Tsy ambaka amin’ny hira tandrefana (taloha sy klasika) ihany koa na dia izany aza fa tsy nahitako hip hop na ngadon-kira ironan’ny tanora maro kosa. Angamba kolontsaim-panoherana ireny ka tsy tiany ampitaina loatra na mety ho voarara mihitsy aza na andeha atao hoe tsy amporisihana ny fihirana azy.
Tsikaritra ihany koa fa ny petatsanga araka ny filaza no tena nameno ny toerana maro tao amin’ny fampisehoana fa ankavitsiana ihany ny Malagasy. Tsy mahagaga raha ny teny Shinoa no tena nanaovana fanolorana na dia nanao izay ho afany ihany aza i Gothlieb amin’ny fanolorana amin’ny teny malagasy. Vahiny eto amin’ny taniny indray ireo malagasy mba tafiditra tamin’io fampisehoana io. Nihevitra aho hoe maka ny fon’ny Malagasy izy ireo amin’ny fanaovana fampisehoana sahala amin’izao hay lasa karazana fihaonan’ny Shinoa rehetra indray aza no mitranga. Ie! Tena mihamaro tokoa ireto Shinoa ireto eto Madagasikara an! Hita ihany koa fa tena Be resaka ireo izay hita tao…
Vaovao nanaitra ny namakiana hatraty ivelany ny fonjan’Antsiranana sy ny nandraisan’ny fitondram-panjakana handefasana rezimantana mpitandro filaminana tany toliary noho ny famonoana tsy amin’ny antony ataon’ny sasany isak’alina ankoatra ny fanafihana mitam-piadiana ao amin’ny tanàna any atsimo andrefana io.
Andro voalohany amin’ny fampielezan-kevitra hifidianana depiote hotontosaina amin’ny 23 septambra moa androany ka manjary mitodika politika avy hatrany ny eritreritra namaky ny toe-draharaha tamin’ny gazety androany. Mampahatsiahy asa fampihorohoroana anaty vanim-potoana fifidianana manko izy io ary matetika dia ny tsy manantsiny no potika amin’ny tsy nataony.
Na fohifohy ihany aza izay soratako ny tiana ampitaina kosa dia hoe tokony hanameloka ny fihetsika ny antoko mpanohitra fa tsy hihazakazaka amin’ny karazam-pitenenana sahala amin’ny hoe : Ireny no manaporofo fa tena mahantra ny vahoaka malagasy ka lasa manaonao foana sy izay mety ho fombam-pitenenana hafa. Mahantra ve dia hanana fitaovam-piadiana mahery vaika ? Iraka ireny amiko.
Raha noeritreretina hampangina ny adi-hevitra ny filazana ofisialy fa fisolokiana ny tolotr’asa handeha ho any Bahamas dia vao maika nampanonja ny adi-hevitra sy ny fampisainana izany.
Raha vao niandoha ity raharaha ity dia nisy ny nahasahy niteny avy hatrany fa mampiahiahy ny fandehan’ny raharaha (sahala amin’ny spam mpandeha amin’ny mailaka sy aterineto ihany). « Tsy matiko lolo » hoy ny rahalahiko izay. Nahoana tokoa moa no aty amin’ny analiny kilaometatra (Salay arivony) no itadiavana mpiasa nefa ny kaontinanta lehibe eo akaiky eo aza be no tsy manana asa ? Ankehitriny vao betsaka no nahasahy niteny fa teo aloha mbola nangina sao voampanga ho mpanatsatso eo.
Ny tena namitaka ny nihazakazaka hitady asa kosa dia ny nampiasana ny biraon’ny fanaraha-maso ny asa (Inspection de travail) tetsy Antsahavola. Faharoa manaraka izany, ny nahitana ny solontenan’ny minisiteran’ny asa nandritra ny famelabelarana ny raharaha tamin’ny mpanao gazety tamin’ny voalohany. Singa tsy azo adinoina ireo satria nanampy be dia be tamin’ny fitaka. Hany ka na dia nivoaka tsikelikely aza nmarina mbola nisy ny nahasahy niteny fa aleony mijaly any an-tanin’olona fa tsy izy intsony ny fiainana eto. Mba efa nahita ilay firohotana be tany Sao Paulo ( Brezila) nataon’ny tanora analiny nanao lobaka sy kiravato milahatra ho mpandroaka fako ve io olona niteniteny foana io ?
Eo no nampanontany tena hoe raha samy hijaly ihany ; mijaly eto an-tanindrazana no azo ihafiana kokoa sa ny mijaly any an-tanin’olona ? Nisy manko ireo nasiaka mihitsy hoe tena fadiranovana loatra ny malagasy eto an-tanindrazana ka izany no mampibabababa azy hitady lalana hivoaka. Moa ny fitaizana natao teto amintsika mihitsy no nampanao paradisa ny any ivelany hany ka be loatra ny manofinofy ny hivoaka na dia ireo tsy mahay teny vahiny akory aza.
Mahery mihitsy isika Malagasy amin’ny fomba fitadiavam-bola. Hay hatrany ny manararaotra amina toe-javatra iray. Ataoko fa endrika iray itarafana ny fahaiza-mivarotra izy io raha tsy fahaiza-manambaka.
Mitohy hatrany ny resaka fiofanan’ny sefom-pokontany. Tany amin’ny andiany voalohany dia henjana tokoa ny fanaraha-maso ireo sefom-pokotany ireo na dia tany amin’ny sekoly fatoriana aza. Nambenana miaramila mitam-basy mihitsy ny vavahadin’ny sekoly. Raha misy izany olona hafa te-hiditra dia tsy mahazo miditra. Ireo izay te-hivoaka ny sekoly hamangy havana kosa dia atsasak’adiny ihany no fetra azo ivoahana.
Voarara ny matory any amin’ny havana na dia manana havana na olom-pantatra eto an-drenivohitra aza.Nivaha tsikelikely ihany izany fifehezana izany taty aoriana. Efa mahazo mivoaboaka ihany ireo sefom-pokontany ireo amin’izao fotoana izao. Hazakazaka ny an’ny mpivarotra madinidinika manemitra ny vavahadin’ny sekoly, indrindra rehefa tonga ny hariva. Hita avokoa ny karazan-javatra rehetra any amin’ny antsoina hoe tsena fa ny tena betsaka dia ny fivarotana lamba tonta ( friperia) ihany. Ireny manko no tena be mora vidy, amin’ny ankapobeny dia Ar2000 eo avokoa na Ar1000 ny ankamaroan’ny fitafiana. Tonga eny ihany koa ny mpivarotra kojakojan-tokantrano na zavatra hafa madinidinika. Io karazan-tsena io amin’izao fotoana izao aloha no tsy raofin’ny polisin’ny fivondronana.
Henjana dia henjana manko ny fanadiovana ataon’io sampan-draharaha io na dia efa tonga aza ny ora tokony iravany. Fantatry ny mpivarotra amoron-dalana izany ka izay no mahafeno vetivety ny lalana rehefa migadona ny amin’ny dimy ora sy sasany eo ho eo. Izao kosa dia mivezivezy mihitsy ny fiaran’ny fivondronana ka lasa toy ny hafahafa indray ilay hoe malalaka ny lalana odiana. Raha mba fantatr’izy ireo manko fa hotontosaina eto Antananarivo amin’ity volana ity ny fivorian’ny Ben’ny tanàna ao amin’ny fikambanana « métropolis » ka izay no mampihenjana ireto mpiasan’ny fivondronana ireto. Mety halalaka ihany re io rehefa vita ny fivoriana e.
Mizotra tsimoramora eny na dia tsy misy mpilaza firy aza ankoatra ireo haino aman-jery mpanohana ny fitondrana amin’izao fotoana izao. Mazava loatra fa ny feon’izy ireo irery no mipariaka any anivon’ny sarambambem-bahoaka amin’izay fotoana izay. Misy ihany anefa izay azo ambara momba ity famoriana atao tsikelikely eny amin’ny lapam-panjakana eny Iavoloha ity.
Marihina fa miditra amin’ny andiany fahadimy (farany) omaly ny famoriana ireo sefom-pokontany rehetra manerana an’i Madagasikara ka isaky ny faritra no ampiarahana azy ireo. Ny andiany iray dia misy sefom-pokontany eo amin’ny 3000 eo ho eo. Ny fampivondronana kosa dia miompana amin’ny fomba fitondrana olona ( fitarihana olona kosa no ambara ombieny ombieny entin’ny fampahalalam-baovao ilazany ny leadership).
Voalohany amin’izany ny hevitry ny sasany manao hoe : « naninona raha ny mpampianatra no mitety ny faritra ? » heverina ho fanaovana fampielezan-kevitra ankolaka manko ny itondrana ireo sefom-pokontany ireo mandeha amin’izany hoe lapan’Iavoloha. Misy ny rariny tokoa izay fanamarihana izay satria ny vola lany amin’ny fivahinian’ny mpampiofana no mora kokoa noho ny vola lany ivahinian’ny sefom-pokontany avy amin’ny lafy valo. Vitsy kokoa ny fahasahiranana amin’ny fikarakarana raha ny hamaroan’ny olona karakaraina no jerena.
Zavatra maro anefa no mety mahatonga ny fanapahan-kevitra hanaovana ny famelabelarana eny amin’ny lapam-panjakana eny Iavoloha. Ohatra tonga voalohany dia fanaovan’ny sefom-pokontany fizahantany vita ho azy indrindra ho an’ireo tsy mbola nahita mivantana hatramin’izay izany hoe Antananarivo izany. Fantatra ihany manko ny fomba fisainan’ny olona maro raha misy izay atao hoe tsy mbola nahita ny renivohitra hatramin’izay niainany nefa hoe hitondra olona. Ny fahitana zava-baovao aty andrenivohitra dia mety hampisokatra ny masontsainy amin’ny vina mety hotanterahiny.
Manaraka izany ihany koa dia ilay fidirana ny lapa mihitsy. Omena sehatra tokoa ry zareo, hoy ny fitenenana. Mba hahatsiaro ny zavatra natao azy kosa izy ireo, hoy aho rehefa nandinika. Mba manan-kotantaraina rehefa tsy hita na tsy azo izay tena holazaina tamin’ny fiofanana niantsoana ny tena, ary hahita ireo fampirantiana mampilendalenda momba ny fiompiana sy ny fambolena ary hikarakara momba ny tontolo iainana ihany koa.
Sekoly no ivantanana
Fa ny tsy dia misy mpilaza dia ny toerana ivantanana sy atoriana. Sekolim-panjakana izy ireo ary eto an-drenivohitra mazava loatra. Ny sekoly amin’ny mahasekoly azy izay dia misy ny fahabangana. Tsy misy ny efitra fisasana, indrindra ho an’ny vehivavy, ka voatery namoronana vonjimaika amin’ny rofia na gony plastika fantatsika. Tsizarizary ihany nefa andeha atao hoe aleo io toy izay tsy misy mihitsy. Eto Antananarivo rahateo tsy misy efitra fisasana an’ny Kaominina hatramin’izao aloha na dia fantatra aza fa hikarakara izany izy ireo.
Manaraka izany dia ny efitra fidiovana (azonareo fa ny mahasamihafa ilay efitra fidiovana sy fisasana ? tsy dia tiako loatra ilay teny hoe fivoahana !). tena tsy voahaja mihitsy ny fahadiovana. Ny fahazaran-dratsy any amin’ny misy azy ve no entin’ny sefom-pokontany aty sa misy kosa ny fahihirana mahalany be ? nefa dia mahatonga ny sefom-pokotany aty ihany. Fahabangana na fanadinoana ve ny fanomezana taratasy fidiovana ireo olona tsy zatra izany any amin’ny misy azy ireo nefa tsy dia lafo loatra ireny taratasy ireny ho amin’ny fikarakarana tahaka izao. Tsy mahagaga raha taratasy kahie fa famonosana na gazety no idiovan’ny olona nefa manentsina tatatra fanariana maloto lozantany ireny. Taratasy tsy sahaza manko. Vokany : tsy mandingana ny varavarambe akory dia mampiverina ilalana na dia poritra sahala amin’inona aza.
Na izany na tsy izany dia maneho ny mahaizy azy mihitsy izy ireo. Palitao tonta no mety hiaraka amin’ny pataloha jean sy kapa kiranyl. Ny satroka moa dia mbola mahazatra ny maro mihitsy. Ireo rehetra ireo dia amin’ny fahadiovana antonony. Afaka manoatra ho aiza moa sady aiza koa no hindramana ny tsara kokoa ?
Mbola akon'ny lalaon'ny nosy ihany ity ambarako ity nefa dia misy ifandraisany amin'ny sehatra hafa! Ny fifankatiavana na fifandraisana amin'iero nosy roa azo heverina ho mifanakaiky saingy toa mifampianjonanjona no holazaiko etoana.
Eo amin'ny fijery malagasy dia nosy telo no tena mifaninana, isika sy ny Maorisiana ary ny Reinoney. Eo amin'ny taranjam-panatanjahantena heverina fa atahorana ny Reinoney dia mirona manohana ny Maorisiana ny mpijery malagasy amin'ny ankapobeny. Raha ny Maorisiana indray no atahorana kokoa dia ny Reinoney no tohanan'ny maro kokoa amin'ny Malagasy. Ireo malagasy manambady frantsay kosa moa dia maro amin'izy ireo no manohana kokoa ny Reinoney noho ny malagasy aza. Asa inona no antony fa zavatra hitako teny ampijerena lalao io aloha.
Ankoatra izay indray dia misy ihany koa ny maro amin'ny mpijery ka manana olona akaiky miasa amin'ny Maorisiana no tsy mety hanohana maorisiana mihitsy. Ny antony dia mpanivaiva gasy loatra ny maro amin'ireo mpifehy teratany Maorisiana. Izaho manokana moa dia miaina mihitsy izany hoe na dia iray trano iasana izao aza dia toy ny fady azy mihitsy ny hamaly ny arahabako na dia miezaka ny miarahaba azy aza aho indraindray. Taty aoriana moa dia tsy misy miresaka eo na mety hifandona eo antokotanim-piasana aza.
Etsy ankilan'izay dia mihevitra ireo delegasiona Maorisiana fa mitongilana ho amin'izay mifanandrina amin'ny maorisiana hatrany ny mpitsara malagasy. Dia nisy moa tamin'ny taranja ady totohondry niditra an-tsehatra mihitsy ny minisitra maorisiana fa heveriny ho mifanafin-keloka (miray tsikombakomba) ny Malagasy ny ny Reinoney. Ny olana moa dia tsy nisy sary naseho mihitsy mampiharihary ny tsy rariny nataon'ny andaniny na ny ankilany. Tsy hita intsony izay manana ny rariny.
Izay no heverin'ny mpanaraka ny baolina fandaka lalao famaranana fa mamaly faty ilay mpitsara Maorisiana namely ny ekipam-pirenena malagasy nandritra ny lalao ka nahararaka antsika tsy hahazo ny medaily volamena. NIvandravandra tamin'ny mpanao gazety rehetra ilay fomba fitsara saingy ny mpitsara ihany moa no masi-mandidy farany. Lesoka ho an'ny malagasy koa moa ny tsy mba fahaizana mitifitra penalty hatramin'izay nijereko baolina ka fantatro avy hatrany fa ny Reinoney no handrombaka azy raha vao tonga izay sehatra izay.
Tsy dia nitsikera be fahatany ny mpilalao na mpanazatra malagasy intsony ny mpijery rehefa vita ny lalao fa kakay sy lonilony amin'ny Maorisiana no nentina nody. Tsy ho rahampitso noho izay no hisy fihatsarany ny fifandraisana eo amin'ny malagasy sy ny maorisiana.
Izay no fanamarihana ataokoa aloha amin'izao fotoana izao. Izay no mety mbola tsy ahitana ny lahatsoratro loatra amin'izao fotoana izao. Na dia izany aza dia miezaka hatrany manambara izay rehetra tokoany hambara. Ny lalaon'ny nosy rahateo mbola betska ny holazaina na dia mety ho efa tantara mivalonaho antsika aza.
Ohatra amin'izany ity vola laniko nandritra ny lalaon'ny nosy ity. Tsy hilaza akory ny zavatra hafa toy ny sakafo sy ny saran-dalana aho fa ny vidim-pidirana laniko nandritra ny lalao fotsiny:
raha manoratra ny laharan'ny tapakila aho dia milaza etoana fa ny laharana roa voalohany dia manondro ny datinandron'ny lalao na fampisehoana:
n°0914409 nandaniana Ar1000
n°1005168 nidirana baolina fandaka Ar1000
n°1105273 nidirana baolina basket Ar1000
n°1101042 nidirana volley Ar1000
n°1202292 nidirana fandaka Ar1000
n°1402708 nidirana fandaka Ar1000
n°1609763 nidirana fandaka Ar1000
n°1601294 nidirana volley Ar5000
n°1700688 nidirana basket Ar5000
n°1800122 nidirana fandaka Ar10.000 izay tribunes centrales misy tantarany kely ity. Izany hoe ny tokom-bola lany dia Ar27.000 izay tapakila fotsiny izany. Tsy nisy ny tamin'ny 15 aout satria hitako avy hatrany fa ho vaky ny lapan'ny fanatanjahantena ka nionona tamin'ny fijerena fahitalavitra aho.
Lesoka lehibe tamin'ny lanonam-panokafana ny nanaovana ny olona toy ny sesika. hany ka sahirana ny olo-tsotra tonga vao maraina teny. Maro koa moa ny naratra tamin'io fotoana io. Tsy mba toy izany kosa moa ny lanonam-pamaranana: tena nilamina ny olona ary dia nahafahana nivezivezy tsara ny tohatra sy nay lalantsara rehetra. afa-po tamin'iny lafiny iny ny mpijery fa tsy dia nahafa-po kosa ilay lanonana manokana. tena fohy loatra ilay dihy mirindra. Raha tsy nisy ny afomanga kely tao anaty kianja sy ny afomanga naharitra teo Anosy dia tena vasoka mihitsy. Soa ihany fa nasian-dry zalahy alim-pandihizana ho an'ny atleta tao amin'ny lapan'ny kolontsaina sy ny fanatanjahantena.
Hitsidika kely ny amin'ny famaranana baolina fandaka indray aho. Tamin'ny ankapobeny manko dia ny mpijery matetika no mibaiko ny mpanazatra rehefa eny an-kianja. Matetika ihany koa no milefitra farany ny mpanazatra. Saingy rehefa tonga ny fotoana sahala amin'ireny dia resy ny ekipa avy eo dia ny mpanazatra na ny federasiona indray no mahazo tsiny.
Dia nitranga ihany io toe-javatra io ny sabotsy famaranana teo. NItaky ny hampidirana an'i Dola hatrany ireo mpijery maro. Nandà hatrany ny mpanazatra saingy tsy voatazony izany: nampidirina ihany ranamana io rehefa faramparan'ny lalao. Dia nandrasana ary ny zavatra tsara avy aminy sy ny antony tena nitakian'ny mpijery azy. Atao hoe mety ihany saingy mpanome baolina ny any aoriana no tena hitako taminy. Ady sahala ihany no niafaran'ny lalao nifanandrian'i Madagasikara sy La Réunion. Voatery niditra tamin'ny kitifitifitra araka ny filazako azy avy teo.
Eto moa dia tahaka ny miaraka ihany ny vintana sy ny fahaizana. Hatramin'izay nahatsiarovako tena ka nijereko ny lalaon'ny ekipam-pirenena malagasy dia tsy mbola tafavoaka tamin'io mihitsy isika ( na tamin'ny andron'i ferdinand na tamin'ny andron'ny dominique izay mpiandry tokonana avokoa no sady tsy nahatafiditra ny anjarany tamin'izany kitifitifitra izany). Tamin'ity fotoana ity dia ranamana notakian'ny mpijery maro no tsy nahatafiditra ny anjarany fa namoaka izany tamin'ny sisiny ankavanana. Efa nitsoraka tany ankavia tamin'ny ny mpiandry tokonana reinoney. Iza indray no tadiavin'ny mpijery ho olana tao? Ny mpanazatra!!! indrisy...rehefa resy dia resy e! ny mandray ny andraikiny ihany no tena afa-mivoatra fa izay manilika andraikitra kosa tsy hiova mihitsy nefa izy no tena niavian'ny lesoka.
Ny lalao famaranana basket-ball no asiana resaka kely etoana. Noho ny olana nitranga tamin'ny lalao atsasaky ny famaranana dia nasondrotra ho Ar5000 ny fidirana famaranana volley-ball sy basket-ball. Tsy izay ihany fa tonga dia nampidirina ihany koa ny mpijery nahazo tapakila fa tsy nampiandrasina ela loatra teo ivelany intsony. Efa zava-dehibe aloha izay nefa dia misy olana hafa mitranga hatrany.
Vao maraina be (tamin'ny 6 ora maraina tany ho any) dia efa namidy ny tapakila. Mifanaraka amin'izany koa ny fampidirana mpijery. teo aloha manko tamin'ny 7 ora no namidy ny tapakila nefa aorian'ny amin'ny 9 ora maraina vao noheverina ny hampidirana izay nahazo tapakila. Izay tsy nahazo tapakila anefa nivonona avy hatrany ny hiditra amboletra hany ka ny ampahany be tamin'ny nahazo tapakila indray no tsy tafiditra intsony. Izay no tany amin'ny atsasaky ny famaranana.
Tamin'ny andron'ny famaranana zoma io ary dia laharana 1700688 ny tapakilako. ny laharana roa voalohany moa dia manondro ny datinandro. Ny ambiny kosa dia ny laharan'ny tapakila amin'ilay taranja idirana...nefa dia tsy nahazo seza intsony aho ry zareo. Antony? efa voatokana daholo ny seza anatiny ka mila mividy (Ar5000) raha lehilahy na mety hahazo toerana ihany raha vehivavy tsaratsara tarehy sy bika na mahafinaritra an-dry zalahy manoka-toerana ireo no mahazo ny toerana. Tsy mahagaga raha misy ny seza tsy feno mihitsy mandra-pahatapitry ny lalao manontolo. Raha nisy maromaro koa niaraka tamiko dia nanao bodongerona aho satria jiolahim-boto no tsy maintsy ifanazavana na mety ho tonga any amin'ny gidraka mihitsy aza.
Manaraka izany dia mbola mihoatra noho ny isan'ny seza hatrany ny isan'ny olona tafiditra. Antony hafa? tsy feno manko ny volley famaranana ny omalin'io ka dia namidin-dry zalahy mpikarakara ihany koa. Vokany: feny hatreny amoron'ny kianja indray ny mpijery. Iza ary no tena tia kely ao?
Hatezerana ny hasosorana ny an'ny mpitia baolina fandaka raha tsy nitoko fa nanao ady sahala ny ekipam-pirenentsika ny alahady teo. Ny tena nahakamo moa dia ilay tsy nahatafiditra baolina mihitsy no sady tsy nisy tifitra afa-tsy ny an'i Eric Faneva indray mandeha ihany. Tsy nahagaga loatra raha nitehaka avy hatrany ny olona rehefa nanao tifitra maromaro ny Mahorey tamin'ny lalao faharoa.
Omaly ary dia efa somary nalaindaina ihany ny mpijery ny hamonjy an'i Mahamasina nefa tonga ihany sy feno rehefa tonga ny lalao faharoa nandraisan'i Madagasikara anjara. Nampihomehy ahy ihany fa any amin'ny vavahady atsimo avokoa ny olona no milahatra fa manahy sao tsy misokatra ny vavahady avaratra (anoloan'ny vavahadin'ny ste famille). Noho izanny dia izaho no nilahatra voalohany sy tafiditra voalohany tao amin'ny kianjaben'i Mahamasina tamin'ny mpijery tsotra.
Rehefa nanomboka tokoa ary ny baolina ka efa hitan'ny mpilalao fa tifitra no tena andrasan'ny mpijery ary ny baolina miditra no fantany dia nanandrana tamin'ny tifi-davitra ihany na dia mivilambilana matetika eny aza. Tsy nahitam-bokany mihitsy io ny fidirana voalohany fa nivaly kosa tany amin'ny fidirana faharoa.
Minitra fahaefatra dia nahazo penalty (2° mi-temps) ny malagasy saingy tsy tafiditry Mamy (21) izany. Nandresy 3 noho ny aotra ihany anefa isika avy eo ka i Voavy paulin ny roa voalohany ary i Claudio kosa ny iray farany. Nody amin-kafaliana ny mpijery satria tafakatra antsasaky ny famaranana ihany ny malagasy.
Dia hiresaka ny amin'ny zavatra nihatra tamiko androany Sabotsy indray aho. Tsy nisy moa ny baolina fandaka ary tsy dia tia loatra ny haiady aho. Noho izany dia lalao iraisana hafa ihany no noeritreretina hojerena. Nijery ny fandaharana tao amin'ny gazety nivoaka talohan'ny andro fisokafana aho ary nahita tsara fa amin'ny mitatao vovonana no misy volley ilalaovan'ny malagasy ao amin'ny kianja mitafo. Mitohy io amin'ny roa tolakandro. ny lehilahy no milalao voalohany ka nihaona tamin'i Comores. Nandresy tamin'ny set telo noho ny aotra isika tamin'io. Ny vehivavy kosa dia karazan'ny lalao famerenana omaly. Efa resy set telo noho ny iray manko isika tamin'io, tamin'ity kosa dia voavaly iihany izany ka nandresy tamin'ny set telo noho ny roa isika.
Saiky hoe hijery basket andraisan'ny malagasy anjara amin'ny efatra ora araka ny programa aho, kanjo hay natao amin'ny mitatao vovonana ihany koa hoe io. Efa novidiako mialoha anefa ny tapakila talohan'ny nijerena volley. Gaga aho hoe inona koa ity fanovana programa ity? Raha teto ianao, hoy ilay olona teo anilako dia hahita fa tena nanempotra be mihitsy tato amin'ny lapan'ny fanatanjahantena tato. Eny ary fa tena natao mihitsy izay hizarazaran'ny malagasy amin'ny taranja maro isan-karazany fa na dia izany aza nahoana no feno hipoka ihany ny lapa nefa mba betsaka ihany ny olona niara-onta tamiko. Nivarotra tapakila nihoatra ve izany ny mpikarakara sa nisy ny nampiditra antsokosoko?
Izany eo ihany fa dia hiresaka ny saina nentiko aho. Tamin'ny lanonam-panokafana dia nahita olona nitondra saina aho ary lavalava sy matevitevina ihany ny tahony nefa dia tafiditra teny amin'ny gradins izy io. Dia nahita ihany koa aho tamin'ny tele tamin'ny taranja karate olona nitondra saina sady nanofahofa azy tsara mihitsy. Dia hitondra saina aho izany ho'aho.
Kanjo rehefa tonga teo dia tsy navela hiditra ny tahontsaina, izay no baiko. Ny saina dia ahofahofan'ny tanana raha te-hitondra fa ny hazo (bararata ilay nentiko) tsy mahazo miditra. dia gaga aho sady niteny hoe inona koa ary izany. Ny hazo izany dia tsy mahazo miditra tao amin'ny kianja mitafo.
Fa rehefa tena hiditra tamin'ny set fahadimy (tie break) nihaonan'ny Maorisiana sy ny malagasy aho dia tsy nanaiky intsony. Saina misy tahony Maorisiana efatra be izaho no tafiditra. Vazaha be patirao eto amin'ny tanàna ve ho'aho dia mahazo miditra ny hazony? Tsy nanaiky intsony aho. Nalaiko ny ahy dia natsofoko tao ny sainako. Tsy dia nahateny intsony ilay sisa mpisava teo ambavahady. Atao hoe tia tena aho saingy ilay tsy fampiharana feno ny baiko dia tsy mety loatra.
Efa maromaro izay lahatsoratra navoakako androany izay ka ity angaha aloha ny faran'ny androany. Maro ny lalao tiako nojerena androany indrindra fa ny an'ny malagasy saingy nampisafidianina isika malagasy. natao ora mitovy avokoa ny lalao iraisana hilalaovan'ny malagasy. Voatery nizarazara ny mpanohana androany. Ny vahiny anefa dia toy ny nifandimby mihitsy ny lalaony ka afaka nifanohana avokoa izy rehetra. NIvandravandra izany ho an'ny Kaomoriana. rehefa vita ny basikety dia afaka nijery baolina fandaka ry zareo ary rehefa vita io dia izay indray vao mijery volley izy rehetra. nanana toy izany ihany koa ny firenena hafa.
isika malagasy irery no nilalao tamin'ny ora mitovy! na dia atao hoa mahay mandray vahiny aza ve isika dia tsy mba jerena izay hahazoana mpanohana maro. Izaho manokana dia nalahelo satria tsy maintsy nisy ny lalao tsy nojerena nefa amin'ny dimy ora dia tsy misy lalao iraisana nataon'ny malagasy intsony. Toy ny very maina ny nakako fialantsasatra hijerena maokana ity lalaon'ny nosy ity. Tsy mbola hitako avokoa moa ny fandaharam-potoana rehetra saingy ny androany Zoma sy ny rahampitso Sabotsy aloha dia hita tsara io tsy fahaizana mandamina nataon'ny mpikarakara malagasy io sy ny fahafahan'ny vahiny mitety toerana maro sy misesy tsy mitovy ora loatra. Ndry! fa teratany vahiny ary ve no nikarakara ny lalaon'ny nosy teto Madagasikara ity sa matimatin'ny te-hampifalifaly vahiny.
Eo ihany aho dia manararaotra kely! ery anoloan'ny vahiny indray ve moa ry zareo mpanentana malagasy natsoina maokana ho amin'izany no mandihindihy fa tsy teny anoloan'ny malagasy! mba fatratra lahy izany! tsy maintsy miteny satria tsikaritra!
Eo amin'ny lahatsoratra fahenina indray isika amin'izao fotoana izao. (raha tsy diso aho). rehefa vita ary ny kabary maro izay nahatratra adiny iray mahery teo ho eo dia niditra amin'izay i maitre Kira kalazan'ny baolina fahiny nitondra ny afo olaimpika. Hafaliana ny an'ny olona. Tsy latsaka izany koa ny an'ny Atleta. noheverina hitety ny manodidina ny kianja ny anao kanjo moa dia teo amin'ny atsimo indrindra no nampitainy an'i Lalaina izay kalaza amin'ny haiady karate ny afo. nanavatsava ny afovoan'ny kianja manaraka ny lavany ry zareo no nataony a! asa! matahotra ny mpijery ve izy no izany no nataony sa efa izay mihitsy ny fandaminana?
rehefa vita moa izay vao natsangana tamin'ny alalan'ny hiram-pirenena malagasy ny sainan'ireo firenena rehetra aty amin'ny nosy. Efa adinoko moa izany ny nilaza ny hira faneva sy ny fananganana ny saina olaimpika izay natao talohan'ny kabary ifandimbiasana izay marihiko etoana fa mifandimby miteny amin'ny teny malagasy sy frantsay ary anglisy avokoa ny ankamaroany. Izay vao namonjy toerana teny amin'ny gradins natokana ho azy ireo atleta nijoro teny ankianja. NIvandravandra avy hatrany moa fa namela fako teny sahady ry zareo vahiny. Voatery nisy mpanampy antsitrapo maromaro nanangona ireo fakon-dry zareo ireo. tehaka no nasetrin'ny mijery maro izany fihetsika izany.
rehefa tonga teny amin'ny toerana misy azy ireo atleta vao nantomboka ny tena fety nandrasan'ny olona. Novonoina tsikelikely ny jiro ka saiky maizina tanteraka ny toerana. Ny akanjo nanaovan'ny mpanao fampisehoana ihany koa nanomboka tamin'ny akanjo mainty saingy niafara tamin'ny akanjo fotsy. Nomarihina tamin'ny fihetsika mirindra teny ny momba ny tantaran'ny Madagasikara talohan'ny fanjanahantany sy nandritra ny fanjanahantany ka nifarana tamin'ny fahazoana ny fahaleovantena io fampahatsiarovana ny tantara io. NItohy tamin'ny resaka fampihavanam-pirenena sy fampissehoana ireo karazan'olona misy eto Madagasikara izany fampisehoana tamin'ny alalan'ny dihy mirindra izany.
Ny tena nahavalalanina ny olona anefa dia ny afomanga nifanaraka tamin'izany dihy mirindra izany. Toy ny afomanga kely saingy tena nahafinaritra sy maro isankarazany. Tsy mbola nisy nanao toy izany aloha teto Madagasikara araka ny fahatsiarovako ary orinasa misahana izany manokana avy any Frantsa no nanatontosa izany. Ankoatra ny afomanga anatin'ny kianja moa dia nisy ihany koa ny afomanga natao teny Anosy nanomboka tamin'ny sivy ora latsaka fahefany teo ho eo; raha vantany vao vita ny fampisehoana tao Mahamasina. Io afomana ivelany io dia maro ny karazany izay tsy fahita teto an-toerana ary hita fa efa manana ny haizatrany ireo olona nikarakara azy.
Lahatsoratra fahadimy indray aho eto. Tonga ihany ilay fotoana nandrasana nony ela ny ela. Efa saiky nahazo ny toerany ireo olona tsotra nameno ny kianja. Ny anjaran'ny atleta sisa! tamin'ny dihy mirindra nataon'ny majorettes dia ny tribunes irery ihany no tena nahazo ny fy. Izahay kosa dia mitaratra ambadik'ireo mpanao gazety namenitra toy ny nanakona anay ankoatra ny fefy vy maneingelina na dia ny fijerena aza.
Na izany na tsy izany dia nanao ny fetiny ny teny amin'ny gradins. Azo lazaina aza fa toy ny nizara roa mihitsy ny fety teny Mahamasina tamin'io fotoana io. Nandritra ny filaharan'ny atleta manko dia misy ny hira mihetsiketsika miaraka aminy. Ny mpijery dia manao ny fihetsika mirindrany ankoatra ny onja mahazatra. Maro aza ny fihetsika toa niforoana ho azy teny toy ny fipeli-tanana mifandimby miakatra sy midina ny havia sy havanana (hevero ho toy ny matson'ny miaramila saingy ny tanana no mitsotra miakatra sy midina haingana ny havia sy ny havanana. Ny atleta indray no mivanaka ary ny gradins indray no itodihan-dry zareo fa tsy ny tribunes.
Manaraka izany dia maro loatra sady lava ihany koa ny kabary nifandimbiasan'ireo tompon'andraikitra samihafa. Tahaka ny raharahan'ambanivohitra indray ilay izy. Tsapan'ny filoha izany ka nomarihany madinika tamin'ny kabariny. isaorana ihany koa ny minisitry ny fanatanjahantena izany raha tokony hikabary ny naleony nampita avy hatrany ny kabary ho any amin'ny praiminisitra.
Tamin'ny enina ora sy sasany latsaka tany ho any vao nandeha ny kabary nataon'ny filoha nilaza ny fisokafan'ny lalao.
Efa eo amin'ny lahatsoratra fahaefatra sahady aho raha tsy diso androany. Nanomboka tamin'ny mitatao vovonana ka hatramin'ny dimy ora izany dia mifanalagy fotsiny no ataon'ny mpijery. Tsy misy mifantoka loatra amin'ny fampisehoana ery amin'ny lafiny atsimo ery fa ny ataon'ny rehetra no ifamijerena eo. Fady ny misotro rano ao anatin'izany fotoana rehetra izany. Raha vao poritra eo manko dia ho sahirana amin'ny fivoahana sy ny fivoahana eo amin'ny toerana indray. Ary ireo tena nasiaka tsy namela ny olona (indrindra fa ny vehivavy) handingana no samy tratran'ny fahaporetana indray mandeha avy ao anatin'izany ora enina iandrasana fotoana izany fotsiny.
Hita teny ampiandrasana fa maro ireo miandry ny toeran'olona hafa mihevitra ny atoandro vao handeha ho eny. Ny toerana natokana ho an'ny sarambambe anefa dia amin'ny folo ora dia hipoka tanteraka. Ny zaza koa dia maro aok'izany...nefa ireo izay zatra an'i Mahamasina dia mahalala tsara fa karazan'ny fady ihany izany mitondra zaza eny izany indrindra fa amin'ity fomba fandaminan'ny malagasy eto an-toerana ity. fampijaliana ireo bitika fotsiny ny fitondrana azy eny. Ny vehivavy moa no tena maro ka tsy omena tsiny izy ireo.
HIta ho henjana dia henjana tokoa ny fiarovana hany ka be ireo tafiditra ny kianjabe no tsy tafiditra ny gradins satria efa mivoaka fotsiny ny sesik'olona tamin'ny karatra lafo. Mahonena ny mahita ireo maro izay sady very vola mba tafiditra ihany nefa tsy hahita na inona na inona. Saiky vakin-dry zareo ihany ny tery amin'ny fidirana amin'ny gradins atsimo saingy matanjana ny fiarovana (securité). Maro noho izany no voadaroka ary indrisy toa ny vehivavy aza no maro kokoa.
Tao ambadika tao ihany koa dia nahandrenesana toy ny baomba mandatsa-dranomaso indroa sa intelo akory aza ankoatra ilay afomanga diso toerana ireny ( na noheverina ho baomba mandatsa-dranomaso). Tsy nisy nanamarika io moa ny gazety ka lasa mampanontany tena hoe fa inona ireny nipoaka be tao ambadika ireny. Ny olona koa tsy hisy ho afaka hiala amin'ny toerany sao lasan'ny sasany eo. Tena miandry voka-panadihadiana tamin'izay nitranga tamin'iny fotoana iny aho aloha!
Dia tafiditra tao amin'ny kianjabe tokoa ary izahay. Hatraty amin'ny vavahady manoloana ny fiangonana katolika no tafiditra izahay mirahalahy raha vavahady tokana ihany no nampidiran-dry zareo olona tamin'ny voalohany.
nanavatsava ny kianja ivelany filalaovana basket mazava loatra. Dia namonjy ny gradins. Zavatra hafa indray no hita tao. Efa ady sy tolona ny fitadiavan-toerana. Ny lalantsara falehan'ny olona aza efa difotra tanteraka. Ny antony? ny atsasaky ny gradins ihany no anjaran'ny sarambambe raha heverina ho ny tapakila mahafeno ny gradins no namidy. mazava loatra fa nisesika toy ny kidoro ny olona hifamotsipotsitra tao. Ny andaniny avaratra sy atsimon'ny gradins dia natokana ho an'ny atleta aloha, dia ny solontenan'ny ankizy afa-panadinana avy any amin'ny faritra ary ny sefom-pokontany niofana tao amin'ny lapan'Iavoloha.
Ny mampihomehy aza moa dia ny samy sarambambe indray no mifanasa vangy amin'ny lalantsara voasakana sy ny bahana ataon'ny securité amin'ny tohatra miakatra sy midina. voatery nanao lalam-poza manokana moa izahay amin'izany dia ny tohatra no nataonay fipetrahana aloha. Samy nanao tarzan izay te-hahazo toerana fa ny manaraka ny lalana dia mijoro eny no adiny. Atao ahoana moa fa izay no atao hoe te-hijery fety!
Dia hiditra amin'ny zavatra manaraka indray aho. Somary atoandro indray izahay vao tonga teny Mahamasina ny andron'ny fanokafana. Ny ankamaroan'ny olona anefa dia maraina avokoa mba hamonjena ny toerana tsara. Alao aloha marihina fa io izahay io dia izaho sy i Tokinao izay tonga eto Antoerana amin'izao fotoana izao. Vavahady tokana rey olona no mba fidirana mankao hoe dia ilay vavahady atsimo akaikin'ny sekolin'ny fahasalamana io. Ny hatevin'ny filaharana dia matavy sahala amin'ny fandehanana tongotra ihany (roa io sa telo metatra akory aza). Dia nitazana izay olona fantatra hatrany saingy endrik'olona tsy fahita no tazana. nanatena ny hisongona io an!
Dia voatery tany amin'ny farany mihitsy vao nijanona. aiza moa io? Efa eo amin'ny hazo atsimo atsinanan'ny vavahadiin'ny lapan'ny fanatanjahantena sy ny kolontsaina io ry zareo. Efa kivy aho hoe tsy ho tafiditra intsony. I Tokinao kosa manana fanantenana hatrany satria be amin'ireo milahatra ireo no tsy nahazo ny tapakila amin'ireo milahatra ireo. Zaza amam-behivavy re izany! tena maro tokoa. Ny antitra aza moa tsy manaiky gisitra koa ny hafa ihany koa ve no tsy hiroboka? Ahoana koa ary ity fidirana tokana ity?
Kanjo tampotampoka teo dia nisy olona maromaro nirohotra nihazakazaka nankany amin'ny misy ny fiangonana katolika st Joseph any? Dia nirahiko moa i Tokinao hakany fa izaho kosa hiandry ny laharana ihany. Hay tena nanokatra vaovao tokoa ry zareo dia ny teo anoloan'ny fiangonana nolazaiko teo ihany. Maro indray ireo te-hiditra saingy izay manana tapakila ihany no afa-miditra e! nantsoin'i Tokinao tamin'ny finday moa aho hoe tena misy misokatra ka dia mba atao hoe vetivety ihany dia tafiditra tao amin'ny kianjabe aloha!
Fanintelony aho izao niverina eto izao indray ka asa na hety amin'izay na tsia? aty amin'ny cyber indray aho manko no mivoivoy kely aloha. Dia hitantara zavatra kely talohan'ny fanokafana omaly ary aho aloha alohan'izany rehetra izany.
Raha vao izany no atao dia ny resaka vidim-pidirana tamin'ny lanonam-panokafana aloha no raisina voalohany. Andro malaza sy tena nandrasan'ny maro fatratra manko io andro io. Tsy atao mahagaga izany amin'ny fitiavan'ny malagasy mifety. Afak'omaly ary dia resaka fitadiavana tapakila fotsiny no tena nandaniana ny andro. Re tampoka fotsiny fa any amin'ny Galana hoe no mamoaka ny tapakila. Dia notetezina avokoa ity galana rehetra fantatra aingy tsy nisy nahitana na lany avokoa no valin-teny.
Tao ambadiky ny pavillons Analakely vao naharenesana fa any Behoririka sisa no misy. Dia tsy maintsy hoe nankany ihany izany. Adiny roa ny filaharana tao vao nahazo tapakila iray satria izay ihany no azo novidiana. Na dia hoe iray fanampiny aza dia nolavin-dry zareo. Nojereko ny laharan'ny tapakilako fa 0914409 nefa ny an'i Tokinao izay taoriako mivantana 0914412 avy hatrany. Lasa aiza ny 410 sy 411?
Dia nanamarika ihiany koa olona iray fantatro fa tena nifandingana toy izao ihany koa ny tapakilany. Dia efa nieritreritra avy hatrany aho fa misy risoriso ao. tany am-pilaharana tao ampidirana anefa raha nanontany ireny manodidina ahy aho dia nanda ilay ramatoa iray. Nisesy tsara ny laharan'ny tapakilan'izy telo mianaka novidiana tany amin'ny Galana sabotsy Namehana. Dia manambara izany fa misy zavatra tsymazava ny amin'ity fivarotana tapakila ity. Izay aloha ny amin'iny!
Dia izay tokoa aloha no soratako etoana! mba miala sasatra sy aka rivotra eo amin'ny iray volana mahery eo aho izany...koa raha manoratra aho dia eo amin'ny fandefasana hevitra eo ambany eo ihany. Mametraka ny mandra-pihaona sy mirary soa anareo rehetra. Tsy ahatafavoaka blaogy any amin'ny cyber mihitsy manko aho hatramin'izao fa tonga dia manjavona fotsiny ny takelaka amin'ny fotoana tokony hahafeno azy. Izay no anoratako eo amin'ny hevitra raha misy izay tiana hosoratana!!!
Matoa aho manao izao lohateny izao dia mampilaza dieny mialoha fa tsy voamarina ilay vaovao. Ny tompon’andraikitra mivantana ihany no afaka manamarina na mandiso ny vaovao. Manaraka izany ihany koa dia tsy hisy hitabataba izany mialoha ireo tompon’andraikitra misahana izany. Teny mandeha roa ary no holazaiko etoana :
Ny voalohany tsy dia henjana amin’izany dia momba ny valimpanadinana Bepc ihany. Manahy ireo mpianatra tena nianatra teto Antananarivo renivohitra fa izay mahamarina manontolo ny matematika sy ny fizika dia heverina avy hatrany ho nahita mialoha ny lazaolana ka tsy afaka avy hatrany. Izaho izay manoratra dia efa nahavita valiny tsy misy diso amin’ireo taranja roa ireo tamin’io karazam-panadinana io ka raha izaho no tratran’izany dia ny ahy no be indrindra. Marihina moa fa rahampitso alahady vaoapeta-drindrina ny valim-panadinana Bepc eto Antananarivo. Manaraka izany ihany koa dia tsy homen’ny olona lanjany avy hatrany ihany koa ny fahafahana fanadinana Bepc amin’ity 2007 ity na dia ho afaka aza ny ankizy. Fahadisoana lehibe ho an’ny minisitera noho izany ny nanome hasina ilay fanadinana tsy ho eken’ny tontolon’ny asa fa tsy namerina azy manontolo noho ny fahihirana ihany.
Faharoa izay miantraika mivantana amin’ny toe-karena malagasy mihitsy indray raha sanatria ka marina dia momba ny entana sinoa miditra eto Madagasikara. Nisy ary olona nilaza (mpiasa tsotra ao amin’ny sampan-draharahan’ny hetra ranamana) fa manomboka amin’ny volana aogositra ho avy io dia miditra tsy mandoa haban-tseranana ny entana vita avy any Shina. Na hoe manomboka volana aogositra na hoe mandritra ny volana aogositra ihany raha entana avy any amin’ny firenena matanjaka no hiditra betsaka tsy misy haban-tseranana dia tena ho loza mitatao amin’ny mpanao taozavatra eto Madagasikara. Ny firenena vaventy aza mihorohoro amin’ny Shinoa ka raha izay isika tsy ampy hopotehiny ara-toe-karena.
Vao maika nampitombo ny ahiahy ihany koa ny fahenoana fa nanome (vonjimaika fa tsy maharitra) malalaka tsy mandoa vola fahafaha-mandefa mivantana amin’ny alalan’ny zana-bolana ny lalao rehetra hotanterahina mandritra ny lalaon’ny nosy ny fitondrana Shinoa. Dia nilaza, hitan’ny rehetra kosa tamin’ny tvplus omaly, ny tompon’andraikitra voalohany ao amin’ny fikarakarana ity lalaon’ny nosy ity fa sambany no ho zana-bolana roa avy hatrany no hiasa hampita mivantana ny lalao ka afaka misafidy (amin’ny tvm sy ny mbs) ny mpijery amin’izay tiany arahina fa samy manana ny alefany ireo orinasa roa ireo. Tena maimai-poana tokoa ve ny tolotra sa misy takalony any ambadika any, tahaka ny nampidirana Shinoa maro noho ny lapan’ny fanatanjahantena sy ny kolontsaina ihany. Ny zana-bolana faharoa kosa moa dia an’ny Eutelsat izay nampitana mivantana ny lalao maro tamin’ny kitra fokontany ihany.
Tena sanatriaviko ny fahamarinan’ny vaovao anaty palitao nefa raha sanatria tokoa dia ho loza hafa no hanjo ny Malagasy.
Amin’izao fotoana fikarakarana fatratra ny lalaon’ny nosy fahafito hotanterahina eto Antananarivo izao dia manomana aok'izany(nahitsy) ny toerana manamorona ny kianja sy ny trano itoeran’ny mpilalao ny Kaominina. Mifanindran-dalana amin'izany dia misy koa ny fandravana sy fanesorana izay rehetra heverina ho manaratsy endrika ny tanàna.
Raha jerena maika amin’izao dia tahaka ny misosa tsara avokoa ny arabe mety ho fandehanan’ireo vahiny ireo. Saingy raha misy ny mianatranatry ny mandeha taxibe ka mandray azy na mandalo eo amin’ny fiantsonana manoloana ny fakana lasantsy Total ampitan’ny tranoben’ny Fiaro eo Ampefiloha dia hahatsapa tsara ny kintaontaona (lavaka ngeza be mangotatana) amin’io fiantsonana somary mihataka amin’ny arabe mahafinaritra io. Tahaka ny porofo manameloka fa te-ho tsara eo anatrehan’ny vahiny mpifanila sisintany amintsika isika saingy ny tena fahatsapan’ny mponina mandalo kosa dia hahare hatrany ny haratsin’ny lalana tsy raharahan’ny Kaominina. Na izany aza tsy manamaivana ny asa be dia be vitany amin’izao fotoana izao.
Fa fony mbola ampikarakarana ny dobo filomanosana hanaovana ny fifaninanana aho ka mitopy manodidina ny fakana sary dia ho hita akaiky eo ireo trano ratsy endrika tsy ara-dalàna manamorona ny lakandranon’Andriatany (ilay mifanila amin’ny lalamby no tiako lazaina). Dia lasa ny saiko tamin’izany hoe dia ho hitan’ny rehetra izany ireo trano ratsy endrika ireo. Kanjo dia rava trano ny Palestiniana androany maraina vao mifoha.
Ity fitondrana tia sehoseho tia tokoa ve dia hanaiky mora ho afa-baraka amin’ireo trano ireo ? Palestianiana moa no nilazako azy satria na dia mihalehibe aza ny trano vita sady amin’ny biriky sy mitafo fanitso dia tsy tompon’ny tany sy ny trano ry zareo ka tsy menatra ny Kaominina nitondra ny Bulldozer hanjera izay rehetra mijoro. Palestiniana satria na dia efa ampolo taona aza no nipetrahana miafinafina (tsy mitomandavana manaraka ny arabe tsinona fa manaraka ny rano) teny dia tsy mananjo hitaky zavatra loatra eo anatrehan’ny mahery. Saingy manantena ry zareo fa hatramin’ny fiafaran’ny lalaon’ny nosy ihany no tsy mahazo miserantserana eny fa raha vao lasa kosa ireo vahiny maro ireo dia iverenana indray no toerana. Isika Malagasy zatra vonjy tavanandro manko tsy hahafehy mandrakizay ny olona tsy hanangana ny trano indray avy eo. Toy ny tsenan’Isotry ihany e !
Hendratra avy hatrany aho androany nahita ny lohateny tamina gazety mpiseho isan’andro iray. Tsy dia raharahako loatra ny momba ny antenimieram-pirenena na dia mpanara-baovao politika mavitrika aza aho. Fiainam-pirenena iny ka rehefa ao anatin’ny zony ny filoha handrava dia efa ao anatin’ny lalàna neken’ny vahoaka nifidy azy izay. Fa ity kosa dia miantraika mivantana amin’ny tena ka tsy maintsy amoahako ny fitiavan-tenako ihany koa.
Mpiasa aho ary miasa enina andro anatin’ny herinandro. Ny mahazatra aty Madagasikara moa dia dimy andro isan-kerinandro. Ny ahy kosa ny andro fahaenina dia tsy andro fanampiny hahazoana tambin-karama mihitsy fa efa voafaritra anaty taratasy fifanarahan’asa. Noho izany dia tena ilaiko tokoa ny miala sasatra fotoana lavalava (iray volana amin’ny volana ho avy io) hamoriana hery sy hanaovana zavatra hafa ihany koa. Izao ka tadiavin’ny vondron’ny patirao tanora eto Madagasikara hahena ho 15 andro sisa io zo 30 andro isan-taona io. Pata tahaka azy ireo koa moa ny filoha amin’izao fotoana izao ka azo atao tsara ny manararaotra mampiditra ny hevitra any aminy.
Rehefa re fa kasaina akarina adiny 10 isan’andro ny fotoam-piasana dia ampifanarahana aminy kosa ny fampihenana ny fialan-tsasatry ny mpiasa. Loza ity marina mafy ! Ny siesta kely efa nofoanana amin’ny fotoam-piasana mitohy, ny ora kasaina ampitomboina dia mbola ampiana ity soso-kevitra ity ihany koa ! Sao dia tsy rariny ? sao dia efa tafahoatra ? Te-hiteny hoe mpiasa tsy mitsangana amin’izao efa miditra amin’ny fanandevozana maoderina nefa hatramin’ny oviana no nisy mpiasa malagasy nivondrona hanohitra lalàna manohintohina ny tombotsoany ?
Tsy maninona na somary mandany vola kely aza fa mifanentana amin’izany ny volon’andro. Mirevy amin’ny andro fety ? fety ho an’ny tanàna tsinona ka mety avokoa izay aloatry ny fientanam-po. Ho fantatry ny maro ihany ny anaran-tanàna. Hahagaga indray raha olona mipetraka eto Antananarivo sy mpijery televiziona na mpanara-baovao farafaharatsiny no tsy hahalala ihany an’i Morarano.
Nampidirina tao anatina taxibe nofana manokana mankany an-tanàna ny entan’ny boaikely rehetra, loka tamin’ny nahazoany voalohany sy nandrombahany ny amboara tamin’ny alahady teo. Tsy mampaninona na mety hifamadika aza satria zavatra mitovy avokoa no azo dia fahitalavitra sy fitaovana manontolo ho entina milalao baolina fandaka ary fitaovana mahavariana ny tanora isan-karazany. Nahazo tsirairay avokoa ny ekipa iray manontolo (12 ny fitambarany). Tsy misy mitaingina fiara fa manaraka avy ao aoriana avokoa mihazakazaka sy mihorakoraka. Mampahatsiahy ny eny an-tanàna rehefa mahazo omby mifahy avy milalao baolina lavalava iny. Tamin’ity kosa dia tanora 11-15 taona no nahazo loharanom-pifalian’ny tanàna iray manontolo. Ny fiara misy ny loka sy ny amboara no solon’omby…
Izay andalovana ihany koa efa nieritreritra ny haheno horakoraka ary izay tsy mahalala satria tsy liana amin’ity lalaon’ankizy ity ataony mahalala amin’izay. Iny Ankadilalana miakatra ho any Tsimbazaza iny dia mandeha toa ho any Manakambahiny amin’izay. Haheno ny horakoraky ny mpilalao sy ny mpanohana mahatratra anjatony mety hanakaiky ny anarivony mihitsy. Tsy mahalala reraky ny lalao nafana ny tovolahy fa mazoto hatrany noho ny zavatra azo. Na lahy na vavy toa mpanao fanatanjahantena vetivety teo avokoa.
Niavaka tokoa ny ekipan’ny Jsm Morarano. Voalohany : tsy mba naka anaran’ekipa vaventy sahala amin’ny hoe Barça, Juventus sy Olympique ary ny hafa izy fa tanora mpikotran’i Morarano ihany no anarany. Teny frantsay ny anarana nefa efa nataon’ny fitondram-panjakana ho teny ofisialy io sy ny teny anglisy. Manaraka izany ny mpanohana izay nafana fo hatrany nandritra ny fihaonana rehetra nataon’ny ekipany. Mivondrona tsara ka nanome hery lehibe ho an’ny zanany tsy hatahotra na kely na lehibe sy mahay mifandona aminy. Samy zanak’olona sahirana koa moa nefa mahay mifanohana. Ary farany ny mpanazatrany irery ihany no nianjaika tamin’ny lalao famaranana. Nanatrika teo avokoa manko ny mpanazatran’ny ekipa nilalao nandritra ny fifaninanana. Nanome hasina ny zavatra nataony izy ka mendrika azy ireo ny fandresena.
Alina vao tonga tany an-tanàna ka niara-nisakafo avokoa ny rehetra rehefa avy notsenan’izay nijanona tao an-tanàna ny avy niantafika nahazo amboara. Avy eo nisy alim-pifaliana nakotrokotrokaniarahan’ny rehetra nitsinjaka fa izay no revy antonona ny vanim-potoana e ! Dia hotsaroan’ny boaikely sy ny tanàna fa efa nahazo fandresena sy nalaza teto an-tanàna ry zareo nandresy an’Andrady II tamin’ny kitifitifi-baolina rehefa nisaraka tsynisy maratra tao anaty fotoana ara-dalàna.
Voasambotra Atoa Pety Rakotoniaina no ambentintenin’ny gazety maro teto an-tanàna. Ny mahavariana dia tsy nanisy resaka io mihitsy androany ny Le Quotidien izay fantatsika fa fananan’ny filoham-pirenena ankehitriny. Raha amin’ny fiheverana tsotra fotsiny amin’izao dia nahomby ny tetika nataon’ny mpiandraikitra io raharaha io tamin’ny fampitahorana sy fampisamborana ireo rehetra manodidina ity Ben’ny tanànan’i Fianarantsoa ambonivohitra ity. Efa nolazaiko tany aloha tany ny nisamborana ny vadiny izay mbola voatana any am-ponja aloha hatramin’izao raha tsy efa nisy ny fiovan-javatra taorian’ity fisamborana ity. Mbola vao ny andininy voalohany iny nisamborana ny vadiny toy ny takalon’aina iny.
Ahoana indray ny amin’ny zanany ? Mazava loatra fa tsy eo ny mpikarakara voalohany ny zanaka. Naseho gazety ny fitarainan’ny zaza ho tsy misy mpiahy. Ny antoko tambatra heveriko ho nanao izany dia nanao io fihetsika io hanehoana amin’ny mpiray firenena fa toy ny tsy mifaditrovana ihany ny mpitondra fanjakana. Ny ankilany indray zarany aza misy iny hiaka iny hanairana ilay ray voatery nandositra. Iza amin’ny Malagasy (na olombelona manana fo sy fanahy) no tsy hihovitrovitra manoloana ny fitarainan’ny zanaka ? Dia nifamonjy aloha ny mpiray antoko (Tambatr’i Madagasikara) hikarakara ireo zaza ireo. Fa olonkafa ve moa hahasolo ny tena ray aman-dreny ? Nahita ny fihetsiky ny antoko ny mpiandraikitra ny fitadiavana manokana an-dranamana dia nampiantsoina indray na notadiavina ihany koa ireo tena nanolo-tena hikarakara ny zaza. Ka iza no tsy ho vahotra ? Nanomboka hatreo dia ora sisa no nandrasana higadonan’ny rain’ny zaza !
Tsy maintsy nitsakotsako lalina tany antsain’ny ray ny manjo ny zanaka. Ny renin’ny zaza tsinona tazonin’ny manampahefana. Hatao ahoana ny hambom-po tamin’ny fihatsiana fa handoa avo roa heny ny vola nampanantenain’ny governemanta izy ? Iza no tsy mahalala ny tenany tamin’ny fahasahiana nananana ? Marina fa diso ny paika tamin’ny nampanantenan’ny Jeneraly Fidy ny hionganan’ny filoha nandritra ireny vanim-potoanan’ny fifidianana ho filoham-pirenena ireny. Raha notohizany izay nilofosany tahaka ny tamin’ny nananganana ny Tambatra nanerana an’i Madagasikara tsy ho toy ireny ny vato azony tamin’ireny fotoana ireny. Hay moa ka fipoahana tahaka ny fipiaky ny zozoro maina ihany no nataon’ilay Jeneraly mahery fo tamin’ny taona 2002. Ankehitriny, nitsonika ny hambom-po. Tsy tadiavina intsony fa andrasana. Voadona tany amin’ny naharary azy izy.
Na izany na tsy izany, nanahirana ireo nirahina hikaroka sy hisambotra azy ihany ny lehilahy. Nisy ihany ny fikorontanana teo amin’ny fitandroana ny filaminana sy ny fiandrianam-pirenena. Tamin’ilay namparatra polisy roa tao Behoririka saiky hisambotra jiolahy ireny ka Officier ny iray tsy tokony ho ny polisy misahana ny adi-heloka bevava mihitsy no hiandraikitra ny fisamborana fa ny polisy misahana ny fisamborana jiolahy. Saingy lany andro foana tany Fianarantsoa io sampan-draharaha farany io. Singa iray ihany izany mba entiko ilazana fa toy ny naato mihitsy aloha ny asa andavanandro hisamborana olona iray. Mampahatsiahy tampoka ilay tantara mitondra ny lohateny hoe Robin Wood na mety azo atao hoe Robenan’ny Ala raha atao malagasy anarana io tantara io. Dia mbola lasa ihany ny eritreritra na dia izany aza hoe azo ampitahaina amin’io tantara vahiny io tokoa ve ity tranga misy eto Madagasikara amin’izao fotoana izao ity ?
Mahavantana ny Malagasy rehafa manao sarim-pamantarana an’I Madagasikara eo amin’ny zavamaniry ny mametraka sarina ravinala. Vao tsy ela akory no nahenoako fa ny toerana be mpitsidika indrindra eto Madagasikara dia ny lalam-ben’ny Baobaba (allée de baobab) any Morondava any. Nisy aza moa mpitarika mpizahantany nanamarika fa ny Japoney rehefa tojo ireny Baobaba ireny dia sahala ny mahita andriamanitra mamihimpihina azy eo. Ary mihevitra ny maro amin’ny mpizahantany fa tsy nitsidika an’I Madagasikara raha tsy mahita Baobaba. Nianarana tany ampianarana rahateo fa misy karazany fito izy io eto Madagasikara raha tsy misy afa-tsy karazany tokana monja any Afrika.
Tsy tana ny eritreritra eo anatrehan’izany toe-javatra toa mifanohitra izany. Ataon’ny malagasy ho rehareha ny ravinala ary manamarika izany indrindra ny sary famantaran’ny lalaon’ny nosy fahafito hotanterahina tsy ho ela, toa tsy ao an-tsaina loatra mifanindran-dalana amin’izany ny Baobaba. Dia hoy aho hoe maninona moa mahafantatra io fitiavan’ny mpizahantany io raha mba misy sary famantarana zavamaniry hafa ihany koa ka tsy ambaniana mihitsy ny Baobaba fanintonanaireny vahiny ireny hitsidika an’I Madagasikara?
Malaza ankehitriny moa ny momba ny laza adina Bepc nivoaka mialoha teo. Ankehitriny aho dia hilaza izay fantatro sy hitako ny amin’ity raharaha ity. Tsy ny tamin’ny farany teo ihany fa na dia ny teo aloha aza.
Efa hatramin’ny ela no nisy hatrany io laza adina nivoaka mialoha io ary tsy ny Bepc aza no malaza amin’io fa ny Bacc indrindra indrindra. Tsy re na tonga any amin’ny mpampahalala vaovao izany fa eo amin’ny samy mpianatra no tena miampita. Nampanontany tena mihitsy hoe ahoana ary no ahafantarana mialoha sahady ireny laza adina ireny? Indray atoandro aho (efa nianatra teny amin’ny anjerimanontolo aho tamin’izay) dia nahita teny amin’ny tany malalaka iray akaikina foibem-panadinana ankizy maromaro miara-mijery laza adina matematika an’ny vondrona A2. Dia misy iray amin’izy ireo manorotoro ny famahana ny olana. Notadidiako mihitsy ny ankapoben’ny laza adina. Tonga ny hariva firavan’ny mpiadina dia nanontany ankizy aho mba hijery ny laza adina nataon’ny vondrona A2. Nitovy tsy nisy valaka tamin’ny nohadihadian’ny ankizy niaraka mihitsy ilay laza adina. Teo aho vao nanaiky fa tena misy tokoa ny fivoahana laza adina mialoha.
Dia nampitamberina ny tamin’ny fotoan’andro nanalako Bacc aho avy teo. Izaho moa dia nanaraka ireny fampianarana fanampiny ireny tamin’izany fotoana. Dia nahatadidy aho fa rehefa amin’ny faraparan’ny fotoana dia manome laza adina sarotsarotra ireo mpampianatra no sady namerina ingahy mampianatra fa mifanahatahaka amin’io ny laza adina mety hivoaka. Tsy dia niraharaha izany loatra moa aho fa dia nianarako tsara avokoa ny zavatra rehetra (amin’ny matematika io). Ny mpiara-mianatra tamin’izany moa no nanamarika fa matetika ny laza adina farany amin’ireny fampianarana fanampiny ireny dia maro itovizana amin’ny laza adina mivoaka hatrany. Inona no antony?
Ingahy minisitry ny fampianarana sy ny tompon’andraikitra sasany moa dia nilaza fa sarotra ihany ny antony mety hivoahan’ny laza adina mialoha. Ny rafitra napetraka no manamarika fa ireo izay manao ny laza adina dia avahan-toerana 40 andro mialoha no sady tsy mahazo mifanerasera na amin’iza na iza eny fa na dia ny mifampiantso aza. Matetika io fitenenana io no ilazan’ny tompon’andraikitra fa tsara ny faaraha-maso ny mpanao laza adina. Io indrindra anefa no nahitan’ny sasany hevitra.
Mpiaramiasa ka mifankafantatra ny mpampianatra ka samy mandefa na samy manana ny laza adina omaniny ho amin’ny fanadinana. Matetika mifampihaona izy ireo ka mifanome sopapa any alohaloha any. Ny sopapa eto dia hoe raha tsy hita tampoka aho dia ireto ny laza adina hataoko any amin’ny fanadinana. Dia mifampiandriandry eny ry zalahy sy ry zavavy mpampianatra. Koa raha misy mpampianatra tsy hita elaela dia samy kaopy araka ny fitenenan’ny tanora azy ny rehetra. Ary ataoko fa azonareo amin’izany ny tiako lazaina. Noho izany: efa karazan’ny lany andro ihany ny fanaon’ny mpiandraikitra fanadinana hatramin’izao fotoana izao raha io fomba nolazaiko io ihany no tohizan’ny minisitera. Mety ho tetika hafa koa moa ny manavaka amin’ny efitra iray mpiadina tsy misy akory fa ahafahana mahazo mialoha laza adina no tena tanjona nefa vinavina ihany ity faharoa ity ary ny sefon’ny foibem-panadinana no afaka manao izany aha tsy hoe efa misy omena azy ireny mialoha.
Izay lohateny nataon’ny Vaovaontsika izay ihany no averiko etoana. Raraka teo amin’ny 1/16n’ny famaranana avokoa manko ny ekipa roa noheverin’ny mpanatrika fa hiatrika ny famarananana tamin’ny kitra fokontany. Efa nosoratako reo ekipa roa ireo dia ny Fc Andrady I sy ny FC Totoafo 67ha. Ny ekipa voalohany dia nahintsan’ny “Ny Mpiremby” tany amin’ny tifitra ifandimbiasana rehefa avy nanao ady sahala 1 noho ny 1.
Ny ekipa faharoa kosa dia lavon’ny Juventus Tsarafaritra (Tsimbazaza) 3 noho ny 1 be izao. Samy tany amin’ny fidirana faharoa avokoa ireo baolina tafiditra ireo. 67ha no nisantatra ny fampidirambaolina ka nanantena ny handany fotoana fotsiny avy eo. Kanjo tratran’ny patsa iray tsy omby vava fa nahatafidirana baolina 2 tao anatin’ny 2 minitra monja. Ny baolina fahatelo dia 5 minitra taorian’ny baolina faharoa. Ny tsy fahafantaran’ny Totoafo ny mpifanandrina taminy no lesoka lehibe nahavoa azy. Tsarafaritra anefa nahita ny filalaon’ny Totoafo tamin’ny fahitalavitra hatrany (Tsy dia nandeha mivantana tamin’ny fahitalavitra ny lalaon’I Tsarafaritra no tsy nahalalan’ny mpanazatra azy).
Ny mpiara-miasa amiko izay manan-janaka milalao amin’io Tsarafaritra io no nilaza tamiko fa efa zatra nibata ny amboara ity ekipa ity isaky ny misy ny fifaninanana ilalaovan-dry zareo any amin’ny faritra atsimo sy atsinanan’ny tanànan’Antananarivo.
Dia somary malazalaza indray moa ny fifanolanana eo amin’ny samy lohandohan’ny ao amin’ny antokon’ny filoham-pirenena. Dia tahaka ny azo tsorina hoe Atoa Razoharimihaja sy Ranjivason no tena mifampiandry kendritohina. Raha tamin’ny famalin’ny filoham-pirenena tamin’ny resaka tamin’ny mpanao gazety dia toy ny mahazo tombony ihany ny filohan’ny TIM ankehitriny. Raha jerena ihany koa dia tahaka ny mety ho latsaka ihany Atoa Ranjivason. Izao manko no lesoka amin’ity farany: Tao amin’ny antoko MFM ny lehilahy teo aloha. Manana ny fahaizany sy ny fomba fisainany ny ao amin’io antoko io fa misy koa ilay lazany amin’ny fanakorontanana. Fa izao kosa no heveriny ho tombony: Samy avy any Alaotra ry zalahy ka mihevitra ny hahasolo iray ilay minisitra teo aloha.
Na izany na tsy izany dia nisy lesoka lehibe ihany koa ny an’ny filohan’ny TIM ankehitriny. Teo aloha ny avy amin’ny hevitra nabosaky ny andaniny dia ny fanadinoana ilay zaikaben’ny antoko. Manaraka izany ihany koa dia naneho tsy fanarahana ny toetr’andro na ny filamatry ny filoha ny endri-tsaina narantiranty manerana ny lapan’ny kolontsaina sy ny fanatanjahantena teo iny. Ny sarin’ny Madagasikara dia misy fizarana araka ny fari-piadidiana (faritany teo aloha) fa tsy araka ny faritra 22. Manaitra ny maso io toe-javatra io na dia mety heverin-dry zareo ho sary fotsiny amin’izao aza. MampanOntany tena manko hoe tena manaraka ny toromariky ny filoha tokoa ve ry zareo?
Lahatsoratra fahatelo avoakako androany. Malaza ho an’ny mpitia baolina fandaka amin’izao fotoana izao ny “kitra fokontany” karakarain’ny MBS Groupe ao amin’ny kianjan’ny Masindahy Misely Amparibe. Ekipa 125 tokoa ny efa nifanintsana andro maromaro izay. Efa miditra amin’ny fihodinana fahatelo moa ny lalao amin’izao fotoana izao. Katitakely eo amin’ny 11 ka hatramin’ny 15 taona no mifanintsana amin’izany. Mazava loatra fa samy manohana ny any amin’ny fokontaniny ny mpitia baolina fandaka.
Hita ihany koa fa misy ireo ekipa efa manana ny haizatrany tokoa na dia mbola boaikely aza no milalao ary misy no taitra tamin’ny dokambarotra nataon’ny fahitalavitra raha vao nisy ny fifanintsanana. Sarotra na dia izany aza no ahitana fahagagana fa ny mahay ihany no mety ho tafita. Mizara sokajy maromaro manko izy rehetra ka ny sokajy iray misy ekipa efatra. Dia ireo no mifampihaona ka ny voalohany ihany no tafita amin’ny 1/16n’ny famaranana.
Misy dia misy ireo tena miezaka sy mahay nefa manana lesoka be raha vao manao ady sahala fotsiny. Sarotra ny ahatafita raha vao resy indray monja. Na izany na tsy izany dia tsy maintsy manohana ny avy any amin’ny foktontany misy ahy ihany koa aho sady efa tafakatra amin’ny 1/16n’ny famaranana rahateo ry zareo. Totoafo FC 67ha ihany no ady eo e! Marihina fa ny tena mpifanandrina mampiaiky ny maro mpanaraka indrindra dia ny FC Andrady avy ao Itaosy nefa ho hita eo izany e!
Lahatsoratra faharoa androany ity. Nalaza eran’izao tontolo izao ny fahabetsahan’ny mariazy notontosaina tamin’ny 07/07/07 teo iny. Betsaka moa ny resaka efa nandeha tamin’iny fa ny mba tsy aritro dia ny marizain’ny “cousine”-ko nalain’ny gazety ny vaovaontsika sary lehibe teo amin’ny voalohan’ny takelaka sady nisy filazalazana tsotra momba an-dry zareo tao anatiny. Dia faly ny tena ary mitso-drano hoe “maharena tokantrano sady ho arahin-jazalahy sy zazavavy e!”
Tsy hitako loatra izay hanombohana ity soratra ity! Mikasika ny tena manokana manko fa tsy mba mikasika firenena na eto an-tanàna. Tsy mivantana fa ankolaka.
Fahafinaretako ny nandefa papango hafatra. Fialamboliko ny manety papangom-baovao. Fa nangina ny rivotra mampanidina azy lavitra; ka tsy manan-ko-tazanina intsony. Raha mba azy moa ny kofehy fampanidinana leoko ihany fa samy mpiantsambo izao ihany.
Fa raha misintona papango hira izy, izahay misintona papango tapaka. Raha mahazo papango sary izy, izahay mionona amin’ny papango miandry. Indrisy, toy ny tongobolo sisa ka sokafana vao mahazo rivotra nefa fotoana kely dia kely izany ka tsy ho ampy ijerena hazavana akory.
Ho an’izay tsy mahalala dia izy no vadin’Atoa Pety Rakotoniaina izay karohin’ny mpitondra fanjakana amin’izao fotoana izao. Ataoko fa efa renareo hoe nohidian’ny mpitondra any amponja io ramatoa io amin’izao fotoana izao. Ampangaina ho miray tsikombakomba tamin’ireo nandoro ny Amphi ao Andrainjato ao Fianarantsoa izy. Ataoko, araka ny hevitro manokana, fa fomba entina hitazonana azy fotsiny izay iampangana azy amin’izao fotoana izao. Hafa ny zavatra tian-ko tratrarina dia ny hanoloran’Atoa Pety Rakotoniaina tena any amin’ny manam-pahefana.
Mety hitroatra avy hatrany isika amin’ny fandrenesana izay nambarako izay sy avy amin’ny tsoa-kevitra fa karazana takalon’aina izany ramatoa amin’izao fotoana izao. Dia mety ho tonga amin’ny filazana fa mihoa-pahefana ny fitondrana amin’izao fotoana izao amin’izany fihetsika izany. Tsy hitsara avy hatrany ny zava-misy amin’izao fotoana izao aho fa te-hilaza fotsiny hoe efa fanaon’ny mpitandro ny filaminana eto an-toerana efa fotoana lava io tranga io fa izay vao nihatra tamina mpanao politika na olona fanta-bahoaka.
Indray mandeha aho nanao zavatra tamina kaomisaria iray teto Antananarivo. Fotoana mialoha indrindra ny taona 2000 ity tranga tantaraiko ity. Nisy olona nampanantsoin’ny polisy indrindra tamin’ny fotoana nandehanako tao fa tsy ilay olona no tonga tao. Ny vadiny sy ny reniny no tonga tao. Niteny mafy (maharary!) ihany ilay nandray ireo olona ireo ka nanao hoe: rehefa tsy tonga izany izy dia tsy maintsy mijanona ny iray aminareo mandra-pahatongany. Tsy nahalala izay tohiny intsony aho satria efa vita ny taratasy nataoko tao. Averiko indray fa fitantarana fotsiny no ataoko etoana fa tsy milaza ny amin’ny fanajana ny Zon’olombelona sy ny karazany aho eto.
Mialoha ny tsikaritra sy ny fitantarana dia miarahaba ny mpamaky nahatratra ity asaramanitra 2007 fankalazana ny fetim-pirenena malagasy ity. Enga anie mba hahatratra ny tena fahaleovantena tokoa ity firenena mamintsika ity. Manomboka eto dia ny fitantarana ny zava-mitranga ankehitriny eto amin’ny tanàna no lazaiko.
Tiako ihany koa ny manambara fa dia sahala amin’izay tantarain’i Hery ao amin’ny blaoginy ny teny an-tanàna fahazaza. Izaho indray moa tsy tany amin’ny citén’ny tafika fa mifanila amin-dry zareo ihany. Fivoarana ve no misy sa tena efa adino tokoa ny fiaraha-mientan’ny iray tanàna. Raha ny taty aminay aloha da mampahonena mihitsy.
Vao midify ny masoandro ny 25 jona (fa mbola mazava) dia mihitsoka avokoa ny fiara mandeha eny amin’ny arabe lehibebe fa fandalovan’ny maro rehetra eto Antananarivo. Ny farihin’Anosy manko no foiben’ny tanàna amin’ity takariva ity. Te-hijery akaiky ny afomanga efa zary fandefa isantaona manko ny rehetra, na ny kely na ny lehibe. Io no tsy dia nisy loatra tamin’ny andron’ny revolisiona sosialista. Ny tadidiko dia indray ihany no nisy afomanga rehefa 25 jona tamin’izany fotoana izany no sady mahalana be ny fanapoahana azy.
Amin’izao fotoana izao dia efa ifampitadiavana dieny tolakandro ny toerana itazanana ny afomanga. Adino hatreo ny arendrina. Fitondrana ny ankizy hijery fa tsy hitondra fanilo no mahamaika. Mahavariana ihany koa moa fa tahaka ny lasa henatra mihitsy ilay mitondra arendrina. Tsy dia misy firy intsony ny zaza faly hitondra ny kilalao nahafinaritra fahazaza io, eny fa na dia izay natao tanana toy ny jiro kapoaka aza tsy fahafinaretana ho an-dry zareo izany. Lesoka lehibe amin’izy ity angaha ny tsy fifankafantarana sy ny fifaneraseran’ny mpifanolo-bodirindrina intsony sy ny tsy fisian’ny olona mpitarika araka ny tadiavin’ny filoham-pirenena amin’izao fotoana izao. Loza mitatao ho an’ny firenena izany toe-javatra izany raha mandinika tsara isika.
Ny hany mitoetra izany dia izay arendrina arehitry ny olona eny an-davarangany amin’ny alina mialoha ny fetim-pirenena io.
Ambohipihaonan’ny olona faharoa indray ny teny Analakely. Efa fahazarana indray moa io raha vao misy fotsiny ny andro tsy fiasana toy ny amin’izao fotoana izao. Raha mihalefy manko ny fikatsoan’ny fiara any amin’ny arabe lehibebe rehetra dia tsy misy afa-mihetsika kosa ny fiara tafiditra an’Analakely. Tamin’ny 9 ora alina mahery aho no nandalo teny fa tena maro ireo fiara mamono maotera mihitsy. Ny tena olana amin’io fotoana io dia misy ireo vitsy tsy mahatsiaro tena fa mijanona eny afovoany na sisiny mahabahana arabe fotsiny izao. Raha vao tsy hitan’ny polisy manko dia efa izay tiako atao ihany io no manjaka hany ka tsy mitsahatra ny miasa ireto mpitandro ny filaminana ireto.
Fa tsikaritra indrindra dia ny tanora no tena betsaka mifamovoy eran’ny tanàna. Ny atsasaky ny arabe migodana avy eo Andohan’Analakely mankeny amin’ny tahala Rarihasina iny dia efa heverina ho an’ny mpandeha an-tongotra avy hatrany. Mba mivezivezy miaraka amin’ny namana sy mba hanala azy. Fa mahagaga fa tsy dia ahenoana tsipoapoaka loatra na dia amin’ity andro mialoha ny fetim-pirenena ity aza. Asa! Efa lafo ve ny vanja sa enjehin’ny mpitandro ny filaminana izay mivarotra tsipoapoaka? Tsy dia manana vaovao miakasika io aho aloha. Tena mifanesika tokoa ny olona fa mahazo toerana mibahambahana ihany koa moa ireo mpivarotra hanimasaka sy tsakitsaky isan-karazany.
Dia nikisaka ho any ambanin’ny arcades aho fa noheveriko ho malalaka kokoa ny mandeha eny. Kanjo moa dia feno tanora maromaro miara-dalana mipetrapetraka iny lavarangana manontolo iny. Eny ry zareo no mihinana ny tsakitsaky sy milalao karatra. Tsy misy ahafantaranao mihitsy eny hoe fetim-pirenena anie ity ankalazaina ity fa dia izy fety ihany dia efa izy azay. Kely foana ny tsy handingandinganana azy ireo. Hay tokoa moa misy fandihizana idiram-potsiny ao amin’ny Gara ao! Saingy tsy nakany aho hijery izay tao anatiny fa mahimahina ihany aho ny amin’ny fety idiram-potsiny sady tsy voatery hividy zava-pisotro. Tena mba miizaka ny hamalifaly ny mponina tokoa ny Kaominin’Antananarivo renivohitra e!
Rehefa tonga indray moa ny marainan’ny 26 jona (io fa nahitsiko fa misaotra izay nahamarika) dia any amin’ny matso eny mahamasina indray no mitodika nym ason’ny rehetra. Toy ny fanao isan-taona ihany fa ny hany nampiavaka azy kely dia iny nisy alika mpirenireny anankiray tafiditra ny kianja tao anatin’ny matso indrindra. Ahoana koa angaha no nahatafiditra azy io teo? Nihazakazaka ny anao lahy namonjy ny afovoan’ny kianja ka rehefa tonga tandrifindrifin’ny boriborin’ny kianja izy dia nijanona nitoditodika tahaka ireny mpilalao mitady namana hipasiana baolina ireny. Nihoraka I Mahamasina fa tsy nisy loatra ny tahaka ity. Afaka kelikely (tokony folo minitra taoriana) dia nanakaiky kokoa ny mpanao matso ny alika ary manatrika indrindra ny olona ambony no saiky hiavela ampahibemaso. Voatery nandroakaazy ny mpiamina ny filoha iray fa mahamenatra ity ataony. Misy voasazy indray amin’iny aloha!
Fa ny hariva moa dia ny mpanakanto indray no hifandimby hihira eo amin’ny kianjaben’ny Mahamasina ihany. Tsy mbola hitako izay hotantaraina amin’io satria vao ho any indrindra aho io.
Raha nitety ireo toerana notokanana tany Ambatomanga sy tao Androva Mahajanga ny filoha Ravalomanana dia nilaza ny amin’ireo lalàna hampiharina (fotoana ho avy no dikan’ny « h ») eto Madagasikara. Lalàna hampiharina roa no azo atao hoe mafonja tamin’izany :
Ny voalohany dia ny amin’ny kara-pamokarana, ny tonga dia nosoratan’ny gazety voalohany moa raha vao notenenina io resaka io dia ny karatra isan-dahy no nitamberina…asa kara-pokonolona angaha no anarany tamin’ny androny ? Maro, hoy ny filoha ny olona midonana-poana, asaina miasa any ambanivohitra tsy mahavita, rehefa asaina manao birao (an-tanandehibe) tsy mahay. Io kara-pamokarana io ihany koa no fitaovana ahafahan’ny mpamokatra (sy ny mpiompy) mahazo fihenam-bidy na laharam-pahamehana amin’ny esaka famokarana. Amin’io fotoana io dia manana avokoa na ny lahy na ny vavy.
Amin’ny ankapobeny dia hevitra tsara hamporisihana ny olona hiasa tokoa ilay kara-pamokarana. Ary manaraka izany dia mahalala ny adidiny handoa hetra mivantana ihany koa izany. Mifamaly amin’izay anefa dia mananjo amin’izay izy hitaky zavatra matotra na tsaratsara kokoa avy amin’ny fitondrana. Eo no olana : misy ny milaza avy hatrany fa tokony ho karazana « symbolique » ilay fandoavana nohony tsy fahazarana mandoa hetra nefa aleo tsy manao toy izay ny vidin’ny taratasy aza tsy voaverina akory raha manao io kara-pamokarana io ihany. Alohan’ny hanaovana ny zava-drehetra ihany koa dia tsara dinihana ny mety ho fandrika rehetra amin’ny fametrahana ity kara-pamokarana ity.
Ny faharoa kosa indray dia ny amin’ny tsy fahazoana manambady alohan’ny faha-18 taonany na lahy na vavy. Eto Madagasikara anefa dia ny ambaratonga fototra ihany no fianarana tsy maintsy atao. Raha jerena dia ny any ambanivohitra no tena kendrena amin’ity lalàna ity nefa ny any no tena tsy misoratra indrindra ihany koa ny mpivady (raha misy dia misy ny ny 1/3n’ny mpivady ihany no misoratra) . Vokany mety hanosika ny olona tsy hisora-panambadiana indray ny lalàna tian-kampiharina. Ny tanora amin’io fotoana io « tsy misy atao » ka mety hanaonao foana ny olona. Toa vao maika ho be ny zanaka tsy teraka anaty fanambadiana ara-dalàna dia ahoana ny amin’ny kopiam-pahaterahan’ireny zaza ireny ?
Ny mpiady hevitra, ampian’ny dokotera ihany koa dia miteny fa tsy tsara loatra ny vehivavy raha alohan’ny faha-18 taonany no miteraka ka misy ny miteny fa tokony hisy lalàna mametraka ihany koa hoe tsy mahazo miteraka alohan’ny faha-18 taonany ny vehivavy. Ny filoha tsy manaiky ny fanalan-jaza. Dia ahoana ary raha tsy ampy taona ilay hiteraka ? Misy tokoa ny mafana fo loatra fa tsy mandinika tsara amin’ny zavatra rehetra tokony hataony. Voamarika tokoa fa ilana fisainana lalina ny fanaovana ny lalàna fa tsy tokony hanaraka izay baikon’ny ao ambony hatrany. Aiza re no ahitan’ny filoha mpanolotsaina tena matotra sy tsy matahotra azy e ?
Miaiky tanteraka aho fa tena mitondra fahafinaretana tokoa ny tanàna iray voaravaka voninkazo. Ny trano kelikely feno sy tsara ravaka voninkazo no manintona kokoa noho ny trano lehibe tsy ahitana zavamaniry mihitsy na dia meva aza ny endriny sy ny bikany. Amin’izao fotoana izao dia mihabetsaka tokoa ny zaridaina eto Antananarivo no hitoetra amin’izay anarana mahazaridaina azy izay : ho voaravaka voninkazo. Izay mandalo eto andrenivohitra dia tsy hisy afaka handa io fivoarana io.
Efa nosoratako tany an-toeran-kafa fa efa misy rano mifantsitsitra (jet d’eau) mandrakariva eo amin’ny tsangambaton’ny mpitolona 1947 eo Ambohijatovo. Mbola ivaiva ihany ny fitondrahan’ny rano amin’io toerana io aloha na dia mandeha foana aza izy hatramin’izao. Amin’izao fotoana izao dia noesorin’ny Kaominina ny tsangambaton’i Karl Marx eo amin’ny fihodidinana anoloan’ny Antenimieran-doholona Anosy ary eo ampanamboarana toerana hisiana rano mifantsintsitra tsaratsara kokoa sy lehibe ry zareo. Noheverina hovitaina alohan’ny fetim-pirenena izy io nefa toa tsy ho tratra raha ny fijery azy. Mandroso ny asa na dia izany aza.
Fa miresaka eo Anosy ihany isika dia mba manontany ny olona aho hoe inona no maha-cité des jardins ny cité des jardins eo Anosy Mahamasina io ? fa na tanora eny fa na olondehibe aza toa tsy mahalala ny antony loatra. Izaho ihany koa dia tsy mahalala loatra. Ny hany tadidiko dia izao : tamin’ny andron’ny fanjanahantany dia zaridaina fotsiny no nandravaka iny faritra Anosy sy Mahamasina iny, indrindra fa amin’ilay lalankely mankeny amin’ny anjely mainty efa mihamanja iny. Iny lalankely iny raha ny marina dia toy ny hoe nihalava indroa noho ny taloha. Izany hoe amin’izao fotoana izao dia lasa difotry ny rano na nietry anaty rano ny atsasaky zaridaina fipetrapetrahan’ny vazaha teny. Zaridaina daholo iny tamin’ny andron’ny fanjanahantany hany ka rehefa nasiana fananganan-trano ho an’ny olona ambony tamin’iny toerana iny dia voahosotra ho cité des jardins ireo trano maromaro naorina mbola hitantsika amin’izao fotoana ireo. Aza manontany ny daty nananganana ny trano amiko fa tsy fantatro izany.
Izay mipetraka na mandalo matetika any 67ha eo akaikin’ny fiantsonan’ny fiara mankany Ambohitrimanjaka iny dia efa mety ho lasa saina ihany amin’ity trano vita tsy mety misy mipetraka ity. Trano vaventy sy avo ihany misy rihana efatra raha tsy diso ny fitadidiako. Mifanila indrindra amin’ny Madahotel ary ambadiky ny fiangonana katolika romana Maria manjaka 67ha, manoloana ny arabe lehibe mampisaraka ny 67ha avaratra amin’ny atsimo amin’ny ankapobeny no misy ity trano lasa birao ity. Tokanana atao birao fandraharahana momba ny fakana hetra (Direction Generale des Impots) ity trano lehibe ity. Nafindra ho ao ny birao teny Faravohitra sy ny toeran-kafa izay tsy tadidiko.
Mpandalo eo aho ka hitantara ny momba azy ity hatramin’ny niorenany. Trano fampanantenan’ny filoha Didier Ratsiraka ka anisan’ny nahatafaverina azy teo amin’ny fitondrana ity trano ity. Nifanaraka taminy ny Seimad fa hanangana trano 35 000 isan-taona izy. Rehefa nandray indray ny fahefana ary ny lehilahy dia nanao io trano io ho ohatra amin’ny trano hafa rehetra izay mety mbola haorina. Dia nasaina nisoratra anarana avokoa izay rehetra mitady trano ka afaka mividy avy hatrany izay vita. Nifandrombahana mihitsy izany fisoratana anarana izany.
Somary elaela (roa sa telo taona) teo ho eo vao vita ny trano. Nandrasan’ny maro amin’izay hoe iza sy iza avy ary ny tsara vintana ka nahazo ampahany ipetrahana amin’ity trano ity. Efa nalaza moa fa efa misy tompony avokoa ireo efitra rehetra amin’ity trano vaventy ity. Jerena ka tsy misy mipetraka hatrany ny trano. Niongana ihany ilay filoham-pirenena fa tsy hita izay hipetraka amin’ny trano. Gaga tsy sahy nifanontany loatra ny olona mahita ity trano tsy misy mipetraka nefa tsara tarehy ange e! Dimy taona mahery io izany foana fotsiny.
Na dia tsy misy mipetraka aza ny trano dia misy mpiambina ihany izy io. Ary ambolana aza izay dia vao novolena fefy rindrina sy vy izay lafo vidy mihitsy amin’izao fotoana izao (satria be mpitady na ampiasaina eto an-toerana na aondrana any ivelany). Dia niandry indray ny olona hijery ireo hahazo ny trano. Rehefa tonga ny alina dia efa fijorojoron’ny mpivarotena eo anoloany ary izay mifanaraka amin’izy ireo dia miditra any anaty fefy any ka mankany ambadiky ny trano na mamonjy ny lalantsarany (tsy fantatro loatra tsinona izay tena marina moa izaho rahateo tsy hanontany izany). Izany hoe efa vita ny fifanarahana teo amin’ireo mpijorojoro sy ny mpiambina ity toerana ity. Kanjo izao izy ity ka noraisina hatao biraon’ny mpaka hetra.
Izao manko no mahalasa saina ahy. Ny toerana tahaka itony raha vao fanaovana pasazy toy izao dia sarotra ny manakana ny zatra tsy handalondalo ao amin’ny fanaony intsony. Tsy hoe tsy azo tanterahina fa ho sarotra. Mifanahatahaka ity manko ilay tetezana afovoany mampisaraka an’i 67ha avaratra andrefana amin’ny 67ha avaratra atsinanana nanana ny lazany amin’ny fanaovana pasazy ankalamanjana (na dia andro diavolana aza). Fepetra henjana avy amin’ny fokontany 67ha avaratra atsinanana mihitsy (satria faritra ao amin-dry zareo io) sady nasiana fefy hazo avo be sy fandrarana misoratra ary fiambenana tamin’ny fotoanan’ny fanapahan-kevitra vao foana ny mahatoeram-pivarotatena azy. Ity trano lasa birao ity anefa dia tsy hisy olona hiasa alina ao tsinona ka mety hanao ny fifanarahana mahazatra azy ihany ny mpivarotena sy ny mpiambina ny trano.
Ny fampahalalam-baovao ambava sy antsary dia mitovy fiteny. Zavatra mahazatra tsinona no holazaina. Ny mpakafy faraparany ity taranja baolina fandaka ity dia tsy ny faharesena na ny fandresena loatra no nandrasany fa ny hoe hahatafiditra baolina sa tsia. Tsy niraharaha izay isan’ny baolina niditra intsony ireo fa ny notadiaviny dia ny hoe hitoko ihany ve ireto ekipem-pirenena ireto. Tsy nahazo fahafaham-po tamin’izany ry zareo. Ny tena loza aza dia nahenan’ny mpanazatra indray ny isan’ny mpanafika tamin’ny fidirana faharoa hampidirana fiarovana. Tsy azon’ny mpijery baolina io nefa efa manenjika isa isika tamin’izay fotoana izay. Midika izany fa tsy fantatry ny mpanazatra izay nandrasan’ny mpijery na tsy mitovy mihitsy ny fisainan’ny mpanazatra sy ny mpijery. Baolina 14 izany no niditra tamintsika malagasy tamin’ity fifanianana Can 2008 hatao any Ghana ity nefa tsy nahatafiditra baolina mihitsy isika na dia iray aza. Resy 0 noho ny 2 manko isika tao Mahamasina omaly. Tsy te-hanoratra lava intsony ity tranga ity aho na dia be aza ny tian-ko lazaina.
Vao tsy ela no nanao fanambarana momba ny fandroahana mompera ny fivondronamben’ny eveka teto Madagasikara. Ankehitriny dia namoaka fanambarana indray ny filankevitra maharitry ny fivondronamben’ny eveka eto Madagasikara. Fanambarana miantefa indrindra indrindra amin’ny kristiana katolika. Ny andinin-tSoratra Masina nanankinana ny fanambarana dia izay voasoratra ao amin’ny evanjely nosoratan’ny Md Marka 10 :49 ary naompana amin’ny lohahevitra manao hoe : « Matokia, mitsangana raiso ny andraikitrao ».
Alohan’ny filazalazana tsotra ny fanambarana dia te-hanoratra ny zavatra voarakitra ao amin’io andini-tSoratra Masina io ihany aho.Tantaran’ilay jamba mangataka eo amoron-dalana eo ampivoahana ny tanànan’i Jeriko. Nandre rodorodon’olona maro ka nahafantatra fa miaraka amin’izy ireo ny lehilahy iray antsoina hoe Jesoa avy any Nazareta. Niantsoantso avy hatrany ny lehilahy nanao hoe ry zanaky Davida ! Jesoa o miantrà ahy ! nitrerona azy hangina ny hafa fa vao maika izy niantsoantso ilay teny teo ihany. Nijanona i Jesoa ka nampiantso azy. Dia nantsoina ilay jamba sady nitenenana hoe : Matokia, miarena fa miantso anao Izy (Jesoa). Niatsambotra nanary lamba teny amin’i Jesoa ilay jamba. Dia nanontany i Jesoa hoe Inona no tianao ataoko aminao ? Dia namaly izy hoe : Mpampianatra o ! ny mba hahitako ! Dia namaly i Jesoa hoe : Mandehana ny finoanao no nahavonjy anao. Dia nanohy ny lalany i Jesoa.
Azo tarafina avy hatrany amin’ny toe-java-misy ankehitriny io tantara kely nakan’ny filankevitra io andini-tSoratra Masina io. Antsoantson’ilay jamba na dia misy mitady hanampim-bava aza. Antsoantso mankarenin-tsofina matoa misy mitrerona azy. Nefa antsoantso mila famonjena no tena fotony. Raha ampitahaina ny teny ao amin’ny Evanjely sy ny lohahevitry ny fanambarana dia ampidirina ho antson’i Jesoa ilay teny handraisan’ny tsirairay amin’ny kristiana katolika andraikitra eo amin’ny sehatry ny fiainam-pirenena.
Ny votoaty tadidy amin’ny fanambaran’ny filankevitra kosa dia maneho fa Apostolin’ny fihavanana ny fiangonana katolika. Tsikariny ny tsy fahampian’ny fifanatonana, ny faharavan’ny harena iombonana, ny herisetra miseho lany any amin’ny faritra ary ny tsy fitokian’ny mpitondra ny fiangonana katolika. Amin’izao vanim-potoana ankatoky ny fetim-pirenena izao dia avoitrany fa iray ny vahoaka malagasy, iray fiteny, iray tany ary iray vatsy. Ao anatin’izay firaisana izay indrindra no tokony hisian’ny fifanakalozan-kevitra. Tsy ekena ny fampisaraham-bazana, ny fananganana ho an’ny tena sy ny fanaovana ho tantely afa-drakotra ny harem-pirenena. Koa manentana ny kristiana katolika tsirairay hirotsaka handray anjara bebe kokoa amin’ny fiainam-pirenena sy ny fampandrosoana ny mpiara-belona ka fitaratra amin’izany i Victoire Rasoamanarivo sy ny frera Raphael Rafiringa ary atao eo ambany fahasoavan’i Masina Maria Imakole. Hatreo ny zavatra voaraiko. Ny fampandrosoana nambara moa dia ny fisahanana ny fampianarana, ny fitsaboana, ny fanampiana ny mahantra ary ny drafitra fampandrosoana isan-karazany ao amin’ny rafitra katolika. Saika adinoko ny famporisihana mba handalina bebe kokoa ny toe-java-misy ankehitriny.
Ny hevitro manokana dia izao : Nanadino ny fampitonena ny tsirairay izy ao anatin’ny ady ambadika (tsy hita maso) izao na nanalavitra izany kokoa aza izy ireo sanatrian’izany. Nanjary hafa dia hafa ny fiantraikan’ny fanambarana teo amin’ny mpihaino tsirairay. Tsy nisy sahy nanambara ny heviny ny olona mpiady hevitra tao amin’ny karajia sy ny kidaona maraina. Samy mitsakotsako angaha aloha.
Ao anatin’ny iray volana entina hanandratana ny teny malagasy indray isika amin’izao volana jona izao. Mihetsiketsika fatratra anatin’izany ny mpandala ny teny malagasy. Amin’ity indray mitoraka ity dia fampirantiana roa no hotontosaina eo amin’ny Tahala Rarihasina Analakely zary toeram-pamantarana rehefa misy kolontsaina malagasy tian-kaseho ny be sy ny maro.
Ny voalohany dia momba ny lamba landy sy ny teny malagasy izay haranty mandrapahatongan’ny rahampitso zoma. Voasoritsoritra avokoa ny vokatra malagasy avy amin’ity landy ity sy ireo faritra tena malaza amin’ny fiompiana (fikarakarana manko e !) landy.Ny faharoa kosa dia momba ny voambolan’ny fihariana sy ny fandraharahana ary ny asa ao anatin’ny teny malagasy. Mbola ho avy moa ity faharoa ity ka tsy hitako loatra izay ambara aloha.
Raha vao nampifandraisina ny resaka landy sy ny teny malagasy dia miantefa any amin’ny resaka ohabolana avy hatrany ny eritreritra. Misy vitsivitsy tokoa ireto azo zaraina eto :
Saro-tiana toa landy mohaka
Ambarivatra an-tanimena : mavomavo ihany fa tian’ny landy
Tahaka ny lambamenan’i Vonizongo : ny maty fonosin-dambamena ary ny velona arahim-potsimbary.
Folihala mampita hady : ny tsinay no fetra
Aza atao fihavanam-bato : raha tapaka tsy azo atohy ; fa ataovy toy ny fihavanan-dandy : raha madilana azo tohizana.
Ny fihavanana toy ny landy : maty isika ifonosana, velona itafiana, ka ny madilana arahim-panondro.
Lamba landy nasoka hodi-nato, mamerina indroa manana ny antitra
Tiako tahaka ny lamba landy : hitafiana raha mangatsiaka, hisampinana raha faly, hisalorana raha malahelo.
Ireo faritra tena malaza amin’ny fiompiana sy ny famolesana landy indray moa dia eto Imerina, any Isandra ary any Androy. Ny any Androy dia toerana tokana no mpanao azy dia ny ao amin’ny kaominina Ambondro, fokontany misy ny Tsimanankariake sy ny ny Marosy samy avy amin’ny Ntelamitihy izay eo amin’ny 27km miala avy eo Ambovombe Androy. Misy karazany dimy ny lamba mivoaka avy amin’ny fanenomana landy ao amin’ity faritra ity (efatra ihany no nosoratany) dia ny :
Lambalande
Mandia vola
Lamba firake
Sokotry (salaka)
Ny mandia vola moa dia natao lamban-databatra tao amin’ny fampirantiana tao. Ny lamba firake no fanaovan’ny olona tsotra mianjaika (fa lambavositse kosa no fianjaikan’ny mpanjaka ary tsy nosoratany teo amin’ny fampirantiana). Nomarihin’ilay nanontaniana fa avy amin’ny lokon-kazo avokoa no andokoana ny lamba (ka izay no mahabetsaka ny loko volontany lokonkazo sy mainty amin’ny lamban’Androy). Ny fitaovana ampiasainy hanamboarana ny lamba moa dia ny lande, ny hasy ary ny hafondramena (naveriko nosoratana araka ny nanoratany azy mihitsy moa).
Ny tao Isandra kosa dia nomarihina fa tamin’ny andron’AndriamanalinaI no tena nampalaza ity resaka ity tany. Izany hoe azo marihina fa taloha na niara-dalana tamin’ny andron’Andrianampoinimerina araka ny fahalalako azy. Ambalavao be lamba landy angaha no foibe itoerany. Misy karazany enina indray ny lamba nampahafantarina ny be sy ny maro avy amin’ity faritra ity. Rehefa jereko dia ny lokony no tena itondrana ny anarany nefa asa izay tena marina :
Ary ny eto amin’ny faritr’Imerina ihany koa moa dia fantatra tamin’ny anarana hoe Soherina ny bibindandy. Radama rainy no nandefa mpianatra hiofana manokana ny fanenomana lamba landy. Jean Laborde koa liana tamin’ity taranja ity ka nampiditra karazana bibindandy vaovao amin’ny eto an-toerana. Amin’izao fotoana izao moa noho ny fandrosoana dia efa misy karazany ny lamba landy naseho ny olona liana. Tsy voatery izay novokarina fahiny ihany no tohizana fa mba mamoaka vokatra vaovao ihany koa ary dia efa manana ny anarana mahazatra ny malagasy maro izany :
Meja
Hasina
Irina
HaingoI
HaingoII
Ikala
Landy bakora
Tao ihany koa no nisy sary maromaro mampiseho sarin’ny filohan’ny fikambanana mpikabary malagasy izay vehivavy amin’izao fotoana izao. Rtoa Andriamboavonjy Hanitriniaina R izay nisantaran’ny televiziona malagasy ny fandaharana JJejo tamin’ny faran’ny herinandro teo ka nandeha tao amin’ny zana-pandaharana jejo avo lenta. Sary vitsivitsy mampiseho ireo akanjo vita amin’ny lamba landy manontolo izay lasa haingo fianjaikan-dramatoa. Sary nahavalalanina ireo nanaraka ny fandaharana satria hainy tsara ny nampiaraka ny « hajejoana » sy ny fahamendrehana. Tsy nanao haingon’adala izy, nampiseho azy ho mpanara-damaody amin’ny didin-damba izy nefa hita tsara fa akanjo maneho ny mahamalagasy no anaovany. Indrisy manko fa raha mba tafavoaka teto ny sary.
Mahoraka tamin’ny rehetra indray ny kabarin’ny filoham-pirenena Ravalomanana omaly teo anoloan’ny lapan’ny tanàna tany Taolagnaro omaly 12 jona 2007 (efa voahitsy e!) maraina. Nametraka ny vatofehizoro (vatofototra no ilazan’ny haino aman-jery azy) anamboarana ny seranana ao Ehoala manko izy tamin’io fotoana io.
Minisitra folo ankoatra ny praiministra ary tompon’andraiki-panjakana maro hafa no niaraka taminy nandritra io fitokanana io sy ny fitsidihana ny toerana hananganana ny ozinina ihany koa moa. Ny ozinina izay eo amin’ny 13km miala ny seranan’i Ehoala eo ho eo. Niara-nijery sy niara-nidinika tamin’ny tompon’andraikitra ambony ao amin’ny Qmm moa izy nandritra izany fotoana izany.
Fa ny tena nahasarika ny mpanao gazety sy ny mpanara-baovao moa dia ny kabarin’ny filoha nandritra izany fitsidihana omaly izany. Nivantana tamin’ny mpndraharaha teo an-toerana aloha ny resaka. Niteny tamin’ny Qmm aloha izy. Fantatrareo fa manana ny zavaboary izay azy manokana i Madagasikara koa miteny aminareo aho tandrovy ny zavaboary. Io teny nivantana tamin’ny teo an-toerana io moa mety ho tsy dia mahasarika ny mpampita vaovao.
Manaraka izany dia niteny tamin’ireo mpandraharaha « privé » sasany izy (izay no filazany azy). Fantatsika rehetra, hoy izy, fa miroborobo fatratra ny varotra petrole eto amintsika. Tsinontsinona eo dia misondrotra ny vidin’ny petrole. Hilaza zavatra roa aminareo aho : voalohany, miakatra (mari-toerana) izao ny sandan’ny vola malagasy. Efa niresaka taminareo ny governeran’ny banky foibe tamin’io toe-javatra io. Nefa dia mbola nakarinareo ihany ny vidin’ny solika.
Faharoa manaraka izany, samy mpandraharaha isika, samy manaraka ny vidin’ny solika iraisam-pirenena noho izany samy mahalala ny vidiny. Tsy hitako izay tokony hampakarana ny vidiny tahaka izao. Samy mahafantatra fa produit sensible ny petrole ka nahoana no tsy niera tamin’ny governemanta akory ianareo tamin’ny fampakarana azy ? (araka ny filazan’ny sasany manko dia mila fierana hatrany io fisindrotana io fa tsy ataotao fotsiny amin’izao). Sa niera taminareo ve izy Atoa praiminisitra ? (tsia !). Eto dia manome baiko ny governemanta aho hifampidinika amin-dry zareo amin’ity raharaha ity.
Ho antsika Malagasy ihany koa dia mila miteny sy miray hina isika, ary maneho ny mahalamagasy antsika. Izany no nampandroso ny Japoney, ny Amerikana, ny Alemana. Nampiseho ny mahamalagasy azy izy (izay no teny disony). Rehefa tsy miteny isika dia manao izay saim-pantany izy. Tamin’ity kabary ity moa dia niverina indray ilay teny hoe « mandehana mody » fa noho ny halakin’ny teny nambarany dia tsy araka mihitsy. Ary dia tsinjoko amin’ny gazety moa fa saiky tsy naharaka ny teniny ny maro. Ilay kabary anefa tsy novakiana fa izay tao antsainy ihany no nambarany.
Tsy mampino nefa dia tena izay mihitsy no marina. Ny mpijery rehetra dia nahamarika avokoa. Raha nanao fampitahana ny lokon’ny baolina komavoky ny vovoky ny Malagasy aho talohaloha raha baolina tena madio toy ireny vao novidiana ireny ny an’ny vahiny dia baolina noana indray no nilalaovan’ny Uscafoot sy ny Japan Actuels Manjakaray tamin’ny alahady teo.
Amin’ity indray mitoraka ity aho dia tsy mametraka statistika noho ny tsy fahatratrarako ny fanombohan’ny lalao. Atao hoe afa-po ihany aho na dia izany aza satria nahita ny fidirana faharoa sy ny fanalavam-potoana indroa miditra ary ny fitifirana penalty. Araka ny haavo teknikan’ny lalao eto an-toerana dia nifandanja teo amin’ny vokatra ny roa tonta na dia nanindry tamin’ny lafiny rehetra aza ny ekipan’ny Kaominina nihaona tamin’ny Kartie iray eto an-drenivohitra ihany.
Raha nanaraka ny mpilalao ny mpijery dia gaga amin’ny fanovana baolina hatrany ataon’ireo ekipa roa tonta isaky ny mivoaka ny baolina. Nihevitra aho hoe samy manana ny baolina mahazatra azy angaha ry zalahy izany. Jerena avy eo dia nitovy ihany ny safidin’ireo mpiandry tokonana roa eo ambony kianja. Teo dia efa lasan’eritreritra aho fa misy zavatra tsy mety amin’ny baolina lalaovina eny ambony kianja.Kanjo tokoa rehefa manandrana manao tifi-davitra ireo mpilalao dia hafa tokoa ny fanenon’ny baolina. Mitovy amin’izany dia tsy mety tena lasa lavitra mihitsy io baolina io na dia manezaka aza ny mpilalao roa tonta. Ny mampihomehy aza anie dia baolina mora avokoa ilay baolina maty tamin'io fotoana io e!
Hoy aho hoe dia tsy misy fitsapana baolina ve ataon’ny mpitsara ary tsy misy fanabontsinana baolina ve ao amin’ny kianjan’i Mahamasina. Lalao sangany eto amin’ny firenena no atao na dia samy avy eto Antananarivo aza no milalao.Ambin’izany moa ny tapakila fidirana izay federation malgache de footballChampion’s league 2006(fa tsy 2007) ary miampy ny laharan’ny tapakila fotsiny. Niahiahy mihitsy moa ilay olona niara-nividy tapakila tamiko hoe izy ve ity ? (hevero fa ao anatin’ny fialantsasatra izao nividianako tapakila izao fa mbola mividy tapakila hidirana hatrany izay te-hijery baolina) marihiko hatrany koa moa ireny zavatra mody bitika ireny hijerena ny lesoka amin’ny fanomanana ny lalao fialam-boly rehetra. Tsy misy fanamarihana fa nandalo tany amin’ny vaomieran’ny fampisehoana sy ny fanaovam-pety ihany koa moa ny karatra ka vao maika manalasala hatrany. Sa kopaka isasahana ?
Nalefa tamin’ny televiziona malagasy tamin’ny alakamisy alina teo ihany ilay lalao famerenana nihaonan’ny Ivoariana sy ny Malagasy. Lalao izay efa fantatra ny valiny fa nomontsanin’ny Ivoariana isika. Tsy hoe resy isika dia hangina amin’ny toe-javatra sahala amin’ireny fa mba liana ihany koa ny tena hamantatra ny antom-paharesena. Izay angamba ilay fitiavana.
Andeha aloha hamantatra ny nolazain’ny mpanao gazetin’ny radio nasionaly isika. Nanao fampitahana ny lalao famerenana teo amin’ny roa tonta izay natao tany Cote d’Ivoire moa Atoa Daniel Randriamaro. Hoy izy hoe tamin’ny fotoana nahasangany irery an’i Bakayoko dia montsana 6 noho ny 0 isika tamin’izany fotoana izany. Tamin’ity fotoana ity kosa dia sangany any Eoropa avokoa no nantsoin’ny mpanazatra ary izy 11 nilalao voalohany ka 5 noho ny 0 no azo, izany hoe araka ny nolazainy dia efa nihena aloha ny isa tafiditra tany na dia montsana aza isika. Mazava loatra fa resaka fampaherezana ny ekipa mbola hiatrika ny lalao famerenana amin’ny Gabon no anton’izay filazana izay.
Nahavariana tokoa moa fa dia tao anatin’izay fisainan’ny fankaherezana izay angaha no nentin’ny filoham-pirenena nanolotra baolina 22 ny ekipam-pirenena. Ny alakamisy manko dia nampanantsoin’ny tao amin’ny fiadidiana ny filoham-pirenena ny filohan’ny federasiona. Angamba efa nangovi-bady mihitsy Atoa Ahmad tamin’io fotoana io. Zavatra hafa mihitsy no nandrasan’ny mpanara-baovao fanatanjahantena indrindra fa ny baolina fandaka manokana nefa dia fanampiana no namalian’ny filoham-pirenena izany. Fandroahana mpanazatra na tompon’andraikitra hafa no nampirangaranga ny betsaka nefa diso fanantenana izay niandry izany. Karazana fahatsapana fahadisoan-kevitra tamin’ny fandroahana voalohany sa tsy fitiavana Frantsay fotsiny izao ?
Izay nankafy ny ekipa breziliana ka nahatsiaro ilay faharesena tamin’ny mondial iny dia mety hahatadidy ny fomba fanoratry ny mpanao gazety nilaza io ekipa sangany io. Raha azoko natao dia naveriko daholo ireny teny rehetra ireny. Azo fehezina hoe tsy ireny mihitsy no filalaon’ny Malagasy ary tsy tahaka ireny ihany koa ny toe-tsaina nentina niatrika iny lalao iny. Gaga ihany ny tena mahita isan’andro fa misy ny atao hoe mpikarakara ara-tsaina ao amin’ity ekipa ity fa tsoriko hoe tsy nanao ny asany izy raha tsy hoe nisandoka fahaizana fotsiny angaha.Izay iray nalehany na ny mpanazatra no tsy mahalala akory ny mpilalaony na noterena tamin’ny fomba filalao tsy mahazatra azy ireo mpilalao ireo. Ny mpilalao notsongaina ankoatra ny mahatanora azy dia heveriko fa noho izy ireo mpanao tolotolotra madinika sy mandady amin’ny tany (tranonkala hoy ny mpitantara fahiny). Izay fomba filalao izay manko no andrasan’ny mpijery eto an-toerana (Antananarivo) na dia mety tsy ho ao loatra aza ny vokatra. Nefa ilay lalao hita farany dia ny langalanga sy ny taritarika no tena betsaka. Izany hoe sady be no tia tena, na te-ho vedety, no tsy misy loatra no tolotra tsara nomena ny namana. Raha io fomba filalao hita farany io no jerena dia tokony ho ny As Adema no nalefa tany Cote d’Ivoire. Ry zareo Adema manko no tena havanana amin’io fomba filalao natao tany ivelany io nefa tsy nisy avy amin-dry zareo nantsoina na dia manana ny fahaizana aza toa an’i Tholix izay vodilaharana ankavia te-hiakatra amin’ny irakiraka na fanafihana ankavia mandrakariva.
Voamariko fa tsy nisy tolotra nataon’ny mpiandry tokonana ny fiarovana mihitsy tamin’io lalao io fa dakabe nankany aloha fotsiny no fetra. Tahaka ny hoe manao izay hanalana ny baolina tsy eo akaiky fotsiny no natao mba tsy hahafaty betsaka sy haingana ny mpifanandrina amin’ny tena. Izay baolina nalefa tany aloha izay anefa dia Tsy misy azon’ny mpanafika malagasy izay sady fohy ny kely ny baolina avy amin’izany. Mazava loatra fa ny misambotra ny baolina eny ampelatongotry ny tompontany no tena lahasan’ny irakiraka afovoany fa tsy ny mizara baolina loatra. Ary raha nisy aza ny rindran-damina somary tsaratsara dia tsy azon’ny tokony hamono baolina hatrany izay tolotra farany avy eny amin’ny elatra.
Manaraka izany dia tsy tao mihitsy ny toe-tsaina hiatrika ny lalao araka ny efa nosoratako teo ambony ihany. Marihina aloha fa ny baolina rehetra matin’ny Ivoariana dia avy any amin’ny elatra havanan-dry zareo avokoa. Tahaka ny maneho hoe any ihany no lalana ahafatesana baolina. Tsy fantatra intsony izay tena marina fa tahaka ny kapiteny Jimmy no nitana iny faritra iny. Maimaika tsy amin’ny antony ny mpilalao fa tsy mametraka ny fomba filalaony hitazona baolina hanova endrika ny lalao. Tahaka ny manilika baolina fotsiny no natao.
Nisy aza fanafihana indray mandeha efa nitaritarika ilay mpilalao iray nefa dia nosarihin’ny namany ho azy indray ilay baolina avy eo. Azo fintinina fa tsy nisy lalao iraisana mihitsy nasehon’ny mpilalao malagasy nandritra ny 90 miniotra fa samy manao izay saim-pantany ka dia dobo tanteraka ny isa avy eo. Hita mihitsy ohatra rehefa amin’ny lalao goavana fa rehefa misy fotoana maty fa naratra mila tsaboina nympiandry tokonana dia eo no manararaotra manome toromarika indray ny mpanazatra. Tsy nisy mihitsy izany teo amin’ny mpanazatra malagasy nefa indroa notsaboina i Bruno Jaozara. Tsy mahagaga ny mpanao gazety Ivoariana raha nila resaka taminy ary dia namaly tokoa ilay mpanazatra. Rikoriko tanteraka aho nahita ilay toe-draharaha.
Eto ampamehezana dia voamarika fa indray ihany no nandaka baolina an-joro ny malagasy raha nahatratra sivy izany ho an’ny Ivoariana. Manaraka izany dia mitovy ny isan’ny fahadisoana teo amin’ny Malagasy sy ny Ivoariana saingy ny isan’ny karatra mavo no nahazo roa ny malagasy. Nanana baolina tokony ho tafiditra (Occasions de buts) efatra (telo sy iray) ny ivoariana raha telo kosa (fidirana faharoa avokoa) ny an’ny Malagasy. Ny isan’ny tifitra kosa dia 11 (dimy ny tamin’ny loha) ny an’ny Ivoariana raha 7 izay iray monja no nanandrify anaty tolana ny Malagasy. Marihina fa ilay baolina tafiditry Didier Drogba dia hitako mihitsy fa nihoatra alohan’ny vodilaharana izy vao taty ampiaingana mihitsy. Dimy rahateo ny azy no tratran’io nihoatra ny vodilaharana io izy raha tsy nanao izany mihitsy ny malagasy izay tsy nanana mpitifi-baolina mihitsy tamin’io andro io. Soratako etoana ihany koa fa tsy mahay maka sary mihitsy ireo mpaka sary Ivoariana raha jerena amin’ity lalao ity fotsiny. Enga anie ka ho diso ny eritreritro.
Ny lohateny hatrany no mety ho teny vahiny fa ny lahatsoratra dia amin’ny teny malagasy mandrakariva. Tsy dia havanana loatra miteny na manoratra teny vahiny manko ny tena na dia mety ho mahazo izay lazainy ihany. Io ve no nandaniana ny androm-pianarana dia tsy hisy tavela na dia kely monja aza ? Ny tsikaritra amin’ny fitetezam-paritra ataon’ny mpitondra moa no tena votoatin’ity lahatsoratra ity. Tsy voatery ho zavatra vao haingana fa izao vao angaha ny fotoana amoahana azy amin’izay.
Tanaraid
Zavatra roa no hotantaraiko amin’ity fitetezana an’Iarivo ity. Tsy hoe mitety tanàna mba te-hitsangatsangana ry zareo araka ny fahalalako azy nefa mba nahavariana ihany ny lalana nodiavin’ity fiara misy mialoha sy manaraka ity (cortege). Andro nanambarana ny valin’ny fitsapa-kevi-bahoaka indrindra tamin’izay fotoana izay. Ataoko fa tamin’ny ora niravan’ny fotoam-pitsarana manetriketrika.
Teo Ambohijatovo ambony akaiky indrindra ilay toerana ofisialy nolazaina fa namoanoana ny filoham-panjakana ny Kolonely Ratsimandrava tamin’izay fotoana izay no nosongonan’ity fiara misy mpialoha sy manaraka ity. Amin’ny ankapobeny moa dia matroka ny fitaratra ka tsy ahalalana hoe iza moa no ao anatin’iny fiara iny. Azo ambara kosa fa olona ambony ao amin’ny fitondram-panajakana matoa manan-jo hanana mpiambina sy mpitari-dalana. Avy any Ambatonakanga any izy iny no mihazo toy ny ho any Anjohy. Ny olona mahalala tsara ny eto Antananarivo dia afaka mahavinavina tsara fa tena ao amin’ny tsangambatom-pahatsiarovana ny namonoana ny kolonely voalaza teo aho.
Avy eo raha mbola nidina tamin’iny lalan-kely ambonin’ny lozoka mankany ambanidia iny aho no nahatazana indray ilay fiara sy ny miaraka aminy toa avy any Ankazotokana -Ambanidia any no hihazo an’i Mascotte amin’iny lalana mankany amin’ny EppAntsahabe sy Epp Ampasanisadoda iny. Izany hoe nandalo ny minimarket sy ny alliance française Antsahabe iny indrindra ireo fiara ireo. Inona no azo tsoahina : azo vinavinaina ho tsy te-handalo ao ambanin’ny lozoka mihazo an’Ambanidia ry zareo. Raha heverina hoe avy any Ambohidahy ny fiara dia mety ho niakatra namonjy ny ambadiky ny Hotel Colbert izy no hitako voalohany. Tsy handalo ny lozoka’Ambohidahy sy ny lozok’Ambanidia izany no tena tanjona sa dia tsy tao an-tsaina izany ?
Tanaraid
Mbola tanaraid ihany ary vao tamin’iny herinandro lasa iny. Teny Mahamasina manoloana ny kianjaben’ny Kaominina indrindra aho no nandalo ny mpisava lalana ho an’ny filoham-pirenena. Soavaly vy roa izy ireo no narahina soavaly vy miisa folo teo ho eo. Avy eo dia fiaran’ny prezidansa (4 x 4 mercedes) tokony ho dimy ratsy filahatra be (filahatra minifi-tsofa) no nanaraka dia narahina mpamaran-dalana avy eo. Fiara amina fitaratra matroka avokoa izy dimy ireo. Dia anjaran’ny mpanatrika no maminavina hoe aiza amin’ireo fiara dimy ireo no nandehanan’ny filoham-pirenena.
Madaraid
Io indray dia ny vaovao fanarahantsika no ahalalantsika ny madaraid ataon’ny mpitondra ankehitriny indray. Fony nosokafana sy nampahafantarina ny Madagasikara Am-Perinasa dia nitety ny faritra 22 ry zareo. Nalaza tokoa moa tamin’izany fotoana izany ny tatitra isaky ny avy mandalo faritra iray ny ao amin’ny fitondrana. Nalaza tokoa ny fanentanana tamin’io fotoana io ka tonga avokoa na ny tsy nasaina aza. Hay moa ka nisy fanasana ho an’ireo manana andraikitra any amin’ny faritra any. Nanjary nampalahelo indray ireo tonga avy lavitra nefa karazan’ny nitanin’andro tany ivelan’ny trano malalaka.
Saiky notohizana isaky ny distrika ilay izy fa maty ho azy teo…na tsy nahenoana tohiny intsony. Efa reraka koa angaha ny minisitra tompon’andrikitra ka nanao hoe aoka izay ?
Amin’izao fotoana izao indray dia avy indray ny filankevitry ny governemanta atao isam-paritra. Dia faritra telo aloha no re. Izany hoe raha heverina dia karazandrazany manao ny fihodinana faharoa mitety ny faritra 22 indray ny mpikambana amin’ny governemanta ankehitriny. Filankevitra kely fa tsy toy ny fanao eto Antananarivo loatra. Minisitra vitsivitsy fa tsy voatery ho izy rehetra no mivory any. Fitiavana te-hanome vahana ny faritra tiana hisolo ny fari-piadidiana niantsoana ny faritany taloha.
Ary tsaroanareo moa ilay hoe hisy minisitra isaky ny faritra nolazain’ny filoham-pirenena iny ? Hay ve ka ny minisitra amin’izao fotoana izao ihany no misahana faritra tsirairay avy ! izay no ao Antsainy. Ohatra fantatro izao dia ny minisitry ny asa vaventy Roland Randriamampionona no miandraikitra ny faritra atsimo andrefana. Izany hoe manana andraikitra toy ny hoe minisitry ny asa vaventy sy misahana ny faritra atsimo andrefana ilay minisitra fa tsy misoratra ao amin’ny asany ofisialy io misahana faritra manokana io. Aza manontany ny an’ny hafa fa tsy ho fantatro ny valiny. Hay ve ilay olona tsy voatery ho avy any amin’ny faritra no ao an-tsain’ny filoham-pirenena. Voa mafy indray izay nieritreritra ny « olona avy aty aminay ».
Worldraid
Ity raharaha manga farany ity indray dia an’ny filoham-pirenena manokana aloha no tena fantatra. Nolazaina fa nentina nitety firenena vitsivitsy (Alemaina sy Shina ohatra) ny Madagasikara Am-Perinasa. Mitady fiaraha-miasa amin’ireo firenena afaka miara-miasa amin’ny firenena malagasy. Tany indray vao niteny ny lesoka nananan’ny mpamatsy vola iraisam-pirenena milaza fa tsy miantraika mivantana amin’ny fampandrosoana akory ny fanampiana ataon’izy ireo. Tsy maintsy mitady ny tombotsoantsika Malagasy rahateo isika na mitady izay ho tombotsoany aza ireo mpandraharaha sy firenena vahiny tiana hiara-miasa amintsika ireo.
Na izany na tsy izany dia lasa ihany ny saiko sao dia tonga amin’ity tononkira ao amin’ny fihirana FFPM ity ny tonombavaka avoakan’ireo mpitondra antsika hoe :
Miaina ny atao hoe fanatontoloana tokoa isika amin’izao fotoana izao. Na tiana na tsy tiana, rehefa tsy manana fanapaha-kevitra hanakana ny entana avy any ivelany ny fitondrana dia mitobaka eto hatrany ny vokatra avy any ivelany. Mahita anefa aho fa tsy mitarai-tana-miepaka amin’izany loatra ny mpanao asa-tanana na dia ny asany aza no idiran-doza indrindra amin’ny fahabetsahan’ny entana avy any ivelany tonga eto Madagasikara io.
Fonosana vita taretra (na ahitra voatokana), nataon-tanana, nolokoina lokon-taretra ihany koa araka ny fahalalako azy. Fonosana asiana vatomamy vitsivitsy amin’ny andro fanasana amin’ny mariazy indrindra indrindra. Fonosana kely tsy dia manao ahoana no amidy Ar50 na Ar100 isanisany. Mariho tsara fa tsy vokatra orinasa no resahiko eto fa asa-tanana manontolo. Tsy vokatra miranty amin’ny trano mihaja fa mitalapetraka eny amin’ny toerana ankalamanjana natokana ho an’ny mpanao asa-tanana. Dia lasa ny saina : mahavelona ve io amin’izao vidiny izao ?
Izao manko : marina fa ny gazety amin’ny teny malagasy dia misanda Ar100 na Ar200 ihany koa, izany hoe tsy mifanalavitra amin’ny vidin’ireo fonosana itoeram-batomamy ireo. Saingy ny an’ny gazety dia mivarotra isan’andro izy ary an’arivony ihany koa ny vokatra amidy fa tsy mba zara raha hahatratra anjatony toy ny an’ireo mpanao asa tanana ireo. Ny an’ny mpanao asa-tanana dia izay manan-draharaha hifaliana no tena andrasana. Tia mifety ny Malagasy fa impiry no manao vatomamy anaty fonosana ifanomezana ? Tsy maintsy mahafaninana amin’ny vidin’ireo noafaran’ny sasany anefa ny vokatrao.
Dia hoy aho hoe : Andeha tadiavina hatrany ny hampandroso ny varotr’ireto miezaka amin’ny hery sy fahalalan’ny tena no sady tsy te-hiakin-doha ireto e ! Fihetsika tsotra ihany koa sady tsy lafo loatra nefa mety hahafaly ny rehetra na dia ny firenena mihitsy aza. Ohatra : Na dia fivoriam-pianakaviana tsotra aza no atao dia tolotra anatin’ireny haronkely ireny no hanolorana vatomamy ho azy. Raha misy mamangy ihany koa, na mandeha mamangy ka misy ankizy ao dia tolorana anaty vatomamy hatrany no atao.
Angaha moa vatomamy ihany fa mba mikaro-kevitra amin’ny fanolorana zavatra hafa ho an’ny ankizy ihany. Efa hitako tia poketra vita tsotra sahala amin’ireny aloha ny vehivavy (tanora mitovy taona amin’ny tena na somary zandry ihany koa). Miezaka avokoa ny rehetra dia ho lasa tarazo eo amin’ny ankizy efa zajatra mahita ny karazam-panomezana anatina vokatra vita amin’ny asa-tanana ihany koa ny mampita ny fanao amin’ny taranany. Andeha atao hoe nofinofy ihany angaha ny soratako etoana nefa toa azo tanterahina tsara ihany araka ny fahitako azy. Sa ahoana ?
Izay maharaka ny vaovaom-piarahamonina eto Madagasikara indrindra fa ny eto Antananarivo dia mahalala fa nihaona ny faran’ny herinandro tao amin’ny kianjan’ny Mahamasina ny ekipa iraisan’ny vehivavy mpanao gazety sympanakanto sy ny ekipan’ny sarimbavy tena izy.
Mampihomehy ihany moa fa sariny ve moa dia mbola ho tena izy ihany. Raha izaho sy ny sariko dia samihafa mihitsy. Ny sariko natao ho karazana rakim-pahatsiarovana ihany amin’ny fotoana iray tiana hotadidiana sy homarihana amin’ny fotoana ho avy. Marina fa betsaka ny mihevitra ny tenany ho efa nahita ahy raha efa nahita ny sariko saingy tsy izaho no hitany amin’io fotoana io fa ny sariko ihany. Izaho indray dia amin’izao fotoana ahavelomako eto izao azo iresahana sy anontaniana ary ifandraisana amin’ny mahaizaho ahy, ny zavatra tiako ary ny zavatra ataoko.
Ao anatin’izao fotoanan’ny fandrosoana izao ihany koa anefa dia azo lalaovina araka izay tiana atao ihany koa ny sary. Ny lalao an-tsary (jeux video) malaza amin’izao fotoan’ny sary sy ny fifandraisana izao no ilazako izany. Samihafa tanteraka na izany na tsy izany ny milalao amin’ny sariko sy milalao amiko. Mbola karazan-dalao anaty nofinofy ihany manko ny lalao an-tsary sy ny lalao ahafantarana ny faharerahana sy ny kitra vokatr’io lalao io. Ao anatin’ny lalao an-tsary dia karazan’ny moana ihany ianao fa amin’ny fiainana atrehinao kosa dia afaka miresaka sady maheno izay iresahanao ny afaka mamaly ahy tsara ihany koa ianao. Dia tahaka izay ihany koa ny amin’ireto sarimbavy ireto amiko. Na oviana na oviana tsy ahasolo ny tena vehivavy ireo sarimbavy milaza ny tenany ho tena izy (vehivavy ?) ireo amiko.
Marihiko dieny eto fa ny lohahevitra resahiko dia amin’ny mahasarimbavy ilay olona aloha. Tsy miditra amin’ny lohahevitra hoe lehilahy mitady lehilahy hotiaviny toy ny vady aho eto na vehivavy mitady vehivavy ho vadiny fa ilay lehilahy te-hitondra tena sy hihevitra ny tenany ho vehivavy ka miakanjo sy manao ny fombam-pihetsika ahafantarana ny vehivavy. Ekeko fa mety hifamatotra akaiky amin’ny fironam-pitiavana no mety ahatonga ny safidim-pitafiana saingy iniako aloha ny mametra azy ho amin’ny fihetsika sy fiakanjoana ihany.
Ny famoaboasana soratako dia ny mety ho antony nahatonga ilay olona ho sarimbavy. Ny valiteny fandreko naverimberin’i Francis Turbo moa dia ny hoe tsy ninian’ny ankamaroandry zareo mihitsy ny ho sarimbavy fa toy ny efa voajanahary ao anatin-dry zareo hatrany ambohoka mihitsy. Tao ankibo, hoy ny nolazainy, dia efa nirona tsikelikely ho amin’ny mahavavy azy ny toe-tsainy sy ny fizikany manontolo afa-tsy ny fitaovam-pananahana ihany no nahalahy azy. Taloha moa dia noheverina ho aretina ny mahatonga ilay olona hanana izay fironana izay fa efa niova izay fomba fiheverana izay ankehitriny.
Raha amin’ny fihevitry Francis dia tsy safidy ilay nahasarimbavy azy. Eo izany no toheriko voalohany. Amiko dia vokatry ny safidy tokoa no nanaovany sarimbavy fa tsy « voajanahary » araka ny nolazainy. Mety ho marina ny hoe « voajanahary » tao anatin’ilay olona ny nahatonga azy ho sarimbavy nefa nisy safidy ihany koa ao ambadik’izay. Mety tsy ho izy no nametraka ny safidy fa ny reniny nitondra azy folo volana, moa io safidy io dia vokatry ny tontolo manodidina ihany koa ary mety ho avy amin’ny fahadisoan-kevitra.
Eo amin’ny fitaizana ny zaza dia nomarihin’ny manampahaizana sasany fa eo amin’ny fahaterahany ka hatramin’ny fahatelo taonany no tena manorina ny mahaizy azy ny olombelona tsirairay. Efa nisy aza moa fandaharana nametraka fa raha tiana hanana ny mahaizy azy sy ho tsara fototra amin’ny hoavim-piainany ny olona iray dia tezaina amin’ny alalan’ny mozika sahady aza dieny mbola any ankibo. Eo koa moa ny hoe raha mbola liana tamin’ny fianarana ny reniny no nitondra vohoka azy dia matsilo saina kokoa izy. Tsy mbola haiko moa na tena marina izany na tsia saingy hoy aho hoe azo heverina tsara kosa ny fahamarinany na dia mety tsy ho tonga hatrany amin’ny fahamaotiana aza izany fahatsilovana mialohan’ny fotoana eo amin’ny zaza izany.
Dia manao fampitahana eo amin’ireo fomba fihevitra roa ireo aho ary efa manana izay maharesy lahatra ahy bebe kokoa. Avy amin’ity fomba fihevitra faharoa ity no isintonako ny hevitro. Ny fiforonana sy ny fitomboana ao ambohoka dia miankina be dia be amin’ny reny nitondra azy. Impiry impiry moa isika no naheno hoe naniry lahy na naniry vavy ireo ray aman-dreny sasany. Matetika moa dia zanaka lahy no tadiavina fa misy ihany koa ny mitady zanaka vavy rehefa be zanaka lahy izy ireo.
Nisy moa ny traikefa nataon’ny olona avy amin’ny endriky ny vohoka eo ampitondrana zaza ka manao hoe ity lahy na ity vavy. Ary eo ihany koa ny « akombohoka » (asa raha mety andikana ny echographie io na tsia fa dia toy ny foromporonina fotsiny ihany) izay itarafana ny mombamomba ny zaza rehetra ka tarafina avy amin’iny ny mahalahy ilay zaza. Rehefa tsy hita iny dia tsoahina ny hevitra fa vavy izany io zaza io. Kanjo indraindray dia nahay nanafina ny azy ny zaza fony tao ambohoka dia mety ho nandray anaram-bavy tsy fidiny ny zaza rehefa avy eo.
Eo amin’ny famalian'ny zanaka tadiavin-dreniny izany amiko no mifototra ny safidin’ny zaza ho lasa lahy na ho lasa vavy. Na dia lahy avy amin’ny chromosomes XY aza no nitorotoroana azy tamin’ny voalohany nefa be tao an-tsain’ny reny ny hahavavy azy dia mametraka safidy efa mitongilana be amin’ny zanaka sahady izy. Hamaly eny ny reniny ny hahavavy azy eo amin’ny fitondran-tena ve ny zaza sa hanohitra kosa ary haneho fa lahy no namoronana azy ka hitoetra amin’izay mahalahy azy izay izy ?
Fitarainana mafy sy azo atao hoe ara-drariny ihany matoa efa mahare ny akony ny fitondram-panjakana amin’ny zavamisy miseho any Taolagnaro na Faradofay izay karazandrazan’ny tendro atsimo atsinanan’i Madagasikara.
Raharaha efa ela nikonokononana moa ny resaka fasimainty any amin’ity faritra ity. Adihevitra tamin’izany ny fiantraikan’ny fitrandrahana amin’ny tontolo iainana sy ny manodidina. Ity fitondram-panjakana ity no tena nanafaingana araka izay azony natao ny fifanarahana tamin’ny vahiny amin’ny hitrandrahana azy. Io fahamehana io no antony iray mety ho tsy nahatsinjovana izay lesokahiarovana ny mponina amin’ireny faritra ireny.
Niakatra izay tsy izy ny vidim-piainana any amin’iny faritra iny. Izany teny izany no malaza ankehitriny. Voasongony vetivety teo I Nosy-Be tamin’ny fahalafosam-piainana. Toy ny tanàna tsy natao ho an’ny malagasy intsony ilay tanàna. Inona angaha ny antony ? Heveriko fa maika ny hampandroso nanadino ny olona tao aminy ireo izay nifanaraka tamin’ny Qit Minerals Madagascar.
Marina fa niezaka ny hanao lalana sy hikarakara foto-drafitr’asa toy ny fanorenana sekoly ny toeram-pitsaboana ny orinasa izay hisahana ny fitrandrahana fasimainty nefa tsy ampy izany ho an’ny mponina ary tsy misy tombotsoa ho azy mihitsy aza. Saiky adinoko koa moa ny fanorenana seranana nolazaina fa ho lehibe indrindra eto Afrika saingy tsy dia ninoan’ny olona loatra moa izay filaza ho lehibe indrindra manerana an’i Afrika izay. Voalohany tiako lazaina amin’ny tombotsoa tsy miantraika sarambambe, ireo mponina ao dia ho ambin’olona amin’ny fitrandrahana mivantana.
Toa mpiasa avy any ivelany (Ivelan’i Madagasikara aza fa tsy mba hoe ivelan’ny faritra Anosy) no maro an’isa alaina. Heverina ho tsy manana ny fari-pahaizana hitrandraka hiasa ao aminy ireo Malagasy mponina any. Izay dia efa olana goavana tsy nojinery. Tsara raha nametraka fetr’isa farafahakeliny amin’ny mpiasa Malagasy ny fitondram-panjakana. Farafaharatsiny mba ny atsasany ahay no kely indrindra amin’ny avy eto an-toerana fa tsy ho vahiny 100% no hiasa ao. Tokony ho ny ampahaefany raha tena kely dia kely indrindra no Malagasy ao an-tanàna avokoa. Izany aza efa tsy misy dikany mihitsy. Manana adidy hanofana ireo mpiasa Malagasy ny orinasa fa tsy ho faly hitango vola mety hahatezitra ny tompontany fotsiny.
Manaraka izany, malaza amin’izao fotoana izao fa miakatra dia miakatra tokoa ny hofantrano any an-toerana na dia trano hazo tsizarizary aza no ampanofaina. Antony, mazava loatra fa mihabetsaka ny olona tonga any nefa tsy dia ampy loatra ny fanorenana misy any amin’izao fotoana izao. Voalaza fa ny 75%n’ny efitra fiantranoana ao Taolagnaro dia efa karazany onenan’ireo mpiasa efa tonga hikarakara amin’ny fitrandrahana fasimainty. Ny 25% ambiny izany dia ifandroritan’ireo mpiasa mamita iraka any avy amin’ny orinasa hafa sy ireo mpizahatany te-hitsidika iny faritra iny. Tsy mahagaga raha miakatra be ny hofantrano.
Izao anefa, mbola tsy ampy ampahafolon’ireo mpiasa hiasa any Taolagnaro no ao an-toerana amin’izao fotoana izao. Aiza daholo no ametrahana ireo mpiasa hafa ? Eo no tokony hanery ny orinasa ny fanjakana malagasy amin’ny hanorenany trano be dia be hipetrahan’ireo mpiasany farafahakeliny fa tsy hameno hotely fotsiny. Trano manara-penitra fa tsy ho tsizarizary sanatria. Tokony ho hentitra ny fitondram-panjakana amin’io lafiny iray io.
Ankoatra izay moa ny olana amin’ny famatsiana sakafo sy ny zavatra hafa. Eo moa ilay filazana hoe ifaninanan’ny ankizivavy indrindra indrindra ny mividy finday hiaka farany aderadera any ampianarana. Fihetsika manosika ny ankamaroan’ireo mbola zazabodo hivarotena amin’ny vahiny sahady. Aiza moa no hahazoany vola aman’hetsiny vetivety eo ? Dia adino ny fianarana fa ny ravoravo natentina no tena zava-dehibe aminy. Tsy hisy dikany avy hatrany ny sekoly lazaina fa haorina na havaozina. Eriteritra ihany ny ahy na dia izany aza ka raha mihaino (na mamaky) ny ao amin’ny fitondram-panjakana vao maika tsara.
Tsy hoe lasa nanoratra amin’ny teny anglisy indray aho fa anarana trano iray eo ampanamboarana amin’izao fotoana izao ao ambadiky ny lapam-panjakana ao Iavoloha ihany. Tetikasa iray heverina ho vita afaka 15 andro mba hialoha ny fankalazana ny faha-47 taona niverenen’ny fahaleovantena amin’ny 26 jona 2007 ho avy izao.
Nitsidika ny asam-panamboarana manko omaly ny filoham-pirenena miaraka amin’ireo orinasa manatontosa ny famitana io asa io. Ny filoha izay nanao ilay satroka sy fitafy ankapobeny mampiseho ny revy amerikana ao anatiny ao indray. Ilay anaran’ny trano koa moa tamin’ny teny anglisy rahateo izay fiteny fampiasa voalohany any Etazonia amin’izao fotoana izao aloha. Ny orinasa manatontosa ny famitana ny asa moa dia roa no fantatro dia ny Magrama sy ny Colas(hevero fa hatramin’izao aloha dia ny Colas no mahazo asa be indrindra tamin’ity fitondrana ity…raha ny Alma kosa no any an-tsain’ny hafa).
Ny nandraisana ny orinasa Magrama ho anisan’ny mamita ny asa dia ahatsinjovana ny rafitry ny trano aorina ihany koa. Azo heverina fa trano horavahan’ny endri-bato ananan’i Madagasikara ity trano ity. Zavatra mahafinaritra izany satria matetika dia ny trano any ivelany no tena hita ho jenitra amin’ny vaton’i Gasikara. Ny orinasa Colas indray moa dia azo heverina fa ny fahamatoran’ny asa sy ny fe-potoana famitany azy no nahazoany ity tolotra iray ity. Ireo orinasa roa ireo ihany no reko na dia telo aza no nambara fa miara-mamita ny asa. Dia ankamantatra ho antsika rehetra izany hoe iza no fahatelo ?
Eo ankilan’izay dia misy fiteny mahazatra ny olona eto Antananarivo amin’ny fananganana trano avo hita eo amin’ny anarana nefa ny trano aoriana amin’izao fotoana izao dia tsy misy rihana. Dia nanontany tena tany anaty tany izay nahita ny sary hoe hay ve ka azo atao tsy misy rihana ny trano dia efa azo lazaina hoe « building » e ! Na izany aza tsy kely akory ny fanamboarana fa trano mahazaka olona arivo no kendrena ho tafiditra ao anatiny. Tsy ho fipetrahana atao vonjimaika ho amin’ny fotoana manokana intsony no mijoro eo fa fanorenana maharitra sy ho tsara endrika ihany koa.
Dia tena mihamaro tokoa anie izany fanorenana hamoriana olona maromaro eny amin’ny lapam-panjakana eny Iavoloha izany. Ao no misy ny foibe fampianarana Leadership. Efa misy efitra lasa fiangonana ihany koa. Dia avy koa ity trano vao naorina ity. Fa tsy nataon’ny filoha ankehitriny aloha ny nanangana ny foiben’ny rnm sy ny tvm tany amin’ity lapa ity araka ny fikasan’ny teo alohany e ! mba fikasana tsara avy aminy aloha iny. Azo tarafina amin’izany manko raha amin’ny fijery ivelany fa tsy mieritreritra ny hanidy ny vaovao ampitain’ny sary sy feo ho eo ambany fahefany velively ny filoha. Dia io hita eo anilan’ny rnm ankehitriny sy ampitan’ny Hilton Madagascar io ny foiben’ny tvm vaovao.
Nisy mpitondra fiarakodia niresaka fa dia tahaka ny manao mizana tsindrian’ila ihany ny mpitandro ny filaminana indrindra fa ireo misahana ny fifamoivoizana eto Antananarivo. Raha manao fahadisoana ny malagasy dia mihazakazaka aoka izany ry zalahy amin’ny fanatonana ny mpamily ary mitaky ny taratasy sy ny manome sazy. Fa raha vahiny (ny hatsatra mazava loatra) na eo imasony eo aza no manao fahadisoana dia tsy sakanan-dry zalahy mihitsy fa tazaniny tahaka ny flaorà jeren’ny omby fotsiny.
Misy ny fitaratra ijerena any aoriana no faohin’ilay fiara, ilay mpamily miresaka amin’ny finday ao anatin’izany ary tsy mahalala ny hijanona mihitsy na dia hitany izao aza ny nifaohany ny fitaratry ny olona. Fantany manko fa tsy sahy hanakana azy ireo polisy ireo.Tezitra ny Malagasy mahita izany dia mivazavaza amin-dry zalahy hoe jereo ny zavatra nataony dia nojerenareo fotsiny. Amin’io dia ry zalahy indray no manangam-bovona amin’ny tsy fanajana manam-pahefana. Rehefa tsy manaiky hanome ny taratasy mihitsy ilay saofera Malagasy dia miezaka ny mandamina amin’ny hoe efa hitantsika iny ny fiara dia efa hitantsika ny nomeraony dia tsy hitako intsony izay olana fa azo antsoina hatrany ireny. Tsy manaiky izany valinteny izany ilay mpamily Malagasy ka niteny izy fa hakariny ho amin’ny sehatra ambonimbony kokoa ity raharaha ity.
Inona no azo tsoahina amin’izany ? Azo heverina fa mihevitra ny tenany ho manan-danja afaka manao izay tiany hatao aloha ilay vahiny. Manana andraikitra ambonimbony any amin’izay misy azy angaha ka heveriny ho antsojay ataon’ny malagasy aminy mampihemotra mpandraharaha raha vao miseho hanembatsembana azy. Mety ho manana olona ambony fantany hanavotra azy ihany koa amin’ny raharaha « tsy dia misy dikany » sahala amin’izay notantaraiko teo. Tombatombana azo disoina ihany ireo noheveriko voalohany ireo fa mety ho zavatra hafa no tena antony.Io zavatra hafa io dia manakana ny fifandraisana eo amin’ny vahiny sy ny teratany. Ny olana dia tsy ny vahiny eto no miezaka hahay ny tenin’ny teratany fa ny mifamadika amin’izay no mpiseho. Ny antony dia efa nisy fotoana nanjanahan’ny vahiny antsika Malagasy. Ry zalahy manampahefana misolo tena ny malagasy anefa mety ho tsy havanana loatra amin’ilay teny vahiny ka tsy te-hanala-bara-tena amin’ny fibadabadana eny. Dia aleony manao izay tiany atao eny ireny vahiny ireny. Ireo mahay teny vahiny ihany no hahasahy hanakana an-dry zalahy fa vitsy ihany izany araka ny fahitako azy aloha. Mihevi-tena ho toy ny ambany manko raha tsy mahay ilay teny vahiny (afa-tsy oui m’sé).
Dia lasa ny eritreritro manao hoe f’angaha dia tsy maintsy ny teniny no iresahana eto amin’ity tanàna ity ? angaha koa ianao any amin’ny biraony ka matahotra ny hiresaka na hibetroka azy mihitsy aza ? Raha menatra ny hiteny vahiny aminy (izany hoe haja ve izany ny miteny vahiny aminy sa tsy mahatonga azy ho kamo hianatra ny teny malagasy ?) maninona raha mibetroka azy amin’ny teny gasy fotsiny amin’izao. Izay ilay hoe omena teny gasy izy. Aleo izy indray no hihanahana fa raha mitaky permis aminy dia ny teny hoe permis ihany no atao teny vahiny fa ny ambiny rehetra atao amin’ny teny malagasy. Dia mety hiteny isika hoe ka teny ofisialy eto anie ny teny frantsay sy teny anglisy e ! dia valiako hoe marina izany fa tsy manakana ny malagasy hiteny malagasy izany. Avelao hisy mandika teny ho avy e ! f’angaha dia ny hamalifaly azy izao foana no hatao ? Ianao angaha raha any aminy ekeny izay teny malagasinao fa ny teniny ihany no iresahany aminao dia mba toy izany ihany koa e ! Toa isika indray no hisahirana aminy nefa izy ary mandika lalàna…
Mbola resaka pentekosta ihany na dia zavatra hafa indray aza. Efa fantatry ny mpanara-baovao tsara fa namoaka ny hafatry ny pentekosta ny filohan’ny fiangonana efatra mandrafitra ny ffkm. Tamin’ny alarobia (heriny) na alakamisy dia efa nambaran’ny gazety ambangovangony izany. Saingy iza moa no tena nahita na nahare ny votoatiny manontolo ?
Raha vao nahatonga izany any amin’ny tonian’ny fanoratana any amin’ny fampahalalam-baovao isan-karazany ny gazety dia misintona izay azony tsoahina avy ao amin’ny hafatra. Tsy namoaka manontolo ny hafatra kosa ry zareo satria tsy nividy pejy manokana ho amin’izany i Vohipiraisana (ny foiben’ny ffpm natao ho foiben’ny ffkm vonjimaika ihany koa aloha). Izay no nampahafantarana ny vaovao fa tsy namakiana na nametrahana azy manontolo.Manaraka izany indray dia tsy novakiana tao am-piangonana nandehanako tamin’iny alahady ihany koa ilay hafatra avy amin’ny filoham-piangonana efatra mirahalahy. Tena nandrasana mihitsy tamin’ny filazan-draharahan’ny fiangonana fa niandry vasoka fotsiny. Eto Antananarivo ve dia mbola tsy naharay ny hafatra ihany koa ? gaga ihany ny tena amin’izany.
Nanontaniana ny olom-pantatra raha naheno fa na tsy tandriny na tsy nalefa ihany koa ny tany aminy. Ny tao amin’ny fjkm Ambavahadimitafo ihany no reko fa namaky ilay hafatra.Vaka ny saina manoloana izany toe-javatra izany. Inona ny antony tsy namakiana ilay hafatra tany amin’ny fiangonana sasany ary namakiana azy kosa tany amin’ny fiangonana sasany. Nizara ve ny hevitra manoloana ilay fanambarana ? Fampiraisana no tena tanjona ka toa fisarahana no hita !
Efa rere tao ho ao ny momba ity teny hoe androm-bavaka manerantany ity(Global Day of prayer). Lazaina ombieny ombieny fa niainga tany Capetown ity fihetsiketsehana ity. Izany moa no lazainy ao amin’ny transformation africa ao. Raha ny marina anefa araka ny testamenta kristiana dia tany amin’ny andron’ny Apostoly mihitsy no efa nisy izany vavaka isan’andro nialoha ny tamin’ny alahady iny.
Folo andro no niomanan’ireo mpikarakara tany amin’ny toerana samihafa (ary anisan’izany ny fiangonana loterana malagasy ao Ambatovinaky) teto an-tanàna. Nisy ny fotoam-bavaka maraina (tena maraina tokoa satria mbola mazavaratsy mihitsy) ary nisy ihany koa ny fotoana hariva samy adiny roa avy. Folo andro no nanatanterahana ny fikarakarana isam-paritra. Ny lohahevitra nobanjinina nandritra izany fotoana izany dia ny ao amin’ny 2 tantara 7 andininy faha-14 ao izay manomboka amin’ny teny hoe raha ny olona izay antsoina amin’ny anarako no ho avy hanetry tena ka hivavaka…
Rehefa amin’ny filazana fa fiangonana maro no miara-misalahy amin’ity raharaha ity dia tsy miditra loatra ny fiangonana katolika. Ny somary mahagaga ahy aza noheveriko fa ny fiangonana pentekotista no tena lohalaharana amin’ity fihetsiketsehana ity. Mifanandrify amin’ny anarana pentekosta ihany manko ny anaram-piangonana. Ny teto Madagasikara anefa dia ny sasatsasany tamin’ireo lohandohan’ny fiangonana loterana ny fjkm (ary mavitrika ao amin’ny ffkm eto Antananarivo ihany koa) no tena nafana fo tamin’ny fikarakarana azy sy tamin’ny fanentanana ny mpiangona tao aminy. Azo heverina avy hatrany fa noho ny fifandraisana eo amin’ireo lohandohan’ny mpisorona sy ny mpitarika eo anivon’ny fikambanana mpiara-mamaky ny baiboly sy ny fikambanana mampiely baiboly Malagasy no singa iray niteraka izany.Ireo fikambanana roa ireo tokoa manko no mpikarakara voalohany ity hetsika ity eto Madagasikara.
Ireo fikambanana roa ireo ihany koa no tetezana ifandraisan’ny fiangonana ara-tantara sy ny fikambanam-pivavahana kristiana vaovao tsy manava-tena. Efa nanana fahazarana amin’ny fanaon’ny mpiara-mamaky ny baiboly ihany aho ka fantatro fahatsoran’ny fomba araka izay azo atao. Mora ho an’ireo fikambanana roa tsy hain’ny maro avahana ireo ny manatona ny andaniny sy ny ankilany avy.
Ny andron’ny pentekosta tolakandro ary dia tao amin’ny kianja mitafon’i Mahamasina no nanatanterahana ilay androm-bavaka maneratany anjaran’Antananarivo. Toerana tsy antonona intsony ny habetsakyny olona tonga tao saingy tsy nahazo ny toerana lehibebe kokoa manko. Nefa toerana sahala amin’ireny ihany no eken’ny rehetra fa tsy fiangonana lehibe izay manavahiny izay tsy mpiangona ao. Amin’izany maha androm-bavaka maneratany azy izany dia tena ny vavaka tokoa no nibahan-toerana.
Tsy ny toriteny na ny filazan-draharaha no betsaka, ary tsy ny hira ihany koa aza fa dia ny fanandratana an’Andriamanitra sy ny fiantorahana taminy tamin’ny endrim-pivavahana rehetra.Koa taorian’ny toriteny fohifohy nalaina avy tao amin’ny Romana 14 :1 – 14 izay manambara amin’ny ankapobeny ny tsy tokony hifampihafahafana na dia samihafa fomba aza ary tsy ifampitsaratsarana foana dia nanomboka ny endrim-bavaka mety ho fantatra rehetra.
Voalohany tamin’izany ny vavaka ifamaliana izay heveriko fa mitovy avokoa amin’ireo firenena mahatratra 200 lazaina ho miara-manatontosa ity Global Day of Prayer ity fa ny teny no natao tamin’ny teny malagasy. Ny vavaka ifamaliana moa dia vavaka tononon’ny mpitarika sy valian’ny mpanatrika rehetra. Ny any amin’ny Katolika sy ny loterana ary ny anglikana no tena mahazo azy ity fa raha any amin’ny hafa dia mitovitovy karazana amin’ny famakiana ny salamo ifandimbiasan’ny mpitarika sy ny vahoaka ihany izany. Azoko lazaina fa tsy tsara dika ilay vavaka na tsy tafiditra loatra ilay fanandratana amin’ny mahagasy fa azo tsara ny tian-kambara ao anatiny. Nifandimby nitarika moa teto ny ankamaroan’ireo mpitari-pivavahana nanana solontena tonga tao.
Efa izay dia lasa indray ny vavaka ho an’ireo sokajin-taona rehetra kasamy nomena ny anjarany ny ankizy, ny tanora ny vehivavy ary ny lehilahy. Samy manana ny solontenany ireo sokajintaona ireo. Amin’ny ankapobeny moa rehefa tahaka ireny dia vavaka fifonana hatrany no manjaka. Ireo solontena moa dia misy ireo nanao vavaka novakiana ary misy kosa ny nivavaka tora-po. Asa fa noho ny mpanentana saiky lehilahy avokoa angaha ka mba naka toerana lavalava ny mpitarika nanana anjara ho an’ny vehivavy (Pst Rebeka izay ananana rohim-pihavanana ihany), nanao fanazavana aloha ny anao alohan’ny anaovana ny vavaka ary indroa miantoana ny nanaovany ny vavaka.
Ary nenti-namaranana azy dia samy nivavaka avokoa ny rehetra nanatrika ka nanao faribolana kely nifamory isaky ny olona telo ka hatramin’ny olona enina teo ho eo. Efa nisy rahateo ny antom-bavaka napetraka dia ny hampazoto ny malagasy hivavaka sy hitodika amin’Andriamanitra, ny vavaka hanalana ny herin’i Satana tsy hanjaka amin’ny fon’ny olona ary ny mba handrosoan’i Madagasikara ara-toe-karena. Io lohahevitra farany io dia be ihany no tsy nankasitraka azy. Nibahana tao an-tsain’ny maro angaha ny teny hoe ny fivavahana tsy natao ho filan-karena ka tsy nisy loatra ny nivavaka ho amin’izany, ny ananan’ny malagasy fiadanana sy fahasambarana tsy voatery ho amin’ny alalan’ny vola no nihoraran’ny olona kokoa. Tsapa manko izany firoanan’ny nanatrika izany rehefa nomena ny fitenenana ny solombavam-bahoaka tonga teo niteny hoe tsy ilaina loatra fandrosoana tsy misy fanahy sy anjakan’ny faharatsiana ka nitehaka avokoa izy ireo (talohan’izay anefa dia tsy nisy tehaka loatra).
Fehiny, tena ireo olona vontom-pinoana tokoa no nanatrika tao raha vavaka no nanjaka nefa dia roa ora sy sasany no nanaovana azy. Tsy nisy vidim-pidirana tahaka ny hitako tany amin’ny firenena sasany ny teto Madagasikara sady tsy hanisy vidim-pidirana mihitsy. Lesoka ihany koa ny nanadinoana mba hisian’ny solontenan’ny vahiny tsy mahazo loatra ny teny malagasy izay maromaro ihany ny nanatrika tao hanana anajara vavaka ihany koa. Eny fa na teny anglisy aza no nanaovany izany inona moa no tokony ho olana ? Nisy Japoney tonga koa anie tao e ! Amin'ny 11 mey 2008 indray izany ny androm-bavaka manerantany manaraka.
Nanonona ny anarany sy nanonona ny laharan’ny finday mihitsy aza araka an’i Taratra ireo nilaza ho nanaparitaka ny taratasy kely nandranitra adim-poko teto Antananarivo. Ny anarana notononiny moa dia Rasolojaona Arthur ary ny namany dia Andrianjafy. Afaka ho hitanareo rahateo ao amin’ny Madagate mikasika ny fifanenjanana eo amin’ny mpitondra katolika sy ny mpitondra ny firenena moa ny sarin’ilay taratasy fihantsiana sy ny votoatiny efa tsy tiako nadika teto mihitsy.
Tsy vitan’izany fa mbola niantso tamin’ny fandaharana karajia ihany koa izy, izany hoe henon’ny mpihaino rehetra ny teniny sy ny fomba fiteniny. Mahavariana ilay izy. Manahy mafy aho nefa sarotra ny mitsaratsara olona avy hatrany. Ny fomba fiteny sy ny angola dia manamarika fa tsy zatra ny fiteny eto Antananarivo izy. Ny nahavariana ahy manko dia ny fomba fanompana ny merina hatramin’izay no nanompana ireo hafa indray. Nahagaga ahy io. Lasa ny eritreritro nanao hoe fihaikana io sa fanaingana amin’ny fomba ankolaka hanairana ny maro an’isa avy amin’ireny faritra tena ifampiseraseran’ny samy Malagasy ireny.
Ny teniny moa dia manamafy ny voasoratra amin’ny fandroahana hatrany sady notononiny avokoa ny teny 67ha, Ambohipo, Ankatso, Ambolokandrina ary mandroseza. Nahatezitra ny maro avy hatrany moa ny taratasy fa tsy nisy namaly loatra ny teniny tao amin'ny mpikarajia isan’andro. Efa resaka fandranaitana eo amin’ny fivavahana indray moa izao no misy mivoy mafy dia mafy.
Etsy ankilan’izay dia mivory hatrany ny vondron’ny mpanao tsia fa tsy mety milaza hatrany izay votoatim-pivoriana. Ao anatin’ny tetik’ady indrindra angamba izy ireo amin’izao fotoana izao.
Ao anatin’ny fotoana mampihenjakenjana ny toe-draharaha eto amin’ny firenena izao dia tsara angaha raha mba asiana fihomehezana kely indray na dia tsy mahay mampihomehy aza ny tenako.
Asa angaha izay nahataitra ity ramose nampitady ohabolana malagasy misy teny hoe servieta. Tsy nisy nahita mihitsy ny mpianatra fa dia nionona tamin’ity ohabolana iray ity ihany : Servietan’anamalaho ve ka hamonoana vatotr’akoho.
Nisy olona mpiray ombon’antoka amin’ny orinasa iasan’ny tena ka mba misy mifanolo ihany avy amin-dry zareo any. Indray mandeha dia tahaka ny feno fofona famonoa-moka atifitifitra tampoka izany ny trano. Gaga aho ka saiky hitabataba hanontany hoe iza koa no nitifitra famonoa-moka amin’ny fotoana tsy misy moka ato ? Kanjo tadidiko tampoka fa ilay ramatoa hanatontosa ny adidiny tamin’io andro io no nahenoako ilay fofona. Andraso aloha rofiko akaiky fandrao manala baraka olona, hoy aho. Inona tokoa ! tena ny ranomanitr’ilay olona mihitsy angamba no…sa dia diso fiheverana ve izy hoe fomonoa-moka anie ity ataony famonoana fofona ity ?
Tamin’ity taona ity dia nisy zanaka mpitandrina tsy maintsy nalefa tany ivelany hotsaboina haingana. Tsy mba manana vola ampy ho amin’izany rangahy ka dia niantso vonjy tamin’ny mpiray sinoda. Dia tonom-bola no natao tao amin’ny fiangonana misy ahy. Tamin’io andro io dia 666.000 fmg no voangona rehefa natotaly. Avy hatrany dia nanampy vola Ar200 avy hatrany ilay mpaka tonombola fa mahakamo be ny mandre ilay isa (666). Tahotra sa ?
Tany Antsirabe indray, teo amin’ny manodidina io tsena lehibe mbola tsy vita io (ny tsenan’Asabotsy) dia nampipipy ny zafikeliny poritra ity ramatoa iray. Hitan’ilay mpangarom-paosy toa mibananaka angaha ny paosiny ka dia noharoniny tsy amim-pisalasalana. Henon-dramatoa tsara izany ary tadidiny fa mosoara maloto ihany no tao amin’io paosy noharonina io. Tsy taitra akory ramatoa na dia reny aza ilay tanana nangarona. Vao lasa teo amin’ny roa metatra ranamana dia niantso amin’izay ramatoa hoe : ento any fa tsy maninona dia sasao rehefa tonga any an-trano e ! Hitan-dranamana fa tsy nisy vola tao anaty mosoara (fanaon’ny any tokoa moa ny mampirina vola anaty mosoara ?) dia nariany ilay mosoara.
Fiarabe iray no maty no nibahan-dalana tao anatin’ny minitra maromaro. Antony lany gazoala ilay fiara nefa izy mpitatitra lasantsy ary feno ny « citerne » entiny. Tsy izany ve no atao hoe mangetaheta ambony lakana ?
Dia variana aho fa tsy mba tezitra amin’ny fanoherana loatra ny olona. Ny fanohanana ihany no tena mahatezitra ny maro ka dia hoy aho hoe tsy mba mety va raha miteny hoe « aza mahasoso-contre eo fa inona-contre no tsy aritr’itena-contre amiko ? ». Mifona aho raha nahatezitra anareo ny nosoratako.
Fantatrareo avy hatrany angamba ny tiako lazaina na dia izay lohateny izay ihany aza no apetrako. Faritra iray be « tanindrana » eto Antananarivo sady anisan’ny be mponina no nahitako trakitra miparitaka eran’ny lalana sy ny elakelan-trano. Ny haben’ny taratasy dia tsy natao ho fametaka amin’ny rindrina hovakian’ny be sy ny maro fa natao ho fanitrika isan-trano ambanin’ny varavarana. Iny taratasy manana habe A4 (21X29.7cm) iny no zaraina fito.
Tsy azo soratana ny votoatin’izany singa-taratasy nameno ny faritra izany satria tsy natao ho fandranitana velively ihany koa eto na dia malalaka amin’izay soratako aza aho. Ny fifanajana sy ny fifampitsimbinana tsy maintsy tandrovina hatrany. Ny azo ambara dia taratasy fandroahana ilay izy mazava loatra sady miharo fanambaniana rahateo. Ny zatra mipetraka eto anefa dia mahalala fa sarotra ihany ny hampiady olona eto Antananarivo renivohitra eto.
Tamin’ny herinandro nisian’ny saritaky ny tavaratra sy ny tatsimo iny ihany no nahatarafana karazana somary vandravandra teo amin’ny andaniny sy ankilany. Nisy andiana tanora avy any Sofia manko nitabataba vao maraina sahala amin’ireny hoe nisy nanafika vao maraina ireny. Maromaro samy mamo na ny lahy na ny vavy. Ny andro vao maraina tamin’ny enina ora tamin’izany fotoana izany nefa faran’ny herinandro. Ny efa nipetraka ela indray (izay atsimo atsinanana no betsaka) no nihatakataka. Notairiny tamin’ny torimaso avokoa anefa ny manodidina rehetra tamin’izay fotoana izay.
Raha dinihina dia tena misy antoko politika mivoy mafy azy ity mihitsy. Nahagaga, tsy tandrin’ny mpnao gazetin’ny Tvplus angamba tamin’ny fanambaran’ny eveka omaly ny fanamelohana natao momba ny fandranitana adim-poko. Tsy novakian’ny mpilaza vaovao anefa io fa ny bala nalefa ho an’ny mpitondra fanjakana ihany no novakiany. Ny Mbs sy ny radiom-panjakana moa dia nody tsy nahalala ny fisian’ny fanambarana mihitsy. Azo lazaina izany fa tena mitongilana daholo ny mpilaza vaovao hitako hatreto. Tamin’ny lohatenin’ny gazety rahateo moa dia samy nisintona izay tiany nosintonina fotsiny ry zareo. Iza re no mety namoaka manontolo ny fanambarana e ?
Ny mpanara-baovao finoana indrindra indrindra dia mahafantatra ny nametrahana amin’ny fomba manetriketrika ny evekan’i Miarinarivo tamin’ny alahady teo. Amin’ireny fotoana ireny moa dia tonga manatrika eo avokoa ny eveka namany manerana an’i Madagasikara. Efa nampoizin’ny maro fa tsy maintsy hisy ny fivoriana manokana hataon’ireo eveka ireo indrindra fa ao anatin’izao toe-draharaha mafampana izao. Dia nivory tokoa ny fivondronamben’ny eveka teto Madagasikara ny tontolo andron’ny alatsinainy 21 mey teo.
Niandry ny fehin’izany aho fa androany maraina no nandeha tao amin’ny radio don bosco izany. Tsy tratra anefa tamin’io fotoana io noho ny zavatra mbola nanahirana ka ny atoandro aho vao nandre azy. Tsy nandray naoty anefa aho ka izay tadidiko ihany no averiko etoana. Noho izany dia marihiko etoana fa mety ho tsy feno izay soratako etoana fa izay nanaitra ahy ihany no soratako.
Voalohany : Voaporofo izao tamin’ny fitsapana ny hevi-bahoaka farany teo ny tsy fahavitrihan’ny olona nanefa ny adidiny. Nirotoroto ny fanjakana nefa ny olona tsy mahalala akory izay votoatim-panovana na dia niezahana nohazavaina aza izany. Mbola anaty fahasahiranana ny olona moa ny rivodoza sy ny loza voajanahary hafa mbola namely ka izay hohaniny sy ialofany ihany no nahamay ny olona. Tsy nataony ho zavadehibe ny referandaoma.
Faharoa : Tsy ankasitrahana ny fampiasana ny herisetra sy ny fanaovana amboletra na avy amin’iza na avy amin’iza. Tsy vahaolana velively tsy akory izany manoloana ny delestazy sy ny olana hafa mampisavorovoro ny mpianatra sy ny any amin’ny faritra. Tokony ho efa notsinjovina mialoha ny hamahana ny olana fa tsy avela hihatra amin’ny olona vao ikaroham-bahaolana.
Tohiny : Momba ny raharahan’ny misionera kosa. Nantsoina ny misionera hitory ny evanjely amin’ny olona rehetra. Ilaina ny fahafantarana ny fiaimpiainan’ireo itoriana ny evanjely ho fampivoarana azy rahateo. Koa raha misy ny zavatra tsy mety, mahaporitra na fanaporetana sy fanitsakitsahana ny zon’ny madinika dia adidin’ny (tsy maintsy miteny ny )misionera ny miteny na malagasy izy na vahiny. Ao anatin’ny lalam-pitoriana rahateo izany ary ny fiangonana katolika dia tsy maintsy eo ankilan’ny madinika mandrakariva hiaro ny zony tsy ho voahosihosy.
Fahadimy : Momba ny raharaha Sylvain Urfer,sj kosa indray dia heverin’ny katolika ho fanalam-baraka azy ireny toe-javatra niseho ireny. Tsy azo natao ve ny nifampidinika mialoha tamin’ny ambaratongam-pitondrana katolika rehetra mialoha ny nandroahana azy ? Toy ny tsy fanajana ny zon’olombelona ihany koa iny fandroahana iny eo amin’ny fiangonana katolika (tsarovy fa ny fivondronam-ben’ny eveka mihitsy no misolo tena ny fiangonana sy hany afaka miteny amin’ny anaran’ny fiangonana eo amin’ny firenena misy azy araka ny fahazoako azy).
Ary fahaenina : Momba ny fiaraha-miasa eo amin’ny fiangonana katolika sy ny fanjakana kosa indray dia vonona amin’izany ny fiangonana katolika. Saingy maniry indrindra ny hampiharana azy tokoa fa toa mbola resaka fotsiny ilay izy hatramin’ny androany. Ao anatin’ity fanambarana ity anefa dia toy ny mametraka ihany koa ny fiangonana katolika hahazo ny fanazavana momba ny nandroahana ny mompera vao hiditra amin’izany. Izay ny fahazoako azy. Tatitra ihany ity nataoko ity saingy tsy ofisialy. Ho hitan’ny be sy ny maro ihany ny votoaty ofisialy satria mino aho fa io no ho lohatenin’ny gazety rahampitso rehetra. Tsy namoaka ity fanambarana ity ny radio sy ny televizionam-panjakana hatramin’ny atoandro teo. Asa ny rahariva…(tsy misy ny fomba fijeriko mihitsy io fanambarana io)
Gaga aho namakyny gazety le quotidien omaly raha nilaza izy fa nisy fihaonana nifanaovan’ny mpanohitra sasany miseho ho mpiaradia akaiky ny firenena tandrefana sy diplaomaty vahiny sasantsasany. Tsy nanondro mivantana moa izy fa nolazainy fotsiny fa tamin’ny Zoma lasa teo izany tao amin’ny Hilton Madagascar. Izy irery no namoaka io lahatsoratra io omaly.Dia nieritreritra aho hoe tsaho tiana aely ve izy ity sa ahoana ?
Nanapa-kevitra aho hiantso ny Hilton Madagascar sy ny gazety le quotidien androany maraina momba io raharaha iray io. Najanoko anefa izany rehefa nataon’ny gazety « Ao raha » teo amin’ny voalohan’ny pejy no sady nataony vaventy ny lohateny. Rehefa novakiana ny tao anatiny dia tena pejy iray manontolo mihitsy no nanokanany azy. Tafiditra tsara ao amin’ny asan’ny mpanao gazety rahateo ny manadihady rehefa sendra ny vaovao fohy toy ny tsipalotra fotsiny tao amin’ny gazety voalohany nolazaiko.
Nanamarina ary ny gazety faharoa nolazaiko ary nanampy fa tamin’ny telo ora tolakandro no nanatanterahana ny fivoriana tao. Ny komity mpanohana ny tsia ireo nivory niaraka tamin’ny masoivoho ireo ka tao anatin’izany ny frantsay sy ny amerikana. Nisy koa solontena hafa izay tsy notononin’ny mpanao gazety ary io no nilaza fa tsy anjarany ny manao tatitra amin’izay fivoriana natao tao fa an’ireo mpanohitra izay nihaona taminy.
Ny mpanohitra kosa anefa izay fantatry ny rehetra satria filohan’antoko sady nirotsaka hofidiana ho filoha teo ny roa (iza ary izany fa tsy Herizo Razafimahaleo sy Lahiniriko Jean ?) samy nanda sy milaza ho tsy mahafantatra ny fisian’izany fivoriana izany avokoa. Dia mody gaga fa tany amin’ny gazety no nahitany ilay filazana fivoriana natao ny zoma tolakandro tamin’ny telo ora tolakandro izany. Raha nanao fivoriana miafina izahay, hoy ny filoham-boninahitry ny Leader Fanilo dia tsy ho any amin’ny hitam-bahoaka any velively.
Hitanareo moa fa mbola anatin’ny fanolokoloana ny tranonkalan’ny le quotidien ary tsy heveriko fa tsy mandeha amin’ny aterineto ny lahatsoratra mivoaka ao amin’ny « Ao raha ». izay no amoahako azy etoana ka asakasakareo amin’ny finoana ireo gazety roa samihafa roa ireo ihany. Toy ny voankazo an’ala hoy ny fitenenana izay io lahatsoratra napetrako io.
Samy manana ny fanonona tiany avokoa moa ny mpitondra rehetra rehefa manondro asa iray izy ka mifampiankina amin’ny fampandehanana ny asam-panjakana izany. Asa inona angaha no tsy nitiavany ny teny hoe filoham-pokontany ? Naleony angamba natao hoe sefo ilay izy fa tiany ho azy irery ny anarana hoe filoha. Raha nahatadidy ny teto an-tanàna dia efa saiky nosoloany teny hoe kartie ihany koa io teny hoe fokontany io, tahaka ny efa nanariany ny teny hoe firaisampokontany sy ny fivondronampokontany izay ny jeneraly Ratsimandrava no nametraka ny teny voalohany.
Tsy any moa no tena idirana fa ny amin’ny fifidianana ity sefom-pokontany ity. Mahavariana amin’izy ity dia ny tsy fanatanterahana ny fifidianana azy amin’ny fotoana tokana. Samy manana ny androm-pifidianany ny distrika tsirairay, na kaominina tsirairay na fokontany tsirairay. Tsy misy fotoana raikitra fa dia araka izay mahavonona ny tompon’andraikitra any an-toerana angaha. Dia tahaka ny hoe samy manao izay tiany atao ny tsirairay. Fifidianana sahala amin’izao ve no hametrahana ny fototry ny fampandrosoana ?
Manaraka izany indray dia samy manana ny fomba fifidianany ihany koa ny fokontany tsirairay, na kaominina tsirairay, na distrika tsirairay. Ny iraisana dia tsy misy ny lisitra avy amin’ny minisiteran’ny atitany fa izay lisitra ao amin’ny fokontany ihany no hanatanterahana ny fifidianana. Ny teto Antananarivo moa dia ny karam-pokontany no niasa (tamin’ny taona 2003 na 2004 izy iny fa tsy mbola nifidy sefom-pokontany ny eto tamin’ity taona ity).
Tao anaty fivoriambem-pokonolona moa no nanatanterahana ny fifidianana ary silatsilaka taratasy no hanaovana ny safidy.Alohan’izany aloha dia asaina manolo-tena ny olona izay hirotsaka. Tsy misy mirotsaka amin’ny anaran’ny antoko fa amin’ny anaran’ny tenan’ny tsirairay avy ihany no hirotsahana. Rehefa izany dia omena laharana ireo olona ireo ary asaina milahatra eo anoloan’ny biraom-pifidianana. Mitazona baoritra misy ny laharany avokoa ny kandida tamin’izany fotoana izany. Tsy ny anaran’ilay olona no apetaka ao anaty taratasy fa ny laharana mipetaka eo amin’ny baoritra. Tsy nisy vata manokana ihany koa fa satroka (tsy mandainga aho na mivazivazy fa tena izany mihitsy tamin’ny taona nolazaiko teo io) no nandrotsahana ny vato.
Amin’ny mahafivoriambem-pokonolona azy dia fotoana fohy ihany no nanatanterahana ny fifidianana. Izay efa eo no manatanteraka azy. Io angaha no nahatonga ilay filazana hoe rehefa tsy mahatratra ny atasa-manilan’ny olona ampy taona ny olona nifidy dia tsy manankery ny fifidianana ka miantso fivoriambe manaraka indray ka any amin’ny fivoriambe fahatelo dia ekena hatrany ny latsabato na dia tsy mahatratra ny fetr’isa aza. Izay ny tamin’izany fotoana izany. Tsy fantatra moa hoe maharitra hafiriana ny fepotoam-piasan’ny sefom-pokotany fa ny fahalalako fotsiny no milaza azy ho telo taona, ny voafaritry ny lalàna mbola hofantariko aloha.
Fa ny tany Toamasina nampitain’ny namana iray no nahavariana ihany koa. Vao omaly manko no notanterahina ny tany. Ny taratasy fiantsoana no nentina nifidy. Talohan’izay dia nanontaniana hoe misy olona firy ny ampy taona ato…dia soratana iny. Dia tsy nisy lisistra araka izay nolazaiko teo ny fifidianana fa iny taratasy fiantsoana iny no karazana kara-pifidianana. Raha izany aho no nanao dikantsary iny taratasy iny izany dia nomeko ny namako dia afa-nifidy koa izy araka ny nambarany. Fa izany eo ihany fa dia nopetakana ranomainty sarobonoina ihany ny ankihibe rehefa vita ny fifidianana. Inona ary ity voraboraka hentitrentitra ity ? Dia ara-dalàna ve izany ity fifidianana ity ? Ahiako tsy mandalo Fitsarana avo momba ny Lalam-panorenana ihany koa manko ! Sa andeha atao hoe ara-panjakana na dia mety ho tsy ara-dalàna aza.
Niteny ireo olona akaiky azy ny filoha hiantso ny mpanaogazety rehetra na avy amin’ny mpanohana na avy amin’ny mpanohitra ny fitondrana. Olona tezitra araka ny fitantaran’ny mpanao gazety azy no hita tamin’ny endriny : Nivoara-mena tahaka ny kravato nanaovany mihitsy ny filoha, hoy ny tao amin’ny gazety « Ao raha ». Amin’ny teny malagasy manontolo rahateo ny resany fa tsy tamin’ny teny frantsay tsy akory.
Rehefa avy nanao tatitra fohy momba ny diany avy tany Shangai Shina izy dia lasa amin’izay ny fantsy ho any mpitondra fivavahana : « Mbola mitambesatra loatra aminay ny vesatry ny fanjanahan-tany ka matahotra izahay, tsy sahy izahay koa ampaherezo izahay rehefa tratran’izany tahotra izany. Ankehitriny isika efa miezaka ny hitandro ny fiandrianam-pirenentsika. Manomboka izao dia miantso ny vahoaka Malagasy aho ho sahy amin’izay, hiara-mientana amin’ny fampandrosoana ny firenena. Tsy misy hambahamba intsony…
Ianareo izay hanao mission aty na hanao asa soa dia ny iraka nampanaovina anareo atao fa aza mitsofoka amin’ny raharaham-pirenena malagasy indrindra fa ny politika. Tsy manome fotoana fohy akory aho handehananareo mody. Sahiko ny miteny izay. Taloha izahay no tsy maintsy naka hevitra tany aminareo sy ni-rendre compte taminareo fa amin’izao fotoana izao efa tsy izany intsony. Efa manana ny fiandrianam-pirenenay izahay.
Ho anareo Masoivoho vahiny mihevitra ny tenany hametraka fanontaniana na hanotanintany. Tsy tokony hitsabatsabaka amin’ny raharahan-tokantranonay aty ianareo amin’ny resaka politika. Rehefa tsy hainareo ny mipetraka dia ahorony ny entanareo dia mandehana mody. Ny masoivohonay angaha any aminareo mba mitsabatsabaka amin’ny raharahan-tokatranonareo any aminareo any ? Mipetraka tsara izy ireny any.
Momba ny mompera Sylvain Urfer indray efa fantatro tsara izy. Tamin’ny naha-Maire ahy, asaivo manontany ny tenany izy ary anontanio ny fikambanana katolika hoe iza no nibahana ny lalana sy ny tsenan’Anosibe tsy ho amboarina tamin’izany fotoana izany ? ». Hatreo dia tsy nanda mihitsy izany ny filoha fa avy aminy izany ny baiko nandroahana ny mompera. Toa vao maika aza nanamarina ny tenin’ny mompera izy tamin’io lafin-javatra hafa io.
Nanao ahoana kosa ary ny ako voalohany ?
Tena nizara tokoa ny olona fa maro an’isa kokoa ireo nanohana ny nataon’ny filoha. Toy izao kosa ny hevitra fanoherana sasantsasany niboraka avy tamin’ny karajia androany : Manao teny an’avona mihitsy ny filoha, Olona avy natory tao anaty fiaramanidina ve ny tairina amin’ny fisesehan’ny fanontaniana tsy ho teny maneho fahatezerana toy ireny no hivoaka ? Tamin’ny taona 2000 na 1999 dia natao interview tao amin’ny tv5 ny mompera Pedro(Opeka), nanakiana mafy ny fitondrana tamin’izany fotoana izany izy nefa dia mbola afa-niditra soa aman-tsara teto amin’ny firenena ihany. Tamin’ny taona 2002 dia mbola nantsoin’ny tv5 ihany izy ka nanasohaso ny fitondrana fotsiny no nataony nefa dia mbola tafiditra teto Madagasikara ihany ny tenany.
Ireto ihany koa ny hevitra hafa : tamin’ny taona 2002 ireny dia nisy teratany frantsay nilahatra teny amin’ny kianjan’ny 13 mey. Moa tsy tonga dia nalefa nody avy hatrany ireny olona ireny raha nanao izany ny fitondrana tamin’izany fotoana izany ? Ny masoivoho anglisy tamin’ny nitondran’ny filoha dia nanasohaso fatratra ny fitondrana tamin’izany fotoana izany. Inona ny vokany ? nasaina nody ilay masoivoho dia foana teo ny Masoivoho anglisy teto Madagasikara. Tsy nandroaka ilay olona ny Malagasy fa ny tany Angletera mihitsy no nampody ilay olona nanasohaso be ny fitondrana teo. Inona no nataon’ilay olona avy eo ? Niverina teto Madagasikara izy dia nanangana ONG (ny marina dia nitantana ny tahirim-bolan’ny prezidansa ny lehilahy). Ny tsikera mampihomehy moa dia hoe manao mizana tsindrian’ila ny fitondrana fa izay manasohaso tsy mba roahiny fa ny mitsikera ihany no roahiny…zavatra mazava be tsy mila hazavaina akory !
Resaka andavanandro eto Iarivo ihany ity lazaiko etoana ity. Maro karazana ny soloky fandre sy fahitantsika fa misy endrika mbola tsy fandreko loatra no holazaiko eto izao.Ity dia tsy maintsy misy namana ny mpanao azy ary ny mpivarotra ihany no tena asiany voalohany.
Eto amintsika moa dia atao hoe tsy ampy loatra ny vola madinika hany ka any am-pivarotana no manakalo vola ny sarambambem-bahoaka. Eo amin’izay no idiran-dry zalahy amin’ny solokiny. Mody manakalo vola tokoa ry zalahy. Amin’ny ankapobeny dia vola vaventy hatrany no entina. Ny tena fanaony aza moa dia ny Ar10.000 no tiany atakalo ho roa fotsiny izany hoe Ar5000 roa no tadiaviny.Matetika dia tsy manome olana amin’izany loatra ny mpivarotra rehefa hitany fa tena vola io vola atakalo io.
Fa eo indrindra no ivoahan’ny haratsian-dohany. Olona roa hatrany no mifanakaiky eo, ny iray no mitondra ny vola atakalo moa ny iray tahaka ireny olona tsy fantany ireny na manao zavatra hafa « donendrinendrina » mitakisikisina amin’ilay namany eny. Raha vao manakalo (na mamerimbola be ihany koa !) ilay mpivarotra dia vetivety ny vaventy iray dia ifanakalozan’izy mirahalahy eo (efa nianarana mihitsy !). Tonga dia miteny ilay ranamana manakalo vola avy eo hoe mbola tsy ampy ity vola nomenao ity. Raha tsy efa mailo na efa tratra indray mandeha tsy mahita ny fanaovana azy.
Fanaon’ny efa zatra ny miteny hatrany hoe Ar10.000 ity volanareo ity an ! sady mipetraka eo ambony latabatra ifanatrehana ihany ny vola. Dia miteny indray avy eo hoe ireto Ar5000 roa ary takalony. Tsy mahita holazaina ry zareo amin’izay fotoana izay. Izay ny traikefa mahazatra fa mety mbola hitohy ny raharaha amin’ny sasany.
Mody miamboho kely ny mpivarotra indray izy. Eo anelanelan’izay fotoana izay indray efa niova vola sandoka mandehandeha be eto amin’ny tanàna ny iray amin’ny vola vao natakalo teo. Dia mody mitodika indray izy manao hoe aleo atao tokana ihany fa manahirana izy izany…amin’io fotoana io dia tsy mandray ny vola intsony ny mpivarotra fa mamaly hoe rehefa nanakalo ianareo dia tsy misy averina izany intsony fa ento any iny. Raha mandray manko ka miteny ny mpivarotra avy eo hoe tsy izy ity vola ity dia hamaly izy hoe iny ihany ny vola nomenao teo koa inona indray. Mety ho sarotra ho an’ny mpivarotra ny hamaly azy amin’izay fotoana izay ka ny tsy manaiky ny hamerenana ihany no fanafodiny.
Zavatra mety ho tsotsotra ihany izay nambarako izay nefa noho ny fahitako ilay mpangataka isan’alahady eo ambavahadim-piangonana mamolava izay lasa naman-dry zalahy mpisoloky ireto no nanoratako azy etoana. Mety ho lamaody manko ny fanaovana ity soloky mbola tsy fandre loatra ity izay mety ho efa tany an-tsain’ny mpanao ilay fandaharana « Aleo hihomehezana fotsiny »( inona ary izany?) amin’ny teny frantsay izay mamandrika any Quebec matetika afaka kelikely eo !
Asa raha tadidinareo ilay fanaovam-pahatsiarovana an’i Ravinala iny. Asa na fifanandrifian-javatra na mpamaky ity blaogy ity ny mpitantana ao fa vao nanoratra iny aho, ny ampitso ihany dia nanjary nisy soratra hoe « bientôt chez vous » teo amin’ny fijerena azy teo aloha. Omaly raha tonga tao an-trano aho dia nandefa horonantsarimihetsika indrayizy sady misy soratra hoe J-10. Azo heverina avy hatrany fa afaka folo andro omaly no handeha indray ilay haino aman-jery.
Tsy mbola nilaza ny anarany izy ao fa taiza kosa no nahitako ny anarany ? Dokambarotra eny amin’ny arabe amin’ireny tabilao lehibe ireny : Sarina tranoavo alaina sary avy aty ambany ka toy ny fotony ny sary tanana maromaro toy ireny mankalaza amin’ny fivavahana ireny. Mampahatsiahy sary avy hatrany rehefa mpamaky ny bokin’ny antokom-pivavahana sasany : Mankalaza an’i Babela ve ? Babela ilay malaza ao amin’ny baiboly ho nananganan’ny olona tilikambo avo manambara ny asan’olombelona sy fitadiavany rehareha.
Nefa sary nitsipelika tao anaty fotsiny iny fa tsy inona tsy akory. Viva no anarana lehibe napetrany teo ambony miaraka amin’ny tarigetra manao hoe « vivez l’evenement chez vous » ! Ra-vina-la izany no lasa Viva Amin’ny 26 mey izany mijery na tonga tokoa izy na tsia !
Efa saiky omaly moa izy ity no navoakako saingy ninia nihaino ny hevitry ny hafa ihany koa aho aloha. Efa hitan’ny rehetra satria natao lohatenim-baovao sy ngeza tokoa teo amin’ny pejy voalohany ny alahelon’ny fitondrana frantsay nanoloana ny fandroahana ilay mompera Zezoita hiala teto Madagasikara.Nanaitra ny hambom-pon’ny maro teto antanindrazana ilay filazana ofisialy nataon’ny minisiteran’ny raharaham-bahiny frantsay.
Raha nieritreritra ny mpanao gazety nametraka ny vaovaony ho tena matoany dia hafa dia hafa kosa ny nandraisan’ny mpamaky ilay vaovao. Ny mpanao gazety no mety hanao hoe hanimba ny fifandraisana amin’ny roa tonta io ary matoa ny frantsay miteny tahaka izay dia tena zavatra tsy rariny ilay fanapahan-kevitry ny fitondram-panjakana malagasy. Toy ny nametraka moa ry zareo fa noho ny famoahan-kevitra nataon’ilay teratany frantsay no nahatonga ny fandroahana azy. Eo dia tahaka ny hoe mahazo miteny sy mitsikera ny ataon’ny eto nefa mipetraka eto an-toerana ny teratany vahiny.
Ny mpanara-baovao kosa dia nametraka avy hatrany fa raha fandroahana amin’ny mahamisionera azy no natao taminy dia ny any Vatikana aza no tokony hiteny sy hilaza ny alahelony ary hanontany ny antony fa tsy ny frantsay na oviana na oviana. Ny hitory ny evanjely no tokony andehanany aty fa tsy ny hitsabaka amin’ny raharaha politika malagasy afa-tsy hoe mangataka izany ny manam-pahefana eto an-toerana. Vatikana araka ny heviny (izaho moa protestanta ka tsy tena mahalala ny ba sy bi…ny) no naniraka io olona io ho tonga teto Madagasikara. Tsy i Frantsa no tokony haneho ampahibemaso tahaka izao ny heviny manoloana ity raharaha ity.
Ny tsara marihana dia izao : tampoka no nandefasana ilay teratany frantsay ka azo eritreretina ihany fa noho ny hamehana sy zavatra tampoka izany no nandefasana ilay olona. Tamin’ny nandefasana ny mpiambina manokana ny filoha (JMK) iny dia ny laza fa nandona olona teny Talatamaty ny soavaliviny no nisy ihany koa fahatratrarana karazana soavalivy mitovy amin’ny azy teny amin’ireo olona mpaka takalon’aina nalaza tamin’izany fotoana (Lama sy Mahandry). Roa andro raha be indrindra dia tsy maintsy niala ny faritry Madagasikara ranamana raha vao niandoha ny fanadihadiana. Amin’izao fotoana izao moa dia efa mipetraka eto an-tanindrazana indray ranamana io na dia tsy miambina ny filoha aza.
Rehefa tsy nety nolazaina manko ny antony dia tonga daholo izao karazana tsahotsaho rehetra izao. Tsy fantatra intsony izay marina sy tsia fa misy moa ny resaka heno tena ratsy dia ratsy tokoa nefa tsy mendrika ny hosoratana eto izany. Anjaran’ny fitondram-panjakana ny mamoaka izany raha te-hamoaka izy fa angamba metimety kokoa raha mifampitony ny rehetra amin’ny zavatra tsy hahazoam-baliny intsony araka ny fahitako azy hatramin’izao.
Mba hiova filamatra kely amin’ity andro ity. Andro iraisam-pirenena momba ny fianakaviana manko ity andro ity. Ny fianakaviana tiana ho lazaina amin’ny fijery tandrefana dia ankohonana no izy kokoa amin’ny teny malagasy. Ny filazan’ny fanjakana moa dia fianakaviana fa izaho kosa hanoratra azy hoe ankohonana. Ny ray, ny reny ary ny zanaka no mandrafitra ny ankohonana. Io no rafitra kely indrindra eo amin’ny fiaraha-monina nefa io ihany koa no fotony na fehizorony.
Nahatsapa ny firenena mikambana fa raha io ankohonana io no tsizarizary na ratsy fototra dia ny fiaraha-monina avy hatrany no potika. Ny fifandraisana eo amin’ny mpiara-belona avy hatrany no simba. Mety hanam-pandrosoana ny firenena fa tsy hisy antoka na oviana na oviana fa hilamina io firenena io. Izany no nahatonga azy nametraka andro iray ho amin’io ankohonana io. Ny ray dia lahy, ny reny dia vavy ary ny zanaka misy lahy sy vavy. Ny fitaizan’ny lahy iray sy ny vavy iray ny zaza iray no hany antoka mahavanona ny fitaizana ny zanaka.Ankehitriny manko dia efa betsaka ny olona no ny iray ihany no mitaiza ny zaza ( ny lahy matetika no mandositra adidy). Na inona na inona fitiavana, na inona na inona fiezahana dia hisy fahabangana hatrany ny fitaizana io zanaka io. Ny lahy sy ny vavy manko dia natao hifameno fa tsy misy feno avy hatrany avy amin’ny lahy na avy amin’ny vavy. Dia tahaka izany no tsy dia mahaampy ny fitaizan’olona mihevitra ny hanangana fanambadiana eo amin’ny samy lahy na samy vavy ka maniry ny hitaiza zaza.
Raha ny ankohonana ary no fototra mampijoro ny fiaraha-monina rehetra dia tsara indrindra raha ara-dalàna io ankohonana io izany hoe manaja ny lalàna hiarovana ny tsirairay ao anatiny. Fenitra ny tsy handravana fahatany io ankohonana io ho toy ny kilalaon’ankizy ka azo ravana na manorina hafa indray. Ny fitaizana mitohy sy maharitra ihany no antoka tsara indrindra mahavanona ny fitaizana ny zanaka. Izany hoe ny ankohonana ihany no fototra mampijoro tsara ny firenena ho vanona sy hanana ny ho aviny.Eto Madagasikara dia betsaka ireo any ambanivolo any no tsy miditra amin’ny sehatry ny fisoratana eny amin’ny lapan’ny tanàna. Samy manana ny antony tsy andehanany eny fa heverin-dry zareo fa ny fomban-drazana dia efa ampy, sadyny fiaraha-monina rahateo dia efa vavolombelona avokoa. Amin’ny ankapobeny anefa dia lasa tsy manana kopia, antotan-taratasy ahafahana mianatra ny zaza teraka tao anatin’ny fomban-drazana tsy misy soratra. Mbola asa goavana no miandry ny mpiadidy amin’ity sehatra hahatonga ny olona nisora-panambadiana ity. Ny fiangonana kristiana rahateo tsy afa-manamasina na mitso-drano ny fanambadiana mbola tsy vita soratra raha tsy te-ho tratran’ny famaizan’ny lalàna.
Ny any ivelany indray indrindra fa ny any amin’ny tany mandroso dia efa tsy raharahiana ihany koa ny hasin’izany fanambadiana izany. Lamaody antitra sy fanerena nataon’ny fiangonana ihany izany araka ny fiheviny. Toy ny zavatra tsy misy dikany fa fiainana mandeha ho azy ny fanambadiana ary mifandraika amin’izany dia azo ovaovana ny vady. Izay tiany tokoa io ka tsy misy azo ferana amin’izany. Saingy mamotika tanteraka ny fisainan’ny ankizy nateraka izany ary mieritreritra aza ny maro amin’izy ireny fa noho ny nataony no nahatonga ny ray sy ny reny hisaraka. Rehefa lehibe koa ireny zaza ireny dia hanana fiheverana sahala amin’ny rainy sy ny reniny ihany koa.
Noho ireo tranga roa nambara ireo fotsiny dia kely dia kely ny tahan’izany olona anaty ankohonana feno izany. Lasa karazana idealy io ankohonana io fa tsy voatery tratrarina na fiatombohan’ny fiainana vaovao eo amin’ny olona iray. Misy mpitoriteny malagasy iray tsy mitsahatra ny mamerimberina fa ao an-tokantrano no tena mahakristiana ny kristiana iray fa tsy any ampiangonana. Any ampiangonana misy miseho ho masina nefa rehefa ao an-trano tena manahirana ny milaza ny toetrany amin’ny fampijaliana vady na zanaka sy amin’ny fitiavan-tena diso tafahoatra fotsiny. Moa tsy izany rahateo no antony nampisy ny fisafidianana izay olona hitondra ny fiangonana amin’ny alalan’ny fitarafana ny fiainan-tokatranon’ireo olona mitolo-tena ho amin’ny fanompoana an’Andriamanitra ?Jerena avy amin'izany ny hoe manana vady firy izy ary manao ahoana ny fitondrany ny zanany.
Niara-nigadona tao amin’ny lapan’ny Antenimieram-pirenena ny mpianatra tavaratra. Tonga tamin’ny fiara fitaterana ry zareo. 487 no isan-dry zareo nifampiandry teo fa hihaona amin’ny « ray aman-dreny » araka ny nifanarahana. Ny teny hoe tavaratra dia efa milaza zavatra hafahafa ihany saingy mbola tsy nisy sahy nanameloka hatramin’izao. Efa fisainana fampisarahana manko no ao ambadika na dia fivondronam-be aza no fijery azy amboalohany. Impiry impiry manko ny resaka fifandirana any amin’ny sekoly ambony tany aloha tany no nisy resaka hoe tavaratra sy tatsimo fa notsinotsinoavina hatrany aloha izany. Fifampiarovana manoloana ny hafa no tena antony, ny hafa izay Malagasy ihany fa tsy vahiny tsy akory.
Resaka samy varimbarina noho ny toaka no nihavian’ity raharaha ity voalohany. Dia nisy niady tamin’izany ka dimy lahy no namely iraika lahy. Naratra be ilay iraika lahy ary dia niantso namana hamonjy azy. Tsy namana fe namana fa ireo iray fikambanana aminy izay iray fihaviana aminy ihany koa. Ny zanaky ny atsimo atsinanana sy ny kintan’ny atsimo no nitaky tamin’ny zanak’avaratra ireo nidaroka ny iray fihaviana aminy. Milaza ho tsy mahalala ny tavaratra. Nanao takalon’aina (angaha fantatra intsony koa izay isa marina na folo na dimy e !) avy amin’ireo zanak’avaratra ny fivondronamben’ny tatsimo fa tsy maintsy fantatry ry zareo izay nidaroka ny namany. Tsy maintsy niditra an-tsehatra ny ray aman-dreny. Ny fitantarana no nilazana fa niaiky ireo avy amin’ny tavaratra fa nanam-pahadisoana ny zanany ka nanolotra omby dimy ho fampihavanana eo amin’ny roa tonta. Andro zoma maraina no nanaovana ny joro izay ambara amin’ny fomba mihaja hoe fomba malagasy.
Manomboka tamin’io andro io no nifamahofaho tanteraka ny raharaha. Tsy fantatra intsony izay tsaho sy marina. Tsy maintsy nisy ny nandainga. Resaka roa samihafa no ambarako etoana : ny voalohany dia ny filazan’ireo mpianatra nankeny Tsimbazaza izay nalaina sary sy feo hitan’ny mpijery fa naheno hoe ry zareo fa mbola nanafika ihany ny andaniny ka namaky ny fitaovana tratran-dry zareo tao an-trano toy ny vilia, vilany, ny tele sy ny lecteur. Te-hiaro ny ain-dry zareo ry zareo dia naleony nody. Ny gazety kosa dia sady nanambara ny fahagagan’ny olona any Fianarantsoa, ny amin’ny nahatonga azy ireo nody tampotampoka no nandre hoe nisy nanely tsaho fa maty hoe ilay noratrain-dry zalahy dimy nidaroka iry. Dia nifamotoana teny Tsimbazaza iny ry zareo. Ry zareo mbola nanda hatramin’ny farany fa tsy nisy nidaroka izany ny bandy avy aminy (fa niezaka nanao teny avy any avaratra ireo nidaroka hoy ilay niantso an-telefonina izay). Na ahoana nefa na ahoana efa nalaza eo anatrehan’ny hafa ihany koa (ialana tsiny indrindra fa maharary ity) ny rehareha sy ny hetraketraky ny avy any avaratra sasantsasany (tsy manao safobemantsina mihitsy aho fa aleo aza teteniko hoe vitsy an’isa izy ireo).
Ny mahavariana dia izao : Nanaiky ny mpitondra fanjakana fa hiantohana ny sara andehanan-dry zareo mody sy ny hiverenan-dry zareo mianatra indray rehefa milamina ny toe-draharaha. Dia efa tena mamono afo tokoa angaha no nataon’ny mpitondra fanjakana no dia nanaiky izay tolo-kevitra izay ry zareo. Ny hafa manko raha tratran’ny fandroahana na dia ankolaka aza samy miantoka ny tenany manao izay hialana eo amin’ny loza fa ry zareo kosa voatambitamby miaraka amin’ny fiara tsara tarehin’ny minisiteran’ny fampianarana. Mody toy ny vedety fa tsy mody toy ny nitsoaka. Ny ratsiratsy vava aza moa nanao hoe tsy mahazaka ry zareo ny atao hoe diso tamin’ny raharaha tamin’ny herinandro teo ka aleony mody sady manararaotra ity fitondrana efa manahy fatratra ny amin’ny resaka 13 may ity. Tsy izany tokoa manko fa nofoanana ilay fandaharana manokana momba ny 13 may 1972 saiky natao omaly alahady noho ny antony tsy fantatra (tsy fantatr’iza ?).
Manaraka izany ihany koa, efa nitondra tsy fidiny ireo fiara fitaterana avy any Fianarantsoa matoa nahatonga ireo mpianatra ireo hatrany amin’ny lapan’ny antenimiera eny Tsimbazaza amin’ny andro atoandro. Amin’ny fotoana mahazatra dia tsy mahazo mitondra mpandeha eny ny fiara ary tsy avelan’ny polisy mihitsy, voararan’ny lalàna rahateo izany. Mety noho ry zareo nanao tohivakana angaha no mety ho nandeferan’ny mpitandro ny filaminana tamin’ity indray mitoraka ity. Na izany na tsy izany dia ity raharaha ity no maneho amin’izay mahiratra fa tsy tena mifankahazo ny samy Malagasy fa miara-monina fotsiny noho ny toerana iraisana dia i Madagasikara izany. Zavatra maro moa no tiana ambara saingy izay angaha no sahaza ny androany.
Mbola resaka Sylvain Urfer, sj ihany ity fanontaniana mety hahatezitra ny maro ity. Nandalo izay ny fihetseham-po. Fantatsika fa tsy namaly ny avy any amin’ny fitondram-panjakana. Misy moa miteny hoe zon’ny fanjakana ny tsy mamaly izay antony tahaka ny tsy amalian’ny Frantsay ihany koa ny antom-pandavana fangatahana miditra any Frantsa. Fiarovana ny tenany no ataony. Dia mihevitra ihany koa ny fitondram-panjakana fa miaro ny tenany ihany koa izy. Marihina moa fa efa nosoratako tao amin’ny lahatsoratra talohan’ity ny antony efa voasoratra nomena ny gazety « Ny vaovaontsika ».
Dia lasa ihany ny saina na dia izany aza. Sarotra ny handresy lahatra amin’ny filazana tsotra hoe fanohintohinana ny filaminam-bahoaka. Tokony holazaina mazava tsara manko ilay karazana fanohintohinam-bahoaka fa tsy atao manajavozavo be sahala amin’izany. Nefa raha tonga tokoa moa ilay fanazavana ary mipetrapetraka tokoa. Dia iza no manana ny fahafaham-baraka kokoa ? saingy eritreritra ihany manko no soratana ankehitriny.Mba te-hitazona ny antony ho azy ny mpitondra tsy hanala baraka olona ? ny fandroahana azy tampotampoka dia efa ao anatin’ny fanetrena ny hajany ihany. Loza kokoa aza fa tena ao anatin’ny mampafana ny toe-draharaha eto antoerana ankatok’ity andro malazan’ny 13 mey ity no nandroahana azy. Efa olana ny amin’ny delestazy dia mbola ho olana ihany koa ny fifandraisana eo amin’ny mpira-belona sy ny mpitondra fanjakana.
Raha amin’ny fomba fijery tsotra dia ambara fa tsy mahafehy ny fitondrana intsony ireo eo amin’ny toerany. Saingy izao manko : tsy tena mazava ny antony handroahana azy hatramin’izao.Raha teratany Malagasy ny lehilahy dia efa notazonina amponja ihany koa izy izay. Teratany vahiny izy ka dia fandrohana ihany no natao taminy. Fa izao ihany koa efa nisy mpitondra fivavahana katolika anie nogadraina tamin’ny andron’ny Amiraly Didier Ratsiraka( Mompera Jean Noel nitondra an’Ambatonilita) fa toa tsy nandrenensam-peo loatra ny rafitra katolika raha ny fitadidiako azy. Ny antony nanagadrana io mpitondra fivavahana io dia hoe fikasana handatsa-baratra ny filoha. Tsy azo natao tokoa angaha ny naneho fahatezerana ny mpitondra tamin’izany fotoana izany. Ankehitriny dia fandroahana no misy fa tena mavaivay ny toe-draharaha.
Teratany frantsay efa nipetraka maharitra teto Madagasikara ny lehilahy.Dia mamerina ny filazana ireo fandroahana ireo teratany vahiny efatra tao anatin’ny fotoana nitondran-dRavalomanana ny haino aman-jery. Teratany Frantsay ny telo ary hafa kosa ny iray saingy io hafa io dia afa-niverina teto Madagasikara ihany (Jean Marc Koumba). Ireo teratany frantsay kosa dia mbola tsy tafaverina aloha. Dia lasa ny saina, sao dia ny fitsabahana be loatra ny raharaha eto Madagasikara ny tena antony ? sao dia mbola mihevitra ry zareo fa afa-miteny izay tiany tenenina nefa vahiny monina ihany. Mety hilefitra tokoa ve ny fitondrana frantsay raha misy mpitondra fivavahana malagasy (ary misy mpitondra fivavahana malagasy tokoa any Frantsa) mitsikera mivantana ny mpitondra any an-toerana ? Tsy monina any moa ny tena ka tsy hahalala mihitsy izay tena valinteny marina. Isika Malagasy rahateo mitandrina ihany amin’ny teny izay tokony hotenenina.
Kay kay kay kay…vay vay vay vay an-kandrina sady maharary no mahamenatra. Fa loza inona ity ? ny fihavanana efa ratsiratsy eo amin’ny fiaraham-monina katolika sy ny fanjakana ity mbola nampiana fandroahana mompera indray sady izay indray momera Frantsay.Raha ny vahoaka kristiana amin’ny ankapobeny ary ny katolika indrindra indrindra dia farafaharatsiny efa nandre ny anarany avokoa.
Nalaza teo amin’ny fampianarana na ankapobeny ho an’ny tanora(Saint-Michel sy Saint-Antoine) na eo amin’ny sehatra ambony ihany koa ka mampianatra politika sy filozofia ary teolojia (Institut Catholique de Madagascar ?).Tsy zoviana ihany koa teo amin’ny fanoratana ka namoaka boky roa tena fantatry ny mpamaky azy « tantely amam-bahona » (Le doux et l’amer) sy L’espoir et la doute izay miresaka ny tontolo ao Anosibe Antananarivo indrindra indrindra ary voalaza koa moa tonian’ny famoaham-boky Justice et Paix izany hoe tena ao amin’ny angadiny tsara raha ny resaka famoaham-boky.
Eo anilan’izany dia mitondra ny Paroasy ao Anosibe ihany koa ny tenany. Faritra azo lazaina ho nanana ny hafanany tamin’ny fotoan’androny. Singa iray no hosinganiko dia ny nanoherany mavaivay ny olona nipetraka nanoloana ny arabe sy tao anaty tsena tamin’ny andro nanamboarana ny lalana sy ny tsenan’Anosibe. Tsy nekeny mihitsy ny fanalana tsotra ireo olona tao raha tsy mahazo antoka tsara fa ho tafaverina tamin’ny toerany avokoa ireo olona nipetraka sy nivarotra teo amin’ny toerana nisy azy tao Anosibe tao.
Na izany aza dia henjam-pitondrana teo amin’ny sahany ihany koa ny tenany. Tsy nekeny hijanona tao ampiangonana fa asainy miverina misolo akanjo ireo tovovavy indrindra indrindra ka somary fohy sy zipony na manara-tena loatra ny akanjony. Teneniny ampahibemaso hody mihitsy raha mbola midrikina hiditra ampiangonana ihany amin’ny fitafy tsy maotona. Indray aho (sa indroa moa ?) no nivavaka tao amin’io fiangonana io (f’angaha moa aho katolika indray ? Tsia Loterana aho ka fa ny fanasana amin’ny batemy sy ny karazany ve dia ho lavina ?) ka niezaka nihaino ny toriteniny. Ny azoko ambara dia tsy naheno tsara aho ka tsy haiko na ny fanamafisam-peo no somary ambany na izy no miteny mora na izaho no lalodalovana rahateo.
Ankoatra izay dia mpikambana mavitrika ao amin’ny Sehatra Fanarahamaso ny Fifidianana izy. Mety ho antony iray namelezana azy io satria izy irery no tsy mizaka zom-pirenena malagasy amin’ireo rehetra mpikambana ao. Toy ny heverin’ny ao amin’ny fitondrana ho mitsabaka ny raharaham-pirenen’ny tsy azy manko izy manambara tsy mihambatra ny heviny na dia mihevi-tena ho toy ny malagasy aza ny tenany. Izay lazainy rahateo tsy natao hampifalifaly ny mpitondra rahateo.
Tao ho ao moa aho somary teritery ny fotoako nefa miezaka hatrany aho ny nikaroka araka izay azo natao. Raha mitady ny antony avy amin’ny fanjakana moa dia tsy maintsy avy amin’ny haino aman-jery akaiky azy ihany no hihainoana azy. Tsy nandre mihitsy aho ny halina aloha afa-tsy ny tao amin’ny Matv. Rehefa tonga ny maraina dia ny vaovaontsika gazety teny malagasin’ny le quotidien no novakiako ka nahitako fa fanapahan-kevitra laharana 069/mininter/sg/die/selr no nanafoana (fa tsy hoe tsy nanampy intsony) ny fahazoan-dalana hipetraka maharitra eto Madagasikara. Voalaza ao ihany koa fa fanohintohinana ny filaminam-bahoaka no ahiana hotanterahiny rehefa narahi-maso izy.
Marihina moa ho an’izay mbola mety tsy hahalala fa tsy maintsy misy mpitsikilo avokoa ny ankamaroan’ny fiangonana indrindra ireo fiangonan-dehibe rehetra na aiza io na aiza rehefa eto Madagasikara. Ny karazam-piangonana rehetra ihany koa dia voara-maso avokoa na lehibe izy na madinika. Noho izany ny toriteny sy ny teny rehetra ao dia efa araky ny mpitondra fanjakana avokoa. Tsy afaka mitompo-teny aho saingy azo heverina fa misy teny mety ho maherihery nataony ampahibemaso matoa haingana dia haingana toy izao ny fanapahan-kevitra
Efa manomboka mivoatra tsikelikely ihany ny fanadihadiana momba ilay fanonganam-panjakana saiky notontosain’ny sasany tamin’ny alina mialoha indrindra ny fitsapa-kevi-bahoaka farany teo iny.Isika mahatadidy fa folo andro taorian’ny andro saika hanaovana ny hetsika indrindra no nilazan’ny praiminisitra io raharaha iray io. Tamin’izany fotoana izany dia tsy nisy nino ny ankamaroan’ny olona. Noheverina ho « sarimihetsika » nambara fotsiny izy io hanodinana ny resaka izay somary efa nihamafana tamin’izany fotoana izany. Moa ilay andro koa Zoma faha-13n’ny volana. Nanomana hamoaka fanambarana indrindra ny mpanohitra tamin’izay fotoana izay.
Avy eo ny gazety iray amin’ny teny malagasy no nahitana ny paik’ady saiky natao tamin’io fotoana io. Ny nambara moa dia hoe saiky hotifirina ny tafondro hatrety ampita (Ambatovinaky) ny trano misy ny filoha Ravalomanana. Izaho manokana dia tsy nino io fomba fitantara io. Ny lafintrano aiza moa no tena kendrena amin’ny tafondro ? azo itokiana ve fa tena ao tokoa ny filoha Ravalomanana amin’ny ora hanapoahana izany tafondro izany ? Heverina anefa fa tetika hivoahan’ny marina avy tamin’ny gazety taratra ihany io fitantarana somary kinanga io. Na izany aza dia misy ny lafiny azo heverina ho marina tao anatin’ny lahatsoratra dia ny filazana fa tsy nitovy ny vola raisin’ny tsirairay tao anatin’ny fanomanana fa ny tena miasa mafy indray no kely vola raisina indrindra. Nanindry bokotra fotsiny manko ny hafa nefa te-hisilaka vola bebe kokoa noho ny hafa. Io fitiavan-tena diso tafahoatra io rahateo no mety ho nampandamoka ny tetika rehetra.
Manana loharanom-baovao ihany koa aho, saingy mbola anjarantsika ihany koa ny mamakafaka na izy ilay tantaraiko etoana na tsy izy ihany koa. Efa ela no nahazoako azy ity saingy tsy te-hamoaka azy mihitsy aho noho ny fanadihadiana mbola mitohy. Na izany aza efa fotoanany angamba izao hamoahana ny tetika nomanina.
Ny mpandray anjara dia miaramila avokoa ary azo heverina fa ao amin’ny vondro-tafika mpiaro manokana ny filoha ihany na manana fifandraisana akaiky amin’ny vondro-tafika miaro ny filoha. Ny fotoana dia amin’ny alina mazava loatra ary mandritra ny fotoana fisafoana ireo mpiambina ny filoha. Tsy amin’ny alalan’ny fidirana amboletra, araka izay efa naely ombieny ombieny, fa tena amin’ny fomba tsotra mihitsy. Tonga eo amin’ny vavahady dia miarahaba ny mpiambina sy manatsafa. Mazava loatra fa tsy maintsy misy manamboninahitra ambony ao anatin’izany mpisafo izany. Avy eo milaza fa hisafo ny tanàna manontolo sy hijery ny manodidina. Amin’io izany dia ny lehibe no tena miresaka. Manana olom-pehezina manaraka azy ireo lehibe ireo na dia izany aza.Amin’izany fotoana izany tsy misy fandrarana hoe tsy mahazo mitondra fitaovam-piadiana satria sady miaramila ireo no mpisafo rahateo.
Rehefa tafiditra anatiny tsara dia anjaran’ny olom-pehezina sisa no mampiasa ny basiny indrindra fa rehefa akaiky ny filoha ka tsy afaka ny hiraty ny tifitra mihitsy (eto aho dia mieritreritra hoe raha tena nitifitra tokoa ranamana na ry zalahy dia ilay na ireo lehibeny nitarika azy ihany no nitifitra azy na azy ireo voalohany ). Teo indrindra no mety ho mailo tampoka ireto olom-pehezina no tsy nanatontosa ny andraikiny intsony. Ny baiko moana mety ho nisy fa ny hiteny ny baiko tsy ho azon’ireo lehibe natao mihitsy. Mety ho nifampiandry kendri-tohina ry zalahy samy « mpanafika » dia samy tsy nahavanona. Tsy ho andraikitry ny lehibe mihitsy manko ny hitifitra avy hatrany ny filoha fa ry zalahy olom-pehezina ihany no tokony ho nanao izany. Iretsy anefa tsy nety nanatanteraka ny baiko efa nifanarahana mialoha. Farany, andao andeha hivoaka sisa no vita. Rava maina teo ny tamin’iny.
Tezitra iretsy lehibe ka nampihorohoro an-dry zalahy madinika moa ireto farany matahotra ny ainy sy ny an’ny vady aman-janany koa naleony nitono-tena tamin’ny manampahefana sady nitantara ny tetika rehetra. Izany hoe nety dia nety ny tetika fa zavatra roa no mety nampiahotra ny mpanatontosa farany. Na dia tena resaka ara-bola araka ny nambara tokoa na tsy natoky tampoka ny amin’ny fomba ivoahana ny toerana tsy maninon-tsy maninona ry zareo. Mety ho misy koa antony hafa, mbola tao ny Fanahy Masina hoy ny mpivavaka kristiana, saingy tsy mahita intsony aloha izaho manokana. Marihiko farany fa io ny an’ny loharano azoko. Tsy voatery ho diso io nefa tsy voatery ho marina ihany koa. Ilay fizotry ny tetika sy antony mety ho nampandamoka azy ihany ireo nambarako ireo.
Izay vao tena tsy hita nanjavonana intsony. Raha vao resy tamin’ny fifidianana ny kandidà Ratsirahonana Norbert Lala dia namidiny ny radio televiziona ravinala. Nalaza moa fa ilay mpanomana fampisehoana « Live » izay fantatra amin’ny anarana hoe Andry TGV (Andry Rajoelina no anarany feno) no nividy azy. Dia nihevitra ny maro fa hifaninana amin’ny rta izy io amin’ny famokarana fandaharana miompana be dia be amin’ny kolontsaina.
Raha mbola ravinala ny ravinala dia tao no tena nahenoana sy nahitana adi-hevitra isan-karazany. Na radio na televiziona dia afa-niditra sy nandray anjara hatrany na ny mpanohitra na ny mpanohana. Azo heverina fa ny mpanohitra aza no nahazo vahana kokoa amin’ny fahazoana fitenenana. Raha somary mikatona kokoa ny mbs dia tao amin’ny radio tele ravinala kosa no nahenoana ny hevitra maro na avy amin’ny mpanohana na avy amin’ny mpanohitra. Karazandrazan’ny nanana fahafaham-po noho izany izay mpanaraka adi-hevitra indrindra fa misahana ny politika.
Noesorina avy hatrany ny anarana hoe ravinala sy ny famantarana ny radio teleravinala fa nisolo halavan’onjam-peo sy sary fotsiny rehefa nandray an-tanana azy ny mpitantana vaovao. Niandry ny maro amin’ny fivoarana mety ho entin’ity mpitantana vaovao ity saingy sarimihetsika sy hirahira ihany no tena mifandimby. Foana avokoa ireo adi-hevitra isankarazany. Tsy maheno ireo karaza-kevitra loatra intsony izay liana ny amin’izany eto Madagasikara. Noheverina ho tetezamita ihany anefa izay tsy fahenoana fandaharana miompana amin’ny adi-hevitra politika izay mandra-pahavita ny fandaminana vaovao.
Herinandro anefa izay dia tsy nandeha intsony ilay televiziona vao novidiana. Dia re ihany koa fa lasan’ny groupe PREY ny rta ( ny groupe REY no fantatro fa tsy io PREY nosoratan’ny gazety io, Razafindravaha Edgar Yvon ilay REY, avy any Imerinkasinina ihany koa araka ny tsiliantsofina). Saingy tsy any amin’ny rta moa ny resaka izao fa ilay tele tsy mandeha intsony. Tsy rta no tsy mandeha intsony fa ny ravinala teo aloha. Nandrasana ny faran’ny herinandro fa tsy nisy na inona na inona intsony.Izay izany no izy amin’ny resaka sy adi-hevitra politika.
Ny karajia sisa no tena fanehoan-kevitra. Ny kidaona maraina manko an-dry zalahy mpanentana ihany ny tena famoahan-kevitra fa vazivazian-dry zalahy raha vao somary matotra ilay resaka hany ka tsy tia miditra amin’io intsony ny mpiady hevitra. Tokana sisa no tena misahana politika eo amin’ny samy mpihaino. Misy ihany ny « invité du Zoma » sy ny isan’alahady ao amin’ny tvplus saingy tsy ampy, ny savaravina ao amin’ny rnm moa dia olona tsy mahazo 1% matetika no mahazo laka ao ka tsy manintona ny mpihaino loatra.Noho izany, ho banga dia banga eo amin’ny mpanara-baovao sy mpanaraka adihevitra politika ny fanjavonan’ny radio tele ravinala izay be fandaharana politika (sy sosialy) tamin’ny androny. Tsiaro azy sisa no antony hanoratana ho azy etoana.
Fanendrena vaovao
Nisy filankevitry ny minisitra moa omaly alatsinainy maraina. Ny tena nanaitra ny olona indrindra dia ny fanomezana tambiny Ar100.000.000 izay olona na vondron’olona manome vaovao ahazoana misambotra an’Atoa Pety Rakotoniaina Ben’ny tanànan’i Fianarantsoa teo aloha.Fa ny tena lava tao amin’ny tatitra dia fanendrena mpiasam-panjakana ambony eto amin’ny firenena. Nahatratra 33 izany fanendrena izany ka 19 amin’ireo no lehilahy ary ny 14 kosa no vehivavy. Mbola tsy tena nitovy tsara noho izany ny isan’ny lehilahy sy ny isan’ny vehivavy notendrena.
Na izany aza dia 2 amin’ny fanendrena filohan’ny faritra 2 vaovao dia vehivavy avokoa. Ary raha velarina dia 3 amin’ny fanendrena olona 4 ao amin’ny Minisitera ao amin’ny Fiadidiana ny repoblika miandraikitra ny fanapariaham-pahefana sy ny fanajariana ny tany no vehivavy. Ny 10 amin’ny fanendrena 22 vaovao ao amin’ny Minisiteran’ny fahasalamana sy ny fandrindrana ny Fiainam-pianakaviana no vehivavy. 1 amin’ny fanendrena 2 vaovao ao amin’ny Minisiteran’ny asam-panjakana, ny asa ary ny lalàna sosialy no vehivavy. Ireo minisitera ireo no betsaka nanendrena vehivavy ho mpiasam-panjakana ambony.
Ireto manaraka ireto kosa indray no tsy nahitana vehivavy notendrena na dia tsirairay aza ny fanendrena tao anatiny : Ny minisiteran’ny fitsarana, Ny minisiteran’ny toekarena, ny minisiteran’ny fanabeazam-pirenena ary ny minisiteran’ny fifandraisan-davitra.
Rehefa te-hampita zavatra maro dia matetika no misy hatrany ny adino indrindra fa tsy mba mandray naoty fa izay mitamberina an-tsaina fotsiny no soratana. Dia manatratra izay tsy voasoratra aho eto.
Izany hoe araka ny fiheverana dia efa fantatr’ireo hanafika ny fotoana hivoahan’ny mpanatitra vola ho any amin’ny banky foibe araka ny fantatra.
Sarotra be ny hino fa tena fanafihana avy aty ivelan’ireo mpiasa ao anatiny ihany io « fanafihana » io. Ny mpikirakira volabe rehetra (ny tsy miankina angaha no tena fantatro) dia mahalala avy hatrany fa tsy azo atao kinanga mihitsy io resa-bola io indrindra rehefa afindra toerana. Tsy hadalana tsy akory raha misy ny orinasa manokana mpitondra vola afindra toerana miaraka amin’ny fitaovam-piadiana mifandraika amin’izany. Alohan’ny ivoahan’ny tena mpitondra vola dia tsy maintsy misy mpiambina mivoaka mijery ny manodidina aloha ary izy no manome toromarika hoe mahazo mivoaka amin’izay ny mpitondra vola.
Ny mpandinika avy amin’ny mpitandro ny filaminana zatra ny toe-javatra ihany koa dia mahamarika fa mora loatra ny nahazoana ny vola raha eto Antananarivo io fitrangan-javatra io no resahina. Ny lazaina ho vola very ihany koa dia samihafa be ihany ka tsy ahitana izay tena sandany marina (hamarino amin’ny gazety rehetra). Noho izany dia be ny miombo-kevitra fa fihetsiketsehana anaty sarimihetsika namboamboarina fotsiny io lazaina fa fanafihana tamin’ny Zoma io fa ao anatin’ny (mody atao hoe) departemanta notafihana ihany no misy ny ati-dohan’ny fangalarana.
Antananarivo ihany : Efa milaza azy ho fetsy mihitsy ny sasany amin’ny fanafenana tapakila, na lalao iraisam-pirenena io na fampisehoana atao eto Antananarivo.
Mazava loatra fa tsy maintsy ny ao anatiny ihany no tena mpanao azy fa ny hafa ivelany dia izay sombitsombiny ihany no azony.
Heveriko fa malaza amin’ny resaka kolontsaina tamin’ny faran’ny herinandro indray ny fampisehoana nataon’ny tarika Mahaleo tao amin’ny Lapan’ny kolontsaina sy ny fanatanjahantena ny Zoma alina teo. Nanomboka tamin’ny 7 hariva ny fampisehoana ary tsy nijanona izany raha tsy efa nipaika ny tamin’ny 3 ora maraina. Hira 75 no natao nandritra izany 8 ora ngarangidina izany. Tena leo mihitsy izahay, hoy ny mpanatrika iray izay. Tsy dia tomombana loatra ny fanamafisam-peo nandritra ny andiany voalohany ka samy tsy tafiditra anaty revy loatra ny na ny mpihira na ny mpanatrika. Niezaka nanao izay azony natao ihany anefa na dia izany aza. Izany rehetra izany no miseho amin’ny aty ivelany.
Fa mety ho tsy dia misy mpilaza loatra ny nitranga tao anatiny izany hoe ny lafy ratsiny izany ka nahatery ahy hanoratra indrindra indrindra. Nandritra ny andro maromaro dia nifampitadiavana hatrany ny tapakila. Vitsy ihany no tena nahazo tamin’ny vidiny 6.000 Ar fa ny ankamaroan’ny mpividy dia nionona tamin’ny 16.000 Ar na 20.000 Ar izay risoriso mazava loatra. Ny ao amin’ny mpikarakara ihany no tena manararaotra ka minia manafina ny sasany amin’ny tapakila tokony amidy. Teny ampivarotana azy manko raha mbola milahatra ny olona dia lazain’ny mpamoaka tapakila fa lany tsy misy intsony eo aminy. Ny lehibe anefa vao niteny ny marainan’iny fa mbola betsaka tsara ny azovidiana ka tsy misy loatra ny ahiana. Teo no noraisina ny mpankafy maro. Efa tsara asiana anarana mihitsy angamba ny tapakila hisian’ny fanaraha-maso henjana amin’izay ho sarotra kokoa ny hanaovana risoriso ity tapakila ity.
Adihevitra ankapobeny indray : Nandritra ny antso ifanaovana anaty adihevitra dia maro ani’isa tokoa ireo tsy manaiky na oviana na oviana ny hiprivatizena ny jirama satria izay indrindra no andrasan’ny sasany ( iza koa ary izany sasany izany ?). Aleon’ny maro kokoa ampihimamban’ny fanjakana toy izay ampihimamban’ny tsy miankina ity orinasa iray ity. Adidin’ny fanjakana ny mamelona azy fa raha olo-tsotra tsy maintsy ny tombotsoany aloha no tadiaviny ka vao maika mety hanome fahasahiranana ny maro ny hitantanan’ny olo-tsotra azy.
Nisy ihany moa ny nanohitra hoe rehefa tantanin’ny olo-tsotra izy no mety handroso kokoa ary jereo amin’ny banky mameno ny tanàna izany. Izaho moa tsy mba tafiditra mihitsy fa saiky hiteny aho hoe : ny an’ny banky jereo fa tereny ankolaka ny olona hampiasa karatry ny banky nefa sady efa andoavam-bola betsaka iny no mbola milahatra ihany ianao na dia efa manana karatra aza. Tsy fanatro hoe mifanaraka haka vola daholo ve ireto olona ireto sa ahoana fa na gasy na vazaha dia milahatra aby.
Mamarana azy eto dia tsinjotsinjo indray fa ny menaka indray no ho raharaha mafana atsy ho atsy. Tsy dia misy loatra manko izy amin’izao fotoana izao eny amin’ny mpivarotra ary efa mahatratra Ar 3.000 na Ar3.500 izy izao eny amin’ny mpivarotra eto Antananarivo eny amin’izay ahitana. Efa tokana ihany koa moa sisa ny manapariaka ity menaka ity eto Madagasikara ka izay no mety mahatonga ny olana.
Mahavariana ny eto an-tanàna amin’izao fotoana izao ry zareo. Fantatra moa fa mihamangatsiaka ny toetr’andro fa misy somary mampihomehy ihany. Amin’ny maraina dia misy hafanana ihany. Amin’ny atoandro indray no lasa mitady akanjo mafana (mety ho ao indrindra ny rivotra mangatsiaka) nefa rehefa tolakandro dia miverina mafana indray ny andro ary voatery esorina indray ilay akanjo mafana nanaovana teo. Tena tsikaritra mihitsy io toe-javatra io hatramin’ny alarobia indrindra indrindra. Lasa tsy mifanaraka amin’ny tokony ho izy mihitsy ilay toetr’andro sa ririnindasa tsy tsaroana sahady ?
Eto Antananarivo ihany, miasa mafy indray ny mpampitandro ny fifamoivoizana androany maraina (izay efa namaky ny andavanandron’iarivo moa mahalala ny antsoina hoe Soanagaly iray sy fahefany !)
dia lasa avy hatrany ny eritreritra hoe hivoaka aiza eto Antananarivo indray ary ny filoha Ravalomanana izany ? Hay tokoa moa anio no manomboka ilay herinandro ikarakaran’ny Advantista ilay fitoriana ny filazantsara lehibe eo amin’ny kianjaben’ny Mahamasina.
Io fitoriana io moa dia nampitondraina ny lohahevitra hoe Asandrato i Kristy (ka nyt dia natao sarina lakroa somary mifehy ny sarin’i Madagasikara izay, loza indray ity tsy manana fakantsary ity). Ny filohan’ny fiangonana Advantista amin’ny faritra atsimon’i Afrika sy ny Oseana Indiana sady filoha lefitry ny fiangonana Advantista manerantany Atoa Paul Ratsarasaotra, pastora izay hita avy hatrany fa Malagasy no hanao ny famelabelarana isankariva ao amin’io kianjabe io.
Nanasa olom-panjakana ambony ry zareo amin’ity fanokafana ity. Ireto avy izany nasaina izany : Ny filoham-pirenena Atoa Marc Ravalomanana, ny filohan’ny Antenimieran-doholona Atoa Rajemison Rakotomaharo, ny filohan’ny antenimieram-pirenena Atoa Mahafaritsy Samuel Razakanirina, ny praiminisitra Atoa Charles Rabemananjara ary ny minisitry ny fahasalamana Atoa Robinson Louis. Raha jerena ireo olona rehetra ireo dia tsy misy mivoaka avy ao amin’ilay fiangonana.
Tsy dia mahazatra loatra aloha ny hahitana izany ireo tompon’andraikitra ambony ireo hiaraka amina fiangonana tsy ao anatin’ny ffkm ka asa raha ho tonga daholo izy rehetra anio. Efa azo vinaniana avy hatrany kosa fa ho avy ny filoha hanatrika izany fotoam-panokafana izany. Tsy navela handehanan’ny fiara intsony manko ny lalana mankany amin’ny kianjaben’i Mahamasina androany maraina (mandra-pahavitan’ny lanonana ka efa lasa « nody » ny filoha mazava ho azy).
Izay efa zatra ny fiainana eto Antananarivo indrindra amin’ny fitaterana dia mahalala fa izay fiara fitaterana mankany Mahamasina avy aty andrefana dia tsy manana zo hijanona eo amin’ny fiantsonana eo Anosy intsony. Noho izany dia voatery teny anoloan’ny tany malalaka Antanimbarinandriana mifanatrika amin’ny ranon’Anosy ihany no fiantsonana vonjimaika. Ny fandehanan’ny mpandeha an-tongotra mazava loatra no lasa iakaran’ny fiarabe. Rehefa lalao goavana eo Mahamasina anefa dia afaka mijanona eo ampitan’ny Kaomisaria ihany ireo fiara fitarerana ireo.
Toliary indray : Zavatra adinoko ny nanoratra azy omaly dia ilay tsy fitenenana momba ilay arina antony faharoa nampikorontana ny mponina ihany koa.
Nalaza manko fa norarana tsy hahazo miditra tao an-tanàna ny arina. Isika rehetra dia mahafantatra fa eto Madagasikara dia mbola io aloha no fandrehitry ny Malagasy rehefa hahandro hanina. Izay nandre dia nihevitra avy hatrany fa nisy famelomana korontana mihitsy izany fandrarana ny arina tsy hiditra an-tanàna izany. Izay ihany no tena natao mahoraka eran’ny vazantany.
Kanjo olona avy amin’ny mpanohitra ihany no namoaka teny kely (mino aho fa tsy tandrina io teny io ary tsy tao anatin’ny paikam-pandaingana amin’ny alalan’ny tsy fitenenana ny zavatra rehetra) manao hoe nanery ny olona hividy ny arintany (arina avy any Sakoa !) ny mpitondra fanjakana tao an-toerana. Io karazan’arina io izany no hany navela hiditra ny tanàna mba hanajanonana ny fanaovana ny voamboana (io moa no palissandre ?) tsy hatao kitay intsony. Mahalala ny hasarobidin’ny voamboana angamba isika rehetra.
Tsy neken’ny be sy ny maro io arintany io fa lafo loatra. Arivo ariary ny kilao ka tsy takatry ny fari-pananana loatra. Izany hoe niniana nampanginina ny fisian’ity arina tsy misy mpividy ity fa ny saribao avy amin’ny hazo vidiana mora ihany no tadiavin’ny rehetra. Amin’izao fotoana izao moa dia efa nilefitra ny tompon’andraikitra ka navela hiditra avokoa ny arina rehetra.
Toliary ihany ary mbola nohadinoiko ihany koa. Tsy ireo mpandroba loatra no voalaza fa niteny hoe mandehana mody fa ny tao amin’ny Toby miaramila mihitsy no nanome hevitra ireo nialokaloka tao hoe
tsaratsara kokoa aminareo raha mody any Antananarivo mihitsy ianareo mandra-pilamin’ny raharaha. Izany hoe na ny tao aza dia mbola mihevitra ny hafa ho « mpiavy » ihany koa. Ny tena zava-doza amin’ity teny ity anefa dia mitady hirona amin’ilay fampiheverana efa nataon’ny mpanjanatany tamin’ny androny ihany fa tsy Malagasy ny ny merina sy ny betsileo ihany koa « mpiavy » fa avy any amin’ny firenenkafa mihitsy nanafika ireo Malagasy efa nonina teto. Izany hoe araka ireo mpiandraikitra ny toby ireo dia tahaka ny hoe ny fisian’ireo olona ireo mihitsy no olana any an-tanàna. (Dia mahasahia indray miteny fa mpanavakavaka izay mahasahy miteny tahaka izao sy hanameloka ilay fomba fiheverana misisika ambadika ihany).
Dia nisy moa ny nanameloka hoe nahoana ny nambenana mafy ny magro fa ny hafa indray tsy noraharahiana loatra. Dia nisy namaly izany fa ao amin’ny lalam-panorenana mihitsy (hatramin’ny lalam-panorenana teo aloha izany) no milaza mazava fa anjaran’ny fanjakana malagasy ny miaro ny filoha sy ny ankohonany ary ny fananany. Isika anefa mahafantatra fa fananan’ny filoha indrindra ny magro. Izany akory tsy milaza hoe tsy raharahiana ny fananan’ny hafa, tsia ananana adidy avokoa ny fananan’ny olona rehetra.
Mahajanga indray, nikasa hamory vahoaka omaly sy anio ny Komity mpanohana ny Tsia tamin’ny fitsapa-kevi-bahoaka tamin’ny iray volana lasa iny
hanao fampielezan-kevitra amin’ny tsy mahamety ity lalam-panorenana kasaina hampiharina eto amin’ny firenena ity. Tena tsy vazivazy ka kisangisangy ity lazaiko ity fa izany mihitsy no marina. Malahelo moa ry zareo fa tsy nomena alalana hamory vahoaka ry zareo. Ny tenin’ny tompon’andraikitry ny tanàna no nanao hoe hisorohana ny korontana no tsy namelana azy ireo hamory vahoaka any amin’ny toerana efa mahazatra ho famoriana vahoaka (izay efa tany Mahajanga izany dia tokony hahalala izany toerana izany : mbola tsy tany manko aho). Nihevitra moa ireo Komity Mpanohana ny Tsia ireo fa tsy maintsy hamory vahoaka ry zareo na ho inona na ho inona mitranga.
Any Antsiranana indray dia voatery nody taty amin’ny ray aman-dreniny taty Antananarivo ny mpianatra miisa 50 eoho eo noho izy ireo tsy mety mandray anjara amin’ny fitokonan’ny mpianatra any.
Nifanaraka manko ireo mpitokona fa hodorana avokoa ny trano sy ny fananan’ireo mpianatra tsy nety nitokona. Izany hoe amiko dia sahala amin’ny hoe fananan’ireo mpianatra ireo ny trano ipetrahany fa tsy an’ny Oniversite velively. Azo lazaina hoe mitovitovy amin’ny efa nolazaiko momba ny tany Sambava ihany no anton’ity antery voatery nody taty amin’ny ray aman-dreniny aty Antananarivo ity.
Mazava loatra fa tsy maintsy ho nisy ny mpianatra tsy manana sara hodiana. Nifanaraka tamin’ny mpanao fitaterana izy ireo fa rehefa tonga aty dia miantso olona amin’ny alalan’ny finday hitondra ny vola saran’izy ireo. Mpianatra nody avy tany no nanatona ny mpanao gazety ary ny radio don bosco no loharanom-baovaoko amin’ity. Marihina fa tao anaty vaovao mihitsy no namoahana ity vaovao ity fa tsy antso antsofindavitra tsy akory.
Mbola any Antsiranana ihany dia malaza ny tsaho any an-toerana fa misy olona mpaka ankeriny indrindra fa vehivavy mandeha any an-tanàna any amin’ny alina.
Noho izany toe-javatra izany dia tsy misy loatra intsony ny mahasahy mivoaka amin’ny alina nefa fahazaran’ny olona any mihitsy ny mivoaka harivariva, hoy ny tatitra. NIfandraindraika tamin’ilay fakana viavy ankeriny tany amin’ny faritra Sava koa moa ity tsaho ity ka tena nandaitra tokoa. Mangina ny tanàna. Voambin’ny mpianatra tsara ihany koa ny Oniversite ka sarotra ny hidirana any.
Karazany fehiny ihany dia nampahatsiahy ny mpanara-baovao iray fa efa nampiomana anie ny antoko mpanohitra amin’ny hihetsehany tsy ho ela iray na roa volana lasa izay. Aminy dia efa nomanina ireo toe-javatra hita amin’izao fotoana ireo.
Dia mitohy indray ity vaovao ity ary ampitaina araka izay tratra hatrany. Ny tena anton’ny rehetra moa dia ny fanakaikezan’ny daty malaza 13 mey(izay nitontona alahady tamin’ity taona ity fa tsy zoma izay misy heviny hafa mihitsy ihany koa moa). Na izany na tsy izany dia isaorana hatrany ny mpampita vaovao rehetra sy ireo mpilaza ny heviny amin’ny haino aman-jery ahafahana mampiseho ny fomba fitenenan’ny Ntaolo ho mbola marina manao hoe : « Ny hevitry ny maro mahataka-davitra ».
Boriziny : Lesona ho an’ireo tompo-menakely mitady hanjakazaka any amin’ny faritra any mba tsy hanaonao foana fa olona misaina ny malagasy. Amin’ny ankapobeny manko dia manjary amin’ny alalan’ny herisetra no anehoan’ny olona lavitra ny foibe ny heviny mba hitodihan’ny mpitondra any aminy.
Toliary : Ambara matetika amin’ny radio hatrany ny tenin’ny mpitondra any amin’ny faritra na distrika miangavy ireo izay nandositra niala tany an-tanàna fa efa milamina ny any an-tanàna amin’izao fotoana izao.
Mpiantso iray kosa no nanambara fa tsy mbola tena miverina amin’ny laoniny ny toe-draharaha any na dia mihamilamindamina hatrany aza. Nitantara ary izy (filazan’olona niantso ity ka azonao inoana na tsia) fa tamin’ny fotoana tsy namakian’ny olona ny an’ny karana sy ny an’ny filoha Ravalomanana(magro) dia tsara ambina ireo toerana ireo ary tena miasa ny mpiaro ny toerana. Ny an’ny olona hafa kosa dia efa nilaza ny hiaro ny « tompon-tanàna » mba tsy hisy handroba ny entan’ny mpifanolo vodirindrina aminy. Tonga anefa ny mpitondro filaminana avy ao an-toerana hilaza hiaro ny toerana ka dia natoky ireo olona milaza hiambina ny toerana ary dia niala ny fiambenana.
Kanjo, rehefa tonga ny mpandroba dia nijery fotsiny no nataon’ireo polisy avy ao an-toerana ireo. Tsy nivonona ny hiaro mihitsy izy ireo. Samy nahatsiaro ho voafitaka na ny tompon’ny toerana fivarotana na ny mponina niambina natoky ireo mpitandro ny filaminana nijery sinema ireo fotsiny.Mpitandro ny filaminana misahana manokana momba ny hotakotaka avy taty an-toerana (G6) no tena nandray andraikitra vao tsy sahy mikitikitika loatra ireo mpanararaotra.
Sambava : Nanana ny akony tamin’ny mpamaky gazety maromaro ny tenina mpitarika politika tany amin’ity toerana ity manery ny merina (dia lasa miverimberina moa ity teny ity na dia heverina ho fankahalana aza na dia ny manonona io teny io fotsiny aza) hanaraka ny heviny sy hiaraka aminy fa raha tsy izany dia tokony hody any amin’ny misy azy any.
Ny fanaon’ny olona amin’ny ankapobeny rehefa any amin’ny faritra hafa izy dia miala amin’ny adi-hevitra politika mety hampisara-bazana araka ny mahazatra moa. Samy manana ny heviny manko nefa mbola be loatra ny tsy mahazaka ny hevitry ny olona tsy mitovy amin’ny azy. Noho izany dia tsy ho hita loatra amin’ny fanohanana an’izatsy na izaroa ny olo-tsotra na dia manana ny heviny aza. Ity nataona mpitarika politika ity kosa dia ny manery ny olona hiaraka hivory hiaraka aminy fa raha tsy izany…(efa voasoratra kosa e !). Heverina avy hatrany manko fa rehefa tsy mety hiaraka amin-dry zareo dia tena mpiray petsapetsa amin’ny mpitondra izay. Nanasaro-draharaha ny fihetsika sahala amin’izany.
Maro loatra angaha ny vaovao tiana hampitaina ka manjary tsy hitako intsony indray izay ampitaina. Niezaka manko aho mba ho iray isan’andro no avoaka nefa mihazakazaka ny toe-draharaha. Noho izany dia atao endrika tapa-baovao no avoaka eto aloha na dia manambara ny hevitro eny antsefatsefany eny aza aho.
Tao Boriziny (Port-Bergé) dia nosamborin’ny mpitandro ny filaminana teo ampivoriana ny filohan’ny fikambanan’ny mpanjifa nikonokonona fitokonana momba ny fahasahiranana azo amin’ny jirama amin’izao fotoana izao. Nilahatra ary ny fokonolona (izay mihitsy no nampitain’ny mpanao gazetin’ny Rnm tany an-toerana tao amin’ny fandaharana ampitampitao) nitaky ny hamoahana io mpitari-tolona io avy hatrany. Nankeny amin’ny tobin’ny zandarimaria ry zareo nanao izany fitakiana izany. Tsy nisy ny fifampiraharahana ka dia tezitra ry zareo ka namonjy ny trano fandraisana olo-mana-kaja an’ny Distrika. Navoakan-dry zareo avokoa ny entana tao sady nopotehiny. Nodorany hatramin’ny trano mihitsy aza.
Avy eo dia nankany amin’ny fandoavam-bolan’ny jirama ary dia nopotehiny toy izany koa izay hitany tao. Nisy fitoeran-tsolika mahazaka 10.000 litatra tao fa nopotehiny ihany koa io, nolazain’ny tompon’andraikitra tao moa fa mbola nisy solika 5.000 litatra tao anatiny (zavatra very koa ve moa hisy azo anamarinana izany intsony !). Nilaza moa ireo izay nanapotika ny zavatra rehetra tao amin’ny jirama fa aleony tsy misy mihitsy toy izay misy nefa sady tsy mahafapo no asaina mandoa vola hatrany. Vokatr’ireo fihetsehana mahery vaika ireo moa dia navoaka ihany ny lehiben’ny fikambanan’ny mpanjifa tao an-toerana. Nilefitra teo anatrehan’ny herisetra mahery vaika izany ny mpitondra.
Teto Antananarivo kosa dia niara-nientana ny mpiasan’ny jirama ho fiarahana amin’ny mpiasan’ny jirama ao anatin’ny fanenjehana sy ny fikasihan-tanana mihitsy aza. Ankoatra ny fitakiana ny fanondrotana ny karama efa nifanarahan’ny gem sy ny sim io mbamin’ireo fitakiana hafa ihany koa. Efa saiky voavaly amin’ny mahafa-po azy moa ireo fitakiana ireo dia ny fanomezana ny tambi-karama tsy voaloha hatramin’ny volana janoary ny mankaty.
Efa hitan’ny mpamaky ihany koa ny faneriterena ny mpanao gazety tsy ho afa-manao tsara ny asany any Antsiranana any. Tsy ny mpitondra fanjakana no manao ity faneriterena ity fa ny ankolafin’ny mpanohitra milaza ny teneny ho mpianatra nefa hitrikitrihan’ny mpanao gazety maro fa efa tsy mpianatra intsony ireo. Nisy aza moa ny fakana an-keriny mpanao gazety iray lazain-dry zareo ho mamoaka vaovao tsy marina.
Fony nandre ity vaovao ity ny maro dia nihevitra avy hatrany fa an’ny mbs ity mpanao gazety ity, kanjo hay an’ny Les nouvelles. Nanao ny asany soa man-tsara indray ny mpanao gazety no tezitra ry zalahy. Rehefa nojerena dia tsy noho ny vaovao loatra no nisamboran-dry zalahy ilay mpanao gazety fa amin’ny mahamerina azy indrindra. Miala tsiny fa nitovitovy ihany ny vaovao navoakan’ny rehetra avy any nefa dia ity iray ity no tena nahatezitra an-dry zalahy. Ny an’ny mbs manko olona tena avy tao ihany no solontenany. Amin’izao fotoana izao moa dia raràny tsy hamoaka vaovao intsony ireo mpanao gazety rehetra any an-toerana.
Eo ihany koa ilay namoahan’ny minisitry ny vola hoe lasan’ny praiminisitra teo aloha ihany ny volabe efa nosakanan’ny fanjakana malagasy mipetraka amin’ny banky soisa iray. Efa azon’ilay olon’ny fitondrana teo aloha tamin’ny volana marsa moa io vola io. Ny zavatra ti’ny minisitra ampitaiina ao ambadika dia tiany ampifanohizana amin’ny toe-draharaha eto an-toerana lasa mikorontana ity nahazon’ny praiminisitra Tantely Andrianarivo ity vola ity. Asa tokoa aloha izay tena fahamariniany any ambadika any.
Raha ny tokony ho izy dia tsy iasana nefa andraisan-karama ity andro voalohany volana mey ity. Izay no fihevitra voalohany saingy azo atao hoe fanomezana malalaka ny mpiasa hanao ny fitakiany koa ity andro ity. Lasa ihany anefa ny saina mahita ny zava-miseho amin’izao fotoana izao indrindra fa ny eto Madagasikara.
Miala sasatra any an-trano amin’ny fikarakarana na mitsangatsangana no tena ataon’ny maro amin’ny mpiasa eto Antananarivo fa tsy hihevitra ny momba ny fari-piainany velively. Efa leo nosoavalian’ny mpanao politika ( fa tsy nosoavalian’ny mpamosavy !) amin’ny fitakiana tokoa angaha ka aleo mionona amin’izao.Ny eto Madagasikara rahateo moa tsy maintsy maka alalana amin’ny Prefet(inona tokoa re izao no teny malagasy mahalaza azy ity ? Mpiadidy ?) raha hilahatra an-dalam-be na dia amin’ity andro natokana ho amin’ny fitakiana ity aza. Tsy afaka nanao ny azy manokana noho izany ny Sekrima saiky hanao ny azy teny Behoririka. Ny an’ny Sendika hafa moa dia voalaza fa niainga tao amin’ny tranombokim-pirenena Ampefiloha dia nizotra ho eny amin’ny kianja mitafon’i Mahamasina. Io ihany no filaharana nahazo alalana fa ny ankoatra izay teto Antananarivo dia tsy azo nekena. Fa vitsy dia vitsy ny olona nanatrika izany fotoana izany. Midika ve izany fa tsy manana zavatra hotakiana ny mpiasa malagasy ? Fijeriko fotsiny no manao hoe toy ny manaiky ny toe-java-misy amin’izao izy satria hisy hijapy hatrany izay rehetra mety ho tsara raha fantany fa hahazoany seza iny fitakiana iny. Indrisy ry politika, potikao ny hetahetan’ny mpiasa.
Fa nifanindry tamin’ny fetin’ny mpiasa koa ny fanomboan’ny fotoam-piasan’ny antenimieram-pirenena sy ny antenimieran-doholona. Talata voalohany amin’ny volana mey manko ny fotoam-piasana voalohany isan-taona. Mitontona anio indrindra izany amin’ity taona ity 2007 ity. Tsy nahita izay tany amin’ny antenimieram-pirenena aho aloha fa ny tao amin’ny antenimieran-doholona no nisy tsipalotro. Tsy toy ny mahazatra manko fa nisy nihira tao amin’ilay lanonam-panokafana ka ny filohan’ny antenimiera Rajemison Rakotomaharo no nanolotra ireo mpihira ireo. Ny hitako moa dia ny antoko mpihiran’ny antenimieran-doholona sy tarika iray avy any amin’ny faritra Boeny any. Mba niova filamatra koa ry zareo izany, hoy aho. Iza koa ary no nanana ity hevitra ity ?
Mpanara-baovao aho indrindra fa ny vaovao mitranga eto Madagasikara. Efa tsy vaovao intsony ny nitranga tany Toliary fa efa maresaka indray aloha. Rehefa tafiditra amin’ny lalina tahaka izao indray ny firenena indrindra fa amin’ny fihetsika tsy dia mahomby loatra dia mijery izay ataon’ny ankolafin-kery rehetra ihany koa aho ary manana ny tiako ambara manoloana izany.
Voalohany, niandry fanambarana avy amin’ny fikambanana na antoko na vondrona na zavatra hafa aho hihaino izay heviny manoloana iny raharaha Toliary iny ka saiky tena ketraka tanteraka. Toa mbola hitsofoka amin’ny tsy mety kokoa ny andaniny sy ny ankilany ary toa tsy misy loatra mandray andraikitra mitsangana hitsabo ny fery mianjady amin’ny maro amin’izao fotoana izao. Fifanilahana andraikitra sy teny tsy hentitra loatra hampitsahatra ny lonilony no hany hita aloha hatramin’izao. Tsy naheno fanambarana loatra tamin’ny haino aman-jery aho ary tsy nahita fanambarana tamin’ny gazety ihany koa na dia iray aza.
Ny radio nasionaly malagasy no nahenoana fotsiny miserana fa tsy voarakitra tamina taratasy ho hitan’ny be sy ny maro fa tsy mankasitraka iny zava-nitranga tany Toliary iny ny Olobe ahitana ny foko 18 misy any Toliary. Milaza tsy fankasitrahana ihany koa ny avy amin’ny fiangonana enina dia ny Ekar, ny Fjkm, Ny Flm, ny Advantista, ny Anglikana ary ny Ortodoksa. Raha ny tokony ho izy dia tsara novakiana manontolo ny fanambarana nataon’ireo vondrona tsirairay ireo raha nisy izany. Nisento ihany aho rehefa nahita fa anisan’ny nitsangana ny fiangonana satria mpitaiza vahoaka izy ireny saingy mbola tsy ampy ilay izy amiko fa tokony hivondrona manokana mihitsy ary mijoro hampitony ny raharaha. Moa tsy ny zava-mitranga toy izao no tena ahalalana ny fiangonana kristiana eto Madagasikara ?
Fa ny eo amin’ny mpanao politika no tena tsy naharenesana na inona na inona afa-tsy hevitra mahavalalanina ihany. Ny filoham-pirenena moa dia manameloka ny mpanao politika (indrindra ny mpanohitra) amin’ny fanaovana ny tanora ho fitaovana politika hitadiavan-tseza indray. Nefa raha tena misaina izy dia tokony hihevitra izay fototry ny olana nahatonga izao fihetsika mamohehatra eo amin’ny samy mpiray tanindrazana izao. Efa tsy sasatra aho nanambara tany aloha tany fa ity delestazy ity no ho fositra hahavoa azy. Miendrika tsy firaharahiana manko ny tsy mba nitadiavana vahaolana hatry ny ela fa aina sy fototry ny fampandrosoana ny angovo. Toa propagandy politika fotsiny no nataony fa tsy hita izay tena mivaingana hatramin’izao. Nandefa gropy handefasana jiro tany Toliary ny fitondrana dia Antananarivo indray no tapatapa-jiro indrindra fa tamin’ny andron’ny omaly alahady aloha. Famonoana afo ihany izany no nataony.
Ny tena meloka kosa dia ny avy amin’ny mpanohitra nanome vahaolana tsotsotra tamin’ny alalan’ny fankahalana. Izaho manokana kosa tsy mihevitra ilay izy ho vahaolana na oviana na oviana fa mametraka ny nataony ho fitaizana ny tanora hankahala merina foko iray hatrany. Olona iray ve no tsy tiana dia antokon’olona manontolo no hohelohina ? manaraka izany dia tezaina hatrany fa mpiavy izay olona tsy avy ao an-toerana na dia samy Malagasy izao ihany aza. Izany hoe mbola manjaka soa aman-tsara ny politikan’ny foko nampiharin’ny Jeneraly Gala zato taona lasa izay na dia efa nahaleo tena aza ny firenena. Izay fomba fihevitra manao ny sasany amin’ny Malagasy mbola ho mpiavy izay dia manaporofo fa mbola ho lavitra ny fandrosoana raha ny toe-tsaina iainana amin’izao fotoana izao. Iza no ho sahy hanameloka izay filazana hoe « mpiavy » eo amin’ny samy Malagasy eto Madagasikara izay ? Ny firenenkafa aza efa izao tontolo izao no sehatra iainany !
Be dia be ny teny tian-kambara fa aleo aloha hatsahatra kely handinihana azy tsara. Ny hamintinana ny resaka dia izao : tsy misy sahy manameloka ny toe-javatra ny rehetra fa mifanome tsiny fotsiny. Rehefa tsy melohina ny tsy firaharahiana ny vahoaka amin’ny ankapobeny hampiaiky ny eo amin’ny fitondrana ny tsi-fetezany hamaha amin’ny fomba hentitra ity delestazy ity dia tena mpanohitra tsy izy no misy eto Madagasikara. Meloka avokoa ny vondrona sy ny fikambanana rehetra tsy sahy miteny fa tena tsy nety ary fady ny fanenjehana vondron’olona noho ny volo-kodiny na noho ny mahangita mahaolioly na mahatso-bolo. Fahadisoan’ny fitondrana ihany koa ny nampiasana ny miaramila avy hatrany nefa tsy natao hitandro filaminana ny raharahan’izy ireny fa hiaro firenena ka izay mifanandrina aminy dia antsoina hoe fahavalo avokoa fa tsy hoe vahoaka. Mbola mila ofanina manokana ny miaramila hitandro ny filaminana fa lasa manapoaka basy amin’ny tsy antony.
Nalaza moa ny andron’ny alakamisy ny fisian’ny rotaka tany Toliary. Fihetsiketsehana nataon’ny mpianatra noho ny tsy fisian’ny jiro no antony voalohany. Nitokona ry zareo tamin’ny fiandohan’ny herinandro teo. Nanao fampiraharahana ny solotenan’ny mpianatra sy ny solontenam-panjakana. Ny vokatra avy tao dia mahazo jiro ny Oniversite ny maraina amin’ny 6 – 8 ora, ny atoandro amin’ny 12 – 2 ora mba ahafahana mikarakara sakafo ary ny hariva amin’ny 6 – 11 ahafahana mianatra alina ihany koa. Nahafa-po ny mpianatra izay marimaritra iraisana izay.
Dia niteny indray ary ny tompon’andraikitra nifampiraharaha fa tsy tokony hisy intsony ny fidinana an-dalam-be. Tsy namaly teo noho eo ny mpianatra fa rehefa nanao tatitra no nilaza fa tsy maintsy asiana foana ny filaharana (hitakiana inona moa ?). Ren’ny tompon’andraikitra izay teny izay ka nomarihiny fa tsy maintsy aparitany raha mbola misy mitady hihetsiketsika tsy amin’ny antony eo. Tsy niraharaha ny mpianatra ary efa nivonona ihany koa ny tompon’andraikitra ao amin’ny farintany.
Tonga tokoa ny andron’ny alakamisy, niantsoantso namory ny mpianatra indray ny mpitarika. Teo indrindra no nakan’ny miaramila ireo mpitarika ny tolona efatra ren’ny mpanara-baovao voalohany. Tezitra noho ireo fihetsika ireo ny mpianatra sy ny tsy mpianatra ka nirohotra nankeny amin’ny sampan-draharaha misahana ny fonja. Tena fanafihana ara-bakinteny no natao fa tsy fitokonana teo anoloan’ny trano. Izany no nahazoan-dry zareo ho babo ny lehiben’ny fonja sy ireo mpiasan’ny fonja anankiroa. Atao hoe voafehin-dry zareo ny sampan-draharahan’ny fonja hitakiana ny famoahana ireo namany heveriny avy hatrany fa ao am-ponja ( fa angaha moa tsy any amin’ny kaomisaria aloha ?).
Nandray andraikitra noho ny zava-miseho ny tompon’andraikitry ny fandriampahalemana. Velona tao anatin’izany ny fifandonana. Ny « mpianatra » dia vato no fitaovam-piadiana ary ny miaramila kosa dia kobay sy ny entona mandatsa-dranomaso (miisa 20 hoy ny ankamaroan’ny fampahalalam-baovao). Nodoran’ny mpianatra ny trano fiasana sy ny fiaran’ny lehiben’ny fonja ary nentiny ho any amin’ny cité-n’ny Oniversite ireo babony tao amin’ny sampandraharahan’ny fonja. Tamin’io fifandonana io no namparatra ireo mpifanandrina sy nahasamborana olona sivily 8 ( izany hoe tsy mpianatra araka ny fahazoan’ny mpihaino azy fa olona ivelan’ny oniversite mihitsy nefa dia tao anatin’ny tolon’ny mpianatra).
Noesorina ny fahafahan’ny oniversite satria miafina ao ny « mpaka an-keriny ». Karohina ao ny lehiben’ny fonja izay nalain’ny mpianatra araka ny fitantarana teo ambony. Azo hevitreverina avy hatrany ny « antsojay » tsy maintsy ho misy any anatiny any. Samy tadiavin’ny tompon’andraikitra manko na ny natao takalon’aina na ny tena atidohan’ny mpanao ankeriny.Marihina fa ny any Toliary hatramin’izao no tena mahasahy manafika biraom-panjakana tahaka izao teto Madagasikara hatramin’ny nahaary saina ahy. Tamin’ny taona 1971 manko ny fitokonana notarihin’Atoa Monja Jaona dia nifototra tamin’ny fanafihana ny tobin’ny Zandary rehetra hitany tamin’ny alalan’ny pilotra sy ny lefona fa tsy toy ny filaharana fanaon’ny olona amin’ny ankapobeny. Dia karazandrazany ihany koa izao tantaraina amintsika izao.
Ahoana ary ny tohiny ?
Araka ny vaovao faramparany re ary dia navotsotra ihany ireo babon’ny mpianatra tamin’ny 4 ora maraina teo. Tsy nolazaina kosa raha navotsotra tahaka izany na tsia ireo lehiben’ny fitokonan’ny mpianatra. Ny Senatera Robert Razaka sy ny Depiote Limby Benaria indray no nitarika ny filaharambe nataon’ny « vahoaka » androany maraina ary mifototra hatrany amin’ny fanoherana ny delestazy sy ny fiakaran’ny vidim-piainana indrindra ny tsy fisian’ny arina izany filaharana izany. Nentanina tamin’ny alalan’ny trakitra tsy nisy sonia moa izany ary namporisihina ny vahoaka hitondra sotro sy vilia hampanenoana.
Vetivety teo dia nivadika fandrobana ny entan’ny mpivarotra nandalovan’ny zareo izany filaharana izany ary nisy ihany koa ny fanafihana tsena handrobana ny entan’ny mpivarotra rehetra tao an-tsena ( dia tena tsy tadidiko ry zareo ny anaran’ilay tsena !). Efa tsy fitokonana intsony indray izany fihetsehana izany fa efa fandrobana ka niditra an-tsehatra indray ny mpitandro ny filaminana nandrava, nanenjika ary nanao tifi-danitra mihitsy aza araka ny heno ( ka tsy misy mahita tsinona fa araka ny tatitra avy amin’ny vaovao ihany no tantaraina eto). Efa rava tanteraka ny fitokonana tamin’ny 12 sy sasany atoandro fa ny taorian’izay kosa dia tsy mbola fantatra ny tohiny.
Fanamarihana :
Mavitrika dia mavitrika Atoa Tarcisius Raherinandrasana solontenan’ny Radio Nasionaly Malagasy any Toliary ka voalohan-daharana avy hatrany amin’ny radiom-panjakana sy ny televizionam-panajakana ity raharaha ity. Ny tsy miankina aza dia tsy mahraka ny vaovao avoakany amin’ny ankapobeny. Tsy tahaka ny taloha hoe afenimpenina ity raharaha ity fa tena tantarainy hatramin’ny antsipiriany sy hitondrany ny feon’ny tompon’andrikitra mihitsy aza. Ny an’ny mpanohitra kosa aloha tsy entiny e ! iny indray dia any amin’ny Radio Don Bosco no ahafahana mihaino izay lazainy.
Tena raiso amin'ny lafiny mampihomehy fotsiny ity sary ity ry zareo fa aza raisina amin'ny zavatra hafa mihitsy e! Koa dia miala tsiny mialoha raha misy ny tohina nefa tsy laitrako fa tiako aseho foana e!
Dia rahampitso hariva moa izany no hanatontosana ilay fampisehoana heverina hanampiana ny mpiray tanindrazana tamin’ireo rivo-doza farany teo. Zava-panaon’ny Malagasy rahateo izany ho fifampitsimbinana eo amin’ny mpiara-belona. Malaza ho olon’ny fo rahateo isika ka izay manjo ny havana dia tahaka ny manjo ny tena ihany (moa tsy izany rahateo no dikan’ny lohateny ?). Tiako izany ny manamarika dieny mialoha fa ankasitrahako ilay fihevitra hanampiana ireo tratran’ny voina eto amin’ny firenena na dia efa tokony hisy ihany koa ny tetibola natokana ho amin’ireny voina ireny araka ny fahalalako azy.
Fa manahy dia manahy aho ny amin’izay mety ho vola voangona amin’io andron’ny rahampitso io. Artista maro moa no hanentana sy hifandimby eo an-tsehatra mandritra io fotoana io. Heverina sahady izany fa sarotra ny haka ny any ampaosin’ny olona amin’izao ka dia asiana famalifaliana izay olona tsara sitrapo aloha. Toy ireny hoe tsy maintsy misy takalo daholo ny zava-drehetra. Ambara isan’andro sy manana fotoana manokana indrindra amin’ny radio sy ny televizionam-panjakana moa ity fampisehoana heverina ho entina hanampiana ny rahalahy sy anabavy ity. Fa ilay fikarakarana mihitsy no misy olana amiko.
Voalohany, maro loatra ny artista handray anjara nefa ny sehatra tokana ihany. Tsy tian’ny mpijery loatra anefa, indrindra fa amoahany vola, ny hiandrasana mpisehatra iray ankafizina mihira hira roa raha be indrindra dia izay no izy, tsy azoazony loatra ny hafa ohatra. Efa fantatra manko fa hira iray ihany no tena iraisana fa ny ankoatra izay dia mifandimby. Ny tamin’ireny fetim-pirenena ireny anie ka fialam-boly tsy ialam-bola ka dia mijanona ny olona fa ny handaniam-bola no hifandimby tahaka izany dia manahy ny tsy fahombiazana aho.
Faharoa, eo amin’izay fifandimbiasana izay indrindra dia samy manana ny fahaizany mitendry ny mpitendry ny zavamaneno. Samy manana ny hanaovanyny lakilen’ny hirany. Eny, mety ho samy manana ny zavamaneno manavanana azy ihany koa aza. Izany hoe na dia ilayfifandimbiasana aza izany dia efa mety ho fandaniam-potoana tsy amin’ny antony. Eo no tena miasa ny mpanentana amin’ny famenoana ny banga. Raha 16 ny isan’ny artista hifandimby dia tokony hieritreritra ny resaka rehetra atao ao anatin’ny fifandimbiasana in’16 izany ny mpanentana. Izaho anefa efa nandre ihany ny Foy hehy manentana fa tsy ankafiziko loatra ny fanaovan-dry zalahy azy. Misy ihany ny tsara ataony fa be loatra no tsy azoazon’ny aiko izany ny mihaino azy, izaho izay malala-kevitra be ity !
Tsy mety ny mitsikera fotsiny fa ny soso-kevitra (efa tara be !) no atolotro. Misy gadona samihafa ihany ny hira ary raha azo natao ihany koa aza dia misy ny fahiny sy ny ankehitriny. Raha olona malala-tanana no tena tadiavina dia olona efa lehibe no tena andrasana amin’izany, manana ny karazan-kira tiany ireny olona ireny ary amin’ny ankapobeny dia tsy mahazaka loatra ny tabataban-kira ankehitriny sy ny mozikany ry zareo. Tokony hanana efitra manokana ho an’ny tia azy ny kalon’ny fahiny. Misy ihany koa ireo tia ny hira mafana fotsiny ka mandihy no tena tiany, tsara mba manana ny efitra ho azy koa ireny karazan’olona ireny. Tsy azo adinoina ihany koa fa manana ny mpankafy manokana anie ny gadonkira rock maro isan-karazany, amin’ny ankapobeny aza dia tsy tian’ny hafa loatra ity gadonkira io nefa azo omena ny anjara masoandrony ry zareo amin’ny fandraisana anjara.
Ary farany eo koa ireo tia hira somary mandangolango ary hira henoina tonony no tena ankafiziny tsara mba omena ny sahaza azy. Efa nisy ny nanao toy izany tao amin’io Lapan’ny kolontsaina io matoa aho nanoratra etoana. Tsy voatery hijanona amin’ny efitra iray anefa ny mpijery fa afaka mivezivezy amin’ireo efitra telo ireo araka izay tiany rehefa tafiditra tao anatin’ny tamboho fotsiny izy.
Soso-kevitra hafa azo atao ihany koa na dia mety hiteraka adi-hevitra hafa aza dia ny fanaovana ny fampisehoana andro samihafa mihitsy. Fanaon’ny mpanakanto ny manao fampisehoana andro mitohy ka eo ny Zoma alina. Fampisehoana hafa ny Asabotsy tolakandro nefa amin’ity indray mitoraka ity tsy miverina intsony ilay mpihira nihira ny omaly. Ary fampisehoana hafa amin’ny gadona mitovitovy ihany koa ny alahady tolakandro. Amin’izay fotoana izay indray dia afa-po kokoa ny mpijery ary afaka manao hira maromaro kokoa ny artista iray fa tsy ho zara raha mihira roa dia samy miala tahaka ny ala safay sy fomba fotsiny. Eritreritra iray hafa koa ny amin’iny nefa efa tsy fotoanany intsony angamba na mikarakara fampisehoana hafa mihitsy e !Na izany na tsy izany dia mirary fahombiazana hatrany amin’ny fikarakarana ny fampisehoana rahampitso hariva ny tenako.
Efa hitantsika amin’ny gazety angamba ny fitokanana ny trano lehibe (fa toa kelikely jerena izy izany an !) natao hamoahana ny didim-pitsarana mikasika ny fifidianana mitranga eto amin’ny firenena. Trano izay naorina eo anilan’ny trano hamantaran’ny be sy ny maro ny Fitsarana Avo Momba ny Lalampanorenana ihany hatramin’izao izany hoe ao anatin’ny faritra sy fefin’ny HCC ihany. Nanandrana nanaraka ihany aho hamantatra hoe mahazaka olona firy moa ity trano mitady hiendrika fiangonana ity fa ny teti-bidiny aloha dia re fa Ar260.000.000 eo ho eo( tena lafo izy izany k'ty!). Azo heverina anefa fa mahazaka ny olona asaina ihany ilay trano saika miendrika fiangonana jerena. Toa trano gasy tsotra ihany no fijery azy fa natao lehibe hahatafiditra olona maromaro fotsiny.
Ny kabarin’ny filoham-pirenena moa no nahalalana fa nivezivezy mitady trano hatrany ny Mpitsara avo isaky ny tonga ny fotoam-pitsarana lehibe. Tsy mba nanana trano manokana ho azy ry zareo nandritra ny 46 taona fa mindrana trano etsy sy eroa (ary ataoko fa tafiditra amin’izany ny teny amin’ny Ermitage tamin’ny taona 2001 – 2002, izany hoe sans domicile fixe ry zareo rehefa fotoan-dehibe ?). Efa fotoana lava no nampiasana hatrany ny trano lehibe fanaovana fivoriana iraisam-pirenena tao amin’ny minisiteran’ny raharaham-bahiny. Efa nanaovan’ny filohan’ny Fitsarana avo momba ny lalam-panorenana fankasitrahana moa ny fahafoizan’ny manampahefana amin’ireny trano ireny nanaiky amin-kitsim-po ny fampindramana ny trano.
Hatramin’izay ela izay izany dia toa ambinambin-javatra na heverina ho fandaniam-bola amin’ny tsy antony ny resaka fifidianana indrindra fa ny toerana famoahana didim-pitsarana mikasika ity fifidianana ity. Dia hoy aho nampifaly tena hoe : fony izaho nanoratra tany amin’ny Politika fanorona ny andron’ny famoahana ofisialy ny fifidianana ho filoham-pirenena tao angamba no nanorenana malaky ity trano lehibe ity. Nalaiko aloha ny sary anatin’ny Lapan’ny fitsarana Anosy tamin’izay fotoana izay dia nanoratra aho hoe tokony ho tany amin’ity toerana ity no nanaovana ny fotoam-pitsarana fa tsy any amin’ny raharaham-bahiny eo akaiky izany ( raharaham-bahiny hatrany izany hatramin’izay ny fifidianana sa ny firenena vahiny ihany no tena manery hisy fitsarana ?). Nohenoina ihany aho izany !
Fa angaha moa ny amin’iny ihany ? Omaly vao omaly indrindra aho no nanoratra tato ao amin’ny lahatsoratra mitondra ny lohateny hoe « Hay va re » fa tahaka ny politika fanenjehana olona manokana no tena ataon’ny sosialista any Frantsa. Mahita ihany koa moa aho amin’ny filazana hoe azo atao ny mametraka minisitra avy amin’ny UDF rehefa lany Ramatoa Segolene Royal dia hoy aho hoe resaka fizaran-tseza sahady moa no ataony tahaka ny manao hoe omeko tombotsoa tahaka izao raha lany aho na hoe koa tombotsoa manko no tena idiranay eo amin’ny fitondrana e ! Dia tahaka irenyhoe mahay mamaky teny malagasy ireny ery Andriamatoa Nicolas Sarkozy ka dia nitovitovy tahaka ny nambarako indrindra ny kabarin-drangahy tany Seine-Maritime halina (tena lasa mpanara-baovao politika frantsay tampoka teo aho izany !). Ny marina kosa angamba dia hoe tsy very loatra ary tsy lavitra loatra amin’ny marina mitranga any Frantsa aho angamba !
Hiresaka politika any Frantsa aho eto. Milaza miara-mahita aho fa notontosaina tamin’ny alahady teo ny fifidianana ho filoham-pirenena fihodinana voalohany. Tsy te-hiditra lalina aho fa tery nanoratra ihany Amin’ny zavatra afahana ny mpihaino indrindra fa ny aty amin’ny faritra Afrika. Be rahateo ny Malagasy mipetraka any Frantsa sy Malagasy mizaka zom-pirenena frantsay indrindra indrindra. Ny rfi mazava loatra no tena be mpihaino aty ivelan’i Frantsa.
Etsy ankilan’izay ihany koa dia ninia aho niandry, nihaino izay hevitry ny olom-pantatra sy hevitry ny Malagasy ankapobeny fantatra hevitra. Dia hamoaka izay hevitra mety tsy hifanarahana amin’ny rehetra izao. Famoahan-kevitra rahateo ny eto na dia hiteraka adi-hevitra aza izany tsy mampaninona ahy fa izay no lalànan’ny fahalalahana.
Voalohany, misy dia toy ny ompa na fanaovana tsinontsinona olona betsaka tsikaritro. Ny iray aloha dia efa nahitsy ihany tahaka ny fampifidianana mialohany mponina any DFA(departemanta frantsay any amerika) izay efa nitaraina hatrany taloha hoe mbola eo andalam-pifidianana ry zareo ary tsy mbola mikatona akory ny biraom-pifidianana dia efa mahare ny valim-pifidianana sahady ny maro. Be noho izany kivy mialoha sy mieritreritra fa hay tsy hisy dikany intsony izay safidy hataony eo. Na vitsy aza ry zareo dia tsara napetraka hatramin’izay ny fanajana ny mpifidy.
Efa voavaha moa ny amin’iny ka tsy asiana resaka lava intsony.Mahavariana hatramin’izao ihany koa, ahy manokana aloha, ary heveriko ho tafiditra indrindra anaty rafitra ilay izy dia famoahana ara-keviny (estimations) no tena avoaka amin’ny fampahalalam-baovao manomboka amin’ny valo ora hariva nefa dia eken’ny mpijery sy ny mpihaino rehetra ho marina avy hatrany izay ankevitra izay. Izany hoe to teny eo amin’ny rehetra ilay voka-pifidianana avoaka amin’iny ora iny. Ireharehan’ny sasany eto Madagasikara moa izany famoaham-bokatra any Frantsa izany hoe tena malaky fa tsy toy ny eto izay ela be vao voangona ny vokatra manontolo.Eo dia heveriko fa efa tsara petraka ny rafitra rehetra amin’ny fanatontosana sy ny fanaraha-maso hany ka na dia antso an-tarobia sy fax aza no ampitana ny vokatra dia heverina ho marina avy hatrany iny. Nitovitovy rafitra taminy frantsay moa ny malagasy ka izay fipetraky ny rafitra izay indrindra angamba no nahatonga ilay fitakiana fampitaham-bato tamin’ny taona 2001 – 2002 iny nefa tsy neken’ny mpitondra tamin’izany fotoana izany satria manozongozona ny fahamarinany ilay fitakiana. Hoy aho hoe enga anie ka samy hanana ny fanisam-batony ny antoko tsirairay ka miasa tsara hanamarina fa tsy hiandry izay avoakan’ny hafa fotsiny. Tsy matoky saka manko aho fa trondro ny laoka.
Manaraka izany indray dia tsy mendrika mihitsy ny fomba fiteny sasany tahaka ny hoe araka ny mahatanora sy manampahaizana ny mpifidy no nifidianana sosialista tamin’ny alahady ary arakaraka ny mahaantitra sy mahavendrambendrana azy no nifidianany Sarkozy. Fanadihadiana omaly tamin’ny 3 ora mahery teto Madagasikara na tamin’ny 2 ora mahery tany Frantsa no namoahana izany tao amin’ny rfi. Ny antitra izay conservateur no mifidy an’ilay laharana voalohany hoy izy ary ny tanora 18 – 24 no tena maro an’isa nifidy Sarkozy.
Etsy ankilan’izay dia toa iniana aely hatrany ny tsy fitiavana Sarkozy ho toy ny ho loza ho an’ny firenena frantsay ny hahatongavan’io rangahy io eo amin’ny fitondrana. Misy moa fitenenana mampahonena mihitsy toy ilay mpiantso iray avy tao Afrika tao niteny hoe : « ianao izay mpifindra monina ve no misakana ny hafa rehetra te-hifindra monina any Frantsa fa maninona raha avelao hiditra ny hafa ? ianao mpifindra monina ve no te-hitondra an’i Frantsa ! tsy mendrika hitondra an’i Frantsa ianao satria mpifindra monina ». Izany hoe ireo Afrikana tsy tia indrindra ny hevitry Le Pen no mitondra indray ny heviny amin’ny radio mieli-patrana eran-tany ny feony. Tsy haiko aho na tokony halahelo na tokony hihomehy.
Manaraka izany dia zara fa tsy ompa sisa koa no atao amin’ireo rehetra nifidy Sarkozy(adino indray teto ny nifidy Le Pen satria vitsy an’isa angaha !). Ny afa-miteny amin’ny rehetra (artista sy mpanao gazety) moa dia zara raha tsy teny mivantana hoe tena efa mpanavakavaka ihany koa ny 30% (adino ilay 10% fanampiny avy amin’ny nifidy Le Pen !). Moa tena izany tokoa ve no hevitr’ireo mpifidy ? dia kendrena ho haratsiana sy ho afa-baraka tahaka ny tamin’ny taona 2002 indray izay nifidy Sarkozy tamin’ity taona ity. Kendrena mba tsy hihoatra intsony ny 30% isan-jato no vato azony ( ataovy hoe 40%) satria hoe fanohintohinana ny demokrasia sy loza mananontanona ho an’ny Repoblika ny fifidianana azy. Karazana fampiasaraham-bazana eo amin’ny samy mpifidy frantsay no kendrena rehefa tsy hahavoa amin’ny fifidianan-ko avy. Tahaka ny fanomanana korontana sahady sa fanomanana ny sain’ny olona amin’ny mety ho fanodikodinam-bato ho avy ? Izaho manokana manko dia tsy mino hatramin’izao fa tena tsy nihetsika intsony ny vato azon’i Le Pen tamin’iny fifidianana tamin’ny taona 2002 iny. Halabato « ara-panjakana » no nisy tamin’ny famoahana ny vokatra ary izay rahateo no tsikerako amin’ny rafi-pifidianana frantsay nolazaiko tery ambony.
Efa paika sosialista moa izao ny hoe karazana fitsapa-kevi-bahoaka hanekena na tsia an’i Sarkozy no atao amin’ny fihodinana faharoa. Tsiaron’ny fitsapa-kevi-bahoaka momba ilay lalam-panorenan’i Eoropa nandresen’ny Tsia fotsiny izany amiko. Eny, sarotra manko ny hampandresy amin’ny alalan’i Segolene Royal dia afantoka amin’ny resaka Sarkozy ny adi-hevitra. Samy manana ny paikany tokoa. Amin’itony fifidianana itony na dia any ivelany aza no itarafana hoe manao ahoana moa izany ny paika politika fanorona eto Madagasikara amin’izao fotoana izao.
Tsy fantatro loatra ny tena fanalavana ny Alfa fa ny fahazoako azy dia hoe Analamanga League Football Association. Resaka baolina fandaka izany no resako eto. Enina hatrany ny isan’ny lalao ao anatin’ny andron-dalao iray eto amin’ny Alfa maro ekipa indrindra. Mikantona moa amin’izao fotoana izao ny kianjaben’ny Mahamasina koa dia eny amin’ny kianjan’Alarobia avokoa no notanterahina ny fihaonana. Lalao telo no notanterahina ny Asabotsy ary Alahady koa telo toy izany. Tamin’ny lalao omaly ary dia resin’ny Japan actuel’s 2 noho 1 indray ny Ajesaia. Tsy mety afa-bela amin’ity ekipa iray ity noho izany ny tompon’ny amboaran’i Madagasikara tamin’ny herintaona (2006). Lalaon’ny tanora vao misandratra raha jerena amin’ny ankapobeny na dia manana ny traikefa kokoa aza ny Japan.
Lalao setrasetra :
Fa ny lalao natrehiko manontolo ihany no tena azoko resahina eto.Lalaon’ny mpirahalahy mifandrafy, lalaon’ireo mifankafantatra tsara nefa tahaka ireny tsy hahay hifandray ireny. Lalaon’ny samy ngeza raha ny tena marina. ny Uscafoot tsy maintsy mandresy raha te-hanana toerana tsara kokoa ahafahany miatrika ny dingana manaraka, ratsiratsy ihany manko ny laharana misy an-dry zareo hatramin’izao fotoana izao. Ny Adema kosa tsy hanaiky lembenana fotsiny amin’izao sady hiaro ny voninahiny hatrany.
Fizaram-potoana voalohany :
Ny Uscafoot manao fanamiana mavo manontolo avy avaratra no manafika mianatsimo. Ny Adema kosa miakanjo fotsy ranoiray avy aty atsimo no mitodika mianavaratra. Ny Uscafoot no nandaka ny baolina voalohany. Nihahenjana avy hatrany ny lalao ary nifamaliana ihany koa ny fanafihana saingy nanana ny tombony kokoa ny Adema.Nisy fanafihana iray an’ny Adema avy amin’ny ilany ankavia. Nanavatsava tao anaty tokonana lehibe ( surface de réparation) ilay mpanafika (angaha moa misy fantatro loatra ry zalahy e ! izaho koa moa variana amin’ny fijerem-baolina nefa manadino ny laharan’ilay mpilalao). Natsipiny ho any amin’ny mpanafika amin’ny ilany ankavanana indray izany.Nijijijijy ihany koa iley io nefa tsy nahita lalana hitifirana koa dia nanolotra izany indray ho any amin’ny ankavia somary afovoany kokoa. Nalalaka dia nalalaka ranamana ka afaka nikendry tsara ny hampidirana ny baolina. Tany amin’ny ankavian’ny mpiandro tokonana no nampidirany ny baolina. Vao minitra fahafito monja tamin’izay fotoana izany. 1 noho 0 ny lalao ary dia nandresy ny Adema hatreo.
Taitra tamin’ny torimasony ny ekipan’ny Kaominina. Niezaka ny nanindry saingy mailaka ihany koa ny fiarovan’Ivato seranana. Mandeha daholo na daka na kapakapa. Miha-tsy maharaka ny mpitsara. Miniotra faharoa, nanao fahadisoana ny Uscafoot saingy tsy hitan’ny mpitsara, tonga dia nikapa tongotra ny naman’ny Adema. Nivandravandra loatra ka hitan’ny mpitsara. Saiky raikitra avy hatrany ny ady amparimbona. Tsy maintsy namoaka karatra mena tsirairay avy ho an’ny mpilalaon’ny andaniny sy ny ankilany ny mpitsara. Samy nilalao folo ny ekipa roa nanomboka teo.
Niezaka ny nitady isa ny Uscafoot saingy voafehin’ny Adema kokoa ny lalao tamin’ity fizaram-potoana voalohany ity. Ny valim-panafihana no tena heriny teto.
Antontanisan’ny fizaram-potoana voalohany :
Ny isan’ny baolina tafiditra dia 1 ho an’ny Adema ary 0 ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny tifitra dia 2 ho an’ny Adema ary 4 ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny baolina nivoaka fotsiny fa tsy tifitra dia 2 ho an’ny Adema ary 4 kosa ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny daka anjoro kosa dia 2 ho an’ny Adema ka 3 kosa ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny Position de hors jeu dia 4 ho an’ny Adema ary 1 kosa ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny karatra mavo dia 1 ho an’ny Adema ary 1 ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny karatra mena dia 1 ho an’ny Adema ary 1 ho an’ny Uscafoot.
Fizaram-potoana faharoa :
Niezaka ny nifehy baolina amin’izay ny Uscafoot. Saiky nidongy tany amin’ny kianjan’ny Adema aza ny baolina nandritra ny dimy miniotra voalohany. Iray monja anefa ny tena mpanafika avy ao amin’ny Kaominina ka sarotra ho azy ireo ny mitady irika. Mahery vaika kosa ny fanafihan’ny Adema hany ka manao fihetsika mahery vaika hatrany ny fiarovana avy ao amin’ny Uscafoot. Izay no nahatonga ny karatra mavo betsaka kokoa ho an’ny Uscafoot tamin’ity fizaram-potoana faharoa ity.Fanafihana tany amin’ny ilany ankavanana, hazakazaka tsy misy tahaka izany no nahatonga ny fingana tanaty tokonana lehibe nahazoan’ny Uscafoot ny penalty. Tezitra ihany ny mpanazatra sy ny mpanohana ny Adema ka manao hoe ampiana fotsiny ny zanaky ny Patirao izany. Tsy manana mpampidi-baolina tokoa aloha ny Uscafoot e ! Io penalty io ihany koa izany no nahazoan’ny Uscafoot ny isa tokany. Miniotra faha-55 indrindra tamin’izay fotoana izay.
Nifamaliana ihany ny fanafihana taorian’izany saingy tsy nahitam-bokany loatra intsony. Ny 15 miniotra farany no tena saiky nahatafidiran’ny andaniny sy ankilany baolina saingy tsy nisy nahay nanararaotra izany ry zareo. Mbola amin’izay aloha ny haavo teknikan’ny mpilalao malagasy hatramin’izao : tsy mahay mitifitra na dia baolina atosi-potsiny hiditra anaty harato aza tsy hay.
Antontanisan’ny fizaram-potoana faharoa :
Ny isan’ny baolina tafiditra dia 0 ho an’ny Adema ary 1 ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny tifitra dia 6 ho an’ny Adema ary 6 ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny baolina nivoaka fotsiny fa tsy tifitra dia 3 ho an’ny Adema ary 2 kosa ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny daka anjoro kosa dia 3 ho an’ny Adema ka 2 kosa ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny Position de hors jeu dia 1 ho an’ny Adema ary 0 kosa ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny karatra mavo dia 0 ho an’ny Adema ary 3 ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny karatra mena dia 0 ho an’ny Adema ary 0 ho an’ny Uscafoot.
Antontanisan’ny lalao manontolo
Ny isan’ny baolina tafiditra dia 1 ho an’ny Adema ary 1 ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny tifitra dia 8 ho an’ny Adema ary 10 ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny baolina nivoaka fotsiny fa tsy tifitra dia 5 ho an’ny Adema ary 6 kosa ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny daka anjoro kosa dia 5 ho an’ny Adema ka 5 kosa ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny tsipy an-tanana dia 15 no nataon’ny Adema nefa 17 kosa ny nataon’ny Uscafoot.
Ny isan’ny Position de hors jeu dia 5 ho an’ny Adema ary 1 kosa ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny karatra mavo dia 1 ho an’ny Adema ary 4 ho an’ny Uscafoot.
Ny isan’ny karatra mena dia 1 ho an’ny Adema ary 1 ho an’ny Uscafoot.
Mahavariana ! zavatra niseho tokana monja dia nampitohana ny fifamoivoizana hatrany Tsimbazaza mandalo an’i Manakambahiny iny, mandalo an’Ambanidia ka mipaka hatrany Ampandrana ka mila hahatratra an’Antanimena. Tsy adino ny any Ambohitsoa sy ny manakaiky an’i Mandroseza amin’ny lalana ilany ary ny lalana mikatso mankany sy avy any Ambohipo ihany koa. Tsy mampino nefa dia nisy tokoa omaly Zoma 20 avrily 2007.
Nisy razana nentina am-piangonana teo amin’ny fiangonana kristiana iray ao Ambanidia alohan’ny andevenana azy any amin’ny fasan-drazany. Mba manana fametrahana fiarakodia ihany ny fiangonana fa tsy ampy izany noho ny hamaroan’ny fiara. Ankevitry ny ho olona manamanana matoa be fiara tahaka izao manaraka ity fianakaviana manamanjo ity. Rehefa manana toy izany indrindra anefa dia somary lavalava ny fotoana ao am-piangonana.
Izao anefa, rehefa tsy antonona ny fametrahana fiara ny tokotanim-piangonana (andeha atao hoe izay) dia mametraka ny fiara amin’ny ilan’ny arabe avokoa ireo manana fiara hafa rehetra. Tsy dia misy lalana ho an’ny mpandeha an-tongotra loatra anefa amin’io faritra io hametrahana fiara koa dia eny amin’ny arabe ihany noho izany ny fiara ambiny tsy tafiditra an-tokontany no mijanona. Vokany lasa lala-tokana ilay lalana azo nifanenana teo. Manomboka misaritaka amin’izay ny fifamoivoizana.
Ny tena loza dia nanomboka mitaovovonana indrindra ny fotoana tao am-piangonana ka tsy nitsahatra raha tsy efa tamin’ny telo mahery tany ho any. Izany hoe tao anatin’ny fotoana firavana sy fidiran’ny mpiasa sy ny mpianatra indrindra no nampikatso ny fifamoivoizana. Tsy maintsy mifandimby mandeha ny andaniny sy ny ankilany mba hampirindra kokoa ny fifamoivoizana efa tery. Tsy misy afa-po ny rehetra ain’izany saingy aleo mikisaka toy izay tsy mandeha mihitsy. Ny mandeha an-tongotra indray no tonga aloha hatrany.
Dia lasa ny saina mahita ka manao hoe dia tsy misy vahaolana mihitsy ve eto amin’ity faritra ity ? Isak’izay misy manjo na mariazy ao amin’io fiangonana io dia mikatso hatrany ny lalana. Heveriko fa mba tokony hifanaraka amin’ny ivotoeram-pampianarana ambony katolika (izay Lycée français teo aloha) manana toera-malalaka azo lazaina fa lehibe ihany eo akaiky eo ry zareo amin’ny fametrahana fiara fa tsy hionona fotsiny amin’ny ilan’ny arabe izay hita mivandravandra fa mahasorena ny mpiara-monina ny fihetsika tahaka izany. Sa dia tena sarotra ve ny mifanaraka ?
Ary izay nomena ny fahendrena dia tena zavatsoa tokoa no nomena azy. Et celui a qui la sagesse est donnée, vraiment c’est un bien immense qui lui est donné. Ny teny fototra (loharano) dia teny arabo fa ireo teny roa ireo dia samy dikanteny avokoa. Izany andinin-tSoratra Masina ao amin’ny Korany Masina amin’ny Silamo izany no hanombohako ity lahatsoratra ity. « Ny Fahendrena » no dikan’ny teny « AlHikmat », koa raha misy miteny aminao hoe ilay « AlHikmat » ity dia mety hoe ilay « Ny Fahendrena » ity no dikany fa aza mora sendaotra loatra aloha.
Io ary no anaran’ny gazety islamika misahana ny kolontsaina sy sosialy voalohany eto Madagasikara na io izany no gazetin’ny Silamo voalohany mivoaka sy ho an’ny eto Madagasikara. Mitandrina be aho manoratra azy satria tahaka ny tsy mbola sahiny ny manoratra hoe gazetin’ny Silamo Malagasy voalohany. Zavatra maneran-tany manko izany hoe Silamo izany fa tsy voafaritra amin’ny toerana iray fotsiny ihany. Araka ny fahalalako azy ihany koa dia mbola any ivelany no atonta ity gazety mivoaka isaky ny roa volana ity.Miara-dalana sy vondrona iray amin’ny Radio Feon’ny Fahendrena (Radio Voix de la Sagesse) io gazety io, ary mbola misy gazety-boky ihany koa aza miaraka aminy, izay manana ny foibeny etsy amin’ny Batiment 3-F5 etsy amin’ny Village des Jeux(ary tsy nanana anarana teny malagasy ihany koa ity toerana ity an !) etsy Ankorondrano.
Ny nahitako azy voalohany.
Raha nandeha nivezivezy teny an-tanàna aho ny alatsinainy tolakandro teo nijerijery ny zavamisy sy izay mety tsy ho tsikaritry ny olona dia gaga nahita ity gazety iray nihantona teo amin’ny mpivarotra ampitan’ny fiantsonan’ny fiara ho any Mahitsy etsy Ankazomanga. Tonga dia ilay soratra arabo aloha no nanaitra ahy dia niteny tany anatiko any aho hoe inona koa ity gazety arabo diso toerana aty Madagasikara ity. Noheveriko ho gazety Ejipsiana ilay izy aloha satria nisy lohateny (frantsay) hoe ny finoana nisy tany Egypta fahizany. Vao nijery ny sary teo ambany anefa aho dia ny sarin-dRavalomanana sy Didier Drogba teo Mahamasina no hitako. Hay gazety gasy ity izany, hoy aho anankampo. Volana marsa sy avrily 2007 ny daty nivoahany ary efa laharana 11 sahady ity hitako ity. Aleo mividy iray handinihana azy any an-trano, hoy aho.
Rehefa tonga tany an-trano aho dia hitako fa manana ny toerany ny resaka finoana sy fivavahana. Tafiditra ihany koa ary tsy latsa-danja ny resaka fanatanjahan-tena. Eny atsisitsisiny eny ny lalaon-tsaina, ny hatsikana, ny ohabolana na andeha antsoina hoe voam-pahendrena. Dia somary nahaliana ahy ihany koa ny fanazavana hampifandray ny tontolo ao anaty sy ny tontolo ivelany indrindra rehefa mivavaka…izany hoe somary tsipalotro kely ny mahatonga ireo Silamo tsy ho menatra mihitsy mivavaka na aiza na aiza misy azy rehefa tonga ny ora fanaovana izany. Fanararaotra hahalalana ny tontolon’ny Silamo eto madagasikara ity ka dia nivonona avy hatrany aho hitady ny hividy ireo gazety folo talohany hahitana kokoa izay tena votoatin’ny gazety hatramin’izay.
Ny laharana hafa talohany
Ny ampitso ihany dia notadiaviko ny foiben-toerana misy ny famoahana ny gazety ary hitako tokoa. Any amin’ny farany ambony varavarana faha-8 no misy azy. Vao andondona aho dia hoy ilay mpandoko teo amin’ny ilany hoe midira avy hatrany fa aza mandondona intsony. Hay birao be dia be no ao anatiny ao. Dia niandry izay handray ahy aho. Hividy gazety rahateo no anton-diako. Izay fanombohana izay ihany no nosoratako tamin’izaho tao fandrao hihanahana eo ambaravarana fotsiny izay hafa mety ho liana.Tsy azoko avokoa izy folo notadiaviko fa ny dimy ihany sisa no niaingan’ny fanadihadiako.
Toy izao avokoa ny ambangovangon’ny zavatra hitako tamin’ireo gazety rehefa fintinina. Ny voalohan’ny pejy aloha no ahitana ny lohatenin’ny lahatsoratra rehetra mety ho hita ao anatiny sy sary maro, toy ny gazety rehetra fahita aty Madagasikara ihany izany. Ny tao anatiny amin’izay no nahitana zavatra samihafa tahaka ny Voam-pahendrena efa nosoratako tery ambony, ny vavaka, ny tononkalo, ny lalao ary hatsikana vitsivitsy saiky tamin’ny teny frantsay avokoa.Fa ny tena betsaka kosa sady lehibe tao aminy dia ireo lahatsoratra momba ny vehivavy sy ny zony, ny mahasamihafa ny lehilahy sy ny vehivavy, ny fifandraisana eo amin’ny mpivady na ny fifandraisana ao an-tokantrano, psikolojia avy amin’ny fihetsiky ny zanaka na ny fahalalana ny ankizy. Ao ihany koa ny fikarakarana ny vatana indrindra amin’ny vehivavy. Ny fampianarana momba ny ordinatera ary ny torohevitra momba ny fandraharahana.
Tsy ambakan’izany ihany koa ny fampianarana silamo, ny fombany sy ireo tantara kely be dia be mampieritreritra ary mihevitra aho fa na any amin’ny fiangonana kristiana aza dia mety hanaovana azy tsara mihitsy.Ataoko fa izay mpikaroka ny zavatra tsy mahazatra azy dia hahita fahafinaretana ihany eo ampamakiana ny gazety indrindra fa tsy mitsara mialoha hoe gazety silamo no vakiana.
Voam-pahendrena vitsivitsy.
Tsy tana ny tanako fa manoratra voam-pahendrena vitsivitsy ho anareo ihany koa :
On peut approuver un juste conseil, mais l’essentiel est de se corriger. Na afaka atao ny miaiky ny fahatsaran’ny torohevitra iray fa ny tena zava-dehibe dia ny manitsy ny tena.
Le souvenir du bonheur n’est plus bonheur, le souvenir de la douleur est de la douleur encore. Ny fahatsiarovana ny fahasambarana efa tsy fahasambarana intsony, ny fahatsiarovana ny ratram-po kosa dia mbola ratram-po tsapa hatrany. Lord George Gordon Byron.
Il se pourrait que l’echec, comme l’obscurité de la nuit, m’oblige à m’arreter. Mais l’aube reviendra, le soleil se remetta à briller et je repartirai. Mety ho nandamoka ny zavatra nataoko ka voatery aho nitsahatra (nijanona) tahaka ireny ao anatin’ny aizina mikitroky ny alina ireny. Fa mbola ho avy ny maraina, hiposaka indray ny masoandro ary dia hanohy ny diako indray aho.
Les hommes se distinguent par ce qu’ils montrent et se ressemble par ce qu’ils cachent. Samy miavaka amin’izay asehony ny lehilahy fa mitovy amin’izay afeniny kosa. Paul Valery.
La vie est faite d’illusions. Parmi ces illusions certains réussisent. Ce sont elles qui constituent la réalité. Feno alonalona (na/sy revirevy) ny fiainana. Amin’ireny revirevy ireny misy ny tanteraka. Ireny no manorina ny zavamisy. Jacques Audiberti.
Asa na efa mivoaka an-gazety ity raharaha ity fa tsy hitako amin’ny voalohan’ny pejy amin’ireo gazety hitako teny an-dalana moa. Somary nahavariana raha tsy mba tsikaritry ny gazety ny fisian’ity raharaha ity na dia izany aza ka tena tsy fantany tokoa. Mety ho tsy manana loharanombaovao momba io koa moa ry zareo na dia izany aza.
Ny EPT aloha dia « Engineering pour tous » no fanalavana azy. Ny fahazoan’ny olona azy dia saika ity no nasolon’ny filoha Ravalomanana ny Fid « Fonds d’intervention pour le développement » izay efa nijoro talohan’ny nahafiloha azy. Nieritreritra izy fa olon’ny fitondrana teo aloha ny maro miasa ao amin’ity Fid ity ka tsy nananany fitokisana loatra ilay orinasa. Noho izany niezaka izy nametraka ny olona noheveriny ho azo itokisana kokoa ho hisahana ilay orinasa aloha, dia niezaka ihany koa izy nanao karazana orinasa mirazotra (parallele) hampiasana araka ny tokony ho izy ny vola. Averiko indray, izay no fahazoan’ny olona azy nandritra ny taona vitsivitsy nijoroan’ity orinasa EPT ity. Nampanaovina ny ambinambin’asa fotsiny sisa ny Fid nandritra ny fe-potoana voalohany nahafiloha an-dRavalomanana. Hagagana moa ny an’ny manodidina raha « nizarana » fiara mahazaka lalantsarotra (4x4 na 4WD) ireo mpiasan’ny EPT ambonimbony tsirairay indray maka.
Kanjo dia nisy iny fisamborana ny lehiben’ny Fid nahitsy hoe raharaha EPT no nisamborana azy iny. Teo vao gaga ny rehetra, mbola misavoritaka an-tsain’ny maro ny raharaha hatramin’izao. Tsy fantatra intsony izay tena marina. Ny filoha ve sa Atoa Davida Rajaon no nanangana ny EPT ? Ny filoha sa ny DGn’ny EPT no nanome baiko hampiasa ny volan’ny Fid ho an’ny EPT ? orinasa tena mijoro ara-panjakana tokoa ve ny EPT ? taratra avy amin’izany fa politika avo no miasa ao anatin’izany rehetra izany.
Ankehitriny, nanomboka afak’omaly 17 avrily 2007 dia re fa mpiasa maro ao amin’ny EPT no nampidirina Mandat de dépôt na MD. Eo no mampitombo ny fahagagana. Inona no helok’ireo mpiasa ireo raha mba voafitaka ihany koa izy ? Mety ho nanaraka ny fomba nakana mpiasa tsara no nakana azy ireo. Nandray ny karamany isam-bolana izy nefa hay orinasa zavona (tahaka ny Procoops) fotsiny ity orinasa ity, araka ny fahazoako azy amin’izao fotoana izao aloha. Raha fanadihadiana tsotra ny mpiasa dia aleoko ihany fa ny fampidirana am-ponja ny mpiasa kosa ataoko fa sao dia tafahoatra loatra ?
Ataoko fa noho ny raharaha Rolland Ratsiraka any Toamasina manarona ny raharaha hafa rehetra no mety tsy ahafantaran'ny maro loatra ity raharaha ity.
Nisy zavatra iray nahasorena ahy tsikaritro tamin’ny vaovao. Nisy fihetsiketsehana ara-kolontsaina izay notontosaina tao amin’ny Alliance française. Ny tena fitadidiako azy moa dia momba ireo mpanoratra malagasy amin’ny teny frantsay no tena naranty tao Andavamamba io. Samy manana ny aingam-panahiny tokoa ka tsy misy azo sakanana amin’izany na hanoratra amin’ny teny frantsay na hanoratra amin’ny teny malagasy. Ny mpanoratra amin’ny teny malagasy moa dia amin’ny mpiteny malagasy ihany izy no malaza raha tsy hoe misy mandika amin’ny teny vahiny malaza angaha ny asa-sorany. Ny mpanoratra amin’ny teny vahiny be mpiteny kosa dia malalaka kokoa ny tsenany ary ho betsaka kokoa ny mahafantatra azy.
Tsy dia any loatra aloha ny resako amin’izao fotoana izao.Tsy nankany an-toerana tsy akory aho fa ny hitako tao anaty vaovao ihany no ampitaiko etoana. Tsy voatery hoe latsaky ny iray minitra ny sary nampitaina tao anaty vaovao dia tsy hahita na inona na inona ihany koa. Fa inona loatra ary ilay hita ? Rehefa miresaka mpanoratra amin’ireny fampirantiana ireny dia afisy lehibe no ametrahana ny mombamomba azy tsirairay avy. Firenen-dehibe no mikarakara ny ranty ka tsy ho kitoatoa ny endriky ny afisy aseho ny mpijery amin’izany. Amin’izay fampirantiana mahafinaritra ny maso izay no misy ny indrokely na indrobe mahatohina ny olona toa anay indrindra indrindra.
Sary telo matetika no hita isaky ny afisy iray. Ny sarin’ilay mpanoratra aloha voalohany indrindra, ny sarin’ny Tour Eiffel hatrao ambaniny na fanambaniny na hatrety antokontaniny faharoa ary ny sarin’ireo zavatra manintona eny amin’ny rovan’i Manjakamiadana ny fahatelo. Ao ny sarin’ny tranovola, ny sarin’ny voromahery eo amin’ny vavahadin’ny rova, ny sarin’i Besakana (tranon’Andrianampoinimerina ho an’izay tsy mahalala) ary ny tranovato rova na fiangonana ihany koa aza. Ireo endrika fahatelo ireo izany no heverina ho mahamalagasy ny Malagasy.Hatreo aloha dia tsy misy ny olana.
Fa ny toerana ametrahana ny sary isaky ny afisy no saiky mitovitovy avokoa ary ametrahako olana. Ny sarin’ny mpanoratra eo ankavia tsy maninona loatra. Ny sary roa farany dia eo ambony ka ny sarin’i Tour Eiffel no ambony indrindra ka io no manaloka « ho ambany elany » ny sary tsirairay amin’izay hita ao amin’ny rovan’i Manjakamiadana. Io ilay endrika nanaitra ahy. Mpikambana ao amin’ny francophonie tokoa ve isika dia ao ambany elatry Frantsa avokoa izay rehetra mpikambana ao aminy indrindra fa ny kolontsaina ? Tsy toerana mitovy intsony izany no misy ny tsirairay fa misy ny patabe (Patirao)? Hanao ahoana re ny fihevitry ny manampahefana malagasy mahita izany ? eny fa na dia ny eritreritry ny mpiasa ao amin’ny Alliance française aza dia mba tiako ho fantatra ihany koa. Mety ho ao anatiny loatra koa ry zareo ka tsy mahatsapa izay mety hahatohina ny hafa izay mety ho vitsy an’isa tahaka ahy izay manoratra.
Mety ho tsy zanatany intsony tokoa isika fa mbola zanatsaina ihany raha tsy nahatsikaritra izany izay nitsidika io fampirantiana momba ny mpanoratra malagasy amin’ny teny frantsay io. Raha nankany aho ka misy ilay boky volamena mipetraka eo amin’ny fivoahan’ny efitra fampirantiana iny dia ho nosoratako izao hevitra nabosako taminareo izao.
Karazany aty indray moa no mitohy ny fitantarako tany amin’ny andavanandron’Iarivo tany. Efa kendreko ho iray ihany moa raha azo atao ny blaogy atorako na dia be dia be aza ny zavatra tiana ampitaina. Efa nolazaiko tany moa fa be ny ezaka ataon’ny Kaominina Antananarivo renivohitra amin’izao fotoana izao.Ankehitriny dia efa vita tsara ihany koa ny fanavaozana ny zaridaina nasolo ny Lapan’ny tanàna may eo Analakely.
Nohavaozina tokoa satria tsaratsara kokoa noho ny zaridaina voalohany ny endriny ao no sady fenofeno kokoa. Milahatra tsara ny voanio ambolena amin’ny andaniny sy ny ankilany. Fenofeno kokoa ny zaridaina no tena maitso aok’izany ny ahitra. Azo lazaina fa tena reharehan’ny tanàna tokoa ny mahita azy. Na izany aza dia nasiana fefy zavaboary ihany koa io zaridaina io. Raozy no natao fefy. Mbola tsy misy vonikazo moa ilay raozy ka tsy fantatro izay lokony fa ny tsilo miranirany aloha no efa hita. Miaiky aho fa tena karazana artista na mpanolokolo zaridaina mihitsy no nahavita io zaridaina io. Fa ilay fakantsary moa dia tsy ananako mihitsy sady tsy misy mampihena ny vesany koa na mahazo aza noho ny tsy fananana logiciel e !
Rehefa vita io zaridaina nasolo ny Lapan’ny tanàna io dia ny zaridaina eo Analakely indray izao no hasiam-panamboarana. Izany hoe ho an’izay mahalala ny tsangambaton-dRalaimongo dia manomboka eo ka hatreny amin’ny Carole fleuris na Librairie Saint-Paul no dingana hatsaraina eo afovoan-tanàna. Efa voafefy hazo mihitsy moa ireo zaridaina roa ireo. Mino sy manantena aho fa ho tsara sy hifanahaka amin’ny zaridaina hatao amin’ny ilany atsinanana amin’ny zaridaina mamakivaky an’Analakely iny.Na izany aza dia tsy ny afovoantanàna ihany tsy akory no karakaraina toy izany fa na dia ny sisiny ihany koa aza tsy adino velively. Amin’iny lalana anoloan’ny Cenam iny na ny andaniny na ny ankilany dia ho gaga hahita ny zava-maitso amin’iny faritra iny. Vita ny zaridaina na dia mbola endriky ny ahitra ihany aza no mandravaka azy (tahatahaka ny zaridaina voalohany teo amin’ny lapan’ny tanàna ihany). Ny hazo ihany ka moa milahatra tsara fa misy voanio ihany koa eny an ! sady tena zavaboary fa tsy nataon-tanàna toy ny taloha intsony. Ho an’izay mandeha mijerijery tanàna moa no tena mahatsikaritra izany fa izay variana amin’ny fahasahiranana moa ho jamba tsy hahita izany e ! Amboarina tahaka izany ihany koa moa ny sisin-dalana amin’iny Amboniloha miakatra ho any Ivandry iny. Mbola eo ampanombohana moa ny Kaominina ka aleo aloha ho hita tsara ny vokatra.
Calumet lasan’ny Magro
Farany dia tsy mifandraika amin’izany fa tsikaritra kosa dia lasan’ny Magro izany ilay tany nanorenana ny toeram-pandihizana Le Calumet eo Antanimena. Efa vita ny trano mbola tsy reko ny amin’ny fitokanana ny trano. Raharaha be teto amin’ny tanàna moa ity Le Calumet ity ho an’izay nanara-baovao tany alohabe tany. Ny nanamelohana ny tompony dia tahaka izao: Ny vola malagasy ratsy efa tokony potehina no naodiny ka nanaovany zavatra hafa ka anisan’izany ny fananganana ny Le Calumet. Mino indray aho amin’izao fotoana izao fa tsy maintsy ho avy ny fanadihadian’ny mpanara-baovao te-hahalala ny fomba nahazoan’ny Tiko group ity toerana ity. Na izaho koa aza moa te-hahafantatra toraka izany koa.
Tsy aiza tsy aiza ity fa eto Antananarivo renivohitry Madagasikara ihany. Tsy angano na habobo fa mbola eo ampanorenana aloha. Efa rentsika ihany angamba fa hanorina fiangonana ny Fikambanana Apokalypsy eto Madagasikara. Eo Vinany Itaosy ho hanorenana azy raha sitrapon’Andriamanitra. Misy zavatra vitsivitsy nanaitra ahy nahatonga ahy hanoratra etoana.
Voalohany, ny endriny ankapobeny : raha jerena tampoka dia Mosquée no hitanao saingy ny tafo no ranombolamena tahaka ny Mosquée d’Al Aqsa ao Jerosalema. Andeha atao hoe mitovy endrika amin’ny fiangonana lehibe an’ny Ortodoksa ihany koa saingy be varavarankely be velarana toy ny fahita eny amin’ny Toeram-pivavahan’ny Silamo hitako eny Ankorondrano mihitsy. Tsy maintsy ho taitra ny tena raha mahita izany ka te-hijery ny zavatra manaraka ihany koa.Efa malaza fa ho lehibe fahatelo manerantany no eritreretin-dry zareo ary ho lehibe indrindra eto Afrika moa izy io. Mahatratra 135m ny halavany sy 42m ny hahavony ary eritreretina hahatafiditra mpivavaka 15.000 eo ho eo izy io, ny sakany moa maherin’ny 40m ihany koa saingy tsy mahatsizoro manko ilay izy fa miendrika roazodafy hafahafa izay ka asa izay ho fivoakany rehefa tena izy.
Misy rihana roa ity trano eritreretina haorina ity ary ny any ambony indrindra dia eritreretina hisy faritra ho fiantsonana angidimby anankiroa (Héliport).Manaraka izany, eritreretina ho parking na fiantsonan’ny fiarakodia mihoatra ny telonjato ny farany ambany. Tsy mikiraro ny miditra ao fa misy efitra ho fitoeran-kiraro fotsiny…ho heno ao izay manam-pofon-tongotra androany…fa hisy toeram-panasan-tongotra eo ampidirana. Io manko no nahataitra ahy faharoa, dia toy izany indrindra ny any amin’ny Mosquée ry zareo a ! saingy noho ny hevitra hafa izay mifandraika amin’izany no anton’ny tsy ampidirana kiraro io fiangonana io : Tsy dabilio no ipetrahana ao fa lafika mihaja,moquette.Raha tombanana fotsiny amin’izao dia saiky ny fomba any amin’ny toeram-pivavahana Silamo no ho tsikaritrao ao anatin’izany fitantarana izany (fa maninona koa ary raha mba asiana sary ?). Saingy efa fantatsika ihany fa lafo dia lafo ny vidin’ny hazoala ankehitriny sady raha dabilio sahazo olona 15.000 izany tena ho goavana be ny fandaniana. Ho sahirana ny olona hitorevaka nefa atao ahoana moa ? Marihina eto ampamaranako ny lahatsoratra fa tsy mifangaro ny lahy sy ny vavy rehefa mivavaka ao amin’ity antokom-pinoana ity.
Ambaran’ny gazety rehetra izany teny nambaran’ny Praiminisitra Charles Rabemananjara sady minisitry ny atitany izany tamin’ny fanambarana navoakany ho an’ny mpanao gazety omaly. Izany fikasan-dratsy izany dia saiky notontosaina ny alin’ny 3 hifoha 4 avrily lasa teo izany hoe ny alina mialoha indrindra ny fitsapa-kevi-bahoaka ary tany amin’ny trano fonenana mihitsy.Somary nahavaka ny maro ihany ilay filazana : folo andro taty aoriana manko vao nolazaina izany toe-javatra izany. Nifanindry ihany koa tamin’ny fotoana nivoriana sy nanaovan’nympanohitrafanambarana ihany koa ilay fotoana. Ary andron’ny Zoma faha-13 no nanaovana azy izay ananan’ny sasany finoanoam-poana na tahotra manokana moa.
Resaka politika moa izy ity ka tsy maintsy mizara ny hevitry ny mpanara-baovao. Be ireo mitaky ny amoahana ny sarin’ireo nosamborina na tratra tamin’izany heloka izany na dia tampenana aza ny masony ho karazana porofo fa tsy ho zavatra foromporonina fotsiny ao anatin’izao toe-draharaha izao. Fa ny mahavariana dia niakatra tampoka teo ny adi-hevitra hanohanana na hanoherana ny filoha Ravalomanana. Ny fanakianana sy ny fiarovana moa no tiako lazaina amin’izany adi-hevitra izany.Zavatra tsotra ihany no ambarako etoana ary karazana vaovao ihany koa moa.
Talanjona aho vantany vao nahita io trano vao aorina io. Vao novidian’ny filoha kosa angaha ny tany hanorenana ny tranon’ny mpiambina azy, hoy aho nanontany tena anankampo. Nefa dia ho sarotra dia sarotra ny fiarovana amin’izay fotoana izay. Ho maromaro ny olona hanao ny trano, izay mifanakaiky loatra amin’ny tranon’ny filoha satria tena mifanolo vodirindrina araka ny fiteny. Hiasa mafy sy ho henjana kokoa izany ireo mpiambina azy mandra-pahavita ny trano. Tsy maintsy arahi-maso hatrany ny fasika sy ny fitaovana hafa ampidirina ao anatin’ny faritra fandrao misy zavatra mampiahiahy. Na izany na tsy izany tena mampidi-doza be amin’ny fiarovana ny filoha io fanorenan-trano io. Kanjo moa dia misy ity filazana hikasa hiditra amboletra sy hitifitra ity. Mety ho tsy mifampiditra ny resaka saingy hitako fa tena ho marefo mihitsy iny faritra iny mandra-pahavitan’ny trano, araka ny eritreritro izay tsy havanana loatra amin’ny resaka fiarovana.
Amin’izao fotoana izao moa dia misy ny fihetsiketsehana momba ny sarimihetsika malagasy. Fantatry ny rehetra fa miroborobo tokoa ity sehatra ity amin’izao fotoana izao na dia tsy azo atao aza ny mampitaha azy amin’ny an’ny frantsay na indrindra ny amerikana. Sakay malaho sy havozo, hoy ny fitenenana izay, ka samy manana ny hanitra ho azy.
Hevero anie ny sarimihetsika avoakan’i Bollywood any India. Tsy dia betsaka na dia mety hisy aza no hahalala izay sarimihetsika avoakan’ity faritra ity. Nefa dia tena mahazo vola tokoa ny mpilalao sarimihetsika amin’ity toerana ity. Inona ny antony ? Betsaka ny karana ary zavatra mifandraika amin’ny zava-misy na foto-pisainany no tena mivoaka any. Manana ny tsenany izy izany ary ny karana ihany koa anisan’ny mponina betsaka eto ambonin’ny tany. Tahatahaka izany ihany koa ny sarimihetsika malagasy fa tsy tahaka ny an’ny amerikana tiana halaza manerana izao tontolo izao. Marina kosa fa tena vitsy ny malagasy sy ny mahay teny malagasy ary mametra be dia be ny sarampandaniana amin’ny fanaovana sarimihetsika iray izany. Io matetika no antony ahenoana hoe roa volana dia vita ny sarimihetsika iray.
Tahaka ny nofinofy kosa izany hanafika ny tsena tandrefana izany afa-tsy hoe tandrefana no mpanatontosa ny tantara ary mifanaraka tsara amin’ny tontolo sy fisainana na kolontsaina tandrefana no avoaka na farafaharatsiny manintona olona maro ny zavatra avoaka. Nefa raha hanintona ny tandrefana ataoko fa ny horonantsary fanadihadiana no tena mety amin’izany fa tsy ny horonantsarimihetsika ilalaovana kosa.
Izaho aza mahatsikaritra fa raha misy oronana somary tsaratsara izay vitan’ny firenen-kafa na iza na iza ka hitan’ny Amerikana US iny dia tsy ho iny sarimihetsika iny mihitsy no alefany any Etazonia fa amboariny indray mandeha iny. Manao sarimihetsika hafa mihitsy izy nefa dia iny tantara iny mihitsy no averiny. Angamba tsy tiany loatra ilay fihetsiky ny molotra sy ny teny tsy mifanaraka loatra. Isika mpiteny amin’ny teny hafa moa dia miaritra mihaino fotsiny rehefa tsy maharaka ny fihetsiky ny molotra.
Sahala amin’ny an’ny rehetra ihany koa ny sarimihetsika malagasy. Misy noho ny fananany fitaovana fotsiny dia te-hamoaka izay vetsovetsom-pony ka maharikoriko mihitsy ny mijery azy. Misy kosa ny miezaka hampakatra ny sandan’ny vita malagasy ary ankasitrahana ny zavatra ataon’izy ireo. Dia misy karazany toy izany tokoa na dia ireo sarimihetsika ampidirina hisafidianan’ny olona aza.Ao anatin’ity fihetsiketsehana miaraka amin’ny rta ity no hisafidianan’ny olona izay sarimihetsika tsara, sy mpilalao mendrika ary mpanatontosa mahafatra-po, izaho avokoa no mametraka izany anarana izany fa teny frantsay moa no tena hanaovana azy amin’ny teny hoe meilleur.
Sarimihetsika sivy no isafidianana ary mpilalao vitsivitsy tsy ary ho tadidiko anarana aby no tena arahimaso. Ny hany fantatro moa dia ry Volatiana, ry Mija ary ry Akomba mazoto.Tsy hampita vaovao loatra no tena tiako atao fa ny hiteny izay tsikaritro fotsiny. Misy mandritra ny fanodinana no tsy miova akanjo mihitsy ny mpilalao (poabasy intelo) nefa misy hoe iray volana aty aoriana sy herintaona aty aoriana. Misy ny tsy mety tsara ny sary na ny feo, mazava loatra sy migobogobona fotsiny. Ao moa ny vao manomboka fotsiny ny tantara dia efa fantatra sahady ny farany. Io moa dia noho ilay hoe sarimihetsika malagasy e ! atao misy fananarana izany matetika.
Fa ny sarimihetsika notontosain’i Volatiana sy nilalaovany hatramin’izao aloha no hitako hoe mety indrindra na dia manana ny lesoka ihany koa aza izy io. Io sarimihetsika io moa no nataoko lohateny eto. Ohatra : lasa nivoaka ny efitrano fihinana tsy nandoa vola i Tiavina (Volatiana) rehefa nihetsi-po be loatra. Misy ny sehatra tokony ho fohifohy kokoa no nohalavaina amin’ny tsy misy dikany. Be loatra ny fihinanana na fisotroana, tahaka ireny sarimihetsika frantsay ireny e ! na izany aza dia misy ihany koa ny tombo ananan’ity sarimihetsika ity. Tsy nampoizina ny fiafaran’ny tantara ka nahatonga ny sasany niteny hoe tsy tiany fa tsy misy tsoakevitra loatra. Tsy voatery no ny tsara hatrany manko no « mandresy » amin’ny farany na atao hoe tsara fiafara ny tantara. Notontosaina tany amin’ny tanànan’i Toamasina ity sarimihetsika mitondra ny lohateny hoe sarangotra ity ary niafara teto Antananarivo ihany. Farany tsy zaza loatra aho ka hitantara aminareo izay fiafarany tao.
Ataoko fa mahatadidy ilay hatezeran’ny filoha Ravalomanana isika tamin’ny varotra fampirantiana natokana ho an’ny mpanao asa tanana malagasy Salama iny. Nampanantena ny handoavana ny saram-panofana ny tranoheva moa ny filoha tamin’izany fotoana izany saingy mandraka ity androany toa tsy hita izay tohiny. Nanomboka tamin’iny fotoana iny ihany koa dia tsy nisy intsony ny Salama araka ny fitadidiako aloha. Nanao ny azy manokana amin’izay ireo mpanao asa tanana ireo.
Ny anarana entin-dry zareo ary rehefa miaraka mampiraty ry zareo dia antsoiny hoe Showgasy. Nandritra iny herinandron’ny Paska iny no nihetsiketsehan-dry zareo ary tao amin’ny kianjan’i Mahamasina ambadiky ny Tribune ry zareo no mampiraty ny vokatry ny asa tanana. Maimaipoana ny fidirana amin’izany fa tsy mba tahaka ny « varoboban’i entana sinoa » antsoina amin’ny teny mahazatra hoe Grande Braderie andrombahana ny friperia avy any ivelany izay Ar1000 ny fidirana.
Na dia izany aza dia tsy liana mihitsy ny olona, angamba noho ny fahenoana ny anarana fotsiny hoe Malagasy, fa dia mitovy hoy ny mpikarakara ny isan’ny vahiny sy ny Malagasy mitsidikaary ny zavatra mora entina ihany no vidian’ny olona. Izany tokoa ve no mahamasaka ny fiheverana hoe ny mora tsy mba tsara ka aleo ny mora an’ny vahiny toy izay ny maimaipoana an’ny Malagasy ?
Mety ho diso paika ihany koa angamba ny mpanao taozavatra. Rehefa tsy ny varotra eo no ho eo no azo dia tsara kokoa raha mitady fifanarahana maharitra handefasana ny entana, na handafosana ny entana no ilofosana ka rehefa tsy taitra ny Malagasy dia aleo ny vahiny ihany no ho mpanjifa e ! aleo ampitsiriritiny amin’ny vokatry ny tena ihany izay tsy mbola mahatsapa ny hasarobidin’ny asa voakaly nataon’ny Malagasy.
Mahatsikaritra ve ianareo fa tena mivoatra be ny fijery ny blaogy.com? izaho ihany koa dia mahatsikaritra izany. Tsy mahalala loatra ny amin'ny resaka teknika aho aloha fa izay mahafinaritra kosa no lazaiko etoana e! Mety ho misy ny zavatra mahasosotra ato tsy ho vitany (mbola tsy hitako aloha) fa na ny endrika miseho hitanareo na ny endrika ato amin'ny fanoratana ato dia mahafinaritra avokoa. Hita tokoa ny fiezahana ataon'ny mpikarakara koa dia isaorana indrindra.
Ataoko fa tsy mitsanga-menatra mihitsy isika Malagasy mahita izao ezaka ataon'ny mpikarakara ny serasera.org izao. Maniry indrindra mba hitohy izao ezaka izao ary tsy ho kivin'ny mety ho fahasahiranana isankarazany isika. Koa asakasakareo izay tsy te-hanandrana aloha fa lasa ato indray aloha no tena mahafinaritra ahy e!
Androany no andro nifanarahana fa hijery ny Malagasy any amin’ny faritra misy azy any ny tsirairay mpitoraka blaogy ho an’izay nifanaiky ho amin’izany. Nanaiky ihany koa aho ka ataoko ho adidy ny fanekeko ny hanoratra ny momba ny malagasy ihany koa. Malagasy mipetraka eto Madagasikara aho ary tsy mieritreritra izany ho any Andafy izany. Tarazo avy amin’ny fianakavian’ny raiko aloha io. Ny avy amin’ny reniko indray dia ny zanaky zokiny vavimatoa no naningana, be manko ny mizaka zom-pirenena frantsay tamin’ny fianakavian’ny vadiny ka be ny maniry ho any amin’izany Andafy. Ny ankoatra izay dia mieli-patrana eran’ny Madagasikara ny taranaka.
Miarahaba antsika rehetra aloha nahatratra sy nahadingana iny fetim-pirenena iny indray. Samy mifaly avokoa na ny olona na ny gisa na ny vorontsiloza. Ny olona satria na dia mafy aza ny fiainana dia atao hatrany ny fety. Ny gisa sy ny vorontsiloza satria be no tsy tratry ny fahafatesana noho ny tsy fisiam-bola handaniana ny amin'izany intsony. Vao haingana rahateo no nankalaza ny pentekosta ny maro (ho an(ny kristiana) ka handany vola sahady indray ve. Dia miverina amin'ny asa aman-draharaha indray aloha na dia mbola variana amin'ny baolina hatrany aza ny loha. Ka nanakory sy nanakory avy moa izany ny fetintsika rehetra ity?
Tontosa soa aman-tsara ny fihaonana izay nanasan'i Tattum ireo mpitoraka bilaogy teto Antananarivo. Raha tsy dia nazoto loatra aho ny handeha tamin'io fihaonana io dia lasa ihany noho ny fiangavian'i Ravakamalala izay tsy mba afaka. Teo ihany koa moa ny nahitan'i Tattum ny filazana izay nataoko teto ka raha izaho izay nilaza teto indray no tsy tonga dia mba hafahafa ihany. (tohiny)
Na aiza na aiza mandresy hatrany ny fiaraha-mientana indrindra rehefa rariny ho an'ny be sy ny maro no arovana. Tsy hay tohaina ny herim-bahoaka! (tohiny)
Vasoky ny tambajotra sosialy tahaka ny Facebook,Twitter sy ny karazany ny blaogy amin'izao fotoana. Mora miely vetivety ny hevitra sy izay voasoratra amin'ireo sehatra ireo.
Misy lafiny iray anefa tsy ahavoazan'izy ireo mihitsy ny blaogy dia ny fitehirizana.Rehefa karohina ny vontoaty iray dia sarotra hita kokoa ny vokatry ny fitadiavana avy amin'ireo tambajotra sosialy ireo.Izay lafiny izay no tsy maharesy tondromaso ny blaogy satria mora hita kokoa ny vontoatiny rehefa karohina amin'ny alalan'ny mili-pitadiavana.
Momba ny eto manokana indray, tsy hianona intsony amin'ny vaovao eto an-toerana aho fa hisokatra kokoa amin'ny manerantany, na amin'ny sehatra ankapobeny. Hosoratana avokoa na eritreritra sendra nandalo na revin-gadra, na fanehoan-kevitra mety hanafintohina ny mpamaky. Mety ho tezitra ianao amin'izay voasoratra nefa ny hisokafan'ny saina handinika sy hamakafaka ary handanjalanja no tena kinasa ambadiky ny lahatsoratra. Ka mazotoa daholo ary ny hevitra anie no hiady fa tsy isika no hifandramatra!
Ilay fitafiana nahavoasazy
Amin'ny ankapobeny dia mizara roa ireo mpitolona, ny sokajy voalohany dia ireo tsy matahotra ny hipetrapetraka anaty fefy (tena sarotra tokoa ny fivoahana avy ao amin'ny zaridaina raha misy ny loza araka ny fomba fiteny) ka ilay fanaovam-pety ery ambony atsinanana ery no misy azy ireo. Ny sokajy faharoa kosa dia ireo olona mijoro afovoan'arabe manoloana ny Planete terrasse na la marquise teo aloha ka hatreo amin'ny zaridainan'ny tsangambato MDRM miandry ny fihavian'ny Ben'ny tanàna sy manakana ny fiara rehetra tsy hananika an'Ambohijatovo. Tsy tokony ho nisy olana akory anefa raha nizotra tamin'izany ihany ny fiara ankoatra ny tahotra fandrao mahatsiaro vasoka amin'ny isan'ny olona tonga teny angaha raha hitan'izay mandalo eo. Ny eo antenantenan'ireo sokajy roa voalaza ireo dia babangoana ihany. Izay no asehon'ny sary ary jereo tsara ny aloka sao dia lazaina ho tamin'ny 9 ora io nefa ny TV Plus madagascar dia nanambara mazava fa tamin'ny folo maraina vao nanomboka niditra ny olona noho ny tahotra sao dia misy mpitandro ny filaminana ihany mety handrava azy ireo. Io ihany koa no mety mahatonga ny olona tsy mety hiditra ny kianjan'ny demaokrasia (iniako soratana hoe demaokrasia fa tsy demokrasia).
